Εισαγωγή στην Πληροφορική

αρχή Εισαγωγή στην Πληροφορική Σημειώσεις Συμπλήρωμα - έκδοση 18/1/2016 β Μάριος Μάντακας Τμήμα Μηχανικών Πληροφορικής Τ.Ε. ΤΕΙ Ηπείρου Περιεχόμενα Παράδειγμα προγραμματισμού με διαδικασίες επανάληψης και διακλάδωσης Ασύγχρονη και σύγχρονη μετάδοση δεδομένων Αρχιτεκτονική προσωπικού υπολογιστή Προδιαγραφές προσωπικού υπολογιστή και περιφερειακών συσκευών

Copyright Μάριος Μάντακας 2001-2016 Μάριος Μάντακας ΤΕΙ Ηπείρου Τμήμα Μηχανικών Πληροφορικής T.E. 47100 Κωστακιοί Άρτας mmantak@teiep.gr

Παράδειγμα προγραμματισμού με διαδικασίες επανάληψης και διακλάδωσης Πρόβλημα 7.9.1 Υπολογισμός του μεγίστου πολλών αριθμών Στο Τμήμα 6.5 υπολογίσαμε τον μέγιστο 2 αριθμών. Εδώ, θα γενικεύσουμε το πρόβλημα στον υπολογισμό του μέγιστου πολλών αριθμών. Στην είσοδο του προγράμματος, δίνουμε κατ αρχάς το πλήθος των αριθμών που έχουμε. Στην συνέχεια, δίνουμε έναν-έναν τους αριθμούς αυτούς. Το πρόγραμμα υπολογίζει την τιμή του μεγίστου και την στέλνει στην οθόνη. Βοήθημα: Χρησιμοποιήστε την ιδέα της λύσης της Εφαρμογής 6.5.1, όπου χρησιμοποιήσαμε μία φορά εντολή if στην πρώτη μορφή, και την μεταβλητή max. Υποθέστε, ότι ο πρώτος αριθμός της λίστας εί ο μέγιστος. Στην συνέχεια, σαρώστε με διαδικασία επανάληψης έναν-έναν τους υπόλοιπους αριθμούς (από τον 2ο έως τον τελευταίο). Για κάθε έναν από τους υπόλοιπους αυτούς αριθμούς, ελέγξτε μήπως ο αριθμός εί μεγαλύτερος από την μέχρις στιγμής τιμή του μεγαλύτερου. Δίνουμε την απάντηση με 2 ισοδύναμα προγράμματα με εντολή while και for αντίστοιχα, και το διάγραμμα ροής. Το διάγραμμα ροής εί το ίδιο για τα 2 προγράμματα. σελ. 3

/* 1η έκδοση με εντολή while */ /* 2η έκδοση με εντολή for */ main ( ) { float a, max ; int m, plithos ; main ( ) { float a, max ; int m, plithos ; cout << "Πόσους αριθμούς έχει η λίστα?" ; cin >> plithos ; cout << "Πόσους αριθμούς έχει η λίστα?" ; cin >> plithos ; cout << "Δώσε έναν αριθμό" ; cin >> max ; cout << "Δώσε έναν αριθμό" ; cin >> max ; m = 2 ; while ( m <= plithos ) { cout << "Δώσε έναν αριθμό" ; cin >> a ; if ( a > max ) max = a ; m++ ; } cout << max ; } for (m = 2 ; m <= plithos ; m++ ) { cout << "Δώσε έναν αριθμό" ; cin >> a ; if ( a > max ) max = a ; } cout << max ; } σελ. 4

αρχή έξοδος στην οθόνη "Πόσους αριθμούς έχει η λίστα?" είσοδος από το πληκτρολόγιο plithos έξοδος στην οθόνη "Δώσε έναν αριθμό" είσοδος από το πληκτρολόγιο max m 2 ψευδής συνθήκη m <= plithos αληθής βρόχος επανάληψης οι άλλες εντολές του βρόχου επανάληψης ( βλ. επόμενο διάγραμμα ) m m + 1 έξοδος στην οθόνη max τέλος Οι "άλλες εντολές" του βρόχου επανάληψης απεικονίζονται στο επόμενο διάγραμμα. σελ. 5

έξοδος στην οθόνη "Δώσε έναν αριθμό" είσοδος από το πληκτρολόγιο a ψευδής a > max αληθής υπολογισμός max a σελ. 6

