ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ Β ΛΥΚΕΙΟΥ ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ Λ.Τ.ΟΙΝΟΥΣΣΩΝ Β ΤΕΤΡΑΜΗΝΟ ΣΧ.ΕΤΟΣ 2012-2013
Οινούσσες Ένα νησί με παρελθόν, παρόν και μέλλον
Το νησιωτικό σύμπλεγμα των Οινουσσών βρίσκεται στην βορειοανατολική άκρη της Χίου, μόλις 4 ναυτικά μίλια από τα μικρασιατικά παράλια. Το μεγαλύτερο αλλά και το μοναδικό κατοικήσιμο νησί είναι η Οινούσσα ή Αιγνούσα.
ISTORIA NHSIOU Τα νησιά των Οινουσσών, που ονομάστηκαν έτσι από τα καλά κρασιά τους, αναφέρονται στην αρχαιότητα αλλά και στον μεσαίωνα από διάφορους συγγραφείς όπως ο Ηρόδοτος και ο Θουκυδίδης. Αποτέλεσε τόπο συνάντησης TETRASTIXO πειρατών, περιηγητών αλλά και σταθμό στη θαλάσσια οδό που συνέδεε την Κωνσταντινούπολη με τους Άγιους Τόπους. Στο α μισό του 18 ου αιώνα το μεγαλύτερο μέρος του νησιού αποτέλεσε χώρο μονιμότερης εγκατάστασης για τους βοσκούς και τους γεωργούς από την απέναντι βόρεια Χίο, κυρίως από τα Καρδάμυλα. Η ονομασία Αιγνούσα προέρχεται από το αρχαίο όνομα του φυτού λυγαριάς, «άγνος». Είσαι η μάνα που γεννάς της θάλασσας μνηστήρες και σε δοξάζουν περισσά σε όλα τα πελάη. Είσαι εσύ που τράνεψες της θάλασσας φωστήρες.
Η Αιγνούσα, ερημώθηκε και ξανακατοικήθηκε αρκετές φορές στη διάρκεια της ιστορίας της λόγω έντονης πολεμικής δραστηριότητας στην περιοχή, όπως η Επανάσταση του 1821, οι Βαλκανικοί πόλεμοι, ο Β Παγκόσμιος Πόλεμος και ακόμη πιο πρόσφατα το πραξικόπημα στην Κύπρο του 1974, αλλά και εξαιτίας τραγικών φυσικών καταστροφών στην περιοχή όπως οι σεισμοί του 1949.
Η απόσταση που χωρίζει τις Οινούσσες από τα μικρασιατικά παράλια είναι τόσο μικρή ώστε ήταν ευνόητο να αναπτυχθούν σχέσεις και κάποιοι Έλληνες Μικρασιάτες να εγκατασταθούν στις Οινούσσες ήδη από το καλοκαίρι του 1914.
Σύμφωνα με το «Χρονικό των Οινουσσών» του Ανδρέα Λαιμού, οι Αιγνουσιώτες υποδέχθηκαν τους μικρασιάτες πρόσφυγες το 1914 προσφέροντάς τους φιλοξενία και παραχωρώντας τους ακόμη και μέρος των σπιτιών τους. Περισσότεροι από 1000 πρόσφυγες (το υψηλότερο ποσοστό σε ελληνικό νησί σε σχέση με τον γηγενή πληθυσμό) εγκαταστάθηκαν το 1922 ξανά στις Οινούσσες, προερχόμενοι κυρίως από το Μελί, το Μποινάκι και το Λιθρί.
