Bijlage VWO 2012 tijdvak 1 Grieks Tekstboekje VW-1011-a-12-1-b
Tekst 1 Odysseus is aangekomen op het eiland van de Phaeaken. 99 100 101 102 103 104 105 106 107 108 109 110 111 112 113 114 115 116 117 118 119 120 121 122 123 124 125 126 127 128 129 Αὐτὰρ ἐπεὶ σίτου τάρφθεν δμῳαί τε καὶ αὐτή, σφαίρῃ ταί γ ἄρα παῖζον, ἀπὸ κρήδεμνα βαλοῦσαι τῇσι δὲ Ναυσικάα λευκώλενος ἄρχετο μολπῆς. Οἵη δ Ἄρτεμις εἶσι κατ οὔρεα ἰοχέαιρα, ἢ κατὰ Τηΰγετον περιμήκετον ἢ Ἐρύμανθον, τερπομένη κάπροισι καὶ ὠκείῃς ἐλάφοισι τῇ δέ θ ἅμα νύμφαι, κοῦραι Διὸς αἰγιόχοιο, ἀγρονόμοι παίζουσι γέγηθε δέ τε φρένα Λητώ πασάων δ ὑπὲρ ἥ γε κάρη ἔχει ἠδὲ μέτωπα, ῥεῖά τ ἀριγνώτη πέλεται, καλαὶ δέ τε πᾶσαι ὣς ἥ γ ἀμφιπόλοισι μετέπρεπε παρθένος ἀδμής. Ἀλλ ὅτε δὴ ἄρ ἔμελλε πάλιν οἶκόνδε νέεσθαι ζεύξασ ἡμιόνους πτύξασά τε εἵματα καλά, ἔνθ αὖτ ἄλλ ἐνόησε θεὰ γλαυκῶπις Ἀθήνη, ὡς Ὀδυσεὺς ἔγροιτο, ἴδοι τ εὐώπιδα κούρην, ἥ οἱ Φαιήκων ἀνδρῶν πόλιν ἡγήσαιτο. Σφαῖραν ἔπειτ ἔρριψε μετ ἀμφίπολον βασίλεια ἀμφιπόλου μὲν ἅμαρτε, βαθείῃ δ ἔμβαλε δίνῃ, αἱ δ ἐπὶ μακρὸν ἄϋσαν. Ὁ δ ἔγρετο δῖος Ὀδυσσεύς, ἑζόμενος δ ὅρμαινε κατὰ φρένα καὶ κατὰ θυμόν Ὤ μοι ἐγώ, τέων αὖτε βροτῶν ἐς γαῖαν ἱκάνω; Ἦ ῥ οἵ γ ὑβρισταί τε καὶ ἄγριοι οὐδὲ δίκαιοι, ἦε φιλόξεινοι, καί σφιν νόος ἐστὶ θεουδής; Ὥς τέ με κουράων ἀμφήλυθε θῆλυς ἀϋτή, νυμφάων, αἳ ἔχουσ ὀρέων αἰπεινὰ κάρηνα καὶ πηγὰς ποταμῶν καὶ πίσεα ποιήεντα. Ἦ νύ που ἀνθρώπων εἰμὶ σχεδὸν αὐδηέντων; Ἀλλ ἄγ, ἐγὼν αὐτὸς πειρήσομαι ἠδὲ ἴδωμαι. Ὣς εἰπὼν θάμνων ὑπεδύσετο δῖος Ὀδυσσεύς, ἐκ πυκινῆς δ ὕλης πτόρθον κλάσε χειρὶ παχείῃ φύλλων, ὡς ῥύσαιτο περὶ χροῒ μήδεα φωτός. VW-1011-a-12-1-b 2 lees verder
130 131 132 133 134 135 136 137 138 139 140 141 142 143 144 Βῆ δ ἴμεν ὥς τε λέων ὀρεσίτροφος, ἀλκὶ πεποιθώς, ὅς τ εἶσ ὑόμενος καὶ ἀήμενος, ἐν δέ οἱ ὄσσε δαίεται αὐτὰρ ὁ βουσὶ μετέρχεται ἢ ὀΐεσσιν ἠὲ μετ ἀγροτέρας ἐλάφους κέλεται δέ ἑ γαστὴρ μήλων πειρήσοντα καὶ ἐς πυκινὸν δόμον ἐλθεῖν ὣς Ὀδυσεὺς κούρῃσιν ἐϋπλοκάμοισιν ἔμελλε μίξεσθαι, γυμνός περ ἐών χρειὼ γὰρ ἵκανε. Σμερδαλέος δ αὐτῇσι φάνη κεκακωμένος ἅλμῃ, τρέσσαν δ ἄλλυδις ἄλλη ἐπ ἠϊόνας προὐχούσας οἴη δ Ἀλκινόου θυγάτηρ μένε τῇ γὰρ Ἀθήνη θάρσος ἐνὶ φρεσὶ θῆκε καὶ ἐκ δέος εἵλετο γυίων. Στῆ δ ἄντα σχομένη ὁ δὲ μερμήριξεν Ὀδυσσεύς, ἢ γούνων λίσσοιτο λαβὼν εὐώπιδα κούρην, ἦ αὔτως ἐπέεσσιν ἀποσταδὰ μειλιχίοισι λίσσοιτ, εἰ δείξειε πόλιν καὶ εἵματα δοίη. Homerus, Odyssee 6, 99-144 Aantekeningen regel 103 περιμήκετος zeer hoog regel 106 ἀγρονόμος op het land levend regel 109 ἀδμής ongehuwd regel 113 εὐῶπις met mooi gezicht regel 121 φιλόξεινος gastvrij