ΑΔΙΑΒΑΘΜΗΤΟ ΚΑΝΟΝΙΚΟ. Βρυξέλλες, 10/9/2014 Α.Π. Φ / 356. ΠΡΟΣ : Ως Πίνακας Αποδεκτών

ΠΡΕΣΒΕΙΑ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΟΣ ΒΡΥΞΕΛΛΕΣ Γραφείο Οικονομικών & Εμπορικών Υποθέσεων Rue des Petits Carmes 6 1000 Bruxelles Τηλ. : 00 32 2 545 55 06 Φαξ : 00 32 2 545 55 08 Email : ecocom-brussels@mfa.gr ΑΔΙΑΒΑΘΜΗΤΟ ΚΑΝΟΝΙΚΟ Βρυξέλλες, 10/9/2014 Α.Π. Φ. 3070 / 356 ΠΡΟΣ : Ως Πίνακας Αποδεκτών KOIN : Ε.Δ.: Υπουργείο Εξωτερικών Γραφείο κ. Γ.Γ. ΔΟΣ & ΑΣ Γραφείο κ. Β Γενικού Διευθυντού Α1, Β1, Β4, Β8 Διευθύνσεις Πρεσβεία Βρυξελλών ΜΑ Βρυξελλών Γραφείο Τύπου Γραφείο Ε.Ο.Τ. Γραφείο Ναυτ. Ακολούθου ΘΕΜΑ: Ενημερωτικό Δελτίο Οικονομικών και Επιχειρηματικών Ειδήσεων Βελγίου Γραφείου Ο.Ε.Υ. Βρυξελλών Σας διαβιβάζουμε συνημμένα, σε ηλεκτρονική μορφή, το υπ αριθ. 67 ενημερωτικό δελτίο οικονομικών και επιχειρηματικών ειδήσεων από το Βέλγιο που εκπόνησε το Γραφείο μας, για την περίοδο 1 έως 10 Σεπτεμβρίου 2014. Ο Προϊστάμενος Παντελής Γκάσιος Σύμβουλος ΟΕΥ Α' Συνημ.: 1 αρχείο Σελίδα 1 από 1 ΑΔΙΑΒΑΘΜΗΤΟ

ΠΡΕΣΒΕΙΑ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΟΣ ΣΤΙΣ ΒΡΥΞΕΛΛΕΣ ΓΡΑΦΕΙΟ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ ΚΑΙ ΕΜΠΟΡΙΚΩΝ ΥΠΟΘΕΣΕΩΝ Διεύθυνση: Rue des Petits Carmes 6, B-1000, Bruxelles Τηλέφωνο: +322-5455506, Fax: +322-5455508, e-mail: ecocom-brussels@mfa.gr ΔΕΛΤΙΟ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ ΕΠΙΚΑΙΡΟΤΗΤΑΣ αριθ. 67 1/9-10/9/2014 ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΕΣ ΚΑΙ ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΚΕΣ ΕΙΔΗΣΕΙΣ 1. Μεγέθυνση των λιανεμπορικών αλυσίδων στο Βέλγιο το 2013 σελ. 2 2. Υψηλότατη η φορολογική πίεση στις επιχειρήσεις κατά την βελγική Ομοσπονδία Βιομηχανιών και Επιχειρήσεων (FEB) σελ. 3 3. Μείωση των πτωχεύσεων το πρώτο οκτάμηνο τρέχοντος έτους σελ. 4 4. Σε εξαιρετικά χαμηλά επίπεδα τα επιτόκια του βελγικού δημόσιου δανεισμού σελ. 5 5. Χρηματιστήριο Βρυξελλών σελ. 6 6. Δημοσιονομικός σχεδιασμός υπό σχηματισμό κυβερνητικού συνασπισμού σελ. 6 7. Ελαφρά πτώση του Βελγίου σε διεθνή κατάταξη ανταγωνιστικότητας σελ. 7 1

1. Μεγέθυνση των λιανεμπορικών αλυσίδων στο Βέλγιο το 2013 Σύμφωνα με πρόσφατη ετήσια έρευνα της εταιρείας Nielsen σχετικά με τον βελγικό κλάδο του λιανεμπορίου στην οποία αναφέρθηκε ο βελγικός οικονομικός Τύπος, οι αλυσίδες καταστημάτων μεγάλων επιφανειών στο Βέλγιο αύξησαν τις πωλήσεις τους το 2013 κατά 2,7%, στα 24,5 δις. (η αναπροσαρμοσμένη αύξηση των πωλήσεων, ήτοι μη συνυπολογιζόμενου του δείκτη πληθωρισμού, ανήλθε σε 1,6%). Αντιθέτως, όσον αφορά τον όγκο πωλήσεων στην βελγική λιανεμπορική αγορά, η έρευνα της Nielsen διαπίστωσε σχετική σταθερότητα, τάση η οποία παρατηρήθηκε και σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες. Όπως σημείωσε η Nielsen, ο όγκος πωλήσεων των μεγάλων λιανεμπορικών αλυσίδων άρχισε να αυξάνεται κυρίως προς το τέλος του 2013, τάση που συνεχίστηκε στις αρχές του τρέχοντος έτους. Η Nielsen διαπίστωσε εξάλλου περαιτέρω αύξηση της σημαντικότητας των εκπτωτικών αλυσίδων στην διάρκεια του 2013, με ταυτόχρονη βελτίωση της ποιότητας και διεύρυνση του φάσματος προϊόντων που αυτές πρόσφεραν. Η έρευνα κατέδειξε ότι οι δαπάνες για αγορά ειδών διατροφής 1 έχουν αυξηθεί ως μέρος των οικογενειακών προϋπολογισμών, φθάνοντας στο 12,2% το 2013, που είναι το υψηλότερο επίπεδο από το έτος 2009. Η έρευνα διαπίστωσε επίσης ότι ο συνολικός αριθμός των λιανεμπορικών καταστημάτων ειδών διατροφής / νοικοκυριού μειώνεται διαρκώς στο Βέλγιο, κατά περίπου 50% τα τελευταία 20 χρόνια, εξαιτίας κυρίως της σταδιακής εξαφάνισης των μικρών ανεξάρτητων καταστημάτων και των μίνι μάρκετ προς όφελος των μεγάλων λιανεμπορικών αλυσίδων. Σήμερα στο Βέλγιο λειτουργούν περίπου 7.300 καταστήματα που διαθέτουν είδη διατροφής και 1 Στα είδη διατροφής η έρευνα της Nielsen περιλαμβάνει τα προϊόντα που διατίθενται σε καταστήματα μεγάλων επιφανειών, συμπεριλαμβανομένων και άλλων, πέραν των τροφίμων και ποτών (λ.