ΓΗΠΕΔΟ ΤΣΟΥΜΠΑΡΙ ΑΓΙΟΣ ΝΙΚΟΛΑΟΣ ΟΙΚΟΤΡΟΦΕΙΟ ΠΝΕΥΜΑΤΙΚΟ ΓΥΜΝΑΣΙΟ Λ.Τ. Ε.Π.Α.Λ. ΜΙΝΙ ΜΑΡΚΕΤ ΛΙΜΕΝΙΚΟ ΝΑΥΤΙΚΟΣ ΟΜΙΛΟΣ Ν.Α.Κ.Τ. ΝΑΥΤΚΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΠΟΛΥΚΑΤΑΣΤΗΜΑΤΑ ΠΕΤΡΙΝΟ ΠΑΛΙΟ ΤΕΛΩΝΕΙΟ ΙΑΤΡΕΙΟ Η ΓΟΡΓΟΝΑ ΛΙΜΑΝΙ
Ακριβώς στην είσοδο του λιμανιού της Αιγνούσας, καθισμένη σ ένα βράχο υποδέχεται τους ταξιδιώτες η φημισμένη Γοργόνα των Οινουσσών. Πρόκειται για ένα χάλκινο άγαλμα γοργόνας φιλοτεχνημένο από την γλύπτρια Παπακωνσταντίνου. Η Γοργόνα
Λιμάνι Οινούσσαι ΙΙΙ Η συγκοινωνία του νησιού των Οινουσσών με την Χίο διεξαγόταν στο παρελθόν με μικρά πλοιάρια (καΐκια) που αναχωρούσαν το πρωί από το λιμάνι και επέστρεφαν το απόγευμα, εφόσον φυσικά το επέτρεπε ο καιρός. Από τον Μύλο των Οινουσσών ο κόσμος παρακολουθούσε τις κινήσεις των πλοιαρίων. Εκτός της γραμμής Χίου-Οινουσσών, οι Οινούσσες επικοινωνούσαν με τα Καρδάμυλα, τη Μυτιλήνη, το Πλωμάρι αλλά και την μικρασιατική ακτή. Το πετροκάραβο του Αιγαίου, όπως έλεγαν την Αιγνούσσα, έγινε πιο ισχυρή με την έλευση του ατμού, σε αντίθεση με τα άλλα νησιά. Το πρώτο μεγάλο καράβι που ήρθε στο νησί ήταν το Μαριέττα Ράλλη. Με δωρεές απέκτησε το νησί την περίοδο 1982-1986 το δικό του E/Γ O/Γ «OINOYΣΣAI», το οποίο αποτελεί ιδιοκτησία του Συλλόγου Φίλων Οινουσσών (Σ.Φ.Ο.).
Θαλάσσια Ταξί Σήμερα η επικοινωνία με το νησί γίνεται με το καραβάκι ΟΙΝΟΥΣΣΑΙ ΙΙΙ για το λιμάνι της Χίου αλλά και με τα θαλάσσια ταξί για την Λαγκάδα.
Δημαρχείο Τηλ.επικοινωνίας: 22713 51300, Φαξ:22713 51330 Για ένα τόσο μικρό νησί, η ύπαρξη δημαρχείου όπως επίσης και Κ.Ε.Π. εξυπηρετεί τις ανάγκες των πολιτών καθημερινά.
Ιατρείο Τηλ.: 2271055300 Το ίδρυμα Γεωργίου Νικολού φροντίζει για το σύγχρονο εξοπλισμό του Υγειονομικού Σταθμού με μόνιμο ή αγροτικό γιατρό.
ΦΑΡΜΑΚΕΙΟ Το Δεκέμβριο του 2011 εγκαινιάστηκε το φαρμακείο στις Οινούσσες, στην οικία του αείμνηστου Κώστα Λεμού.
Ναυτικό Μουσείο Οινουσσών Ιδρύθηκε το 1965 και με την σημερινή του μορφή υπάρχει από το 1991. Το όραμα αυτό ανέλαβε να υλοποιήσει ο Νικόλαος Λαιμός. Το Ναυτικό Μουσείο είναι ένα αληθινό κόσμημα του νησιού. Δίπλα ακριβώς βρίσκονται τα Γραφεία και η αίθουσα του Συλλόγου "ΦΙΛΟΙ ΟΙΝΟΥΣΣΩΝ, όπου γίνονται διάφορες εκδηλώσεις, ομιλίες, σεμινάρια.
ΝΑΚΤ Τηλεματικό Κέντρο Οινουσσών Ναυτιλιακό Κέντρο Τεκμηρίωσης και Πληροφόρησης Τηλεματικό Κέντρο Οινουσσών Ναυτιλιακό Κέντρο Τεκμηρίωσης και Πληροφόρησης. Γνωστό παλαιότερα και ως Καρνάγιο λειτουργούσε ως καφέ και χώρος διασκέδασης της νεολαίας του νησιού. Σήμερα αποτελεί ένα χώρο μελέτης και ενημέρωσης όπου οι κάτοικοι του νησιού έχουν την δυνατότητα να χρησιμοποιήσουν το διαδίκτυο στην αίθουσα των υπολογιστών αλλά και να πάρουν μέρος σε άλλες δραστηριότητες που γίνονται στις αίθουσες του ΝΑΚΤ.
