Τµήµα Αρχιτεκτόνων Μηχανικών Ειδικό Εργαστήριο Χωροταξικού Σχεδιασµού Εργαστήριο επιλογής χειµερινού εξαµήνου, Πάτρα 2016 Οικονοµικές δραστηριότητες στο χώρο Βασίλης Παππάς, Καθηγητής vpappas@upatras.gr Εργαστήριο Πολεοδοµικού και Χωροταξικού Σχεδιασµού Τµήµα Αρχιτεκτόνων Μηχανικών - Πολυτεχνική Σχολή Πανεπιστήµιο Πατρών Οικονοµικές δραστηριότητες στον χώρο Πρωτογενής Τοµέας αναφέρεται στη γεωργία, την κτηνοτροφία, την αλιεία και τη δασοπονία. ευτερογενής Τοµέας αναφέρεται στα ορυχεία, τη βιοτεχνία, τη βιοµηχανία και τις κατασκευές. Τριτογενής Τοµέας αναφέρεται στο εµπόριο, τις υπηρεσίες (συµπεριλαµβάνεται ο τουρισµός) και τις µεταφορές.
Πρωτογενής Τοµέας Παράγοντες που τον καθορίζουν Φυσικοί παράγοντες: κατακρηµνίσεις, υγρασία, θερµοκρασία, ηλιοφάνεια, άνεµοι Οικονοµικοί παράγοντες: µορφή της ιδιοκτησίας, το µέγεθος του γεωργικού κλήρου, η δοµή της αγοράς, το µεταφορικό δίκτυο (οργανωµένοι χώροι µεταφόρτωσης), η κυβερνητική πολιτική, η διαθεσιµότητα κεφαλαίου και εργασίας Ταξινόµηση καλλιεργειών: µονοκαλλιέργεια διπλοκαλλιέργεια εντατικές καλλιέργειες «γεωργική γη υψηλής παραγωγικότητας» Αναδασµός : η οργανωµένη διαδικασία ανακατανοµής της γεωργικής γης σε λιγότερα αλλά µεγαλύτερα τεµάχια Πρωτογενής τοµέας Το Ευρωπαϊκό πρόγραµµα CORINE 44 κλάσεις http://dataservice.eea.europa.eu/atlas/viewdata/viewpub.asp?id=816
Πρωτογενής τοµέας Το Ευρωπαϊκό πρόγραµµα CORINE CORINE Land Cover 111 Συνεχής Αστική Δόμηση 221 Αμπελώνες 331 Παραλίες, αμμόλοφοι, αμουδιές 112 Διακεκομένη Αστική Δόμηση 222 Οπωροφόρα δένδρα 332 Απογυμωμένοι βράχοι 121 Βιομηχανικές ή εμπορικές ζώνες 223 Ελαιώνες 333 Εκτάσεις με αραιή βλάστηση 122 Οδικά και σιδηροδρομικά δίκτυα 231 Λιβάδια 334 Αποτεφρωμένες εκτάσεις 123 Ζώνες λιμένων 241 Ετήσιες καλλιέργειες 412 Τυρφώνες 124 Αεροδρόμια 242 Σύνθετα συστήματα καλλιέργειας 421 Παραθαλάσσιοι βάλτοι 131 Χώροι εξορύξεως ορυκτών 243 Γεωργική γη με σημαντικές εκτάσεις φυσικής βλάσ 422 Αλυκές 132 Χώροι απορρίψεως απορριμάτων 244 Γεωργοδασικές περιοχές 423 Παλιρροιακά επίπεδα 133 Χώροι οικοδόμησης 311 Δάσος πλατύφυλλων 511 Ροές υδάτων 141 Περιοχές αστικού πράσινου 312 Δάσος κωνοφόρων 512 Συλλογές υδάτων 142 Εγκαταστάσεις αθλητισμού και αναψυχής 313 Μικτό δάσος 521 Παράκτιες λιμνθάλασσες 211 Μη αρδεύσιμη αρώσιμη γη 321 Φυσικοί βοσκότοποι 522 Εκβολές ποταμών 212 Μόνιμα αρδευόμενη γη 322 Θάμνοι και χερσότοποι 523 Θάλλασα 213 Οριζώνες 323 Σκληροφυλλική βλάστηση 324 Μεταβατικές δασώδεις - θαμνώδεις εκτάσεις 42 (από τις 44) βασικές κλάσεις χρήσεις γης Πρωτογενής τοµέας Το Ευρωπαϊκό πρόγραµµα CORINE Το ελάχιστο µέγεθος του µοναδιαίου χώρου αναφοράς είναι 25εκτάρια
