Επιτροπή Περιβάλλοντος, Δημόσιας Υγείας και Ασφάλειας των Τροφίμων

ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟ 2009-2014 Επιτροπή Περιβάλλοντος, Δημόσιας Υγείας και Ασφάλειας των Τροφίμων 2013/2079(INI) 6.9.2013 ΣΧΕΔΙΟ ΕΚΘΕΣΗΣ σχετικά με την έκθεση εφαρμογής 2013: "Ανάπτυξη και εφαρμογή της τεχνολογίας δέσμευσης και αποθήκευσης άνθρακα στην Ευρώπη" (2013/2079 (INI)) Επιτροπή Περιβάλλοντος, Δημόσιας Υγείας και Ασφάλειας των Τροφίμων Εισηγητής: Chris Davies Συντάκτρια γνωμοδότησης (*): Vicky Ford, Επιτροπή Βιομηχανίας, Έρευνας και Ενέργειας (*) Συνδεδεμένη Επιτροπή Άρθρο 50 του Κανονισμού PR\1001104.doc PE516.832v01-00 Eνωμένη στην πολυμορφία

PR_INI ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ Σελίδα ΠΡΟΤΑΣΗ ΨΗΦΙΣΜΑΤΟΣ ΤΟΥ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟΥ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟΥ...3 ΑΙΤΙΟΛΟΓΙΚΗ ΕΚΘΕΣΗ...8 PE516.832v01-00 2/10 PR\1001104.doc

ΠΡΟΤΑΣΗ ΨΗΦΙΣΜΑΤΟΣ ΤΟΥ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟΥ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟΥ σχετικά με την έκθεση εφαρμογής 2013: "Ανάπτυξη και εφαρμογή της τεχνολογίας δέσμευσης και αποθήκευσης άνθρακα (CCS) στην Ευρώπη" (2013/2079 (INI)) Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, έχοντας υπόψη την οδηγία 2009/31/ΕΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 23ης Απριλίου 2009, σχετικά με την αποθήκευση διοξειδίου του άνθρακα σε γεωλογικούς σχηματισμούς και για την τροποποίηση της οδηγίας 85/337/ΕΟΚ του Συμβουλίου, των οδηγιών του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου 2000/60/ΕΚ, 2001/80/ΕΚ, 2004/35/ΕΚ, 2006/12/ΕΚ και 2008/1/ΕΚ, και του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 1013/2006 (οδηγία CCS) 1, έχοντας υπόψη την ανακοίνωση της Επιτροπής, της 27ης Μαρτίου 2013, σχετικά με το μέλλον της δέσμευσης και αποθήκευσης διοξειδίου του άνθρακα στην Ευρώπη (COM(2013)0180), έχοντας υπόψη την Πράσινη Βίβλο της Επιτροπής, της 27ης Μαρτίου 2013, με τίτλο "Πλαίσιο για τις πολιτικές που αφορούν το κλίμα και την ενέργεια με χρονικό ορίζοντα το έτος 2030" (COM(2013)169), έχοντας υπόψη τη δέσμη μέτρων της ΕΕ του Δεκεμβρίου 2008 για το κλίμα και την ενέργεια, έχοντας υπόψη το ψήφισμά του, της 15ης Μαρτίου 2012, σχετικά με τον χάρτη πορείας για τη μετάβαση σε μια ανταγωνιστική οικονομία χαμηλών επιπέδων ανθρακούχων εκπομπών το 2050 2, έχοντας υπόψη το άρθρο 48 του Κανονισμού του, έχοντας υπόψη την έκθεση της Επιτροπής Περιβάλλοντος, Δημόσιας Υγείας και Ασφάλειας των Τροφίμων και τη γνωμοδότηση της Επιτροπής Βιομηχανίας, Έρευνας και Ενέργειας (A7-0000/2013), Α. λαμβάνοντας υπόψη ότι η δέσμευση και αποθήκευση CO 2 είναι μια δοκιμασμένη τεχνολογία που μπορεί να μειώσει σημαντικά τις εκπομπές CO 2 από βιομηχανικές πηγές και σταθμούς ηλεκτροπαραγωγής που χρησιμοποιούν ορυκτά καύσιμα