Παιδαγωγικό Τμήμα Νηπιαγωγών Κοινωνιολογία της Εκπαίδευσης Ενότητα 2: Εισαγωγή στην Κοινωνιολογία Επίκ. Καθηγητής: Νίκος Φωτόπουλος e-mail: nfotopoulos@uowm.gr Τηλ. Επικοινωνίας: 23850-55150 Παιδαγωγικό Τμήμα Νηπιαγωγών
Άδειες Χρήσης Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό υπόκειται σε άδειες χρήσης Creative Commons. Για εκπαιδευτικό υλικό, όπως εικόνες, που υπόκειται σε άλλου τύπου άδειας χρήσης, η άδεια χρήσης αναφέρεται ρητώς. 2
Χρηματοδότηση Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό έχει αναπτυχθεί στα πλαίσια του εκπαιδευτικού έργου του διδάσκοντα. Το έργο «Ανοικτά Ψηφιακά Μαθήματα στο Πανεπιστήμιο Δυτικής Μακεδονίας» έχει χρηματοδοτήσει μόνο τη αναδιαμόρφωση του εκπαιδευτικού υλικού. Το έργο υλοποιείται στο πλαίσιο του Επιχειρησιακού Προγράμματος «Εκπαίδευση και Δια Βίου Μάθηση» και συγχρηματοδοτείται από την Ευρωπαϊκή Ένωση (Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο) και από εθνικούς πόρους. 3
Σκοπός Αναλυτική περιγραφή. Λέξεις- κλειδιά. Η έννοια της κοινωνίας. Η έννοια της επιστήμης. Κοινωνιολογία: η επιστήμη της κοινωνίας. Το πεδίο της κοινωνιολογίας. Εκπρόσωποι της κοινωνιολογίας: A. Comte. K.Marx. E. Durkheim. M. Weber. Βασικά θεωρητικά ρεύματα στην κοινωνιολογία: Λειτουργισμός. Μαρξισμός. Σχολή Συμβολικής διαντίδρασης. Μεταμοντερνισμός. Κοινωνικοποίηση. Φορείς κοινωνικοποίησης. Κοινωνικός έλεγχος. Είδη κοινωνικού ελέγχου. Κοινωνικοί θεσμοί. Είδη κοινωνικών θεσμών. Αλλαγή κοινωνικών θεσμών. 4
Αναλυτική περιγραφή ενότητας (1/2) Η ενότητα αυτή αποσκοπεί στην εισαγωγή των εκπαιδευομένων στη «πειθαρχία» της κοινωνιολογικής γνώσης μέσα από τα βασικά εργαλεία, τις μεθόδους και τις κύριες έννοιες της κοινωνιολογίας. Ειδικότερα αποσκοπεί στο να εισάγει τους φοιτητές/τριες σε βασικά θεωρητικά ζητήματα γύρω από τη φύση της κοινωνιολογίας, τα εργαλεία της, το ρόλο της μέσα στο ευρύτερο πεδίο των κοινωνικών επιστημών. 5
Αναλυτική περιγραφή ενότητας (2/2) Επιπροσθέτως η ενότητα αυτή επιχειρεί να εισάγει τους εκπαιδευόμενους στο πλαίσιο του προβληματισμού που η κοινωνιολογία διαμορφώνει ως επιστήμη της νεωτερικότητας με βασικό σκοπό την ορθολογική ανάλυση και ερμηνεία των συλλογικών φαινομένων και προβλημάτων. 6
Λέξεις κλειδιά, Βασικοί όροι Κοινωνία. Επιστήμη της κοινωνίας. Κοινωνιολογία. Κοινωνικοποίηση. Κοινωνικός έλεγχος. Κοινωνικοί θεσμοί. 7
Η έννοια της κοινωνίας Μια μεγάλου εύρους ομαδοποίηση ατόμων, η οποία περιλαμβάνει: τους κοινωνικούς σχηματισμούς, τα συλλογικά και πολιτισμικά μορφώματα, τα σύνολα των κοινωνικών σχέσεων, τους θεσμούς και τις συλλογικές διαδικασίες, μορφώματα και συσσωματώσεις που δημιουργούνται προκειμένου να ικανοποιήσουν συλλογικές ανάγκες. 8
