ΕΤΗΣΙΑ ΕΚΘΕΣΗ 2015 ΕΘΝΙΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΧΑΛΑΖΙΚΗΣ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΣ ΕΛΛΗΝΙΚΩΝ ΓΕΩΡΓΙΚΩΝ ΑΣΦΑΛΙΣΕΩΝ ΚΕΝΤΡΟ ΜΕΤΕΩΡΟΛΟΓΙΚΩΝ ΕΦΑΡΜΟΓΩΝ ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ ΕΚΔΟΣΗΣ

ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΣ ΕΛΛΗΝΙΚΩΝ ΓΕΩΡΓΙΚΩΝ ΑΣΦΑΛΙΣΕΩΝ ΚΕΝΤΡΟ ΜΕΤΕΩΡΟΛΟΓΙΚΩΝ ΕΦΑΡΜΟΓΩΝ ΕΘΝΙΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΧΑΛΑΖΙΚΗΣ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ ΕΤΗΣΙΑ ΕΚΘΕΣΗ 2015 ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ ΕΚΔΟΣΗΣ ΣΟΥΛΤΑΝΑ ΔΗΜΟΥΤΣΗ ΣΙΟΥΤΑΣ ΜΙΧΑΗΛ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ, 2016

ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΣ ΕΛΛΗΝΙΚΩΝ ΓΕΩΡΓΙΚΩΝ ΑΣΦΑΛΙΣΕΩΝ (ΕΛ.Γ.Α.) ΚΕΝΤΡΟ ΜΕΤΕΩΡΟΛΟΓΙΚΩΝ ΕΦΑΡΜΟΓΩΝ (ΚΕ.Μ.Ε.) Κρατικός Αερολιμένας Θεσσαλονίκης «ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ» 55103 Θεσσαλονίκη Τηλ.: 2310 472953, 2310 475833, 2310 476642 Fax: 2310 472205 E-mail: keme@elga.gr www.elga.gr

Θεσσαλονίκη, Ιούλιος 2016 Ο Οργανισμός Ελληνικών Γεωργικών Ασφαλίσεων (ΕΛ.Γ.Α.) έχει ως αντικείμενο την ασφάλιση και την ενεργητική προστασία των αγροτικών εκμεταλλεύσεων κατά ζημιών που προκαλούνται από καταστροφικούς φυσικούς κινδύνους. Στα πλαίσια της ενεργητικής προστασίας, το Κέντρο Μετεωρολογικών Εφαρμογών (ΚΕ.Μ.Ε.) του ΕΛ.Γ.Α που εδρεύει στο Αεροδρόμιο Μακεδονία, εφαρμόζει το Εθνικό Πρόγραμμα Χαλαζικής Προστασίας (Ε.Π.Χ.Π.) με εναέρια μέσα με σκοπό την καταστολή των χαλαζοπτώσεων και τον περιορισμό των ζημιών στις αγροτικές καλλιέργειες. Το Πρόγραμμα για το 2015, εφαρμόστηκε από 20 Μαρτίου έως 30 Σεπτεμβρίου σε περιοχές της Κεντρικής Μακεδονίας και της Θεσσαλίας, καλύπτοντας συνολική έκταση περίπου πέντε εκατομμυρίων διακοσίων χιλιάδων στρεμμάτων. Μετά τη λήξη του Προγράμματος, η Ετήσια Έκθεση 2015 συντάχθηκε από το επιστημονικό προσωπικό του ΚΕ.Μ.Ε με σκοπό την τεκμηρίωση του Προγράμματος, αναφέροντας τις αρχές, την οργάνωση, τα μέσα και τον τρόπο λειτουργίας του και παρουσιάζοντας τα επιχειρησιακά στοιχεία και επιστημονικές εργασίες. Ο σχεδιασμός της Έκθεσης έγινε από το Τμήμα Μελετών, Εφαρμογών και Επικοινωνίας, ενώ η επιμέλειά της από τη μετεωρολόγο Σ. Δημούτση. Πιστεύουμε ότι η έκδοση της Ετήσιας Έκθεσης του Εθνικού Προγράμματος Χαλαζικής Προστασίας 2015 από τον ΕΛ.Γ.Α θα συμβάλλει στην ενημέρωση των αγροτών, των φορέων και της επιστημονικής κοινότητας για το επιτελούμενο έργο και θα αποτελέσει άλλη μια αφορμή για τη μεταξύ τους επικοινωνία. Ο Προϊστάμενος του Κέντρου Μετεωρολογικών Εφαρμογών Τσαγκαλίδης Ευάγγελος

I ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ 1. ΟΡΓΑΝΩΣΗ ΚΑΙ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ ΤΟΥ Ε.Π.Χ.Π. 1 1.1. ΕΙΣΑΓΩΓΗ-ΙΣΤΟΡΙΚΟ 1 1.2. ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΑ ΣΠΟΡΑΣ ΤΩΝ ΝΕΦΩΝ 3 1.2.1. Υπόθεση σποράς 3 1.2.2. Κριτήριο σποράς 4 1.2.3. Υλικό σποράς 4 1.2.4. Μέθοδοι σποράς 5 1.3. ΥΛΟΠΟΙΗΣΗ ΤΟΥ Ε.Π.Χ.Π. 2015 7 1.4. ΕΞΟΠΛΙΣΜΟΣ 13 1.4.1. Ραντάρ καιρού 13 1.4.2. Αεροσκάφη 15 1.4.3. Επικοινωνίες 18 1.4.4. Πρόγνωση καιρού 18 1.4.5. Χαλαζόμετρα 19 2. ΑΠΟΤΙΜΗΣΗ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΗΣ ΠΕΡΙΟΔΟΥ 2015 23 2.1. ΕΙΣΑΓΩΓΗ 23 2.2. ΗΜΕΡΕΣ ΕΤΟΙΜΟΤΗΤΑΣ 25 2.3. ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΕΣ ΗΜΕΡΕΣ 31 2.4. ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΕΣ ΠΤΗΣΕΙΣ 34 2.5. ΔΕΔΟΜΕΝΑ ΡΑΝΤΑΡ-ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑ ΚΑΤΑΙΓΙΔΩΝ 40 2.6. ΑΝΑΛΥΣΗ ΔΕΔΟΜΕΝΩΝ ΣΠΟΡΑΣ 51 2.7 ΔΕΔΟΜΕΝΑ ΠΑΡΑΜΕΤΡΩΝ ΣΠΟΡΑΣ ΚΑΤΑΙΓΙΔΩΝ 59 2.8. ΔΕΔΟΜΕΝΑ ΔΙΚΤΥΟΥ ΧΑΛΑΖΟΜΕΤΡΩΝ 63 2.9. ΑΠΟΛΟΓΙΣΜΟΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΗΣ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑΣ 2015 68

II ΕΛ.Γ.Α.-ΚΕ.Μ.Ε. ΕΤΗΣΙΑ ΕΚΘΕΣΗ ΕΘΝΙΚΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ ΧΑΛΑΖΙΚΗΣ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ 2015 3. ΠΙΝΑΚΕΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΩΝ ΔΕΔΟΜΕΝΩΝ 75 3.1. ΔΕΔΟΜΕΝΑ ΕΤΟΙΜΟΤΗΤΑΣ 3.2. ΔΕΔΟΜΕΝΑ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΩΝ ΠΤΗΣΕΩΝ 79 3.3. ΠΡΟΓΝΩΣΤΙΚΟΣ ΔΕΙΚΤΗΣ CDC 83 3.4. ΣΥΝΟΠΤΙΚΟΙ ΤΥΠΟΙ ΚΥΚΛΟΦΟΡΙΑΣ ΣΤΙΣ ΗΜΕΡΕΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ 3.5. ΑΤΜΟΣΦΑΙΡΙΚΕΣ ΠΑΡΑΜΕΤΡΟΙ 87 3.6. ΒΑΘΜΟΝΟΜΗΣΗ ΧΑΛΑΖΟΜΕΤΡΩΝ 92 3.7. ΥΠΟΣΤΗΡΙΞΗ ΔΙΚΤΥΟΥ ΧΑΛΑΖΟΜΕΤΡΩΝ 96 75 85 4. ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ 99 ΠΑΡΑΡΤΗΜΑΤΑ 101 ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ Α. Προσωπικό που εργάστηκε στο Ε.Π.Χ.Π. περιόδου 2015 101 ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ Β. Μετεωρολογικοί ορισμοί και σύμβολα 103

1. ΟΡΓΑΝΩΣΗ ΚΑΙ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ ΤΟΥ ΕΠΧΠ 2015 1 1. OΡΓΑΝΩΣΗ ΚΑΙ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ ΤΟΥ Ε.Π.Χ.Π. 1.1. ΕΙΣΑΓΩΓΗ -ΙΣΤΟΡΙΚΟ Μ. Σιούτας και Δ. Φόρης Το Εθνικό Πρόγραμμα Χαλαζικής Προστασίας (Ε.Π.Χ.Π.) εφαρμόζεται από τον Οργανισμό Ελληνικών Γεωργικών Ασφαλίσεων (ΕΛ.Γ.Α.) τα τελευταία 30 χρόνια περίπου, σε αγροτικές περιοχές της Βόρειας και Κεντρικής Ελλάδας, με σκοπό την πρόληψη των ζημιών και την προστασία των καλλιεργειών από το χαλάζι. Το Ε.Π.Χ.Π. είναι ένα πρόγραμμα σποράς των νεφών, που πραγματοποιείται με χρήση αεροσκαφών, για την καταστολή των χαλαζοπτώσεων και τον περιορισμό των ζημιών που προκαλούν στις γεωργικές καλλιέργειες. Οι επιχειρησιακές διαδικασίες του προγράμματος περιλαμβάνουν την εξειδικευμένη πρόγνωση χαλαζοφόρων καταιγίδων, τη λειτουργία μετεωρολογικών ραντάρ για την παρατήρηση, παρακολούθηση και καταγραφή τους, και τις πτήσεις αεροσκαφών ειδικά εξοπλισμένων με συστήματα πυροδότησης και εκτόξευσης φυσιγγίων ιωδιούχου αργύρου για τη σπορά των νεφών. Τα αεροσκάφη σποράς, καθοδηγούμενα από μετεωρολόγους-ελεγκτές ραντάρ, ελευθερώνουν πυρήνες ιωδιούχου αργύρου σε κατάλληλη περιοχή των καταιγιδοφόρων νεφών και στο χρονικό διάστημα της δημιουργίας και ανάπτυξης των χαλαζοκόκκων. Όπως στα προηγούμενα έτη, έτσι και το 2015, η περιοχή εφαρμογής του Ε.Π.Χ.Π. στη Μακεδονία, ήταν τμήματα των νομών Ημαθίας, Πέλλας, Θεσσαλονίκης, Κιλκίς και Πιερίας, η περιοχή εφαρμογής του Ε.Π.Χ.Π. στη Θεσσαλία, ήταν τμήματα των νομών Λάρισας, Τρικάλων, Καρδίτσας και Φθιώτιδας, ενώ η χρονική περίοδος εφαρμογής ήταν από 20 Μαρτίου έως 30 Σεπτεμβρίου 2015. Η καταστολή του χαλαζιού (hail suppression) η οποία πραγματοποιείται με τη μεθοδολογία της σποράς των νεφών, αναφέρεται στην προσπάθεια για την τροποποίηση των χαρακτηριστικών των χαλαζοκόκκκων, έτσι ώστε να γίνουν μικρότεροι σε μέγεθος, πιο μαλακής υφής ή και να λιώσουν κατά την πτώση, κι έτσι να καταστούν λιγότερο καταστρεπτικοί ή ακόμα να πέσουν με τη μορφή βροχής. Η σχεδιασμένη επέμβαση του ανθρώπου στην εξέλιξη των διαφόρων καιρικών φαινομένων, με στόχο τη μείωση των ζημιογόνων αποτελεσμάτων και συνεπειών τους, γίνεται κυρίως με την τεχνολογία της σποράς των νεφών (cloud seeding) και αφορά εκτός από τον τομέα της καταστολής του χαλαζιού, την αύξηση της βροχής και του χιονιού και τη διάλυση της ομίχλης. Η επιστήμη της τροποποίησης καιρού έχει τις ρίζες της εργαστήρια της General

2 ΕΛ.Γ.Α.-ΚΕ.Μ.Ε. ΕΤΗΣΙΑ ΕΚΘΕΣΗ ΕΘΝΙΚΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ ΧΑΛΑΖΙΚΗΣ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ 2015 Electric στη Νέα Υόρκη των ΗΠΑ το 1946, στα πειράματα του Vincent Schaefer ο οποίος προσπαθούσε να βρει τρόπο πρόκλησης βροχής από τεχνητά νέφη που δημιούργησε σε ψυχρό θάλαμο (Schaefer, 1949). Αρχικά ως υλικό ψύξης χρησιμοποιήθηκε ο ξηρός πάγος (CO2), ενώ στη συνέχεια ο Bernard Vonnegut ανακάλυψε ότι και ο ιωδιούχος άργυρος (AgI), μπορούσε επίσης να χρησιμοποιηθεί, αφού είχε την ίδια κρυσταλλική δομή με αυτή του ξηρού πάγου (Vonnegut, 1947). Προγράμματα τροποποίησης καιρού εφαρμόστηκαν και εφαρμόζονται σ όλο τον κόσμο, και συγκεκριμένα σε διάφορες πολιτείες των ΗΠΑ (Βόρεια Ντακότα, Γουαιόμινγκ, Οκλαχόμα, Κάνσας, Τέξας, κ.ά.), στον Καναδά, στην Αργεντινή, στη Νότια Αφρική, στην Αυστραλία, σε πολλές Ευρωπαϊκές χώρες, όπως Γαλλία, Ισπανία, Ιταλία, Γερμανία, Αυστρία, Σερβία, Βουλγαρία, Ρωσία, κ.ά.), αλλά και στο Ισραήλ, στην Κίνα, στην Ταϊλάνδη, στην Ινδία και αλλού. Στη χώρα μας η εφαρμογή της καταστολής του χαλαζιού άρχισε διερευνητικά το 1981, σε επιχειρησιακή βάση σταδιακά από το 1984, και συνεχίζεται μέχρι σήμερα συμβάλλοντας ουσιαστικά στην πρόληψη των ζημιών του χαλαζιού στις γεωργικές καλλιέργειες. Επιτυγχάνεται έτσι, η μείωση των ασφαλιστικών αποζημιώσεων που καταβάλλονται για τις απώλειες της παραγωγής, προς όφελος της αγροτικής οικονομίας και γενικότερα της εθνικής οικονομίας.

