Ειδική έκθεση επιπτώσεων των ασφαλιστικών διατάξεων του Ν.4472/2017

Ειδική έκθεση επιπτώσεων των ασφαλιστικών διατάξεων του Ν.4472/2017 Σε σχέση με τις επιπτώσεις των διατάξεων του Ν.4472/2017 στο εισόδημα των συνταξιούχων, παραθέτουμε τα ακόλουθα: Α. Κύριες συντάξεις Αρχικά σημειώνεται ότι, σε αντίθεση με τις προηγούμενες οριζόντιες παρεμβάσεις στις συνταξιοδοτικές παροχές, με τη συγκεκριμένη ασφαλιστική μεταρρύθμιση εισάγονται διαρθρωτικές αλλαγές του συνταξιοδοτικού συστήματος εν γένει, με σεβασμό στον αναδιανεμητικό ρόλο που αυτό επιτελεί. Ήδη, με τις διατάξεις του Ν. 4387/2016, όπως ισχύουν και μετά την τροποποίησή τους με τον Ν. 4472/2017, προκύπτουν υψηλότερα ποσοστά αναπλήρωσης για τα χαμηλότερα εισοδήματα, λόγω της λειτουργίας της εθνικής σύνταξης, ενώ ταυτόχρονα διασφαλίζεται η χορήγηση υψηλότερων συντάξεων σε όσους έχουν καταβάλλει υψηλότερες εισφορές και συνταξιοδοτούνται με πολλά έτη ασφάλισης. Επομένως, το υφιστάμενο νομικό πλαίσιο διασφαλίζει ότι οι συνταξιοδοτικές παροχές βρίσκονται σε αντιστοιχία με τις αποδοθείσες εισφορές, προστατεύοντας παράλληλα τις οικονομικά ασθενέστερες ομάδες (βλ. παράρτημα Α). Για την επεξεργασία των στοιχείων που παρουσιάζονται κατωτέρω, χρησιμοποιήθηκαν στοιχεία κύριων συντάξεων έτους 2015 από τα ακόλουθα Ταμεία/τομείς Ταμείων: πρώην ΙΚΑ_ΕΤΑΜ, συντάξεις γήρατος και αναπηρίας Δημοσίου, συντάξεις γήρατος και αναπηρίας πρώην ΤΕΒΕ, συντάξεις γήρατος και αναπηρίας πρώην ΤΣΜΕΔΕ, συντάξεις γήρατος και αναπηρίας πρώην ΤΣΑΥ, συντάξεις γήρατος ΤΑΝ, συντάξεις γήρατος ΝΑΤ. Δεδομένου ότι η επεξεργασία των στοιχείων έχει ως στόχο να παρουσιάσει τη μεταβολή του μέσου εισοδήματος από κύριες συντάξεις λόγω της εφαρμογής των άρθρων 1 και 2 του Ν.4472/2017, δεν έχουν συμπεριληφθεί οι συντάξεις που καταβάλλονται από τον πρώην ΟΓΑ, δεδομένου ότι αυτές δεν εμπίπτουν στις ανωτέρω διατάξεις. Πίνακας 1: Κύριες συντάξεις με αρνητικές προσωπικές διαφορές Pension Award No of Pensions Pension Award Pension Paid Pension with reduction up to 18% Count Mean Mean Mean 500,01-600,00 129.460 543 542 503 600,01-700,00 79.331 649 645 594 700,01-800,00 78.872 750 741 667 800,01-900,00 71.814 850 822 727 900,01-1000,00 70.128 950 910 785 1000,01-1100,00 66.889 1.049 993 842 1100,01-1200,00 64.212 1.151 1.080 902 1

1200,01-1300,00 74.833 1.250 1.150 958 1300,01-1400,00 74.926 1.350 1.212 1.005 1400,01-1500,00 65.512 1.447 1.275 1.057 1500,01-1600,00 66.338 1.548 1.337 1.107 1600,01-1700,00 47.619 1.644 1.403 1.169 1700,01-1800,00 39.813 1.742 1.480 1.232 1800,01-1900,00 16.684 1.852 1.550 1.296 1900,01-2000,00 15.126 1.953 1.623 1.366 2000,01-2100,00 10.460 2.044 1.687 1.414 2100,01-2200,00 9.663 2.158 1.737 1.451 2200,01-2300,00 8.859 2.256 1.780 1.487 2300,01-2400,00 8.511 2.353 1.842 1.541 2400,01-2500,00 3.618 2.449 1.906 1.599 2500,01-2600,00 4.443 2.530 1.960 1.678 2600,01-2700,00 1.935 2.650 2.075 1.773 2700,01-2800,00 