χ. είδη καθαρισμού, καλλυντικά κλπ.), αλλά μη συμπεριλαμβανομένων προϊόντων που πωλούνται κατά μονάδα βάρους, έστω και αν αυτά είναι τρόφιμα (όπως λ.χ. τα φρούτα και τα λαχανικά). νοικοκυριού, εκ των οποίων πλησίον των 4.650 είναι μικρά καταστήματα διανομής (έναντι 10.000 περίπου προ εικοσαετίας) 2. Από την άλλη πλευρά, οι μεγάλες αλυσίδες διανομής 3 αριθμούν σήμερα περίπου 600 καταστήματα μεγάλων επιφανειών στο Βέλγιο (με άνοιγμα 5 νέων μεγάλων καταστημάτων το 2013), ενώ οι αλυσίδες μεσαίου μεγέθους 4 συνέχισαν το 2013 να αναπτύσσονται, με το άνοιγμα 35 νέων καταστημάτων. Η έρευνα της Nielsen διαπίστωσε επίσης ότι η αγορά του Βελγίου δεν είναι ακόμη κορεσμένη, παρά την ύπαρξη ισχυρότατου ανταγωνισμού μεταξύ εγχώριων αλυσίδων (Colruyt, Delhaize) και μεγάλων λιανεμπορικών αλυσίδων του εξωτερικού που δραστηριοποιούνται στην χώρα (μεταξύ άλλων, Carrefour, Cora, Intermarché από την Γαλλία, Aldi, Lidl από την Γερμανία και Albert Heijn από την Ολλανδία). Το Βέλγιο τοποθετείται με βάση την έρευνα στην 6 η θέση στην Ευρώπη από απόψεως αριθμού λιανεμπορικών καταστημάτων ειδών διατροφής και νοικοκυριού ανά κάτοικο. Αναφορικά με τον κλάδο των εκπτωτικών αλυσίδων (hard discounters, όπως οι Aldi και Lidl), η Nielsen διαπίστωσε ότι παρά το γεγονός ότι αυτές έπειτα από εκθετικούς ρυθμούς ανάπτυξης του δικτύου τους στις αρχές της δεκαετίας του 2000- δεν επεκτείνουν πλέον σημαντικά το δίκτυο καταστημάτων τους, ωστόσο αυξάνουν διαρκώς το μερίδιό τους στην λιανεμπορική αγορά του Βελγίου σε άνω του 15%, ενώ εάν στις εκπτωτικές αλυσίδες (hard discounters) προστεθούν και οι μεγάλες αλυσίδες που παρέχουν προϊόντα σε εκπτωτικές τιμές (όπως οι Colruyt, Albert Heijn και Intermarché), το συνολικό τους 2 Σημειωτέον ότι στην κατηγορία αυτή εμπίπτουν και τα συνοικιακά μίνι μάρκετ των μεγάλων αλυσίδων διανομής. 3 Ήτοι τα μεγάλα σούπερ μάρκετ και τα hypermarkets, μεταξύ των οποίων οι αλυσίδες Carrefour, Colruyt, Delhaize, Cora, Match κ.α. 4 Στις οποίες συμπεριλαμβάνονται τα συνοικιακά σούπερ μάρκετ των μεγάλων αλυσίδων, μεταξύ των οποίων τα Carrefour Market, AD Delhaize, Proxy, Okay, Intermarché κ.α. Σημειωτέον ότι η διαχείριση της πλειονότητας των καταστημάτων αυτών γίνεται από franchisees, πρακτική που ακολουθείται ολοένα και περισσότερο από τις μεγάλες αλυσίδες. 2

μερίδιο πλησιάζει το 43% της λιανεμπορικής αγοράς, καθιστώντας το Βέλγιο σημαντικότατο παίκτη στην ευρωπαϊκή αγορά των εκπτωτικών αλυσίδων (πίσω από τη Νορβηγία όπου το συνολικό μερίδιό τους φθάνει το 57%). Η ισχυροποίηση αυτή του κλάδου των εκπτωτικών αλυσίδων στο Βέλγιο ερμηνεύεται από τη Nielsen ως αποτέλεσμα μίας σαφούς ευαισθητοποίησης του μέσου καταναλωτή ως προς τις τιμές των προϊόντων και της τάσης του για αξιοποίηση λιανεμπορικών προσφορών και για χρήση εκπτωτικών κουπονιών. Η ισχυροποίηση αυτή του κλάδου εκπτωτικών αλυσίδων -υπό την ευρεία έννοια- στο Βέλγιο οφείλεται εξάλλου κατά τη Nielsen και στην εδραίωση και κατάκτηση υψηλών μεριδίων