1. ΟΡΓΑΝΩΣΗ ΚΑΙ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ ΤΟΥ ΕΠΧΠ 2015 3 1.2. ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΑ ΣΠΟΡΑΣ ΤΩΝ ΝΕΦΩΝ 1.2.1. Υπόθεση σποράς Δ. Φόρης και Μ. Σιούτας Με τον όρο "χαλάζι" εννοείται η εμφάνιση στο έδαφος των χαλαζοκόκκων, αλλά και συνολικά το φαινόμενο της χαλαζόπτωσης από μία καταιγίδα. Οι χαλαζόκοκκοι αναπτύσσονται μέσα στα καταιγιδοφόρα νέφη κατακόρυφης ανάπτυξης (Cumulonimbus), που αποτελούν εν δυνάμει χαλαζοκαταιγίδες. Η τροποποίηση του μηχανισμού παραγωγής υετού γίνεται με την εισαγωγή, με διάφορους τρόπους και σε συγκεκριμένες περιοχές του νέφους, σωματιδίων που είτε δρουν τα ίδια ως τεχνητοί παγοπυρήνες, είτε συμβάλλουν στο σχηματισμό παγοπυρήνων. Η διαδικασία εισαγωγής τεχνητών σωματιδίων αναφέρεται διεθνώς ως σπορά των νεφών. Η υπόθεση σποράς ή εννοιολογικό μοντέλο σποράς αποτελεί ένα σύνολο αρχών, υποθέσεων και παραδοχών, με βάση τις οποίες ερμηνεύεται η μεταβολή του μηχανισμού ανάπτυξης και εξέλιξης των χαλαζοκόκκων, και ειδικότερα η δράση των τεχνητών παγοπυρήνων προς την κατεύθυνση της τροποποίησης των δυναμικών, θερμοδυναμικών ή μικροφυσικών διεργασιών μέσα στα νέφη. Προκειμένου να επιλεγεί η καταλληλότερη διαδικασία σποράς εξετάστηκαν διάφορα εννοιολογικά μοντέλα. Στο Ε.Π.Χ.Π., σύμφωνα με τον αρχικό σχεδιασμό (Karacostas, 1984), έχει υιοθετηθεί το εννοιολογικό μοντέλο του «αυξημένου ή ευνοϊκού ανταγωνισμού» (beneficial competition). Σύμφωνα με το μοντέλο αυτό, γίνεται η υπόθεση ότι υπάρχει έλλειμμα φυσικών παγοπυρήνων στο νέφος και ότι η συνολική ποσότητα νερού σε όλες τις φάσεις μέσα στο νέφος διατηρείται αμετάβλητη κατά το χρονικό διάστημα δράσης του υλικού σποράς. Με τη διασπορά του υλικού σποράς μέσα στο νέφος, παράγεται σημαντικά αυξημένος αριθμός τεχνητών παγοπυρήνων, οι οποίοι «ανταγωνίζονται» τους φυσικούς παγοπυρήνες για το διαθέσιμο υπέρψυχρο ή υπερψυγμένο νερό (supercooled water) και σχηματίζεται έτσι πολύ μεγαλύτερο πλήθος χαλαζοκόκκων, από αυτό που θα σχηματιζόταν χωρίς τη σπορά. Αν στην περιοχή των νέων αναπτύξεων της καταιγίδας εισαχθούν αρκετοί τεχνητοί πυρήνες, είναι δυνατό να εξαντληθεί όλο το υπέρψυχρο νερό και το νέφος να «παγοποιηθεί», οπότε αναμένεται οι χαλαζόκοκκοι που θα δημιουργηθούν να είναι μικρού μεγέθους. Συνεπώς, οι χαλαζόκοκκοι, οι οποίοι σχηματίζονται μέσα στους νεφικούς όγκους που υφίστανται σπορά, λόγω μικρότερου μεγέθους, κατά τη διαδρομή τους προς το έδαφος τήκονται, καθώς διέρχονται από ατμοσφαιρικά στρώματα διαρκώς και υψηλότερης θερμοκρασίας, και κατά μεγάλο μέρος μετατρέπονται σε σταγόνες βροχής, με αποτέλεσμα να προκαλούν λιγότερη ζημιά κατά την πτώση τους στο έδαφος. Περισσότερες λεπτομέρειες για το θεωρητικό υπόβαθρο της τροποποίησης καιρού, για τις μικροφυσικές διεργασίες μέσα στα νέφη και για τα διάφορα εννοιολογικά μοντέλα παρατίθενται στην Ετήσια Έκθεση 2002 του Ε.Π.Χ.Π.

4 ΕΛ.Γ.Α.-ΚΕ.Μ.Ε. ΕΤΗΣΙΑ ΕΚΘΕΣΗ ΕΘΝΙΚΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ ΧΑΛΑΖΙΚΗΣ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ 2015 1.2.2. Κριτήριο σποράς Σπορά πραγματοποιείται σε οποιαδήποτε αναπτυσσόμενη καταιγίδα που βρίσκεται μέσα στην Περιοχή Προστασίας ή στη ζώνη μετάβασης (buffer zone) και έχει ανακλαστικότητα ίση ή μεγαλύτερη από 35 dbz (με βάση το ραντάρ καιρού), μεταξύ της στάθμης των -5 ο C και των -30 ο C. Τα νέφη για τα οποία συντρέχουν οι παραπάνω δύο προϋποθέσεις λέγεται ότι πληρούν τα κριτήρια σποράς (Karacostas, 1984 και 1989). Ως ζώνη μετάβασης ορίζεται μια περιοχή έξω από τα όρια της Περιοχής Προστασίας, προς την πλευρά της κίνησης των καταιγίδων και της οποίας το πλάτος είναι μεταβλητό. Το ελάχιστο πλάτος της ζώνης μετάβασης καθορίστηκε στα δέκα χιλιόμετρα, ενώ το μέγιστο καθορίζεται από την ταχύτητα κίνησης των καταιγίδων. Όταν μια καταιγίδα βρίσκεται εκτός της Περιοχής Προστασίας, κινείται προς αυτήν και από την κατεύθυνση και το μέτρο της ταχύτητάς της εκτιμάται ότι θα εισέλθει στην Περιοχή Προστασίας σε είκοσι λεπτά το πολύ, τότε αυτή θεωρείται ότι βρίσκεται στη ζώνη μετάβασης (buffer zone). Εντολή απογείωσης αεροσκάφους δίνεται για να πραγματοποιηθεί πτήση σποράς ή πτήση περιπολίας. Εντολή απογείωσης για πτήση περιπολίας δίνεται προτού η καταιγίδα, η οποία βρίσκεται μέσα στην Περιοχή Προστασίας ή στη ζώνη μετάβασης, φτάσει τα κριτήρια σποράς, χωρίς αυτό να αποκλείει τη μετέπειτα εξέλιξη της πτήσης, σε πτήση σποράς. Εντολή απογείωσης για πτήση σποράς δίνεται υποχρεωτικά όταν, έστω και ένα κύτταρο, πληροί τα κριτήρια σποράς και σε αυτή την περίπτωση πρέπει να υποστεί σπορά το ταχύτερο δυνατόν. Πρέπει να σημειωθεί πάντως, ότι τα κριτήρια που προαναφέρθηκαν δεν προσδιορίζουν αυτόματα και την απόφαση για σπορά. Αποτελούν περισσότερο έναν οδηγό εντοπισμού δραστηριότητας χαλαζοκαταιγίδων που μπορεί να προκαλέσουν ζημιά στην Περιοχή Προστασίας και η απόφαση για σπορά ή περιπολία αεροσκάφους λαμβάνεται αφού συνεκτιμηθούν και άλλα ποιοτικά χαρακτηριστικά των νεφών που ανιχνεύονται με το ραντάρ καιρού (δομή, στάδιο ανάπτυξης, καθώς επίσης και οι επικρατούσες ή αναμενόμενες μετεωρολογικές συνθήκες) μέσα στην Περιοχή Προστασίας ή τη ζώνη μετάβασης. 1.2.3. Υλικό σποράς Το υλικό σποράς που χρησιμοποιείται στο Ε.Π.Χ.Π. είναι ένα πυροτεχνικό μίγμα, το οποίο με την καύση του απελευθερώνει μικροκρυστάλλους ιωδιούχου αργύρου (AgI) που ευνοούν την ετερογενή πυρηνοποίηση και ανήκει στην κατηγορία των ετερογενών υλικών, όπως και ο ιωδιούχος μόλυβδος (PbI). Άλλες κατηγορίες υλικών σποράς είναι τα ομoγενή υλικά (ξηρός πάγος), τα υγροσκοπικά υλικά (κοινό αλάτι, ουρία, νιτρικό αμμώνιο) και τα οργανικά (1-5-διυδροξυναφθαλίνη, τερπένια) ή ανόργανα υλικά (οξείδια μετάλλων). Το υλικό σποράς είναι συσκευασμένο σε πυροτεχνικά φυσίγγια διαφόρων τύπων. Κάθε αεροσκάφος σποράς είναι εφοδιασμένο με δύο διαφορετικούς τύπους φυσιγγίων υλικού σποράς, τα εκτοξευόμενα φυσίγγια (ejectable flares ή top flares) που περιέχουν 20 g υλικού σποράς και τα ακρόκαυστα φυσίγγια (endburners ή base seeding

1. ΟΡΓΑΝΩΣΗ ΚΑΙ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ ΤΟΥ ΕΠΧΠ 2015 5 flares) που περιέχουν 75 g υλικού σποράς. Με την πυροδότηση, τα εκτοξευόμενα φυσίγγια εκτοξεύονται προς τα κάτω και καίγονται κατά την πτώση τους, ενώ τα ακρόκαυστα καίγονται παραμένοντας στερεωμένα στις βάσεις τους, στα φτερά του αεροσκάφους. Κατά την καύση του υλικού σποράς απελευθερώνονται μικροκρύσταλλοι AgI, οι οποίοι έχουν εξαγωνικό κρυσταλλικό πλέγμα, με χαρακτηριστικά παρόμοια με το εξαγωνικό κρυσταλλικό πλέγμα του πάγου. Για το λόγο αυτό η επιφάνεια των μικροκρυστάλλων AgI αποτελεί κατάλληλο υπόστρωμα για το σχηματισμό παγοκρυστάλλων. Οι μικροκρύσταλλοι ιωδιούχου αργύρου θεωρούνται οι αποτελεσματικότεροι τεχνητοί παγοπυρήνες (artificial ice nuclei) και γι αυτό ο AgI είναι το πιο ευρέως χρησιμοποιούμενο υλικό σποράς σε προγράμματα τροποποίησης καιρού. 1.2.4. Μέθοδοι σποράς Έχουν αναπτυχθεί διαφορετικές μεθοδολογίες σποράς, με σκοπό να επιτυγχάνεται η καλύτερη δυνατή διάχυση του υλικού σποράς στις περιοχές ενεργού ανάπτυξης των καταιγίδων, κάτω από διαφορετικές συνθήκες, όπως ο τύπος και τα χαρακτηριστικά της καταιγίδας, η ορατότητα, η ώρα της ημέρας και το ανάγλυφο του εδάφους. Στο Εθνικό Πρόγραμμα Χαλαζικής Προστασίας (Ε.Π.Χ.Π.) έχουν καθιερωθεί τρεις διαφορετικές μέθοδοι σποράς των νεφών: η σπορά κορυφής (top seeding), η σπορά βάσης (base seeding) και η πλάγια διέλευση (side skim). Στην πλειονότητα των περιπτώσεων χρησιμοποιείται η σπορά κορυφής, αλλά όταν οι συνθήκες το επιβάλλουν χρησιμοποιούνται και οι άλλες δύο μεθοδολογίες (Σχήμα 1.2.1). Σχήμα 1.2.1. Τεχνικές σποράς. Η τεχνική σποράς με διείσδυση στην κορυφή του νέφους χρησιμοποιείται στα θυγατρικά κύτταρα και στις σωρειτόμορφες μονοκυτταρικές αναπτύξεις. Η διείσδυση στις

6 ΕΛ.Γ.Α.-ΚΕ.Μ.Ε. ΕΤΗΣΙΑ ΕΚΘΕΣΗ ΕΘΝΙΚΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ ΧΑΛΑΖΙΚΗΣ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ 2015 πυργοειδείς αναπτύξεις γίνεται κοντά στη στάθμη των -10 ο C και γενικά πάντοτε μεταξύ των -8 και -15 ο C και, όποτε είναι δυνατό, σε απόσταση μικρότερη από 300 μέτρα περίπου από τη νεφική κορυφή. Κατά τη σπορά κορυφής χρησιμοποιούνται μόνο εκτοξευόμενα φυσίγγια (των 20 g). Ένας γενικός κανόνας είναι η πυροδότηση να γίνεται με ρυθμό ένα φυσίγγιο κάθε 5 sec, μέσα στα νεφικά όρια των θυγατρικών κυττάρων που αναγνωρίζονται οπτικά και μέσα σε περιοχές, στις οποίες ανιχνεύεται (υγρό) νερό και/ή ανοδικά ρεύματα σε μονοκυτταρικές αναπτύξεις. Όταν το ανοδικό ρεύμα ξεπερνάει τα 10 m/s και ο στόχος σποράς αποτελεί τμήμα ενός μεγαλύτερου συμπλέγματος, το οποίο είναι ιδιαίτερα ισχυρό, ο ρυθμός πυροδότησης αυξάνεται κατά περίπτωση μέχρι ένα φυσίγγιο κάθε δύο δευτερόλεπτα. Οι επαναλαμβανόμενες διελεύσεις σποράς γίνονται κάθετα στη διεύθυνση του ανέμου στα μέσα επίπεδα. Η τεχνική αυτή της σποράς κορυφής προτιμάται από άλλες, γιατί αφενός ο πιλότος μπορεί να αναγνωρίσει ευκολότερα τους στόχους και να πραγματοποιήσει σπορά γρηγορότερα και με μεγαλύτερη ακρίβεια και αφετέρου, με τη δημιουργία ενός πετάσματος από υλικό σποράς, μεγιστοποιείται ο νεφικός όγκος μέσα στον οποίο διαχέεται το υλικό σποράς και παράγονται παγοκρύσταλλοι σε σύντομο χρονικό διάστημα μετά τη σπορά. Περισσότερες λεπτομέρειες για τις άλλες δύο σπανιότερα χρησιμοποιούμενες μεθοδολογίες σποράς αναφέρονται σε Ετήσιες Εκθέσεις προηγούμενων ετών.

1. ΟΡΓΑΝΩΣΗ ΚΑΙ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ ΤΟΥ ΕΠΧΠ 2015 7 1.3. ΥΛΟΠΟΙΗΣΗ ΤΟΥ Ε.Π.Χ.Π. 2015 Δ. Φόρης και Μ. Σιούτας Η Αντιχαλαζική Περίοδος 2015 αποτελεί την 29 η επιχειρησιακή περίοδο του Εθνικού Προγράμματος Χαλαζικής Προστασίας (Ε.Π.Χ.Π.) με διάρκεια από τις 20 Μαρτίου έως και τις 30 Σεπτεμβρίου. Το Ε.Π.Χ.Π. εφαρμόστηκε στις εξής δύο περιοχές προστασίας (με βάση τη νέα σύμβαση και τις μικρές προσθήκες στις δύο περιοχές): Περιοχή Προστασίας 1 (Π1) - Κεντρικής Μακεδονίας: Περιλαμβάνει τμήματα κυρίως των νομών Ημαθίας και Πέλλας, καθώς και μικρότερα τμήματα των νομών Πιερίας, Θεσσαλονίκης και Κιλκίς, έκτασης 2.848 km 2 (Σχήματα 1.3.1 & 1.3.2). Περιοχή Προστασίας 3 (Π3) - Θεσσαλίας: Περιλαμβάνει τμήματα κυρίως των νομών Καρδίτσας, Τρικάλων και Λάρισας, καθώς και μικρό τμήμα του νομού Φθιώτιδας, έκτασης 2.557 km 2 (Σχήματα 1.3.1 & 1.3.3). Σχήμα 1.3.1. Περιοχές Προστασίας κατά την επιχειρησιακή περίοδο του Ε.Π.Χ.Π. 2015. Οι παραπάνω Περιοχές Προστασίας έχουν επιλεχτεί από τον ΕΛ.Γ.Α., λαμβάνοντας υπόψη το οικονομικό και το ασφαλιστικό ενδιαφέρον από πλευράς των καλλιεργειών, καθώς και την κλιματολογία της εμφάνισης του χαλαζιού στην Ελλάδα. Σημειώνεται ότι κατά κανόνα το χαλάζι εμφανίζεται στην Κεντρική και Βόρεια Ελλάδα κυρίως κατά τη θερμή περίοδο του έτους, από τον Απρίλιο μέχρι το Σεπτέμβριο (Σιούτας, 1999).

8 ΕΛ.Γ.Α.-ΚΕ.Μ.Ε. ΕΤΗΣΙΑ ΕΚΘΕΣΗ ΕΘΝΙΚΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ ΧΑΛΑΖΙΚΗΣ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ 2015 Σχήμα 1.3.2. Χάρτης της Περιοχής Κεντρικής Μακεδονίας (Π1) για την επιχειρησιακή περίοδο του Ε.Π.Χ.Π. 2015.

