ΕΦΑΡΜΟΓΕΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΚΗΣ Α' ΛΥΚΕΙΟΥ ΕΝΟΤΗΤΑ 1η ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ ΘΕΩΡΙΑΣ 1. Τι ονομάζουμε υλικό και τι λογισμικό ενός υπολογιστικού συστήματος; 2. Τι είναι α) η μητρική πλακέτα ( motherboard), β) η κεντρική μονάδα επεξεργασίας ( central processing unit) και γ) η μνήμη ( memory); 3. Ποια είναι τα τέσσερα βήματα που εκτελούνται κατά την εκτέλεση μίας εντολής ενός προγράμματος από την κεντρική μονάδα επεξεργασίας; 4. Από ποιά τρία βασικά στοιχεία αποτελείται μια κεντρική μονάδα επεξεργασίας σύμφωνα με την αρχιτεκτονική φον Νόιμαν; 5. Ποιες είναι οι δύο κατηγορίες που χωρίζουμε το λογισμικό; 6. Τι κάνει το λειτουργικό σύστημα; Μαλούτα Θεανώ Σελίδα 1
ΣΥΜΠΛΗΡΩΣΗ ΚΕΝΩΝ 1. Η είναι ένα σύνολο κανόνων που περιγράφει ένα υπολογιστικό σύστημα καθορίζοντας τα μέρη του και τις μεταξύ τους σχέσεις. Οι σύγχρονοι ηλεκτρονικοί υπολογιστές σχεδιάζονται με βάση τις αρχές που διατυπώθηκαν το 1945 από τον μαθηματικό-φυσικό Τζον φον Νόιμαν. 2. Να συμπληρώσετε τις λέξεις-κλειδιά που ακολουθούν στην κατάλληλη στήλη του παρακάτω πίνακα: μητρική κάρτα, πληκτρολόγιο, οθόνη, κεντρική μονάδα επεξεργασίας, κύρια μνήμη, ποντίκι, εκτυπωτής web κάμερα, περιφερειακή μνήμη, τροφοδοτικό, σαρωτής, ηχεία, κάρτες επέκτασης. Κεντρική Μονάδα Συσκευές Εισόδου Συσκευές Εξόδου 3. Να συμπληρώσετε τις λέξεις-κλειδιά που ακολουθούν στην κατάλληλη στήλη του παρακάτω πίνακα: εύρος ζώνης (bandwidth), θύρες για αρθρώματα μνήμης, Αριθμητική και Λογική Μονάδα, CISC, κελί (cell), κωδικός λειτουργίας (opcode), διευθυνσιοδότηση λέξης, συχνότητα ρολογιού, θύρες για κάρτες επέκτασης, υποδοχή επεξεργαστή, Μονάδα Ελέγχου, Μέγεθος, λέξης, μνήμη σε μορφή flash Rom BIOS, Καταχωρητές, συνδέσεις για περιφερειακές συσκευές, Δυναμική μνήμη τυχαίας προσπέλασης DRAM. Μητρική Κάρτα Κεντρική Μονάδα Επεξεργασίας Μνήμη 4. Κάθε επεξεργαστής περιέχει ένα εσωτερικό ρολόι που παράγει παλμούς σε τακτές χρονικές στιγμές, ώστε να ρυθμίζει την εκτέλεση των εντολών αλλά και τον συγχρονισμό με τα υπόλοιπα μέρη του υπολογιστή. Το πλήθος των παλμών μέσα σε ένα δευτερόλεπτο αποτελεί τη του. Ένας τυπικός επεξεργαστής σήμερα διαθέτει συχνότητα ρολογιού μεταξύ 2 και 4 GHz. 5. Λέξη ονομάζουμε τη φυσική μονάδα δεδομένων που χρησιμοποιείται από μία συγκεκριμένη σχεδίαση επεξεργαστή. Μια λέξη αποτελείται από ένα συγκεκριμένο πλήθος ψηφίων 0 και 1 (bit) το οποίο δηλώνει το της. Οι σύγχρονοι προσωπικοί υπολογιστές χρησιμοποιούν μέγεθος λέξης 32 bit ή 64 bit. 6. Τα σύγχρονα υπολογιστικά συστήματα χρειάζονται μνήμη ταχείας προσπέλασης αλλά και ταυτόχρονα μεγάλης χωρητικότητας. Μια οικονομική λύση που ικανοποιεί και τις δύο αυτές απαιτήσεις αποτελεί η, η οποία είναι οργανωμένη σε αρκετά επίπεδα. Μαλούτα Θεανώ Σελίδα 2
