Οικονομικές σχέσεις Πορτογαλίας ΗΠΑ

Οικονομικές σχέσεις Πορτογαλίας ΗΠΑ 1 Εμπόριο Οι Η.Π.Α. θεωρούνται ο κυριότερος, εκτός Ευρωπαϊκής Ένωσης, εμπορικός εταίρος της Πορτογαλίας, ο οποίος κατέχει την 5 η θέση ως πελάτης, αν και το 2007 σημειώθηκε μια πτώση (4,9% των εξαγωγών έναντι 6,3% το 2006). Ως προμηθευτής, η αμερικανική αγορά κατέλαβε την 11 η θέση το 2007 (1,7% των εισαγωγών), παρουσιάζοντας μια μικρή άνοδο σε σχέση με το 2006 (1,5%). Για το διεθνές εμπόριο των Η.Π.Α., και σύμφωνα με εγχώρια στατιστικά που αφορούν το 2007, η βαρύτητα της Πορτογαλίας, ως πελάτης και ως προμηθευτής, είναι πολύ χαμηλή (53η και 56 η, αντίστοιχα ), με συμμετοχή 0,21% σε επίπεδο εξαγωγών και 0,16% όσον αφορά στις εισαγωγές. Η βαρύτητα των Η.Π.Α. στο πορτογαλικό εξωτερικό εμπόριο. Ως πελάτης Ως προμηθευτής Πηγή: ΙΝΕ, πορτογαλική στατιστική υπηρεσία 2003 2004 2005 2006 2007 Θέση 5 η 5 η 5 η 5 η 5 η % 5,70 5,90 5,57 6,26 4,89 Θέση 8 η 8 η 9 η 10 η 11 η % 1,89 2,31 2,24 1,52 1,72 Σύμφωνα με της ΙΝΕ το, κατά την διάρκεια των τελευταίων 5 ετών, οι Πορτογαλικές εξαγωγές προς τις Η.Π.Α. σημείωσαν μια σημαντική πρόοδο, με μέση ετήσια ανάπτυξη της τάξεως του 4%. Παρόλα αυτά το 2007, η αξία των πορτογαλικών εξαγωγών σημείωσε μείωση της τάξεως του 15,3 σε σχέση με το προηγούμενο έτος και ανήλθε σε 1.784 εκατομμύρια ευρώ. Οι εισαγωγές παρουσίασαν μια ακανόνιστη πορεία κατά την περίοδο 2003-2007 με μέση ετήσια αύξηση 7,3%. Το 2007, το ποσό των εισαγωγών ήταν, περίπου, 947 εκατομμύρια ευρώ, που αντιστοιχεί σε αύξηση 21,3% έναντι του προηγουμένου έτους. Εξέλιξη του διμερούς εμπορικού ισοζυγίου 10 3 Ευρώ 2003 2004 2005 2006 2007 Εξέλιξη % Εξαγωγή 1.599.921 1.746.467 1.653.467 2.105.266 1.784.055 4,0 Εισαγωγή 789.874 1.058.081 1.068659 780.797 946.968 7,3 Υπόλοιπο 810.048 688.386 584.388 1.324.469 837.087 - Συντελεστής Κάλυψης (%) 202,6 165,1 154,7 269,6 188,4 - Πηγή: ΙΝΕ, πορτογαλική στατιστική υπηρεσία Η δομή των πορτογαλικών εξαγωγών προς τις Η.Π.Α. παρουσίασε, κατά τη διάρκεια της τελευταίας δεκαετίας, ουσιώδεις αλλαγές. Την δεκαετία του 90, οι κυριότερες πορτογαλικές πωλήσεις στην αγορά ήταν: υποδήματα, κλινοσκεπάσματα, φελλός, εκμαγεία, υφάσματα και κρασιά. Το 2007, τα βασικότερα εξαγωγικά προϊόντα ήταν