1. ΟΡΓΑΝΩΣΗ ΚΑΙ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ ΤΟΥ ΕΠΧΠ 2015 Σχήμα 1.3.3. Χάρτης της Περιοχής Θεσσαλίας (Π3) για την επιχειρησιακή περίοδο του Ε.Π.Χ.Π. 2015. 9

10 ΕΛ.Γ.Α.-ΚΕ.Μ.Ε. ΕΤΗΣΙΑ ΕΚΘΕΣΗ ΕΘΝΙΚΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ ΧΑΛΑΖΙΚΗΣ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ 2015 Το Εθνικό Πρόγραμμα Χαλαζικής Προστασίας (Ε.Π.Χ.Π.) υλοποιείται από το Κέντρο Μετεωρολογικών Εφαρμογών (ΚΕ.Μ.Ε.) του ΕΛ.Γ.Α., που εδρεύει στον Κρατικό Αερολιμένα «Μακεδονία» της Θεσσαλονίκης (Φωτογραφία 1.3.1). Για τη λειτουργία του Ε.Π.Χ.Π. απαιτείται εξειδικευμένο μετεωρολογικό και ιπτάμενο προσωπικό και κατάλληλη υλικοτεχνική υποδομή (Παράρτημα Α). Επειδή ο ΕΛ.Γ.Α. δε διαθέτει όλο τον απαιτούμενο εξοπλισμό και επαρκές ιπτάμενο προσωπικό, μισθώνει μετά από διενέργεια διεθνούς μειοδοτικού διαγωνισμού, συγκεκριμένο αριθμό χειριστών αεροσκαφών, οι οποίοι εργάζονται ως κυβερνήτες και συγκυβερνήτες, ειδικά εξοπλισμένα αεροσκάφη, μέρος του μετεωρολογικού και τηλεπικοινωνιακού εξοπλισμού, την τεχνική υποστήριξη του όλου συστήματος και επίσης προμηθεύεται υλικό σποράς και υλικά ραδιοβολίσεων. Για την Αντιχαλαζική Περίοδο 2015, ανάδοχος εταιρεία ήταν η εταιρεία «Γενικών Αεροπορικών Εφαρμογών Α.Ε. 3Δ» και το Ε.Π.Χ.Π. εφαρμόστηκε σύμφωνα με τα προβλεπόμενα στην αρ. 11/2014 υπογραφείσα σύμβαση μεταξύ του Ε.Λ.Γ.Α. και της εταιρείας «3Δ Α.Ε.». Τη συνολική ευθύνη της οργάνωσης και λειτουργίας των επιχειρήσεων σποράς των νεφών την είχε το ΚΕ.Μ.Ε. του ΕΛ.Γ.Α. Η εταιρεία «3Δ Α.Ε.» είχε την ευθύνη της οργάνωσης και υποστήριξης του πτητικού τομέα (έλεγχο καταλληλότητας και ετοιμότητας των αεροσκαφών, προγραμματισμό των εκπαιδευτικών πτήσεων, εκπόνηση προγράμματος εργασίας πληρωμάτων, κτλ.). Φωτογραφία 1.3.1. Κτιριακές εγκαταστάσεις του Κέντρου Μετεωρολογικών Εφαρμογών του ΕΛ.Γ.Α.

1. ΟΡΓΑΝΩΣΗ ΚΑΙ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ ΤΟΥ ΕΠΧΠ 2015 11 Το προσωπικό του ΚΕ.Μ.Ε. που εργάστηκε κατά τη διάρκεια του Ε.Π.Χ.Π. 2015 ήταν συνολικά δεκαέξι (16) τακτικοί υπάλληλοι, από τους οποίους δέκα (10) ήταν μετεωρολόγοι, ένας (1) χειριστής αεροσκαφών, ένας (1) μηχανικός, δύο (2) γεωπόνοι, μία (1) διοικητική υπάλληλος και ένας (1) κλητήρας (Παράρτημα Α). Κατά τη διάρκεια της επιχειρησιακής περιόδου οι μετεωρολόγοι εργάστηκαν σε ρόλο «Ελεγκτή Ραντάρ» και «Προγνώστη», ο χειριστής αεροσκαφών σε ρόλο «Κυβερνήτη» και ο μηχανικός με τους γεωπόνους και τον κλητήρα ως υπεύθυνοι για τη συντήρηση και τις αλλαγές του δικτύου χαλαζομέτρων. Η εταιρεία «Γενικών Αεροπορικών Εφαρμογών 3Δ Α.Ε.» διέθεσε επτά (7) χειριστές αεροσκαφών ως κυβερνήτες, εννέα (9) χειριστές αεροσκαφών ως συγκυβερνήτες, πέντε (5) μηχανικούς και πέντε (5) ηλεκτρονικούς-τεχνικούς για τις τηλεπικοινωνίες, τα μετεωρολογικά ραντάρ και τα δίκτυα ηλεκτρονικών υπολογιστών. Στη διάρκεια της επιχειρησιακής περιόδου το προσωπικό του ΚΕ.Μ.Ε. και της εταιρείας «3Δ. Α.Ε.» εργάστηκε σε 24ωρη βάση, επί επτά ημέρες την εβδομάδα, για την εξασφάλιση της συνεχούς παρακολούθησης του καιρού και της απρόσκοπτης διεξαγωγής των επιχειρήσεων. Οι μετεωρολόγοι του Κέντρου Μετεωρολογικών Εφαρμογών εργάστηκαν σε εναλλασσόμενες βάρδιες, σύμφωνα με το Εγχειρίδιο Επιχειρησιακής Λειτουργίας του Ε.Π.Χ.Π. περιόδου 2015. Οι επιχειρήσεις σποράς των χαλαζοφόρων νεφών στηρίζονται: α) στην πρόγνωση του καιρού και β) στην παρατήρηση των καταιγίδων με ραντάρ καιρού. Ειδικότερα, μια τυπική ημέρα κατά την αντιχαλαζική περίοδο ξεκινά με την εξειδικευμένη πρόγνωση καιρού για την εκδήλωση ή όχι χαλαζοκαταιγίδων. Από τις 06:00 (ώρα Ελλάδας) συλλέγονται μετεωρολογικά δεδομένα, όπως πραγματικοί και προγνωστικοί χάρτες καιρού, ραδιοβολίσεις, παρατηρήσεις επιφάνειας, εικόνες μετεωρολογικών δορυφόρων και ραντάρ και διαμορφώνεται η «πρόγνωση της ημέρας» από το μετεωρολόγο «Προγνώστη». Στις 12:00 πραγματοποιείται η μετεωρολογική ενημέρωση (Briefing), με την παρουσία των μετεωρολόγων και των χειριστών αεροσκαφών που βρίσκονται σε βάρδια τη συγκεκριμένη ώρα, η οποία περιλαμβάνει: 1. Περιγραφή της καιρικής δραστηριότητας της προηγούμενης ημέρας και παρουσίαση και συζήτηση για τις επιχειρήσεις σποράς και περιπολίας. 2. Αναφορά από το δίκτυο χαλαζομέτρων του ΕΛ.Γ.Α. πιθανής καταγραφής χαλαζιού από την καιρική δραστηριότητα της προηγούμενης ημέρας. 3. Αναφορά από τα περιφερειακά Υποκαταστήματα Βέροιας, Θεσσαλονίκης, Λάρισας και Λαμίας αναγγελιών χαλαζιού για ζημιές στις καλλιέργειες. 4. Αναφορά της κατάστασης λειτουργίας όλου του τεχνικού εξοπλισμού του Ε.Π.Χ.Π. 5. Αναφορά της δραστηριότητας στο ραντάρ ως εκείνη την ώρα. 6. Πρόγνωση καιρού για 24 ώρες και προοπτική της καιρικής εξέλιξης. 7. Χαρακτηρισμός του 24-ώρου με το δείκτη CDC, ο οποίος δηλώνει το επίπεδο της χαλαζοφόρου δραστηριότητας που αναμένεται. 8. Καθορισμό του επιπέδου ετοιμότητας των πληρωμάτων.

12 ΕΛ.Γ.Α.-ΚΕ.Μ.Ε. ΕΤΗΣΙΑ ΕΚΘΕΣΗ ΕΘΝΙΚΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ ΧΑΛΑΖΙΚΗΣ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ 2015 Η επιχειρησιακή ετοιμότητα των πληρωμάτων διακρίνεται σε δύο κατηγορίες: άμεση ετοιμότητα (15-λεπτη ετοιμότητα): Τα πληρώματα βρίσκονται στο χώρο του αεροδρομίου, με δυνατότητα απογείωσης σε 15 λεπτά από τη χρονική στιγμή που θα ζητηθεί πτήση. ετοιμότητα τηλεφώνου (45-λεπτη ετοιμότητα): Τα πληρώματα αποδεσμεύονται, με την υποχρέωση να βρίσκονται στο χώρο του αεροδρομίου σε 45 λεπτά από την ώρα που θα κληθούν, ώστε να μεταπέσουν σε άμεση ετοιμότητα και να έχουν τη δυνατότητα απογείωσης. Την ευθύνη για τον καθορισμό του επιπέδου ετοιμότητας έχει ο «Ελεγκτής Ραντάρ» βάρδιας, ο οποίος συνεκτιμά τα δεδομένα της πρόγνωσης καιρού και τα τρέχοντα δεδομένα του ραντάρ, για την πιθανότητα εμφάνισης καιρικής δραστηριότητας, αλλά και εξέλιξής της στις Περιοχές Προστασίας και στις γειτονικές από αυτές περιοχές. Το επίπεδο ετοιμότητας ανακοινώνεται στις 12:00 και ισχύει για το υπόλοιπο της ημέρας ή για μικρότερο χρονικό διάστημα, ανάλογα με την εξέλιξη του καιρού. Αναθεώρηση του επιπέδου ετοιμότητας γίνεται από τον «Ελεγκτή Ραντάρ», όποτε συντρέχουν λόγοι, σύμφωνα με τα διαθέσιμα μετεωρολογικά δεδομένα. Στις 18:30 πραγματοποιείται απογευματινή ενημέρωση - επικαιροποίηση (Update), η οποία περιλαμβάνει σε συντομία ό,τι και η πρωινή, αξιοποιώντας και τα τελευταία μετεωρολογικά δεδομένα, ενώ επανεξετάζεται το επίπεδο ετοιμότητας για τη νύχτα και το πρωινό της επόμενης ημέρας. Παράλληλα με τη διαδικασία πρόγνωσης, και κατά τη διάρκεια ολόκληρου του 24- ώρου, οι μετεωρολόγοι παρακολουθούν την εξέλιξη του καιρού με το ραντάρ. Όταν εμφανίζονται στις Περιοχές Προστασίας ή σε κοντινή απόσταση απ αυτές αναπτύξεις κυττάρων καταιγίδων με δυναμικό να εξελιχθούν σε χαλαζοφόρες καταιγίδες, ενεργοποιούνται οι διαδικασίες για την έναρξη των επιχειρήσεων καταστολής χαλαζιού. Συγκεκριμένα, ο Ελεγκτής Ραντάρ καλεί τον προμηθευτή ή εκπρόσωπό του, και αυτός με τη σειρά του καλεί το πλήρωμα αεροσκαφών βάρδιας (κυβερνήτη και συγκυβερνήτη) και σε περίπτωση που η ετοιμότητα ήταν 45-λεπτη τους θέτει σε 15-λεπτη ετοιμότητα. Στη συνέχεια, αν απαιτηθεί, πραγματοποιείται η απογείωση του αεροσκάφους, το οποίο κατευθύνεται με τις οδηγίες του Ελεγκτή Ραντάρ στην περιοχή της εξελισσόμενης καταιγίδας. Το πλήρωμα του αεροσκάφους προχωρεί στη διαδικασία σποράς των νεφών με φυσίγγια AgI, εφόσον υφίστανται τα κριτήρια σποράς, εφαρμόζοντας την κατάλληλη τεχνική σποράς. Σε περίπτωση που τα κύτταρα καταιγίδων δεν ισχυροποιηθούν αρκετά, ώστε να πληρούνται τα κριτήρια σποράς, το αεροσκάφος παραμένει σε περιπολία στην Περιοχή Προστασίας, μέχρι να εκλείψει ο κίνδυνος εκδήλωσης νέων αναπτύξεων. Η λήξη των επιχειρήσεων ουσιαστικά καθορίζεται με την αλλαγή της 15-λεπτης ετοιμότητας σε 45-λεπτη.

1. ΟΡΓΑΝΩΣΗ ΚΑΙ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ ΤΟΥ ΕΠΧΠ 2015 13 1.4. ΕΞΟΠΛΙΣΜΟΣ Δ. Φόρης, Μ. Σιούτας Από πλευράς εξοπλισμού, οι τέσσερις βασικοί τομείς του Ε.Π.Χ.Π. είναι τα ραντάρ καιρού, τα αεροσκάφη σποράς και η επικοινωνία μ' αυτά, η πρόγνωση του καιρού και το δίκτυο των χαλαζομέτρων. 1.4.1. Ραντάρ καιρού Το ραντάρ καιρού αποτελεί βασικό και απαραίτητο εξοπλισμό για τη διεξαγωγή των επιχειρήσεων καταστολής χαλαζιού, καθώς είναι ένα όργανο τηλεπισκόπησης που έχει τη δυνατότητα να ανιχνεύει τα νέφη και τον υετό σε μακρινή απόσταση. Αυτό επιτυγχάνεται με την εκπομπή ενός παλμού ηλεκτρομαγνητικής ακτινοβολίας, μικρού μήκους κύματος. Η ατμόσφαιρα γύρω από το ραντάρ σαρώνεται με την περιστροφή της κεραίας, οριζόντια και κάθετα, με διάφορες τεχνικές. Όταν ο εκπεμπόμενος παλμός σταματήσει, ο δέκτης δέχεται τα σήματα που σκεδάζονται από τα υδρομετέωρα ή γενικά από τους στόχους. Αυτό διαρκεί μέχρι την εκπομπή του επόμενου παλμού. Τα λαμβανόμενα σήματα υφίστανται κατάλληλη επεξεργασία, διορθώνονται τυχόν λάθη και μετατρέπονται σε ψηφιακά δεδομένα, με σκοπό αφενός την αποθήκευσή τους σε κατάλληλα αποθηκευτικά μέσα και αφετέρου την παραγωγή, διαχείριση και οπτική απεικόνιση διάφορων μετεωρολογικών προϊόντων με τη χρήση κατάλληλου λογισμικού. Ο ΕΛ.Γ.Α. διαθέτει δύο ραντάρ καιρού DOPPLER με ψηφιακούς δέκτες, τα οποία διαχειρίζεται από κοινού με την Πολεμική Αεροπορία. Στον Κρατικό Αερολιμένα «Μακεδονία» της Θεσσαλονίκης είναι εγκατεστημένο το ένα ραντάρ καιρού τύπου WSR- 74S, 10 cm, ενώ ένα δεύτερο, ίδιου τύπου ραντάρ καιρού, είναι εγκατεστημένο στο αεροδρόμιο της Λάρισας. Τα ραντάρ του ΕΛ.Γ.Α. δε χρησιμοποιήθηκαν επιχειρησιακά κατά την αντιχαλαζική περίοδο 2015 (ειδικότερα το ραντάρ Λάρισας δεν ήταν επιχειρησιακό). Αντί αυτών χρησιμοποιήθηκαν δύο ραντάρ 5 cm, ένα εγκατεστημένο στην περιοχή Φιλύρου Θεσσαλονίκης για την κάλυψη της Περιοχής της Κεντρικής Μακεδονίας και ένα άλλο στην Περιοχή Λιόπρασου Τρικάλων για την κάλυψη της Περιοχής της Θεσσαλίας (φωτογραφία 1.4.1), μισθωμένα από την εταιρεία "3Δ Α.Ε.", η οποία είχε την ευθύνη της λειτουργίας και της τεχνικής τους υποστήριξης. Με τη βοήθεια αυτών των ραντάρ, που λειτουργούσαν σε 24-ωρη βάση, διεξήχθησαν όλες οι επιχειρήσεις σποράς του 2015. Για τις ανάγκες του Ε.Π.Χ.Π. τα δεδομένα ραντάρ από το πρόγραμμα IRIS (Interactive Radar Information System) μετατρέπονται σε μορφή συμβατή με το λογισμικό ΤΙΤΑΝ (Thunderstorm Identification, Tracking, Analysis and Nowcasting Dixon and, 1993). Με τη χρήση του ΤΙΤΑΝ πραγματοποιείται η συνεχής παρακολούθηση και ανάλυση της καιρικής δραστηριότητας για την υποστήριξη και τη διεξαγωγή των επιχειρήσεων σποράς. Επίσης, μέσω του ΤΙΤΑΝ γίνεται και η αυτόματη αρχειοθέτηση των δεδομένων ραντάρ.

