ΠΡΕΣΒΕΙΑ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΟΣ ΣΤΗΝ ΑΓΚΥΡΑ ΓΡΑΦΕΙΟ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ & ΕΜΠΟΡΙΚΩΝ ΥΠΟΘΕΣΕΩΝ Turan Emeksiz sokak 3/10-06700 G.O.P. Ankara Tηλ. ++90/312/4278307-8 Fax ++90/312/4278374 ecocom-ankara@mfa.gr Άγκυρα, 18.1.2012 Α.Π.: Φ. 2737/43 Προς:Υπουργείο Εξωτερικών Β 2 Δ/νση Κοιν: Υπουργείο Εξωτερικών - Δ.Γ.ΥΦΥΠΕΞ κ. Δόλλη -Γραφείο Γεν. Γραμματέα ΔΟΣ & ΑΣ -Γραφείο Β Γεν. Δ/ντού -Α4, Β1, Β8 Δ/νσεις - Γραφείο ΟΕΥ Β.Ε. - Γεν. Προξενείο Κων/πολης - Γραφείο ΟΕΥ Γεν. Προξενείο Κων/πολης - Γεν. Προξενείο Σμύρνης - Προξενείο Αδριανούπολης -Πίνακας αποδεκτών επιχειρηματικών και άλλων φορέων Ε.Δ. Πρεσβεία Αγκύρας Θέμα: Δελτίο Οικονομικών και Εμπορικών Πληροφοριών Ιανουαρίου 2012 Αποστέλλουμε, προς ενημέρωσή σας, συνοπτικό δελτίο με οικονομικές και επιχειρηματικές πληροφορίες διμήνου Νοεμβρίου-Δεκεμβρίου τ.ε. για την Τουρκία. Η Προϊσταμένη Ραλλού Παπάζογλου Γεν. Σύμβουλος ΟΕΥ Β 1
ΜΑΚΡΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΕΣ ΕΞΕΛΙΞΕΙΣ ΠΟΥ ΑΝΑΚΟΙΝΩΘΗΚΑΝ ΤΟΝ ΝΟΕΜΒΡΙΟ-ΔΕΚΕΜΒΡΙΟ 2011 ΑΝΑΠΤΥΞΗ Κατά το τρίτο τρίμηνο του 2011 το ΑΕΠ αυξήθηκε κατά 8,2%, υπερβαίνοντας τις εκτιμήσεις. Παρουσίασε την δεύτερη μεγαλύτερη αύξηση μετά την Κίνα. Στην αύξηση συνέβαλε κατά κύριο λόγο η ισχυρή ιδιωτική κατανάλωση. Η συμβολή στην ανάπτυξη ήταν ιδιαίτερα σημαντική στον τομέα των υπηρεσιών (15,8%), κατασκευές (12,7%), μεταφορές-επικοινωνίες (9,7%), χονδρικό-λιανικό εμπόριο (9,6%), αγορά ακινήτων (9,4%) και μεταποίηση 8,9%). ΠΛΗΘΩΡΙΣΜΟΣ Ο πληθωρισμός σε τιμές καταναλωτού, ανήλθε σε 9,4% κατά τον Νοέμβριο και σε 10,4% τον Δεκέμβριο έναντι στόχου 5,5%. Αυξήσεις τιμών παρατηρήθηκαν κυρίως στα τρόφιμα και μη αλκοολούχα ποτά, διασκέδαση-πολιτισμό, στέγαση και ξενοδοχεία-εστιατόρια. Μειώσεις παρατηρήθηκαν στα ενδύματαυποδήματα. Ο δομικός ετήσιος πληθωρισμός (εξαιρουμένης της ενέργειας, τροφίμων-ποτών, προϊόντων καπνού και χρυσού) παρουσίασε ελαφρά μείωση σε 8,12% τον Δεκέμβριο έναντι 8,15% του Νοεμβρίου. Σε τιμές παραγωγού ο πληθωρισμός ανήλθε σε 13,3% (έτος). Η Κεντρική Τράπεζα καθυσηχάζει τους επενδυτές με εκτιμήσεις της για μικρές μικρές μόνο αυξήσεις του πληθωρισμού, βραχυπρόθεσμα. ΑΠΑΣΧΟΛΗΣΗ Η ανεργία μειώθηκε από 11,3% τον Σεπτέμβριο του 2010 σε 8,8% τον Σεπτέμβριο του 2011. Παρά την αύξηση της συμμετοχής του εργατικού δυναμικού, η δυναμική δημιουργίας θέσεων εργασίας ωδήγησε σε σημαντική αύξηση της απασχόλησης απο 43,6% σε 46%. ΕΞΩΤΕΡΙΚΟ ΕΜΠΟΡΙΟ Τον Νοέμβριο του 2011 σε σύγκριση με τον Νοέμβριο του 2010, οι εισαγωγές αυξήθηκαν κατά 8,8% ενώ οι εξαγωγές κατά 18,5% προκαλώντας μείωση του ελλείματος του εμπορικού ισοζυγίου απο USD 7,7 δις τον Νοέμβριο του 2010 σε 7,5 δις τον ίδιο μήνα του 2011. Η σχετική μηναία βελτίωση προήλθε απο την μείωση των εισαγωγών κεφαλαιουχικών αγαθών και καταναλωτικών προϊόντων.