ΑΡΧΕΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ ΘΕΩΡΙΑΣ ΕΠΙΛΟΓΗΣ ΓΙΑ ΟΛΕΣ ΤΙΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΕΙΣ Γ ΤΑΞΗΣ ΕΝΙΑΙΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ ΟΜΑ Α Α Στις προτάσεις από Α1 µέχρι και Α5, να γράψετε στο τετράδιό σας τον αριθµό της καθεµιάς και δίπλα σε κάθε αριθµό τη λέξη "Σωστό", αν η πρόταση είναι σωστή, ή "Λάθος", αν η πρόταση είναι λανθασµένη. Α1 Κεφαλαιουχικά αγαθά είναι εκείνα που χρησιµοποιούνται για την άµεση ικανοποίηση των αναγκών του ανθρώπου. Α Τα αγαθά των οποίων η ζήτηση µειώνεται, όταν το εισόδηµα των καταναλωτών αυξάνεται, ονοµάζονται κατώτερα αγαθά. Α3 Μια ταυτόχρονη αύξηση της προσφοράς και της ζήτησης ενός αγαθού έχει ως αποτέλεσµα τη µείωση της ποσότητας ισορροπίας του αγαθού. Α Η ελαστικότητα προσφοράς ενός αγαθού είναι µεγαλύτερη στη µακροχρόνια περίοδο από ό,τι στη βραχυχρόνια περίοδο. Α5 Το κατά κεφαλήν Α.Ε.Π. δίνει το προϊόν που θα αντιστοιχούσε σε κάθε κάτοικο µιας οικονοµίας, αν η διανοµή του ήταν ίση. Για τις προτάσεις Α6 και Α7 να γράψετε στο τετράδιό σας τον αριθµό της πρότασης και δίπλα του το γράµµα που αντιστοιχεί στη σωστή απάντηση. Α6 Στη βραχυχρόνια περίοδο, όταν το οριακό προϊόν γίνεται µηδέν, τότε: α. το µέσο προϊόν αποκτά τη µέγιστη τιµή του β. το συνολικό προϊόν αποκτά τη µέγιστη τιµή του γ. το µέσο προϊόν αρχίζει να αυξάνεται δ. το µέσο προϊόν είναι ίσο µε το µηδέν. Μονάδες 5 1
Α7 Η ελαστικότητα ζήτησης για το αγαθό "Κ" είναι ίση µε. Αυτό σηµαίνει ότι: α. µια αύξηση της τιµής του αγαθού κατά 1% θα έχει ως αποτέλεσµα την αύξηση της ζητούµενης ποσότητας κατά % β. µια αύξηση της ζητούµενης ποσότητας του αγαθού κατά 1% θα έχει ως αποτέλεσµα τη µείωση της τιµής κατά % γ. µια αύξηση της τιµής του αγαθού κατά 1% θα έχει ως αποτέλεσµα τη µείωση της ζητούµενης ποσότητας κατά % δ. µια αύξηση της τιµής του αγαθού κατά % θα έχει ως αποτέλεσµα τη µείωση της ποσότητας κατά 1%. Aπαντήσεις: 1.: Λ.: Σ 3.: Λ.: Σ 5.: Σ 6.: β 7.: γ ΟΜΑ Α Β Μονάδες 5 Να δώσετε τους ορισµούς των υποκατάστατων και των συµπληρωµατικών αγαθών (Μονάδες 5) και να εξηγήσετε µε τη βοήθεια διαγραµµάτων πώς η αύξηση της τιµής ενός αγαθού επηρεάζει τη ζήτηση ενός υποκατάστατου αγαθού (Μονάδες 1), καθώς και πώς ενός συµπληρωµατικού αγαθού (Μονάδες 1). Μονάδες 5 Aπαντήσεις: Κεφάλαιο : Η Ζήτηση των Αγαθών / Παράγραφος: 7(γ) Οι τιµές των άλλων αγαθών.