14 ΕΛ.Γ.Α.-ΚΕ.Μ.Ε. ΕΤΗΣΙΑ Ε ΚΘΕΣΗ ΕΘΝΙΚΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ ΧΑΛΑΖΙΚΗΣ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ 2015 Τα δεδομένα των δύο ραντάρ ήταν διαθέσιμα στο Κέντρο Επιχειρήσεων του ΚΕ.Μ.Ε. (Φωτογραφία 1.4.2), και η διαχείρισή τους γινόταν από το ΤΙΤΑΝ (Φωτογραφία 1.4.3). Φωτογραφία 1.4.1. Το ραντάρ καιρού, C-band 5 cm, εγκατεστημένο στο Λιόπρασσο, Τρικάλων. Φωτογραφία 1.4.2. Το Κέντρο Επιχειρήσεων του ΚΕ.Μ.Ε.

1. ΟΡΓΑΝΩΣΗ ΚΑΙ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ ΤΟΥ ΕΠΧΠ 2015 15 Φωτογραφία 1.4.3. Απεικόνιση καταιγίδων και θέσης αεροσκάφους με το λογισμικό ΤΙΤΑΝ. Παράλληλα με τις αυτόματες καταγραφές από τα ραντάρ καιρού, κατά τη διάρκεια παρακολούθησης της καιρικής δραστηριότητας και της διεξαγωγής των επιχειρήσεων, καταγράφονται από τους ελεγκτές ραντάρ στο ημερολόγιο του ραντάρ, oι σημαντικότερες πληροφορίες που αφορούν τα χαρακτηριστικά των αναπτύξεων (συντεταγμένες θέσης, ανακλαστικότητα και ύψος κορυφής) στην ευρύτερη περιοχή ενδιαφέροντος, καθώς και οι πληροφορίες που αφορούν τις επιχειρησιακές πτήσεις, όπως η ώρα απογείωσης ή προσγείωσης αεροσκάφους, οι συντεταγμένες θέσης αεροσκάφους, ο χρόνος έναρξης και λήξης σποράς, ο αριθμός πυροδοτηθέντων φυσιγγίων, οι συνθήκες πτήσης, κτλ. 1.4.2. Αεροσκάφη Η σπορά των νεφών κατά τη διάρκεια του Ε.Π.Χ.Π. 2015, πραγματοποιήθηκε με τα πτητικά μέσα που ο ΕΛ.Γ.Α. μίσθωσε από την ανάδοχο εταιρεία «3Δ Α.Ε.». Συγκεκριμένα χρησιμοποιήθηκαν τρία δικινητήρια αεροσκάφη τύπου PA-3IT Cheyenne II turbo prop (Φωτογραφία 1.4.4) που έχουν ισχύ ανά κινητήρα 620 SHP και δυνατότητα πτήσης μέχρι το ύψος των 29800 ft. Διαθέτουν συμπιεζόμενη καμπίνα για πτήσεις σε ύψη πάνω από τα 12000 ft και είναι πλήρως εξοπλισμένα για πτήσεις IFR (κανονισμοί πτήσεων με όργανα), έτσι ώστε το πλήρωμα να μπορεί να πετά σε όλες τις καιρικές συνθήκες, καθώς και κατά

16 ΕΛ.Γ.Α.-ΚΕ.Μ.Ε. ΕΤΗΣΙΑ ΕΚΘΕΣΗ ΕΘΝΙΚΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ ΧΑΛΑΖΙΚΗΣ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ 2015 τη διάρκεια της νύχτας. Επίσης, διαθέτουν αντιπαγωτικά συστήματα για ασφαλή πτήση μέσα σε νέφη και διαθέτουν καύσιμα για μια πτήση διάρκειας 3,5 ωρών περίπου. Τα αεροσκάφη είναι εξοπλισμένα με ειδικά πλαίσια για την τοποθέτηση των φυσιγγίων σποράς των νεφών. Συγκεκριμένα στο κάτω μέρος της ατράκτου του αεροσκάφους βρίσκονται τοποθετημένες τρεις βάσεις για φυσίγγια σποράς κορυφής - εκτοξευόμενα φυσίγγια (ejectable flares, Φωτογραφία 1.4.5), που η καθεμιά φέρει 102 φυσίγγια των 20 g υλικού σποράς. Στην πίσω πλευρά κάθε πτέρυγας, βρίσκεται από μια βάση για τα φυσίγγια σποράς βάσης - ακρόκαυστα φυσίγγια (endburning flares, Φωτογραφία 1.4.6), η οποία φέρει 12 φυσίγγια των 70 ή 75 g υλικού σποράς. Η πυροδότηση των φυσιγγίων γίνεται από το συγκυβερνήτη του αεροσκάφους, μέσω ειδικού πυροδοτικού μηχανισμού που βρίσκεται στο θάλαμο διακυβέρνησης, έπειτα από συνεννόηση με το μετεωρολόγο ελεγκτή ραντάρ. Φωτογραφία 1.4.4. Αεροσκάφος τύπου PA-3IT Cheyenne II turbo prop. Στην καμπίνα του κάθε αεροσκάφους είναι εγκατεστημένος ένας ηλεκτρονικός υπολογιστής, ο οποίος συλλέγει δεδομένα της πτήσης, τα οποία στη συνέχεια αποστέλλει μέσω ασύρματου modem σε αντίστοιχο υπολογιστή στο Κέντρο Επιχειρήσεων του ΚΕ.Μ.Ε. Εκεί φτάνουν δεδομένα που προέρχονται από διάφορους αισθητήρες και όργανα του αεροσκάφους (θερμοκρασία, liquid water content), δεδομένα πτήσης (θέση από το GPS, ύψος, ταχύτητα αεροσκάφους) και δεδομένα σποράς (θέση, είδος, χρόνος πυροδοτηθέντων φυσιγγίων).

1. ΟΡΓΑΝΩΣΗ ΚΑΙ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ ΤΟΥ ΕΠΧΠ 2015 17 Φωτογραφία 1.4.5. Εκτοξευόμενα φυσίγγια σποράς κορυφής των 20 g υλικού σποράς. Φωτογραφία 1.4.6. Ακρόκαυστα φυσίγγια σποράς βάσης των 75 g υλικού σποράς.

18 ΕΛ.Γ.Α.-ΚΕ.Μ.Ε. ΕΤΗΣΙΑ ΕΚΘΕΣΗ ΕΘΝΙΚΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ ΧΑΛΑΖΙΚΗΣ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ 2015 Με τη βοήθεια των παραπάνω στοιχείων ο ελεγκτής ραντάρ που διεξάγει μια επιχείρηση σποράς, γνωρίζει την ακριβή θέση του αεροσκάφους, τις περιοχές ανάπτυξης των καταιγίδων, την κατεύθυνση κίνησης του αεροσκάφους αλλά και τις θέσεις πυροδότησης των φυσιγγίων σποράς. 1.4.3. Επικοινωνίες Η ασύρματη επικοινωνία εδάφους - αέρος για τη διεξαγωγή των επιχειρήσεων ήταν στην περιοχή συχνοτήτων UHF, με εξοπλισμό που διέθεσε η εταιρεία «3Δ Α.Ε.», στα πλαίσια των συμβατικών της υποχρεώσεων. Εγκαταστάθηκαν από ένας πομποδέκτης σε κάθε αεροσκάφος και δύο πομποδέκτες στο Κέντρο Επιχειρήσεων, ένας για κάθε περιοχή προστασίας. Χρησιμοποιήθηκαν χωριστά κανάλια επικοινωνίας για κάθε περιοχή προστασίας για να είναι εφικτή η ταυτόχρονη διεξαγωγή επιχειρήσεων και στις δύο περιοχές. Κατά τη διάρκεια των επιχειρήσεων γινόταν καταγραφή των συνομιλιών από ηλεκτρονικό υπολογιστή με χρήση κατάλληλου λογισμικού. 1.4.4. Πρόγνωση καιρού Η πρόγνωση καιρού στηρίζεται στη μελέτη μετεωρολογικών χαρτών στις 00:00 UTC, προγνωστικών χαρτών τουλάχιστον μέχρι 48 ωρών από διάφορα μετεωρολογικά κέντρα, δορυφορικών εικόνων, παρατηρήσεων επιφανείας, ραδιοβολίσεων, καθώς και παρατηρήσεων από τα ραντάρ καιρού. Μεγάλο μέρος των μετεωρολογικών πληροφοριών που χρησιμοποιούνται στα πλαίσια του Ε.Π.Χ.Π. παρέχονται από την Εθνική Μετεωρολογική Υπηρεσία (Ε.Μ.Υ.), στα πλαίσια της σχετικής σύμβασης μεταξύ των δύο φορέων. Το σύστημα Metshell εξασφαλίζει τη μεταφορά των περισσότερων μετεωρολογικών δεδομένων από την Ε.Μ.Υ. στο ΚΕ.Μ.Ε. και παρέχει άμεση και συνεχή μετεωρολογική ενημέρωση και παρακολούθηση του καιρού όλο το 24-ωρο. Πρόσθετες μετεωρολογικές πληροφορίες αντλούνται καθημερινά από συγκεκριμένες πηγές του διαδικτύου. Μέσω του προαναφερόμενου συστήματος διατίθενται στο ΚΕ.Μ.Ε. οι πραγματικοί και προγνωστικοί χάρτες από το Ευρωπαϊκό Κέντρο Μεσοπρόθεσμων Προγνώσεων Καιρού (European Centre for Medium-Range Weather Forecasts - ECMWF) για τα βασικά επίπεδα της ατμόσφαιρας, για τον υετό και για άλλα δυναμικά δεδομένα. Το σύστημα αυτό παρέχει επίσης δεδομένα για την ηλεκτρική δραστηριότητα (αστραπές, κεραυνοί), με κατάλληλη οπτικοποίηση. Η εκτέλεση της ραδιοβόλισης Θεσσαλονίκης πραγματοποιείται σε καθημερινή βάση στις 06:00 UTC, από την Ε.Μ.Υ., για λογαριασμό του ΕΛ.Γ.Α. Η ραδιοβόλιση αυτή, όπως και άλλες, αναλύεται σε τεφίγραμμα, ενώ γίνεται επεξεργασία της με τη χρήση του λογισμικού SHARP ( Sounding/Hodograph Analysis and Research Program, Hart and Korotky, 1991), για την εξαγωγή διάφορων θερμοδυναμικών παραμέτρων και δεικτών ευστάθειας-αστάθειας. Για τις ανάγκες της απογευματινής ενημέρωσης χρησιμοποιούνται αντίστοιχοι μετεωρολογικοί χάρτες.

1. ΟΡΓΑΝΩΣΗ ΚΑΙ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ ΤΟΥ ΕΠΧΠ 2015 19 1.4.5. Χαλαζόμετρα Στην Περιοχή Κεντρικής Μακεδονίας (Π1 - Ημαθίας-Πέλλας) λειτουργεί από το 1984 ένα δίκτυο χαλαζομέτρων (Φωτογραφία 1.4.7). Τα χαλαζόμετρα παρέχουν μετρήσεις χαλαζιού, με βάση την καταγραφή χαλαζοκόκκων σε μία «μοναδιαία» επιφάνεια και για το συνολικό χρόνο της χαλαζόπτωσης. Είναι τα πιο διαδεδομένα όργανα στον κόσμο για την καταγραφή των χαλαζοπτώσεων και έχουν χρησιμοποιηθεί σε πολλά προγράμματα καταστολής του χαλαζιού, καθώς και σε ερευνητικά προγράμματα του χαλαζιού (Dalezios et al., 1991; Sioutas, 1991; Σιούτας, 1999). Το δίκτυο χαλαζομέτρων του ΕΛ.Γ.Α. αρχικά, κατά την περίοδο αξιολόγησης του Ε.Π.Χ.Π. περιλάβανε 130 χαλαζόμετρα. Αργότερα, μετά τις διάφορες επεκτάσεις της Περιοχής Ημαθίας-Πέλλας, ο αριθμός των χαλαζομέτρων αυξήθηκε και έφτασε τα 154 χαλαζόμετρα. Η μέση απόσταση μεταξύ των χαλαζομέτρων δεν πρέπει, κατά το δυνατό, να υπερβαίνει τα 4 km, που είναι μια ικανοποιητική απόσταση για ένα δίκτυο χαλαζομέτρων. Φωτογραφία 1.4.7. Χαλαζόμετρο εγκατεστημένο στην Περιοχή Κεντρικής Μακεδονίας. Ο τύπος του υλικού χαλαζομέτρων παρέμεινε ο ίδιος που χρησιμοποιήθηκε και τα προηγούμενα χρόνια και ήταν ο CW (Wallmate) εξηλασμένης πολυστερίνης Το πάχος του υλικού αυτού είναι 3 cm και το εμβαδόν της εκτιθέμενης επιφάνειάς του ίσο με 729 cm². Πριν την εγκατάσταση η εκτιθέμενη επιφάνεια του υλικού βάφεται με αραιό λευκό

20 ΕΛ.Γ.Α.-ΚΕ.Μ.Ε. ΕΤΗΣΙΑ ΕΚΘΕΣΗ ΕΘΝΙΚΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ ΧΑΛΑΖΙΚΗΣ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ 2015 πλαστικό χρώμα για προστασία από αλλοιώσεις εξαιτίας της ηλιακής ακτινοβολίας. Οι αλλαγές και η συντήρηση των χαλαζομέτρων πραγματοποιήθηκαν με βάση τα προβλεπόμενα στο Εγχειρίδιο Χαλαζομέτρων (Σιούτας και Τσιτουρίδης, 1995). Οι κανονικές αλλαγές γίνονταν περίπου κάθε 15 ημέρες, ενώ οι αλλαγές καταιγίδας την επομένη της καταιγίδας. Κατά τη διάρκεια των αλλαγών προβλεπόταν η επισκευή των χαλασμένων στελεχών και η αντικατάσταση των κατεστραμμένων ή χαμένων χαλαζομέτρων. Μετά από κάθε αλλαγή χαλαζομέτρων γινόταν έλεγχος σε κάθε χαλαζόμετρο για τη διαπίστωση ύπαρξης αποτυπωμάτων χαλαζιού. Τα χαλαζόμετρα που έχουν αποτυπώματα χαλαζιού χαρακτηρίζονται ως «χτυπημένα χαλαζόμετρα» (Φωτογραφία 1.4.8) και συλλέγονται και αρχειοθετούνται στο ΚΕ.Μ.Ε. για περαιτέρω ανάλυση και μελέτη. Φωτογραφία 1.4.8. Χτυπημένο χαλαζόμετρο από χαλάζι μεγέθους σταφυλιού και μεγάλης πυκνότητας. Στο χάρτη που ακολουθεί (Σχήμα 1.4.1) φαίνονται με μπλε κύκλο οι θέσεις των 154 χαλαζομέτρων στο δίκτυο της επιχειρησιακής περιόδου 2015.

1. ΟΡΓΑΝΩΣΗ ΚΑΙ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ ΤΟΥ ΕΠΧΠ 2015 21 Σχήμα 1.4.1. Χάρτης του δικτύου χαλαζομέτρων του ΕΛ.Γ.Α, όπου απεικονίζονται οι θέσεις των χαλαζομέτρων για την περίοδο 2015.

22 ΕΛ.Γ.Α.-ΚΕ.Μ.Ε. ΕΤΗΣΙΑ ΕΚΘΕΣΗ ΕΘΝΙΚΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ ΧΑΛΑΖΙΚΗΣ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ 2015 Βαθμονόμηση των χαλαζομέτρων που χρησιμοποιήθηκαν την επιχειρησιακή περίοδο 2015 πραγματοποιήθηκε για πέντε (5) διαφορετικές παρτίδες υλικού. Αρχικά χρησιμοποιήθηκαν και χαλαζόμετρα από την περίοδο 2014. Η εξίσωση βαθμονόμησης έχει τη μορφή: Dh=A+B*Dd, όπου Dd= η (ελάχιστη) διάμετρος του αποτυπώματος και Dh=η διάμετρος του αντίστοιχου χαλαζοκόκκου που προκάλεσε το αποτύπωμα. Οι σταθερές Α και Β της ανωτέρω εξίσωσης για τις 5 παρτίδες είναι: Παρτίδα Π4 (2014) Α = 3,591 Β = 0,909 Παρτίδα Π1 (2015) Α = 3,690 Β = 0,925 Παρτίδα Π2 (2015) Α = 3,766 Β = 0,924 Παρτίδα Π3 (2015) Α = 3,952 Β = 0,917 Παρτίδα Π4 (2015) Α = 3,606 Β = 0,935.

