ΙΕΥΘΥΝΣΗ ΤΗΛΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΩΝ ΤΜΗΜΑ ΠΑΡΑΚΟΛΟΥΘΗΣΗΣ ΑΓΟΡΑΣ ΚΑΙ ΑΝΤΑΓΩΝΙΣΜΟΥ ΠΟΡΕΙΑ ΤΗΣ ΕΥΡΥΖΩΝΙΚΟΤΗΤΑΣ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑ Α A Εξάµηνο 2016 NOEMΒΡΙΟΣ 2016 Συντάκτης: Περσεφόνη Αποστολέλλη
ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ 1. Σύνοψη... 3 2. Εξέλιξη ευρυζωνικών γραµµών... 4 3. Ανάλυση µε βάση τον τύπο πρόσβασης... 5 4. Ανάλυση µε βάση την ταχύτητα πρόσβασης... 7 5. Αδεσµοποίητη Πρόσβαση στον Τοπικό Βρόχο (ΑΠΤΒ)... 9 6. Κινητή Ευρυζωνικότητα... 10 Σελ. 2
1. Σύνοψη 1. Συνεχιζόµενη ανάπτυξη της ευρυζωνικής αγοράς. Οι ευρυζωνικές συνδέσεις στα µέσα του 2016 έφτασαν τις 3.521.268 (διείσδυση 32,43% στον πληθυσµό), έναντι 3.486.937 τον Μάρτιο 2016 (διείσδυση 32,11%) και 3.427.026 στο τέλος του 2015 (διείσδυση 31,56%), σηµειώνοντας αύξηση 34.331 γραµµές κατά τη διάρκεια του τριµήνου και 94.242 κατά τη διάρκεια του εξαµήνου. 2. Πορεία ΑΠΤΒ Η Αδεσµοποίητη Πρόσβαση στον Τοπικό Βρόχο (ΑΠΤΒ) στα µέσα του 2016 έφτασε τις 2.055.936 γραµµές. Η αύξηση κατά τη διάρκεια του δεύτερου τριµήνου του 2016 ήταν 2.587 γραµµές, πολύ χαµηλότερη σε σχέση µε την αύξηση που είχε σηµειωθεί κατά το πρώτο τρίµηνο του 2016 (6.081 γραµµές). Το ποσοστό των ευρυζωνικών γραµµών µέσω ΑΠΤΒ επί του συνόλου των ευρυζωνικών γραµµών της χώρας ανήλθε σε 54,13%. Οι γραµµές του ΟΤΕ κατά τη διάρκεια του τριµήνου παρουσίασαν αύξηση (1.564.742 τον Ιούνιο 2016 έναντι 1.533.738 τον Μάρτιο 2016 και 1.496.866 τον εκέµβριο 2015). Το ποσοστό τους επί του συνόλου των ευρυζωνικών γραµµών σηµείωσε άνοδο (44,44% τον Ιούλιο 2016 έναντι 44% τον Μάρτιο του 2016). Οι γραµµές ΑΡΥΣ (χονδρικής) ανήλθαν σε 38.006 (1,08% επί των ευρυζωνικών γραµµών) έναντι 32.015 τον Μάρτιο του 2016. Οι γραµµές λοιπών τεχνολογιών παραµένουν σε χαµηλό ποσοστό (περί του 0,3% του συνόλου των ευρυζωνικών γραµµών). 3. Άνοδος αλλά ακόµη χαµηλή διείσδυση του VDSL Το ποσοστό των γραµµών VDSL επί του συνόλου των ευρυζωνικών γραµµών στα µέσα του 2016 ανήλθε σε 6,5% έναντι 5,8% στο τέλος του πρώτου τριµήνου του έτους. Αντίστοιχα χαµηλή παραµένει η διείσδυσή τους στον πληθυσµό (2,1%). Σελ. 3