Πρωτογενής τοµέας Το Ευρωπαϊκό πρόγραµµα CORINE Αχαΐα: Απόσπασµα χάρτη των χρήσεων γης κατά CORINE (1998) Χρήσεις γης Ορίζεται ο τρόπος µε τον οποίο αποτυπώνονται οι ανθρώπινες (και µη) δραστηριότητες στην επιφάνεια του χώρου. Κάθε ενότητα έχει κοινά οµοειδή χαρακτηριστικά και απαιτεί ιδιαίτερο σχεδιασµό και διαχείριση. Ουσιαστικά ο χωροταξικός σχεδιασµός επικεντρώνεται ακριβώς πάνω στο σχεδιασµό, έλεγχο και διαχείριση των χρήσεων γης. «Χρήση γης, για συγκεκριµένο τµήµα του χώρου, είναι το άθροισµα των λειτουργιών που επιτελούνται στο χώρο αυτό σε µη παροδική βάση και τον χαρακτηρίζουν» (Ν. Πολυδωρίδης, 1991) Η διαδικασία του προσδιορισµού της χρήσης γης αποτελεί το πρώτο στάδιο για την αδειοδότηση µίας νέας δραστηριότητας, κατά το οποίο διερευνάται κατά πόσο επιτρέπεται η εγκατάσταση της συγκεκριµένης δραστηριότητας στη συγκεκριµένη περιοχή (άρθρο 7 του Ν.2516/97). Ο επενδυτής πρέπει να υποβάλει το ερώτηµα, αν είναι δυνατή η εγκατάσταση της επιχείρησης που θέλει να ιδρύσει στο συγκεκριµένο χώρο που τον ενδιαφέρει, στην Υπηρεσία Πολεοδοµίας που είναι αρµόδια για τη συγκεκριµένη περιοχή. Εφόσον η απάντηση στο ερώτηµα αυτό είναι θετική, ο επενδυτής θα προχωρήσει στη διαδικασία Προέγκρισης Χωροθέτησης µε αίτηση και κατάθεση των απαιτούµενων δικαιολογητικών στην αρµόδια αρχή. Κατάλογος Χρήσεων γης για τις ανάγκες απογραφής
Χρήσεις γης Χάρτης Π.2 Χρήσεις γης και Προστασία Περιβάλλοντος Αναθεώρηση και επέκταση ΓΠΣ. Πατρέων Σχέδιο προς διαβούλευση, 2008 Χρήσεις γης «Χωροταξικόν πρόγραµµα περιοχής Πρωτευούσης, έκθεσις 3 η», Γραφείο οξιάδη
ευτερογενής τοµέας Ταξινόµηση βιοµηχανικών µονάδων Κατά κλάδο ΣΤΑΚΟ 2003 (οικονοµική δραστηριότητα) Το µέγεθος (το σύνολο και το µέσο όρο των απασχολούµενων) Με βάση την απασχόληση (ποσοστό απασχολούµενων στη βιοµηχανία / οικονοµικά ενεργός πληθυσµός) Την εγκατεστηµένη ιπποδύναµη, τη νοµική µορφή, κλπ Υψηλή, Μέση και Χαµηλή όχληση Μητρώο Επιχειρήσεων ευτερογενής τοµέας Μητρώο Επιχειρήσεων
