ΟΜΑΔΑ ΔΕΥΤΕΡΗ ΘΕΜΑ Β Β1.

Α Π Α Ν Τ Η Σ Ε Ι Σ Θ Ε Μ Α Τ Ω Ν Π Α Ν Ε Λ Λ Α Δ Ι Κ Ω Ν Ε Ξ Ε Τ Α Σ Ε Ω Ν 2 0 6 ΑΡΧΕΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ ΘΕΩΡΙΑΣ ΠΡΟΣΑΝΑΤΟΛΙΣΜΟΥ ΕΠΙΛΟΓΗΣ Γ ΛΥΚΕΙΟΥ 25/05/206 ΟΜΑΔΑ ΠΡΩΤΗ ΘΕΜΑ Α Α. Να χαρακτηρίσετε τις προτάσεις που ακολουθούν, γράφοντας στο τετράδιό σας, δίπλα στο γράμμα που αντιστοιχεί σε κάθε πρόταση, τη λέξη Σωστό, αν η πρόταση είναι σωστή, ή Λάθος, αν η πρόταση είναι λανθασμένη. α. Ένας σημαντικός παράγοντας που επηρεάζει την οικονομική ζωή των ανθρώπων είναι η αβεβαιότητα που υπάρχει σχετικά με τα αποτελέσματα των ενεργειών τους. β. Όταν η συνάρτηση ζήτησης ενός προϊόντος είναι ισοσκελής υπερβολή, η συνολική δαπάνη των καταναλωτών για το προϊόν μεταβάλλεται, καθώς μεταβάλλεται η τιμή του. γ. Το σταθερό κόστος επιβαρύνει την επιχείρηση και όταν ακόμη η παραγωγή της είναι μηδέν. δ. Στη βραχυχρόνια περίοδο παραγωγής, η συμπεριφορά του συνολικού, του μέσου και του οριακού προϊόντος εξηγείται από το νόμο της φθίνουσας ή μη ανάλογης απόδοσης. ε. Η εισοδηματική ελαστικότητα των κανονικών αγαθών είναι αρνητική. Μονάδες 5 Στις παρακάτω προτάσεις Α2 και Α3 να γράψετε στο τετράδιό σας τον αριθμό της πρότασης και, δίπλα του, το γράμμα που αντιστοιχεί στη σωστή απάντηση. Α2. Μια επιχείρηση λειτουργεί στη βραχυχρόνια περίοδο παραγωγής. Όταν παράγει 40 μονάδες, παρουσιάζει μέσο μεταβλητό κόστος 8 χρηματικές μονάδες και συνολικό κόστος 400 χρηματικές μονάδες. Το σταθερό κόστος (FC) της επιχείρησης είναι α. FC = 80 χρηματικές μονάδες β. FC = 320 χρηματικές μονάδες γ. FC = 5 χρηματικές μονάδες δ. FC = 40 χρηματικές μονάδες. Μονάδες 5 Α3. Η καμπύλη ζήτησης ενός αγαθού είναι ευθεία γραμμή που τέμνει τον άξονα των τιμών στο σημείο Α και τον άξονα των ποσοτήτων στο σημείο Β. Στο μέσο Μ του ευθύγραμμου τμήματος ΑΒ, για την ελαστικότητα ζήτησης ως προς την τιμή ισχύει α. D β. 0 D γ. D δ. D 0. Μονάδες 5 ΟΜΑΔΑ ΔΕΥΤΕΡΗ ΘΕΜΑ Β Β. Να περιγράψετε, με τη βοήθεια διαγράμματος που θα σχεδιάσετε (μονάδες 5), τον τρόπο με τον οποίο επηρεάζουν την προσφορά ενός αγαθού οι παρακάτω προσδιοριστικοί παράγοντες (ceteris paribus): α. οι τιμές των παραγωγικών συντελεστών (μονάδες 7) β. η τεχνολογία παραγωγής του (μονάδες 5) γ. οι καιρικές συνθήκες (μονάδες 4) δ. ο αριθμός