1.302 2.747 2.097 1.801 2800,01-2900,00 1.254 2.845 2.154 1.836 2900,01-3000,00 1.709 2.949 2.230 1.919 3000,01+ 2.338 4.567 3.280 2.734 Total 1.015.652 1.165,10 1.049,61 895,06 *Στον ανωτέρω πίνακα δεν αποτυπώνεται η μείωση στη μέση σύνταξη λόγω περικοπής δώρων Χριστουγέννων, Πάσχα και επιδόματος αδείας (δεδομένου ότι ο πίνακας αναφέρεται σε μηνιαία στοιχεία) Από τον πληθυσμό των συντάξεων που λήφθηκαν υπόψη, ταξινομήθηκε σε κλίμακες ύψους σύνταξης ανά 100 ευρώ το πλήθος των συντάξεων με ύψος μέσης απονεμηθείσας σύνταξης από 500 ευρώ και άνω, για το οποίο πλήθος προκύπτει αρνητική προσωπική διαφορά. Η αρνητική προσωπική διαφορά προκύπτει όταν η επανυπολογισθείσα σύνταξη με βάση τους νέους κανόνες του Ν.4387/2017 είναι μικρότερη της καταβαλλόμενης σύνταξης (όπως αυτή προκύπτει με τους κανόνες που ίσχυαν πριν από την έναρξη εφαρμογής του Ν.4387/2016).Με βάση την ταξινόμηση αυτή προκύπτουν τα ακόλουθα συμπεράσματα: Επισημαίνουμε ότι με τους διαδοχικούς νόμους Ν.4024/2011, Ν. 4051/2012, Ν.4093/2012 εφαρμόστηκαν οριζόντιες περικοπές στο σύνολο των απονεμηθεισών συντάξεων. Με το Ν. 4472/2017 περικοπές προβλέπονται μόνο για εκείνες τις συντάξεις που παρουσιάζουν αρνητική προσωπική διαφορά. Έτσι, με το Ν. 4093/2012 λόγω της περικοπής των δώρων Πάσχα και Χριστουγέννων και του επιδόματος αδείας, το ετήσιο εισόδημα των συνταξιούχων από κύριες συντάξεις έχει μειωθεί κατά 14% περίπου. Πέραν της προαναφερθείσας μείωσης, η μέση μηνιαία καταβαλλόμενη σύνταξη του ανωτέρω πληθυσμού έχει ήδη παρουσιάσει μείωση της τάξης του 10% (9,91%) σε σχέση με τη μέση απονεμηθείσα σύνταξη, λόγω των περικοπών που έχουν εφαρμοστεί δυνάμει των 2

νόμων:ν.4024/2011, Ν. 4051/2012, Ν.4093/2012. Συνολικά, από τα στοιχεία της κατανομής του ανωτέρω πληθυσμού των συντάξεων, προκύπτει, ότι η μέση μείωση λόγω των περικοπών των νόμων μέχρι το 2012 (συνεκτιμώντας και τη μείωση λόγω περικοπής δώρων Χριστουγέννων, Πάσχα και επιδόματος αδείας): κυμαίνεται έως 18% (18,18%),για το 42% περίπου (42,30%) των απονεμηθεισών συντάξεων, κυμαίνεται από 19% (19,34%) έως 28% (27,63%) για το 41% περίπου (40,64%) των απονεμηθεισών συντάξεων, κυμαίνεται από 29% (28,64%) έως 42% (42,18%)για το 17% περίπου (17,07%) των απονεμηθεισών συντάξεων. Εφαρμογή διατάξεων Ν.4472/2017 για τις κύριες συντάξεις με αρνητική προσωπική διαφορά Στην τελευταία στήλη του πίνακα 1 αποτυπώνεται η μέση μείωση στις συντάξεις μετά την εφαρμογή των διατάξεων του Ν.4472/2017. Επισημαίνεται ότι ο αντίστοιχος πληθυσμός συντάξεων επί του οποίου θα εφαρμοστούν οι διατάξεις του Ν.4472/2012 αναμένεται να είναι μειωμένος (κατά ποσοστό τουλάχιστον 9%) σε σχέση με τον πληθυσμό του 2015, λόγω των αναμενόμενων εξόδων συντάξεων από το σύστημα έως την έναρξη εφαρμογής του νόμου. Η μέση καταβαλλόμενη σύνταξη του ανωτέρω πληθυσμού μετά την εφαρμογή των διατάξεων του Ν.4472/2017, θα παρουσιάσει μείωση της τάξης του 15% (14,72%) σε