ISSN:2241 4878 Τεύχος 204 5 Μαΐου 2017 Δρ. Στυλιανός Γ. Γώγος Οικονομικός Αναλυτής sgogos@eurobank.gr Βελτίωση του οικονομικού κλίματος τον Απρίλιο, ενίσχυση του δείκτη όγκου στο λιανικό εμπόριο τον Φεβρουάριο Ο δείκτης οικονομικού κλίματος (στοιχεία ΙΟΒΕ) σημείωσε μηνιαία βελτίωση τον Απρίλιο 2017. Διαμορφώθηκε στις 94,9 μονάδες δείκτη (ΜΔ) από 93,4 και 92,9 ΜΔ τον Μάρτιο και τον Φεβρουάριο 2017 αντίστοιχα. Σε ότι αφορά την πορεία των επί μέρους δεικτών εμπιστοσύνης, στις υπηρεσίες καταγράφηκε η υψηλότερη θετική μεταβολή (+2,3 ΜΔ) και ακολούθησαν οι καταναλωτές (+2,2 ΜΔ), η βιομηχανία (+1,1 ΜΔ) και το λιανικό εμπόριο (+0,3). Ο δείκτης εμπιστοσύνης στις κατασκευές είχε αρνητική συνεισφορά σημειώνοντας πτώση -3,7 ΜΔ. Σχήμα 1: Δείκτης οικονομικού κλίματος και επί μέρους δείκτες εμπιστοσύνης καταναλωτές, βιομηχανία, υπηρεσίες, λιανικό εμπόριο και κατασκεύες (μονάδες δείκτη) Α Υψηλό 64 μηνών Υψηλό 75 μηνών ΡΗΤΡΑ ΜΗ ΕΥΘΥΝΗΣ Το παρόν εκδόθηκε από την Τράπεζα Eurobank Ergasias A.E ("Εurobank") και δεν επιτρέπεται να αναπαραχθεί, κατά οποιονδήποτε τρόπο, από τα πρόσωπα στα οποία αποστέλλεται. Οι πληροφορίες που παρέχονται δεν συνιστούν επενδυτική ή άλλη συμβουλή, δεν αποτελούν προσφορά αγοράς ή πώλησης ούτε πρόσκληση για υποβολή προσφορών αγοράς ή πώλησης ή εν γένει προσφορά ή πρόσκληση για κατάρτιση συναλλαγών επί των χρηματοπιστωτικών μέσων που αναφέρονται. Οι επενδύσεις που αναλύονται μπορεί να είναι ακατάλληλες για επενδυτές με κριτήρια του συγκεκριμένους επενδυτικούς στόχους τους, τις ανάγκες τους, την επενδυτική εμπειρία τους και την οικονομική κατάστασή τους. Οι πληροφορίες που περιέχονται προέρχονται από πηγές που θεωρούνται αξιόπιστες αλλά δεν έχουν επαληθευθεί από την Eurobank. Οι απόψεις που διατυπώνονται ενδέχεται να μη συμπίπτουν με αυτές οποιουδήποτε μέλους της Eurobank. Καμία δήλωση ή διαβεβαίωση (ρητή ή σιωπηρή) δεν δίδεται όσον αφορά την ακρίβεια, πληρότητα, ορθότητα ή καταλληλότητα των πληροφοριών ή απόψεων, οι οποίες μπορεί να αλλάξουν χωρίς προειδοποίηση. Καμία απολύτως ευθύνη, με οποιονδήποτε τρόπο και αν δημιουργείται, δεν αναλαμβάνεται από την ούτε βαρύνει τη Eurobank ή τα μέλη του Διοικητικού Συμβουλίου της ή τα στελέχη της ή τους υπαλλήλους της όσον αφορά το περιεχόμενο του παρόντος. Οι πληροφορίες που περιλαμβάνονται στο παρόν δεν καταρτίζονται ή εγκρίνονται από την Εurobank και εκφράζουν αποκλειστικά τις απόψεις του συντάκτη τους και δε δεσμεύουν ούτε αντιπροσωπεύουν τις απόψεις και τη θέση της Eurobank. Β Υψηλό 78 μηνών 2 ο Υψηλότερο 74 μηνών Υψηλό 76 μηνών Πηγή: (α) Ίδρυμα Οικονομικών και Βιομηχανικών Ερευνών (ΙΟΒΕ), (β) Eurobank Research. Στο Σχήμα 1 (Α&Β) παρουσιάζουμε την πορεία του δείκτη οικονομικού κλίματος και των επί μέρους δεικτών εμπιστοσύνης από τον Απρίλιο 2014 μέχρι τον Απρίλιο 2017 (τελευταία διαθέσιμη παρατήρηση). Αποδεικνύεται ότι στο 2 ο εξάμηνο 2014, οι προσδοκίες για την πορεία της ελληνικής οικονομίας τουλάχιστον όπως αυτές αποτυπώνονται στους προαναφερθέντες δείκτες είχαν προσεγγίσει υψηλά 6ετίας. Πιο αναλυτικά, ο δείκτης οικονομικού κλίματος βρέθηκε σε υψηλό 75 συνέχεια στην επόμενη σελίδα 1