Αστυνομία Στο νησί υπάρχουν επίσης Ταχυδρομείο, υποκατάστημα της Εθνικής Τράπεζας και Αστυνομικό τμήμα.
Κατά την περίοδο της Γερμανικής κατοχής δημιουργήθηκε το σύστημα των γυμνασιακών παραρτημάτων. Το γυμνασιακό παράρτημα στις Οινούσσες εγκαταστάθηκε αρχικά στην οικία του Ιωάννη Διαμαντή Πατέρα στον Μύλο. Το 1952 οικοδομήθηκε το κτίριο του νυν ναυτικού ΕΠΑΛ και Γυμνασίου με λυκειακές τάξεις Οινουσσών (αρχικά μόνο Ναυτικού Γυμνασίου) με χορηγία των Διαμαντή και Καλλιόπης Πατέρα. Αυτό είναι και το πρώτο Ναυτικό Γυμνάσιο που ιδρύθηκε στην Ελλάδα. Αργότερα αποφασίστηκε η λειτουργία του ως προπαρασκευαστικής Ναυτικής Σχολής. Στην αρχή της λειτουργίας του ως Ναυτικό Γυµνάσιο Οινουσσών είχε 98 µαθητές, αρχικά όλους Οινουσσίους. Ναυτικό ΕΠΑΛ Οινουσσών Γενικό Γυμνάσιο-Λύκειο Οινουσσών
To 1976, το Γυµνάσιο Οινουσσών αυτονοµείται µε δικό του πρόγραµµα. Το Λύκειο Οινουσσών, όµως, µετονοµάζεται σε Ναυτικό Λύκειο µε το πρόγραµµα των 3 τελευταίων τάξεων του πρώην Ναυτικού Γυµνασίου, αφήνοντας µοναδική διέξοδο των µαθητών το ναυτικό επάγγελµα. Τέλος, στις Οινούσσες υπάρχει το Δημοτικό σχολείο Οινουσσών Απόστολος Παύλος και νηπιαγωγείο Οινουσσών. Μετά από προσπάθειες πολλών ετών του ιευθυντή του Γυµνασίου Παναγιώτη Κουνή, από το σχολικό έτος 1987-88 ιδρύθηκε Γενικό Λύκειο προσαρτηµένο στο Γυµνάσιο Οινουσσών. Το γεγονός αυτό θεωρήθηκε μεγάλη κατάκτηση και συνέβαλε στην παραμονή του πληθυσμού στις Οινούσσες.
Γήπεδο - Αμφιθέατρο Το στάδιο κι αμφιθέατρο Οινουσσών, χωρητικότητας 600 ατόμων, ιδρύθηκε το 1998 από το κοινωφελές ίδρυμα Ι. Λαιμός με στόχο την ενίσχυση της κοινωνικής και πολιτιστικής ζωής του ακριτικού νησιού. Σε αυτόν τον χώρο διοργανώνονται και οι εκδηλώσεις του Πολιτιστικού Καλοκαιριού Οινουσσών.
Οικοτροφείο Τον 1957 έγινε η θεμελίωση του οικοτροφείου το οποίο μετά από 8 χρόνια στέγασε τη Σχολή Εμποροπλοιάρχων. Το 1971-1976 κατασκευάστηκε το νέο μαθητικό οικοτροφείο, δίπλα ακριβώς στο Γυμνάσιο-Λυκείο Οινουσσών με δωρεά της οικογένεια Πατέρα. Το Μάιο του 2005 άρχισε η εκτεταμένη επισκευή του Οικοτροφείου, με στόχο τη βελτίωση των κτιριακών υποδομών. Μέχρι σήμερα οι πόροι του οικοτροφείου καλύπτονται αποκλειστικά από ιδιωτικούς και μόνο πόρους όπως το ίδρυμα Γεώργιο Αλέξανδρου Λυγνός. Μέχρι τώρα έχει φιλοξενήσει πάνω από 5000 παιδιά από όλη την Ελλάδα. Οι οικότροφοι έχουν πλήρη στέγαση και διατροφή εντός του οικοτροφείου.
Η Ακαδημία Εμπορικού Ναυτικού ιδρύθηκε το 1965 και είναι μόνο Σχολή Πλοιάρχων. Οι σπουδαστές έχουν την δυνατότητα σίτισης και στέγασης στη σχολή.