σχέση με τη μέση καταβαλλόμενη σύνταξη. Προκύπτει δηλαδή ότι η μέση μείωση θα είναι χαμηλότερη από το όριο μείωσης του 18% που νομοθετήθηκε, λόγω του ότι σε μεγάλο πλήθος συντάξεων η μέση αρνητική προσωπική διαφορά είναι χαμηλότερη του 18%. Από τα στοιχεία της κατανομής του πληθυσμού των απονεμηθεισών συντάξεων προκύπτει ότι: περίπου για το 42% (42,30%) των απονεμηθεισών συντάξεων, η μέση μείωση από την εφαρμογή των διατάξεων του Ν.4472/2017 σε σχέση με την καταβαλλόμενη το έτος 2017, κυμαίνεται από 7% (7,19%) έως 14% (13,74%), περίπου για το 41% (40,64%) των απονεμηθεισών συντάξεων, η μέση μείωση λόγω της εφαρμογής των διατάξεων του Ν.4472/2017 σε σχέση με την καταβαλλόμενη το έτος 2017, κυμαίνεται από 15% (15,18%) έως 17% (17,25%), περίπου για το 17% (17,07%) των απονεμηθεισών συντάξεων, η μέση μείωση, λόγω της εφαρμογής των διατάξεων του Ν.4472/2017, σε σχέση με την καταβαλλόμενη το έτος 2017, κυμαίνεται ανάλογα με το ύψος της μέσης απονεμηθείσας σύνταξης, μεταξύ 14% (13,95%) έως 17% (16,75%). Σημειώνεται ότι για τον υπολογισμό των προσωπικών διαφορών λαμβάνονται υπόψη τα ασφαλιστικά δεδομένα και οι ενιαίοι κανόνες αναπλήρωσης. Συνεπώς η εφαρμογή των διατάξεων του Ν.4472/2017 αποκαθιστά σε μεγάλο βαθμό τις 3

στρεβλώσεις που έχουν δημιουργηθεί στις συντάξεις λόγω των οριζόντιων περικοπών. Τέλος, κρίνεται σκόπιμο να αναφερθεί ότι, σύμφωνα με στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ, το ποσοστό πληθυσμού σε κίνδυνο φτώχειας για τις ηλικίες 18-64 είναι 22,1% για το έτος 2015, έναντι ποσοστού 18,6% για το έτος 2008, ενώ για τις ηλικίες 65 και άνω, το αντίστοιχο ποσοστό ανέρχεται σε 22,3% για το έτος 2008, έναντι ποσοστού 13,4% για το έτος 2015. Από τα παραπάνω προκύπτει ότι, κατά τα έτη της οικονομικής κρίσης, το ποσοστό της φτώχειας αυξήθηκε στις μικρότερες ηλικιακές ομάδες, ενώ όσον αφορά στις ηλικίες 65 και άνω, στις οποίες περιλαμβάνεται ο μεγαλύτερος πληθυσμός των συνταξιούχων, δεν σημειώθηκε αντίστοιχη αύξηση. Για τη διαχρονική παρακολούθηση της εξέλιξης του πληθυσμού σε κίνδυνο φτώχειας ανά ηλικιακή κατηγορία, παρατίθεται ο πίνακας που ακολουθεί: Table: Population at risk of poverty rate (cut-off point: 60% of median equivalised income after social transfers) 1995 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 rom 18 to 64 years na na na na na na na na 18 17,2 17 18,4 18,6 18,6 18,1 19 20 24,2 23,6 23 22,1 na years or over 35 33 34 35 33 31 33 na 29,5 28,1 27,9 25,7 23 22,3 21,5 21,3 23,7 17,4 14,7 14,7 13,4 na Από τα ανωτέρω στοιχεία προκύπτει ότι παρά το γεγονός ότι οι συνταξιούχοι έχουν υποστεί σημαντικές μειώσεις στις συντάξεις τους από το 2010 έως και το 2015, διαπιστώνεται ότι η κρίση έχει πλήξει περισσότερο τις νεότερες ηλικιακές ομάδες. Κύριοι λόγοι που μπορούν να αναφερθούν είναι οι εξής: Οι μειώσεις στις συντάξεις φαίνεται ότι ήταν χαμηλότερες από τις μειώσεις στις αμοιβές εργασίας Οι συντάξεις- έστω και μειωμένες- συνεχίζουν να καταβάλλονται, ενώ δεν ισχύει το ίδιο για το εισόδημα του ενεργού πληθυσμού από την αγορά εργασίας (λόγω απολύσεων, λόγω μη καταβολής δεδουλευμένων, λόγω μη καταβαλής άλλων προσόδων πχ ενοικίων κλπ) Οι μειώσεις στις συντάξεις ήταν μικρότερου ύψους στις χαμηλότερες συντάξεις από ότι στις υψηλότερες. 4