regel 122 ἀμφέρχομαι, aor. ἀμφήλυθον + acc. doordringen tot regel 124 τὸ πῖσος weide ποιήεις grasrijk regel 125 αὐδήεις sprekend regel 127 ὁ θάμνος struik regel 128 ὁ πτόρθος tak regel 130 ὀρεσίτροφος in de bergen opgegroeid regel 133 ἀγρότερος wild regel 137 ἡ ἅλμη zeewater regel 142 εὐῶπις met mooi gezicht regel 143 ἀποσταδά op een afstand VW-1011-a-12-1-b 3 lees verder
Tekst 2 Het volgende citaat is afkomstig uit: Een maffe Odyssee. Blijspel in twee bedrijven bij uitstek geschikt voor middelbare scholen. 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 <Odysseus spreekt tot Athena:> ODYSSEUS: Hé! Bedankt dat je me gered hebt. Weet je wat ik best zou kunnen gebruiken? Wat droge kleren, een lekkere maaltijd en een hele serie nieuwe schepen. ATHENA <tegen het publiek in de zaal>: De koning is heel verbaasd te vernemen dat Odysseus nog steeds leeft. Ik vermoed dat Telemachos hem op zijn reis ook een bezoek had moeten brengen, maar die jongen moest al erg zijn best doen om alleen Sparta maar te vinden. KONING ALCINOUS <komt links op>: Odysseus, hè? Wow! Je bent beroemd! Wat leuk dat je hier bent! Ik ga een groot banket aanrichten en dan kun jij mijn gasten vermaken met verhalen over je avonturen. <tegen het publiek in de zaal> We krijgen nu wat flashbacks. Zo kun je leren wat er met Odysseus gebeurde vóór de oorlog. Tekst 3 Odysseus vertelt over zijn ontmoeting met de schim van Achilles. 467 468 469 470 471 472 473 474 475 476 477 478 479 480 481 482 483 Ἦλθε δ ἐπὶ ψυχὴ Πηληϊάδεω Ἀχιλῆος καὶ Πατροκλῆος καὶ ἀμύμονος Ἀντιλόχοιο Αἴαντός θ, ὃς ἄριστος ἔην εἶδός τε δέμας τε τῶν ἄλλων Δαναῶν μετ ἀμύμονα Πηλείωνα. Ἔγνω δὲ ψυχή με ποδώκεος Αἰακίδαο, καί ῥ ὀλοφυρομένη ἔπεα πτερόεντα προσηύδα Διογενὲς Λαερτιάδη, πολυμήχαν Ὀδυσσεῦ, σχέτλιε, τίπτ ἔτι μεῖζον ἐνὶ φρεσὶ μήσεαι ἔργον; Πῶς ἔτλης Ἄϊδόσδε κατελθέμεν, ἔνθα τε νεκροὶ ἀφραδέες ναίουσι, βροτῶν εἴδωλα καμόντων; Ὣς ἔφατ, αὐτὰρ ἐγώ μιν ἀμειβόμενος προσέειπον Ὦ Ἀχιλεῦ, Πηλῆος υἱέ, μέγα φέρτατ Ἀχαιῶν, ἦλθον Τειρεσίαο κατὰ χρέος, εἴ τινα βουλὴν εἴποι, ὅπως Ἰθάκην ἐς παιπαλόεσσαν ἱκοίμην οὐ γάρ πω σχεδὸν ἦλθον Ἀχαιΐδος, οὐδέ πω ἁμῆς γῆς ἐπέβην, ἀλλ αἰὲν ἔχω κακά σεῖο δ, Ἀχιλλεῦ, οὔ τις ἀνὴρ προπάροιθε μακάρτατος οὔτ ἄρ ὀπίσσω. VW-1011-a-12-1-b 4 lees verder