μηνών τον Ιούνιο 2014, ο δείκτης εμπιστοσύνης στη βιομηχανία σε υψηλό 78 μηνών τον Ιούλιο 2014, οι υπηρεσίες σε υψηλό 76 μηνών τον Αύγουστο 2014, το λιανικό εμπόριο σε υψηλό 76 μηνών τον Νοέμβριο 2014, οι κατασκευές στο 2 ο υψηλότερο 74 μηνών τον Δεκέμβριο 2014 και ο δείκτης καταναλωτικής εμπιστοσύνης σε υψηλό 64 μηνών τον Φεβρουάριο 2015. Ως γνωστόν ακολούθησε μια περίοδος αυξημένης αβεβαιότητας, η κορύφωση της οποίας επήλθε στο διάστημα Ιουνίου Αυγούστου 2015. 1 Στη συνέχεια, με εξαίρεση την παρατήρηση του Σεπτεμβρίου 2015 (απότομη ανάκαμψη), καταγράφηκε σταδιακή ομαλοποίηση του οικονομικού κλίματος και των δεικτών εμπιστοσύνης στη βιομηχανία, στις υπηρεσίες και το λιανικό εμπόριο. Οι δείκτες εμπιστοσύνης κατασκευών και καταναλωτή δεν ακολούθησαν παρόμοια πορεία, με τη διαμορφωθείσα τάση να χαρακτηρίζεται ως στάσιμη. Εν κατακλείδι, το οικονομικό κλίμα στην Ελλάδα παρουσίασε σε όρους μηνιαίας μεταβολής μια μικρή βελτίωση τους δύο τελευταίους μήνες (Μάρτιος Απρίλιος 2017). 2 Το ζητούμενο από εδώ και πέρα είναι να συνεχιστεί και να αποκτήσει ισχυρότερη δυναμική η εν λόγω πορεία. Η αναμενόμενη ολοκλήρωση της 2 ης αξιολόγησης του 3 ου προγράμματος οικονομικής προσαρμογής στην επόμενη συνεδρίαση των υπουργών οικονομικών των χωρών-μελών της Ευρωζώνης (Eurogroup) της 22 ης Μαΐου 2017 αποτελεί ένα βασικό βήμα προς αυτή την κατεύθυνση. Ο δείκτης όγκου στο λιανικό εμπόριο κατέγραψε θετική ετήσια και μηνιαία μεταβολή της τάξης του 9,4% και 3,6% αντίστοιχα τον Φεβρουάριο 2017. Σύμφωνα με τα στοιχεία της ελληνικής στατιστικής αρχής (ΕΛΣΤΑΤ), ο δείκτης όγκου στο λιανικό εμπόριο (αξία πωλήσεων σε σταθερές τιμές) σημείωσε θετική ετήσια μεταβολή της τάξης του 9,4% τον Φεβρουάριο 2017 από 0,2% τον Ιανουάριο 2017. Τα αντίστοιχα μεγέθη σε όρους μηνιαίας μεταβολής ήταν 3,6% και 0,1% αντίστοιχα. Βάσει αυτών των στοιχείων, η μέση τριμηνιαία μεταβολή διαμορφώθηκε στο 3,0% (κινητός μέσος 3 μηνών) από 1,8% το 4 ο τρίμηνο 2016. Η υψηλή μεταβολή (ετήσια) του δείκτη όγκου στο λιανικό εμπόριο τον Φεβρουάριο 2017 εξηγείται σε έναν βαθμό από την επίδραση βάσης του Φεβρουαρίου 2016. Τότε ο αντίστοιχος δείκτης είχε συρρικνωθεί σε ετήσια και σε μηνιαία βάση κατά -6,2% και -5,1% αντίστοιχα. Ωστόσο, θα πρέπει να τονίσουμε ότι η σχετικά υψηλή μηνιαία αύξηση (3,6%) που καταγράφηκε τον Φεβρουάριο 2017 δεν ήταν αναμενόμενη καθώς τον ίδιο μήνα ο δείκτης εμπιστοσύνης στο λιανικό εμπόριο είχε σημειώσει σημαντική πτώση (-11,0 ΜΔ). 3 Σχήμα 3: Δείκτης όγκου στο λιανικό εμπόριο (ετήσια % μεταβολή) Σχήμα 2: Δείκτης όγκου στο λιανικό εμπόριο (ετήσια % μεταβολή) Πηγή: (α) Ελληνική Στατιστική Αρχή (ΕΛΣΤΑΤ), (β) Eurobank Research. Επιβραδύνθηκε ο ρυθμός επιδείνωσης των λειτουργικών συνθηκών στον τομέα της μεταποίησης στην Ελλάδα (Απρίλιος 2017). Πηγή: (α) Ελληνική Στατιστική Αρχή (ΕΛΣΤΑΤ), (β) Eurobank Research. 1 Ο δείκτης οικονομικού κλίματος βρέθηκε σε χαμηλό 77 μηνών τον Αύγουστο 2017 (βιομηχανία χαμηλό 75 μηνών, υπηρεσίες χαμηλό 34 μηνών, υπηρεσίες χαμηλό 21 μηνών, λιανικό εμπόριο χαμηλό 31 μηνών, κατασκευές χαμηλό 45 μηνών). 2 Αυτό είναι ένα θετικό μήνυμα για την πορεία της εγχώριας οικονομικής δραστηριότητας το 2 ο τρίμηνο 2017 σε σχέση με το προηγούμενο τρίμηνο. Ο δείκτης υπευθύνων προμηθειών της Markit PMI για τον τομέα της μεταποίησης στην Ελλάδα διαμορφώθηκε στις 48,2 ΜΔ τον Απρίλιο 2017 από 46,7 ΜΔ τον Μάρτιο 2017. Αυτός ήταν ο 8 ος συνεχής μήνας που ο εν λόγω δείκτης βρίσκεται κάτω του ορίου μηδενικής μεταβολής (βελτίωση/επιδείνωση των λειτουργικών συνθηκών) των 50 μονάδων δείκτη (ΜΔ). Ωστόσο, σε σχέση με τον Μάρτιο 2017, παρατηρείται επιβράδυνση του ρυθμού επιδείνωσης των λειτουργικών συνθηκών. Επιπρόσθετα, όπως σημειώνεται και στο δελτίο τύπου της Markit, οι επιχειρήσεις που 3 Για παράδειγμα βλέπε: https://www.eurobank.gr/uploads/reports/200_7days_6_4_17.pdf 2