επίσης η υποτίμηση της ΤΛ στήριξε κατά πολύ τις εξαγωγές. Το μερίδιο της ΕΕ στις εξαγωγές της Τουρκίας τον Νοέμβριο, μειώθηκε απο 47% σε 44,5%, ενω στις τ/εισαγωγές, απο 39,3% σε 37,7%. Οι μεγαλύτερες εισαγωγές στην Τουρκία πραγματοποιήθηκαν απο την Ρωσία, Γερμανία, Κίνα, ΗΠΑ, Ιταλία και Ιραν. Αντίθετα, απο την Ελλάδα, κατά το 9μηνο Ιαν.-Νοεμβρίου 2011 παρετηρήθη σημαντική αύξηση εισαγωγών οι οποίες απο USD 1,4 δις το 2010 ανήλθαν σε USD 2,4 δις. Κατά το ίδιο διάστημα οι τ/εξαγωγές στην Ελλάδα ανήλθαν σε 1,4 δις. ΙΣΟΖΥΓΙΟ ΠΛΗΡΩΜΩΝ Κατά τον Νοέμβριο κατεγράφη μικρή μηνιαία επιβράδυνση της διεύρυνσης του τ/ισοζυγίου τρεχουσών συναλλαγών, το οποίο διαμορφώθηκε σε USD 5,2 δις τον Νοέμβριο του 2011, έναντι USD 6 δις τον Νοεμβρίου του 2010, σημειώνοντας πτώση κατά 13,4%. Με αυτή την εξέλιξη, τo 12μηνο κυλιόμενο έλλειμμα διαμορφώθηκε απο USD 78,6 δις τον Οκτώβριο του 2011 σε USD 77,8 δις τον Νοέμβριο του ιδιου έτους. Η σχετική αυτή μηνιαία βελτίωση αποδίδεται στο μικρότερο έλλειμμα του εμπορικού ισοζυγίου και στο μεγαλύτερο πλεόνασμα του ισοζυγίου υπηρεσιών. Η εικόνα της οικονομίας, παρά την βελτίωση της δεν θεωρείται καλή απο εδώ αναλυτές, δεδομένου οτι το υπερβολικό μέγεθος του ελλείμματος και η χρηματοδότηση του κυρίως απο βραχυπρόθεσμες κυμαινόμενες εισροές αποτελούν σημαντικούς παράγοντες κινδύνου για την τ/οικονομία. Κατά τον Νοέμβριο η 2
χρηματοδότηση του ελλείμματος προήλθε απο τον τραπεζικό τομέα, με τον βραχυπρόθεσμο δανεισμό USD1 δις και τον επαναπατρισμό περιουσιακών στοιχείων ύψους USD 3,1 δις. Επίσης κατά τον ίδιο μήνα οι εσροές χαρτοφυλακίου σημείωσαν άνοδο και ανήλθαν σε USD 1,9 δις. Οι καθαρές ξένες επενδύσεις επίσης ακινητοποιήθηκαν στα USD στα 218 εκατ.. Σημειώνεται ότι κατά τον Οκτώβριο η Κεντρική Τράπεζα για την κάλυψη του ελλείμματος είχε δαπανήσει USD 3,7 δις απο τα αποθέματα της. Επίσης, σε 12μηνη βάση, το κυλιόμενο έλλειμα του ισοζυγίου τρεχουσών συναλλαγών της Τουρκίας, είχε ανέλθει σε νέο ρεκορ φθάνοντας τα USD 78,6 δις τον Οκτώβριο, που αντιστοιχεί περίπου στο 10% του ΑΕΠ. ΠΡΟΥΠΟΛΟΓΙΣΜΟΣ ΤΗΣ ΚΕΝΤΡΙΚΗΣ ΚΥΒΕΡΝΗΣΗΣ Ο προϋπολογισμός της Κεντρικής Κυβέρνησης παρουσίασε πλεόνασμα 2,1 δις ΤΛ τον Νοέμβριο και 5,7 δις ΤΛ σε πρωτογενή πλεονάσματα. Αθροιστικά για το διάστημα Ιανουαρίου-Νοεμβρίου το πλεόνασμα ανέρχεται σε 439 εκατ. ΤΛ, ιδιαίτερα θετικό αποτέλεσμα συγκρινόμενο με το έλλειμμα του