Πίνακας 2: Κύριες συντάξεις με θετικές προσωπικές διαφορές Πίνακας 2: Main Pensions with Positive Personal Differences* Pension Award No of Pensions Pension Award Pension Paid Pension Paid increased by 1/5 of PD Count Mean Mean Mean 500,01-600,00 110.514 546 541 547 600,01-700,00 57.736 640 632 639 700,01-800,00 16.526 739 712 719 800,01-900,00 6.472 846 774 783 900,01-1000,00 4.382 946 818 828 1000,01-1100,00 1.960 1.047 899 912 1100,01-1200,00 1.025 1.146 989 1.006 1200,01-1300,00 1.499 1.238 1.074 1.092 1300,01-1400,00 1.061 1.340 1.128 1.143 1400,01-1500,00 627 1.452 1.213 1.230 1500,01-1600,00 325 1.559 1.295 1.312 1600,01-1700,00 186 1.649 1.353 1.367 1700,01-1800,00 169 1.745 1.411 1.419 1800,01-1900,00 116 1.856 1.494 1.503 1900,01-2000,00 93 1.941 1.558 1.569 2000,01-2100,00 146 2.044 1.653 1.666 2100,01-2200,00 73 2.153 1.687 1.707 2200,01-2300,00 58 2.256 1.730 1.748 2300,01-2400,00 52 2.351 1.794 1.809 2400,01-2500,00 35 2.450 1.855 1.874 2500,01-2600,00 99 2.546 1.916 1.935 2600,01-2700,00 85 2.645 1.994 2.018 2700,01-2800,00 53 2.742 2.044 2.070 2800,01-2900,00 37 2.846 2.110 2.131 2900,01-3000,00 59 2.957 2.193 2.235 3000,01+ 43 4.680 3.269 3.301 Total 203.432 639 617 625 *Στον ανωτέρω πίνακα δεν αποτυπώνεται η μείωση στη μέση σύνταξη λόγω περικοπής δώρων Χριστουγέννων, Πάσχα και επιδόματος αδείας (δεδομένου ότι ο πίνακας αναφέρεται σε μηνιαία στοιχεία) Από τον πληθυσμό συντάξεων που επεξεργαστήκαμε, ταξινομήθηκεσε κλίμακες ύψους σύνταξηςανά 100 ευρώ, το πλήθος συντάξεων με ύψος μέσης απονεμηθείσας σύνταξης από 500 ευρώ και άνω, για το οποίο πλήθος προκύπτει θετική προσωπική διαφορά. Ηθετική προσωπική διαφορά προκύπτει όταν η επανυπολογισθείσα σύνταξη με βάση τους νέους κανόνες του Ν.4387/2017 είναι μεγαλύτερη της καταβαλλόμενης σύνταξης, σύμφωνα τους κανόνες που ίσχυαν πριν από την έναρξη εφαρμογής του Ν.4387/2016.Με βάση την ταξινόμηση αυτή προκύπτουν τα ακόλουθα συμπεράσματα: 5

Όπως προαναφέρθηκε, με το Ν. 4093/2012 λόγω της περικοπής των δώρων Πάσχα και Χριστουγέννων και του επιδόματος αδείας, το ετήσιο εισόδημα των συνταξιούχων από κύριες συντάξεις έχει μειωθεί κατά 14% περίπου.