ΕΠΙΔΗΜΙΟΛΟΓΙΚΑ ΔΕΔΟΜΕΝΑ ΓΙΑ ΤΟΝ ΤΥΦΟΕΙΔΗ ΠΥΡΕΤΟ/ΠΑΡΑΤΥΦΟ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ, 2004-2010 Περίληψη (ΣΥΣΤΗΜΑ ΥΠΟΧΡΕΩΤΙΚΗΣ ΔΗΛΩΣΗΣ ΝΟΣΗΜΑΤΩΝ) Η δηλούμενη επίπτωση του τυφοειδούς πυρετού και του παράτυφου παραμένει χαμηλή στη χώρα μας. Για τα έτη 2004-2010: - Το νόσημα παρουσίασε υψηλότερη συχνότητα εμφάνισης στα παιδιά και ιδιαίτερα στην ηλικιακή ομάδα 0-4 έτη. - Σαράντα (40,4%) από τα επιβεβαιωμένα κρούσματα που δηλώθηκαν ανέφεραν ταξίδι στο εξωτερικό εντός του χρόνου επώασης. Ο τυφοειδής πυρετός είναι συστηματική νόσος που οφείλεται στη σαλμονέλλα του τύφου (Salmonella Typhi) [1]. H περίοδος επώασης του τυφοειδούς πυρετού είναι 3-40 ημέρες. Ο παρατυφοειδής πυρετός είναι επίσης συστηματική νόσος, με περίοδο επώασης 7-10 ημέρες. Οφείλεται στη σαλμονέλλα του παράτυφου (Salmonella Paratyphi), η οποία έχει 3 τύπους: A, B και C [1]. Η μετάδοση των νοσημάτων αυτών κατά κύριο λόγο γίνεται μέσω της κατανάλωσης μολυσμένων τροφίμων ή νερού. Σε ποσοστό 2-5% των κρουσμάτων το νόσημα οδηγεί σε χρόνια φορία. Διαχρονική τάση * Η διαχρονική εξέλιξη της δηλούμενης επίπτωσης του τυφοειδούς πυρετού και του παράτυφου για το διάστημα 2004-2010 στη χώρα παρουσιάζεται στο Γράφημα 1. Η μέση ετήσια δηλούμενη επίπτωση ήταν 1,3 κρούσματα ανά 1.000.000 πληθυσμού στο σύνολο της χώρας (διάμεση τιμή αριθμού κρουσμάτων/έτος: 16, εύρος: 4-20). Από τα 99 κρούσματα που δηλώθηκαν το διάστημα αυτό, 63 (63,6%) αφορούσαν κρούσματα τυφοειδούς πυρετού και 36 (36,4%) κρούσματα παράτυφου. * Σημειώνεται ότι το 2004 το Σύστημα Υποχρεωτικής Δήλωσης Νοσημάτων αναδιοργανώθηκε, για το λόγο αυτό τα δεδομένα που παρουσιάζονται αφορούν το διάστημα 2004-2010. 1
Κατανομή κατά ηλικία και φύλο Για το διάστημα 2004-2010, το νόσημα παρουσίασε υψηλότερη συχνότητα εμφάνισης στα παιδιά και ιδιαίτερα στην ηλικιακή ομάδα 0-4 έτη, με μέση ετήσια δηλούμενη επίπτωση 3,2 κρούσματα ανά 1.000.000 πληθυσμού. Στις υπόλοιπες ηλικιακές ομάδες, η μέση ετήσια δηλούμενη επίπτωση δεν ξεπερνούσε τα 1,8 κρούσματα ανά 1.000.000 πληθυσμού. Η συχνότητα εμφάνισης του νοσήματος ήταν μεγαλύτερη μεταξύ των ανδρών (65,7% των δηλωθέντων κρουσμάτων ήταν άνδρες). Εποχικότητα Για το διάστημα 2004-2010, το νόσημα φαίνεται να έχει εποχική κατανομή με αύξηση τους θερινούς μήνες και κορύφωση τον Αύγουστο (Γράφημα 2). Γεωγραφική κατανομή Για τα έτη 2004-2010, η υψηλότερη επίπτωση του νοσήματος παρατηρήθηκε στην Περιφέρεια Ηπείρου (4,5 κρούσματα ανά 1.000.000 πληθυσμού) και η χαμηλότερη στις Περιφέρειες Ανατολικής Μακεδονίας-Θράκης και Δυτικής Ελλάδας με 0,2 κρούσματα ανά 1.000.000 πληθυσμού σε κάθε μία από αυτές. Εργαστηριακά δεδομένα Όλα τα δηλωθέντα κρούσματα για το διάστημα αυτό ήταν εργαστηριακά επιβεβαιωμένα. Από τα 25 κρούσματα, στα οποία ήταν γνωστός ο τύπος του παράτυφου, 19 (76,0%) ήταν τύπου A και 6 (24,0%) τύπου B. Παράγοντες κινδύνου Σαράντα επτά (48,5%) από τα επιβεβαιωμένα κρούσματα που δηλώθηκαν το διάστημα 2004-2010 είχαν αλλοδαπή εθνικότητα. Σαράντα άτομα (40,4%) ανέφεραν