αλλά απαιτεί την υλοποίηση έργων επίδειξης σε βιομηχανικό επίπεδο ώστε να δοθεί ώθηση στην καινοτομία και να διασφαλιστεί η μείωση του κόστους Β. λαμβάνοντας υπόψη ότι ο Διεθνής Οργανισμός Ενέργειας προβλέπει αύξηση της χρήσης ορυκτών καυσίμων σε παγκόσμιο επίπεδο τα επόμενα 20 χρόνια και θεωρεί ότι η δέσμευση και η αποθήκευση CO 2 είναι απαραίτητη για να επιτευχθεί η αναγκαία μείωση του CO 2 κατά περίπου 20% μέχρι το 2050 1 2 ΕΕ L140 της 5.6.2009, σ. 114. ΕΕ C 251 E της 31.8.2013, σ. 75. PR\1001104.doc 3/10 PE516.832v01-00

Γ. λαμβάνοντας υπόψη ότι το 2007 οι αρχηγοί κυβερνήσεων της ΕΕ ενστερνίστηκαν τη φιλόδοξη ιδέα να τεθούν σε λειτουργία 12 μονάδες επίδειξης τεχνολογιών δέσμευσης και αποθήκευσης CO 2 μέχρι το 2015, αλλά δεδομένου ότι η οικονομική τους βιωσιμότητα εξαρτάται από την υψηλή τιμή του άνθρακα, οι συγκεκριμένες φιλοδοξίες δεν μπορούν πλέον να πραγματοποιηθούν Δ. λαμβάνοντας υπόψη ότι η ΕΕ χάνει το τεχνολογικό της προβάδισμα στον τομέα της δέσμευσης και αποθήκευσης CO 2 αφ' ης στιγμής εξετάζεται η χρηματοδότηση ενός μόνο έργου στο πλαίσιο του μηχανισμού NER300 ενώ τα έργα του ευρωπαϊκού ενεργειακού προγράμματος ανάκαμψης έχουν ολοκληρωθεί ή ανασταλεί και δεν διαθέτει πλέον αποτελεσματική πολιτική για την προώθηση της ανάπτυξης εμβληματικών έργων τεχνολογιών δέσμευσης και αποθήκευσης CO 2 Υψηλότερες φιλοδοξίες 1. αναγνωρίζει ότι η διάδοση και χρήση της τεχνολογίας της δέσμευσης και αποθήκευσης CO 2 είναι απαραίτητη για την ΕΕ προκειμένου να εκπληρώσει τις φιλοδοξίες της για χαμηλές εκπομπές CO 2 το 2050 με το μικρότερο δυνατό κόστος αναγνωρίζει ότι καθίσταται επιτακτική ανάγκη να αναπτυχθεί ένα σύνολο εμβληματικών έργων τεχνολογιών δέσμευσης και αποθήκευσης CO 2 πλήρους αλυσίδας εκτιμά ότι χρειάζονται και άλλα μέσα εκτός από το ευρωπαϊκό σύστημα εμπορίας δικαιωμάτων εκπομπής αερίων θερμοκηπίου (EU ETS) για να δοθεί ώθηση στην ανάπτυξη των έργων 2. καλεί την Επιτροπή να προτείνει έναν στόχο για την αξιοποίηση της δέσμευσης και αποθήκευσης CO 2 με ορίζοντα το 2020 ο οποίος θα πρέπει να συμπεριλάβει την παραγωγή ενέργειας από άνθρακα και φυσικό αέριο και πολλούς βιομηχανικούς τομείς θεωρεί ότι πρέπει να θέσει ως φιλοδοξία τη λειτουργία και κατασκευή αρκετών έργων υποδομής με στόχο την από κοινού δέσμευση και αποθήκευση 10 εκατομμυρίων τόνων CO 2 κάθε χρόνο Πρωταγωνιστικός ρόλος των κρατών μελών 3. αναγνωρίζει ότι ανάπτυξη της δέσμευσης και αποθήκευσης CO 2 δεν μπορεί να υπάρξει χωρίς τη στήριξη των κρατών μελών εκφράζει τη λύπη του για το γεγονός ότι ελάχιστα κράτη μέλη έχουν ενθαρρύνει την εφαρμογή της τεχνολογίας αυτής 4. υπενθυμίζει στην Επιτροπή ότι το Κοινοβούλιο έχει ζητήσει τη θέσπιση νομοθεσίας που θα υποχρεώνει όλα τα κράτη μέλη να εκπονήσουν στρατηγικές χαμηλών εκπομπών CO 2 με χρονικό ορίζοντα το 2050 προτείνει την ανανέωση των εν λόγω οδικών χαρτών ανά πέντε έτη αναμένει ότι στους οδικούς χάρτες θα αναφέρεται εάν και με ποιον τρόπο προτίθεται να αξιοποιήσει τη δέσμευση και αποθήκευση CO 2 το εκάστοτε κράτος μέλος 5. υπογραμμίζει ότι τα κράτη μέλη διαδραματίζουν καίριο ρόλο καθώς, αφενός μεν, παρέχουν μια διαφανή ροή εσόδων, όπως π.