σελ. 7

Ασύγχρονη και σύγχρονη μετάδοση δεδομένων Με ποιο ρυθμό μεταδίδονται τα δεδομένα από την μία συσκευή στην άλλη μέσω του διαύλου; Υπάρχουν γενικά 2 τρόποι χρονισμού της μετάδοσης: ο σύγχρονος (synchronous) και ο ασύγχρονος (asynchronous). Στον σύγχρονο τρόπο, οι δύο συσκευές συγχρονίζονται με χρήση ενός ρολογιού και η μετάδοση γίνεται στους κτύπους του ρολογιού όπως δείχνουμε παρακάτω. Στον ασύγχρονο χρονισμό, δεν υπάρχει ρολόι, οι συσκευές ανταλλάσσουν σήματα συνεννόησης και η μεταφορά γίνεται όταν ο παραλήπτης ειδοποιεί τον αποστολέα ότι εί έτοιμος. Στους σημερινούς υπολογιστές, οι δίαυλοι που διασυνδέουν την CPU με την κύρια μνήμη RAM και το κύκλωμα γραφικών όπως και οι δίαυλοι επέκτασης εί σύγχρονοι. Ηλεκτρονικό ρολόι Το ρολόι που χρονίζει την σύγχρονη μετάδοση εί ένα ηλεκτρονικό κύκλωμα (ταλαντωτής) που βγάζει στην έξοδο μια τάση, όπως δείχνει το παρακάτω σχήμα. Η τάση εξόδου του ρολογιού εί ένα περιοδικό σήμα (δηλαδή, ένα σήμα όπου ένα τμήμα του επαναλαμβάνεται στον χρόνο) από παλμούς που ανεβοκατεβαίνουν από μια χαμηλή στάθμη τάσης σε μια υψηλή στάθμη. Η χαμηλή στάθμη εί π.χ., 0 Volt ενώ η τιμή της υψηλής στάθμης εξαρτάται από την τεχνολογία του διαύλου, π.χ., 1.5Volt. Στον σχεδιασμό των ηλεκτρονικών κυκλωμάτων, οι τάσεις γίνονται χαμηλότερες από γενιά σε γενιά κυκλωμάτων, προκειμένου να καταναλώνεται λιγότερη ενέργεια από τα κυκλώματα, και προκειμένου η μετάβαση από την μια στάθμη στην άλλη να γίνεται με μεγαλύτερη ταχύτητα. Η περίοδος του ρολογιού αποτελείται από έναν χαμηλό και ένα υψηλό παλμό και έχει διαστάσεις χρόνου (και μετρείται σε μονάδες χρόνου). Η συχνότητα δείχνει πόσες φορές το περιοδικό φαινόμενο επαναλαμβάνεται σε ένα χρονικό διάστημα, δηλαδή πόσες περίοδοι υπάρχουν στο χρονικό αυτό διάστημα. Έτσι, η συχνότητα έχει διαστάσεις αντίστροφου χρόνου (και μετρείται σε αντίστροφα s, δηλαδή 1/s = 1Hz, ένα Hertz). Στο παρακάτω σχήμα, υποθέσαμε ότι 1s διαρκεί όσο δείχνει το (κόκκινο) ευθύγραμμο τμήμα. Με το μάτι φαίνεται ότι σε ένα δευτερόλεπτο χωράνε 2 περίοδοι και ένα τέταρτο περιόδου περίπου, δηλαδή η συχνότητα εί 2.25/s = 2.25Hz. Παρακάτω, υπενθυμίζουμε τα υποπολλαπλάσια της μονάδας χρόνου και τα πολλαπλάσια της μονάδας συχνότητας που συναντούμε στην αρχιτεκτονική των υπολογιστών. σελ. 8