2. Εξέλιξη ευρυζωνικών γραµµών Οι ευρυζωνικές συνδέσεις στα µέσα του 2016 έφτασαν τις 3.521.268, σηµειώνοντας αύξηση σχεδόν 1% κατά τη διάρκεια του τριµήνου και 2,4% κατά τη διάρκεια του εξαµήνου. Η ευρυζωνική διείσδυση στον πληθυσµό έφθασε το 32,43% έναντι 32,11% τον Μάρτιο του 2016 και 31,68% στα τέλη του 2015. Ελλείψει νεώτερης πανευρωπαϊκής µέτρησης αναφορικά µε την ευρυζωνική διείσδυση στα κράτη µέλη της Ε.Ε ( η τελευταία διαθέσιµη αναφέρεται στον Ιούλιο 2015), δεν παρατίθεται το αντίστοιχο συγκριτικό διάγραµµα. ιάγραµµα 1. Εξέλιξη ευρυζωνικών γραµµών Εξέλιξη ευρυζωνικών γραµµών Αριθµός ευρυζωνικών γραµµών (χιλιάδες) 4.000 3.000 2.000 1.000 0 2.464 2.560 2.689 2.797 2.913 3.027 3.156 3.331 3.439 3.521 εκ-2011 Ιουν-2012 εκ-2012 Ιουν-2013 εκ-2013 Ιουν-2014 εκ-2014 Ιουν-2015 εκ-2015 Ιουν-2016 Πηγή: ΕΕΤΤ, βάσει στοιχείων των αδειοδοτηµένων Σελ. 4
3. Ανάλυση µε βάση τον τύπο πρόσβασης Οι γραµµές xdsl µέσω ΑΠΤΒ τον Ιούνιο του 2016 ανήλθαν σε 1.924.729, έναντι 1.918.796 τον Μάρτιο του 2016. Το µερίδιό τους επί του συνόλου των ευρυζωνικών γραµµών ανήλθε σε 54,13% έναντι 54,74% τον Μάρτιο του 2016. ( ιαγράµµατα 2 και 3). Από αυτές, περί των 60.400 γραµµών αφορούν γραµµές VDSL που παρέχονται από τους παρόχους, ενώ τον Μάρτιο 2016 ανέρχονταν σε περίπου 44.000 1. Οι ευρυζωνικές γραµµές xdsl λιανικής του ΟΤΕ έφθασαν τις 1.564.742, παρουσιάζοντας αύξηση της τάξης του 2% σε σχέση µε τον Μάρτιο του 2016 (1.533.738 γραµµές) και 4,5% σε σχέση µε το εκέµβριο 2015( 1.496 866 γραµµές). Αντίστοιχα αυξήθηκε το µερίδιό τους επί του συνόλου των ευρυζωνικών γραµµών (44,44%) σε σχέση µε τον Μάρτιο 2016 (44%). Από τις γραµµές xdsl του ΟΤΕ, οι 186.193 (167.943 τον Μάρτιο του 2016) αφορούν γραµµές VDSL. Οι γραµµές ΑΡΥΣ χονδρικής (bitstream) αυξήθηκαν σε σχέση µε τον Μάρτιο 2016 (38.006 έναντι 32.015 αντίστοιχα). Το ποσοστό τους επί του συνόλου των ευρυζωνικών γραµµών σηµείωσε αύξηση (1,08% έναντι 0,92% τον Μάρτιο του 2016),ως αποτέλεσµα της αύξησης των γραµµών χονδρικής ευρυζωνικής πρόσβασης µέσω γραµµών VDSL (26.556 έναντι 19.829 τον Μάρτιο του 2016). Οι ευρυζωνικές γραµµές λοιπών τεχνολογιών εξακολουθούν να παραµένουν σε πολύ χαµηλό ποσοστό (0,35%). Η εξέλιξη των γραµµών VDSL παρουσιάζεται στο ιάγραµµα 4. ιάγραµµα 2: Κατανοµή ευρυζωνικών γραµµών ανά τύπο πρόσβασης 54,13 Γραµµές xdsl µέσω ΑΠΤΒ Γραµµές λοιπών τεχνολογιών 0,35% Γραµµές ΟΤΕ 44,44% Γραµµές xdsl ΟΤΕ Γραµµές Εναλλακτικών Παρόχων µέσω ΑΡΥΣ (bitstream) Γραµµές xdsl µέσω ΑΠΤΒ Γραµµές λοιπών τεχνολογιών 1,08% Γραµµές bitstream Πηγή: ΕΕΤΤ, βάσει στοιχείων των αδειοδοτηµένων παρόχων 1 Σημειώνεται ότι κατά την παροχή του προϊόντος VPU, συνυπάρχουν 2 τεχνολογίες, ήτοι παροχή υπηρεσιών φωνής μέσω Τοπ. Βρόχου και υπηρεσιών VDSL μέσω της υπηρεσίας V-Α.