αγοράς από την μεγάλη εγχώρια αλυσίδα Colruyt. Η έρευνα διαπίστωσε τέλος την σημαντική μεγέθυνση των μεριδίων αγοράς των προϊόντων private label, τα οποία σήμερα αντιπροσωπεύουν το 34,4% της λιανεμπορικής αγοράς σε αξίες και το 40% σε όγκους πωλήσεων. Το γεγονός αυτό αφ ενός τοποθετεί το Βέλγιο πλησίον των κορυφαίων 5 ευρωπαϊκών χωρών από πλευράς πωλήσεων προϊόντων private label, ενώ αφ ετέρου δείχνει την προτίμηση του μέσου Βέλγου καταναλωτή για προϊόντα βέλτιστης σχέσης ποιότητας και τιμής. Σημειώνουμε ότι σύμφωνα με πρόσφατη τριμηνιαία έρευνα (βαρόμετρο τιμών) της Comeos (πρόκειται για τον βελγικό κλαδικό σύνδεσμο των εμπορικών επιχειρήσεων και της διανομής), οι τιμές στην λιανεμπορική αγορά του Βελγίου (τόσο στα τρόφιμα, όσο και στα υπόλοιπα προϊόντα, λ.χ. ενδύματα, συσκευές, είδη σπιτιού κλπ.) βρίσκονται σε διαρκή πορεία μείωσης τους τελευταίους 6 μήνες. Κατά την Comeos, μία παρόμοια κατάσταση στο βελγικό λιανεμπόριο έχει να παρατηρηθεί από το έτος 1993, καθώς αποπληθωριστικές τάσεις στις λιανεμπορικές τιμές είχαν παρατηρηθεί και το 2009 αλλά σε πιο ήπια μορφή. Σύμφωνα με το βαρόμετρο, οι μειώσεις των τιμών είναι μεγαλύτερες στους κλάδους εκτός τροφίμων. H Comeos αποδίδει την πτώση των λιανεμπορικών τιμών κάτω από τα χαμηλά επίπεδα του δείκτη τιμών καταναλωτή σε τρεις βασικούς παράγοντες: τον άνευ προηγουμένου ανταγωνισμό στην λιανεμπορική αγορά που οφείλεται τόσο στην ύπαρξη και επέκταση των μεγάλων αλυσίδων καταστημάτων αλλά και στις έντονες καταναλωτικές προτιμήσεις προς φθηνότερα προϊόντα, στην σχετική ενίσχυση του ρόλου του ηλεκτρονικού εμπορίου που ασκεί πτωτική πίεση στις τιμές, αλλά και σε διαρθρωτικές μειώσεις των τιμών σε ορισμένους κλάδους, όπως λ.χ. στις ηλεκτρονικές συσκευές, εξαιτίας μειώσεων στα κόστη παραγωγής. Η Comeos με βάση τα αποτελέσματα του βαρομέτρου τιμών εκφράζει τους φόβους της για αποπληθωριστικές πιέσεις στην βελγική λιανεμπορική αγορά, που θα δημιουργήσουν πρόσθετα προβλήματα κερδοφορίας στις εμπορικές επιχειρήσεις (όπως σημειώνει ο σύνδεσμος, την τελευταία τετραετία τα περιθώρια κέρδους των εμπόρων έχουν ήδη μειωθεί κατά 20%) και θα οδηγήσουν σε πρόσθετες αναδιαρθρώσεις ή και πτωχεύσεις μικρομεσαίων αλλά και μεγάλων εμπορικών επιχειρήσεων. 2. Υψηλότατη η φορολογική πίεση στις επιχειρήσεις κατά την βελγική Ομοσπονδία Βιομηχανιών και Επιχειρήσεων (FEB) Σε πρόσφατη έρευνά της βασιζόμενη σε στατιστικά στοιχεία της Κεντρικής Τράπεζας (BNB) για το έτος 2012, η μεγαλύτερη εργοδοτική ένωση του Βελγίου, FEB (Fédération des Entreprises de Belgique), διατύπωσε το συμπέρασμα ότι το φορολογικό βάρος των επιχειρήσεων στο Βέλγιο είναι υψηλότατο και αντιπροσώπευε το 2012 το 39,2% της προστιθέμενης αξίας που αυτές παρήγαν κατά το εν λόγω έτος. Σύμφωνα με την FEB, οι βελγικές επιχειρήσεις κατέβαλαν συνολικά το 2012 ποσόν ύψους 70,3 δις. στο κράτος σε φόρους και εισφορές κοινωνικής ασφάλισης, έναντι συνολικής προστιθέμενης αξίας που δημιούργησαν κατά το εν λόγω έτος, της τάξεως των 179,3 δις.. Κατά την FEB, μόνον σε χώρες όπως η Γαλλία και η Ιταλία το συνολικό φορολογικό βάρος προς τις επιχειρήσεις είναι υψηλότερο (ανερχόμενο σε 41,3% και 40,4% αντίστοιχα). Σύμφωνα με την έρευνα, το 46% της προστιθέμενης αξίας των επιχειρήσεων το 2012 (ήτοι ποσόν 82,4 δις. ) διατέθηκε σε δαπάνες μισθοδοσίας, και μόλις το 14,8% (ήτοι ποσόν 3