Ασκήσεις μετάδοσης δεδομένων Άσκηση IV-2-6 Ένας δίαυλος μεταδίδει δεδομένα με (σταθερό ή μέσο) ρυθμό 1600kbps. Σε πόσο χρόνο θα μεταδώσει ποσότητα δεδομένων 4GB? Απάντηση: ρ - ρυθμός μετάδοσης δ - ποσότητα δεδομένων t χρόνος ρ = δ / t Άρα, t = δ / ρ ρ = 1600Kbps = 1600Kbit/s Αλλά, 1Β = 8bit. Άρα ρ = 200KΒ/s και 1GB = 2 20 KB 10 6 KB. Άρα δ = 4GB 4x10 6 KB Άρα, t = δ / ρ 4x10 6 KB / (200KB/s) = 2 x10 4 s = 2 x10 4 s x (1min/60s) x (1ώρα/60min) 5.6 ώρες. Άσκηση IV-2-7 Ένας παράλληλος σύγχρονος δίαυλος - έχει εύρος 32 παράλληλους αγωγούς - χρονίζεται από ένα ρολόι συχνότητας 200MHz - και κάνει 2 μεταφορές δεδομένων σε κάθε περίοδο του ρολογιού (μια μεταφορά στο "τικ" και μια μεταφορά στο "τακ"). Ποιος εί ο (μέγιστος) ρυθμός μετάδοσης δεδομένων του διαύλου αυτού; Απάντηση: Εύρος 32 αγωγών, σημαίνει ότι σε κάθε μεταφορά, μεταδίδονται συγχρόνως 32 bit (ένα bit από κάθε αγωγό) ή 4B (αφού 1B = 8bit). Συχνότητα 200MHz σημαίνει ότι 1. σε 1s υπάρχουν 200Μ περίοδοι ρολογιού, δηλ. 200x10 6 περίοδοι. Αφού, σε κάθε περίοδο γίνονται 2 μεταφορές δεδομένων, 2. σε 1s γίνονται 2x200x10 6 μεταφορές δεδομένων Αφού, σε κάθε μεταφορά μεταφέρονται 8B, 3. σε 1s μεταφέρονται 2x200x10 6 x 8B Άρα, ο ρυθμός μετάδοσης δεδομένων εί 2x200x10 6 x 8B / s = 32x10 8 B/s = 3.2x10 9 B/s = 3.2GB/s. σελ. 9

Αρχιτεκτονική προσωπικού υπολογιστή Σχήμα IV-4-1β Η νεότερη αρχιτεκτονική του PC με PCH platform controller hub και γραφικά ενσωματωμένα στην CPU http://www.intel.com/content/www/us/en/chipsets/performance-chipsets/hm87-chipset-diagram.html πνευματική ιδιοκτησία της Intel. Στην νεότερη αρχιτεκτονικά, η λειτουργικότητα της βόρειας γέφυρας έχει ολοκληρωθεί στην κεντρική μονάδα επεξεργασίας (CPU). Μερικές CPU προσφέρουν και ενσωματωμένη λειτουργικότητα γραφικών, ως φτηνότερης εναλλακτικής λύσης ως προς την ξεχωριστή κάρτα γραφικών, που εί επαρκής για απλή επαγγελματική χρήση, αλλά δεν προσφέρει τις προχωρημένες δυνατότητες ξεχωριστών καρτών γραφικών. σελ. 10

CPU Intel Pentium Σχήμα IV-4-1β Η παλιότερη αρχιτεκτονική του PC με βόρεια και νότια γέφυρα. Διάγραμμα συστήματος του Chipset 975X Express της Intel Πάνω στο σχήμα αναγράφεται το εύρος ζώνης ορισμένων διαύλων. [Από τον ιστότοπο της Intel, http://www.intel.com/products/chipsets/975x/index.htm, 10/6/2007] σελ. 11

Φωτογραφία του Chipset 875P της Intel (Βόρειας και Νότιας Γέφυρας - δεξιά) και της αντίστοιχης CPU (Intel Pentium - αριστερά) σελ. 12