τα καύσιμα, τα μηχανήματα και οι συσκευές, ηλεκτρικά και μηχανικά, και οι υφαντικές ύλες. Αυτές οι τρεις κατηγορίες προϊόντων αποτέλεσαν, το προηγούμενο έτος, το 62% του συνόλου των πορτογαλικών εξαγωγών προς τις Η.Π.Α. Τα ορυκτά καύσιμα κατέχουν κύρια θέση μεταξύ των εξαγωγικών προϊόντων, θέση που ενισχύεται όλο και περισσότερο τελευταία, αν το 2003 εκπροσώπησαν το 12,9%, το 2007 έφτασαν στο 30%, ποσοστό αρκετά σημαντικό. Ακολουθούν οι μηχανές και τα μηχανήματα, όπου ξεχωρίζουν: τα ολοκληρωμένα ενσωματωμένα κυκλώματα και τα ηλεκτρονικά μικροσύνολα, οι πομποί ραδιοτηλεφωνίας κλπ., οι κάμερες τηλεόρασης, οι βιντεοκάμερες κλπ., οι ηλεκτρικοί μετασχηματιστές, τα πλαίσια χυτηρίων, τα εκμαγεία και τα μηχανήματα για την επεξεργασία υλών με τη μέθοδο αλλαγής θερμοκρασίας κλπ. Από την αρχή της περιόδου που αναλύεται, αυτή η κατηγορία προϊόντων παρουσιάζει πτώση, ως προς το ποσό αλλά και ως προς τη βαρύτητα της στις εξαγωγές. Συγκρίνοντας τα ποσά που σημειώθηκαν κατά το 2006 και το 2007, ξεχωρίζουν 2 περιπτώσεις σημαντικής πτώσης, αυτή των ολοκληρωμένων κυκλωμάτων και των ηλεκτρονικών μικροσυστημάτων και αυτή των πλαισίων χυτηρίων, των κύριων εκμαγείων και των εκμαγείων (pp 8480). Όσον αφορά στις υφαντικές ύλες σημειώνεται μια πτώση στις εξαγωγές, που γίνεται περισσότερο έντονη από το 2006 προς το 2007. Από αυτήν την κατηγορία των προϊόντων ξεχωρίζουν: τα κλινοσκεπάσματα, τα τραπεζομάντιλα, άλλα είδη εσωτερικής διακόσμησης, κορδόνια, σχοινιά και καλώδια, χαλιά και άλλα περιβλήματα, υφάσματα με ελαστικές ίνες και καλώδια με συνθετικές ίνες. Μεταξύ αυτών, τα προϊόντα που παρουσιάζουν μεγαλύτερη εξαγωγική αξία είναι τα κλινοσκεπάσματα, τα τραπεζομάντιλα, τα παρόλο που παρουσίασαν μια πτώση 22,6% στις εξαγωγές μεταξύ 2006 και 2007. Αντίθετη συμπεριφορά παρουσιάζουν τα κορδόνια, τα σχοινιά και τα καλώδια (+44,4%) και τα χαλιά και άλλα περιβλήματα (+19,5%). Από τις υπόλοιπες κατηγορίες προϊόντων, αξίζει να αναφερθούν το ξύλο και ο φελλός, με τα τεχνουργήματα από φελλό να είναι το 4 προϊόν με τη μεγαλύτερη αξία εξαγωγής το 2007, ακολουθούν το χαρτί και το χαρτόνι, τα κρασιά, ελαστικά, τμήματα και εξαρτήματα αυτοκινήτων, μεταλλεύματα από τουγκστένιο και τα συμπυκνώματά του, πλακάκια και πλάκες δαπέδου για πατώματα. Τα ενδύματα και τα υποδήματα είναι δύο κατηγορίες προϊόντων που, την περίοδο αυτή, παρουσιάζουν τη μεγαλύτερη πτώση στις εξαγωγές και στα αντίστοιχα ποσοστά στην αγορά. Παρά τη μικρή συμμετοχή της Πορτογαλίας στην βορειοαμερικανική αγορά (56 η θέση ως προμηθευτής, με ποσοστό 0,16% το 2007), υπάρχουν πορτογαλικά προϊόντα που κατέχουν σημαντικές θέσεις. Πράγματι, εκτός από την κατηγορία του φελλού, στην οποία η Πορτογαλία κατέχει ξεχωριστή θέση, αποτελεί τον κύριο προμηθευτή σε καλούπια για την κατασκευή καπέλων (69% του ποσοστού της αγοράς), σε μεταλλεύματα από τουγκστένιο και τα συμπυκνώματά του (42%) και τεχνουργήματα από έντερα (37%). Η Πορτογαλία είναι ακόμα ο 3 ος προμηθευτής μηχανών και βιβλιοδετικών μηχανημάτων και