των επιχειρήσεων (μονάδες 4). Στην παραπάνω περιγραφή να χρησιμοποιηθεί το ίδιο διάγραμμα για όλες τις περιπτώσεις. Μονάδες 25 ΟΜΑΔΑ ΤΡΙΤΗ ΘΕΜΑ Γ Δίνεται ο παρακάτω πίνακας με τους μέγιστους συνδυασμούς παραγωγικών δυνατοτήτων μιας οικονομίας που παράγει μόνο τα αγαθά Χ και Ψ. Όλοι οι παραγωγικοί συντελεστές απασχολούνται πλήρως και αποδοτικά και η τεχνολογία παραγωγής τους είναι δεδομένη. Γ. Να μεταφέρετε τον πίνακα στο τετράδιό σας και, κάνοντας τους κατάλληλους υπολογισμούς, να αντικαταστήσετε τα ερωτηματικά με τις σωστές αριθμητικές τιμές. Μονάδες 7 Γ2. Να σχεδιάσετε την Καμπύλη Παραγωγικών Δυνατοτήτων (ΚΠΔ) της οικονομίας. Μονάδες 4

Γ3. Ποια είναι η μέγιστη ποσότητα του αγαθού Ψ που μπορεί να παραχθεί, όταν παράγονται 75 μονάδες από το αγαθό Χ; Μονάδες 4 Γ4. Με τη βοήθεια του κόστους ευκαιρίας, να εξετάσετε, κάνοντας τους κατάλληλους υπολογισμούς, πού βρίσκεται ο συνδυασμός Κ (Χ = 92, Ψ = 30) σε σχέση με την ΚΠΔ και να εξηγήσετε την οικονομική του σημασία. Μονάδες 5 Γ5. Πόσες μονάδες από το αγαθό Χ πρέπει να θυσιαστούν, για να παραχθούν οι τελευταίες 0 μονάδες από το αγαθό Ψ; Μονάδες 5 ΟΜΑΔΑ ΤΕΤΑΡΤΗ ΘΕΜΑ Δ Οι αγοραίες συναρτήσεις ζήτησης και προσφοράς ενός αγαθού Χ είναι γραμμικές. Όταν η τιμή του αγαθού είναι 5, τότε η προσφερόμενη ποσότητά του είναι 30 μονάδες και το έλλειμμα που εμφανίζεται στην αγορά είναι 50 μονάδες. Όταν η τιμή του αγαθού αυξάνεται από 5 σε 6, η προσφερόμενη ποσότητα είναι 32 μονάδες και η ελαστικότητα ζήτησης ως προς την τιμή του είναι Ε D =. 2 Δ. Να βρείτε τις αγοραίες συναρτήσεις ζήτησης και προσφοράς. Μονάδες 8 Δ2. Να υπολογίσετε αλγεβρικά την τιμή και την ποσότητα ισορροπίας του αγαθού στην αγορά. Μονάδες 4 Δ3. Να υπολογίσετε σε ποια τιμή του αγαθού παρουσιάζεται έλλειμμα 20 μονάδων προϊόντος. Μονάδες 4 Δ4. Να υπολογίσετε την ποσοστιαία μεταβολή της συνολικής δαπάνης των καταναλωτών, όταν η τιμή του αγαθού αυξάνεται από 5 σε 6 (μονάδες 2). Να δικαιολογήσετε τη μεταβολή της συνολικής δαπάνης με τη βοήθεια της ελαστικότητας ζήτησης ως προς την τιμή (μονάδες 2). Μονάδες 4 Δ5. Το αγαθό Ψ είναι συμπληρωματικό του αγαθού Χ. Μια μεταβολή στην τιμή του συμπληρωματικού αγαθού Ψ (ceteris paribus) είχε ως αποτέλεσμα να διαμορφωθεί η αγοραία συνάρτηση ζήτησης του αγαθού