ΟΜΑ Α Γ Τα δεδοµένα του παρακάτω πίνακα αναφέρονται στην παραγωγή και στο κόστος µιας επιχείρησης: Μονάδ ες Εργασ Συνολι κό Προϊόν Μέσ ο Προϊ Ορια κό Προϊ Μέσο Μεταβλητό Κόστος Οριακό Κόστος MC ίας L όν ΑP όν ΜΡ A 1 315 5 5 1 3 18 6 8 1 157,5 8 7 18 16 5 35 7 18 6 39 6,5 193,8 315 7 6 3 1 Γ1 Αφού αντιγράψετε τον παραπάνω πίνακα στο τετράδιό σας, να κάνετε τους σχετικούς υπολογισµούς και να συµπληρώσετε τα κενά του. Μονάδες 8 Γ Με βάση τα στοιχεία του παραπάνω πίνακα, µετά από ποια µονάδα εργασίας ισχύει ο νόµος της φθίνουσας απόδοσης; Γ3 Να κατασκευάσετε τον πίνακα προσφοράς της επιχείρησης. Μονάδες 7 Γ Να υπολογίσετε το µεταβλητό κόστος, όταν η επιχείρηση παράγει 37 µονάδες προϊόντος. Μονάδες 7 3
Aπαντήσεις: Γ.1 Μονάδες Εργασίας L Συνολικό Προϊόν Μέσο Προϊόν ΑP Οριακό Προϊόν ΜΡ Μέσο Μεταβλητό Κόστος A Οριακό Κόστος MC 1 315 315 1 5 6 5 1 3 18 6 8 1 157,5 8 7 1 18 16 5 35 7 7 18 18 6 39 6,5 193,8 315 7 6 3 1 1 1 MP MP1 1 L L1 L 1 APL AP1 AP1 L 1 AP AP L 5 1 L L 1 MP MP L L1 8 18 MP 1-3 5 35 AP5 7 L 5 1 1 5 8 A 8 8 A 8 8 18 8 5 Οµοίως: A 18 35 63 35 35 5 35 35 8 63 5 Άρα: MC35 18 35 8 MC 1 MC 1 5 6 MC A 1 A 315 16 A A 315 1
Παρατήρηση: Το ισούται µε µηδέν. Αφού w L + τιµήπυ ΠΥ w + τιµή. ΠΥ Γ.. Με βάση τα στοιχεία του παραπάνω πίνακα, ο νόµος της φθίνουσας απόδοσης ισχύει από την η µονάδα εργασίας και µετά, δηλαδή εδώ µε την προσθήκη της 5ης µονάδας απασχόλησης. Αυτό συµβαίνει επειδή µέχρι την η µονάδα το MP αυξάνεται (οι αυξήσεις στο προϊόν είναι ολοένα µεγαλύτερες), στην η παίρνει την µέγιστη τιµή του και από την η και µετά µειώνεται (οι αυξήσεις στο προϊόν είναι ολοένα µικρότερες). Γ.3. Με την υπόθεση ότι η τιµή είναι σταθερή, για να µεγιστοποιεί η επιχείρηση το οικονοµικό της αποτέλεσµα πρέπει η τιµή πώλησης να είναι ίση µε το οριακό κόστος. Παράλληλα για να συµφέρει την επιχείρηση να προσφέρει πρέπει οι τιµές του οριακού κόστους να είναι µεγαλύτερες ή τουλάχιστον ίσες µε τις τιµές του µέσου µεταβλητού κόστους. Γι' αυτό η βραχυχρόνια καµπύλη προσφοράς είναι στην ουσία το ανερχόµενο τµήµα της καµπύλης του οριακού κόστους που βρίσκεται πάνω από την καµπύλη του µέσου µεταβλητού κόστους. ηλαδή θα πρέπει : p MC A Με βάση τα παραπάνω ο πίνακας προσφοράς διαµορφώνεται ως εξής: Πίνακας προσφοράς P s A 18 35 B 315 39 Γ 5
Γ.. Υποθέτουµε ότι το οριακό κόστος παραµένει σταθερό από την 36η µέχρι και την 39η µονάδα προϊόντος συνεπώς κάθε µία από τις ενδιάµεσες µονάδες παραγωγής κοστίζει 315 χρηµατικές µονάδες. Άρα: MC 37 315 Έχουµε λοιπόν: 35 A 35 35 35 18 35 63 A MC 35 18 63 37 315 39 193,8 7558, 315 39 A 39 39 193,8 39 7558, MC 37 37 6 5 35 315 37 63 37 35 95 37-63 37 693 Παρατήρηση: Επειδή το Α 39 193,8 δίνεται στρογγυλοποιηµένο, χρησιµοποιώντας το 7558, 37 ΜC 39 315 37 698, 693 39 37 ΟΜΑ Α Οι συναρτήσεις αγοραίας ζήτησης ( D ) και προσφοράς ( S1 ) ενός αγαθού "Χ" δίνονται από τις σχέσεις: D 1 5 P και S1 + 5 P αντίστοιχα, όπου Ρ είναι η τιµή του αγαθού. 1 Να υπολογισθούν η τιµή και η ποσότητα ισορροπίας του αγαθού. Μονάδες 6