26,6 δις. ) σε πληρωμές τόκων, διανομές μερισμάτων και χρηματοδότηση επενδύσεων από ίδια κεφάλαια. Η FEB συμπέρανε ότι όχι μόνον η συνολική φορολογική πίεση προς τις επιχειρήσεις σε απόλυτους όρους είναι υψηλότατη, αλλά και ότι αυτή αυξήθηκε κατά 2,2 ποσοστιαίες μονάδες από το 2011 στο 2012, βασικά ως αποτέλεσμα της πληθώρας φορολογικών και άλλων εισπρακτικών μέτρων που υιοθέτησε η κυβέρνηση Di Rupo. Κατά την FEB, το υιοθετηθέν από την απερχόμενη κυβέρνηση συνασπισμού υπό το γαλλόφωνο σοσιαλιστικό κόμμα σύμφωνο ανταγωνιστικότητας που περιλαμβάνει μέτρα συνολικού ύψους 1,35 δις. σε χρονικό ορίζοντα τριετίας και συνίσταται κυρίως σε μέτρα ελάφρυνσης των εργοδοτικών εισφορών που καταβάλλουν οι επιχειρήσεις αποτελεί μεν ένα πρώτο βήμα προς την σωστή κατεύθυνση, ωστόσο θα απαιτηθούν πρόσθετα και πιο αποφασιστικά βήματα. Η FEB αναφέρθηκε επίσης σε πρόσφατες εισηγήσεις του Ανωτάτου Οικονομικού Συμβουλίου ( Conseil Supérieur des Finances ) περί φορολογικής ελάφρυνσης του παραγωγικού συντελεστή της εργασίας, με παράλληλη επιβολή νέων φορολογικών επιβαρύνσεων στην κατανάλωση, τα εισοδήματα κεφαλαίου και την ελλιπή περιβαλλοντική προστασία. Με την ευκαιρία αυτή, η FEB επέκρινε και την συζητούμενη στο πλαίσιο των διαπραγματεύσεων για σχηματισμό ομοσπονδιακής κυβέρνησης πρόταση για μελλοντική γενικευμένη φορολόγηση των κερδών από πωλήσεις μετοχών, με το σκεπτικό ότι αυτή θα έδινε εξαιρετικά δυσμενές σημάδι στις επιχειρήσεις, ενώ από την άλλη δεν θα συνεισέφερε στην τόνωση της απασχόλησης και στην ανάπτυξη. Η FEB εκφράστηκε εξάλλου για μία ακόμη φορά ανοικτά υπέρ μίας πολιτικής γενναίων μειώσεων των κρατικών δαπανών καθ όλη την διάρκεια της θητείας της νέας κυβέρνησης. Η δημοσιοποίηση των συμπερασμάτων της ανωτέρω έρευνας της FEB κατά την παρούσα χρονική στιγμή φαίνεται ότι σκοπό έχει να δώσει στον υπό σχηματισμό ομοσπονδιακό κυβερνητικό συνασπισμό μία ξεκάθαρη εικόνα για τα αιτήματα της εργοδοσίας, και φυσικά εντάσσεται στο πλαίσιο της επιδίωξης ισχυροποίησης της φωνής του βελγικού επιχειρηματικού κόσμου και της ουσιαστικής επιρροής του στις αποφάσεις του επικείμενου κεντροδεξιού κυβερνητικού συνασπισμού 5. Σημειώνουμε ότι και οι πρόσφατες δηλώσεις της ένωσης φλαμανδικών επιμελητηρίων (VOKA), που είναι ο βασικός εκπρόσωπος της εργοδοσίας στην Φλάνδρα, κινούνται ακριβώς στο ίδιο μήκος κύματος με τις ανωτέρω θέσεις της FEB. 3. Μείωση των πτωχεύσεων το πρώτο οκτάμηνο τρέχοντος έτους Σύμφωνα με στοιχεία που δημοσιοποίησε πρόσφατα η εταιρεία εμπορικών πληροφοριών Graydon, ο αριθμός των πτωχεύσεων στο Βέλγιο κατά το πρώτο οκτάμηνο του τρέχοντος έτους εμφανίζεται μειωμένος σε σύγκριση με το αντίστοιχο διάστημα του 2013 κατά 6%, ενώ ο αριθμός των επαπειλούμενων θέσεων εργασίας εξαιτίας των πτωχεύσεων εμφανίζεται μειωμένος κατά 2,3%. Σε απόλυτους αριθμούς, οι πτωχεύσεις στο πρώτο οκτάμηνο του 2014 ανήλθαν σε 7.093, ενώ οι επαπειλούμενες απώλειες θέσεων εργασίας σε 16.675. Πτώση του αριθμού των πτωχεύσεων υπήρξαν στους κλάδους μαζικής εστίασης, μεταφορών, λιανεμπορίου και εμπορίου αυτοκινήτων, ενώ στον κλάδο κατασκευών οι πτωχεύσεις παραμένουν πλησίον του αυξημένου επιπέδου τους την αντίστοιχη περίοδο του 2013. Στον κλάδο του χονδρεμπορίου εμφανίζεται μάλιστα μία ελαφρά αύξηση του αριθμού πτωχεύσεων κατά το πρώτο οκτάμηνο του τρέχοντος έτους. Η Graydon ανέφερε ότι κατά τους μήνες Ιούλιο και Αύγουστο τρέχοντος έτους ο αριθμός των πτωχεύσεων (1.129 συνολικά) εμφανίστηκε μειωμένος κατά 18% έναντι του αντίστοιχου διμήνου του 2013, ενώ σε όλη την διάρκεια του τρέχοντος έτους με εξαίρεση τον Φεβρουάριο- οι πτωχεύσεις ανά 5 Σημειώνουμε ότι και οι υπόλοιπες μεγάλες επιχειρηματικές ενώσεις του Βελγίου (Agoria, UCM), αλλά και τα εργατικά συνδικάτα, έχουν τις τελευταίες ημέρες εκφράσει τις θέσεις και διεκδικήσεις τους μέσω ανακοινωθέντων Τύπου, με σκοπό να ασκήσουν πίεση στη νέα κυβέρνηση κατά την στιγμή διαμόρφωσης της οικονομικής της πολιτικής. 4