2. ΑΠΟΤΙΜΗΣΗ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΗΣ ΠΕΡΙΟΔΟΥ 2015 23 2. ΑΠΟΤΙΜΗΣΗ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΗΣ ΠΕΡΙΟΔΟΥ 2015 2.1. ΕΙΣΑΓΩΓΗ Ε. Χατζή Στο Κεφάλαιο αυτό μελετώνται τα χαρακτηριστικά της επιχειρησιακής δραστηριότητας στη διάρκεια της χαλαζικής περιόδου 2015. Αρχικά παρουσιάζονται τα δεδομένα των ημερών ετοιμότητας και αναλύονται τα χρονικά χαρακτηριστικά τους. Στη συνέχεια δίνονται τα στοιχεία των επιχειρησιακών ημερών και των επιχειρησιακών πτήσεων σε μηνιαία βάση τόσο στο σύνολο, όσο και για κάθε Περιοχή Προστασίας ξεχωριστά. Ακολουθεί η ανάλυση της δραστηριότητας καταιγίδων, με βάση τα δεδομένα ραντάρ, και η ανάλυση των δεδομένων σποράς. Με βάση το δίκτυο χαλαζομέτρων παρουσιάζονται τα δεδομένα χαλαζιού ως προς τη θέση, την πυκνότητα και το μέγιστο μέγεθος του χαλαζιού. Τέλος, γίνεται η αποτίμηση της επιχειρησιακής δραστηριότητας του 2015, με τη σύγκριση των τιμών των επιχειρησιακών παραμέτρων ανά περίοδο και ανά περιοχή για το διάστημα 2004-2015. Το Αντιχαλαζικό Πρόγραμμα 2015 εφαρμόστηκε στο διάστημα από 20 Μαρτίου έως 30 Σεπτεμβρίου. Για πρώτη φορά η έναρξη του προγράμματος έγινε το Μάρτιο, κάτι που θα συνεχιστεί και στις μελλοντικές επιχειρησιακές περιόδους έως το 2019. Η Αντιχαλαζική Περίοδος 2015 χαρακτηρίστηκε από έντονη, σχετικά πολύ αυξημένη, καιρική και πτητική δραστηριότητα. Συνολικά και για τις δυο Περιοχές Προστασίας, οι τιμές των παραμέτρων ήταν πολύ μεγαλύτερες του μέσου όρου. Η μεγαλύτερη θετική απόκλιση εμφανίζεται στα δεδομένα που αφορούν το χρόνο πτήσεων (χρόνος πτήσεων σποράς, χρόνος πτήσεων περιπολίας και συνολικός), που μάλιστα παρουσιάζουν τις μέγιστες τιμές στο εξεταζόμενο διάστημα. Αντίστοιχη αύξηση εμφανίζεται στις επιχειρησιακές παραμέτρους για κάθε Περιοχή Προστασίας ξεχωριστά, με μεγαλύτερη τη σχετική αύξηση στην Περιοχή Θεσσαλίας. Γενικά όμως η επιχειρησιακή δραστηριότητα ήταν εντονότερη στην Περιοχή Κεντρικής Μακεδονίας από ότι στην Περιοχή Θεσσαλίας, τάση η οποία εμφανίζεται σε όλες τις περιόδους από το 2004. Κατά τη διάρκεια του Ε.Π.Χ.Π. 2015, σημειώθηκαν συνολικά 76 ημέρες 15-λεπτης ετοιμότητας (το 40% των ημερών της περιόδου) από τις οποίες οι 62 ημέρες ήταν επιχειρησιακές (47 ημέρες σποράς και 15 ημέρες περιπολίας). Πραγματοποιήθηκαν 150 πτήσεις συνολικής διάρκειας 510 ωρών (97 πτήσεις σποράς και 53 πτήσεις περιπολίας).

24 ΕΛ.Γ.Α.-ΚΕ.Μ.Ε. ΕΤΗΣΙΑ ΕΚΘΕΣΗ ΕΘΝΙΚΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ ΧΑΛΑΖΙΚΗΣ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ 2015 Στην Περιοχή Κεντρικής Μακεδονίας σημειώθηκαν 35 ημέρες σποράς και 58 πτήσεις σποράς. Στην Περιοχή Θεσσαλίας σημειώθηκαν 31 ημέρες σποράς και 42 πτήσεις σποράς. Το μέγιστο όλων των επιχειρησιακών παραμέτρων σημειώθηκε το μήνα Ιούνιο, ενώ επίσης ασυνήθιστα υψηλές τιμές σημειώθηκαν το μήνα Αύγουστο. Η ανάλυση των δεδομένων ραντάρ έδειξε ότι σημειώθηκαν 53 ημέρες καταιγίδας (ημέρες με Συμπλέγματα Κυττάρων Καταιγίδας ΣΚΚ) και καταγράφηκαν συνολικά 257 ΣΚΚ, 141 στην Περιοχή Κεντρικής Μακεδονίας και 116 στην Περιοχή Θεσσαλίας. Το μήνα Ιούνιο παρουσιάστηκε το μέγιστο τόσο στο πλήθος των ΣΚΚ όσο και στον αριθμό των Ημερών ΣΚΚ και στις δύο Περιοχές Προστασίας, με τον Αύγουστο να ακολουθεί. Το 75% των ΣΚΚ ανήκουν στον πολυκυτταρικό τύπο καταιγίδας, ενώ επίσης το 75% παρουσιάστηκε τις μεσημεριανές - απογευματινές ώρες. Σπορά πραγματοποιήθηκε συνολικά σε 209 ΣΚΚ, από τα οποία 119 επηρέασαν την Περιοχή Κεντρικής Μακεδονίας και 90 την Περιοχή Θεσσαλίας. Γενικά η σπορά ξεκίνησε στο θεωρητικά ενδεδειγμένο χρόνο σε ποσοστό 66% των περιπτώσεων στην Περιοχή Κεντρικής Μακεδονίας και 78% των περιπτώσεων στην Περιοχή Θεσσαλίας. Κατά μέσο όρο σε κάθε ΣΚΚ στην Περιοχή Κεντρικής Μακεδονίας γίνεται σπορά με 75 φυσίγγια, σε χρονική διάρκεια 16 min. Αντίστοιχα σε κάθε ΣΚΚ στην Περιοχή Θεσσαλίας γίνεται σπορά με 77 φυσίγγια κατά μέσο όρο, σε χρονική διάρκεια 18 min. Σύμφωνα με τα στοιχεία του δικτύου των χαλαζομέτρων σημειώθηκαν 14 ημέρες χαλαζιού κατά τις οποίες 87 χαλαζόμετρα κατέγραψαν χαλάζι. Το μέγιστο των ημερών χαλαζιού σημειώθηκε το Μάιο (5 ημέρες) ενώ το μέγιστο του συνολικού αριθμού χαλαζομέτρων τον Αύγουστο (20 χαλαζόμετρα). Ο μέγιστος αριθμός χαλαζομέτρων που κατέγραψαν χαλάζι σε μία ημέρα χαλαζιού, ήταν 13 χαλαζόμετρα στη χαλαζόπτωση της 31 ης Ιουλίου 2015.

2. ΑΠΟΤΙΜΗΣΗ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΗΣ ΠΕΡΙΟΔΟΥ 2015 25 2.2. ΗΜΕΡΕΣ ΕΤΟΙΜΟΤΗΤΑΣ Ε. Χατζή Το Αντιχαλαζικό Πρόγραμμα 2015 εφαρμόστηκε στο διάστημα από 20 Μαρτίου έως 30 Σεπτεμβρίου. Για πρώτη φορά η έναρξη του προγράμματος έγινε το Μάρτιο, κάτι που θα συνεχιστεί και στις μελλοντικές επιχειρησιακές περιόδους έως το 2019. Έτσι, η διάρκεια του ΕΠΧΠ 2015 ήταν 195 ημέρες, η μεγαλύτερη διάρκεια από το 2004 και μετά, που το Πρόγραμμα εφαρμόζεται σε δύο Περιοχές Προστασίας. Συνολικά στην επιχειρησιακή περίοδο 2015 καταγράφηκαν 76 ημέρες άμεσης (15 ) ετοιμότητας, που αντιστοιχούν στο 39% των ημερών του Προγράμματος. Αυτό σημαίνει ότι δύο στις πέντε ημέρες της περιόδου είναι ημέρες ετοιμότητας. Αναλυτικά τα επιχειρησιακά χαρακτηριστικά για κάθε ημέρα της Αντιχαλαζικής Περιόδου 2015 στην οποία σημειώθηκε άμεση (15-λεπτη) ετοιμότητα παρουσιάζονται στο επόμενο κεφάλαιο. Στην παρούσα παράγραφο γίνεται η συγκεντρωτική παρουσίασή τους και αναλύονται τα σημαντικότερα χρονικά χαρακτηριστικά των ημερών άμεσης ετοιμότητας για την περίοδο 2015, καθώς και η σύγκρισή τους με τα αντίστοιχα δεδομένα των επιχειρησιακές περιόδων 2004-2014. Α. Χρονικά χαρακτηριστικά των ημερών ετοιμότητας ανά περίοδο Στις 76 ημέρες άμεσης ετοιμότητας κατά την επιχειρησιακή περίοδο 2015 παρατηρήθηκαν τα εξής: Η μέση ώρα έναρξης της άμεσης ετοιμότητας είναι στις 9:46 UTC (12:46 τ.ω.), με το 39% των περιπτώσεων να αντιστοιχεί στο διάστημα 9:00-12:00 UTC. Η μέση ώρα λήξης της άμεσης ετοιμότητας είναι στις 19:24 UTC (22:24 τ.ω.), με το 88% των περιπτώσεων να παρατηρείται μετά τις 17:00 UTC, και το 34% των περιπτώσεων μετά τα μεσάνυχτα (21:00 UTC). Η ημερήσια διάρκεια της άμεσης ετοιμότητας στις ημέρες που εξετάζονται κυμάνθηκε από 0,8 έως 23,9 ώρες, με μέση ημερήσια διάρκεια 8,6 ώρες. Η μεγαλύτερη χρονική διάρκεια της επιχειρησιακής περιόδου 2015 (η μέγιστη από την έναρξη λειτουργίας του Προγράμματος) έχει ως αποτέλεσμα και σχετικά μεγάλο αριθμό ημερών ετοιμότητας. Η συχνότητα όμως των ημερών ετοιμότητας, δύο ημέρες ετοιμότητας ανά πέντε ημέρες προγράμματος, ταυτίζεται ακριβώς με τη μέση τιμή στο διάστημα 2004-2015 (Πίνακας 2.2.1.). Αυτό εξηγείται από το γεγονός ότι στο χρονικό διάστημα που προστέθηκε στη νέα επιχειρησιακή περίοδο (20 Μαρτίου έως 9 Απριλίου), καταγράφηκε πολύ μικρός αριθμός ημερών ετοιμότητας, μόνο δύο αναλογία μία ημέρα ετοιμότητας στις δέκα ημέρες προγράμματος. Συνολικά το πλήθος των ημερών ετοιμότητας σε μία επιχειρησιακή περίοδο παρουσιάζει μεγάλη διακύμανση από χρονιά σε χρονιά. Το μέγιστο των ημερών

26 ΕΛ.Γ.Α.-ΚΕ.Μ.Ε. ΕΤΗΣΙΑ ΕΚΘΕΣΗ ΕΘΝΙΚΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ ΧΑΛΑΖΙΚΗΣ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ 2015 ετοιμότητας παρατηρήθηκε στις περιόδους 2005 και 2009, με μία στις δύο ημέρες περίπου να είναι ημέρα ετοιμότητας. Αντίθετα το ελάχιστο καταγράφηκε το 2012, με μόνο μία στις τέσσερις ημέρες του προγράμματος να είναι ημέρα ετοιμότητας. Επίσης η μέση ώρα έναρξης σε κάθε επιχειρησιακή περίοδο σταθερά σημειώνεται τις πρώτες μεταμεσημβρινές ώρες και η μέση ώρα λήξης τις πρώτες βραδινές ώρες, ενώ η μέση ημερήσια διάρκεια ετοιμότητας είναι σταθερά γύρω στις οκτώ ώρες. Αξίζει να σημειωθεί ότι η μέση ώρα έναρξης της άμεσης ετοιμότητας το 2015 είναι η μικρότερη που έχει καταγραφεί στο εξεταζόμενο διάστημα. Η γρηγορότερη μέση ώρα έναρξης εξηγείται από το γεγονός ότι παρουσιάστηκαν ασυνήθιστα πολλές περιπτώσεις - δέκα συνολικά- με ετοιμότητα τις πρώτες πρωινές ώρες της ημέρας, ως συνέχεια της προηγούμενης νύχτας. Η πρωινή ετοιμότητα στις επτά από τις δέκα ημέρες έληξε γρήγορα, και μόνο σε μία περίπτωση δεν σημειώθηκε ξανά άμεση ετοιμότητα στη διάρκεια της υπόλοιπης ημέρας. Πίνακας 2.2.1. Χρονικά χαρακτηριστικά των ημερών ετοιμότητας ανά περίοδο στο διάστημα 2004-2015. Περίοδος Άμεση (15 ) ετοιμότητα Συχνότητα Μέση ώρα Μέση ώρα Μέση ημερήσια ημερών (%) έναρξης (UTC) λήξης (UTC) διάρκεια (ωω:λλ) 2004 39,9 11:08 17:56 6:47 2005 48,6 11:27 19:52 8:25 2006 45,4 10:35 18:17 8:22 2007 38,3 10:43 18:34 7:51 2008 34,4 10:57 18:48 7:28 2009 47,3 10:07 19:04 8:47 2010 33,9 11:28 18:56 7:27 2011 33,3 10:20 19:15 8:46 2012 26,6 10:28 18:52 8:00 2013 33,9 10:21 19:27 8:15 2014 45,9 10:28 19:40 8:40 2015 38,9 9:46 19:24 8:37 2004-15 38,9 10:39 19:00 8:07 Β. Χρονικά χαρακτηριστικά των ημερών ετοιμότητας ανά μήνα Στον Πίνακα 2.2.2 δίνεται ο αριθμός των ημερών άμεσης ετοιμότητας που παρουσιάστηκαν στους επτά μήνες της περιόδου 2015 και οι αντίστοιχες τιμές (ελάχιστη, μέγιστη και μέση) της ώρας έναρξης, λήξης και ημερήσιας διάρκειας της 15λεπτης ετοιμότητας. Ο Ιούνιος παρουσίασε τις περισσότερες ημέρες ετοιμότητας και τη μεγαλύτερη μέση ημερήσια διάρκεια ετοιμότητας, και ο Μάρτιος αντίστοιχα τις λιγότερες ημέρες ετοιμότητας και τη μικρότερη μέση ημερήσια διάρκεια ετοιμότητας. Τον Ιούλιο καταγράφηκε η ημέρα με την μικρότερη ημερήσια διάρκεια ετοιμότητας αλλά και αυτή με τη μεγαλύτερη.