χ. εγγυημένες τιμές αγοράς, προκειμένου να υποστηρίξουν την κατασκευή και λειτουργία εμβληματικών έργων και παράλληλα να διασφαλίσουν την απόδοση της επένδυσης των φορέων εκμετάλλευσης, αφετέρου δε, θεσπίζουν κανονιστικές απαιτήσεις όπως εγγυήσεις ότι οι πρωτοπόροι σταθμοί ηλεκτροπαραγωγής που θα χρησιμοποιούν τεχνολογίες δέσμευσης και αποθήκευσης CO 2 θα παρέχουν ηλεκτροδότηση βασικού φορτίου PE516.832v01-00 4/10 PR\1001104.doc

Ρύθμιση και χρηματοδότηση από την ΕΕ 6. καλεί την Επιτροπή να προτείνει τη δημιουργία ενός ευρωπαϊκού ταμείου βιομηχανικής καινοτομίας από την πώληση δικαιωμάτων εκπομπής αξίας 600 εκατομμυρίων μέσω του ευρωπαϊκού συστήματος εμπορίας των δικαιωμάτων εκπομπής αερίων θερμοκηπίου (EU ETS) προκειμένου να υποστηριχθεί η ανάπτυξη των εμβληματικών έργων τεχνολογιών δέσμευσης και αποθήκευσης CO 2, άλλες καινοτόμες τεχνολογίες χαμηλών εκπομπών CO 2 και μέτρα για τη μείωση των εκπομπών CO 2 από ενεργοβόρες βιομηχανίες 7. θεωρεί ότι η μακροπρόθεσμη στήριξη της δέσμευσης και αποθήκευσης CO 2 θα πρέπει κατά βάση να προέλθει από την παραγωγή και εισαγωγή ορυκτών καυσίμων που ευθύνονται για την αποδέσμευση CO 2 καλεί την Επιτροπή να προτείνει τη θέσπιση, από το 2020, ενός συστήματος που θα καθιστά υποχρεωτική την αγορά πιστοποιητικών δέσμευσης και αποθήκευσης CO 2 τα οποία θα αποδεικνύουν την αποθήκευση CO 2 ανάλογα με το διοξείδιο του άνθρακα που βρίσκεται ενσωματωμένο στα παράγωγα των ορυκτών καυσίμων 8. σημειώνει την απόφαση της Ευρωπαϊκής Τράπεζας Επενδύσεων να απαγορεύσει τη χορήγηση δανείων για την κατασκευή σταθμών ηλεκτροπαραγωγής που θα χρησιμοποιούν άνθρακα και θα εκπέμπουν πάνω από 550g CO 2 ανά κιλοβατώρα (550g CO 2 /kwh) τονίζει ότι αν δεν υπάρξει οικονομική στήριξη για την ανάπτυξη της δέσμευσης και αποθήκευσης CO 2, η θέσπιση αυστηρών προτύπων επιδόσεων για τις εκπομπές θα είναι άκρως απαραίτητη Μεταφορά και τόποι αποθήκευσης 9. αναγνωρίζει ότι σημαντική εξοικονόμηση δημοσιονομικών πόρων μπορεί να επέλθει αν δοθεί προτεραιότητα σε δίκτυα βιομηχανικών εγκαταστάσεων που θα χρησιμοποιούν τη δέσμευση και αποθήκευση CO 2 και θα διαθέτουν κοινούς αγωγούς μεταφοράς θεωρεί ότι δεν είναι δυνατό να υπάρχει η απαίτηση από τους φορείς εκμετάλλευσης των εγκαταστάσεων να λαμβάνουν υπόψη τις μελλοντικές απαιτήσεις άλλων εγκαταστάσεων και για τον λόγο αυτό, οι αγωγοί ζεύξης που θα παρέχουν μακροπρόθεσμα τη δυνατότητα μεταφοράς του CO 2 από διάφορες πηγές θα πρέπει συχνά να αναπτύσσονται μέσω συμπράξεων μεταξύ του δημόσιου και του ιδιωτικού τομέα τονίζει ότι τα