προϋπολογισμού των 23,5 δις ΤΛ του αντιστοίχου διαστήματος του 2010. ΛΟΙΠΕΣ ΕΞΕΛΙΞΕΙΣ -Η βιομηχανική παραγωγή αυξήθηκε κατά 8,6% τον Οκτώβριο σε μηνιαία βάση και κατά 8,4% τον Νοέμβριο, προϊωνίζοντας σχετική πτώση και τον Δεκέμβριο. Δεν υπάρχουν ακόμα στοιχεία για τον Δεκέμβριο, αλλά μόνο για την χρήση παραγωγικότητας στην βιομηχανία η οποία παρουσίασε ελάχιστη πτώση και ανήλθε σε 75,5% έναντι 75,6% του Δεκεμβρίου του 2010 δημιουργώντας προσδοκίες για αποθέρμανση της οικονομίας απο το τέλος του έτους και εντεύθεν. Οι εκτιμήσεις για την ετήσια παραγωγή του 2011 (δεν έχουν ανακοινωθεί στοιχεία) προεξοφλούν πτώση κατά 2-3% περίπου, στηριζόμενες στην επιβράδυνση των καταναλωτικών δανείων κατά τον Δεκέμβριο και στην απόδοση των μέτρων περιοριστικής δημοσιονομικής πολιτικής της Κεντρικής Τράπεζας της Τουρκίας, η οποία θα είναι ορατή απο τον τελευταίο μήνα του παρελθόντος έτους και μετά.. -Κατά τον Νοέμβριο το βασικό επιτόκιο της Κεντρικής Τράπεζας διατηρήθηκε στο 5,7%. ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΕΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ -Η εταιρία αξιολόγησης Fitch, τον Νοέμβριο, μείωση την πιστοληπτική ικανότητα της Τουρκίας απο «θετική» σε «σταθερή» επισημαίνοντας αυξανόμενους κινδύνους για την οικονομική σταθερότητα της χώρας. - Τοπικοί επενδυτές προσέφεραν $ 922 εκατ. ( 693εκατ.) για την ιδιωτικοποίηση 10 εργοστασίων ζάχαρης ενώ εξακολουθεί να παραμένει σε στασιμότητα η ιδιωτικοποίηση περιουσιακών στοιχείων διανομής ηλεκτρικής ενέργειας. - Δέκα τ/εταιρίες, μεταξύ των οποίων οι: Koç, Sabancı, Akfen και Aksa ενδιαφέρονται για την ιδιωτικοποίηση του δικτύου φυσικού αερίου του Başkent. Ο σχετικός διαγωνισμός αναμένεται να ανακοινωθεί εντος του α τριμήνου του 2012. -Ο διαγωνισμός για την κατασκευή του αυτοκινητοδρόμου του Βορείου Μαρμαρά και τρίτης γέφυρας στον Βόσπορο, κρίθηκε άκαρπος. Υπάρχει αβεβαιότητα για την εξέλιξη του θέματος. Ενδέχεται να επιλεχθεί η λύση ειδικής διεθνούς σύμφωνίας σύμφωνα με το πρότυπο ης συμφωνίας με την Ρωσία για την κατασκευή του πυρηνικού εργοστασίου στο Akkuyu. -Ο Π/Θ παρότρυνε τους κρατικούς οργανισμούς να δίνουν προτεραιότητα σε τουρκικές επιχειρήσεις κατά την διεξαγωγή κρατικών προμηθειών με σχετικούς διαγωνισμούς. 3