πέραν της προαναφερθείσας μείωσης, η μέση μηνιαία καταβαλλόμενη σύνταξη του ανωτέρω πληθυσμού παρουσιάζει ήδη μείωση της τάξης του 3% (3,34%) σε σχέση με τη μέση απονεμηθείσα σύνταξη, από την εφαρμογή των περικοπών που έχουν εφαρμοστεί δυνάμει των νόμων: Ν.4024/2011, Ν. 4051/2012, Ν.4093/2012. Συνολικά, από τα στοιχεία της κατανομής του ανωτέρω πληθυσμού των συντάξεων προκύπτει,, ότι η μέση μείωση λόγω των περικοπών των νόμων μέχρι το 2012(συνεκτιμώντας και τη μείωση λόγω περικοπής δώρων Χριστουγέννων, Πάσχα και επιδόματος αδείας): κυμαίνεται στο15% (15,09%), περίπου για το 83% (82,7%) των απονεμηθεισών συντάξεων κυμαίνεται από 18% (17,74%) έως 44% (44,16%), περίπου για το 17% (17,29%) των απονεμηθεισών συντάξεων. Εφαρμογή διατάξεων Ν.4472/2017 για τις κύριες συντάξεις με θετική προσωπική διαφορά Η μέση καταβαλλόμενη σύνταξη του εξεταζόμενου πληθυσμού μετά την εφαρμογή των διατάξεων του Ν.4472/2017, παρουσιάζει αύξηση της τάξης του 5,8% σε σχέση με τη μέση καταβαλλόμενη σύνταξη. Από τα στοιχεία της κατανομής του ανωτέρω πληθυσμού των συντάξεων προκύπτει ότι: περίπου για το 54% (54,32%) των απονεμηθεισών συντάξεων, η μέση αύξηση σε σχέση με τη μέση καταβαλλόμενη σύνταξη, λόγω της καταβολής, κατά το πρώτο έτος, του 1/5 του ύψους της θετικής προσωπικής διαφοράς ανέρχεται σε1,27%. Στο τέλος της πενταετίας που θα έχει καταβληθεί το σύνολο της θετικής προσωπικής διαφοράς η μέση αύξηση θα ανέλθει σε 6,37%. Περίπου για το 28% (28,38%) των απονεμηθεισών συντάξεων, η μέση αύξηση σε σχέση με τη μέση καταβαλλόμενη σύνταξη, λόγω της καταβολής, κατά το πρώτο έτος, του 1/5 του ύψους της θετικής προσωπικής διαφοράς ανέρχεται σε1,01%. Στο τέλος της πενταετίας που θα έχει καταβληθεί το σύνολο της θετικής προσωπικής διαφοράς η μέση αύξηση θα ανέλθει σε 5,07%. Περίπου για το 17% (17,29%) των απονεμηθεισών συντάξεων, η μέση αύξηση σε σχέση με τη μέση καταβαλλόμενη σύνταξη, λόγω της καταβολής, κατά το πρώτο έτος, του 1/5 του ύψους της θετικής προσωπικής διαφοράς κυμαίνεται από 0,55% έως 1,92%. Στο τέλος της πενταετίας που θα έχει καταβληθεί το σύνολο της θετικής προσωπικής διαφοράς η μέση αύξηση θα κυμανθεί από 2,73% έως 9,58%. 6

Β. Επικουρικές συντάξειςστόχος των παρεμβάσεων του Ν.4387/2016 για την επικουρική ασφάλιση, είναι η σταδιακή ισορροπία του συστήματος. Για το σκοπό αυτό θεσπίζονται μεταξύ άλλων διαρθρωτικές αλλαγές στον τρόπο υπολογισμού της παροχής για τους (νέους) συνταξιούχους (άρθρο 96, παρ.1) εισάγοντας σταδιακά για τα έτη ασφάλισης από 1.1.2015 και εφεξής το σύστημα της νοητής κεφαλαιοποίησης (NDC). Στο σύστημα NDC οι καταβαλλόμενες παροχές είναι άμεσα συνδεδεμένες με τις καταβαλλόμενες εισφορές και το ύψος των απονεμόμενων συντάξεων είναι απόλυτα συνδεδεμένο με την ηλικία του συνταξιούχου και τις συσσωρευμένες εισφορές του (μακροπρόθεσμη ισορροπία), ενώ παράλληλα δεν παγιώνονται ελλείμματα που πιθανά μπορεί να προκύψουν στα ετήσια οργανικά αποτελέσματα του Φορέα, (βραχυπρόθεσμη ισορροπία).