κράτη μέλη μπορούν να διαδραματίσουν άμεσο ρόλο διασφαλίζοντας την παροχή συστημάτων μεταφοράς δέσμευσης και αποθήκευσης CO 2 και καθορίζοντας τη διαθεσιμότητα των υποδομών αποθήκευσης 10. σημειώνει τους ισχυρισμούς ότι ένας κόμβος στη Βόρεια Θάλασσα θα μπορούσε να διασφαλίσει την αποθήκευση 100 εκατομμυρίων τόνων CO 2 σε ετήσια βάση μέχρι το 2030 και 500 εκατομμυρίων τόνων σε ετήσια βάση μέχρι το 2050 υποστηρίζει την αξιοποίηση κονδυλίων της ΕΕ προκειμένου να θεσπιστεί ένας κοινός ορισμός για τα χαρακτηριστικά των τόπων αποθήκευσης, να προσδιοριστεί το γεωλογικό δυναμικό των τοποθεσιών αποθήκευσης σε ολόκληρη την Ευρώπη, να αναπτυχθούν πιλοτικά έργα και να προετοιμαστούν τόποι αποθήκευσης σε εμπορική βάση 11. καλεί την Επιτροπή να προωθήσει και να χρηματοδοτήσει την παραγωγή ενός ευρωπαϊκού άτλαντα τόπων αποθήκευσης CO 2 PR\1001104.doc 5/10 PE516.832v01-00

Ευθύνες σε σχέση με την αποθήκευση 12. αναγνωρίζει την ανησυχία των ενδιαφερόμενων φορέων αξιοποίησης της τεχνολογίας δέσμευσης και αποθήκευσης CO 2 ότι οι απαιτήσεις της οδηγίας για τη δέσμευση και αποθήκευση CO 2 φαίνονται μονόπλευρες, ότι ενδέχεται να υποχρεώνουν τις ιδιωτικές εταιρείες να επωμίζονται υπερβολικές ευθύνες για την αποθήκευση CO 2 παρά το γεγονός ότι το έργο τους έχει εγκριθεί από την αρμόδια αρχή του οικείου κράτους μέλους, και ότι θα μπορούσαν να αποτελέσουν σημαντικό ανασταλτικό παράγοντα για την πραγματοποίηση της επένδυσης 13. αποδέχεται πλήρως ότι πρέπει να αποφευχθούν τα όποια ατυχήματα αποδέσμευσης CO 2 από τόπους αποθήκευσης, αλλά θεωρεί ότι τα κράτη μέλη πρέπει να επιμερίζονται την ευθύνη αφού παραχωρήσουν την άδεια για τους τόπους αποθήκευσης και εγκρίνουν τους όρους χρήσης τους εμμένει στην άποψη ότι οι λεπτομέρειες της εν λόγω ευθύνης θα πρέπει να αποτελούν αντικείμενο διαπραγμάτευσης μεταξύ των ενδιαφερόμενων φορέων εκμετάλλευσης και της αρμόδιας αρχής 14. επισημαίνει ότι η οδηγία για τη δέσμευση και αποθήκευση CO 2 προσφέρει στα κράτη μέλη μεγάλη ευελιξία όσον αφορά τον καθορισμό της χρηματικής εγγύησης που θα παρέχουν οι φορείς εκμετάλλευσης της δέσμευσης και αποθήκευσης CO 2 και την περίοδο πριν από τη μεταβίβαση της ευθύνης για τους κλειστούς τόπους αποθήκευσης στην αρμόδια αρχή θεωρεί ότι τα κράτη μέλη που έχουν ως στόχο να προωθήσουν την ανάπτυξη της δέσμευσης και αποθήκευσης CO 2 θα πρέπει να διαδραματίσουν πιο έντονο επιχειρηματικό ρόλο και να αναλάβουν μεγαλύτερο μερίδιο ευθυνών από αυτό που παρατηρείται στην παρούσα φάση 15. θεωρεί πως η απαίτηση της οδηγίας για τη δέσμευση και αποθήκευση CO 2 ότι σε περίπτωση διαρροής CO 2 οι φορείς εκμετάλλευσης πρέπει να επιστρέψουν τα δικαιώματα, δεν λαμβάνει υπόψη τις απαιτούμενες δαπανηρές επανορθωτικές προσπάθειες φοβάται ότι η υποχρέωση αυτή θα αποτελέσει πρόσθετο εμπόδιο στις προσπάθειες για την ανάπτυξη της δέσμευσης και