συμμετέχουν στην έρευνα εξακολουθούν να παραμένουν αισιόδοξες αναφορικά με την προοπτική αύξησης της παραγωγής τους μέσα στους επόμενους 12 μήνες. Σχήμα 4: Δείκτης PMI για τον τομέα της μεταποίησης στην Ελλάδα (μονάδες δείκτη) Σχήμα 5: Καταθέσεις και χρηματοδότηση του ιδιωτικού τομέα (μηνιαία μεταβολή, δις) Α. Καταθέσεις και ρέπος των μη ΝΧΙ στα ΝΧΙ στην Ελλάδα εκτός της Τραπέζης της Ελλάδος (κάτοικοι εσωτερικού, ιδιωτικός τομέας) Από τον Δεκ-2016 το ταμείο παρακαταθηκών και δανείων δεν λογίζεται ως ΝΧΙ Πηγή: (α) Markit, (β) Eurobank Research. Β. Χρηματοδότηση των κατοίκων εσωτερικού πλην ΝΧΙ από τα εγχώρια ΝΧΙ εκτός της Τραπέζης της Ελλάδος (ιδιωτικός τομέας) Οι καταθέσεις του ιδιωτικού τομέα παρουσίασαν μηνιαία αύξηση 234,5 εκατ. τον Μάρτιο 2017. Το αντίστοιχο μέγεθος για τη χρηματοδότηση ήταν αρνητικό στα - 1.013,4 εκατ. Σύμφωνα με τα στοιχεία της Τραπέζης της Ελλάδος (ΤτΕ), το σύνολο των καταθέσεων και ρέπος των μη νομισματικών και χρηματοπιστωτικών ιδρυμάτων (ΝΧΙ) ιδιωτικού τομέα στα ΝΧΙ στην Ελλάδα (εκτός της ΤτΕ) διαμορφώθηκε στα 119,3 δις τον Μάρτιο 2017 παρουσιάζοντας μηνιαία αύξηση 234,5 εκατ. (βλέπε Σχήμα 5). Σε σχέση με τον Δεκέμβριο 2016, δηλαδή σε όρους μεταβολής τριμήνου, καταγράφηκε σωρευτική πτώση της τάξης των - 2,1 δις (- 2,0 δις νοικοκυριά και - 0,1 ιδιωτικές επιχειρήσεις). Σημειώνουμε ότι η αντίστοιχη μεταβολή για τον τομέα της γενικής κυβέρνησης ήταν - 0,1 δις. Ως εκ τούτου, το σύνολο των καταθέσεων των κατοίκων εσωτερικού μειώθηκε κατά - 2,2 δις το 1 ο τρίμηνο 2017. Από τον Δεκ-2016 το ταμείο παρακαταθηκών και δανείων δεν λογίζεται ως ΝΧΙ Πηγή: (α) Τράπεζα της Ελλάδος (ΕΛΣΤΑΤ), (β) Eurobank Research. Σε ότι αφορά το επίπεδο της χρηματοδότησης των κατοίκων εσωτερικού πλην ΝΧΙ από τα εγχώρια ΝΧΙ εκτός της ΤτΕ οι μεταβολές είχαν ως εξής: γενικό σύνολο - 1,7 δις σε σχέση με τον Φεβρουάριο 2017 και - 4,0 δις σε σύγκριση με τον Δεκέμβριο 2016, γενική κυβέρνηση - 0,7 και - 1,8 δις, ιδιωτικές επιχειρήσεις - 0,5 και - 1,1 δις και νοικοκυριά - 0,5 και - 0,9 δις. Συνεπώς, το 1 ο τρίμηνο 2017, το σύνολο της χρηματοδότησης των κατοίκων εσωτερικού (υποκατηγορία του ενεργητικού των ΝΧΙ) μειώθηκε κατά - 4,0 δις και το αντίστοιχο των καταθέσεων (υποκατηγορία του παθητικού των ΝΧΙ) συρρικνώθηκε κατά - 2,2 δις. 3
Πίνακας Α1: Βασικά Μακροοικονομικά Μεγέθη της Ελληνικής Οικονομίας Πραγματικό Ακαθάριστο Εγχώριο Προϊόν (εποχικά διορθωμένα στοιχεία) Το 4 ο τρίμηνο (2016) ο ρυθμός οικονομικής μεγέθυνσης ήταν -1,1% (+2,0% (2016Q3) και +0,7% (2015Q4)). Η αντίστοιχη τριμηνιαία % μεταβολή ήταν -1,2% (+0,6% (2016Q3) και +1,9% (2015Q4)). 1996Q4-2016Q4 2013Q4 2016Q4 Βασικά Στατιστικά Στοιχεία Πραγμ. ΑΕΠ Δ (ετήσια, %) Περίοδος: 1996Q1 2016Q4 Στοιχεία: τριμηνιαία Μέσος Όρος: +0,8% Διάμεσος: +2,4% Μέγιστο: +6,8% (2003Q4) Ελάχιστο: -10,2% (2011Q1) Ποσοστό Ανεργίας (εποχικά διορθωμένα στοιχεία) Τον Ιανουάριο (2017) το ποσοστό ανεργίας διαμορφώθηκε στο 23,5% (23,5% (12/2016) και 24,3% (1/2016)) και η αντίστοιχη ετήσια μεταβολή ήταν -0,8 ΠΜ (-0,6 ΠΜ (12/2016) και -1,5 ΠΜ (1/2016)). Ο αριθμός των απασχολούμενων ανήλθε στα 3.639,1 χιλ άτομα (3.644,7 χιλ (12/2016) και 3.631,8 χιλ (1/2016)) και των ανέργων στα 1.116,8 χιλ άτομα (1.118,9 χιλ (12/2016) και 1.164,6 χιλ (1/2016)). 