ΕΛΛHNIKH KAPΔIOΛOΓIKH ΕΠΙΘΕΩΡΗΣΗ HELLENIC JOURNAL OF CARDIOLOGY ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ - ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ 2012 Τόμος 5 3 Τεύχος 1 Σ υ ν ο π τ ι κ ά Π ε ρ ι ε χ ό μ ε ν α ΑΡΘΡΟ ΣΥΝΤΑΞΗΣ 1 Επίδραση των Στατινών στην Ομοιοστασία της Γλυκόζης: Νέοι Προβληματισμοί στη Θεραπευτική Προσέγγιση των Δυσλιπιδαιμιών; Ε.Σ. Νάκου, Ε.A. Ζάχαρης, Π.Ε. Βάρδας ΚΛΙΝΙΚΗ ΕΡΕΥΝΑ 5 Λευκοκυτταρικές Αποθήκες «Ασταθούς» (Οξειδοαναγωγικά Ενεργού) Σιδήρου σε Ασθενείς με Συστολική Καρδιακή Ανεπάρκεια Π. Κοραντζόπουλος, Χ. Βλάχου, Α. Κωτσιά, Κ. Καλαντζή, Α. Μπαρμπούτη, Δ. Γάλαρης, Ι.Α. Γουδέβενος 12 Ο Ανεπαρκής Έλεγχος της Καρδιακής Συχνότητας σε Ασθενείς με Στεφανιαία Νόσο και Χρόνια Αποφρακτική Πνευμονοπάθεια Σχετίζεται με Κακή Ποιότητα Ζωής. Προκαταρκτικά Αποτελέσματα της Μελέτης ΡΥΘΜΟΣ Γ. Ανδρικόπουλος, Σ. Παστρωμάς, Α. Καρτάλης, Κ. Τόλη, Ι. Μαντάς, Σ. Τζέης, Χ. Κυρπιζίδης, Χ. Ολύμπιος, Α. Ι. Μανώλης, Σ. Φούσσας, Α. Κρανίδης, Α. Πρας, Α. Πιπιλής, Δ. Χρυσός, Α. Γκότσης, Α. Τρίκας, Δ. Ρίχτερ, Δ. Αλεξόπουλος, Φ. Παρθενάκης, Γ. Θεοδωράκης, Σ. Κωνσταντινίδης, Π. Βάρδας ΑΡΘΡΟ ΑΝΑΣΚΟΠΗΣΗΣ 23 Ο Ρόλος της Ηχωκαρδιογραφίας στη Διάγνωση, Αντιμετώπιση και Θεραπεία Ασθενών με Διατατική Μυοκαρδιοπάθεια Η. Τσούγκος, Δ. Καρατζάς, Σ. Φωτάκης, Ι. ΠαρασκευαÀδης 30 Μελέτη Ισχαιμίας και Βιωσιμότητας Μυοκαρδίου με Μαγνητική Τομογραφία Καρδιάς. Η Διεθνής Εμπειρία και η Ελληνική Πραγματικότητα Σ. Μαυρογένη, Κ. Μπράτης, Γ. Κολοβού ΚΑΡΔΙΑΚΗ ΑΠΕΙΚΟΝΙΣΗ 38 Υφολική Απόφραξη της Άνω Κοίλης Φλέβας: Μια Όψιμη Επιπλοκή της Εμφύτευσης Βηματοδοτών Η. Καραμπίνος, Σ. Κουλούρης ΕΝΔΙΑΦΕΡΟΥΣΕΣ ΠΕΡΙΠΤΩΣΕΙΣ 41 Διαδερμική Επεμβατική Διάνοιξη Αποφραγμένης Αορτοπνευμονικής Παράκαμψης με Στεφανιαία Stents Α. Tζίφα 44 Κρυπτογενές Παροδικό Εγκεφαλικό Επεισόδιο Μετά Από Διαδερμική Σύγκλειση Μεσοκολπικού Ελλείμματος Π. Δάρδας, Β. Νινιός, Ν. Μεζίλης, Ε. Θεοφιλογιαννάκος, Δ. Τσικαδέρης, Σ. Δάρδας, Β. Θανόπουλος 49 Η Χρήση του Κυκλοτερούς Καθετήρα Χαρτογράφησης και Κατάλυσης PVAC για την Ηλεκτρική Κατάλυση Κολπικής Ταχυκαρδίας Από τον Αριστερό Κόλπο Δ. Λευθεριώτης, Π. Φλεβάρη, Ε. Συμεωνίδου, Δ. Νιόκου, Μ. Αναστασίου-Νανά ΓΡΑΜΜΑ ΤΟΥ ΠΡΟΕΔΡΟΥ ΤΗΣ ΕΚΕ 55 Πρόγραμμα Πρωτογενούς Αγγειοπλαστικής στην Ελλάδα Γ. Παρχαρίδης ΓΡΑΜΜΑ ΤΟΥ ΔΙΕΥΘΥΝΤΗ ΣΥΝΤΑΞΗΣ 57 Καρδιοαγγειακή Ιατρική 2025. Εκτιμήσεις και Προτεραιότητες Π.Ε. Βάρδας