ΚΕΦΑΛΑΙΟ IV-5 Προδιαγραφές προσωπικού υπολογιστή και περιφερειακών συσκευών 10/1/2015 Δεδομένου ότι οι προδιαγραφές συνεχώς μεταβάλλονται και τα μοντέλα συσκευών ανανεώνονται πολύ συχνά, εί προφανές ότι το κείμενο αυτό εί απλά ενδεικτικό. Οι προδιαγραφές αυτές εκπονήθηκαν στις 10/1/2015. Βασική προδιαγραφή ενός φορητού υπολογιστή Στην παράγραφο αυτή δίνουμε την βασική προδιαγραφή 2 φορητών υπολογιστών: 1. ενός φορητού κατάλληλου για την πλειοψηφία των φοιτητών Πληροφορικής για τα επόμενα 4-5 χρόνια των σπουδών τους, και με κόστος 500 ευρώ περίπου (συμπεριλαμβανομένου του ΦΠΑ 23%). 2. ενός ακριβού φορητού MacBook Pro 13". Βασικά χαρακτηριστικά 1. Φορητότητα 1.1 Βάρος που συνδέεται με το μέγεθος της οθόνης, και το βάρος της μπαταρίας 1.2 Διάρκεια μπαταρίας 2. Κύρια μνήμη και επεκτασιμότητα 3. Δίαυλοι USB 3 4. Ποιότητα οθόνης (φωτεινή και ει δυνατόν ματ - όχι γυαλιστερή) Σχετικά με το μέγεθος της οθόνης και το βάρος του υπολογιστή. Το μικρό βάρος εί σημαντικό, ιδίως όταν γίνονται μετακινήσεις, αλλά η οθόνη θα πρέπει όμως να έχει επαρκές μέγεθος για άνετη πολύωρη εργασία, για παράδειγμα σε επεξεργασία κειμένου. Οι οθόνες 13.3" (ιντσών) κατά την γνώμη μου εί επαρκείς για τους περισσότερους χρήστες. Οι χρήστες που ασχολούνται με γραφικά προτιμούν (πολύ) μεγαλύτερες. Υπάρχει και η δυνατότητα δεύτερης μεγαλύτερης εξωτερικής οθόνης. Δυστυχώς, οι υπολογιστές 13.3" εί αρκετά ακριβότεροι από τους 15.4", οπότε η επιλογή 15.4" ταιριάζει σε έναν οικονομικότερο φορητό. Σχετικά με τις κάρτες γραφικών: Εάν ενδιαφέρεστε να ασχοληθείτε με βαριές εφαρμογές γραφικών (π.χ., κατασκευή φωτορεαλιστικών γραφικών) ή αν παίζετε παιχνίδια, τότε πρέπει να ενημερωθείτε για τις τρέχουσες κάρτες γραφικών υψηλών επιδόσεων. Για όλους τους υπόλοιπους χρήστες, τα απλά φτηνότερα γραφικά, ενσωματωμένα στην κεντρική μονάδα επεξεργασίας εί επαρκή. Οι παράμετροι των συσκευών εί πάρα πολλές και η λεπτομερής ανάλυση τους δεν εί εδώ εφικτή. Για παράδειγμα, δεν αναφέρονται αναλυτικά οι ταχύτητες ανάγνωσης και εγγραφής των οπτικών δίσκων. Επεκτασιμότητα των φορητών υπολογιστών Οι φορητοί προσφέρουν σήμερα μεγάλες δυνατότητες επέκτασης, ως εξής: 1. Αναβάθμιση της χωρητικότητας της μνήμης 2. Προσθήκη εξωτερικών συσκευών με άμεση σύνδεση στον δίαυλο USB, π.χ., εξωτερικοί σκληροί σελ. 13

δίσκοι USB 3, μονάδα οπτικού δίσκου (Blu Ray ή DVD). Παράδειγμα 1 - Φορητός υπολογιστής - προϋπολογισμός 500 ευρώ Υποσύστημ α Παράμετρος Τιμή Βάρος Βάρος (χωρίς το τροφοδοτικό) 2.5kg περίπου Μπαταρία 5 ώρες τουλάχιστον Οθόνη Μήκος διαγωνίου 15.6 inches (ίντσες) Μονάδα κατηγορίας δίσκου Κύρια Μνήμη Ανάκλαση φωτός Τεχνολογία Χωρητικότητα Χωρητικότητα Επεκτασιμότητα ματ όχι γυαλιστερή σκληρός δίσκος 1TB ή 750GB ή 500GB 8GB 16GB, πολύ επιθυμητή Θύρες USB 3 τουλάχιστον θύρες USB, εκ των οποίων 2 τουλάχιστον θύρες USB 3 HDMI VGA Ethernet, 1 Gbit/s επιθυμητή επιθυμητή Ανάγνωσης καρτών SD, για κάρτες SD, SDHC, SDXC Άλλα δίκτυα Wi-fi, 802.11b/g/n Ηχεία 2 Ηχεία ενσωματωμένα Μικρόφωνο Μικρόφωνο ή μικρόφωνα ενσωματωμένα Web-camera Web-camera ενσωματωμένη Touch Pad Touch Pad ενσωματωμένο Μονάδα οπτικών δίσκων CPU Εγγύηση CD/DVD burner επιθυμητή Η κεντρική μονάδα επεξεργασίας μπορεί να εί Intel (Core i5, ει δυνατόν 4ης γενιάς) ή αντίστοιχη AMD 2 έτη, με δυνατότητα επέκτασης, και service στην Ελλάδα (κατά προτίμηση και διεθνές) σελ. 14