το σύστημα NDC συνδέεται άμεσα με το μακροοικονομικό περιβάλλον στο οποίο αναπτύσσεται, εξασφαλίζοντας έτσι την οικονομική ισορροπία του και συνεπώς τη βιωσιμότητα του άρα και τις παροχές για τις μελλοντικές γενεές. Σημειώνεται επίσης ότι το σύστημα NDC παρέχει διαφάνεια, αφού δημιουργούνται και τηρούνται ατομικές μερίδες κατά ασφαλισμένο, Με βάση τα δημοσιευμένα στοιχεία των εκθέσεων ΗΛΙΟΣ μηνός Φεβρουαρίου 2017, σε μέσο εισόδημα από συντάξεις (ποσόν προ φόρου) ύψους 819,69 ευρώ, η μέση επικουρική σύνταξη ύψους 160,8 ευρώ (ποσόν προ φόρου) αντιστοιχεί στο 20% περίπου του προαναφερθέντος μέσου εισοδήματος. Για την επεξεργασία των στοιχείων που παρουσιάζονται ακολούθως, χρησιμοποιήθηκαν στοιχεία επικουρικών συντάξεων μηνός Απριλίου 2017ανά ενταγμένο τομέα στο ΕΤΕΑ. Προσδιορίστηκε ο πληθυσμός και η μέση σύνταξη ανά τομέα, των συντάξεων που αναπροσαρμόστηκαν με βάση τις διατάξεις του Ν.4387/2016, και ο αντίστοιχος πληθυσμός και η μέση σύνταξη ανά τομέα των συντάξεων που αναπροσαρμόστηκαν και διατήρησαν προσωπική διαφορά καθώς και των συντάξεων που δεν υπέστησαν καμία αναπροσαρμογή λόγω προστασίας τους, σε εφαρμογή του άρθρου 96 παρ.4 του Ν.4387/2016 (προστασία των 1.300 ευρώ). TOTAL SUPPLEMENTARY PENSIONS Pension Award Pensions* Pension Award Pension Paid Count Mean Mean <= 100,00 146.867 76,82 70,91 100,00-200,00 383.562 150,17 134,02 200,00-300,00 343.557 248,31 188,24 300,00-400,00 185.803 340,83 212,23 400,00-500,00 94.523 448,02 209,38 500,00-600,00 47.613 546,39 233,32 600,00-700,00 23.812 646,69 293,62 700,00-800,00 5.854 738,71 381,76 7

800,00-900,00 1.922 846,61 424,15 900,00-1000,00 1.315 944,43 470,92 1000,00-1100,00 1.011 1.051,56 504,5 1100,00-1200,00 976 1.142,84 538,49 1200,00-1300,00 489 1.248,37 557,02 1300,00-1400,00 386 1.343,48 601,99 1400,00-1500,00 266 1.447,26 574,16 1500,01-2000,00 562 1.685,74 553,55 2000,01-2500,00 156 2.228,52 658,96 2500,01-3000,00 121 2.731,42 792,05 3000,01-3500,00 38 3.206,06 868,59 3500,01+ 7 3.849,75 1.064,42 Total 1.238.840 253,42 169,29 *Στον ανωτέρω πίνακα δεν αποτυπώνεται η μείωση στη μέση σύνταξη λόγω περικοπής δώρων Χριστουγέννων, Πάσχα και επιδόματος αδείας (δεδομένου ότι ο πίνακας αναφέρεται σε μηνιαία στοιχεία) Ο πληθυσμός επικουρικών συντάξεων που περιγράφηκε ανωτέρω, ταξινομήθηκε με βάση το ύψος της απονεμηθείσας σύνταξης, σε κλίμακες ύψους σύνταξης ανά 100 ευρώ. Η μέση καταβαλλόμενη σύνταξη του ανωτέρω πληθυσμού παρουσιάζει μείωση της τάξης του 33% (33,20%) σε σχέση με τη μέση απονεμηθείσα σύνταξη λόγω των περικοπών που έχουν εφαρμοστεί στη βάση των νόμων: Ν.4024/2011, Ν. 4051/2012, Ν.4093/2012, Ν.4052/2012 και Ν.4387/2016. Σημειώνεται επίσης ότι το ετήσιο εισόδημα των συνταξιούχων από επικουρικές συντάξεις έχει μειωθεί έως 14% περίπου, λόγω της περικοπής των δώρων Πάσχα και Χριστουγέννων και του επιδόματος αδείας. Συνολικά από τα στοιχεία της κατανομής του ανωτέρω πληθυσμού των συντάξεων προκύπτει ότιη μέση μείωση λόγω των περικοπών των νόμων μέχρι το 2016(συνεκτιμώντας και τη μείωση λόγω περικοπής δώρων Χριστουγέννων, Πάσχα και επιδόματος αδείας): κυμαίνεται έως 22% (21,70%), περίπου για το 12% (11,86%) των απονεμηθεισών συντάξεων, κυμαίνεται έως 25% (24,76%),περίπου για το 31% (30,96%) των απονεμηθεισών συντάξεων, κυμαίνεται έως 38% (38,19%),περίπου για το 28% (27,73%) των απονεμηθεισών συντάξεων, κυμαίνεται έως 52% (51,73%), περίπου για το 15% των απονεμηθεισών συντάξεων, ενώ για το υπόλοιπο 15% (14,45%) των απονεμηθεισών συντάξεων, κυμαίνεται άνω του 67% (από 67,27% έως 86,35%) 8