ΡΥ.Σ. Για το λόγο αυτό, στον υπολογισμό του αριθμού των γραμμών VDSL που παρέχουν οι πάροχοι μέσω του προϊόντος VPU, προσμετράτε μόνο ο αριθμός των γραμμών V-ΑΡΥΣ, ενώ εξαιρούνται οι αντίστοιχες γραμμές Τοπ. Βρόχου. Σελ. 5
ιάγραµµα 3: Εξέλιξη αριθµού ευρυζωνικών γραµµών ανά τύπο πρόσβασης Εξέλιξη ευρυζωνικών γραµµών ανά τεχνολογία Ευρυζωνικές γραµµές (χιλιάδες) 1.800 1.500 1.200 900 600 300 0 εκ-09 Ιουν-10 εκ-10 Ιουν-11 εκ-11 Ιουν-12 εκ-12 Ιουν-13 εκ-13 Ιουν-14 εκ-14 Ιουν-15 εκ-15 Ιουν-16 Γραµµές xdsl ΟΤΕ Γραµµές Εναλλακτικών Παρόχων µέσω ΑΡΥΣ Γραµµές xdsl µέσω ΑΠΤΒ Γραµµές λοιπών τεχνολογιών Πηγή: ΕΕΤΤ, βάσει στοιχείων των αδειοδοτηµένων ιάγραµµα 4: Σύνολο γραµµών VDSL και ποσοστό τους επί των ευρυζωνικών γραµµών Εξέλιξη γραµµών VDSL Σύνολο γραµµών VDSL(χιλιάδες) 270 240 210 180 150 120 90 60 30 0 1,70% εκ-13 2,10% Μαρ-14 2,50% Ιουν-14 2,80% Σεπ-14 3,20% εκ-14 3,50% Μαρ-15 4,00% Ιουν-15 4,50% Σεπ-15 5,10% εκ-15 5,80% Μαρ-16 6,50% Ιουν-16 10% 8% 6% 4% 2% 0% Ποσοστό γραµµών VDSL επί των ευρυζωνικών γραµµών Σύνολο γραµµών VDSL Ποσοστό γραµµών VDSL επι των ευρυζωνικών γραµµών Σελ. 6
4. Ανάλυση µε βάση την ταχύτητα πρόσβασης Στο ιάγραµµα 5 παρουσιάζεται η κατανοµή του συνόλου των ευρυζωνικών γραµµών ανά ταχύτητα πρόσβασης τον Ιούνιο του 2016. Η πλειονότητα των γραµµών (85,4%) αντιστοιχεί σε ονοµαστικές ταχύτητες (download) άνω των 10 Mbps. Στις υπόλοιπες ταχύτητες (µέχρι 10 Mbps) (download) αντιστοιχεί ένα ποσοστό 14,6%, όπου περί του 1/6 των γραµµών αυτών αφορούν σε πολύ χαµηλές ονοµαστικές ταχύτητες (download) (2Mbps). Οι γραµµές υψηλών ταχυτήτων (30 Mbps και άνω), συνιστούν ποσοστό 6,6% των ευρυζωνικών γραµµών της χώρας. Η µέση ονοµαστική ταχύτητα των γραµµών ΑΡΥΣ (χονδρικής και λιανικής) ξεπέρασε τα 20 Mbps ( ιάγραµµα 6) ως αποτέλεσµα αφενός της µείωσης του αριθµού των γραµµών χαµηλών ταχυτήτων, αφετέρου της αύξησης των γραµµών VDSL. Η διαχρονική εξέλιξη όλων των ευρυζωνικών γραµµών ανά κατηγορία ταχύτητας πρόσβασης παρουσιάζεται στο διάγραµµα 7. ιάγραµµα 5: Ποσοστιαία κατανοµή ευρυζωνικών γραµµών ανά ονοµαστική ταχύτητα πρόσβασης Ποσοστιαία Κατανοµή Ταχυτήτων Ευρυζωνικών Γραµµών, Ιούνιος 2016 6,6% 2,1% 12,5% 78,8% 2 Mbps 2-10 Mbps 10-30 Mbps >=30 Mbps Πηγή: ΕΕΤΤ (βάσει στοιχείων αδειοδοτημένων παρόχων) Σελ. 7