Μια µεταβολή των αµοιβών των συντελεστών παραγωγής του αγαθού "Χ" είχε ως αποτέλεσµα να διαµορφωθεί η συνάρτηση της αγοραίας προσφοράς ως εξής: S + 5 P. α. Να υπολογίσετε τη νέα τιµή και τη νέα ποσότητα ισορροπίας του αγαθού. Μονάδες β. Να απαντήσετε αν οι αµοιβές των συντελεστών παραγωγής του αγαθού "Χ" αυξήθηκαν ή µειώθηκαν. Μονάδα 1 Να δικαιολογήσετε την απάντησή σας. Μονάδες γ. Να παραστήσετε γραφικά στο ίδιο διάγραµµα τις Aπαντήσεις: συναρτήσεις αγοραίας ζήτησης ( D) και προσφοράς ( S 1, S ), καθώς και τα σηµεία ισορροπίας. Μονάδες 5 δ. Να βρείτε ποια επίπτωση είχε στη συνολική δαπάνη των καταναλωτών η µεταβολή της τιµής ισορροπίας του αγαθού, εξ αιτίας της µεταβολής της προσφοράς του. Να δικαιολογήσετε την απάντησή σας. Μονάδες.1. D 1-5P s1 - + 5P Ισορροπία έχουµε όταν D S 1-5P - + 5P 1 1P Εποµένως: P 1 1 Η ποσότητα ισορροπίας µπορεί να βρεθεί µε αντικατάσταση είτε στη συνάρτηση ζήτησης είτε στη συνάρτηση προσφοράς: D 1-5P ή 1...α. D 1-5P s - + 5P Ισορροπία έχουµε όταν D S 1-5P - + 5P 1P Εποµένως: P 1, 7
Η ποσότητα ισορροπίας µπορεί να βρεθεί µε αντικατάσταση είτε στη συνάρτηση ζήτησης είτε στη συνάρτηση προσφοράς: D 1-5P 3...β. Οι αµοιβές των συντελεστών παραγωγής αυξήθηκαν καθώς έχουµε µετατόπιση της καµπύλης προσφοράς προς τα αριστερά. Η αύξηση των συντελεστών παραγωγής επέφερε αύξηση του κόστους. Έτσι µετά τη µεταβολή, οι παραγωγοί στις ίδιες τιµές είναι διατεθειµένοι να προσφέρουν µικρότερες ποσότητες. Πιο αναλυτικά αφού για κάθε επίπεδο παραγωγής το κόστος είναι µεγαλύτερο, οι τιµές του A και του MC είναι τώρα µεγαλύτερες. Συνεπώς οι καµπύλες A και MC έχουν µετατοπιστεί προς τα άνω και αριστερά. Γι' αυτό λοιπόν η καµπύλη προσφοράς που είναι το ανερχόµενο τµήµα της ΜC που βρίσκεται πάνω από την A, µετατοπίζεται προς τα αριστερά, δηλαδή η προσφορά µειώνεται...γ. D 1-5Ρ s1 - + 5Ρ s - + 5Ρ Για Ρ Dmax 1 Για D 1-5Ρ Ρ max Για Ρ s1 - Για s1 - + 5Ρ Ρ Για Ρ s - Για s - + 5Ρ Ρ 8 8
..δ. Συνολική απάνη πριν τη µεταβολή: Σ 1 P 1 1 8. Συνολική απάνη µετά τη µεταβολή: Σ P 1 3. Η αύξηση της τιµής ισορροπίας του αγαθού, εξ αιτίας της µεταβολής της προσφοράς του επέφερε τη µείωση της συνολικής δαπάνης (µε σταθερή ζήτηση). Η ποσοστιαία µεταβολή της ζητούµενης ποσότητας είναι µεγαλύτερη από την ποσοτιαία µεταβολή της τιµής (σε απόλυτες τιµές). Εποµένως το αγαθό χαρακτηρίζεται από ελαστική ζήτηση. Πιο αναλυτικά: Παρατηρούµε ότι η Συνολική απάνη µειώνεται (κατά 6 χρηµατικές µονάδες). 9
Είναι: 3 1,1 1,% 1 + 3 + 7 P 1 1 +,76 + 7,6% P + P 1 + 1 6 1 Άρα, µπορούµε να υπολογίσουµε την ελαστικότητα ζήτησης τόξου ε D E : 1E E + 1,% 1 E ε D 1,86 E 1 E P + 7,6% P + P ηλαδή: E 1 E ε -1,86 > 1. D E 1E Καθώς παρατηρούµε λοιπόν, η συνολική δαπάνη µειώνεται ακολουθώντας την ποσοστιαία µείωση της ζητούµενης ποσότητας (ποσότητας ισορροπίας) που είναι ισχυρότερη από την ποσοστιαία αύξηση της τιµής αφού η ελαστικότητα ζήτησης του τόξου Ε 1 Ε είναι σε απόλυτο µεγαλύτερη της µονάδας, δηλαδή η ζήτηση είναι ελαστική. Το ότι η ζήτηση είναι ελαστική επιβεβαιώνεται άλλωστε και από το ότι τα σηµεία Ε 1 και Ε βρίσκονται πάνω από το µεσαίο (Μ) σηµείο της καµπύλης ζήτησης δηλαδή στην ελαστική περιοχή. Οι συντεταγµένες του σηµείου Μ είναι: 1 max 5 Pmax 1 P Μ (5,1) Ε 1 (,1) Ε (3,1) ΜEΣAIA ΜΕΣΑΙΑ 1