2. ΑΠΟΤΙΜΗΣΗ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΗΣ ΠΕΡΙΟΔΟΥ 2015 27 Πίνακας 2.2.2. Χρονικά χαρακτηριστικά των ημερών ετοιμότητας ανά μήνα την περίοδο 2015. Άμεση (15 ) ετοιμότητα Ώρα έναρξης Ώρα λήξης Ημερήσια διάρκεια Μήνας Πλήθος (UTC) (UTC) (ωω:λλ) Ημερών Ελάχ. Μέγ. Μέση Ελάχ. Μέγ. Μέση Ελάχ. Μέγ. Μέση Μάρτιος 1 13:52 13:52 13:52 16:00 16:00 16:00 2:08 2:08 2:08 Απρίλιος 7 9:34 13:01 11:28 14:09 19:22 17:40 3:07 8:40 6:12 Μάιος 12 0:00 18:48 10:32 16:45 23:59 19:31 1:36 18:54 8:44 Ιούνιος 20 0:00 21:29 8:45 9:00 23:59 19:52 2:30 17:32 10:01 Ιούλιος 8 0:00 23:09 12:23 18:06 23:59 21:40 0:50 23:54 9:16 Αύγουστος 18 0:00 14:06 9:02 1:00 23:59 19:15 1:00 15:39 8:51 Σεπτέμβριος 10 0:00 13:45 8:27 5:45 23:59 18:22 1:16 11:19 7:08 Σύνολο 76 0:00 23:09 9:46 1:00 23:59 19:24 0:50 23:54 8:37 Αναλυτικά, η μηνιαία κατανομή των ημερών ετοιμότητας ανά περίοδο για το διάστημα 2004-2015 παρουσιάζεται στον Πίνακα 2.2.3. Η αξιολόγηση των δεδομένων δείχνει ότι ο αριθμός των ημερών ετοιμότητας τον Αύγουστο 2015 είναι ιδιαίτερα μεγάλος, σχεδόν διπλάσιος του μέσου όρου, και αποτελεί τη μέγιστη τιμή από το 2004 και έπειτα. Αντίθετα, σε όλους τους άλλους μήνες της περιόδου 2015 ο αριθμός των ημερών ετοιμότητας βρίσκεται κοντά στις μέσες τιμές. Στο σύνολο του εξεταζόμενου διαστήματος, η μέση μηνιαία κατανομή των ημερών ετοιμότητας παρουσιάζεται κανονική, με μέγιστο τον Ιούνιο. Συνολικά οι μισές περίπου ημέρες ετοιμότητας ανά περίοδο παρουσιάστηκαν τον Ιούνιο και το Μάιο, με πέντε περιόδους το μέγιστο των ημερών να είναι το Μάιο, και στις υπόλοιπες έξι τον Ιούνιο. Επίσης στο τρίμηνο Μαΐου Ιουλίου σημειώνεται κατά μέσο όρο το 60% των ημερών ετοιμότητας. Πίνακας 2.2.3. Μηνιαία κατανομή των ημερών ετοιμότητας ανά περίοδο. 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 Μ.Ο. Μάρτιος - - - - - - - - - - - 1 1 Απρίλιος 9 8 10 9 8 6 5 1 3 3-7 6,3 Μάιος 16 18 10 22 11 25 10 18 19 13-12 15,8 Ιούνιος 21 17 26 17 18 17 20 17 4 17-20 17,6 Ιούλιος 5 18 19 5 11 10 17 9 7 14-8 11,2 Αύγουστος 12 14 9 8 5 15 4 8 6 7 10 18 9,7 Σεπτέμβριος 10 14 9 9 10 6 3 5 7 5 18 10 8,8 Σύνολο 73 89 83 70 63 79 59 58 46 59 28 76 70,4 Συνολικά, το μέγιστο των ημερών ετοιμότητας παρατηρήθηκε το 2005 και το ελάχιστο το 2012. Το μέγιστο αποδίδεται στο μεγάλο πλήθος ημερών ετοιμότητας τον Ιούλιο και τον Αύγουστο του 2005, ενώ το ελάχιστο στην εξαιρετικά μικρή τιμή των

28 ΕΛ.Γ.Α.-ΚΕ.Μ.Ε. ΕΤΗΣΙΑ ΕΚΘΕΣΗ ΕΘΝΙΚΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ ΧΑΛΑΖΙΚΗΣ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ 2015 ημερών τον Ιούνιο του 2012. Γ. Χρονικά χαρακτηριστικά των ημερών ετοιμότητας ανά είδος επιχειρησιακής δραστηριότητας Τα χρονικά χαρακτηριστικά της ετοιμότητας συνδέονται άμεσα με το είδος της πτητικής δραστηριότητας. Στις 76 ημέρες άμεσης ετοιμότητας του 2015, περιλαμβάνονται: 62 επιχειρησιακές ημέρες, ποσοστό 82% των ημερών ετοιμότητας και 32% των ημερών του Προγράμματος 47 ημέρες σποράς, ποσοστό 76% των επιχειρησιακών ημερών, 62% των ημερών ετοιμότητας και 24% των ημερών του Προγράμματος 14 ημέρες χαλαζιού, ποσοστό 30% των ημερών σποράς, 23% των επιχειρησιακών ημερών, 18% των ημερών ετοιμότητας και 7% των ημερών του Προγράμματος. Οι αναλογίες αυτές είναι σχεδόν ίδιες για κάθε επιχειρησιακή περίοδο στη διάρκεια της ενδεκαετίας 2004-2015, ανεξάρτητα από τον απόλυτο αριθμό των ημερών ετοιμότητας ανά περίοδο. Ανάλογα με το είδος και το πλήθος των επιχειρησιακών πτήσεων σε μία ημέρα, τα χρονικά χαρακτηριστικά της 15λεπτης ετοιμότητας διαφοροποιούνται. Όπως φαίνεται στον Πίνακα 2.2.4, η μικρότερη μέση ημερήσια διάρκεια της άμεσης ετοιμότητας, με έναρξη αργότερα και λήξη νωρίτερα μέσα στο 24ωρο, παρατηρείται στις ημέρες ετοιμότητας που δεν πραγματοποιήθηκε πτήση. Τα χρονικά χαρακτηριστικά της ετοιμότητας κλιμακώνονται ανάλογα με το είδος και το πλήθος των επιχειρησιακών πτήσεων σε μία ημέρα ετοιμότητας. Πίνακας 2.2.4. Χρονικά χαρακτηριστικά ετοιμότητας ανά είδος πτητικής δραστηριότητας την περίοδο 2015. 15 Ετοιμότητα Είδος ημέρας Πλήθος Έναρξη (ώρα UTC) Λήξη (ώρα UTC) Διάρκεια (ωω:λλ) Ετοιμότητας (σύνολο) 76 09:46 19:23 8:37 Ετοιμότητας (χωρίς πτήση) 14 12:41 15:42 3:01 Επιχειρησιακή (πτήση τουλάχιστον σε μία περιοχή) Σποράς (σπορά τουλάχιστον σε μία περιοχή) Κοινή Επιχειρησιακή (πτήση σε κάθε περιοχή) Κοινή Επιχειρησιακή, σπορά σε μία περιοχή Κοινή Επιχειρησιακή, σπορά σε κάθε περιοχή 62 09:06 20:14 9:53 47 08:30 20:32 10:43 40 08:09 20:24 11:15 35 07:46 20:39 11:45 21 06:41 21:31 13:31

2. ΑΠΟΤΙΜΗΣΗ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΗΣ ΠΕΡΙΟΔΟΥ 2015 29 Κατά την επιχειρησιακή περίοδο 2015, οι κοινές επιχειρησιακές ημέρες στις δύο Περιοχές Προστασίας ήταν συνολικά 37. Από αυτές οι 34 ήταν ημέρες σποράς τουλάχιστον σε μία Περιοχή Προστασίας και οι 19 ήταν ημέρες σποράς και στις δύο Περιοχές Προστασίας. Έτσι, στις 19 ημέρες που σημειώθηκαν πτήσεις σποράς σε κάθε μία από τις Περιοχές Προστασίας καταγράφηκε η μεγαλύτερη μέση ημερήσια διάρκεια της άμεσης ετοιμότητας, με την γρηγορότερη έναρξη και την πιο καθυστερημένη λήξη μέσα στο 24ωρο από όλες τις περιπτώσεις. Δ. Ακολουθίες ημερών ετοιμότητας Οι 76 ημέρες άμεσης ετοιμότητας κατά την περίοδο 2015 αντιστοιχούν στο 39% των ημερών του Προγράμματος, δηλαδή δύο στις πέντε ημέρες ήταν ημέρα ετοιμότητας. Η κατανομή των ημερών όμως δεν είναι ομοιόμορφη στη διάρκεια της επιχειρησιακής περιόδου. Αντίθετα παρουσιάζονται διαστήματα συνεχόμενων ημερών δραστηριότητας, γεγονός που παρατηρείται σε όλες τις επιχειρησιακές περιόδους. Γενικά η μεγάλη πλειοψηφία των ημερών άμεσης ετοιμότητας παρουσιάστηκε σε ακολουθίες διαδοχικών ημερών. Το ίδιο ισχύει και για τις ημέρες επιχειρήσεων και τις ημέρες σποράς. Αναλυτικά: Το 78% των ημερών άμεσης ετοιμότητας παρουσιάστηκε σε ακολουθίες ημερών με μήκος περιόδου 2, 3, 4, 5, 7 και 10 ημέρες. Συγκεκριμένα παρουσιάστηκαν: 5 ακολουθίες των δύο ημερών 5 ακολουθίες των τριών ημερών 3 ακολουθίες των τεσσάρων ημερών 1 ακολουθία των πέντε ημερών 1 ακολουθία των επτά ημερών 1 ακολουθία των δέκα ημερών Το 77% των επιχειρησιακών ημερών παρουσιάστηκε σε ακολουθίες ημερών με μήκος περιόδου 2, 3, 4, 5 και 7 ημέρες. Συγκεκριμένα παρουσιάστηκαν: 7 ακολουθίες των δύο ημερών 5 ακολουθίες των τριών ημερών 3 ακολουθίες των τεσσάρων ημερών 1 ακολουθία των πέντε ημερών 1 ακολουθία των επτά ημερών Το 62% των ημερών σποράς παρουσιάστηκε σε ακολουθίες ημερών με μήκος περιόδου 2, 3 και 4 ημέρες. Συγκεκριμένα παρουσιάστηκαν: 5 ακολουθίες των δύο ημερών 5 ακολουθίες των τριών ημερών 1 ακολουθία των τεσσάρων ημερών Το 36% των ημερών χαλαζιού παρουσιάστηκε σε ακολουθία ημερών με μήκος 2 και 3 ημέρες. Συγκεκριμένα παρουσιάστηκαν: 1 ακολουθία των δύο ημερών (24-25/5) 1 ακολουθία των τριών ημερών (5-7/8)

30 ΕΛ.Γ.Α.-ΚΕ.Μ.Ε. ΕΤΗΣΙΑ ΕΚΘΕΣΗ ΕΘΝΙΚΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ ΧΑΛΑΖΙΚΗΣ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ 2015 Ακολουθία 3 ημερών χαλαζιού γενικά είναι σπάνια. Έχει παρουσιαστεί άλλες επτά φορές στην ιστορία του Ε.Π.Χ.Π, και μάλιστα μόνο στα τελευταία χρόνια (14-16/9/2008, 22-24/5/2010, 18-20/6/2010, 29-31/5/2011, 9-11/5/2012, 5-7/7/2013 και 6-8/8/2014). Επίσης υπάρχει μόνο μια ακολουθία 4 ημερών χαλαζιού (10-13/6/2013). Στο σύνολο της επιχειρησιακής περιόδου οι μεγαλύτερες ακολουθίες ημερών ετοιμότητας παρουσιάστηκαν τον Αύγουστο (10 ημέρες, 30/7-8/8 και 7 ημέρες, 10-16/8), διαστήματα με συσσωρευμένη πτητική δραστηριότητα. Ο μεγαλύτερος αριθμός πτήσεων ανά ημέρα πραγματοποιήθηκε στις 31/7 με 8 πτήσεις, 6 εκ των οποίων σποράς. Ο μεγαλύτερος αριθμός χτυπημένων χαλαζομέτρων σε μία ημέρα σημειώθηκε στις 31/7.

2. ΑΠΟΤΙΜΗΣΗ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΗΣ ΠΕΡΙΟΔΟΥ 2015 31 2.3. ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΕΣ ΗΜΕΡΕΣ Κ. Μπουφίδης Κατά τη διάρκεια της Αντιχαλαζικής Περιόδου 2015 καταγράφηκαν 62 επιχειρησιακές ημέρες, από τις οποίες 47 χαρακτηρίστηκαν ως ημέρες σποράς και 15 ως ημέρες περιπολίας. Αναλυτικά οι ημέρες σποράς και οι ημέρες περιπολίας αναφέρονται στον Πίνακα 2.3.1. Ο Ιούνιος ήταν ο μήνας με την πιο αυξημένη δραστηριότητα, και ακολουθεί ο Αύγουστος, όπως δείχνει η μηνιαία κατανομή των επιχειρησιακών ημερών (Πίνακα 2.3.2). Πίνακας 2.3.1. Ημέρες σποράς και ημέρες περιπολίας στο Ε.Π.Χ.Π. περιόδου 2015. Ημέρες Σποράς Ημέρες Περιπολίας 6/4/2015 1/7/2015 14/4/2015 13/4/2015 10/7/2015 1/6/2015 30/4/2015 30/7/2015 10/6/2015 7/5/2015 31/7/2015 26/6/2015 9/5/2015 3/8/2015 3/7/2015 10/5/2015 5/8/2015 25/7/2015 11/5/2015 6/8/2015 26/7/2015 19/5/2015 7/8/2015 1/8/2015 20/5/2015 10/8/2015 4/8/2015 21/5/2015 12/8/2015 11/8/2015 24/5/2015 13/8/2015 15/8/2015 27/5/2015 14/8/2015 7/9/2015 4/6/2015 16/8/2015 8/9/2015 5/6/2015 20/8/2015 21/9/2015 6/6/2015 21/8/2015 23/9/2015 9/6/2015 22/8/2015 11/6/2015 6/9/2015 13/6/2015 10/9/2015 17/6/2015 11/9/2015 18/6/2015 20/9/2015 20/6/2015 24/9/2015 21/6/2015 24/6/2015 28/6/2015 29/6/2015 30/6/2015

32 ΕΛ.Γ.Α.-ΚΕ.Μ.Ε. ΕΤΗΣΙΑ ΕΚΘΕΣΗ ΕΘΝΙΚΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ ΧΑΛΑΖΙΚΗΣ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ 2015 Πίνακας 2.3.2. Αριθμός ημερών σποράς, ημερών περιπολίας και επιχειρησιακών ημερών. Μήνας Ημέρες Σποράς Ημέρες Περιπολίας Επιχειρησιακές Ημέρες Μάρτιος 0 0 0 Απρίλιος 3 1 4 Μάιος 9 0 9 Ιούνιος 14 3 17 Ιούλιος 4 3 7 Αύγουστος 12 4 16 Σεπτέμβριος 5 4 9 Αντιχ. Περ. 2015 47 15 62 Η μηνιαία κατανομή των επιχειρησιακών ημερών ανά Περιοχή Προστασίας δίνεται στα Σχήματα 2.3.1-2.3.2. Σε σύνολο 62 επιχειρησιακών ημερών, στις 51 ημέρες πραγματοποιήθηκαν πτήσεις στην Περιοχή Ημαθίας - Πέλλας (Περιοχή 1) και στις 48 ημέρες πραγματοποιήθηκαν στην Περιοχή Θεσσαλίας (Περιοχή 3). Παρατηρήθηκαν 37 επιχειρησιακές ημέρες κοινές στις δύο περιοχές, και από αυτές οι 34 ήταν ημέρες σποράς τουλάχιστον σε μία περιοχή, ενώ οι 19 ήταν ημέρες σποράς και στις δύο περιοχές. 18 16 ΠΕΡΙΟΧΗ 1 14 12 Πλήθος 10 8 6 4 2 0 Μάρτιος Απρίλιος Μάιος Ιούνιος Ιούλιος Αύγουστος Σεπτέμβριος Ημέρες Σποράς Ημέρες Περιπολίας Επιχειρησιακές Ημέρες Σχήμα 2.3.1. Μηνιαία κατανομή ημερών σποράς, περιπολίας και επιχειρησιακών ημερών κατά την περίοδο 20/3/2015-30/9/2015 στην Περιοχή Προστασίας 1.

2. ΑΠΟΤΙΜΗΣΗ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΗΣ ΠΕΡΙΟΔΟΥ 2015 33 18 16 ΠΕΡΙΟΧΗ 3 14 12 Πλήθος 10 8 6 4 2 0 Μάρτιος Απρίλιος Μάιος Ιούνιος Ιούλιος Αύγουστος Σεπτέμβριος Ημέρες Σποράς Ημέρες Περιπολίας Επιχειρησιακές Ημέρες Σχήμα 2.3.2. Μηνιαία κατανομή ημερών σποράς, περιπολίας και επιχειρησιακών ημερών κατά την περίοδο 20/3/2015-30/9/2015 στην Περιοχή Προστασίας 3.