Λιμενικό Τηλ:2271055394 Fax:2271055394 Σε ένα τόσο κομβικό σημείο του Αιγαίου, δεν θα μπορούσε να λείπει ο Λιμενικός Σταθμός.
Άγιος Νικόλαος Ο Άγιος Νικόλαος ήταν προστάτης του νησιού και των ναυτικών. Πρώτος ενοριακός ναός των Οινουσσών υπήρξε ο Άγιος Γεώργιος. Σήμερα ο Άγιος Νικόλαος στο Μανδράκι είναι ο καθεδρικός ναός Οινούσσων. Για το χτίσιμό του χρησιμοποιήθηκε ότι πολύτιμο υλικό υπήρχε στον τόπο, όπως μάρμαρα από την περιοχή του νησιού που λέγεται Μάρμαρο. Παλιά η εκκλησία δεν είχε καρέκλες αλλά μόνο στασίδια τα οποία τα αγόραζαν οι κάτοικοι για ένα χρόνο. Την ημέρα του Αγίου Νικολάου, γινόταν μεγάλο πανηγύρι στο νησί με παστέλια, καραμέλες για τα παιδιά αλλά και λοταρίες με αστακούς που προσέφεραν οι ψαράδες. Πολλές είναι, επίσης, και οι ιστορίες και τα θαύματα του Αγίου που οι ναυτικοί κουβαλούσαν μαζί τους.
Πνευματικό Κέντρο Οινουσσών Το Πνευματικό Κέντρο Οινουσσών «Γ.Χ. Λεμός» διαμορφώθηκε και εξοπλίστηκε το 1994. Το 2008, το Πνευματικό Κέντρο Οινουσσών «Γεώργιος Λεμός» άλλαξε υπόσταση και τη συνέχιση των δραστηριοτήτων του ανέλαβε ο Δήμος Οινουσσών μέσω της Δημοτικής Κοινωφελούς Επιχείρησης του Δήμου. Παλιά εκεί στεγαζόταν το εξατάξιο δημοτικό σχολείο που αποτέλεσε το πρώτο δημοτικό σχολείο που χτίστηκε στις Οινούσσες μετά τους σεισμούς το 1883. Κατά την τουρκοκρατία, τα παιδιά πλήρωναν δίδακτρα για την συντήρηση του σχολείου και την πληρωμή των δασκάλων. Διάφοροι Πατέρες αλλά και δημοδιδάσκαλοι δίδαξαν στο δημοτικό σχολείο Οινουσσών. Πολλοί από τους δασκάλους προέρχονταν από την Μικρά Ασία.
Αϊ - Γιώργης Ήταν η πρώτη εκκλησία των Οινουσσών. Χτίστηκε το 1750. Πριν τους σεισμούς ήταν μία μικρή εκκλησία με τοιχογραφίες και ξύλινη στέγη. Καταστράφηκε με το σεισμό του 1949 και αναστηλώθηκε από τα παιδιά του Αναστάση Πατέρα.
Ιερή Μονή του Ευαγγελισμού της Θεοτόκου Το Μοναστήρι εγκαινιάστηκε την 10η Αυγούστου του 1965. Είναι χτισμένο με βυζαντινή αρχιτεκτονική και περιέχει τις νωπογραφίες από διάσημους αγιογράφους όπως ο Φώτης Κόντογλου. Από την ίδρυσή της η μονή ακολουθεί το παλαιό εορτολόγιο και το τυπικό του Αγίου Σάββα. Κάθε χρόνο, την 29η Ιουνίου εορτάζεται πανηγυρικά η μνήμη του Αγίου με λιτανεία μέχρι το λιμανάκι της μονής. Οι ιδρυτές της μονής ήταν η οικογένεια του Πανάγου και Κατίγκος Πατέρα. Η Ιδρύτρια και Καθηγουμένη της Μονής Μοναχή Μαρία-Μυρτιδιώτισσα (κατά κόσμον Κατίγκω Πατέρα) πέθανε σε ηλικία 93 ετών. Έζησε μία ζωή γεμάτη πόνο αλλά και ελπίδα στον Κύριο. Η μακαριστή γερόντισσα έχοντας χάσει και τα τρία της παιδιά αλλά και τον άντρα της υπέμεινε τα πάντα και το μόνο που ψιθύριζε το στόμα της ήταν το Δόξα σοι ο Θεός.