Διμηνιαια Εκδοση τησ Ελληνικησ Καρδιολογικησ Εταιρειασ Ι Δ Ι Ο Κ Τ Η Σ Ι Α - Ε Κ Δ Ο Σ Η ISSN 1011-79-70 Ελληνικη Καρδιολογικη Εταιρεια Πρόεδρος: Γ. Παρχαρίδης Ποταμιάνου 6, 115 28 Tηλ.: 210 72 58 007, Fax: 210 72 26 139 www.hcs.gr e-mail: ophcs@hcs.gr ΣΥΝΤΑΚΤΙΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΔΙΕΥΘΥΝΤΕΣ ΣΥΝΤΑΞΗΣ Π.E. Βαρδασ, MD, PhD, Ελλάς Χ.Ι. Στεφαναδησ, MD, Ελλάς ΒΟΗΘΟΙ ΔΙΕΥΘΥΝΤΩΝ ΣΥΝΤΑΞΗΣ Κ. Αγγελη, MD, Ελλάς Σ. Αδαμοπουλοσ, MD, Ελλάς E. Βαβουρανακησ, MD, Ελλάς Χ. Βλαχοπουλοσ, MD, Ελλάς Ε. Δεληαργυρησ, MD, Ελλάς H. Μαυρακησ, MD, Ελλάς Δ. Τουσουλησ, MD, Ελλάς Κ. Τσιουφησ, MD, Ελλάς ΕΙΔΙΚΟΙ ΣΥΜΒΟΥΛΟΙ ΣΥΝΤΑΞΗΣ Μ. Γκατζουλησ, MD Λονδίνο, Ηνωμένο Βασίλειο Ε. Κρανια, PhD Συνσιννάτι, Η.Π.Α. Α.Σ. Μανωλησ, MD, Ελλάς Δ. Μιχαηλιδησ, MD Λονδίνο, Ηνωμένο Βασίλειο Χ. Μπουντουλασ, MD, Ελλάς Π. Νιχογιαννοπουλοσ, MD Λονδίνο, Ηνωμένο Βασίλειο Γ. Σαρρησ, MD, Ελλάς ΣΥΜΒΟΥΛΟΙ ΣΤΑΤΙΣΤΙΚΗΣ Δ. Παναγιωτακοσ, MSc, Ελλάς Γ. Χλουβερακησ, MSc, Ελλάς ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ ΕΚΔΟΣΗΣ Δ. Τσεκουρα, MD, Ελλάς J.P. Bassand Besançon, France A. Battler Petah-Tikva, Israel D. Benditt Minneapolis, USA G. Breithardt Munster, Germany M. Brignole Lavagna, Italy D. Brutsaert Antwerp, Belgium P. Camici S.A. Chen Taipei, Taiwan A. Colombo Milan, Italy J. Coromilas New York, USA F. Cosio Madrid, Spain H. Crijns Maastricht, Netherlands J.C. Daubert Rennes, France H. Drexler Hannover, Germany H. Ector Leuven, Belgium Ç. Erol Ankara, Turkey J. Farré Madrid, Spain R. Ferrari Ferrara, Italy ΔΙΕΘΝΗΣ ΣΥΝΤΑΚΤΙΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ K. Fox S. Furman New York, USA H. Gavras Boston, USA B. Grubb Toledo, USA R. Hall J. Jalife Syracuse, USA L. Kappenberger Lausanne, Switzerland R. Kenny Newcastle-upon-Tyne, UK P. Kokkinos Washington DC, USA M. Komajda Paris, France J. Kostis New Brunswick, USA K.