μήνα υπήρξαν χαμηλότερες έναντι των αντίστοιχων μηνών του 2013. Σημειωτέον ότι το 2013 υπήρξε χρονιά με ιστορικά υψηλό επίπεδο πτωχεύσεων (άνω των 12 χιλιάδων επιχειρήσεων, με αύξηση 11% έναντι του 2012). Κατά τους οικονομικούς αναλυτές, η συγκριτική πτώση του αριθμού των πτωχεύσεων στην μέχρι τώρα διάρκεια του 2014 αποτελεί μεν σαφή ένδειξη μίας εύθραυστης οικονομικής ανάκαμψης, ωστόσο το επίπεδο των πτωχεύσεων παραμένει υψηλότερο από εκείνο των ετών πριν το 2013. Στην οικονομική αρθρογραφία επισημαίνεται επίσης ότι η συνολική τάση μείωσης των πτωχεύσεων δεν φαίνεται να έχει εκδηλωθεί προς το παρόν στην Βαλλονία, σε αντίθεση με τις περιφέρειες της Φλάνδρας και των Βρυξελλών. Σύμφωνα με τους οικονομικούς αναλυτές, το φαινόμενο χρονικής υστέρησης της Βαλλονίας στην εσωτερίκευση των όποιων θετικών ή αρνητικών- οικονομικών μεταβολών και των επιπτώσεών τους δεν είναι ασυνήθιστο, ενώ αναφέρεται χαρακτηριστικά ότι η Φλάνδρα ως περισσότερο ανοικτή οικονομία- είναι κατά κανόνα η πρώτη βελγική περιφέρεια όπου εκδηλώνονται οι συνέπειες αλλαγών στο οικονομικό περιβάλλον. Σύμφωνα επίσης με στοιχεία της εταιρείας Graydon, στην μέχρι τώρα πορεία του τρέχοντος έτους, ο αριθμός των απλήρωτων οφειλών επιχειρήσεων πέραν περιόδου 90 ημερών αντιπροσωπεύει το 8,9% των συνολικών πληρωτέων τιμολογίων, έναντι ποσοστού 14,3% που αυτός αντιπροσώπευε 3 χρόνια νωρίτερα (το έτος 2011). Κατά τους αναλυτές της Graydon, η πτώση του αριθμού των απλήρωτων οφειλών αποτελεί ένα ενθαρρυντικό σημείο ανάκαμψης της οικονομίας, καίτοι το σχετικό ποσοστό βρίσκεται ακόμη αρκετά υψηλότερα από εκείνο της εποχής πριν την κρίση (το 2007 αυτό ανερχόταν σε 7,6%). Σύμφωνα με τα στοιχεία της Graydon, 2 στα 3 τιμολόγια πληρώνονται εμπρόθεσμα στο Βέλγιο, με διακυμάνσεις σε κάθε περιφέρεια (συγκεκριμένα, το 60% των επιχειρηματικών οφειλών πληρώνεται εμπρόθεσμα στην Βαλλονία, έναντι 65% στις Βρυξέλλες και 67% στην Φλάνδρα). Οι πλέον συνεπείς στην εξόφληση των οφειλών τους είναι οι τουριστικές επιχειρήσεις (ταξιδιωτικά πρακτορεία) και οι λιγότερο συνεπείς τα νυχτερινά κέντρα και τα καταστήματα αξεσουάρ ένδυσης, σύμφωνα πάντοτε με τα στοιχεία της Graydon. 4. Σε εξαιρετικά χαμηλά επίπεδα τα επιτόκια του βελγικού δημόσιου δανεισμού Όπως ανακοίνωσε στις 2 Σεπτεμβρίου η βελγική Υπηρεσία Διαχείρισης Χρέους (Agence Belge de la Dette), το βελγικό δημόσιο άντλησε 2,39 δις. δια της έκδοσης εντόκων γραμματίων με αρνητικά επιτόκια. Πιο συγκεκριμένα, από τα έντοκα γραμμάτια τρίμηνης διάρκειας αντλήθηκαν 1,31 δις. με μέσο επιτόκιο -0,02%, ενώ από τα εξάμηνης διάρκειας αντλήθηκαν 1,08 δις. με μέσο επιτόκιο -0,012%. Σημειώνουμε ότι στις 4 Σεπτεμβρίου, σε συνέχεια των αποφάσεων της ΕΚΤ για μείωση των επιτοκίων και λήψη περιορισμένων μέτρων ποσοτικής χαλάρωσης (βλ. αμέσως κατωτέρω άρθρο 5 παρόντος δελτίου), το επιτόκιο του βελγικού δεκαετούς κρατικού ομολόγου καθώς και αρκετών άλλων ευρωπαϊκών ομολόγωναντέδρασε πτωτικά στις αγορές, κατεβαίνοντας στο επίπεδο του 1,27% (έναντι 1,31% στις 3 Σεπτεμβρίου), ενώ στις 5 Σεπτεμβρίου κατέβηκε ακόμη χαμηλότερα, στο 