34 ΕΛ.Γ.Α.-ΚΕ.Μ.Ε. ΕΤΗΣΙΑ ΕΚΘΕΣΗ ΕΘΝΙΚΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ ΧΑΛΑΖΙΚΗΣ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ 2015 2.4. ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΕΣ ΠΤΗΣΕΙΣ Κ. Μπουφίδης Η μηνιαία κατανομή των επιχειρησιακών παραμέτρων για το σύνολο των Περιοχών Προστασίας δίνεται στους Πίνακες 2.4.1 έως 2.4.3. Από τα παρακάτω στοιχεία προκύπτει, ότι κατά τη διάρκεια της Αντιχαλαζικής Περιόδου 2015, ο μήνας Ιούνιος παρουσιάζει μέγιστες τιμές σε όλες τις επιχειρησιακές παραμέτρους με τον Αύγουστο να ακολουθεί, ενώ ο Μάιος καταλαμβάνει την τρίτη θέση. Πίνακας 2.4.1. Αριθμός πτήσεων σποράς, περιπολίας και επιχειρησιακών. Μήνας Πτήσεις Σποράς Πτήσεις Περιπολίας Επιχειρησιακές Πτήσεις Μάρτιος 0 0 0 Απρίλιος 3 4 7 Μάιος 16 10 26 Ιούνιος 33 15 48 Ιούλιος 12 6 18 Αύγουστος 23 13 36 Σεπτέμβριος 10 5 15 Αντιχ. Περ. 2015 97 53 150 Πίνακας 2.4.2. Xρόνος πτήσεων σποράς, περιπολίας και επιχειρησιακών. Μήνας Χρόνος Πτήσεων Σποράς (ώρες) Χρόνος Πτήσεων Περιπολίας (ώρες) Χρόνος Επιχειρησιακών Πτήσεων (ώρες) Μάρτιος 0 0 0 Απρίλιος 11,1 8,6 19,7 Μάιος 58,6 25,5 84,1 Ιούνιος 124,5 50,6 175,1 Ιούλιος 42,8 23,8 66,6 Αύγουστος 86,2 36,9 123,1 Σεπτέμβριος 29,1 12,3 41,4 Αντιχ. Περ. 2015 352,3 157,7 510

2. ΑΠΟΤΙΜΗΣΗ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΗΣ ΠΕΡΙΟΔΟΥ 2015 35 Πίνακας 2.4.3. Αριθμός φυσιγγίων και συνολική κατανάλωση υλικού σποράς. Μήνας Αριθμός Φυσιγγίων (20 g) Αριθμός Φυσιγγίων (75 g) Συνολική Κατανάλωση Υλικού Σποράς (g) Υλικό Σποράς ανά Πτήση (g) Μάρτιος 0 0 0 0 Απρίλιος 471 0 9420 3140 Μάιος 2415 0 48300 3019 Ιούνιος 5293 33 108335 3283 Ιούλιος 2536 26 52670 4389 Αύγουστος 3866 13 78295 3404 Σεπτέμβριος 1735 24 36500 3650 Αντιχ. Περ. 2015 16.316 96 333.520 3438 Στο σύνολο των 150 επιχειρησιακών πτήσεων, οι 27 ήταν πτήσεις που έγιναν και στις δύο Περιοχές Προστασίας διαδοχικά (κοινές πτήσεις). Οι 27 αυτές πτήσεις προσμετρούνται σε κάθε Περιοχή ξεχωριστά, με σκοπό τον υπολογισμό της πτητικής δραστηριότητας ανά Περιοχή Προστασίας. Συνολικά οι τιμές των επιχειρησιακών παραμέτρων πτήσεων είναι μεγαλύτερες στην Περιοχή 1 από ότι στην Περιοχή 3. Η μηνιαία κατανομή των επιχειρησιακών παραμέτρων που βασίζονται στα δεδομένα των πτήσεων, ξεχωριστά για κάθε μία Περιοχή Προστασίας του ΕΠΧΠ, παρουσιάζεται στα Σχήματα 2.4.1 έως 2.4.8. Το κύριο χαρακτηριστικό στη μηνιαία κατανομή των παραμέτρων είναι ότι το μέγιστο εμφανίζεται τον Ιούνιο και στις δύο Περιοχές Προστασίας. Τα δεδομένα σποράς (πτήσεις σποράς, χρόνος πτήσεων σποράς και κατανάλωση υλικού σποράς) τον Ιούνιο υπερτερούν στην Περιοχή 1 σε σχέση με την Περιοχή 3. Συνολικά πραγματοποιήθηκαν 96 επιχειρησιακές πτήσεις στην Περιοχή 1 (58 πτήσεις σποράς, μέγιστο τον Ιούνιο) και 81 επιχειρησιακές πτήσεις στην Περιοχή 3 (42 πτήσεις σποράς, μέγιστο τον Ιούνιο). Γενικά, σημειώθηκαν κατά μέσο όρο 2,4 πτήσεις ανά επιχειρησιακή ημέρα, με μέγιστο αριθμό 8 επιχειρησιακές πτήσεις στις δύο Περιοχές Προστασίας από τις οποίες οι 5 ήταν πτήσεις σποράς στην Π1 στις 31/7/2015.

36 ΕΛ.Γ.Α.-ΚΕ.Μ.Ε. ΕΤΗΣΙΑ ΕΚΘΕΣΗ ΕΘΝΙΚΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ ΧΑΛΑΖΙΚΗΣ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ 2015 35 30 ΠΕΡΙΟΧΗ 1 25 Πλήθος 20 15 10 5 0 Μάρτιος Απρίλιος Μάιος Ιούνιος Ιούλιος Αύγουστος Σεπτέμβριος Πτήσεις Σποράς Πτήσεις Περιπολίας Επιχειρησιακές Πτήσεις Σχήμα 2.4.1. Μηνιαία κατανομή πτήσεων σποράς, περιπολίας και επιχειρησιακών πτήσεων κατά την περίοδο 20/3/2015-30/9/2015 στην Περιοχή Προστασίας 1. 35 30 ΠΕΡΙΟΧΗ 3 25 Πλήθος 20 15 10 5 0 Μάρτιος Απρίλιος Μάιος Ιούνιος Ιούλιος Αύγουστος Σεπτέμβριος Πτήσεις Σποράς Πτήσεις Περιπολίας Επιχειρησιακές Πτήσεις Σχήμα 2.4.2. Μηνιαία κατανομή πτήσεων σποράς, περιπολίας και επιχειρησιακών πτήσεων κατά την περίοδο 20/3/2015-30/9/2015 στην Περιοχή Προστασίας 3. Η κατανομή του χρόνου των επιχειρησιακών πτήσεων ακολουθεί αντίστοιχη συμπεριφορά με τον Ιούνιο να υπερτερεί και στις δύο Περιοχές Προστασίας. Συνολικά για την περίοδο, ο μέσος χρόνος πτητικής δραστηριότητας σε μία επιχειρησιακή ημέρα είναι

2. ΑΠΟΤΙΜΗΣΗ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΗΣ ΠΕΡΙΟΔΟΥ 2015 37 6,6 ώρες. Στις ημέρες κοινής επιχειρησιακής δραστηριότητας στις δύο περιοχές ο μέσος χρόνος πτητικής δραστηριότητας αυξάνεται σε 7,8 ώρες. 100 90 ΠΕΡΙΟΧΗ 1 80 Χρόνος (ώρες) 70 60 50 40 30 20 10 0 Μάρτιος Απρίλιος Μάιος Ιούνιος Ιούλιος Αύγουστος Σεπτέμβριος Πτήσεις Σποράς Πτήσεις Περιπολίας Επιχειρησιακές Πτήσεις Σχήμα 2.4.3. Μηνιαία κατανομή χρόνου πτήσεων σποράς, περιπολίας και επιχειρησιακών πτήσεων κατά την περίοδο 20/3/2015-30/9/2015 στην Περιοχή Προστασίας 1. 100 90 ΠΕΡΙΟΧΗ 3 80 Χρόνος (ώρες) 70 60 50 40 30 20 10 0 Μάρτιος Απρίλιος Μάιος Ιούνιος Ιούλιος Αύγουστος Σεπτέμβριος Πτήσεις Σποράς Πτήσεις Περιπολίας Επιχειρησιακές Πτήσεις Σχήμα 2.4.4. Μηνιαία κατανομή χρόνου πτήσεων σποράς, περιπολίας και επιχειρησιακών πτήσεων κατά την περίοδο 20/3/2015-30/9/2015 στην Περιοχή Προστασίας 3.

38 ΕΛ.Γ.Α.-ΚΕ.Μ.Ε. ΕΤΗΣΙΑ ΕΚΘΕΣΗ ΕΘΝΙΚΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ ΧΑΛΑΖΙΚΗΣ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ 2015 Τα φυσίγγια σποράς με περιεκτικότητα 20 g υλικού σποράς αποτελούν σχεδόν το σύνολο της κατανάλωσης. Στην Π1 καταναλώθηκαν 194,3 kg υλικού σποράς και στην Π3 139,2 kg. 70 60 ΠΕΡΙΟΧΗ 1 Υλικό Σποράς σε kg 50 40 30 20 10 0 Μάρτιος Απρίλιος Μάιος Ιούνιος Ιούλιος Αύγουστος Σεπτέμβριος Φυσίγγια των 20 g Φυσίγγια των 75 g Σχήμα. 2.4.5. Μηνιαία κατανομή του υλικού σποράς που χρησιμοποιήθηκε κατά την περίοδο 20/3/2015-30/9/2015 στην Περιοχή Προστασίας 1. 70 60 ΠΕΡΙΟΧΗ 3 Υλικό Σποράς σε kg 50 40 30 20 10 0 Μάρτιος Απρίλιος Μάιος Ιούνιος Ιούλιος Αύγουστος Σεπτέμβριος Φυσίγγια των 20 g Φυσίγγια των 75 g Σχήμα 2.4.6. Μηνιαία κατανομή του υλικού σποράς που χρησιμοποιήθηκε κατά την περίοδο 20/3/2015-30/9/2015 στην Περιοχή Προστασίας 3.

2. ΑΠΟΤΙΜΗΣΗ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΗΣ ΠΕΡΙΟΔΟΥ 2015 39 Η μέσος χρόνος μιας πτήσης σποράς στην Π1 είναι 3,3 ώρες με μέση κατανάλωση 3350 g υλικού σποράς, ενώ η αντίστοιχη διάρκεια στην Π3 είναι 3,5 ώρες με μέση κατανάλωση 3314 g υλικού σποράς. 4 ΠΕΡΙΟΧΗ 1 3 Χρόνος (ώρες) 2 1 0 Μάρτιος Απρίλιος Μάιος Ιούνιος Ιούλιος Αύγουστος Σεπτέμβριος Μέσος χρόνος πτήσεων σποράς Μέσος χρόνος πτήσεων περιπολίας Σχήμα 2.4.7. Μηνιαία κατανομή του μέσου χρόνου πτήσεων σποράς και περιπολίας κατά την περίοδο 20/3/2015-30/9/2015 στην Περιοχή Προστασίας 1. 4 ΠΕΡΙΟΧΗ 3 3 Χρόνος (ώρες) 2 1 0 Μάρτιος Απρίλιος Μάιος Ιούνιος Ιούλιος Αύγουστος Σεπτέμβριος Μέσος χρόνος πτήσεων σποράς Μέσος χρόνος πτήσεων περιπολίας Σχήμα 2.4.8. Μηνιαία κατανομή του μέσου χρόνου πτήσεων σποράς και περιπολίας κατά την περίοδο 20/3/2015-30/9/2015 στην Περιοχή Προστασίας 3.

40 ΕΛ.Γ.Α.-ΚΕ.Μ.Ε. ΕΤΗΣΙΑ ΕΚΘΕΣΗ ΕΘΝΙΚΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ ΧΑΛΑΖΙΚΗΣ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ 2015 2.5. ΔΕΔΟΜΕΝΑ ΡΑΝΤΑΡ - ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑ ΚΑΤΑΙΓΙΔΩΝ Ε. Χατζή Στην παρούσα μελέτη παρουσιάζονται τα χαρακτηριστικά της καταιγιδοφόρου δραστηριότητας που σημειώθηκε στις Περιοχές Προστασίας, κατά τη χρονική περίοδο 20 Μαρτίου - 30 Σεπτεμβρίου 2015, τα οποία προέκυψαν από την ανάλυση των δεδομένων των δύο μετεωρολογικών ραντάρ που χρησιμοποιεί στις επιχειρήσεις του το Ε.Π.Χ.Π. Τα ραντάρ (C-band), εγκατεστημένα στο Φίλυρο του Ν. Θεσσαλονίκης και στο Λιόπρασο του Ν. Λάρισας, παρακολουθούν την εξέλιξη των καταιγίδων με σκοπό την επιχειρησιακή κάλυψη των δύο Περιοχών Προστασίας. Οι καταγραφές και η επεξεργασία των ψηφιακών εικόνων ραντάρ των αντίστοιχων καταιγίδων έγιναν με το καταγραφικό σύστημα ΤΙΤΑΝ. Ως μονάδα μελέτης των καταιγίδων επιλέχθηκε το Σύμπλεγμα Κυττάρων Καταιγίδας (ΣΚΚ) (Τσαγκαλίδης και Τσιτουρίδης, 2000; Tsagalidis et al, 2006; Tzoumaki et al., 2006) που ορίζεται ως σωρειτόμορφη ηχώ ραντάρ που περιέχει κύτταρο καταιγίδας με ανακλαστικότητα μεγαλύτερη ή ίση των 35 dbz στο επίπεδο των -5 ο C και υψηλότερα. Κάθε Σύμπλεγμα Κυττάρων Καταιγίδας ή απλά Καταιγίδα διακρίνεται είτε ως μεμονωμένο κύτταρο, είτε ως σύμπλεγμα διαδοχικών κυττάρων ή κυττάρων σε γραμμή. Τα δεδομένα μετεωρολογικού ραντάρ που αναλύθηκαν και χαρακτηριστικά αναφέρονται ως δεδομένα των ΣΚΚ, αποτελούνται από παραμέτρους που αποτυπώνουν τη συχνότητα και την περιοχή εμφάνισή τους, τη χρονική κατανομή τους, την ένταση, το μέγεθος και τη δομή των ΣΚΚ στην κάθε Περιοχή Προστασίας, και καθορίζονται ως εξής: Ημερομηνία εμφάνισης, αύξων αριθμός καταιγίδας στην ημέρα και Περιοχή Προστασίας που επηρεάστηκε. Τύπος καταιγίδας, ανάλογα με την ταξινόμηση των ΣΚΚ: μονοκύτταρη καταιγίδα κοινού ή συνήθους κυττάρου (Μ), μονοκύτταρη υπερκυττάρου (Υ), πολυκύτταρη (M) και γραμμής κυττάρων (Γ) (Browning, 1977). Ώρα έναρξης σε UTC, ως η χρονική στιγμή κατά την οποία η μέγιστη ανακλαστικότητα ήταν 25 dbz στο επίπεδο των -5 ο C και υψηλότερα. Ώρα λήξης σε UTC, ως η χρονική στιγμή κατά την οποία η μέγιστη ανακλαστικότητα έγινε μικρότερη από 25 dbz στο επίπεδο των -5 ο C και υψηλότερα. Χρόνος ζωής σε ωω:λλ, ως η διαφορά μεταξύ των ωρών έναρξης και λήξης. Θέση έναρξης μέσα στην Περιοχή Προστασίας ή στη Ζώνη Μετάβασης (βόρεια, δυτική, νότια και ανατολική). Θέση λήξης μέσα στην Περιοχή Προστασίας ή στη Ζώνη Μετάβασης (βόρεια, δυτική, νότια και ανατολική). Διεύθυνση κίνησης, ως η διεύθυνση από την οποία κινούνται (π.χ. από ΒΔ). Περιοχή ανοδικών κινήσεων, ως η περιοχή σε σχέση με τον πυρήνα του κυττάρου στην οποία παρατηρούνται τα ανοδικά ρεύματα της καταιγίδας.

