011 Classical Greek Advanced Higher Translation Finalised Marking Instructions Scottish Qualifications Authority 011 The information in this publication may be reproduced to support SQA qualifications only on a non-commercial basis. If it is to be used for any other purposes written permission must be obtained from SQA s NQ Delivery: Exam Operations Team. Where the publication includes materials from sources other than SQA (secondary copyright), this material should only be reproduced for the purposes of examination or assessment. If it needs to be reproduced for any other purpose it is the centre s responsibility to obtain the necessary copyright clearance. SQA s NQ Delivery: Exam Operations Team may be able to direct you to the secondary sources. These Marking Instructions have been prepared by Examination Teams for use by SQA Appointed Markers when marking External Course Assessments. This publication must not be reproduced for commercial or trade purposes.
Advanced Higher Classical Greek 011 Translation EITHER 1. Translate into English Block 1: Block : του δ α του χειμωνος και Δηλον καθηραν Αθηναιοι κατα χρησμον δη τινα. Athenians purified Delos καθηρε μεν γαρ και Πεισιστρατος τυραννος προτερον α την, ο χ απασαν, Pisistratus had already purified some of it Block : αλλ σον απο του ερου φεωρατο της νησου ie the part visible from the temple Block 4: τοτε δε πασα καθαρθη τοι δε τροπ. whole island now purified Block 5: θηκαι σαι σαν των τεθνεωτων ν Δηλ, πασας ανειλον, all graves removed Block 6: και το λοιπον προειπον μητε ναποθν σκειν ν τ νησ μητε ντικτειν, αλλ ς την Ρηνειαν διακομιζεσθαι. in future no deaths or births on island Block 7: στι δε Ρηνεια νησος τις ο πολυ της Δηλου απεχουσα. Rheneia an island near Delos Block 8: Block 9: και την πεντετηριδα τοτε πρωτον μετα την καθαρσιν ποιησαν ο Αθηναιοι τα Δηλια. first Delian festival followed ν δε ποτε και το παλαι μεγαλη ξυνοδος ς την Δηλον των Ιωνων τε και περικτιονων νησιωτων Delos had long been the venue for a great gathering of Ionians Page
Block 10: Block 11: ξυν τε γαρ γυναιξι και παισιν θεωρουν, σπερ νυν ς τα Εφεσια Ιωνες, open to women and children too και αγων ποιειτο α τοθι και γυμνικος και μουσικος, χορους τε ανηγον α πολεις. with athletic and musical contests, and choral performances Total 1 marks Conversion to 50 Page
OR. Translate into English Block 1: πειδαν δε πτετης γενηται παις πρεσβυτατος, when crown prince is 7 years old Block : Block : πι τους ππους και πι τους τουτων διδασκαλους φοιτ, και πι τας θηρας αρχεται εναι. learns to ride and to hunt δις πτα δε γενομενον των τον παιδα παραλαμβανουσιν ο ς κεινοι βασιλειους παιδαγωγους νομαζουσιν at 14 passes to royal tutors Block 4: ε σι δε ξειλεγμενοι Περσων ο αριστοι δοξαντες ν λικι τετταρες, the four best of their age-group Block 5: τε σοφωτατος και δικαιοτατος και σωφρονεστατος και ανδρειοτατος. for wisdom, justice, moderation and courage Block 6: ν μεν μαγειαν τε διδασκει την Ζωροαστρου του Ωρομαζου one instructs in teachings of Zoroaster Block 7: στι δε τουτο θεων θεραπεια ie cultivating the gods Block 8: διδασκει δε και τα βασιλικα, as well as how to be a king Block 9: δε δικαιοτατος αληθευειν δια παντος του βιου, the most just teaches truth-telling Block 10: δε σωφρονεστατος μηδ πο μιας αρχεσθαι των δονων, να λευθερος ε ναι θιζηται και ντως βασιλευς, the most moderate teaches how to master pleasure, like a true king Page 4
. (continued) Block 11: αρχων πρωτον των ν α τ αλλα μη δουλευων, ruling and not serving the passions Block 1: δε ανδρειοτατος αφοβον και αδεα παρασκευαζων, ς ταν δεισ δουλον ντα. the bravest makes the prince fearless, because fear enslaves Total 1 marks Conversion to 50 Page 5
AND EITHER. Translate into English Block 1: γερον ο τι ψευδος μας ατας κατελεξας an accurate list of my errors Block : αασαμην, ο δ α τος αναινομαι. I was deluded Block : Block 4: Block 5: Block 6: Block 7: Block 8: Block 9: Block 10: Block 11: αντι νυ πολλων λαων στιν ανηρ ν τε Ζευς κηρι φιλησ, a man whom Zeus loves is worth many ς νυν τουτον τισε, δαμασσε δε λαον Αχαιων. as Zeus has now honoured Achilles, and subdued the Achaians αλλ πει αασαμην φρεσι λευγαλε σι πιθησας, but since I was deluded αψ θελω αρεσαι δομεναι τ απερεισι αποινα. I want to make amends μιν δ ν παντεσσι περικλυτα δωρ νομηνω as gifts I name πτ απυρους τριποδας, 7 tripods δεκα δε χρυσοιο ταλαντα, 10 talents of gold α θωνας δε λεβητας εικοσι, 0 cauldrons δωδεκα δ ππους πηγους αθλοφορους, ο αεθλια ποσσιν αροντο. 1 prizewinning horses Total 9 marks Conversion to 50 Page 6
OR 4. Translate into English: Block 1: Block : Block : Block 4: Block 5: Block 6: σωσα σ, ς σασιν Ελληνων σοι τα τον συνεισεβησαν Αργ ον σκαφος, all the Argonauts know I saved you πεμφθεντα ταυρων πυρπνοων πιστατην ζευγλαισι και σπερουντα θανασιμον γυην when you were sent to yoke the bulls and sow the field of death δρακοντα θ, ς παγχρυσον αμπεχων δερος σπειραις σ ζε πολυπλοκοις αυπνος ν, and the serpent that guarded the golden fleece κτεινασ ανεσχον σοι φαος σωτηριον. I killed in order to save you α τη δε πατερα και δομους προδουσ μους την Πηλιωτιν ε ς Ιωλκον κομην συν σοι, I betrayed father, brother and home for you προθυμος μαλλον σοφωτερα. more in eagerness than in wisdom Total 17 marks Conversion to 50 Page 7
CONVERSION TABLE 1 to 50 Points Marks Points Marks 1 50 1 1 0 48 1 19 9 47 11 18 8 45 10 16 7 44 9 15 6 4 8 1 5 40 7 11 4 9 6 10 7 5 8 5 4 6 1 4 5 0 19 1 1 18 9 0 0 17 7 16 6 15 4 14 CONVERSION TABLE 9 to 50 Points Marks Points Marks 9 50 1 8 48 1 1 7 47 11 19 6 45 10 17 5 4 9 16 4 41 8 14 40 7 1 8 6 10 1 6 5 9 0 4 4 7 19 5 18 1 17 9 1 16 8 0 0 15 6 14 4 Page 8
CONVERSION TABLE 17 to 50 Points Marks 17 50 16 47 15 44 14 41 1 8 1 5 11 10 9 9 6 8 4 7 1 6 18 5 15 4 1 9 6 1 0 0 [END OF MARKING INSTRUCTIONS] Page 9