1,21% (παίρνοντας ωστόσο ανοδική πορεία στις αρχές της επόμενης εβδομάδας, ανερχόμενο στο 1,24% στις 8 και στο 1,296% στις 9 Σεπτεμβρίου). Σύμφωνα με την βελγική Υπηρεσία Διαχείρισης Χρέους (Agence Belge de la Dette), το ποσόν που αντλήθηκε από τον εσωτερικό ομολογιακό δανεισμό της περιόδου 26 Αυγούστου έως 3 Σεπτεμβρίου ανήλθε στα 9,76 εκατ., ελαφρώς υψηλότερο της ιστορικά χαμηλής αποκομιδής ύψους 9,343 εκατ. τον Ιούνιο του 2013. Θυμίζουμε ότι κατά την πρόσφατη απόπειρα εσωτερικού ομολογιακού δανεισμού διατέθηκαν κρατικά ομόλογα μόνον οκταετούς διάρκειας και μάλιστα στο ιστορικά χαμηλό επιτόκιο του 1% 6. Συνολικά στις τρεις φετινές προσπάθειες εσωτερικού ομολογιακού δανεισμού έχουν αντληθεί 6 Βλ. και σχετική αναφορά μας σε άρθρο 4 ενημερωτικού δελτίου υπ αριθ. 66. 5

μόλις 39,178 εκατ. -έναντι προϋπολογισθέντων 500 εκατ. - ωστόσο η Υπηρεσία εμφανίζεται αρκετά ικανοποιημένη από την αποκομιδή, δεδομένης της εξαιρετικά πτωτικής εξέλιξης των επιτοκίων. Σύμφωνα με την Υπηρεσία Διαχείρισης Χρέους, η χρηματοδότηση του βελγικού δημοσίου πραγματοποιείται μέσω άλλων τίτλων. Ο οικονομικός Τύπος αναφέρει ότι το χρηματοδοτικό πρόγραμμα της Υπηρεσίας για το τρέχον έτος προβλέπει συνολική άντληση κονδυλίων ύψους 33,5 δισ. από τίτλους μεσο-μακροπρόθεσμης διάρκειας -εκ των οποίων 30 δις. δια διάθεσης ομολόγων- ενώ την 1 η Σεπτεμβρίου είχαν ήδη αντληθεί λίγο πάνω από 26,51 δις.. 5. Χρηματιστήριο Βρυξελλών Η ανακοίνωση των αποφάσεων της ΕΚΤ στις 4 Σεπτεμβρίου περί νέων μειώσεων τόσο του κεντρικού επιτοκίου της αναφοράς στο 0,05% (από 0,15% τον Ιούνιο) όσο και του επιτοκίου της καταθέσεων σε αρνητικά επίπεδα (-0,20% από -0,10% τον Ιούνιο), αλλά και περί λήψης περιορισμένων μέτρων ποσοτικής χαλάρωσης 7 δια της μαζικής αγοράς τιτλοποιημένου χρέους επιχειρήσεων, ( asset-backed securities ) και καλυμμένων ομολογιών ( covered bonds ) 8, με βασικούς στόχους την αναθέρμανση των ευρωπαϊκών οικονομιών, την καταπολέμηση των παρατηρούμενων αποπληθωριστικών πιέσεων και την μείωση της ισοτιμίας του ευρώ προς το δολλάριο και τα λοιπά κύρια ανταγωνιστικά του νομίσματα, οδήγησε σε σημαντική άνοδο το Χρηματιστήριο Βρυξελλών, όπως και άλλα ευρωπαϊκά χρηματιστήρια, με τον δείκτη BEL 20 να φθάνει το ανώτερο επίπεδό του από τα μέσα 7 Βλ. και σχετική προηγούμενη αναφορά μας σε άρθρο 4 ενημερωτικού δελτίου υπ αριθ. 66. 8 Το συνολικό ύψος των οποίων, συμπεριλαμβανομένου και του προγράμματος μακροπρόθεσμης αναχρηματοδότησης, αναμένεται σύμφωνα με τις εκτιμήσεις έγκυρων οικονομικών αναλυτών να πλησιάσει το 1 τρις.. Σημειώνουμε ότι, τουλάχιστον προς το παρόν, η ΕΚΤ δεν ενεργοποίησε το ισχυρότερο εργαλείο ποσοτικής χαλάρωσης, ήτοι εκείνο της μαζικής αγοράς κρατικών ομολόγων. Οι λεπτομέρειες των αποφασισθέντων μέτρων που εξέπληξαν ευχάριστα τους επενδυτές αναμένεται να γίνουν γνωστές τον προσεχή Οκτώβριο. του 2008 στις 4 Σεπτεμβρίου. Συγκεκριμένα, στις 4.9 ο δείκτης έκλεισε στις 3.222,83 μονάδες έχοντας σημειώσει ημερήσια άνοδο 1,13%, ενώ την επομένη έκλεισε την εβδομάδα 1-5 Σεπτεμβρίου στις 3.220,18 μονάδες, με μικρή ημερήσια πτώση (-0,08%) και εβδομαδιαία άνοδο 0,86%. 