αποθήκευσης CO 2 καλεί την Επιτροπή να προτείνει στο πλαίσιο της αξιολόγησης της οδηγίας για τη δέσμευση και αποθήκευση CO 2 την αναθεώρησή της Κατάσταση ετοιμότητας για δέσμευση και αποθήκευση 16. επιμένει ότι δεν είναι πλέον αποδεκτό να πραγματοποιούνται επενδύσεις σε σταθμούς ηλεκτροπαραγωγής ή βιομηχανικές εγκαταστάσεις που είναι πολύ πιθανό να εκπέμπουν μεγάλες ποσότητες CO 2 χωρίς να εξετάζονται τρόποι περιορισμού αυτών των εκπομπών στο μέλλον 17. σημειώνει ότι τα κράτη μέλη έχουν τη δυνατότητα να αξιολογούν με διαφορετικό τρόπο τις διατάξεις της οδηγίας για τη δέσμευση και αποθήκευση CO 2 που καθιστούν υποχρεωτική την αξιολόγηση της ικανότητας δέσμευσης, μεταφοράς και αποθήκευσης πριν από τη χορήγηση αδειών λειτουργίας στους σταθμούς ηλεκτροπαραγωγής 18. καλεί την Επιτροπή να προτείνει στο πλαίσιο των όρων κατασκευής ότι όλοι οι νέοι σταθμοί παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας από ορυκτά καύσιμα και οι βιομηχανικές εγκαταστάσεις υψηλών εκπομπών που υπερβαίνουν ένα κοινά αποδεκτό μέγεθος θα PE516.832v01-00 6/10 PR\1001104.doc

πρέπει να προετοιμάζονται επαρκώς για την εφαρμογή της δέσμευσης και αποθήκευσης CO 2, εκτός και αν διαθέτουν σύστημα για την κάλυψη του φορτίου αιχμής ή το κράτος μέλος έχει συμμορφωθεί με τη νομοθετική απαίτηση δημοσίευσης ενός οδικού χάρτη στον οποίον θα αναφέρει τον τρόπο με τον οποίον θα εκπληρώσει τους στόχους μείωσης του CO 2 μέχρι το 2050 χωρίς να αξιοποιήσει τη δέσμευση και αποθήκευση CO 2 Δέσμευση και χρήση διοξειδίου του άνθρακα 19. επικροτεί διάφορες πρωτοβουλίες που έχουν στόχο τη χρήση του CO 2 με τέτοιον τρόπο ώστε να μειώνονται οι συνολικές εκπομπές στην ατμόσφαιρα ειδικότερα, ζητεί άμεσα από την Επιτροπή να αξιολογήσει τις δυνατότητες χρήσης CO 2 για να βελτιωθεί η απόληψη πετρελαίου και φυσικού αερίου στο εσωτερικό της ΕΕ o o o 20. αναθέτει στον Πρόεδρό του να διαβιβάσει το παρόν ψήφισμα στο Συμβούλιο και στην Επιτροπή. PR\1001104.doc 7/10 PE516.832v01-00

ΑΙΤΙΟΛΟΓΙΚΗ ΕΚΘΕΣΗ Πριν από πέντε χρόνια είχαν καλλιεργηθεί μεγάλες ελπίδες για την ανάληψη πρωταγωνιστικού ρόλου σε παγκόσμιο επίπεδο από την Ευρωπαϊκή Ένωση στον τομέα της αξιοποίησης της δέσμευσης και αποθήκευσης CO 2. Το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο, όχι μόνο είχε υποστηρίξει την ιδέα της λειτουργίας μέχρι και 12 έργων επίδειξης τεχνολογιών δέσμευσης και αποθήκευσης CO 2 (CSS) μέχρι το 2015 αλλά είχε εγκρίνει και πρόταση του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου για έναν χρηματοδοτικό μηχανισμό (NER300) που φαινόταν ότι μπορούσε να προσφέρει επαρκή δημόσια στήριξη για να διασφαλιστεί η υλοποίηση των έργων. Όλες αυτές οι προσπάθειες αναπτύσσονταν για έναν καλό σκοπό. Για να μειωθούν σημαντικά οι παγκόσμιες εκπομπές CO 2 μέχρι το 2050 με το χαμηλότερο δυνατό κόστος, η αξιοποίηση της τεχνολογίας δέσμευσης