πρόσφατο ταξίδι στο εξωτερικό και έντεκα (11,1%) σύνδεση με άλλο κρούσμα (παρουσία άλλου ατόμου στο περιβάλλον τους με παρόμοια συμπτωματολογία). Το ταξίδι στο εξωτερικό αφορούσε κυρίως ταξίδι των αλλοδαπών στη χώρα καταγωγής τους (Πίνακας 1). Η κατανομή του νοσήματος κατά ηλικία και φύλο μεταξύ Ελλήνων και αλλοδαπών διέφερε (Πίνακας 2). Συζήτηση Ο τυφοειδής πυρετός και ο παράτυφος παρουσιάζουν χαμηλή δηλούμενη επίπτωση στη χώρα μας. Η μέση ετήσια δηλούμενη επίπτωση για το διάστημα 2004-2010 βρίσκεται σε χαμηλότερα επίπεδα από τη μέση δηλούμενη επίπτωση των χωρών της Ευρωπαϊκής Ένωσης και των χωρών της EEA/EFTA (3,0 κρούσματα ανά 1.000.000 πληθυσμού για το έτος 2008) [2]. Στην ερμηνεία της διαφοράς αυτής πρέπει να λαμβάνεται υπόψη η ενδεχόμενη υποδήλωση στα συστήματα επιτήρησης. Η διαφοροποίηση που παρουσιάζεται μεταξύ Ελλήνων και αλλοδαπών στην κατανομή κατά φύλο και ηλικιακή ομάδα συμβαδίζει με το γεγονός ότι η πλειονότητα των οικονομικών μεταναστών στη χώρα μας είναι νεαροί ενήλικες άνδρες. 2
Βιβλιογραφικές αναφορές 1. Heymann DL. Control of Communicable Diseases Manual. Washington DC: American Public Health Association; 2008. 2. European Centre for Disease Prevention and Control: Annual Epidemiological Report on Communicable Diseases in Europe 2010. Stockholm, European Centre for Disease Prevention and Control, 2010. Available from: http://ecdc.europa.eu/en/publications/publications/1011_sur_annual_epidemiological_re port_on_communicable_diseases_in_europe.pdf Γράφημα 1. Διαχρονική εξέλιξη της δηλούμενης επίπτωσης του τυφοειδούς/παρατυφοειδούς πυρετού (αριθμός κρουσμάτων/1.000.000 πληθυσμού) στην Ελλάδα, Σύστημα Υποχρεωτικής Δήλωσης Νοσημάτων, 2004-2010 3
Γράφημα 2. Μέση μηνιαία δηλούμενη επίπτωση του τυφοειδούς/παρατυφοειδούς πυρετού (αριθμός κρουσμάτων/1.000.000 πληθυσμού) στην Ελλάδα, Σύστημα Υποχρεωτικής Δήλωσης Νοσημάτων, 2004-2010 Πίνακας 1. Κατανομή συχνότητας κρουσμάτων τυφοειδούς/παρατυφοειδούς πυρετού κατά χώρα ταξιδιού σε Έλληνες και αλλοδαπούς, Σύστημα Υποχρεωτικής Δήλωσης Νοσημάτων, Ελλάδα, 2004-2010 Χώρα ταξιδιού Αλλοδαποί Έλληνες Πακιστάν 16 (50,0%) 1 (20,0%) Ινδία 6 (18,75%) 3 (60,0%) Τουρκία 4 (12,5%) 0 (0,0%) Μπαγκλαντές 3 (9,38%) 0 (0,0%) Νιγηρία 1 (3,13%) 0 (0,0%) Νεπάλ 1 (3,13%) 1 (20,0%) Παναμάς 1 (3,13%) 0 (0,0%) Σύνολο 32 (100,0%) 5 (100,0%) *n = αριθμός κρουσμάτων, %= ποσοστό επί τοις εκατό 4
Πίνακας 2. Κατανομή συχνότητας κρουσμάτων τυφοειδούς/παρατυφοειδούς πυρετού κατά φύλο και ηλικιακή ομάδα, Έλληνες και αλλοδαποί, Σύστημα Υποχρεωτικής Δήλωσης Νοσημάτων, Ελλάδα, 2004-2010 Φύλο Έλληνες Αλλοδαποί Σύνολο Άνδρας 23(46,9%) 41(87,2%) 64(66,7%) Γυναίκα 26(53,1%) 6(12,8%) 32(33,3%) Ηλικιακή Έλληνες Αλλοδαποί Σύνολο n ομάδα (έτη) (%)* 0-4 8 (16,7%) 4 (8,7%) 12 (12,8%) 5-14 9 (18,7%) 2 (4,4%) 11 (11,7%) 15-24 6 (12,5%) 8 (17,4%) 14 (14,9%) 25-44 12 (25,0%) 30 (65,2%) 42 (44,7%) 45-64 5 (10,4%) 2 (4,4%) 7 (7,4%) 65+ 8 (16,7%) 0 (0,0%) 8 (8,5%) *n = αριθμός κρουσμάτων, %= ποσοστό επί τοις εκατό 5