-H. Kuck Hamburg, Germany C.P. Lau Hong Kong, China C. Linde Stockholm, Sweden B. Lüderitz Bonn, Germany T. Lüscher Zurich, Switzerland W. MacKenna A. Oto Ankara, Turkey C. Pappone Milan, Italy F. Pinto Lisbon, Portugal P.A. Poole-Wilson S. Priori Pavia, Italy E. Prystowsky Indianapolis, USA M. Rosen New York, USA L. Rydén Stockholm, Sweden S. Saksena New Jersey, USA P. Schwartz Pavia, Italy U. Sechtem Stuttgart, Germany P.A. Serruys Rotterdam, Netherlands K. Sipido Leuven, Belgium R. Sutton M. Tendera Katowice, Poland A. Vahanian Paris, France F. Van de Werf Leuven, Belgium H. Wellens Maastricht, Netherlands V. Zannis Boston, USA
ΣΥΜΒΟΥΛΟΙ ΣΥΝΤΑΞΗΣ Σ. Αγορογιάννης Δ. Αθανασιάδης Γ. Αθανασόπουλος Δ. Αλεξόπουλος Πάτρα Κ. Αναγνωστόπουλος Λ. Ανθόπουλος A. Αντωνίου Ι. Βασιλειάδης Β. Βασιλικός Σ. Βιτάκης Ε. Βορίδης Β. Βούδρης Α. Βραχάτης Γ. Βυσσούλης I. Γιαλάφος Ι. Γουδέβενος Π. Δανιάς Π. Δηλαβέρης M. Ελισάφ Ν. Ζακόπουλος Α. Ζαχαρούλης Κ. Ηλιάδης Ε. Ηλιοδρομίτης Β. Θανόπουλος Γ. Θεοδωράκης Ι. Καλλικάζαρος Γ. Καρατασάκης Χ. Καρβούνης Κ. Καρύδης Δ. Κατρίτσης Α. Κατσίβας Α. Κίτσιου Δ. Κόκκινος Α. Κοντόπουλος Γ. Κοχιαδάκης Δ. Κρεμαστινός Ζ. Κυριακίδης Θ. Κωλέττης Σ. Κωνσταντινίδης Ι. Λεκάκης Γ. Λουρίδας Α.Γ. Μανώλης Α.Ι. Μανώλης Α. Μιχαηλίδης Λ. Μιχάλης Σ. Μουλόπουλος Ι. Νανάς Ι. Οικονομίδης Χ. Ολύμπιος Γ. Παλατιανός Κ. Παπαδόπουλος Κ. Παπανικολάου Ε. Παπαστεριάδης Ι. Παρασκευαΐδης Φ. Παρθενάκης Γ. Παρχαρίδης Στρ. Παττακός Γ. Παυλίδης Α. Πιπιλής Χ. Πίτσαβος Α. Πίτσης Ν. Πρωτονοτάριος Νάξος Βλ.Ν. Πυργάκης Κόρινθος Σ. Ρόκας Γ. Σακαντάμης Ε. Σημαντηράκης Δ. Σιδερής Δ. Σιώνης Ε. Σκαλίδης Π. Σκουφάς Ε. Σμπαρούνη Σ. Σταματελόπουλος Κ. Τεντολούρης Δ. Τζιακάς Π. Τούτουζας Α. Τρίκας Φ. Τρυποσκιάδης Λάρισα Γ. Φιλιππάτος Σ. Φούσσας Ε. Χατζηνικολάου Δ. Χατσέρας
Διοικητικο Συμβουλιο Πρόεδρος Γ. Παρχαριδησ Ταμίας Γ. Κοχιαδακησ Αντιπρόεδρος Ι. Καλλικαζαροσ τ. Πρόεδρος Βλ. Ν. Πυργακησ Γραμματέας Κ. Τσιουφησ Σύμβουλοι Ι. Βλασεροσ Ι. ΚαναΚησ Ι. Ματσακασ Γ. Μπομποτησ Εκπρόσωπος Ειδικευομένων Γ. Γιαννοπουλοσ