Εφαρμογή διατάξεων Ν.4472/2017στις επικουρικές συντάξεις TOTAL SUPPLEMENTARY PENSIONS Pension Award Pension Paid Mean Pension with reduction up to 18% (*) Mean <= 100,00 70,91 63,11 100,00-200,00 134,02 118,99 200,00-300,00 188,24 169,57 300,00-400,00 212,23 192,23 400,00-500,00 209,38 189,78 500,00-600,00 233,32 214,87 600,00-700,00 293,62 276,58 700,00-800,00 381,76 361,99 800,00-900,00 424,15 408,42 900,00-1000,00 470,92 455,68 1000,00-1100,00 504,5 486,79 1100,00-1200,00 538,49 515,59 1200,00-1300,00 557,02 533,42 1300,00-1400,00 601,99 582,93 1400,00-1500,00 574,16 550,66 1500,01-2000,00 553,55 523,55 2000,01-2500,00 658,96 620,83 2500,01-3000,00 792,05 747,1 3000,01-3500,00 868,59 817,05 3500,01+ 1.064,42 1.003,22 Total 169,29 152,8 Με βάση την ταξινόμηση σύμφωνα με το ύψος απονεμηθείσας σύνταξης, αντιστοιχήθηκε η μέση καταβαλλόμενη σύνταξη και η μέση σύνταξη που θα διαμορφωθεί μετά την εφαρμογή των διατάξεων του Ν.4472/2017. Η μέση καταβαλλόμενη σύνταξη των δικαιούχων επικουρικής σύνταξης μετά την εφαρμογή των διατάξεων του Ν.4472/2017, παρουσιάζει μείωση της τάξης του 9,75%. Η μέση μείωση είναι μικρότερη του ορίου του 18% που νομοθετήθηκε και ο αριθμός συντάξεων που θίγεται ανέρχεται σε 756.607. Για την εφαρμογή των ανωτέρω μειώσεων λήφθηκαν υπόψη τα στοιχεία επανυπολογισμού των επικουρικών συντάξεων και το ύψος της προσωπικής διαφοράς ανά σύνταξη. Σύμφωνα με τη διαδικασία αυτή, όλες οι επικουρικές συντάξεις επανυπολογίστηκαν λαμβάνοντας υπόψη: 9

το ετήσιο ποσοστό αναπλήρωσης που προκύπτει σε εφαρμογή των ενιαίων κανόνων του Ν.4387/2017 (λαμβάνεται δηλαδή υπόψη το ετήσιο ποσοστό αναπλήρωσης που συναρτάται από το ύψος των ασφαλιστικών εισφορών καιο χρόνος ασφάλισης) και το ετήσιο ποσοστό αναπλήρωσης που προκύπτει με τα ισχύοντα προ του Ν.4387/2016 Η διαφορά που προκύπτει μεταξύ του ύψους της σύνταξης σε εφαρμογή των κανόνων του Ν.4387/2016 και του ύψους με βάση τους ισχύοντες κανόνες προ του Ν.4387/2016 αντιστοιχεί στην προσωπική διαφορά κάθε επικουρικής σύνταξης. Συνεπώς το ύψος της προσωπικής διαφοράς συναρτάται αφενός από το ύψος των ασφαλιστικών εισφορών και τον αντίστοιχο χρόνο ασφάλισης αφετέρου από τις ήδη εφαρμοσθείσες περικοπές των προγενέστερων του 2016 νόμων. Από τα στοιχεία της κατανομής του ανωτέρω πληθυσμού των συντάξεων προκύπτει ότι: περίπου για το 43% (42,82%) των απονεμηθεισών συντάξεων, η μέση μείωση λόγω της εφαρμογής των διατάξεων του Ν.4472/2017 κυμαίνεται στο 11% (10,99% έως 11,22%) περίπου για το 28% (27,73%) των απονεμηθεισών συντάξεων, η μέση μείωση λόγω της εφαρμογής των διατάξεων του Ν.4472/2017 κυμαίνεται στο 10% (9,91%), περίπου