ιάγραµµα 6: Εξέλιξη µέσης ονοµαστικής ταχύτητας πρόσβασης γραµµών ΑΡΥΣ (Kbps) Εξέλιξη µέσης ταχύτητας πρόσβασης(kbps) 22.000 20.976 20.000 18.000 19.741 18.517 16.000 16.986 14.000 14.884 12.000 13.487 11.917 10.000 11.083 10.413 11.146 9.715 10.159 8.000 6.000 4.000 2.000 0 εκ-10 Ιουν-11 εκ-11 Ιουν-12 εκ-12 Ιουν-13 εκ-13 Ιουν-14 εκ-14 Ιουν-15 εκ-15 Ιουν-16 Πηγή: ΕΕΤΤ, βάσει στοιχείων των αδειοδοτηµένων παρόχων ιάγραµµα 7: ιαχρονική Κατανοµή ευρυζωνικών γραµµών ανά ταχύτητα πρόσβασης 100% Εξέλιξη Ταχυτήτων Ευρυζωνικών Γραµµών 90% 80% 2 Mbps 2-10 Mbps 10-30 Mbps >=30 Mbps 70% 60% 50% 40% 30% 20% 10% 0% Ιουν-08 εκ-08 Ιουν-09 εκ-09 Ιουν-10 εκ-10 Ιουν-11 εκ-11 Ιουν-12 εκ-12 Ιουν-13 εκ-13 Ιουν-14 εκ-14 Ιουν-15 εκ-15 Ιουν-16 Πηγή: ΕΕΤΤ (βάσει στοιχείων αδειοδοτημένων παρόχων) Σελ. 8
5. Αδεσµοποίητη Πρόσβαση στον Τοπικό Βρόχο (ΑΠΤΒ) Οι γραµµές ΑΠΤΒ πλήρους πρόσβασης (full access LLU) στα µέσα του 2016 ανήλθαν σε 2.051.251 έναντι 2.048.360 τον Μάρτιο του 2016. Οι γραµµές ΑΠΤΒ µεριζόµενης πρόσβασης µειώθηκαν εκ νέου (4.685 έναντι 4.989 τον Μάρτιο 2016). Για το ίδιο διάστηµα, οι αδειοδοτηµένοι πάροχοι, αναφέρουν ότι διαθέτουν εµπορικά σε πελάτες τους 2.028.832 γραµµές ΑΠΤΒ πλήρους πρόσβασης και 6.423 γραµµές µεριζόµενης πρόσβασης. Σύµφωνα µε δηλώσεις των παρόχων, οι σχετικές αποκλίσεις µεταξύ των στοιχείων τους και των αντίστοιχων γραµµών χονδρικής που δηλώνονται από τον ΟΤΕ οφείλονται σε µια σειρά από λόγους όπως : Παράδοση βρόχων από τον ΟΤΕ που δεν έχουν ενεργοποιηθεί ακόµα (π.χ. εκκρεµεί επίσκεψη τεχνικού, υπαναχώρηση πελάτη 2-3 µέρες πριν την ενεργοποίηση, βρόχοι σε βλάβη κατά την παράδοση) Βρόχοι που βρίσκονται σε διαδικασία κατάργησης (η κατάργηση των προϊόντων προηγείται της υποβολής αίτησης κατάργησης στο WCRM, και µέχρι την ολοκλήρωση της κατάργησής τους, ο ΟΤΕ τα θεωρεί ενεργά) Απορρίψεις αιτηµάτων καταργήσεων από πλευράς ΟΤΕ Σε misalignment στοιχείων βρόχων, κυρίως περιπτώσεων µε ηµεροµηνίες ενεργοποίησης παρελθόντων ετών. Λαµβάνοντας υπόψη τα παραπάνω, εκτιµούµε ότι ένα ποσοστό 7,5% γραµµών πλήρους πρόσβασης χονδρικής που αναφέρονται από τον ΟΤΕ δεν χρησιµοποιείται για την λιανική παροχή ευρυζωνικών υπηρεσιών διαδικτύου από τους παρόχους (π.