1/2008 1/2017 1/2014 1/2017 Σημείωση: Δ = μεταβολή Δημοσίευση: 6/3/2016 Επομ. δημ.: 15/5/2017 (εκτιμήσεις), 2/6/2017 (προσωρινά στοιχεία) Βασικά Στατιστικά Στοιχεία Ποσοστό Ανεργίας, % Περίοδος: 1/2004-1/2017 Στοιχεία: μηνιαία Μέσος Όρος: 16,4% Διάμεσος: 12,7% Μέγιστο: 27,9% (7/2013) Ελάχιστο: 7,3% (5/2008) Σημείωση: Δ = μεταβολή, ΑΑ = αριστερός άξονας, ΔΑ = δεξιός άξονας, ΠΜ = ποσοστ. μοναδ. Δημοσίευση: 6/4/2017 Επομ. δημ.: 11/5/2017 Εναρμονισμένος ΔΤΚ και Εθνικός ΔΤΚ Τον Μάρτιο (2017) η ετήσια μεταβολή (%) του ΕνΔΤΚ ήταν στο +1,7% (+1,4% (2/2017) και -0,7% (3/2016)) και η αντίστοιχη μέση ετήσια μεταβολή ήταν στο +0,5% (+0,3% (2/2017) και -0,6% (3/2016)). Για τον ίδιο μήνα η ετήσια μεταβολή (%) του Εθνικού ΔΤΚ ήταν στο +1,7% (+1,3% (2/2017) και -1,5% (3/2016)) και η αντίστοιχη μέση ετήσια μεταβολή ήταν στο -0,2% (-0,5% (2/2017) και -1,4% (3/2016)). 3/2002 3/2017 3/2014 3/2017 Βασικά Στατιστικά Στοιχεία ΕνΔΤΚ, Δ (ετήσια, %) Περίοδος: 1/1997-3/2017 Στοιχεία: μηνιαία Μέσος Όρος: 2,5% Διάμεσος: 3,0% Μέγιστο: 6,6% (1/1997) Ελάχιστο: -2,9% (11/2013) Σημείωση: Δ = μεταβολή Δημοσίευση: 10/4/2017 Επομ. δημ.: 10/5/2017 Πηγή: (α) Ελληνική Στατιστική Αρχή (ΕΛ.ΣΤΑΤ.), (β) Eurobank Research. 4
Πίνακας Α2: Εξωτερικός Τομέας (άθροισμα περιόδου 12 μηνών) Συγκεντρωτικά Ισοζύγια (2/2014-2/2017) Επί μέρους Ισοζύγια (2/2014-2/2017) Δημοσίευση: 20/4/2017 Αγαθών (καυσίμων, πλοίων, χωρίς καύσιμα και πλοία) Το διάστημα Μαρτίου 2016 - ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών διαμορφώθηκε στα -0,7 δις ευρώ (2/2016-1/2017: -0,6 και 3/2015-2/2016: +0,3). Το διάστημα Μαρτίου 2016 - ισοζύγιο αγαθών διαμορφώθηκε στα -17,1 δις ευρώ (2/2016-1/2017: -16,9 και 3/2015-2/2016: -16,8). Υπηρεσιών (ταξιδιωτικό, μεταφορών και λοιπών υπηρεσιών) Το διάστημα Μαρτίου 2016 - ισοζύγιο υπηρεσιών διαμορφώθηκε στα +15,6 δις ευρώ (2/2016-1/2017: +15,4 και 3/2015-2/2016: +16,5). Το διάστημα Μαρτίου 2016 - ταξιδιωτικό ισοζύγιο διαμορφώθηκε στα +11,2 δις ευρώ (2/2016-1/2017: +11,2 και 3/2015-2/2016: +12,1). Πρωτογενών Εισοδημάτων (αμοιβ. & μισθ., τόκων, μερισμ. & κερδ. και λοιπ. πρωτογ. εισοδ.) Το διάστημα Μαρτίου 2016 - ισοζύγιο πρωτογενών εισοδημάτων διαμορφώθηκε στα +1,1 δις ευρώ (2/2016-1/2017: +1,3 και 3/2015-2/2016: +1,0). Το διάστημα Μαρτίου 2016 - ισοζύγιο τόκων, μερισμάτων και κερδών διαμορφώθηκε στα -1,7 δις ευρώ (2/2016-1/2017: -1,8 και 3/2015-2/2016: -1,3). Δευτερογενών Εισοδημάτων (γενικής κυβέρνησης και λοιπών τομέων) Το διάστημα Μαρτίου 2016 - ισοζύγιο δευτερογενών εισοδημάτων διαμορφώθηκε στα -0,3 δις ευρώ (2/2016-1/2017: -0,4 και 3/2015-2/2016: -0,5). Το διάστημα Μαρτίου 2016 - ισοζύγιο γενικής κυβέρνησης διαμορφώθηκε στα -0,6 δις ευρώ (2/2016-1/2017: -0,7 και 3/2015-2/2016: -0,6). Πηγή: (α) Τράπεζα της Ελλάδος (ΤτΕ), (β) Eurobank Research. Επόμενη δημοσίευση: 22/5/2017 5
Πίνακας Α3: Χρηματοδότηση της Ελληνικής Οικονομίας από εγχώρια ΝΧΙ εκτός της ΤτΕ Συνολική Περίοδος: 3/2005-3/2017 Υποπερίοδος: 3/2014 3/2017 Δημοσίευση: 28/4/2017 Γενικό Σύνολο (υπόλοιπα) Τον Μάρτιο (2017) το γενικό σύνολο της χρηματοδότησης ανήλθε στα 209,8 δις ευρώ (2/2017: 211,5 δις ευρώ και 3/2016: 224,1 δις ευρώ). -6,4% (2/2017: -6,0% και 3/2016: -5,0%). Γενικής Κυβέρνησης (υπόλοιπα) Τον Μάρτιο (2017) η χρηματοδότηση της γενικής κυβέρνησης ανήλθε στα 17,2 δις ευρώ (2/2017: 17,9 δις ευρώ και 3/2016: 22,0 δις ευρώ). -21,6% (2/2017: -19,7% και 3/2016: -4,5%). Ιδιωτικών Επιχειρήσεων (υπόλοιπα) Τον Μάρτιο (2017) η χρηματοδότηση των ιδιωτικών επιχειρήσεων ανήλθε στα 93,4 δις ευρώ (2/2017: 94,0 δις ευρώ και 3/2016: 95,9 δις ευρώ). -2,5% (2/2017: -2,2% και 3/2016: -6,9%). Ιδιωτών και Ιδιωτικών μη Κερδοσκοπικών Ιδρυμάτων (υπόλοιπα) Τον Μάρτιο (2017) η χρηματοδότηση των ιδιωτών και των ΙΜΚΙ ανήλθε στα 86,1 δις ευρώ (2/2017: 86,6 δις ευρώ και 3/2016: 92,9 δις ευρώ). -7,3% (2/2017: -7,2% και 3/2016: -3,6%). Σημείωση: από τον Δεκέμβριο 2016 το ταμείο παρακαταθηκών και δανείων δεν λογίζεται ως ΝΧΙ. Πηγή: (α) Τράπεζα της Ελλάδος (ΤτΕ), (β) Eurobank Research. Επόμενη Δημοσίευση: 29/5/2017 6
