ΑΡΧΗ 1ΗΣ ΣΕΛΙΔΑΣ Γ ΤΑΞΗ ΓΕΝΙΚΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ ΚΑΙ ΕΠΑΛ (ΟΜΑΔΑ Β ) ΚΥΡΙΑΚΗ 27/03/2016 - ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑ: ΒΙΟΛΟΓΙΑ ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΙΔΕΙΑΣ ΣΥΝΟΛΟ ΣΕΛΙΔΩΝ: ΠΕΝΤΕ (5) ΘΕΜΑ Α Να επιλέξετε την φράση που συμπληρώνει ορθά κάθε μία από τις ακόλουθες προτάσεις: Α1. Τα πρώτα πρωτεύοντα που εμφανίστηκαν εξελίχθηκαν από τα: Α. μικρά πλακουντοφόρα θηλαστικά Β. μονοτρήματα θηλαστικά Γ. μαρσιποφόρα θηλαστικά Δ. ερπετά Α2. Στους δευτερογενείς ρύπους ανήκουν: Α. το όζον και το μονοξείδιο του άνθρακα Β. οι υδρογονάνθρακες Γ. τα οξείδια του αζώτου και το ΡΑΝ Δ. το όζον και το ΡΑΝ Α3. Η υψηλή παραγωγικότητα των δέλτα των ποταμών οφείλεται στη/-ν: Α. διαπνοή Β. επιφανειακή απορροή Γ. ατμοσφαιρική αζωτοδέσμευση Δ. φωτοσύνθεση ΤΕΛΟΣ 1ΗΣ ΑΠΟ 5 ΣΕΛΙΔΕΣ
ΑΡΧΗ 2ΗΣ ΣΕΛΙΔΑΣ Α4. Το φαινόμενο της βιοσυσσώρευσης μπορεί να προκληθεί από: Α. τα φωσφορικά και αζωτούχα λιπάσματα Β. τους χλωροφθοράνθρακες Γ. τα παρασιτοκτόνα και εντομοκτόνα Δ. την υπεριώδη ακτινοβολία Α5. Ασθένειες που είναι δυνατό να αντιμετωπιστούν με αντιβιοτικά είναι: Α. το AIDS και η χολέρα Β. ο απλός έρπητας και η λοίμωξη από Candida Γ. η σύφιλη και η γονόρροια Δ. η ηπατίτιδα Β και η λοίμωξη από τριχομονάδα ΜΟΝΑΔΕΣ 25 ΘΕΜΑ Β Β1. Να περιγράψετε τα χαρακτηριστικά του Homo sapiens neanderthalensis. Β2. i. Να αναφέρετε τους παράγοντες που διαμορφώνουν την εξελικτική πορεία. ii. Να αναφέρετε τα δεδομένα που οδήγησαν στην επαναδιατύπωση της θεωρίας του Δαρβίνου. iii. Να περιγράψετε ένα μοντέλο ειδογένεσης. ΜΟΝΑΔΕΣ 9 (3+3+3) Β3. Μετρήσεις που πραγματοποιήθηκαν σε ένα οικοσύστημα έδειξαν ότι η συγκέντρωση DDT στους ιστούς των καταναλωτών 2 ης τάξης ήταν 70mg/Kg. Να εξηγήσετε ποια θα είναι η αναμενόμενη συγκέντρωση DDT στους ιστούς των καταναλωτών 3 ης τάξης αυτού του οικοσυστήματος. ΜΟΝΑΔΕΣ 6 ΤΕΛΟΣ 2ΗΣ ΑΠΟ 5 ΣΕΛΙΔΕΣ
Αριθμός αντισωμάτων ΑΡΧΗ 3ΗΣ ΣΕΛΙΔΑΣ Β4. Είναι γνωστό ότι τα οικοσυστήματα διαθέτουν μηχανισμούς αυτορρύθμισης για να επαναφέρουν την ισορροπία κάθε φορά που αυτή διαταράσσεται. Να αναφέρετε 2 παραδείγματα μηχανισμών αυτορρύθμισης. ΘΕΜΑ Γ Γ1. Το δέρμα καλύπτει την εξωτερική επιφάνεια του σώματος και συμβάλλει στη διατήρηση της υγείας του οργανισμού με πολλούς τρόπους. Να περιγράψετε δύο ρόλους του δέρματος στον ανθρώπινο οργανισμό. ΜΟΝΑΔΕΣ 10 (5+5) Γ2. Να εξηγήσετε τον ρόλο του αντιγόνου ιστοσυμβατότητας στην άμυνα του ανθρώπινου οργανισμού και στις μεταμοσχεύσεις. ΜΟΝΑΔΕΣ 8 Γ3. Στο διάγραμμα που ακολουθεί απεικονίζεται η μεταβολή της συγκέντρωσης των αντισωμάτων στο αίμα ενός ατόμου το οποίο εμβολιάστηκε για το μικρόβιο της χολέρας. Την ίδια χρονική στιγμή (t=0) στο άτομο χορηγήθηκε ορός αντισωμάτων κατά του μικροβίου του τετάνου. α β 0 4 8 12 Χρόνος (ημέρες) ΤΕΛΟΣ 3ΗΣ ΑΠΟ 5 ΣΕΛΙΔΕΣ