7. Το κελί μπορεί να έχει μέγεθος ενός byte (δηλαδή 8 bit) ή το μέγεθος της λέξης του επεξεργαστή δηλαδή 16, 32 ή 64 bit. Στην πρώτη περίπτωση έχουμε διευθυνσιοδότηση, ενώ στη δεύτερη διευθυνσιοδότηση. 8. Η της μνήμης αναφέρεται στο πλήθος των δυαδικών ψηφίων που μπορούν να αποθηκευτούν σε αυτή. Ένας τυπικός υπολογιστής χρειάζεται σήμερα 2 με 4 GB για μια απρόσκοπτη λειτουργία. 9. Μπορούμε να κατηγοριοποιήσουμε τα σύγχρονα υπολογιστικά συστήματα με βάση το μέγεθος, τις δυνατότητες και τη χρήση τους. Ενδεικτικά να αναφέρουμε εδώ: τους (supercomputers) που χρησιμοποιούν ερευνητικά εργαστήρια τα (mainframes) που χρησιμοποιούν μεγάλοι οργανισμοί, τράπεζες και εταιρείες τους (personal computers - PC) που συμπεριλαμβάνουν και τους (laptops, netbooks, ultrabooks) τα (smartphones) και τις (tablets) τις (π.χ. SMART τηλεοράσεις και ρολόγια) αλλά και τις συσκευές που ενσωματώνουν «ευφυΐα» (προγραμματιζόμενες ηλεκτρικές συσκευές, αυτοκίνητα). 10. Το λογισμικό αναπτύσσεται χρησιμοποιώντας εντολές σε, που είναι πιο κοντά στη φυσική γλώσσα του ανθρώπου. Η μορφή αυτή των προγραμμάτων ονομάζεται. Τα προγράμματα αυτά στη συνέχεια μεταγλωττίζονται σε, δηλαδή σε εντολές γραμμένες σε μορφή ακολουθιών bit που είναι άμεσα εκτελέσιμες από την KME. 11. Το πιο σημαντικό μέρος του ΛΣ, που εκτελεί όλες τις παραπάνω λειτουργίες, ονομάζεται. 12. Ο είναι μια εξειδικευμένη εφαρμογή που επιτρέπει την πρόσβαση του χρήστη στις υπηρεσίες του ΛΣ. Αποτελεί δηλαδή τη διεπαφή μεταξύ χρήστη και ΛΣ. Μαλούτα Θεανώ Σελίδα 3
13. Να συμπληρώσετε τις λέξεις-κλειδιά που ακολουθούν στην κατάλληλη στήλη του παρακάτω πίνακα: προγράμματα πλοήγησης στον Παγκόσμιο Ιστό, λειτουργικό σύστημα, προγράμματα αναπαραγωγής πολυμέσων, εφαρμογές γραφείου, προγράμματα επεξεργασίας εικόνας, προγράμματα δημιουργίας πολυμεσικών εφαρμογών, οδηγοί συσκευών, διαγνωστικά εργαλεία. Λογισμικό συστήματος ( system software) Λογισμικό εφαρμογών ( application software) 14. Το είναι λογισμικό που μπορεί να χρησιμοποιηθεί, αντιγραφεί, μελετηθεί, τροποποιηθεί και αναδιανεμηθεί χωρίς περιορισμό. 15. Ο όρος χρησιμοποιείται για να περιγράψει τη διαδικασία μετατροπής έντυπου ή αναλογικού υλικού (βιβλία, άρθρα, εικόνες και φωτογραφίες, απλές κασέτες και βιντεοκασέτες) σε ψηφιακή μορφή με τεχνικές και μεθόδους όπως είναι η (μικρόφωνο και κάρτα ήχου), η (βιντεοκάμερα) και η (σαρωτής). 16. Η βασική δομική μονάδα που χαρακτηρίζει το περιεχόμενο μιας ψηφιακής βιβλιοθήκης είναι το, δηλαδή ένα σύνολο πληροφοριών που έχει υποστεί τη διαδικασία της ψηφιοποίησης, έχει αποθηκευθεί με συγκεκριμένη μορφή (π.