-Η τ/εταιρία Vestel έχει υποβάλει την ελκυστικώτερη προσφορά για την ανάληψη της πρώτης φάσης του δημοσίου έργου «Fatih» το οποίο είναι πρόγραμμα υψηλής τεχνολογίας για την βελτίωση του εκπαιδευτικού περιβάλλοντος στην Τουρκία. Το πρόγραμμα περιλαμβάνει την χορήγηση 15 εκατ. επιτραπέζιων Η/Υ σε σχολεία της χώρας. -Η τ/κρατική εταιρία TPAO και η Shell υπέγραψαν συμφωνία προκειμένου πραγματοποιήσουν απο κοινού έρευνες για πετρέλαιο και φυσικό αέριο στις νοτιο-ανατολικές περιοχές της Τουρκίας και στην Μεσόγειο. -Απο την κρατική εταιρία πετρελαίου του Azerbaijan, Socar, ανεκοινώθη η συνεργασία με την Τουρκία για την κατασκευή νέου αγωγού που θα διασχίζει την χώρα απο ανατολή προς δύση, κόστους $6 δις. -Αυξήθηκε η τιμή λιανικής καυσίμων. -Βλάβη σε εργοστάσιο ηλεκτρικής ενέργειας στην Προύσα προκάλεσε blackout στην Κων/πολη και σε πέντε αλλες μεγάλεις πόλεις της περιοχής του Μαρμαρά. -Ο τ/ομιλος TAV θα αναλάβει την διαχείριση του αεροδρομίου Adnan Menderes Airport στην Σμύρνη. -Ο τ/ομιλος Koç πρόκειται να αναπτύξει στις εγκαταστάσεις της Tofaş στην Προύσα, νέο τύπο τουρκικού αυτοκινήτου, βασισμένου στις προδιαγραφές της Fiat. - Στην βιομηχανία αυτοκινήτων σημειώθηκε πτώση κατά 5% τον Οκτώβριο.(y-o-y). -Η κυβέρνηση επεξεργάζεται νέα σχήματα, προκειμένου να χορηγήσει μεγαλύτερα κινήτρα στην εγχώρια βιομηχανία, ωστε να περιορισθούν οι εισαγωγές σιδήρου-χάλυβα, αυτοκινήτων, μηχανημάτων, χημικών και αγροτικών προϊόντων. Ειδικώτερα, πτώση έχει σημειωθεί στην παραγωγή αγροτικών προϊόντων και μεγάλες αυξήσεις στις τιμές των λιπασμάτων και καυσίμων. Εκπρόσωποι του τομέα πιέζουν για μεγαλύτερη στήριξη απο το κράτος, προκειμένου η τ/παραγωγή να καταστεί ανταγωνιστική. - Κατά το 2011 τις μεγαλύτερες αυξήσεις στην λιανική σημείωσαν οι τιμές για τις μελιτζάνες (ανω του 100%,) αγγούρια, μανταρίνια και πιπεριές. Σημαντική μείωση τιμών λιανικής παρετηρήθη στα κρεμμύδια, αχλάδια, πατάτες και πράσα. -Μειώθηκε ο ΦΠΑ σε κρέας χονδρικής απο 8% σε 1% προκειμένου να ενισχυθεί η ελλειμματική σε κρέας αγορά. -Σύμφωνα με στοιχεία του τ/υπουργείου Τουρισμού, ο αριθμός ξένων επισκεπτών αυξήθηκε κατά 7,5 εκατ. κατά την περίοδο Ιαν.-Νοεμ 2011 έναντι 6,5 εκατ. κατά την ίδια περίοδο του 2010. Κατά τον Σεπτέμβριο (y-o-y) οι αφίξεις σημείωθαν άνοδο κατά 12,5% Κατά το διάστημα Ιαν.-Αυγούστου 2011 τα έσοδα από τον τουρισμό αυξήθηκαν κατά 20,4%. Το δυσμενές πολιτικό περιβάλλον κυρίως στις χώρες της Β. Αφρικής ευνόησε την αύξηση του τουριστικού κύματος προς την Τουρκία. Τα συνολικά έσοδα απο τον τουρισμό προβλέπεται να ανέλθουν σε USD19.2 δις για το 2011. -Συζητείται απο την τ/κυβέρνηση διευρυμένες δυνατότητες πωλήσεως ιδιοκτησιών σε ξένους με την κατάργηση της ρήτρας της αμοιβαιότητας. -Η Αρχή Ανταγωνισμού εξετάζει περιπτώσεις τραπεζών, για επιβολή υψηλών επιτοκίων σε πιστωτικές κάρτες. Μεταξύ αυτών είναι οι: Akbank, Denizbank, Finansbank, HSBC Bank and ING Bank,Türk Ekonomi Bank, Garanti Bank, İş Bank και Yapı Kredi Bank, οπως και οι κρατικές Halk Bank, Vakıf Bank και Ziraat Bank. Η έρευνα, ακόμα κι αν δεν επιβληθούν πρόστιμα, αναμένεται οτι θα διαταράξει την αγορά τραπεζικών μετοχών. 4