ΑΡΧΗ 4ΗΣ ΣΕΛΙΔΑΣ i. Να γράψετε 2 διαφορές των εμβολίων και των ορών αντισωμάτων. ii. Να εξηγήσετε ποια καμπύλη (α, β) αντιστοιχεί στα αντισώματα κατά του τετάνου και ποια στα αντισώματα κατά του βακτηρίου της χολέρας στον οργανισμό αυτού του ατόμου. ΜΟΝΑΔΕΣ 7 (4+3) ΘΕΜΑ Δ Δ1. Στον πίνακα αναφέρεται η συστηματική ταξινόμηση των ειδών: άνθρωπος, σκύλος (Canis familiaris), λύκος (Canis lupus), κροκόδειλος (Crocodilus niloticus). Είδος Homo sapiens Canis familiaris Canis lupus Crocodilus niloticus Γένος Homo Canis Canis Crocodilus Οικογένεια Ανθρωπίδες Canidae Canidae Crocodylidae Τάξη Πρωτεύοντα Σαρκοφάγα Σαρκοφάγα Κροκοδείλια Κλάση Θηλαστικά Θηλαστικά Θηλαστικά Ερπετά Φύλο Χορδωτά Χορδωτά Χορδωτά Χορδωτά Να σχεδιάσετε το φυλογενετικό δένδρο για τα τέσσερα αυτά είδη. Δ2. Να γράψετε τρεις διαφορές της θεωρίας του Λαμάρκ από τη θεωρία του Δαρβίνου. Δ3. Σε ένα οικοσύστημα παρατηρείται η τροφική αλυσίδα: Χορτάρι γρύλος βάτραχος φίδι αλεπού ΤΕΛΟΣ 4ΗΣ ΑΠΟ 5 ΣΕΛΙΔΕΣ ΜΟΝΑΔΕΣ 4 ΜΟΝΑΔΕΣ 6 i. Να ονομάσετε τους παραγωγούς και τους καταναλωτές 3 ης τάξης της αλυσίδας αυτής. ii. Να γράψετε ποιος από τους πληθυσμούς των ειδών που αναφέρονται στην αλυσίδα έχει τη μικρότερη βιομάζα και να αιτιολογήσετε την απάντησή σας. iii. Ένα σμήνος μεταναστευτικών πτηνών κατανάλωσε μεγάλο αριθμό βατράχων της αλυσίδας και ο πληθυσμός τους μειώθηκε σημαντικά. Να εξηγήσετε τι θα συμβεί στον πληθυσμό των γρύλων και των φιδιών. (1+2+2)
ΑΡΧΗ 5ΗΣ ΣΕΛΙΔΑΣ Δ4. Να περιγράψετε τον ρόλο των αποικοδομητών στον βιογεωχημικό κύκλο του αζώτου και στον κύκλο του άνθρακα. Δ5. Να αναφέρετε τα φαινόμενα ατμοσφαιρικής ρύπανσης που προκαλούνται από τη δράση των οξειδίων του αζώτου και να εξηγήσετε τις συνέπειες στην υγεία του ανθρώπου από την παρουσία των οξειδίων αυτών στην ατμόσφαιρα. (2+3) ΟΔΗΓΙΕΣ (για τους εξεταζομένους) 1. Στο εξώφυλλο του τετραδίου να γράψετε το εξεταζόμενο μάθημα. Στο εσώφυλλο πάνωπάνω να συμπληρώσετε τα ατομικά στοιχεία μαθητή. Στην αρχή των απαντήσεών σας να γράψετε πάνω-πάνω την ημερομηνία και το εξεταζόμενο μάθημα. Να μην αντιγράψετε τα θέματα στο τετράδιο και να μην γράψετε πουθενά στις απαντήσεις σας το όνομά σας. 2. Να γράψετε το ονοματεπώνυμό σας στο πάνω μέρος των φωτοαντιγράφων αμέσως μόλις σας παραδοθούν. Τυχόν σημειώσεις σας πάνω στα θέματα δεν θα βαθμολογηθούν σε καμία περίπτωση. Κατά την αποχώρησή σας να παραδώσετε μαζί με το τετράδιο και τα φωτοαντίγραφα. 3. Να απαντήσετε στο τετράδιό σας σε όλα τα θέματα μόνο με μπλε ή μόνο με μαύρο στυλό με μελάνι που δεν σβήνει. Μολύβι επιτρέπεται, μόνο αν το ζητάει η εκφώνηση, και ΜΟΝΟ για πίνακες, διαγράμματα κλπ.. 4. Κάθε απάντηση επιστημονικά τεκμηριωμένη είναι αποδεκτή. 5. Διάρκεια εξέτασης: τρεις (3) ώρες μετά τη διανομή των φωτοαντιγράφων. 6. Χρόνος δυνατής αποχώρησης: 10:30 KΑΛΗ ΕΠΙΤΥΧΙΑ ΤΕΛΟΣ ΜΗΝΥΜΑΤΟΣ ΤΕΛΟΣ 5ΗΣ ΑΠΟ 5 ΣΕΛΙΔΕΣ