Ταβέρνα Ο Γλάρος Πατερόνησο Ναυτικός όμιλος
Παλιό Τελωνείο Πέτρινο Bar-Cl Ταβέρνα Τσουμπάρι
Οι Οινούσσες επίσης διαθέτουν Περίπτερο και χώρους αναψυχής και σίτισης όπως Περίπτερο Η Ωραία Εγνούσα Σούπερ Μάρκετ
Μίνι Μάρκετ Αιγαίον Οπωροπωλείο Μιχ. Μουτάφη
In style Πολυκαταστήματα Δέσποινα Τσουρή
Πρατήρια Άρτου Αργυρούλα (ζαχαροπλαστείο) Περικλής Κομνηνάρης
Λογιστήριο Βιβλιοπωλείο
Το καλοκαίρι είναι ευκαιρία να απολαύσουμε τις υπέροχες παραλίες της Αιγνούσσας οι οποίες είναι άφθονες και με μεγάλη ποικιλία. Θα αναφέρουμε ενδεικτικά κάποιες απ αυτές αλλά και κάποιες πρακτικές και ιστορικές πληροφορίες. Πόλη
Παραλία Ζέπαγα Η παραλία του Ζέπαγα είναι η πιο κοντινή. «Για να πας να κάνεις μια τσάρκα στου Ζέπαγα, εκεί κάτω στο γιαλό, που λέμε εμείς, στο λιμάνι, έπρεπε να βάλεις τα καλά σου. Σ έβλεπε όλος ο κόσμος». Κακοπετριά Είναι κοντά στο χωριό αλλά και στο Μπιλάλι. Έχει πέτρες και είναι απότομη και βαθιά.
Πρώτο Μπιλάλι Το Πρώτο Μπιλάλι και το Μπιλάλι με ονομασία τούρκικης προέλευσης (Bil ali). To Μπιλάλι είναι η μοναδική παραλία του νησιού με καντίνα και αναψυκτήριο.
Φασόλι Το Φασόλι, που την ονόμασαν έτσι γιατί έχει το σχήμα του φασολιού. Κάστρο (Απήγανος) Το Κάστρο-Απήγανος. Πήρε αυτό το όνομα γιατί υπήρχε ένα κάστρο οπού και δημιουργήθηκε ο πρώτος οικισμός. Πέρα από το επίσημο σεργιάνι στο Ζέπαγα, ο περίπατος και τα πικ-νικ τις προηγούμενες δεκαετίες γινόταν στο Κάστρο και στην παραλία του Απήγανου.
ΦΩΚΙΑ Μεγάλη παραλία και καθαρή. Είναι κοντά στο κάστρο και πήρε το όνομα από τις φώκιες που είχε η παραλία. Χατζαλί Παραλία ιδιαίτερα απομονωμένη.
Κατσίκα Η Κατσίκα οπού μπορείς να πας μόνο με θαλάσσιο όχημα. Οι άνθρωποι την ονόμασαν έτσι γιατί οι βοσκοί πήγαιναν τις κατσίκες τους εκεί. Η Πούντα που δεν είναι κατάλληλη για μπάνιο. Έχει όμως μόλο στον οποίο μπορεί κάποιος να αφήσει το θαλάσσιο όχημα του.
Aλική Η Αλική, ένα ιδιαίτερο μέρος γιατί έχει δύο παραλίες. Όταν έχει Βοριά είναι καλύτερα να κάνετε μπάνιο από την δεξιά παραλία με θέα την Τουρκία. Όταν έχει Νοτιά είνα προτιμότερο να κάνετε μπάνιο από την αριστερή πλευρά με θέα την Μυτιλήνη Πήρε το όνομα της γιατί παλιά έφτιαχναν αλάτι σε αυτό το μέρος. Ο Ασπαλαθρόκαμπος, παραλία με αρκετές πέτρες.
Μάρμαρο Το Μάρμαρο, μία παραλία συνυφασμένη με πολλές δοξασίες. Ο Αη-Γιάννης πήρε την ονομασία της από ένα εκκλησάκι με το όνομα Αι Γιάννης.