Πίνακας Α4: Καταθέσεις και Ρέπος των μη ΝΧΙ στα Εγχώρια ΝΧΙ εκτός της ΤτΕ Συνολική Περίοδος: 3/2005-3/2017 Υποπερίοδος: 3/2014 3/2017 Δημοσίευση: 28/4/2017 Γενικό Σύνολο (υπόλοιπα) Τον Μάρτιο (2017) το γενικό σύνολο (κάτοικοι εσωτερικού, λοιπών χωρών ευρωζώνης και μη κάτοικοι ζώνης ευρώ) των καταθέσεων (και ρέπος) ανήλθε στα 155,2 δις ευρώ (2/2017: 155,7 δις ευρώ και 3/2016: 154,4 δις ευρώ). +0,5% (2/2017: +0,2% και 3/2016: -14,8%). Γενικής Κυβέρνησης (υπόλοιπα) Τον Μάρτιο (2017) οι καταθέσεις (και ρέπος) της γενικής κυβέρνησης ανήλθαν στα 10,6 δις ευρώ (2/2017: 11,3 δις ευρώ και 3/2016: 9,9 δις ευρώ). +7,2% (2/2017: +12,1% και 3/2016: -5,8%). Ιδιωτικών Επιχειρήσεων (υπόλοιπα) Τον Μάρτιο (2017) οι καταθέσεις (και ρέπος) των ιδιωτικών επιχειρήσεων (ασφαλιστικές, λοιπά χρηματοπιστωτικά ιδρύματα και μη χρηματοπιστωτικές) ανήλθαν στα 20,5 δις ευρώ (2/2017: 19,9 δις ευρώ και 3/2016: 20,1 δις ευρώ). +2,2% (2/2017: -0,6% και 3/2016: -2,8%). Νοικοκυριών και Ιδιωτικών μη Κερδοσκοπικών Ιδρυμάτων (υπόλοιπα) Τον Μάρτιο (2017) οι καταθέσεις (και ρέπος) των νοικοκυριών και ΙΜΚΙ ανήλθαν στα 98,8 δις ευρώ (2/2017: 99,1 δις ευρώ και 3/2016: 101,4 δις ευρώ). -2,6% (2/2017: -2,5% και 3/2016: -14,0%). Σημείωση: από τον Δεκέμβριο 2016 το ταμείο παρακαταθηκών και δανείων δεν λογίζεται ως ΝΧΙ και οι καταθέσεις του ΤΕΚΕ μεταφέρονται στη Γεν. Κυβερν. Πηγή: (α) Τράπεζα της Ελλάδος (ΤτΕ), (β) Eurobank Research. Επόμενη Δημοσίευση: 29/5/2017 7
Πίνακας Α5: Δείκτες Οικονομικού Κλίματος - Εμπιστοσύνης, Ελλάδα και Ευρωζώνη Συνολική Περίοδος: 4/2002-4/2017 Υποπερίοδος: 4/2014 4/2017 Δημοσίευση: 27/4/2017 Οικονομικό Κλίμα Συγκεντρωτικός Δείκτης Εμπιστοσύνης οικονομικού κλίματος (94,9 μονάδες δείκτη (ΜΔ)) βελτιώθηκε κατά +1,5 ΜΔ σε σχέση με τον Μάρτιο (2017) και βελτιώθηκε κατά +4,2 ΜΔ σε σχέση με τον αντίστοιχο μήνα του προηγούμενου έτους. Βιομηχανία (Στάθμιση: 40%) εμπιστοσύνης στη βιομηχανία (-5,6 ΜΔ) βελτιώθηκε κατά +1,1 ΜΔ σε σχέση με τον Μάρτιο (2017) και βελτιώθηκε κατά +2,2 ΜΔ σε σχέση με τον αντίστοιχο μήνα του προηγούμενου έτους. Υπηρεσίες (Στάθμιση: 30%) εμπιστοσύνης στις υπηρεσίες (8,9 ΜΔ) βελτιώθηκε κατά +2,3 ΜΔ σε σχέση με τον Μάρτιο (2017) και βελτιώθηκε κατά +21,9 ΜΔ σε σχέση με τον αντίστοιχο μήνα του προηγούμενου έτους. Καταναλωτές (Στάθμιση: 20%) εμπιστοσύνης καταναλωτή ( -72,2 ΜΔ) βελτιώθηκε κατά +2,2 ΜΔ σε σχέση με τον Μάρτιο (2017) και βελτιώθηκε κατά +1,5 ΜΔ σε σχέση με τον αντίστοιχο μήνα του προηγούμενου έτους. Λιανικό Εμπόριο (Στάθμιση: 5%) εμπιστοσύνης στο λιανικό εμπόριο (3,0 ΜΔ) βελτιώθηκε κατά +0,3 ΜΔ σε σχέση με τον Μάρτιο (2017) και επιδεινώθηκε κατά -2,6 ΜΔ σε σχέση με τον αντίστοιχο μήνα του προηγούμενου έτους. Κατασκευές (Στάθμιση: 5%) εμπιστοσύνης στις κατασκευές (-53,5 ΜΔ) επιδεινώθηκε κατά -3,7 ΜΔ σε σχέση με τον Μάρτιο (2017) και επιδεινώθηκε κατά -7,6 ΜΔ σε σχέση με τον αντίστοιχο μήνα του προηγούμενου έτους. Πηγή: (α) Ευρωπαϊκή Επιτροπή (European Commission), (β) Eurobank Research. Επόμενη δημοσίευση: 30/5/2017 8