Παράδειγμα 2 - Φορητός υπολογιστής - προϋπολογισμός 2400 ευρώ (Αρκετά) αναλυτική απαίτηση Παράδειγμα: Apple MacBook Pro with Retina display 13" Υποσύστημ α Κεντρική Μονάδα Επεξεργασία ς Παράμετρος Τιμή Intel 4th generation (4ης γενιάς) dual-core (διπύρηνος) i5 2.6GHZ ή ισοδύναμη ή καλύτερη Βάρος Βάρος (χωρίς το τροφοδοτικό) 1.6kg το πολύ Μπαταρία Διάρκεια χρήσης έως αποφόρτιση, με συνεχή σύνδεση WiFi 9 ώρες τουλάχιστον Οθόνη Μήκος διαγωνίου 13.3 inches (ίντσες) Μονάδα κατηγορίας δίσκου Κύρια Μνήμη Πληκτρολόγι ο Μέγιστη ανάλυση Τεχνολογία Φωτισμός Ανάκλαση Τεχνολογία Χωρητικότητα Τεχνολογία Χωρητικότητα Διάταξη Φωτισμός Στεγανότητα 2560 x 1600 pixels τουλάχιστον IPS Οπίσθιος φωτισμός led Χαμηλής ανάκλασης (ματ) ή εναλλακτικά επιπρόσθετο φίλτρο anti-glare (anti-reflective) κατά προτίμηση χωρίς μείωση της γωνίας θέασης SSD (στερεάς κατάστασης) 512GB τουλάχιστον οικογένειας DDR3 1600MHz ή καλύτερη 16GB τουλάχιστον αγγλικό QWERTY με οπίσθιο φωτισμό κατά προτίμηση αδιάβροχο Θύρες USB και thunderbolt τουλάχιστον 3 θύρες, HDMI VGA, 1, εκ των οποίων τουλάχιστον 2 θύρες USB 3 και η τρίτη θύρα thunderbolt ή USB 3 ή USB 2, 1, υποστήριξη 1080p resolution at up to 60Hz ή εναλλακτικά εξωτερικός HDMI adapter (thunderbolt to HDMI, εφόσον ο υπολογιστής έχει θύρα thunderbolt, αλλιώς USB 3 to HDMI) ή εναλλακτικά εξωτερικός VGA adapter (thunderbolt to VGA, εφόσον ο υπολογιστής έχει θύρα thunderbolt, αλλιώς USB to VGA) σελ. 15

Ethernet, 1, 10/100/1000 Base-T Ethernet ή εναλλακτικά εξωτερικός Ethernet adapter (thunderbolt to 10/100/1000 Base-T Ethernet, εφόσον ο υπολογιστής έχει θύρα thunderbolt, αλλιώς USB to 10/100 Base-T Ethernet) Kαρτών (card reader/writer) 1, για κάρτες SD, SDHC, SDXC ήχου (μικρόφωνο και ακουστικά στερεοφωνικά) Άλλα δίκτυα Wi-fi, 802.11ac (είτε 802.11b/g/n) Bluetooth, έκδοση 4.0 Ηχεία 2 Ηχεία ενσωματωμένα Μικρόφωνο Μικρόφωνο ή μικρόφωνα ενσωματωμένα Web-camera Web-camera ενσωματωμένη Touch Pad Touch Pad ενσωματωμένο Μονάδα οπτικών δίσκων CD/DVD Burner x8 (Dual Layer DVD +/-RW Drive) ενσωματωμένο ή εναλλακτικά εξωτερική συσκευή USB με μέγιστο βάρος 350gr Τροφοδοτικό Τροφοδοτικό AC 120/230 V (50/60 Hz), με πρίζα κατάλληλη για την Ελλάδα Λειτουργικό σύστημα Εγγύηση Apple OS X Mavericks (ή μεταγενέστερο) είτε Microsoft Windows 7 Professional αγγλικά (64bit) είτε Microsoft Windows 8 Professional αγγλικά (64bit) για 3 τουλάχιστον έτη με ισχύ και στην Ελλάδα (στο επίσημο εξουσιοδοτημένο service στην Ελλάδα) Άσκηση Αναζητήστε φορητούς υπολογιστές, π.χ. από το skroutz.gr σελ. 16