Φουρκερό Επικίνδυνη παραλία όπου απαγορεύεται το κολύμπι. Η μισή παραλία είναι βάλτος. Μικρή παραλία. Έχει πάρει την ονομασία της από έναν νεκρό Τούρκο που βρέθηκε εκεί. Τούρκος
«Βοήθησέ μας Άγιε μου Νικόλα..» Η "Αιγνούσα" είναι δεμένη με τη θάλασσα. Οι Αιγνουσσιώτες ξεκίνησαν με βάρκες που χρησιμοποιούσαν για να επικοινωνούν με την Χίο προκειμένου να αρχίσουν την μεταφορά εμπορευμάτων στο νησί. Σύντομα επέκτειναν τις δραστηριότητές τους προς τη Σμύρνη και τα άλλα Αιγαιοπελαγίτικα νησιά. Τα μικρά καΐκια έγιναν ιστιοφόρα και διέσχισαν τη Μαύρη θάλασσα και τη Μεσόγειο, δεδομένου ότι οι ανάγκες του εμπορίου μετά τον Κριμαϊκό Πόλεμο ήταν μεγάλες.
Περί το 1905 ξεκίνησε η αντικατάσταση των ιστιοφόρων από τα ατμόπλοια. Έπονται πόλεμοι οι οποίοι καταποντίζουν τον στόλο. Οι πλοιοκτήτες που έχασαν τα καράβια τους παραλαμβάνουν με την λήξη του Β Παγκοσμίου Πολέμου οικονομική ενίσχυση. Δεκατέσσερα μόνο Λίμπερτυς αντιστοιχούσαν στους Αιγνουσιώτες. Από κει και πέρα ξεκίνησε μια σπουδαία εποχή για τους Αιγνουσιώτες, εφοπλιστές και ναυτικούς.
Το ιδανικό κάθε νέου, 14-17 ετών ήταν να φύγει για να γίνει ναυτικός. Γι αυτό και επικρατούσε η παντρειά των κοριτσιών με ναυτικούς και απαξίωναν τους στεριανούς. Εκείνα τα χρόνια οι ναυτικοί έπαιρναν τα πάντα μαζί τους από το σπίτι, μόνο τον καφέ τους έδιναν στο καράβι. Ένα από τα χειρότερα ναυάγια ήταν το Γεώργιος Μ., το 1931. Το πλήρωμα ήταν μόνο Αιγνουσσιώτες και πολλές ήταν οι οικογένειες που ντύθηκαν στα μαύρα. Φεύγω μάνα μου, φεύγω πάω στην ξενιτιά, Ποιος το ξέρει αν θα γυρίσω πια Μάνα μου τα λουλούδια μου συχνά να τα ποτίζεις Και σαν περνούν οι φίλοι μου ποτέ να μην δακρύζεις.
Με την εξειδίκευση στη θάλασσα, η Αιγνούσσα πλούτισε και δημιουργήθηκαν ανάγκες για νέα επαγγέλματα στη στεριά. Οι κάτοικοι του νησιού ασχολήθηκαν με την και άλλοι άνοιξαν τα πρώτα καταστήματα στο νησί λόγω της αύξησης του πληθυσμού που τότε έφτανε και τους 2000 κατοίκους το χειμώνα.
Η ιδιοκτησία γης οριζόταν με τα σταλίκια, που ήταν πέτρες πηγμένες στην γη ώστε να φαίνεται ότι ανήκει σε κάποιον και να μην πηγαίνει άλλος εκεί. Οι Αιγνουσσιώτες είχαν ξεκινήσει σαν κτηνοτρόφοι και γεωργοί. Οι κύριες καλλιέργειες στο νησί ήταν τα αμπέλια, οι συκιές και το κριθάρι.. Με τις ποικιλίες των σταφυλιών έφτιαχναν κρασί και ρακί. Στην Αιγνούσσα υπήρχαν και πάρα πολλά καπνά που πρόσφεραν εργασία, χρήματα και τροφή στους πρόσφυγες το 1922.
Η μουσική παράδοση
Οι Αιγνουσιώτες είναι ιδιαίτερα μερακλήδες και εξαιρετικοί χορευτές. Όπως είναι λογικό, η μουσική και χορευτική παράδοση του νησιού επηρεάστηκε από την γεωγραφική του θέση και τη μορφή της κοινωνίας, κυρίως της κλειστής ναυτικής κοινωνίας. Η διαρκής απουσία του ανδρικού πληθυσμού από το νησί δεν διευκόλυνε τη διεξαγωγή γλεντιών. Με την επιστροφή όμως των καπεταναίων και των ναυτικών γίνονταν πολυήμερα γλέντια. Ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζουν και οι περιγραφές γλεντιών πάνω στα καράβια τους όταν έσμιγαν σε μακρινό λιμάνι με άλλο αιγνουσσιώτικο πλοίο.