ΕΛΛHNIKH KAPΔIOΛOΓIKH ΕΠΙΘΕΩΡΗΣΗ HELLENIC JOURNAL OF CARDIOLOGY ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ - ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ 2011 Τόμος 5 3 Τεύχος 1 Π ε ρ ι ε χ ό μ ε ν α ΑΡΘΡΟ ΣΥΝΤΑΞΗΣ 1 Επίδραση των Στατινών στην Ομοιοστασία της Γλυκόζης: Νέοι Προβληματισμοί στη Θεραπευτική Προσέγγιση των Δυσλιπιδαιμιών; Ε.Σ. Νάκου, Ε.A. Ζάχαρης, Π.Ε. Βάρδας ΚΛΙΝΙΚΗ ΕΡΕΥΝΑ 5 Λευκοκυτταρικές Αποθήκες «Ασταθούς» (Οξειδοαναγωγικά Ενεργού) Σιδήρου σε Ασθενείς με Συστολική Καρδιακή Ανεπάρκεια Π. Κοραντζόπουλος, Χ. Βλάχου, Α. Κωτσιά, Κ. Καλαντζή, Α. Μπαρμπούτη, Δ. Γάλαρης, Ι.Α. Γουδέβενος Εξετάσαμε τις λευκοκυτταρικές αποθήκες «ασταθούς» σιδήρου σε διάφορες ομάδες λευκών αιμοσφαιρίων σε ασθενείς με συστολική καρδιακή ανεπάρκεια. Ο ενδοκυττάριος οξειδοαναγωγικός σίδηρος πιθανόν αντιπροσωπεύει μια πηγή δραστικών μορφών οξυγόνου στα λευκοκύτταρα στην κατάσταση αυτή. 12 Ο Ανεπαρκής Έλεγχος της Καρδιακής Συχνότητας σε Ασθενείς με Στεφανιαία Νόσο και Χρόνια Αποφρακτική Πνευμονοπάθεια Σχετίζεται με Κακή Ποιότητα Ζωής. Προκαταρκτικά Αποτελέσματα της Μελέτης ΡΥΘΜΟΣ Γ. Ανδρικόπουλος, Σ. Παστρωμάς, Α. Καρτάλης, Κ. Τόλη, Ι. Μαντάς, Σ. Τζέης, Χ. Κυρπιζίδης, Χ. Ολύμπιος, Α. Ι. Μανώλης, Σ. Φούσσας, Α. Κρανίδης, Α. Πρας, Α. Πιπιλής, Δ. Χρυσός, Α. Γκότσης, Α. Τρίκας, Δ. Ρίχτερ, Δ. Αλεξόπουλος, Φ. Παρθενάκης, Γ. Θεοδωράκης, Σ. Κωνσταντινίδης, Π. Βάρδας Η πολυκεντρική μελέτη παρατήρησης ΡΥΘΜΟΣ εξέτασε το ρόλο του ελέγχου της καρδιακής συχνότητας στην πρόγνωση και ποιότητα ζωής σε ασθενείς με στεφανιαία νόσο και χρόνια αποφρακτική πνευμοπάθεια. Τα πρώτα αποτελέσματα έδειξαν ότι αυτοί οι ασθενείς έχουν πλημμελή έλεγχο της καρδιακής συχνότητας και συχνά επεισόδια στηθάγχης που οφείλονται σε μεγάλο βαθμό στην περιορισμένη χρήση των β- αναστολέων. ΑΡΘΡΟ ΑΝΑΣΚΟΠΗΣΗΣ 23 Ο Ρόλος της Ηχωκαρδιογραφίας στη Διάγνωση, Αντιμετώπιση και Θεραπεία Ασθενών με Διατατική Μυοκαρδιοπάθεια Η. Τσούγκος, Δ. Καρατζάς, Σ. Φωτάκης, Ι. ΠαρασκευαÀδης Η διατατική μυοκαρδιοπάθεια (ΔΜ) είναι μια κοινή και κακοήθης νόσος, η οποία έχει δυσμενή πρόγνωση. Ο ρόλος της ηχωκαρδιογραφίας είναι απαραίτητος όχι μόνο στη διάγνωση, αλλά και στον καθορισμό της αιτιολογίας της νόσου, καθώς και στην κατανόηση της παθοφυσιολογίας. Η κλασική ηχωκαρδιογραφία παρέχει σημαντικά στοιχεία για την αξιολόγηση της συστολικής και διαστολικής λειτουργίας καθώς επίσης και για την εκτίμηση της πιέσεως πλήρωσης της αριστερής κοιλίας αλλά και των πιέσεων των δεξιών καρδιακών κοιλοτήτων.