ευτερογενής τοµέας Μητρώο Επιχειρήσεων ευτερογενής τοµέας Χωροθέτηση βιοµηχανικής δραστηριότητας Ιστορικοί παράγοντες (αδράνεια µετεγκατάστασης) Περιβαλλοντικοί παράγοντες (ασύµβατες χρήσεις γης, ρύπανση, µόλυνση) Κυβερνητική πολιτική (µέτρα, πολιτικές, κίνητρα) Μεταποιητική διαδικασία (πρώτες ύλες, διαθεσιµότητα απαραίτητης ενέργειας, προσφορά εργατικού δυναµικού) Ισοδάπανες, πηγή: Ν. Πολυδωρίδης
Τριτογενής τοµέας οµή της απασχόλησης ΣΥΝΟΛΙΚΟΣ ΠΛΗΘΥΣΜΟΣ ΠΛΗΘΥΣΜΟΣ ΜΗ ΠΑΡΑΓΩΓΙΚΩΝ ΗΛΙΚΙΩΝ ΠΛΗΘΥΣΜΟΣ ΠΑΡΑΓΩΓΙΚΩΝ ΗΛΙΚΙΩΝ ΜΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΑ ΕΝΕΡΓΟΣ ΠΛΗΘΥΣΜΟΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΑ ΕΝΕΡΓΟΣ ΠΛΗΘΥΣΜΟΣ ΑΝΕΡΓΟΙ ΑΠΑΣΧΟΛΟΥΜΕΝΟΙ Τριτογενής τοµέας οµή της απασχόλησης Οικονοµικά µη ενεργός πληθυσµός Οικονοµικά ενεργός πληθυσµός (εργατικό δυναµικό) Ορίζεται ο πληθυσµός που έχει κάποιο επάγγελµα ή οικονοµική ασχολία. Συνήθως ταξινοµείται σύµφωνα µε τον κλάδο οικονοµικής δραστηριότητας. Άλλοι τρόποι ταξινόµησης: σύµφωνα µε την ηλικία, την ταξινόµηση των επιχειρήσεων, κλπ Απασχολούµενοι ΣΤΕΠ-92 (επαγγέλµατα) Άνεργοι Ποσοστό ανεργίας % (Άνεργοι / Οικονοµικά ενεργός πληθυσµός) Ανεργία νέων, εποχιακή ανεργία, διαρθρωτική ανεργία,...
Τριτογενής τοµέας Ανεργία Αύγουστος 2004 2005 2006 2007 2008 2009 Απασχολούμενοι 4.358.877 4.390.548 4.499.488 4.549.954 4.608.779 4.564.246 Άνεργοι 492.596 483.276 425.265 372.090 354.727 452.706 Οικονομικά μη ενεργοί 4.218.031 4.238.611 4.239.746 4.289.300 4.274.297 4.255.326 Ποσοστό ανεργίας Ανατολική Μακεδονία και Θράκη 11,9 12,7 11,2 9,9 6,8 12,1 Κεντρική Μακεδονία 12,6 11,0 8,9 8,5 8,8 10,4 Δυτική Μακεδονία 14,9 17,5 11,4 13,0 15,3 9,4 Ήπειρος 11,4 11,8 10,0 7,2 8,0 8,7 Θεσσαλία 10,3 11,0 8,0 8,8 7,5 8,5 Ιόνιοι Νήσοι 4,8 6,4 5,5 4,6 4,4 3,8 Δυτική Ελλάς 15,7 12,0 10,5 9,6 11,6 8,7 Στερεά Ελλάς 13,6 8,7 10,2 8,0 7,7 10,9 Αττική 8,5 8,9 8,3 7,4 6,2 9,5 Πελοπόννησος 9,4 10,3 8,1 6,0 6,6 5,1 Βόρειο Αιγαίο 4,8 11,9 8,1 6,5 4,7 7,8 Νότιο Αιγαίο 5,7 6,0 4,8 3,6 1,2 6,3 Κρήτη 6,1 5,8 6,4 2,4 4,3 6,3 Σύνολο Ελλάδος 10,2 9,9 8,6 7,6 7,1 9,0 Πηγή: www.statistics.gr Τριτογενής τοµέας Ανεργία http://ec.europa.eu/eurostat/statistics-explained/index.php/employment_statistics/el, Αύγουστος 2015 www.statistics.gr
Τριτογενής τοµέας οµή της απασχόλησης Κοινωνικο-οικονοµική σιλουέτα Lebret