484 485 486 487 488 489 490 491 492 493 494 495 496 497 498 499 500 501 502 503 Πρὶν μὲν γάρ σε ζωὸν ἐτίομεν ἶσα θεοῖσιν Ἀργεῖοι, νῦν αὖτε μέγα κρατέεις νεκύεσσιν ἐνθάδ ἐών τῷ μή τι θανὼν ἀκαχίζευ, Ἀχιλλεῦ. Ὣς ἐφάμην, ὁ δέ μ αὐτίκ ἀμειβόμενος προσέειπε Μὴ δή μοι θάνατόν γε παραύδα, φαίδιμ Ὀδυσσεῦ. Βουλοίμην κ ἐπάρουρος ἐὼν θητευέμεν ἄλλῳ, ἀνδρὶ παρ ἀκλήρῳ, ᾧ μὴ βίοτος πολὺς εἴη, ἢ πᾶσιν νεκύεσσι καταφθιμένοισιν ἀνάσσειν. Ἀλλ ἄγε μοι τοῦ παιδὸς ἀγαυοῦ μῦθον ἐνίσπες, ἢ ἕπετ ἐς πόλεμον πρόμος ἔμμεναι ἦε καὶ οὐκί. Εἰπὲ δέ μοι Πηλῆος ἀμύμονος εἴ τι πέπυσσαι, ἢ ἔτ ἔχει τιμὴν πολέσιν μετὰ Μυρμιδόνεσσιν, ἦ μιν ἀτιμάζουσιν ἀν Ἑλλάδα τε Φθίην τε, οὕνεκά μιν κατὰ γῆρας ἔχει χεῖράς τε πόδας τε. Οὐ γὰρ ἐγὼν ἐπαρωγὸς ὑπ αὐγὰς ἠελίοιο, τοῖος ἐὼν οἷός ποτ ἐνὶ Τροίῃ εὐρείῃ πέφνον λαὸν ἄριστον, ἀμύνων Ἀργείοισιν. Εἰ τοιόσδ ἔλθοιμι μίνυνθά περ ἐς πατέρος δῶ, τῷ κέ τεῳ στύξαιμι μένος καὶ χεῖρας ἀάπτους, οἳ κεῖνον βιόωνται ἐέργουσίν τ ἀπὸ τιμῆς. Homerus, Odyssee 11, 467-503 Aantekeningen regel 476 ἀφραδής zonder bewustzijn regel 488 παραυδάω mooi voorstellen regel 489 ἐπάρουρος op aarde levend θητεύω als dagloner werken regel 490 ἄκληρος arm regel 495 πολέσιν = πολλοῖς regel 498 ὁ ἐπαρωγός helper regel 500 πέφνον ik doodde regel 502 τεῳ = τινι VW-1011-a-12-1-b 5 lees verder
Tekst 4 Odysseus is aangekomen bij de Phaeaken. Hij is gastvrij ontvangen door de koninklijke familie en heeft de nacht in het paleis doorgebracht. 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 Ἦμος δ ἠριγένεια φάνη ῥοδοδάκτυλος Ἠώς, ὄρνυτ ἄρ ἐξ εὐνῆς ἱερὸν μένος Ἀλκινόοιο, ἂν δ ἄρα διογενὴς ὦρτο πτολίπορθος Ὀδυσσεύς. Τοῖσιν δ ἡγεμόνευ ἱερὸν μένος Ἀλκινόοιο Φαιήκων ἀγορήνδ, ἥ σφιν παρὰ νηυσὶ τέτυκτο. Ἐλθόντες δὲ καθῖζον ἐπὶ ξεστοῖσι λίθοισι πλησίον. Ἡ δ ἀνὰ ἄστυ μετῴχετο Παλλὰς Ἀθήνη, εἰδομένη κήρυκι δαΐφρονος Ἀλκινόοιο, νόστον Ὀδυσσῆϊ μεγαλήτορι μητιόωσα, καί ῥα ἑκάστῳ φωτὶ παρισταμένη φάτο μῦθον Δεῦτ ἄγε, Φαιήκων ἡγήτορες ἠδὲ μέδοντες, εἰς ἀγορὴν ἰέναι, ὄφρα ξείνοιο πύθησθε, ὃς νέον Ἀλκινόοιο δαΐφρονος ἵκετο δῶμα πόντον ἐπιπλαγχθείς, δέμας ἀθανάτοισιν ὁμοῖος. Ὣς εἰποῦσ ὄτρυνε μένος καὶ θυμὸν ἑκάστου. Καρπαλίμως δ ἔμπληντο βροτῶν ἀγοραί τε καὶ ἕδραι ἀγρομένων πολλοὶ δ ἄρα θηήσαντο ἰδόντες υἱὸν Λαέρταο δαΐφρονα. Homerus, Odyssee 8, 1-18 Aantekeningen regel 2 en 4 ἱερὸν μένος Ἀλκινόοιο de krachtige Alcinous (onderwerp) regel 3 ἂν onvertaald laten regel 4 Τοῖσιν δ ἡγεμόνευ Van hen beiden liep voorop regel 6 καθίζω gaan zitten regel 7 πλησίον dicht bij elkaar μετοίχομαι gaan regel 12 ἰέναι Vertaal als imperativus πυνθάνομαι + genitivus informatie krijgen over regel 13 νέον onlangs regel 14 ἐπιπλαγχθείς participium aoristus van ἐπιπλάζομαι + accusativus rondzwerven over regel 17 ἀγρομένων Verbind met βροτῶν (regel 16) VW-1011-a-12-1-b 6 lees verder einde