και αποθήκευσης CO 2 είναι άκρως απαραίτητη. Είναι αναγκαίο να περιοριστούν οι εκπομπές των μεγαλύτερων βιομηχανικών εγκαταστάσεων και να καταστεί δυνατή για ορισμένο χρονικό διάστημα η συνεχιζόμενη χρήση ορυκτών καυσίμων με πολύ λιγότερες επιπτώσεις για την υπερθέρμανση του πλανήτη. Δυστυχώς, λίγα είναι αυτά που απέμειναν από τον αρχικό αυτόν ενθουσιασμό. Οι πρώτες αιτήσεις που υποβλήθηκαν για το πρώτο στάδιο χρηματοδότησης από τον NER300 αφορούσαν, μεταξύ άλλων, δεκατρία σημαντικά έργα σε έξι χώρες, αλλά οι περισσότερες από αυτές αποσύρθηκαν ή δεν εκπλήρωσαν τις αυστηρές και δύσκαμπτες απαιτήσεις που είχαν τεθεί. Στο δεύτερο στάδιο έχει απομείνει μόνο ένα έργο (Ηνωμένο Βασίλειο "White Rose") αλλά δεν είναι καθόλου βέβαιο ότι οι απαιτήσεις του κράτους μέλους και οι απαιτήσεις της Επιτροπής θα συνδυαστούν επαρκώς προκειμένου να καταστεί δυνατή η ανάληψη δαπάνης. Εν τω μεταξύ, το μεγαλύτερο μέρος του ποσού ύψους 1 δισεκατομμυρίου ευρώ που είχε διατεθεί για πιλοτικά έργα τεχνολογιών δέσμευσης και αποθήκευσης CO 2 το 2009 μέσω του ευρωπαϊκού σχεδίου για την ανάκαμψη της οικονομίας δεν έχει ακόμα δαπανηθεί και δεν θα ανακατανεμηθεί. Η τεχνολογία διαχωρισμού και αποθήκευσης CO 2 είναι διαθέσιμη από τη δεκαετία του 30. Η μεταφορά CO 2 μέσω αγωγών είναι διαδεδομένη σε ολόκληρο τον κόσμο. Η ασφάλεια της υπόγειας αποθήκευσης CO 2 αποδεικνύεται μεταξύ άλλων στο κοίτασμα Sleipner, όπου από το 1996 και κάθε χρόνο η Νορβηγία διοχετεύει 1 εκατομμύριο τόνους CO 2 σε πέτρωμα που βρίσκεται στον πυθμένα της Βόρειας Θάλασσας χωρίς να υπάρχει καμία ένδειξη για απρόβλεπτη μετακίνηση του πετρώματος. Εφόσον διαδοχικές μελέτες δείχνουν ότι η δέσμευση και αποθήκευση CO 2 θα είναι πιο οικονομική για κάθε τόνο CO 2 που αποφεύγεται από ό,τι η υπεράκτια αιολική και ηλιακή ενέργεια, γιατί η τεχνολογία δεν έχει υποστηριχθεί με μεγαλύτερο ενθουσιασμό; Ο πιο σοβαρός λόγος είναι αναμφίβολα το γεγονός ότι ούτε η Ευρωπαϊκή Ένωση αλλά ούτε και τα κράτη μέλη της έχουν δημιουργήσει κάποιο επιχειρηματικό μοντέλο που να προωθεί τις ιδιωτικές επενδύσεις. Ενώ οι κατασκευαστές έργων υποδομής ανανεώσιμων πηγών ενέργειας έχουν λάβει επιδοτήσεις με τη μορφή μετρητών οι οποίες χορηγούνται από τους χρήστες ηλεκτρικής ενέργειας, η προώθηση της δέσμευσης και αποθήκευσης CO 2 εξαρτάται σχεδόν αποκλειστικά από τα δικαιώματα άνθρακα τα οποία τιμολογούνται τόσο υψηλά ώστε οι επενδυτές αναγκάζονται να αναζητούν εναλλακτικές επιλογές για να διασφαλίσουν την αποφυγή των εκπομπών CO 2. Η αξία του χρηματοδοτικού μηχανισμού NER300 εξαρτάται PE516.832v01-00 8/10 PR\1001104.doc