Την παραμονή των Χριστουγέννων και της Πρωτοχρονιά έρχονταν όργανα από την Χίο και μαζί με τα τοπικά, γύριζαν όλο το χωριό, παίζανε τα κάλαντα και τραγουδούσαν παινέματα για το σπίτι και τους νοικοκυραίους. Τα πειράγματα και οι φάρσες ήταν σε ημερήσια διάταξη. Τις Απόκριες υπήρχε ένα κλίμα γενικής ευθυμίας με τις μουτσουναριές (μασκαρεμένοι) που γυρνούσαν από σπίτι σε σπίτι σε όλο τον οικισμό. Την Καθαρά Δευτέρα μαζεύονταν όλοι στην εκκλησία του Αι Νικόλα και τραγουδούσαν τον Άγιο Σίδερο χωρίς την συνοδεία μουσικών οργάνων. Σημαντικές γιορτές για το νησί ήταν του Αγίου Νικολάου, του Αι Γιάννη του κλήδονα και της Ζωοδόχου Πηγής όπου μετά την ακολουθία γίνονταν τα καθιερωμένα γλέντια. Την Μεγάλη Εβδομάδα επίσης πριν την περιφορά του επιταφίου και για την ενίσχυση της εκκλησίας, ετίθενται σε μια δημοπρασία ο Επιτάφιος και εκείνος που θα τον έπαιρνε είχε το δικαίωμα κατά την περιφορά να κρατά τον Σταυρό, που είναι το ξύλινο ομοίωμα του Εσταυρωμένου και έτσι θα κέρδιζε τη Θεία Χάρη.
«Ένα τραγούδι θε να πω, επάνω στο φασόλι, να ζήσει η νύφη κι ο γαμπρός κι όλο τους το σόι Όσα τραγούδια έχει η γη και ο χειμώνας χιόνια, τόσα κι εγώ σας εύχομαι ευτυχισμένα χρόνια» Ο γάμος στην Αιγνούσα γινόταν από προξενιό και μάλιστα τον γαμπρό τον ζητούσαν από μέρος της νύφης. Η ηλικία της παντρειάς κυμαίνονταν από 15 έως 25 ετών. Στην προξενεία που πήγαιναν οι συγγενείς της νύφης έκαναν κανονική επίσκεψη και κουβαλούσαν στους συγγενείς του γαμπρού «ποδοσίδια» δηλαδή γλυκά ή κανένα φρέσκο ψάρι. Κριτήρια επιλογής του γαμπρού ήταν το επάγγελμά του, η εμφάνιση, η οικογένεια και βέβαια να μην έχει και υποχρεώσεις γιατί αν είχε και αδελφές έπρεπε να περιμένει πρώτα εκείνες και μετά να παντρευτεί ο ίδιος. Γι αυτό σε τέτοιες περιπτώσεις πολύ συνηθισμένη ήταν η λεγόμενη «τράμπα», κατά την οποία προκειμένου να ελευθερωθεί ο γαμπρός που ζητούσαν, του πρότειναν για την αδελφή του κάποιο συγγενή της νύφης.
Συζητώντας με κάποιους από τους παλαιότερους του νησιού, εργαζόμενους στη στεριά αλλά και στη θάλασσα, νοσταλγούνε τις εποχές που παρά τη φτώχια, την πείνα και τις κακουχίες, το νησί της Αιγνούσσας είχε ζωή. Οι συνθήκες ζωής ήταν δύσκολες. Το ρεύμα δινόταν με μηχανήματα μόνο κάποιες ώρες κατά τη διάρκεια της ημέρα και τρεχούμενο νερό δεν υπήρχε αν και με χορηγία των ομογενών της Αμερικής, εγκαταστάθηκε σύστημα ύδρευσης στο νησί το 1956. Οι παλιοί θυμούνται, νοσταλγούν τις παλιές μέρες με τα γλέντια, τις βεγγέρες, τις μέρες που υπήρχε αλληλεγγύη και ζωή στο νησί. Παρόλα αυτά παραμένουν ρεαλιστές και γνωρίζουν ότι η ζωή στο νησί είναι πολύ δύσκολη για μία νέα οικογένεια.