μηχανημάτων για πλαστικοποίηση (11%) και ο 4 ος συνθετικές ίνες (7,8%). προμηθευτής καλωδίων με Εξαγωγές ανά κατηγορίες προϊόντων (10 3 Ευρώ) 2003 % 2006 % 2007 % Ορυκτά καύσιμα 206.447 12,90 591.774 28,11 534.536 29,96 Μηχανές και συσκευές 522.447 32,65 649.029 30,83 390.734 21,90 Υφάσματα 214.631 13,42 204.432 9,71 180.311 10,11 Ξύλο και φελλός 149.095 9,32 143.857 6,83 139.342 7,81 Ορυκτά και μεταλλεύματα 77.169 4,82 82.166 3,90 87.540 4,91 Χαρτοπολτός και χαρτί 48.814 3,05 79.301 3,77 68.672 3,85 Τρόφιμα 53.247 3,33 63.147 3,00 64.518 3,62 Οχήματα 37.634 2,35 42.946 2,04 55.726 3,12 Χημικά προϊόντα 58.137 3,63 39.444 1,87 55.479 3,11 Πλαστικά και Καουτσούκ 13.489 0,84 40.895 1,94 48.003 2,69 Κοινά μέταλλα 35.029 2,19 40.887 1,94 46.858 2,63 Ένδυση 62.965 3,94 38.310 1,82 34.488 1,93 Αγροτικά προϊόντα 21.441 1,34 24.289 1,15 21.563 1,21 Υποδήματα 50.358 3,15 21.990 1,04 14.485 0,81 Συσκευές οπτικών και ακριβείας 5.630 0,35 5.682 0,27 5.619 0,31 Γουνοδέρματα και Δέρματα 3.414 0,21 2.830 0,13 3.069 0,17 Άλλα προϊόντα 39.976 2,50 34.268 1,63 33.112 1,86 Σύνολο 1.599.921 100,00 2.105.247 100,00 1.784.055 100,00 Πηγή: ΙΝΕ, πορτογαλική στατιστική υπηρεσία Σύμφωνα με τα της πορτογαλικής στατιστικής υπηρεσίας κατά την περίοδο 2006/2007 μειώθηκε σημαντικά ο αριθμός των πορτογαλικών επιχειρήσεων που εξάγουν στις ΗΠΑ κατά 17,7%. Αναλύοντας τις πορτογαλικές εισαγωγές που προέρχονται από τις Η.Π.Α., παρατηρείται μια μεγάλη συγκέντρωση σε τέσσερις κατηγορίες προϊόντων- μηχανές και συσκευές, αγροτικά προϊόντα, χημικά προϊόντα και αυτοκίνητα που εκπροσωπούν το 62% του συνόλου των εισαγωγών, το 2007. Ήδη, οι έξι βασικές κατηγορίες προϊόντων εκπροσώπησαν, αυτό το έτος, γύρω στο 80% του συνόλου των πορτογαλικών εισαγωγών που προήλθαν από αυτή την αγορά. Αναλύοντας τις επιμέρους κατηγορίες των προϊόντων παρατηρούμε ότι αυτή με τη μεγαλύτερη βαρύτητα είναι των μηχανών και των μηχανημάτων, που παρουσιάζουν αύξηση, ως προς το ποσό. Σημαντικοί ήταν οι αντιδραστήρες τούρμπο, οι προωθητήρες τούρμπο και άλλες τουρμπίνες με φυσικό αέριο, που αποτέλεσαν τα προϊόντα με το πιο υψηλό ποσό για το έτος 2007, οι αυτόματες μηχανές για την επεξεργασία δεδομένων, τα ενσωματωμένα κυκλώματα και τα ηλεκτρονικά μικροσύστήματα καθώς και οι συσκευές εκπομπής ραδιοτηλεφωνίας. Ως προς τα αγροτικά προϊόντα (των οποίων το ποσό εισαγωγής παρουσίασε αυξομείωση), ξεχωρίζει η σόγια, που σημείωσε αύξηση περίπου 136% μεταξύ 2006 και 2007 (2 ο προϊόν με την μεγαλύτερη αξία στις εισαγωγές του 2007), τα