επίσης άμεσα από την τιμή του άνθρακα με αποτέλεσμα η κατάρρευσή της να έχει αποτελέσει διπλό πλήγμα για τις ελπίδες που είχαν καλλιεργηθεί σε σχέση με την αξιοποίηση της δέσμευσης και αποθήκευσης CO 2. Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι μια τιμή άνθρακα που κυμαίνεται από 60 έως 70 ευρώ ανά τόνο θα περιόριζε σε μεγάλο βαθμό την ανάγκη επιδότησης των ανανεώσιμων πηγών και θα τόνωνε τις επενδύσεις στη δέσμευση και αποθήκευση CO 2, αλλά κάτι τέτοιο δεν φαίνεται πιθανό να συμβεί στον μακροχρόνιο ορίζοντα. Πρέπει επομένως να υπάρξει μια εναλλακτική προσέγγιση. Ο εισηγητής περιγράφει στην παρούσα έκθεση την κατεύθυνση που θα μπορούσε να πάρει η προσέγγιση αυτή και τα μέτρα που θα κριθούν αναγκαία. Τονίζει ότι η πολιτική και οικονομική στήριξη των κρατών μελών θα είναι άκρως απαραίτητη για να αναπτυχθεί η δέσμευση και αποθήκευση CO 2. Αν και κανένα κράτος μέλος δεν πρέπει να υιοθετήσει την τεχνολογία ενάντια στη θέλησή του, δεν θεωρεί καθόλου βέβαιο ότι όλες οι κυβερνήσεις της ΕΕ γνωρίζουν με ποιον τρόπο θα πετύχουν τους στόχους μείωσης των εκπομπών CO 2 μέχρι το 2050 ή ότι έχουν εκτιμήσει τον ρόλο που μπορεί να διαδραματίσει η δέσμευση και αποθήκευση CO 2. Για τον λόγο αυτό, τονίζει μεταξύ άλλων ότι η νομοθεσία της ΕΕ θα πρέπει να υποχρεώσει όλα τα κράτη μέλη να δημοσιεύσουν μια ενδεικτική στρατηγική στην οποία θα εξηγούν με ποιον τρόπο θα πετύχουν τον στόχο του 2050. Δεν είναι δυνατόν να αφεθούν τα πάντα στον ιδιωτικό τομέα. Τα κράτη μέλη που εκτιμούν πράγματι τις δυνατότητες της τεχνολογίας δέσμευσης και αποθήκευσης CO 2 (CSS) οφείλουν να προετοιμαστούν ώστε να διαδραματίσουν ενεργό ρόλο για να επιτρέψουν την ανάπτυξή της. Θα πρέπει να προσφέρουν χρηματοδοτικούς μηχανισμούς όπως εγγυημένες τιμές αγοράς κατά τα πρότυπα των ποσών που καταβάλλουν για να υποστηρίζουν τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας. Θα χρειαστεί ενδεχομένως να συνδράμουν την κατασκευή ενός δικτύου αγωγών και να βοηθήσουν στον εντοπισμό και την προετοιμασία των τόπων αποθήκευσης. Θα χρειαστεί ενδεχομένως να προσπαθήσουν να πείσουν ένα επιφυλακτικό κοινό σχετικά με την αποθήκευση του CO 2 η οποία εγκυμονεί λιγότερους κινδύνους σε σύγκριση με άλλες βιομηχανικές δραστηριότητες. Θα πρέπει να αποδεχθούν ένα μέρος της οικονομικής ευθύνης σε περίπτωση που υπάρξουν προβλήματα σε κάποιον τόπο αποθήκευσης που θα έχουν εγκρίνει αυτά τα ίδια. Αν και τα κράτη μέλη θα πρέπει να αναλάβουν πρωταγωνιστικό ρόλο, ήταν ανέκαθεν κοινώς αποδεκτό ότι η ΕΕ θα πρέπει ως σύνολο να διαδραματίσει σημαντικό ρόλο ενθαρρύνοντας την ανάπτυξη της δέσμευσης και αποθήκευσης CO 2 και διασφαλίζοντας την από κοινού αξιοποίηση των γνώσεων προς όφελος όλων των ενδιαφερομένων. Όπως έχει διαμορφωθεί η κατάσταση, η ΕΕ δεν διαθέτει πλέον αποτελεσματική πολιτική για να εκπληρώσει αυτήν την αποστολή. Ο εισηγητής προτείνει να συμφωνηθεί ένας κοινός στόχος σε επίπεδο ΕΕ προκειμένου να υπάρξει προβληματισμός και να ενθαρρυνθεί η αξιοποίηση ενός μέρους από τους περιορισμένους υπάρχοντες πόρους που μπορούν να διατεθούν για την επίτευξη του στόχου. Υποστηρίζει