για το 15% των απονεμηθεισών συντάξεων, η μέση μείωση λόγω της εφαρμογής των διατάξεων του Ν.4472/2017 κυμαίνεται στο 9% (9,43%), ενώ για το υπόλοιπο 15% (14,45%) των απονεμηθεισών συντάξεων, η μέση μείωση λόγω της εφαρμογής των διατάξεων του Ν.4472/2017 κυμαίνεται κάτω του 9% (από 9,36% έως 3,17%). Επίπτωση των διατάξεων του Ν.4472/2017 στον κίνδυνο φτώχειας Οι παρεμβάσεις του νόμου 4472/2017 επιδιώκουν την αλλαγή του μίγματος των εφαρμοζόμενων πολιτικών στον τομέα κοινωνικής προστασίας με εξοικονόμηση πόρων από το συνταξιοδοτικό σύστημα και διάθεσή τους στον τομέα της κοινωνικής προστασίας και στις πλέον ευάλωτες ομάδες που έχουν πληγεί από την κρίση. Όπως αποτυπώνεται και στον πίνακα διαχρονικής εξέλιξης του πληθυσμού σε κίνδυνο φτώχειας, αλλά και από την έρευνα εισοδήματος και διαβίωσης των νοικοκυριών έτους 2015 (περίοδος αναφοράς 2014) της ΕΛΣΤΑΤ, οι ομάδες που πλήττονται ιδιαίτερα τα τελευταία έτη είναι τα νοικοκυριά με εξαρτώμενα τέκνα, οι άνεργοι αλλά και τα παιδιά. Για την υποστήριξη των ομάδων αυτών διατίθεται ένα μεγάλο μέρος των αντισταθμιστικών μέτρων που θα χρηματοδοτηθούν από την περιστολή της συνταξοδοτικής δαπάνης, στις νέες οικογένειες με παιδιά (οικογενειακά επιδόματα και επιδόματα τέκνων, μονάδες προσχολικής ηλικίας, επιδότηση ενοικίου, σχολικά γεύματα) αλλά και στους ανέργους (προγράμματα ενεργών πολιτικών για την απασχόληση, επενδυτικές παρεμβάσεις). 10

Παράλληλα ωστόσο λαμβάνονται αντισταθμιστικά μέτρα περιορισμού των επιπτώσεων στους συνταξιούχους από τις μειώσεις στις συντάξεις, μέσω της επιδότησης της συμμετοχής στα συνταγοχραφούμενα φάρμακα. Λαμβάνοντας υπόψη τις αυξημένες ανάγκες των ηλικιωμένων σε φάρμακα και περίθαλψη η παρέμβαση αυτή στοχεύει κυρίως στις ομάδες των χαμηλοσυνταξιούχων, συμβάλλοντας στη στήριξη του βιοτικού τους επιπέδου. 11

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ Α IKA-ETAM - Pre 1993 Pensionabl e Salary 1000 Pensionabl e Salary 1200 Pensionabl e Salary 1500 Years of Service Pre - Reform System (July 2015) National Pension 384 (2%) & marginal accrual rates 0,77%- 2% 2019 2018 2017 2016 15 487 461 461 461 461 20 537 543 543 543 543 25 587 591 591 591 591 30 637 648 648 648 648 35 700 722 722 722 722 Years of Service Pre - Reform System (July 2015) National Pension 384 (2%) & marginal accrual rates 0,77%- 2% 2019 2018 2017 2016 15 487 484 484 484 484 20 547 574 574 574 574 25 607 632 632 632 632 30 690 700 700 700 700 35 798 790 790 790 790 Years of Service Pre - Reform System (July 2015) National Pension 384 (2%) & marginal accrual rates 0,77%- 2% 2019 2018 2017 2016 15 525 519 519 519 519 20 600 622 622 622 622 25 675 694 694 694 694 30 819 780 780 780 780 35 998 891 891 891 891 No family allowances are included in the pre-reform system National Pension 384 for 20 Years of Service. 90% of National Pension for 15 Years of Service increased by 2% up to 20 years. 12

13