χ. διατίθεται αποκλειστικά για την παροχή υπηρεσιών τηλεφωνίας ή χρησιµοποιείται για άλλους σκοπούς πέραν της παροχής ευρυζωνικών υπηρεσιών ή εµπίπτουν σε κάποια από τις περιπτώσεις που αναφέρονται παραπάνω). ιάγραµµα 8: Εξέλιξη γραµµών ΑΠΤΒ (πλήρους και µεριζόµενης πρόσβασης) 2.600 2.400 Γραµµές ΑΠΤΒ (χιλιάδες) 2.200 2.000 1.800 1.600 1.400 1.200 1.000 1.795 1.665 1.749 1.524 1.780 1.380 1.731 1.642 1.496 1.346 1.849 1.837 1.907 1.897 1.970 1.961 2.016 2.041 2.047 2.056 2.009 2.035 2.042 2.051 800 600 400 200 0 33 28 23 19 15 12 10 8 7 6 5 5 Γραµµές πλήρους πρόσβασης Γραµµές µεριζόµενης πρόσβασης Σύνολο γραµµών Πηγή: ΕΕΤΤ, βάσει στοιχείων των αδειοδοτηµένων παρόχων Σελ. 9
6. Κινητή Ευρυζωνικότητα Το σύνολο των ενεργών συνδροµητών κινητών τηλεπικοινωνιών που έκαναν χρήση υπηρεσιών δεδοµένων στο ιαδίκτυο τον Ιούνιο του 2016, ανέρχονταν σε σε 5.376.535 ( ιάγραµµα 9). Από αυτούς, οι 465.374 έκαναν χρήση καρτών για πρόσβαση στο διαδίκτυο (datacards), οι 4.367.770 είτε προµηθεύτηκαν κάποιο πακέτο δεδοµένων ιαδικτύου επιπρόσθετα σε κάποιο πακέτο κινητής τηλεφωνίας (add-on) είτε έκαναν χρήση υπηρεσιών δεδοµένων ιαδικτύου µέσω προγραµµάτων κινητής που µεταξύ άλλων περιλαµβάνουν πρόσβαση στο ιαδίκτυο µε ενιαία χρέωση (bundle) και τέλος οι υπόλοιποι 543.391 έκαναν χρήση υπηρεσιών δεδοµένων ιαδικτύου µέσω προγραµµάτων κινητής που µεταξύ άλλων περιλαµβάνουν πρόσβαση στο ιαδίκτυο (µε ανά µονάδα χρέωση). ιάγραµµα 9: Εξέλιξη ενεργών συνδροµητών κινητής ευρυζωνικότητας 100% 90% 80% 70% 60% 50% 40% 30% 20% 10% 0% εκ-13 Ιουν-14 εκ-14 datacards add-on ή bundle (ενιαία χρέωση) Βασικό πρόγραμμα κινητής που περιλαμβάνει πρόσβαση στο Διαδίκτυο (χρέωση ανά μονάδα) Ιουν-15 Πηγή: ΕΕΤΤ (βάσει στοιχείων αδειοδοτημένων παρόχων) εκ-15 Ιουν-16 Σελ. 10
Στο τέλος του 2015, τα µέγιστα ποσοστά πληθυσµιακής κάλυψης δικτύων νέας γενιάς που παρείχαν οι πάροχοι κινητής ευρυζωνικής πρόσβασης, παρουσιάζονται στο διάγραµµα 10. ιάγραµµα 10: Πληθυσµιακή κάλυψη δικτύων νέας γενιάς Ποσοστό πληθυσμιακής κάλυψης δικτύων (% του πληθυσμού) 99,9% 99,3% 83,0% Δίκτυο 2ης Γενιάς Δίκτυο 3ης Γενιάς Δίκτυο 4ης Γενιάς Η αναλογία διαδικτυακής κίνησης που πραγµατοποιήθηκε µέσω των δικτύων 3 ης και 4 ης γενιάς κατά το ίδιο διάστηµα (τέλος 2015), παρουσιάζεται στο διάγραµµα 11. ιάγραµµα 11: ιαδικτυακή κίνηση µέσω δικτύων 3G και 4G Διαδικτυακή κίνηση κινητής ευρυζωνικής πρόσβασης (Δεκέμβριος 2015) 14,12% Κίνηση 3G Κίνηση 4G 85,88% Σελ. 11