χ. με τη μορφή εικόνας, ήχου, κειμένου ή video) και χαρακτηρίζεται από ιδιότητες οι οποίες περιγράφονται με τη βοήθεια μεταδεδομένων, δηλαδή δεδομένων που περιγράφουν άλλα δεδομένα, όπως τίτλος, θέμα κ.ο.κ. ΑΝΤΙΣΤΟΙΧΙΣΕΙΣ Α. 1. Χρόνος Προσπέλασης (access time) α ο χρόνος που μεσολαβεί από την αίτηση ανάγνωσης ενός κελιού μέχρι την παραλαβή του περιεχομένου του. 2. Χρόνος Κύκλου (cycle time) β 3. Νεκρός Χρόνος (refresh time) 4. Εύρος ζώνης (bandwidth) δ γ η μέγιστη ταχύτητα μεταφοράς δεδομένων από ή προς τη μνήμη Το χρονικό διάστημα στο οποίο δεν μπορεί να γίνει καμία κλήση στη μνήμη, για την αναζωογόνησή της (refresh time) μετά από κάθε ανάγνωση ή εγγραφή. το ελάχιστο χρονικό διάστημα που απαιτείται μεταξύ δύο διαδοχικών κλήσεων της μνήμης. Β. 1. 1 η γενιά (1945-1955) α VLSI - μικροεπεξεργαστής 2. 2 η γενιά (1955-1965) β Λυχνία κενού 3. 3 η γενιά ( 1965-1980) γ κρυσταλλοτρίοδος 4. 4 η γενιά (1980- σήμερα) δ Ολοκληρωμένο κύκλωμα Μαλούτα Θεανώ Σελίδα 4
Γ. ΑΣΚΗΣΕΙΣ 1. Mozilla Firefox α Πρόγραμμα πλοήγησης στον Παγκόσμιο Ιστό 2. VLC media player β Πρόγραμμα αναπαραγωγής πολυμέσων 3. Google Chrome γ Εφαρμογές γραφείου 4. Opera δ Πρόγραμμα επεξεργασίας εικόνας 5. Microsoft Office 6. Adobe Photoshop 7. Internet Explorer 8. Windows media player 9. LibreOffice 10. Gimp 11. Open Office 12. CorelDraw 1. Εντοπίστε στην εικόνα της μητρικής πλακέτας τα εξής βασικά μέρη που φιλοξενεί η μητρική πλακέτα, και γράψετε το όνομα του κάθε μέρους: (α) Υποδοχή Κεντρικής Μονάδας Επεξεργασίας (CPU socket) (β) Θύρες για αρθρώματα μνήμης (γ) Θύρες για κάρτες επέκτασης (δ) Θύρες σύνδεσης για περιφερειακές συσκευές (ε) Υποδοχές σύνδεσης μονάδων αποθήκευσης (σκληρού δίσκου, δισκέτας, κ.λπ.) 2. Εντοπίστε στην εικόνα της μητρικής πλακέτας τις πιο κάτω θύρες σύνδεσης περιφερειακών συσκευών και γράψετε το όνομα της καθεμιάς στο αντίστοιχο πλαίσιο: (1) Θύρα PS/2 για Ποντίκι (2) Θύρα PS/2 για Πληκτρολόγιο (3) Παράλληλη Θύρα (parallel port) (4) Σειριακή θύρα (serial port) (5) Θύρες USB (6) Θύρα οθόνης VGA (7) Θύρες σύνδεσης ηχείων, μικροφώνου (8) Θύρα σύνδεσης δικτύου Μαλούτα Θεανώ Σελίδα 5
3. Αναγνωρίστε τα παρακάτω εξαρτήματα που βρίσκονται στο εσωτερικό του υπολογιστή, τοποθετώντας τον αριθμό της εικόνας που αντιπροσωπεύει το καθένα δίπλα από το όνομά του: (α) Οδηγός δισκέτας (Floppy drive)... (β) Μητρική κάρτα (Motherboard)... (γ) Κεντρική Μονάδα Επεξεργασίας (CPU)... (δ) Σκληρός Δίσκος (Hard disk)... (ε) Τροφοδοτικό (Power Supply)... (στ) Κάρτα γραφικών (Video card)... (ζ) Κύρια Μνήμη RAM... (η) Κάρτα δικτύου (Ethernet card)... (θ) Κάρτα ήχου (Sound card)... 1 2 3 4 5 6 7 8 9 Επανέλεγχος γνώσεων http://amisail.a-m.gr/efpl_kef1/ Μαλούτα Θεανώ Σελίδα 6