Χ ως εξής: Q D = 0 8P. α. Να υπολογίσετε τη νέα τιμή και τη νέα ποσότητα ισορροπίας του αγαθού Χ (μονάδες 2). β. Να απαντήσετε αν η τιμή του συμπληρωματικού αγαθού Ψ αυξήθηκε ή μειώθηκε, αιτιολογώντας την απάντησή σας (μονάδες 3). Μονάδες 5 ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΟΜΑΔΑ ΠΡΩΤΗ Α. α. Σ β. Λ γ. Σ δ. Σ ε. Λ Α2. α Α3. γ ΟΜΑΔΑ ΔΕΥΤΕΡΗ ΘΕΜΑ Β Β. Κεφ. 4ο «Η προσφορά των αγαθών» παράγραφος 5 «Προσδιοριστικοί παράγοντες της προσφοράς» σχολ. βιβλίο σελ. 83-84. Χρειάζεται να γίνει το διάγραμμα 4.4 σελ. 83. Γ. Συμπληρώνουμε τον πίνακα: ΟΜΑΔΑ ΤΡΙΤΗ Συνδ. Χ Ψ ΚΕ Χ σε όρους (ψ) ΚΕ y σε όρους (χ) Α Ο 300 2 /2 Β X B = 40 220 3 /3 Γ 70 Y Γ = 30 4 /4 Δ 90 50 5 /5 Ε 00 0 300 220 2 2 2 2 80 40 0 70 40 30 90 220 30 3 3 3 220 3 220

220 30 90 3. 70 40 30 50 0 50 5. 00 90 0 30 50 80 4. 90 70 20 00 90 0. 50 0 50 5 Γ2. Αγαθό (Υ) 300 Α 220 Β 30 Γ 50 Δ 0 20 40 60 70 80 90 00 Ε Αγαθό (Χ) Γ3. Χ Ψ ΚΕ χ (ψ) 70 30 75 50 90 50 4 Η ποσότητα χ = 75 βρίσκεται στον ΓΔ συνδυασμό. Άρα το κόστος ευκαιρίας για κάθε επιπλέον μονάδα μετά το χ = 70 ως και το χ = 90 είναι σταθερό και ίσο με 4 μονάδες. (ψ) 30 4 20 30 0 75 70 ( ) Δηλαδή για χ = 75 μέγιστο ψ = 0 Γ4. ( 92, 30). Η ποσότητα χ = 92 βρίσκεται στο συνδυασμό ΔΕ όπου το κόστος ευκαιρίας για κάθε επιπλέον μονάδα (χ) είναι σταθερό και ίσο με 5 μονάδες (ψ) Χ Ψ ΚΕ χ ψ 90 50 92 40 5 00 0 50 5 5 5 52 50 0 50 40 92 90 ( )

Εφόσον για χ = 92 μέγιστη ποσότητα ψ = 40 άρα ο συνδυασμός Κ (χ=92, ψ=30) είναι εφικτός και βρίσκεται αριστερά της ΚΠΔ. Παράγεται με υποαπασχόληση κάποιων συντελεστών όπως ανεργία, σπατάλη πόρων κλπ δηλαδή δεν αξιοποιούνται πλήρως και αποδοτικά οι παραγωγικοί συντελεστές και το δεδομένο επίπεδο της τεχνολογίας Γ5. Χ Ψ ΚΕ χ ( ) 0 300 40 220 50 y 90 3 70 30 90 50 00 0 Οι τελευταίες 0 μονάδες του (ψ) είναι από ψ=90 έως ψ=300. (300-0=90). Υπολογίζουμε για ψ = 90 την μέγιστη ποσότητα του χ. 220 90 3 3 3 3 20 30 3 50 50 40 ( ) Άρα για να παραχθούν οι τελευταίες 0 μονάδες (ψ) θυσιάζονται 50-0=50 μονάδες (χ) Δ. Σύμφωνα με τα δεδομένα έχουμε τον παρακάτω πίνακα: ΟΜΑΔΑ ΤΕΤΑΡΤΗ Άρα για την τιμή P = 5 έχουμε, έλλειμμα 50 μονάδων δηλαδή QD QS 50 QD 80 Με τη βοήθεια της ελαστικότητας ζήτησης ως προς την τιμή Q P x 80 5 5x 400 ED 0, 5 0, 5 40 5x 400 360 5x