Ενημέρωση: 5/5/2017 Μεταβλητές Πίνακας Α6: Βασικά Μακροοικονομικά Μικροοικονομικά Μεγέθη της Ελληνικής Οικονομίας Παρατήρηση Εποχ. Τελευταία Προηγούμενης Στοιx. Πηγή Παράθεση Διόρθ. Παρατήρηση Περιόδου Παρατηρήσεις Παρελθόντων Ετών Βασική Επισκόπηση Πραγματικό Ακαθάριστο Εγχώριο Προϊόν y (1), (7) Δ (yoy, %) 0.0% 2016 0.2% 2015 0.4% 2014 3.2% 2013 7.3% 2012 9.1% 2011 Πραγματικό Ακαθάριστο Εγχώριο Προϊόν δις 184.5 184.5 184.9 184.2 190.4 205.4 Ονομαστικό Ακαθάριστο Εγχώριο Προϊόν 175.9 175.7 177.9 180.7 191.2 207.0 Ποσοστό Ανεργίας % 23.5% 24.9% 26.5% 27.5% 24.4% 17.9% Εθνικός Δείκτης Τιμών Καταναλωτή Δ (yoy, %) 0.8% 1.7% 1.3% 0.9% 1.5% 3.3% Εναρμονισμένος Δείκτης Τιμών Καταναλωτή 0.0% 1.1% 1.4% 0.9% 1.0% 3.1% Αποπληθωριστής Ακαθάριστου Εγχώριου Προϊόντος 0.1% 1.0% 1.8% 2.4% 0.4% 0.8% Πραγματικό Ακαθάριστο Εγχώριο Προϊόν q Ναι 1.1% 2016 Q4 2.0% 2016 Q3 0.7% 2015 Q4 0.2% 2014 Q4 2.2% 2013 Q4 4.3% 2012 Q4 Πραγματικό Ακαθάριστο Εγχώριο Προϊόν Δ (qoq, %) 1.2% 0.6% 1.9% 1.2% 0.6% 0.2% Ποσοστό Ανεργίας m % 23.5% Ιαν 17 23.5% Δεκ 16 24.3% Ιαν 16 25.8% Ιαν 15 27.1% Ιαν 14 26.7% Ιαν 13 Εθνικός Δείκτης Τιμών Καταναλωτή Δ (yoy, %) Όχι 1.7% Μαρ 17 1.3% Φεβ 17 1.5% Μαρ 16 2.1% Μαρ 15 1.3% Μαρ 14 0.2% Μαρ 13 Εναρμονισμένος Δείκτης Τιμών Καταναλωτή 1.7% 1.4% 0.7% 1.9% 1.5% 0.2% Αποπληθωριστής Ακαθάριστου Εγχώριου Προϊόντος q Ναι 0.4% 2016 Q4 0.2% 2016 Q3 1.1% 2015 Q4 0.3% 2014 Q4 3.8% 2013 Q4 2.1% 2012 Q4 Συνιστ. Πραγμ. Ακαθάριστου Εγχώριου Προϊόντος Πραγμ. Ιδιωτική Καταναλ. (Νοικοκυριά και ΜΚΙΕΝ) q (1), (7) Δ (yoy, %) Ναι 1.1% 2016 Q4 6.1% 2016 Q3 0.4% 2015 Q4 1.1% 2014 Q4 0.8% 2013 Q4 8.1% 2012 Q4 Πραγμ. Δημόσια Κατανάλωση 2.0% 1.3% 2.5% 6.2% 3.2% 5.9% Πραγμ. Επενδύσεις Παγίων (Ιδιωτικές και Δημόσιες) 13.8% 12.6% 14.0% 0.3% 9.8% 8.2% Πραγμ. Εξαγωγές (Αγαθά και Υπηρεσίες) 5.7% 11.0% 2.6% 11.4% 2.9% 3.4% Πραγμ. Εισαγωγές (Αγαθά και Υπηρεσίες) 3.0% 13.8% 2.7% 16.6% 7.5% 3.3% Αποτελεσματικότητα Πραγμ. Παραγωγικ. της Εργασίας (ανά άτομο) q (4), (7) Δ (yoy, %) Όχι 1.3% 2016 Q4 0.5% 2016 Q3 0.6% 2015 Q4 1.8% 2014 Q4 1.4% 2013 Q4 0.5% 2012 Q4 Πραγμ. Παραγωγικ. της Εργασίας (ανά ώρα εργασίας) 0.1% 1.8% 0.1% 1.0% 1.4% 0.4% Ονομ. Μοναδ. Κόστος Εργασίας (ανά άτομο) 1.6% 0.0% 1.6% 0.1% 9.8% 1.2% Ονομ. Μοναδ. Κόστος Εργασίας (ανά ώρα εργασίας) 1.0% 0.5% 0.0% 0.0% 9.5% 0.5% Αγορά Εργασίας Απασχολούμενοι m (1),(7) χιλ. άτομα Ναι 3639.1 Ιαν 17 3644.7 Δεκ 16 3631.8 Ιαν 16 3535.8 Ιαν 15 3505.0 Ιαν 14 3545.9 Ιαν 13 Άνεργοι 1116.8 1118.9 1164.6 1229.5 1303.4 1288.5 Εργατικό Δυναμικό 4755.9 4763.6 4796.4 4765.3 4808.4 4834.4 Μη Ενεργός Πληθυσμός 3271.5 3265.8 3267.6 3340.7 3350.9 3370.2 Αγορά Ακινήτων Δείκτης Τιμών Διαμερισμάτων q (2),(7) Δ (yoy, %) Όχι 0.7% 2016 Q4 1.5% 2016 Q3 5.1% 2015 Q4 5.5% 2014 Q4 9.6% 2013 Q4 12.8% 2012 Q4 Συνολική Οικοδ. Δραστηριότητα (αριθμός αδειών) m (1), (7) 11.1% Ιαν 17 2.1% Δεκ 16 18.8% Ιαν 16 7.1% Ιαν 15 35.3% Ιαν 14 36.3% Ιαν 13 Βιομηχανία και Εμπόριο Δείκτης Υπευθύνων Προμηθειών (PMI) m (6), (7) ΜΔ Ναι 48.2 Απρ 17 46.7 Μαρ 17 49.7 Απρ 16 46.5 Απρ 15 51.1 Απρ 14 45.0 Απρ 13 Δείκτης Βιομηχανικής Παραγωγής (1), (7) Δ (yoy, %) 10.7% Φεβ 17 6.4% Ιαν 17 3.1% Φεβ 16 2.3% Φεβ 15 0.3% Φεβ 14 3.0% Φεβ 13 Δείκτης Κύκλου Εργασιών στη Βιομηχανία 20.9% 26.7% 14.6% 9.7% 0.9% 7.2% Δείκτης Κύκλου Εργασιών στο Λιανικό Εμπόριο 10.5% 1.6% 7.4% 2.4% 1.1% 13.4% Δείκτης Όγκου στο Λιανικό Εμπόριο 9.4% 0.2% 6.2% 0.5% 1.6% 13.1% Δείκτης Κύκλου Εργασιών στο Χονδρικό Εμπόριο q (1),(7) 2.1% 2016 Q4 3.0% 2016 Q3 2.0% 2015 Q4 0.3% 2014 Q4 12.9% 2013 Q4 5.5% 2012 Q4 Δείκτης Κύκλου Εργασιών στον Τομέα των Αυτοκιν. 