κατεψυγμένα ψάρια, του σιτάρι και το μείγμα του με σίκαλη, τα αποξηραμένα ψάρια, αλμυρά ή σε σαλαμούρα και το σόργο σε σπόρο. Τα χημικά προϊόντα με ποσά εισαγωγής αυξανόμενα (περίπου +74% μεταξύ 2003/2007), εκπροσωπούνται κυρίως από διαγνωστικούς αντιδραστήρες και αντιδραστήρες εργαστηρίου, αιθέρες, υδραζίνη και υδροξυλαμίνη και τα οργανικά άλατά τους, ανθρακικά άλατα. Ως προς τις υπόλοιπες κατηγορίες προϊόντων, σημειώνεται μεγάλη αύξηση των ποσών εισαγωγής, και συγκεκριμένα σε: κοινά μέταλλα, ορυκτά καύσιμα, ξύλο και φελλό, πλαστικά και καουτσούκ, ορυκτά και μεταλλεύματα. Σημαντική πτώση σημειώθηκε στην αξία των προϊόντων διατροφής, για την οποία ευθύνεται το προϊόν της pp2309- προετοιμασία των ειδών που χρησιμοποιούνται για την διατροφή των ζώων. Σύμφωνα με του Εθνικού Ινστιτούτου Στατιστικής και αντίθετα με ότι διαπιστώνεται σε επίπεδο αριθμού πορτογάλων εξαγωγέων προς τις Η.Π.Α., σημειώνεται μια συνεχής αύξηση του αριθμού των πορτογαλικών εταιριών που εισάγουν από την συγκεκριμένη αγορά, ενώ μεταξύ 2000 και 2006 σημειώθηκε αύξηση ποσοστού 100,2%, που αντιστοιχεί σε 13.551 εισαγωγικές εταιρίες τον τελευταίο χρόνο.

Εισαγωγές ανά κατηγορίες προϊόντων (10 3 Ευρώ) 2003 % 2006 % 2007 % Μηχανές και συσκευές 189.290 23,96 201.156 25,76 215.895 22,80 Αγροτικά προϊόντα 142.976 18,10 100.558 12,88 180.759 19,09 Χημικά προϊόντα 61.906 7,84 93.419 11,96 107.504 11,35 Οχήματα 99.410 12,59 78.642 10,07 88.622 9,36 Κοινά μέταλλα 24.566 3,11 18.784 2,41 77.824 8,22 Ορυκτά καύσιμα 20.937 2,65 61.945 7,93 63.891 6,75 Ξύλο και φελλός 44.923 5,69 50.031 6,41 57.747 6,10 Συσκευές οπτικών και ακριβείας 57.170 7,24 51.066 6,54 56.354 5,95 Πλαστικά και Καουτσούκ 14.502 1,84 12.472 1,60 23.342 2,46 Χαρτοπολτός και χαρτί 10.250 1,30 12.242 1,57 15.249 1,61 Ορυκτά και μεταλλεύματα 6.951 0,88 7.630 0,98 11.694 1,23 Υφάσματα 14.635 1,85 11.353 1,45 11.220 1,18 Τρόφιμα 69.242 8,77 47.017 6,02.074 1,17 Ένδυση 2.005 0,25 1.970 0,25 2.106 0,22 Γουνοδέρματα και Δέρματα 1.783 0,23 1.335 0,17 1.147 0,12 Υποδήματα 489 0,06 441 0,06 518 0,05 Άλλα προϊόντα 28.838 3,65 30.736 3,94 22.021 2,33 Σύνολο 789.874 100,00 780.797 100,00 946.968 100,00 Πηγή: ΙΝΕ, πορτογαλική στατιστική υπηρεσία 2 Επενδύσεις Σύμφωνα με που δημοσιεύθηκαν από την Banco de Portugal (Τράπεζα Πορτογαλίας), οι άμεσες επενδύσεις των Η.