x 72 P Q 6 5 80 80 P Q D Q s έλλειμμα Ε D 5 ; 30 50 0,5 6 ; 32 Άρα ο πίνακας συμπληρωμένος έχει: P Q D Q s έλλειμμα Ε D 5 80 30 50 0,5 6 72 32 Οι αγοραίες συναρτήσεις Ζήτησης και Προσφοράς είναι γραμμικές άρα αν γνωρίζουμε 2 σημεία για την κάθε μία μπορούμε να τις ορίσουμε: Α. ΖΗΤΗΣΗ είναι της μορφής: QD P. Αντικαθιστούμε τα γνωστά σημεία από τον πίνακα και έχουμε: 80 = α + β 5 α = 80 5β 72 = α + β 6 72 = 80 5β + 6β β = 8 α = 80 5 ( 8) α = 20 QD 20 8P Β. ΠΡΟΣΦΟΡΑ είναι της μορφής: QS P. Αντικαθιστούμε τα γνωστά σημεία από τον πίνακα και έχουμε: 30 = γ + δ 5 γ = 30 5δ 32 = γ + δ 6 32 = 30 5δ + 6δ δ = 2

γ = 30 52 = 20 γ = 20 QS 20 2P Δ2. Εξισώνοντας τις γραμμικές συναρτήσεις Ζήτησης και Προσφοράς βρίσκουμε την τιμή Ισορροπίας: Q Q 20 8P 20 2P 00 0P P 0 την αντικαθιστούμε και στις δυο συναρτήσεις και έχουμε: D S. Q6 20 80 40 Q6 20 2 0 40 Άρα Q 40 Δ3. Από τον τύπο του ελλείμματος, έχουμε: έλλειμμα = QD QS 20 20 8P (20 2P) 20 20 8P 20 2P 20 20 20 0P 80 0P P 8. Άρα για P = 8 παρουσιάζεται έλλειμμα 20 μονάδων. Δ4. Για P = 5 QD 80 P Q 580 400 Για P = 6 QD 72 2 P2 Q2 672 432 432 400 Ποσοστιαία μεταβολή 00 00 8% ύ 400 Η ΣΔ αυξήθηκε, αυτό δικαιολογείται διότι όταν αυξάνεται η τιμή από 5 σε 6, η D και ισχύει: 2 Q P ED άρα η ΣΔ επηρεάζεται από τη μεγαλύτερη κατ απόλυτο τιμή ποσοστιαία μεταβολή που στην Q P περίπτωση μας είναι η μεταβολή της τιμής. Η τιμή αυξήθηκε, άρα η ΣΔ αυξήθηκε. Δ5. α. QD QS 0 8P 20 2P 90 0P P. 9 αντικαθιστούμε τη νέα τιμή ισορροπίας στις συναρτήσεις Ζήτησης και Προσφοράς και έχουμε: Q 0 89 38 Q 20 29 38 β. Η Ζήτηση του Χ μειώθηκε διότι η νέα καμπύλη Ζήτησης του Χ, QD 0 8P σε σχέση με την αρχική QD 20 8P μετατοπίστηκε παράλληλα (ίδιος συντελεστής διεύθυνσης, β = 8) πάνω και αριστερά ώστε ο σταθερός όρος α στη γραμμική συνάρτηση QD P που είναι το σημείο που η ευθύγραμμη καμπύλη ζήτησης τέμνει τον οριζόντιο άξονα, δηλαδή τον άξονα των ποσοτήτων, βλέπουμε ότι μειώθηκε από 20 σε 0. Για να μειωθεί η Ζήτηση του Χ, εφ όσον Ψ και Χ συμπληρωματικά αυξήθηκε η τιμή του Ψ. Στα συμπληρωματικά αγαθά η ζήτηση του ενός μεταβάλλεται προς την αντίθετη κατεύθυνση από τη μεταβολή της τιμής του άλλου. Προσδιοριστικός παράγων Ζήτησης: «Οι τιμές των άλλων αγαθών» Επιμέλεια: Κυριακάκη Μαρία Σφακιανάκη Σοφία