Η νέα γενιά, οι συμμαθητές μας που κατάγονται από τις Οινούσσες και έχουν μεγαλώσει εδώ, αναγνωρίζουν και σέβονται την ομορφιά του νησιού και την ποιότητα ζωής που μπορεί αυτό να προσφέρει. Οι συμμαθητές μας της Ά και Γ Λυκείου γενικού και ΕΠΑΛ, εκφράζουν όμως έντονα παράπονα για την έλλειψη ψυχαγωγίας στο νησί, την στέρηση ευκαιριών αλλά και δυνατοτήτων για να βάλουν σε εφαρμογή τις ιδέες τους και τα όνειρά τους στο νησί.
Έτσι δικαιολογείται και η μείωση των μαθητών στο σχολείο αλλά και η επιθυμία τους να φύγουν από το νησί για σπουδές αλλά και για δουλειά αργότερα. Θα γύριζαν πίσω στις Οινούσσες μόνο εφόσον υπάρξει μία οργανωμένη ζωή, θέσεις εργασίας και κατάλληλες οικονομικές συνθήκες.
Παρόλα αυτά υπάρχει και μέρος της νεολαίας του νησιού που μετά από κάποια χρόνια παραμονής στην Αθήνα για σπουδές αλλά και δουλειά επέστρεψαν στις Οινούσσες είτε για να σπουδάσουν στην ΑΕΝ είτε για να ανοίξουν δικιές τους επιχειρήσεις. Ο Θοδωρής Σπανός, ο Νίκος Χιώτης, ο Γεράσιμος και ο Δημήτρης Μακρής, ο Νάσος Τσιάντης και ο Κωνσταντίνος Μεταξάς μας θύμισαν ότι πριν μερικά χρόνια το νησί είχε περισσότερη ζωντάνια, οι νέοι βγαίνανε και μαζευόντουσαν είτε στο γιαλό είτε στα διάφορα καφέ του νησιού που ήταν περισσότερα. Το σχολείο είχε περισσότερα παιδιά τα οποία έπαιρναν μέρος σε πολλές δραστηριότητες που διοργάνωνε το σχολείο. Έτσι συμβουλεύουν τους νεότερους να παραιτηθούν από το internet και να βγαίνουν πιο συχνά έξω με τις παρέες τους.
Και o περίπατος συνεχίζεται... Η ζωή σε ένα μικρό νησί όπως οι Οινούσσες έχει παρόν αλλά και μέλλον! Είναι στο χέρι μας, της νέας γενιάς, να τολμήσουμε και να δημιουργήσουμε στον τόπο μας!
Θα θέλαμε τέλος να αναφέρουμε ότι κίνητρο για την επιλογή του θέματος του project ήταν το περιβαλλοντικό πρόγραμμα περιπατητικών διαδρομών με το οποίο πρόκειται να ασχοληθεί το σχολείο μας. Πρόγραμμα περιπατητικών διαδρομών
Την πρωτοβουλία είχε η σχολική σύμβουλος φυσικής αγωγής και συντονίστρια παρόμοιων προγραμμάτων κα Κική Σαμουηλίδου και πηγή έμπνευσης αποτελεί ο κος Γιώργος Χαλάτσης, ένας αφοσιωμένος, πεισματάρης, φυσιολάτρης, τέως προπονητής ποδοσφαίρου, ο οποίος με περιπάτους ανακαλύπτει και δημιουργεί μοναδικά μονοπάτια στη Χίο. Και γιατί όχι, με τη βοήθειά μας και στις Οινούσσες!!!!!
Δουλέψαμε και περπατήσαμε μαζί. Γιώργος Βασιλακόπουλος Κωνσταντίνος Βαλαντάσης Ίνα Κάλαρη Κώστας Καράνταγλης Βικτώρια Σπύρη και η καθηγήτριά μας Άννα Κακουλίδου Συμβουλευτήκαμε.. Τους μικρούς και τους μεγάλους φίλους μας Τα βιβλία θησαυρός: - Γέωργιος Σπέης, «Αιγνούσα, Μνήμες και παραδόσεις του νησιού μας» Τόμοι Α και Β - Ανδρέας Γ.Λαιμός, «Το χρονικό των Οινουσσών»