6. Δημοσιονομικός σχεδιασμός υπό σχηματισμό κυβερνητικού συνασπισμού Όπως ανέφερε στις 5 Σεπτεμβρίου ο βελγικός οικονομικός Τύπος, οι διαπραγματεύσεις για σχηματισμό του κεντροδεξιού κυβερνητικού συνασπισμού εντατικοποιήθηκαν τις προηγούμενες ημέρες, με κύρια θέματα που απασχόλησαν τις συζητήσεις και τις σχετικές διεργασίες αφ ενός τα πολιτικά ζητήματα των θέσεων του νέου πρωθυπουργού και του νέου Βέλγου κοινοτικού Επιτρόπου 9, αλλά βεβαίως αφ ετέρου τα ζητήματα του προϋπολογισμού κυρίως του προσεχούς, αλλά και των επόμενων ετών της θητείας της υπό σχηματισμό κυβέρνησης. Σημειώνουμε εξάλλου ότι όπως ανέφερε στις 10 Σεπτεμβρίου ο βελγικός Τύπος, υπήρξε συμφωνία μεταξύ των πολιτικών κομμάτων του υπό σχηματισμό κυβερνητικού συνασπισμού για μορατόριουμ και επιστροφή στην πρότερη της 6 ης Φεβρουαρίου 2014 κατάσταση όσον αφορά τις ρότες υπερπτήσεων της μητροπολιτικής περιοχής των Βρυξελλών 10, ενώ επίκειται συμφωνία αναφορικά με την ενδεχόμενη χρονική παράταση λειτουργίας 2 από τους πυρηνικούς αντιδραστήρες που με βάση το σημερινό χρονοδιάγραμμα πρόκειται να παύσουν να λειτουργούν το προσεχές έτος. Ο οικονομικός Τύπος ανέφερε ότι στις 3 Σεπτεμβρίου είχε ήδη ξεκαθαρίσει αρκετά η εικόνα της πορείας των διαπραγματεύσεων όσον αφορά τον προϋπολογισμό του 2015, 9 Θέση στην οποία το Βέλγιο πρότεινε τελικά στις 4.9 την Marianne Thyssen, που ήταν η υποψήφια του φλαμανδικού χριστιανοδημοκρατικού κόμματος (CD&V) και όχι τον απερχόμενο υπηρεσιακό ΥΠΕΞ και ισχυρότατη πολιτική φυσιογνωμία του γαλλόφωνου φιλελεύθερου κόμματος (MR), Didier Reynders. 10 Βλ. και σχετική πρόσφατη αναφορά μας σε άρθρο 1 ενημερωτικού δελτίου υπ αριθ. 66. 6

με το ύψος των δημοσιονομικών εξοικονομήσεων να ανέρχεται σε περίπου 4 δις., αντί 5,4 δις. που αναμενόταν με βάση τις πρόσφατες εκτιμήσεις της Επιτροπής παρακολούθησης του προϋπολογισμού (Comité de Monitoring) 11. Ο βελγικός οικονομικός Τύπος αναφέρθηκε συνακόλουθα σε σχετική χαλάρωση της δημοσιονομικής πειθαρχίας το 2015 σε σύγκριση με τις συνολικές εκτιμώμενες ανάγκες εξοικονομήσεων- και μετάθεση των δημοσιονομικών μέτρων του υπολοίπου 1,4 δις. στο 2016. Σύμφωνα με τα οικονομικά δημοσιεύματα, τα 3 δις. εξοικονομήσεων στον προϋπολογισμό του 2015 θα προέρχονται από μέτρα δημοσιονομικής πειθαρχίας και το 1 δις. από νέα κρατικά έσοδα. Κατά τον Τύπο, η συμφωνία περί επιβολής νέων φορολογικών μέτρων εφ όσον τελικά ισχύσει- αποτελεί σημαντική «υποχώρηση» του φλαμανδικού συντηρητικού κόμματος N-VA αλλά και των φιλελευθέρων (OpenVLD) που αντιτίθεντο κατ αρχήν σε επιβολή νέων εισπρακτικού χαρακτήρα μέτρων. Ζητήματα που απασχολούν τις συζητήσεις επί των δημοσιονομικών στο πλαίσιο των κυβερνητικών διαπραγματεύσεων, σύμφωνα με τον οικονομικό Τύπο, αποτελούν επίσης η επικείμενη υπέρβαση του δείκτη αυτόματης τιμαριθμικής αναπροσαρμογής των μισθών (που πρακτικά θα σημάνει αυξήσεις μισθών και κοινωνικών επιδομάτων, κάτι που έχει να συμβεί από το Νοέμβριο 2012) 12, η εντατικοποίηση των εξοικονομήσεων στον κλάδο των κοινωνικών ασφαλίσεων και η προοδευτική μετατόπιση φορολογικών βαρών από την εργασία στην κατανάλωση και σε περιβαλλοντικούς φόρους. Τέλος, ανοικτό φαίνεται να παραμένει το ενδεχόμενο χρονικής μετάθεσης του στόχου 11 Βλ. και σχετική αναφορά μας σε άρθρο 8 ενημερωτικού δελτίου υπ αριθ. 64. 