0.1% 13.5% 8.5% 18.0% 9.0% 32.7% Εξωτερικός Τομέας Ισοζύγιο Τρεχουσών Συναλλαγών (Α+Β+Γ+Δ) m (2), (7) Σ12m δις Όχι 0.7 Φεβ 17 0.6 Ιαν 17 0.3 Φεβ 16 3.2 Φεβ 15 3.0 Φεβ 14 7.2 Φεβ 13 A. Ισοζύγιο Αγαθών (Α1+Α2+Α3) 17.1 16.9 16.8 21.7 20.4 21.2 Α1. Καυσίμων 3.2 3.0 4.0 5.8 6.4 8.4 Α2. Πλοίων 0.2 0.1 0.3 2.0 1.6 1.0 Α3. Χωρίς Καύσιμα και Πλοία 13.8 13.8 12.5 13.9 12.4 11.8 Β. Ισοζύγιο Υπηρεσιών (Β1+Β2+Β3) 15.6 15.4 16.5 18.2 15.8 13.8 Β1. Ταξιδιωτικό 11.2 11.2 12.1 11.3 10.3 8.6 Β2. Μεταφορών 3.5 3.5 4.0 6.8 5.7 5.8 Β3. Λοιπών Υπηρεσιών 0.9 0.8 0.4 0.0 0.2 0.7 Γ. Ισοζύγιο Πρωτογενών Εισοδημάτων (Γ1+Γ2+Γ3) 1.1 1.3 1.0 0.8 0.2 0.9 Γ1.Αμοιβών και Μισθών 0.1 0.1 0.2 0.3 0.2 0.2 Γ2.Τόκων, Μερισμάτων και Κερδών 1.7 1.8 1.3 1.8 2.7 1.2 Γ3. Λοιπών Πρωτογενών Εισοδημάτων 2.9 3.2 2.5 2.9 2.7 2.4 Δ. Ισοζύγιο Δευτερογενών Εισοδημάτων (Δ1+Δ2) 0.3 0.4 0.5 0.5 1.8 0.7 Δ1. Γενικής Κυβέρνησης 0.6 0.7 0.6 0.7 1.4 1.0 Δ2. Λοιπών Τομέων 0.3 0.3 0.1 0.2 0.4 0.3 Δημοσιονομικά Στοιχεία (Γενική Κυβέρνηση) Ισοζύγιο Γενικής Κυβέρνησης % του ΑΕΠ y (1), (7) % 0.7% 2016 5.9% 2015 3.7% 2014 13.1% 2013 8.9% 2012 10.3% 2011 Πρωτογενές Ισοζύγιο Γενικής Κυβέρνησης % του ΑΕΠ 3.9% 2.3% 0.3% 9.1% 3.8% 3.0% Χρέος Γενικής Κυβέρνησης % του ΑΕΠ 179.0% 177.4% 179.7% 177.4% 159.6% 172.1% Κυβέρνηση (Εκτέλεση Κρατικού Προϋπολογισμού) A. Καθαρά Έσοδα Κρατικού Προϋπολογισμού (Π) (5), (7) δις 11.4 Μαρ 17 8.3 Φεβ 17 4.2 Ιαν 17 54.0 Δεκ 16 47.9 Νοε 16 42.8 Οκτ 16 B. Καθαρά Έσοδα Κρατικού Προϋπολογισμού (Σ) 12.4 8.1 4.0 52.4 46.4 41.9 Απόκλιση Έσοδα (A B) 1.0 0.2 0.2 1.7 1.5 0.9 Γ. Δαπάνες Κρατικού Προϋπολογισμού (Π) 12.8 7.9 3.3 55.2 45.9 41.5 Δ. Δαπάνες Κρατικού Προϋπολογισμού (Σ) 13.8 8.9 3.5 56.0 48.3 43.5 Απόκλιση Δαπάνες (Γ Δ) 1.0 1.0 0.1 0.8 2.4 2.0 Πρωτογενές Αποτελ. Κρατικού Προϋπολογισμού (Π) 1.1 2.1 1.0 4.4 7.4 6.5 Πρωτογενές Αποτέλ. Κρατικού Προϋπολογισμού (Σ) 1.0 0.9 0.7 2.0 3.6 3.6 Ισοζύγιο Κρατικού Προϋπολογισμού (Π) 1.4 0.4 0.8 1.1 2.0 1.3 Ισοζύγιο Κρατικού Προϋπολογισμού (Σ) 1.4 0.8 0.5 3.6 1.9 3.5 Επιτόκια Αναφοράς Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας Διευκόλυνση Αποδοχής Καταθέσεων (2), (7) % 0.4% 16/3/16 0.3% 9/12/14 0.2% 10/9/14 0.1% 11/6/14 0.0% 13/11/13 0.0% 8/5/13 Δημοπρασίες Σταθερού Επιτοκίου 0.0% 0.1% 0.1% 0.2% 0.3% 0.5% Διευκόλυνση Οριακής Χρηματοδότησης 0.3% 0.3% 0.3% 0.4% 0.8% 1.0% Τίτλοι Ελληνικού Δημοσίου και Τραπεζικά Επιτόκια Απόδοση Τίτλων Ελληνικού Δημοσίου (10 έτη) m (2), (7) % 6.3% Απρ 17 7.0% Μαρ 17 8.9% Απρ 16 10.7% Απρ 15 6.2% Απρ 14 11.1% Απρ 13 Τραπεζικό Μέσο Επιτόκιο Καταθέσεων (νέων) 0.3% Ιαν 17 0.3% Δεκ 16 0.6% Ιαν 16 1.1% Ιαν 15 1.8% Ιαν 14 2.8% Ιαν 13 Τραπεζικό Μέσο Επιτόκιο Δανείων (νέων) 4.9% 4.8% 5.0% 5.1% 5.7% 5.9% Τραπεζικό Μέσο Επιτόκιο Καταθέσεων (υφιστάμενων) 0.3% 0.3% 0.5% 1.2% 2.0% 2.9% Τραπεζικό Μέσο Επιτόκιο Δανείων (υφιστάμενων) 4.7% 4.7% 5.0% 5.2% 5.6% 5.8% Χρηματοδότηση Γενικό Σύνολο Χρηματοδότησης (Α+Β+Γ+Δ) m (2), (7) δις Όχι 209.8 Μαρ 17 211.5 Φεβ 17 224.1 Μαρ 16 235.9 Μαρ 15 237.9 Μαρ 14 250.5 Μαρ 13 A. Γενική Κυβέρνηση 17.2 17.9 22.0 23.0 22.4 22.5 B. Ιδιωτικές Επιχειρήσεις 93.4 94.0 95.9 102.9 101.8 110.0 Γ. Ιδιώτες και ΙΜΚΙ 86.1 86.6 92.9 96.4 100.0 104.3 Δ. Αγρότες, Ελευθ. Επαγγελματίες και Ατομικές Επιχ. 13.1 13.1 13.4 13.6 13.7 13.7 Καταθέσεις και Ρέπος Σύνολο Καταθέσεων και Ρέπος (Α+Β+Γ+Δ) m (2), (7) δις Όχι 155.2 Μαρ 17 155.7 Φεβ 17 154.4 Μαρ 16 181.2 Μαρ 15 210.9 Μαρ 14 221.4 Μαρ 13 Α. Κάτοικοι Εσωτερικού (Α1+Α2+Α3) 129.9 130.3 131.3 149.0 176.4 180.7 Α1. Γενική Κυβέρνηση 10.6 11.3 9.9 10.5 15.4 16.6 Α2. Ιδιωτικές Επιχειρήσεις (Α2.1+Α2.2+Α2.3) 20.5 19.9 20.1 20.6 26.7 25.9 