ότι απλώς οφείλουμε να υποστηρίξουμε την ανάπτυξη μιας σειράς εμβληματικών έργων τεχνολογιών δέσμευσης και αποθήκευσης CO 2 προκειμένου να δοθεί ώθηση στην καινοτομία, να μειωθεί το κόστος και να γίνει αποδεκτή η τεχνολογία ως βιώσιμη επιλογή. Ο εισηγητής προτείνει τον εξής μετριοπαθή στόχο: μέχρι το 2020 θα πρέπει να λειτουργούν ή να κατασκευάζονται αρκετά έργα τεχνολογιών δέσμευσης και αποθήκευσης PR\1001104.doc 9/10 PE516.832v01-00

CO 2 προκειμένου να είναι δυνατή η αποθήκευση 10 εκατομμυρίων τόνων CO 2 σε ετήσια βάση. Αυτός ο αριθμός αποτελεί το ένα πέμπτο του παγκόσμιου στόχου που έχει προτείνει ο Διεθνής Οργανισμός Ενέργειας. Βραχυπρόθεσμα θα χρειαστεί και άλλη πηγή χρηματοδότησης. Ο εισηγητής τάσσεται υπέρ της δημιουργίας ενός ταμείου βιομηχανικής καινοτομίας από την πώληση δικαιωμάτων εκπομπών άνθρακα. Οι πόροι θα μπορούσαν να διατεθούν όχι μόνο για να υποστηρίξουν τη δέσμευση και αποθήκευση CO 2 αλλά και για να αναπτυχθούν καινοτόμα έργα ανανεώσιμων πηγών ενέργειας και μέσα περιορισμού των εκπομπών CO 2 από ενεργοβόρες βιομηχανίες. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή αναμένει ότι η δέσμευση και αποθήκευση CO 2 θα είναι βιώσιμη σε μεμονωμένη βάση μέχρι το 2035 αλλά μετά το 2020, και πριν από το στάδιο της εμπορικής αξιοποίησής της, ο εισηγητής θεωρεί ότι πηγή της οικονομικής στήριξης θα πρέπει να αποτελούν τα ορυκτά καύσιμα από τα οποία προέρχονται οι εκπομπές CO 2. Προτείνει τη δημιουργία ενός πιστοποιητικού δέσμευσης και αποθήκευσης CO 2 κατά τα πρότυπα του μηχανισμού που καθιστά υποχρεωτική τη χρήση ανανεώσιμων πηγών ενέργειας στο Ηνωμένο Βασίλειο ("Renewables Obligation") ή του σουηδικού/νορβηγικού συστήματος πιστοποιητικών. Θεωρεί ότι η υποχρέωση έκδοσης ορισμένου αριθμού πιστοποιητικών δέσμευσης και αποθήκευσης CO 2 θα πρέπει να ισχύει ειδικά για τους παραγωγούς και τους εισαγωγείς ορυκτών καυσίμων. Αν δεν διατεθεί οικονομική στήριξη για τη δέσμευση και αποθήκευση CO 2, εναλλακτική επιλογή αποτελεί η υιοθέτηση μιας ρυθμιστικής προσέγγισης. Ο εισηγητής προτιμά να αποφύγει τη θέσπιση αυστηρών προτύπων επιδόσεων για τις εκπομπές, αν και αποδέχεται ότι ενδέχεται τελικά να χρειαστούν στο μέλλον. Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο κέρδισε τις εντυπώσεις το 2008 όταν πρότεινε έναν χρηματοδοτικό μηχανισμό για τη στήριξη της δέσμευσης και αποθήκευσης CO 2 ο οποίος έλαβε τη στήριξη του Συμβουλίου και της Επιτροπής. Ο εισηγητής ευελπιστεί ότι οι βουλευτές του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου θα αναλάβουν για άλλη μια φορά την πρωτοβουλία και ότι στην παρούσα έκθεση το Κοινοβούλιο θα προτείνει τα μέσα που θα διασφαλίσουν την εφαρμογή μιας τεχνολογίας η οποία μπορεί να διαδραματίσει καίριο ρόλο για την καταπολέμηση της απειλής της υπερθέρμανσης του πλανήτη. PE516.832v01-00 10/10 PR\1001104.doc