Η έννοια της επιστήμης Η συστηματική μελέτη και έρευνα με στόχο την παραγωγή νέας γνώσης (παρατήρηση-επαλήθευση-διάψευση). Η προσδιορισμένη σειρά επαναλαμβανόμενων γεγονότων. Η γνώση είναι σημαντικότερη της αμάθειας. Η επικοινωνία βασίζεται στις αντιλήψεις μέσω των αισθήσεων. Η αιτία και το αποτέλεσμα. Οι επιστήμονες διαθέτουν την ικανότητα να θεωρητικοποιούν, να συσχετίζουν και να συγκεκριμενοποιούν. 9
Τι είναι η κοινωνιολογία Η συστηματική μελέτη της κοινωνίας των ανθρώπων και της κοινωνικής συμπεριφοράς. Η επιστήμη που μελετά τα κοινωνικά φαινόμενα, τις κοινωνικές σχέσεις, τις κοινωνικές μεταβολές, τους κοινωνικούς μετασχηματισμούς, τα κοινωνικά γεγονότα. Η μελέτη της συμπεριφοράς των ανθρώπων που ζουν σε ομάδες καθώς και των κοινωνικών δυνάμεων που επηρεάζουν τις συγκεκριμένες συμπεριφορές. Η συστηματική και αντικειμενική μελέτη της κοινωνίας (θεσμών, κανόνων, διαδικασιών, στάσεων, αντιλήψεων, στερεοτύπων). 10
Το πεδίο της κοινωνιολογίας Η κοινωνιολογία μελετά πεδία όπως: οι ανθρώπινες σχέσεις, οι φυλετικές, εθνικές, πολιτισμικές και ταξικές συγκρούσεις, η φτώχεια και ο κοινωνικός αποκλεισμός, η εκπαίδευση, το έγκλημα, το περιβάλλον, η οικονομική ανάπτυξη, η μετανάστευση. 11
Σημαντικοί Κοινωνιολόγοι Auguste Comte Κarl Marx Emile Durkheim Max Weber 12
Τέλος Ενότητας 13
Σημείωμα Αναφοράς Copyright, Παιδαγωγικό Τμήμα Νηπιαγωγών, Φωτόπουλος Νίκος. «Εισαγωγή στην Κοινωνιολογία της Εκπαίδευσης». Έκδοση: 1.0. Φλώρινα 2015. Διαθέσιμο από τη δικτυακή διεύθυνση: https: //eclass.uowm.gr/courses/nured268/ 14
Σημείωμα Αδειοδότησης Το παρόν υλικό διατίθεται με τους όρους της άδειας χρήσης Creative Commons Αναφορά, Όχι Παράγωγα Έργα Μη Εμπορική Χρήση 4.0 [1] ή μεταγενέστερη, Διεθνής Έκδοση. Εξαιρούνται τα αυτοτελή έργα τρίτων π.χ. φωτογραφίες, διαγράμματα κ.λ.π., τα οποία εμπεριέχονται σε αυτό και τα οποία αναφέρονται μαζί με τους όρους χρήσης τους στο «Σημείωμα Χρήσης Έργων Τρίτων». [1] h t t p ://creativecommons.org/licenses/by-nc-nd/4.0/ Ως Μη Εμπορική ορίζεται η χρήση: που δεν περιλαμβάνει άμεσο ή έμμεσο οικονομικό όφελος από την χρήση του έργου για το διανομέα του έργου και αδειοδόχο που δεν περιλαμβάνει οικονομική συναλλαγή ως προϋπόθεση για τη χρήση ή πρόσβαση στο έργο που δεν προσπορίζει στο διανομέα του έργου και αδειοδόχο έμμεσο οικονομικό 15
Σημείωμα Χρήσης Έργων Τρίτων Το Έργο αυτό κάνει χρήση των ακόλουθων έργων: Εικόνες/Σχήματα/Διαγράμματα/Φωτογραφίες https:// upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/b/b3/auguste_comte.jpg https:// upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/2/24/emile_durkheim.jpg https:// upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/d/d4/karl_marx_001.jpg https:// upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/1/16/max_weber_1894.jpg 16
Διατήρηση Σημειωμάτων Οποιαδήποτε αναπαραγωγή ή διασκευή του υλικού θα πρέπει να συμπεριλαμβάνει: το Σημείωμα Αναφοράς το Σημείωμα Αδειοδότησης τη δήλωση Διατήρησης Σημειωμάτων το Σημείωμα Χρήσης Έργων Τρίτων (εφόσον υπάρχει) μαζί με τους συνοδευόμενους υπερσυνδέσμους. 17