30 Μελέτη Ισχαιμίας και Βιωσιμότητας Μυοκαρδίου με Μαγνητική Τομογραφία Καρδιάς. Η Διεθνής Εμπειρία και η Ελληνική Πραγματικότητα Σ. Μαυρογένη, Κ. Μπράτης, Γ. Κολοβού Η Μαγνητική Τομογραφία Καρδιάς (CMR) αποτελεί μία μοντέρνα, αποτελεσματική και αναπαραγώγιμη μέθοδο απεικόνισης και εκτίμησης της στεφανιαίας νόσου (ΣΝ). Η CMR φόρτισης (stress CMR) μπορεί να δώσει αξιόπιστες πληροφορίες σχετικά με τη μυοκαρδιακή αιμάτωση και να επιτρέψει τη διαστρωμάτωση κινδύνου των στεφανιαίων ασθενών. Επιπλέον, μέσω της δυνατότητας για χαρακτηρισμό ιστών, μπορεί να ανιχνεύσει με ακρίβεια την έκταση και τη μάζα της μυοκαρδιακής νέκρωσης μέσω των ακολουθιών όψιμης πρόσληψης γαδολινίου (LGE) όπου η ουλή απεικονίζεται ως «λαμπερός» ιστός (ενίσχυση σήματος), περιοχές διαταραχής της στεφανιαίας μικροκυκλοφορίας (MVO), την αιμορραγία και το οίδημα, το οποίο χαρακτηρίζει τον ιστό σε κίνδυνο για επέκταση εμφράγματος κατά τη διάρκεια της οξείας φάσης. Οι ανωτέρω παράγοντες έχουν σημαντική προγνωστική αξία για τον στεφανιαίο ασθενή. Εντούτοις, για να επωφεληθούμε των δυνατοτήτων της εξέτασης, απαιτείται ικανοποιητική εκπαίδευση, με βάση τα διεθνή πρότυπα, όλων των συμμετεχόντων στο πεδίο αυτό. ΚΑΡΔΙΑΚΗ ΑΠΕΙΚΟΝΙΣΗ 38 Υφολική Απόφραξη της Άνω Κοίλης Φλέβας: Μια Όψιμη Επιπλοκή της Εμφύτευσης Βηματοδοτών Η. Καραμπίνος, Σ. Κουλούρης ΕΝΔΙΑΦΕΡΟΥΣΕΣ ΠΕΡΙΠΤΩΣΕΙΣ 41 Διαδερμική Επεμβατική Διάνοιξη Αποφραγμένης Αορτοπνευμονικής Παράκαμψης με Στεφανιαία Stents Α. Tζίφα Παρουσιάζεται η περίπτωση βρέφους 1 έτους με σύμπλοκη καρδιοπάθεια και προηγούμενη τοπoθέτηση αορτοπνευμονικής παράκαμψης τύπου τροποποιημένου Blalock-Taussig shunt (ΜBTS). Η πνευμονική βαλβίδα ήταν σχεδόν ατρητική με ελάχιστη πρόσω ροή. Το βρέφος προσήλθε με σοβαρή κυάνωση και εικόνα καρδιογενούς καταπληξίας λόγω οξείας απόφραξης του MBTS. Παρουσιάζεται η επιτυχής απόπειρα επανασηραγγοποίησης του shunt με χρήση προφoρτομένων στεφανιαίων στέντ με άμεση βελτίωση του αρτηριακού κορεσμού και της κλινικής κατάστασης του βρέφους. H διαδερμική επεμβατική διάνοιξη αποφραγμένων αορτο-πνευμονικών παρακάμψεων τύπου τροποποιημένου Blalock-Taussig shunt (ΜBTS) σε ασθενείς με συγγενή καρδιοπάθεια απαιτείται σε σπάνιες περιπτώσεις αλλά είναι μια επέμβαση κρίσιμη για τη διάσωση του ασθενούς. 44 Κρυπτογενές Παροδικό Εγκεφαλικό Επεισόδιο Μετά Από Διαδερμική Σύγκλειση Μεσοκολπικού Ελλείμματος Π. Δάρδας, Β. Νινιός, Ν. Μεζίλης, Ε. Θεοφιλογιαννάκος, Δ. Τσικαδέρης, Σ. Δάρδας, Β. Θανόπουλος Παρουσιάζουμε την περίπτωση μιας 34 ετών γυναίκας η οποία εμφάνισε κρυπτογενές παροδικό ισχαιμικό αγγειακό εγκεφαλικό επεισόδιο ένα μήνα μετά τη διαδερμική σύγκλειση ενός μεσοκολπικού ελλείμματος λόγω της ύπαρξης παραμένοντος ανοικτού ωοειδούς τρήματος. 49 Η Χρήση του Κυκλοτερούς Καθετήρα Χαρτογράφησης και Κατάλυσης PVAC για την Ηλεκτρική Κατάλυση Κολπικής Ταχυκαρδίας Από τον Αριστερό Κόλπο Δ. Λευθεριώτης, Π. Φλεβάρη, Ε. Συμεωνίδου, Δ. Νιόκου, Μ. Αναστασίου-Νανά ΓΡΑΜΜΑ ΤΟΥ ΠΡΟΕΔΡΟΥ ΤΗΣ ΕΚΕ 55 Πρόγραμμα Πρωτογενούς Αγγειοπλαστικής στην Ελλάδα Γ. Παρχαρίδης ΓΡΑΜΜΑ ΤΟΥ ΔΙΕΥΘΥΝΤΗ ΣΥΝΤΑΞΗΣ 57 Καρδιοαγγειακή Ιατρική 2025. Εκτιμήσεις και Προτεραιότητες Π.Ε. Βάρδας