Α2.1. Ασφαλιστικές Επιχειρήσεις 0.9 1.7 1.3 1.9 3.1 2.8 Α2.2. Λοιπά Χρηματοπιστωτικά Ιδρύματα 1.7 1.6 3.7 4.0 4.5 4.0 Α2.3. Μη Χρηματοπιστωτικές Επιχειρήσεις 17.9 16.6 15.1 14.8 19.1 19.1 Α3. Νοικοκυριά και ΙΜΚΙ 98.8 99.1 101.4 117.9 134.3 138.3 Β. Κάτοικοι Λοιπών Χωρών Ευρωζώνης 2.1 2.0 1.2 1.6 1.4 1.5 Γ. Μη Κάτοικοι Ευρωζώνης 6.4 6.4 4.8 11.0 11.0 13.3 Δ. Υποχρεώσεις Σχετιζ. με Μεταβιβαζ. Περιουσ. Στοιχεία 16.8 16.9 17.1 19.6 22.1 26.0 Δείκτες Εμπιστοσύνης Δείκτης Οικονομικού Κλίματος m (3),(7) ΜΔ Ναι 94.9 Απρ 17 93.4 Μαρ 17 90.7 Απρ 16 93.6 Απρ 15 96.7 Απρ 14 90.2 Απρ 13 Βιομηχανία (στάθμιση 40%) 5.6 6.7 7.8 15.0 8.9 11.1 Υπηρεσίες (στάθμιση 30%) 8.9 6.6 13.0 4.4 6.0 22.7 Καταναλωτής (στάθμιση 20%) 72.2 74.4 73.7 40.5 52.6 71.8 Λιανικό Εμπόριο (στάθμιση 5%) 3.0 2.7 5.6 0.6 9.7 26.7 Κατασκευές (στάθμιση 5%) 53.5 49.8 45.9 41.9 19.9 39.4 Πηγή: (1) Ελληνική Στατιστική Αρχή (ΕΛ.ΣΤΑΤ.), (2) Τράπεζα της Ελλάδος (ΤτΕ), (3) Ευρωπαϊκή Επιτροπή (European Commission), (4) Ευρωπαϊκή Στατιστική Υπηρεσία (Eurostat), (5) Υπουργείο Οικονομικών (ΥΠΟΙΚ), (6) Markit, (7) Τομέας Οικονομικής Ανάλυσης και Έρευνας Διεθνών Κεφαλαιαγορών Eurobank. Σημείωση: (1) ως y, q και m ορίζουμε τα ετήσια, τριμηνιαία και μηνιαία στοιχεία αντίστοιχα, (2) ως Δ(yoy%) ορίζουμε την ετήσια ποσοστιαία μεταβολή, ως Δ(qoq%) ορίζουμε την τριμηνιαία ποσοστιαία μεταβολή, ως Σ12m ορίζουμε το άθροισμα 12 μηνών και ως ΜΔ ορίζουμε τις μονάδες δείκτη, (3) ως Π ορίζουμε το πραγματοποιηθέν και ως Σ το στόχο, (4) στο πεδίο δημοσιονομικά στοιχεία (γενική κυβέρνηση) η μεταβλητή του πρωτογενούς ισοζυγίου της γενικής κυβέρνησης διαφέρει από το αντίστοιχο μέγεθος του ελληνικού προγράμματος οικονομικής προσαρμογής, (5) στα πεδία κυβέρνηση (εκτέλεση κρατικού προϋπολογισμού) και επιτόκια αναφοράς Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας, τα στοιχεία παρελθόντων ετών αναφέρονται στη μεν πρώτη περίπτωση στην εκτέλεση του πρϋπολογισμού κατά τους προηγούμενους μήνες, στη δε δεύτερη στις παρελθούσες ημερομηνίες κατά τις οποίες υπήρξε μεταβολή στα εν λόγω επιτόκια. 9
Τομέας Οικονομικής Ανάλυσης & Έρευνας Διεθνών Κεφαλαιαγορών Δρ. Πλάτων Μονοκρούσος Επικεφαλής Οικονομολόγος Ομίλου Eurobank Δρ. Τάσος Αναστασάτος Αναπληρωτής Επικεφαλής Οικονομολόγος Ομίλου Eurobank Ιωάννης Γκιώνης: Ερευνητής Οικονομολόγος Δρ. Στυλιανός Γώγος: Οικονομικός Αναλυτής Άννα Δημητριάδου: Οικονομική Αναλύτρια Όλγα Κοσμά: Ερευνήτρια Οικονομολόγος Παρασκευή Πετροπούλου: Οικονομική Αναλύτρια G10 Δρ. Θεόδωρος Σταματίου: Ανώτερος Οικονομολόγος Ευαγγελία Τσιαμπάου: Οικονομική Αναλύτρια Γαλάτεια Φωκά: Ερευνήτρια Οικονομολόγος Άννα Μαρία Παπουτσάκη Eurobank Ergasias SA, 8 Othonos Str., 10557 Athens, tel: +30 210 33 37 000, fax: +30 210 33 37 190, contact email: Research@eurobank.gr Eurobank Οικονομικές Μελέτες Περισσότερες εκδόσεις μας διαθέσιμες στο http://www.eurobank.gr/research Daily Overview of Global markets & the SEE Region: Ημερήσια επισκόπηση με τις βασικές μακροοικονομικές εξελίξεις στην αγορά της Ελλάδας και τις παγκόσμιες αγορές Greece Macro Monitor: Περιοδική έκδοση για τις τελευταίες οικονομικές εξελίξεις της αγοράς της Ελλάδας Regional Economics & Market Strategy Monthly: Μηνιαία έκδοση για την οικονομία και τις εξελίξεις της αγοράς ανά περιοχή Global Economy & Markets Monthly: Μηνιαία ανασκόπηση της διεθνούς οικονομίας και των χρηματοπιστωτικών αγορών Εγγραφείτε ηλεκτρονικά στο: http://www.eurobank.gr/research Ακολουθήστε μας στο twitter: http://twitter.com/eurobank_group 10