Π.Α. στην Πορτογαλία, παρόλο που παρουσίασαν αυξομειώσεις ως προς τα ποσοστά, υπήρξαν σημαντικές, καταλαμβάνοντας την 9 η θέση, το 2007, μεταξύ των επενδυτριών χωρών στην Πορτογαλία, εκπροσωπώντας το 2,6% του συνόλου της άμεσης ξένης επένδυσης. Ροές επενδύσεων Πορτογαλίας- Η.Π.Α. 2003 2004 2005 2006 2007 Η Πορτογαλία ως θέση 9 η 8 η 9 η 9 η 9 η αποδέκτης (ΑΞΕ) % 3,7 3,9 2,4 2,4 2,6 Πορτογαλία ως θέση 11 η 7 η 11 η 10 η 7 η επενδυτής % 0,7 2,6 2,0 2,3 3,4 Πηγή: Banco de Portugal (Τράπεζα της Πορτογαλίας)

Οι Η.Π.Α., ως προορισμός άμεσων πορτογαλικών επενδύσεων στο εξωτερικό, κατείχαν την 7 η θέση, που αντιστοιχεί στο 3,4% του συνόλου της πορτογαλικής επένδυσης στο εξωτερικό, θέση που κατείχε από το 2004, αν και με μικρότερο ποσοστό. Τα τελευταία πέντε χρόνια, οι άμεσες επενδύσεις των Η.Π.Α. στην Πορτογαλία παρουσίασαν ακανόνιστη συμπεριφορά, φτάνοντας τα 772,8 εκατομμύρια ευρώ το 2007. Ταυτόχρονα, επισημαίνεται, επίσης, μια μείωση στις επενδύσεις έως και αποεπένδυση από πλευράς των Η.Π.Α. προς την Πορτογαλία. (τα έτη 2003 και 2005 σημείωσαν αρνητική καθαρή επένδυση), όπου ξεχωρίζει η βιομηχανική δραστηριότητα, και συγκεκριμένα ο τομέας των αυτοκινήτων Αυτή τη στιγμή η παρουσία των Η.Π.Α. είναι ισχυρή στις τηλεπικοινωνίες, τα λογισμικά και τις τεχνολογίες της πληροφορίας. Προκύπτουν, επίσης, ευκαιρίες στις κατανεμημένες υπηρεσίες, υπηρεσίες τεχνικής υποστήριξης, οικονομικές υπηρεσίες, λογιστική υποστήριξη, βιοτεχνολογία και φαρμακευτική, τομείς στους οποίους οι Πορτογαλία προσφέρει εξειδικευμένο και ευέλικτο εργατικό δυναμικό, που εκτός από την γνώση ξένων γλωσσών κατέχει ικανότητες διεθνώς αναγνωρισμένες από εταιρίες που κατά καιρούς επένδυσαν στην Πορτογαλία. Άμεσες επενδύσεις των Η.Π.Α. στην Πορτογαλία (10 3 Ευρώ) 2003 2004 2005 2006 2007 Μικτές επενδύσεις 1.182.472 1.044.201 657.626 788.729 772.810 Αποεπένδυση 1.367.273 920.510 970.887 491.799 443.583 Καθαρές επενδύσεις - 184.801 123.691-313.261 296.930 329.227 Πηγή: Banco de Portugal (Τράπεζα της Πορτογαλίας) Τα που έχουν δημοσιευθεί από την Τράπεζα της Πορτογαλίας για την περίοδο 2003/2007 αποκαλύπτουν ότι οι άμεσες πορτογαλικές επενδύσεις στις Η.Π.