Παραδείγματα Πολυμηχανημάτων (εκτυπωτής, σαρωτής, φαξ) Τα πολυμηχανήματα ενσωματώνουν εκτύπωση και σάρωση, προσφέροντας και την δυνατότητα αντιγραφής χωρίς την χρήση υπολογιστή. Ορισμένα πολυμηχανήματα συμπεριλαμβάνουν fax. Οι βασικές προδιαγραφές της εκτύπωσης εί η τεχνολογία (inkjet ή laser), η ύπαρξη χρώματος (ασπρόμαυρη/έγχρωμη εκτύπωση) ο τύπος εκτύπωσης (απλή, φωτογραφική), το μέγιστο μέγεθος της σελίδας (A4, A3, κλπ), η ανάλυση της εκτύπωσης (αριθμός κουκίδων ανά ίντσα - dpi - dots per inch), η δυνατότητα τροφοδότη για αυτόματη δημιουργία αντιγράφων διπλής όψης, η ταχύτητα εκτύπωσης, ο μέγιστος αριθμός σελίδων ανά μήνα, το πλήθος φύλλων της τροφοδοσίας, και το κόστος των μελανιών - που εί πολύ σημαντικό. Οι βασικές προδιαγραφές της σάρωσης εί το είδος των εγγράφων σάρωσης (σελίδες, φιλμ, κλπ), το μέγεθος, η ανάλυση (αριθμός pixels στην οριζόντια και κατακόρυφη διάσταση), το βάθος χρώματος (bits ανά pixel), η ταχύτητα σάρωσης. Σε συνδυασμό με τους σαρωτές, χρησιμοποιείται και λογισμικό αναγνώρισης χαρακτήρων (OCR, μετατροπή εικόνας κειμένου σε ακολουθία χαρακτήρων). Υπάρχουν 3 τύποι σύνδεσης των μηχανημάτων στον υπολογιστή: - απ ευθείας σύνδεση μέσω διαύλου USB - σύνδεση μέσω τοπικού δικτύου ενσύρματου (Ethernet) ή ασύρματου (Wi-Fi). σελ. 17

Παράδειγμα 1 πολυμηχάνημα με φαξ, προϋπολογισμός 140 ευρώ Λειτουργίες Βάρος Τεχνολογία εκτύπωσης Μέσα εκτύπωσης Τροφοδότης χαρτιού διπλής όψης Αυτόματη διπλή όψη στην εκτύπωση Αυτόματη διπλή όψη στην σάρωση Αυτόματη διπλή όψη στην αντιγραφή Αυτόματη διπλή όψη στην αποστολή fax Διεπαφές Δικτύωση 1 Διεπαφές Δικτύωση 2 Διεπαφές Δικτύωση 3 Ανάγνωση καρτών Μελανοδοχεία Τρόποι Εκτύπωσης Τρόποι Αντιγραφής Εκτυπωτής, σαρωτής, αντιγραφικό, φαξ 9kg το πολύ inkjet έγχρωμη Α4, φάκελοι 30 σελίδων τουλάχιστον WiFi 802.11 b/g/n Ethernet 10/100 Mbps USB 2.0 hispeed κανονική/mini/micro SD/SDHC/SDXC, Memory Stick PRO-HG Duo MMCplus 4 ανεξάρτητα, Cyan, Magenta, Yellow and Black 1) Μαύρο 2) Έγχρωμο 1) Μαύρο 2) Έγχρωμο Αντιγραφή αυξομείωση 25% - 400% Σάρωση Σάρωση προς το PC Μνήμη φαξ Εγγύηση έγχρωμη 150 σελίδων τουλάχιστον 1 τουλάχιστον έτος, με ισχύ και στην Ελλάδα Άσκηση Αναζητήστε φτηνότερα πολυμηχανήματα, π.χ. από το skroutz.gr σελ. 18

Εξωτερικός δίσκος Η δημιουργία αντιγράφων ασφάλειας (backups) εί απαραίτητη. Ειδικότερα, οι σκληροί δίσκοι μπορεί να καταστραφούν και τα δεδομένα πρέπει να αντιγράφονται. Παράδειγμα εξωτερικού δίσκου HDD, προϋπολογισμός 130 ευρώ Μέγεθος Χωρητικότητα 2.5 ιντσών 2ΤΒ τουλάχιστον Διασύνδεση USB 3.0 Μορφοποίηση συμβατή με Τροφοδοσία Καλώδιο USB 3.0 Βάρος (χωρίς το καλώδιο USB) Εγγύηση MS-Windows από την θύρα USB, χωρίς επί πλέον τροφοδοτικό επιθυμητό 240gr το πολύ 1 τουλάχιστον έτος, με ισχύ και στην Ελλάδα σελ. 19