-Οι αποδόσεις τ/ομολόγων ανήλθαν σε 10,5%. -Επανεξελέγη η κα Umit Boyner ως πρόεδρος της Ενωσης Τούρκων Βιομηχάνων & Επιχειρηματιών. (TÜSIAD). -Απο τον σεισμό στην ανατολική επαρχία τουvan κατεστράφησαν 2,362 κτίρια.το κόστος ανοικοδόμησης προβλέπεται να κοστίσει περί τα $3,9 δις. Το κράτος προβλέπεται να αναλάβει για έξη μήνες την δαπάνη για τους εργάτες που θα χρησιμοποιηθούν απο τον ιδιωτικό τομέα. Το μισθολογικό κόστος θα κυμαίνεται μεταξύ 500 και 1,200 ΤΛ. Το μεγαλύτερο μερίδιο των κατασκευαστικών εργασιών θα αναλάβει η Αρχή Μαζικής Στέγασης- TOKİ. Το κόστος κοινωνικής ασφάλισης για τους κατοίκους του Van παγώνει για ένα έτος. -Πάγωσαν οι οικονομικές σχέσεις με την Συρία ενώ πρόκειται να διακοπούν οι συναλλαγές με την συριακή Κεντρική Τράπεζα και την Εμπορική. Ο Υπουργός Οικονομικών ανεκοίνωσε την σύσταση Ειδικού Γραφείου για την επίλυση θεμάτων τουρκικών εταιριών που έχουν οικονομικές συναλλαγές με την Συρία. -Επικυρώθηκαν απο το τ/κοινοβούλιο οι Συμφωνίες Αποφυγής Διπλής Φορολογίας με το Λουξεμβούργο, Νέα Ζηλανδία και Βραζιλία, ενώ πρόσφατα έχει υπογραφεί νέα συμφωνία Αποφυγής Διπλής Φορολογίας με την Γερμανία, σε αντικατάσταση παλαιότερης. Επίσης επικυρώθηκε η Συμφωνία περί Προστασίας των Επενδύσεων με το Κουβέϊτ, η Συμφωνία Κοινωνικών Ασφαλίσεων με την Κροατία και Συμφωνία περί Ναυτιλίας με την Ρουμανία. -Απο τις χώρες του Κόλπου έχουν εισρεύσει περί τα $2 δις στην Τουρκία. Ειδικώτερα απο την Noor Islamic Bank εισέρευσαν στην Τουρκία κεφάλαια ύψους $1.4 κατά τους τελευταίους 18 μήνες. Ο CEO της Τράπεζας Νοορ κ. Hussain Al-Qemzi, ανακοίνωσε οτι επενδύσεις ύψους $600 εκατ. θα πραγματοποιηθούν στην Τουρκία έως το τέλος του έτους, ενω φέρεται να έχει χορηγήσει δάνεια στην Asya Bank και στην Al Baraka bank ύψους $555 εκατ. και $585 εκατ. αντιστοίχως. -Νέες επενδυτικές συμφωνίες επετεύχθησαν τον Δεκέμβριο με χώρες της ΕΕ. Η τουρκική εταιρία Celebi ανέλαβε την διαχείρηση των υπηρεσιών εδάφους της Fraport-Austria στο αεροδρόμιο της Βιέννης. Η ισπανική εταιρία Gate Gourmet πώλησε το πλειοψηφικό πακέτο των μετοχών της που διατηρούσε στην Usas στην τ/ Turkraft. Η τ/erensan η οποία κατασκευάζει καυστήρες θα προμηθεύει τον γαλλικό Ομιλο Atlantic. Ο γερμανικός Ομιλος ECE έχει προσφέρει Ε 560 εκατ. για να εξαγοράσει το εμπορικό κέντρο Ankamall και το παραπλήσιο ξενοδοχείο Crown Plaza της Αγκυρας. ΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧ 5