Α. υπήρξαν σημαντικές, αν και η πρόοδός τους δεν ήταν σταθερή. Το υπερέβησαν τα 241 εκατ. Ευρώ, εκπροσωπώντας το 3,4 % των ακαθάριστων πορτογαλικών επενδύσεων στο εξωτερικό. Άμεσες πορτογαλικές επενδύσεις στις Η.Π.Α. (10 3 Ευρώ) 2003 2004 2005 2006 2007 Μικτές επενδύσεις 66.496 308.946 195.599 229.033 421.123 Αποεπένδυση 54.183 119.860 101.729 68.978 52.202 Καθαρές επενδύσεις 12.313 189.086 93.870 160.055 368.921 Πηγή: Banco de Portugal Τράπεζα της Πορτογαλίας)

Ως προς τους κλάδους οικονομικής δραστηριότητας που κυριαρχούν στις άμεσες πορτογαλικές επενδύσεις, διακρίνονται: ο χρηματοπιστωτικός (όλες οι μεγάλες τράπεζες της Πορτογαλίας εκπροσωπούνται στις Η.Π.Α.), το χονδρικό και το λιανικό εμπόριο, η μεταποιητική βιομηχανία, τα ακίνητα και οι εταιρίες παροχής υπηρεσιών. Είναι σημαντικό να τονίσουμε τις πρόσφατες προσπάθειες των πορτογαλικών εταιριών στους τομείς ενέργειας και βιοτεχνολογίας. 3 Τουρισμός Από την αρχή της δεκαετίας του 90, η πρόοδος στον αριθμό των επισκεπτών από τις Η.Π.Α. στην Πορτογαλία χωρίζεται σε δύο περιόδους: μια περίοδος συνεχούς αύξησης εισόδου επισκεπτών μεταξύ 1991-2000 (με εξαίρεση τα έτη 1993 και 1999) και μια περίοδος μείωσης επισκεπτών μεταξύ 2000 και 2002, η οποία και διατηρήθηκε το 2003. Το 2004 ( σύμφωνα με τα τελευταία ), παρατηρήθηκε μια αύξηση της τάξεως 0,4%, αντίθετα με άλλους διεθνείς προορισμούς (+1,7%) Επισκέπτες από τις Η.Π.Α. στην Πορτογαλία 2002 2003 2004 2005 2006 2007 Μη διαθέσιμα Επισκέπτες (10 3 ) 230 230 232 Μη διαθέσιμα % του συνόλου α 1,97 1,97 1,99 Μη διαθέσιμα Μη διαθέσιμα Μη διαθέσιμα Μη διαθέσιμα Διανυκτερεύσεις β 626 561 576 579 624 651 (10 3 ) % του συνόλου α 2,65 2,42 2,51 2,42 2,47 2,44 Έσοδα γ (10 3 Ευρώ) 277.185 252.450 212.863 187.562 276.180 295.458 % του συνόλου α 4,55 4,32 3,44 3,03 4,14 4,00 Πηγές: ΙΝΕ, Banco de Portugal (Τράπεζα της Πορτογαλίας) Σημειώσεις: α) Αναφέρεται στο σύνολο των ξένων β) Περιλαμβάνει μόνο την παγκόσμια ξενοδοχειακή δραστηριότητα γ) Δεν περιλαμβάνει τα έσοδα μεταφορών

Τα του 2007 που αφορούν στις διανυκτερεύσεις του συνόλου των εισόδων ξένων επισκεπτών (651.026), στον αριθμό των επισκεπτών (273.586) και στα έσοδα από τον τουρισμό (296 εκατομμύρια ευρώ), υποδεικνύουν ότι οι Η.Π.Α. κατέλαβαν αντίστοιχα την 8η, την 7η και την 6η θέση. Η Λισσαβώνα συγκεντρώνει το 57,4% του συνόλου των εισόδων αμερικάνων επισκεπτών στη Πορτογαλία, ακολουθεί το Αλγκάρβε (12,2%), η Κεντρική Πορτογαλία (9,9%), ο Βοράς (8,6%), το αρχιπέλαγος των Αζορών και της Μαδέρα και την τελευταία θέση κατέχει το Αλεντέζο (2,2%).