12 Όπως σημειώνει σχετικά ο οικονομικός Τύπος, τα 3 από τα 4 κόμματα της υπό σχηματισμό κυβέρνησης τάσσονται υπέρ μίας καθυστέρησης των αυξήσεων της τιμαριθμικής αναπροσαρμογής, που εκτιμούν ότι θα εξοικονομήσει συνολικά κονδύλια ύψους 1,35 δις.. εξισορρόπησης του προϋπολογισμού από το 2016 στο 2017 13. Όπως σημειώνει πάντως ο οικονομικός Τύπος, αυτές τις ημέρες το Bureau Fédéral du Plan πρόκειται να αναθεωρήσει προς τα κάτω τις εκτιμήσεις του περί ρυθμών ανάπτυξης της τάξεως του 1,4% για φέτος και 1,8% για του χρόνου, πιθανότατα κατά 0,3 ποσοστιαίες μονάδες. Η ενδεχόμενη προς τα κάτω αναθεώρηση των ρυθμών μεγέθυνσης του βελγικού ΑΕΠ, η οποία εκτιμάται σε πλησίον των 600 εκατ. για τα 2 έτη, κατά τους οικονομικούς αναλυτές δεν πρόκειται να επηρεάσει σημαντικά το ύψος της δημοσιονομικής προσπάθειας που θα πρέπει να καταβληθεί του χρόνου (δεδομένου ότι, σύμφωνα με δημοσιογραφικές πληροφορίες, ο υπό σχηματισμό κυβερνητικός συνασπισμός έχει ήδη προβλέψει περιθώριο ασφάλειας ύψους περίπου 500 εκατ. στον προϋπολογισμό του 2015), θα δημιουργήσει ωστόσο πιθανότατα πρόβλημα στον φετινό προϋπολογισμό και θα δυσκολέψει τις προσπάθειες της βελγικής κυβέρνησης να διατηρήσει το έλλειμμα κάτω από τα επίπεδα του κατωφλίου του 3% του ΑΕΠ που απαιτείται προκειμένου να μην ξαναμπεί το Βέλγιο σε καθεστώς ευρωπαϊκής δημοσιονομικής επιτήρησης. Σημειώνουμε ότι για φέτος η πλέον πρόσφατη εκτίμηση της Επιτροπής παρακολούθησης του προϋπολογισμού (του περασμένου Ιουνίου) φέρνει το δημοσιονομικό έλλειμμα στο 2,7% του ΑΕΠ 14. Ο οικονομικός Τύπος έκανε αναφορά σε σκέψεις για πάγωμα ορισμένων κρατικών δαπανών φέτος από τον απερχόμενο υπηρεσιακό Υπουργό Προϋπολογισμού κ. Olivier Chastel. 7. Ελαφρά πτώση του Βελγίου σε διεθνή κατάταξη ανταγωνιστικότητας Σύμφωνα με πρόσφατα δημοσιεύματα του βελγικού οικονομικού Τύπου, το Βέλγιο υποχώρησε κατά μία θέση (από την 17 η στην 18 η ) στην φετινή διεθνή κατάταξη 13 Βλ. και σχετικές αναφορές μας σε άρθρα 6 και 1, ενημερωτικών δελτίων υπ αριθ. 65 και 66, αντιστοίχως. 14 Βλ. και σχετική αναφορά μας σε άρθρο 1 ενημερωτικού δελτίου υπ αριθ. 61. 7

ανταγωνιστικότητας του Παγκόσμιου Οικονομικού Forum (WEF), η οποία περιλαμβάνει συνολικά 144 χώρες. Η κατάταξη του Βελγίου κρίνεται αρκετά επιτυχής κατά τα δημοσιεύματα, καθώς το επίπεδο ανταγωνιστικότητας της βελγικής οικονομίας δεν έχει απομακρυνθεί ιδιαίτερα από εκείνο των γειτονικών χωρών που παρουσιάζουν καλύτερες επιδόσεις (Γερμανία στην 5 η θέση, Ολλανδία στην 8 η και Βρετανία στην 9 η ), ενώ είναι ελαφρώς ανώτερο από εκείνο ορισμένων άλλων (Λουξεμβούργο στην 19 η θέση και Γαλλία στην 23 η ). Σύμφωνα με την κατάταξη, οι κύριες αιτίες της φετινής ελαφράς υποχώρησης του Βελγίου ήταν το υψηλό φορολογικό βάρος, καθώς και το σχετικά περιοριστικό νομοθετικό πλαίσιο, και ιδιαίτερα το προστατευτικό θεσμικό πλαίσιο της αγοράς εργασίας. Με βάση τα κριτήρια αυτά, το Βέλγιο κατατάσσεται πολύ χαμηλά στην κατάταξη. Αντιθέτως, καλές επιδόσεις αναφέρονται στους τομείς εκπαίδευσης, υγειονομικής περίθαλψης, τεχνολογικής ωριμότητας των επιχειρήσεων και υψηλής αναλογίας των εξαγωγών προς το ΑΕΠ. Στην κορυφή της κατάταξης ανταγωνιστικότητας του Παγκόσμιου Οικονομικού Forum βρίσκονται οι Ελβετία, Σιγκαπούρη και ΗΠΑ, ενώ η χώρα μας κατατάχθηκε στην 81 η θέση, μία θέση πίσω από την Ουρουγουάη και ακολουθούμενη από την Μολδαβία. 8

ΠΗΓΕΣ: 1. Δημοσιεύματα βελγικού οικονομικού Τύπου, Ινστιτούτο Nielsen 2. Δημοσιεύματα βελγικού οικονομικού Τύπου, FEB (Fédération des Entreprises de Belgique) 3. Δημοσιεύματα βελγικού οικονομικού Τύπου, εταιρεία εμπορικών πληροφοριών Graydon 4. Δημοσιεύματα βελγικού οικονομικού Τύπου, βελγική Υπηρεσία Διαχείρισης Χρέους (Agence Belge de la Dette) 5. Δημοσιεύματα βελγικού οικονομικού Τύπου, Χρηματιστήριο Βρυξελλών 6. Δημοσιεύματα βελγικού οικονομικού Τύπου 7. Δημοσιεύματα βελγικού οικονομικού Τύπου, World Economic Forum: Global Competitiveness Report 2014-2015, Γενεύη, 3.9.2014 9