2. ΑΠΟΤΙΜΗΣΗ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΗΣ ΠΕΡΙΟΔΟΥ 2015 41 Περιοχή νέων αναπτύξεων, ως η περιοχή σε σχέση με τον πυρήνα του κυττάρου στην οποία εμφανίζονται νέα κύτταρα σε πολυκυτταρική καταιγίδα. Μετακίνηση σε km, ως η απόσταση ανάμεσα στη θέση έναρξης και στη θέση λήξης. Ταχύτητα κίνησης σε km/h, ως η μέση ταχύτητα μετακίνησης στη διάρκεια του χρόνου ζωής της. Ανακλαστικότητα σε dbz, ως η μέγιστη ανακλαστικότητα που εμφάνισε το ισχυρότερο κύτταρο του ΣΚΚ στο επίπεδο των -5 ο C και υψηλότερα. Ύψος κορυφής σε km, ως το μεγαλύτερο ύψος που έφτασε η κορυφή του υψηλότερου από τα κύτταρα του ΣΚΚ. Ύψος της ισοϋψούς των 45 dbz σε km, που είναι το μεγαλύτερο ύψος στο οποίο καταμετρήθηκε ανακλαστικότητα ίση τουλάχιστον με 45 dbz. Max V.I.L. σε kg/m 2, ως η μέγιστη τιμή του υπολογιζόμενου διαθέσιμου νερού καθ ύψος στο κύτταρο. Επίσης, με βάση τα δεδομένα του δικτύου χαλαζομέτρων που είναι εγκατεστημένο στην Περιοχή Προστασίας Ημαθίας - Πέλλας, σε κάθε χαλαζόμετρο που βρέθηκε με χτυπήματα χαλαζιού (105 συνολικά χαλαζόμετρα σε 14 ημέρες σε όλη την περίοδο) αντιστοιχήθηκε η καταιγίδα που προκάλεσε τη χαλαζόπτωση. Ως Ημέρα ΣΚΚ ορίζεται η ημέρα στην οποία ανιχνεύεται τουλάχιστον ένα ΣΚΚ σε μία τουλάχιστον Περιοχή. Στη διάρκεια της επιχειρησιακής περιόδου 2015 καταγράφηκαν 257 ΣΚΚ, σε 53 συνολικά Ημέρες ΣΚΚ. Σε κάθε Ημέρα ΣΚΚ παρατηρήθηκαν από 1 έως 15 καταιγίδες. Η κατανομή των Ημερών ΣΚΚ ανάλογα με το πλήθος των ΣΚΚ που παρουσιάστηκαν στη διάρκεια της ημέρας δίνεται στο σχήμα 2.5.1. 1 2 Π λ ή θ ο ς Η μ ε ρ ώ ν 1 0 8 6 4 2 0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 1 0 1 1 1 2 1 3 1 4 1 5 Η μ ερ ή σ ιο π λ ή θ ο ς Σ Κ Κ Σχήμα 2.5.1. Κατανομή των ημερών ΣΚΚ ανάλογα με το ημερήσιο πλήθος των ΣΚΚ. Στην Περιοχή Προστασίας Ημαθίας - Πέλλας (Περιοχή 1) παρουσιάστηκαν περισσότερες καταιγίδες από ό,τι στην Περιοχή Θεσσαλίας (Περιοχή 3), 141 και 116 ΣΚΚ

42 ΕΛ.Γ.Α.-ΚΕ.Μ.Ε. ΕΤΗΣΙΑ ΕΚΘΕΣΗ ΕΘΝΙΚΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ ΧΑΛΑΖΙΚΗΣ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ 2015 αντίστοιχα. Κατά μέσο όρο στην Περιοχή 1 καταγράφηκαν 3,5 καταιγίδες ανά ημέρα, ενώ στην Περιοχή 3 σημειώθηκαν 3,3 καταιγίδες ανά ημέρα. Η μηνιαία κατανομή του πλήθους των ΣΚΚ, καθώς και του αριθμού Ημερών ΣΚΚ, ανά Περιοχή Προστασίας παρουσιάζεται στον Πίνακα 2.5.1. Στην Περιοχή 1 το μέγιστο τόσο στο πλήθος των ΣΚΚ όσο και στον αριθμό των Ημερών ΣΚΚ παρουσιάστηκε τον Ιούνιο, ενώ στην Περιοχή 3 αντίστοιχα τον Αύγουστο. Αντίθετα ο Μάρτιος παρουσίασε μηδενική εμφάνιση καταιγίδων και στις δύο περιοχές προστασίας. Τον Απρίλιο και τον Αύγουστο οι δύο παράμετροι υπερτερούν στην Περιοχή 3, τους υπόλοιπους μήνες στην Περιοχή 1. Πίνακας 2.5.1. Μηνιαία κατανομή του πλήθους ΣΚΚ και των ημερών ΣΚΚ. Περιοχή 1 Περιοχή 3 Πλήθος ΣΚΚ Ημέρες ΣΚΚ Πλήθος ΣΚΚ Ημέρες ΣΚΚ Μάρτιος 0 0 0 0 Απρίλιος 3 1 10 2 Μάιος 29 8 10 4 Ιούνιος 52 13 33 11 Ιούλιος 16 6 12 4 Αύγουστος 28 9 46 11 Σεπτέμβριος 13 3 5 3 Σύνολο 141 40 116 35 Στον Πίνακα 2.5.2 παρουσιάζεται το πλήθος των ΣΚΚ ανά τύπο ταξινόμησης και η αντίστοιχη αναλογία (επί τοις εκατό) στο σύνολο των ΣΚΚ, για κάθε μία Περιοχή Προστασίας ξεχωριστά. Πίνακας 2.5.2. Τύποι ταξινόμησης ΣΚΚ ανά Περιοχή Προστασίας. Τύπος Περιοχή 1 Περιοχή 3 καταιγίδας Πλήθος Ποσοστό Πλήθος Ποσοστό Μ 36 25,5 % 33 28,5 % Π 104 73,8 % 81 69,8 % Υ 0 0 2 1,7 % Γ 1 0,7 % 0 0 Σύνολο 141 100 % 116 100 % Η μεγάλη πλειοψηφία των καταιγίδων που καταγράφηκαν ταξινομείται στον πολυκυτταρικό τύπο καταιγίδας (74% και 70% του συνόλου των καταιγίδων για Π1 και Π3 αντίστοιχα). Ο τύπος της γραμμής καταιγίδων (Γ) παρουσιάστηκε μία φορά, μόνο στην Π1. Τέλος, ο υπερκυτταρικός τύπος καταιγίδων τύπος (Υ) παρουσιάστηκε σε δύο περιπτώσεις, και μόνο στην Π3.

2. ΑΠΟΤΙΜΗΣΗ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΗΣ ΠΕΡΙΟΔΟΥ 2015 43 Στο Σχήμα 2.5.2 απεικονίζεται η χρονική κατανομή εμφάνισης των ΣΚΚ σε 3ωρα χρονικά διαστήματα στη διάρκεια της ημέρας, ανά Περιοχή Προστασίας. Το 75% των καταιγίδων παρουσιάστηκε τις μεσημεριανές - απογευματινές ώρες, στο διάστημα από 09:00 έως 18:00 ώρα UTC (12:00 έως 21:00 τ.ω.). Στην Περιοχή 1 το μέγιστο -35%- σημειώνεται στο διάστημα 15:00-18:00. Στην Περιοχή 3 το μέγιστο -40%- σημειώνεται νωρίτερα, στο διάστημα 12:00-15:00. Ενδιαφέρον παρουσιάζει και η ώρα εμφάνισης του πρώτου κυττάρου της ημέρας (Σχήμα 2.5.3), που επίσης παρουσιάζει μέγιστο στο διάστημα 12:00-15:00 (το 37% του συνόλου των αντίστοιχων καταιγίδων, και αναλυτικά το 33% των καταιγίδων της Περιοχής 1 και το 43% των καταιγίδων της Περιοχής 3). Π λ ή θ ο ς Σ Κ Κ 50 40 30 20 10 0 Περιοχή 1 Περιοχή 3 0-3 3-6 6-9 9-12 12-15 15-18 18-21 21-24 Ώρα εμφάνισης ΣΚΚ (UTC) Σχήμα 2.5.2. Κατανομή των ΣΚΚ ως προς την ώρα έναρξης. Π λ ή θ ο ς Σ Κ Κ 18 16 14 12 10 8 6 4 2 0 Περιοχή 1 Περιοχή 3 0-3 3-6 6-9 9-12 12-15 15-18 18-21 21-24 Ώρα εμφάνισης 1ου ΣΚΚ (UTC) Σχήμα 2.5.3. Κατανομή του πρώτου ΣΚΚ της ημέρας ως προς την ώρα έναρξης. Κατά τη Χαλαζική Περίοδο 2015 στην Περιοχή 1 η πλειονότητα των καταιγίδων κινήθηκε από δυτικές διευθύνσεις (Σχήμα 2.5.4.), με το 53% των ΣΚΚ να παρουσιάζουν διεύθυνση κίνησης από τα ΝΔ, Δ και ΒΔ. Αντίθετα στην Περιοχή 3 η πλειονότητα των καταιγίδων κινήθηκε από βορειοανατολικές διευθύνσεις, με το 48% των ΣΚΚ να κινούνται από τα Β, ΒΑ και Α. Τέλος ελάχιστα ΣΚΚ είχαν νοτιοανατολική συνιστώσα κίνησης, μόνο το 3% των καταιγίδων κάθε περιοχής. Διεύθυνση κίνησης Περιοχή 1 Δ 16% ΒΔ 10% Β 13% ΒΑ 18% ΝΔ 27% Ν 7% Α 6% ΝΑ 3% Σχήμα 2.5.4. Κατανομή των ΣΚΚ ως προς τη διεύθυνση κίνησης ανά Περιοχή Προστασία

44 ΕΛ.Γ.Α.-ΚΕ.Μ.Ε. ΕΤΗΣΙΑ ΕΚΘΕΣΗ ΕΘΝΙΚΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ ΧΑΛΑΖΙΚΗΣ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ 2015 Στον Πίνακα 2.5.3 παρουσιάζεται το πλήθος και το αντίστοιχο ποσοστό των ΣΚΚ της θέσης έναρξης των ΣΚΚ σε ένα από τα παρακάτω πέντε τμήματα της κάθε Περιοχής Προστασίας, το εσωτερικό, τη βόρεια, δυτική, νότια και ανατολική ζώνη μετάβασης. Ειδικά για την παράμετρο αυτή η Περιοχή 3 διακρίθηκε σε δύο υποπεριοχές, στην περιοχή Τρικάλων, Καρδίτσας, Παλαμά, Φαρσάλων που σημειώνεται ως Περιοχή 3 και στην περιοχή Τιρνάβου που σημειώνεται ως Περιοχή 3β. Στον Πίνακα 2.5.4. παρουσιάζεται η ίδια παράμετρος αλλά μόνο για την πρώτη καταιγίδα της ημέρας. Η κατανομή των ΣΚΚ ως προς τη θέση λήξης γίνεται με τον ίδιο τρόπο και παρουσιάζεται στον Πίνακα 2.5.5. Πίνακας 2.5.3. Κατανομή των ΣΚΚ ως προς τη θέση έναρξης. Θέση έναρξης Περιοχή 1 Περιοχή 3 Περιοχή 3β Πλήθος % Πλήθος Ποσοστό Πλήθος Ποσοστό Εσωτερικό Περιοχής 82 58,2 % 72 75,0 % 6 30,0 % Βόρεια 15 10,6 % 15 15,6 % 3 15,0 % Ζώνη Δυτική 29 20,6 % 3 3,1 % 7 35,0 % Μετάβασης Νότια 8 5,7 % 3 3,1 % 2 10,0 % Ανατολική 7 5,0 % 3 3,1 % 2 10,0 % Πίνακας 2.5.4. Κατανομή του πρώτου ΣΚΚ της ημέρας ως προς τη θέση έναρξης. Θέση έναρξης Περιοχή 1 Περιοχή 3 Περιοχή 3β Πλήθος Ποσοστό Πλήθος Ποσοστό Πλήθος Ποσοστό Εσωτερικό Περιοχής 21 52,5 % 17 65,4 % 2 22,2 Βόρεια 3 7,5 % 4 15,4 % 2 22,2 Ζώνη Δυτική 11 27,5 % 3 11,5 % 3 33,3 Μετάβασης Νότια 1 2,5 % 2 7,7 % 1 11,1 Ανατολική 4 10,0 % 0 0,0 1 11,1 Πίνακας 2.5.5. Κατανομή των ΣΚΚ ως προς τη θέση λήξης. Θέση λήξης Περιοχή 1 Περιοχή 3 Περιοχή 3β Πλήθος Ποσοστό Πλήθος Ποσοστό Πλήθος Ποσοστό Εσωτερικό Περιοχής 86 61,0 % 56 56,6 % 2 11,8 % Βόρεια 18 12,8 % 9 9,1 % 4 23,5 % Ζώνη Δυτική 5 3,5 % 6 6,1 % 5 29,4 % Μετάβασης Νότια 10 7,1 % 15 15,2 % 2 11,8 % Ανατολική 22 15,6 % 13 13,1 % 4 23,5 % Γενικά το μεγαλύτερο ποσοστό των καταιγίδων πρωτοεμφανίζεται στο εσωτερικό των περιοχών προστασίας (58,2% των ΣΚΚ της Περιοχής 1 και 67,2% της Περιοχής 3). Η μικρότερη συχνότητα πρώτης εμφάνισης παρουσιάζεται στην ανατολική ζώνη μετάβασης και στις δύο περιοχές. Αξίζει να τονιστεί το μικρό ποσοστό ΣΚΚ που παρουσιάζουν θέση έναρξης στην Περιοχή 3β, με μόνο 20 από τα 116 ΣΚΚ που επηρέασαν την Περιοχή 3 (ποσοστό 21% του συνόλου) να πρωτοεμφανίζονται γύρω και μέσα από την Περιοχή 3β.

2. ΑΠΟΤΙΜΗΣΗ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΗΣ ΠΕΡΙΟΔΟΥ 2015 45 Το πρώτο κύτταρο της ημέρας παρουσιάζει μέγιστο ως προς τη θέση έναρξης και για τις δύο περιοχές στο εσωτερικό τους (για μεν την Περιοχή 1 με 52,5%, για δε την Περιοχή 3 με 54,3%). Το ελάχιστο παρατηρείται στη νότια ζώνη μετάβασης της Περιοχής 1 και στην ανατολική της Περιοχής 3. Η κατανομή των ΣΚΚ ως προς τη θέση λήξης καταδεικνύει ότι οι περισσότερες καταιγίδες διαλύονται επίσης στο εσωτερικό των περιοχών προστασίας (το 61% των ΣΚΚ της Περιοχής 1 και 50% της Περιοχής 3), και δευτερευόντως στα ανατολικά τους. Ακολούθως εξετάζεται η κατανομή των ΣΚΚ σε κάθε μία Περιοχή Προστασίας ως προς την περιοχή ανοδικών κινήσεων που παρουσίασαν. Στον Πίνακα 2.5.6 παρουσιάζεται το πλήθος και το αντίστοιχο ποσοστό των ΣΚΚ με περιοχή ανοδικών κινήσεων κατηγοριοποιημένη σε οκτώ τομείς (Βόρεια, Βορειοανατολικά, Ανατολικά, Νοτιοανατολικά, Νότια, Νοτιοδυτικά, Δυτικά και Βορειοδυτικά). Πίνακας 2.5.6. Κατανομή των ΣΚΚ ως προς την περιοχή ανοδικών κινήσεων. Περιοχή 1 Περιοχή 3 Πλήθος Ποσοστό Πλήθος Ποσοστό Β 6 4,3 % 4 3,4 % ΒΑ 10 7,1 % 3 2,6 % Α 10 7,1 % 15 12,9 % ΝΑ 26 18,4 % 26 22,4 % Ν 22 15,6 % 26 22,4 % ΝΔ 31 22,0 % 34 29,3 % Δ 30 21,3 % 7 6,0 % ΒΔ 6 4,3 % 1 0,9 % Η μεγαλύτερη συχνότητα περιοχής ανοδικών κινήσεων παρατηρείται στη νότια πλευρά (60% του συνόλου των ΣΚΚ και των δύο περιοχών στα ΝΑ, Ν και ΝΔ). Μέγιστο και στις δύο περιοχές παρατηρείται στο νοτιοδυτικό τομέα των καταιγίδων (22% των ΣΚΚ της Περιοχής 1 και 29% των ΣΚΚ της Περιοχής 3). Επιπλέον στην Περιοχή 1 η περιοχή ανοδικών κινήσεων των ΣΚΚ παρουσιάζει προτιμητέο τομέα προς τα δυτικά, ενώ αντίθετα στην Περιοχή 3 προς τα ανατολικά. Η κατανομή των ΣΚΚ σε κάθε μία Περιοχή Προστασίας ως προς την περιοχή ανοδικών κινήσεων που παρουσίασαν ανά τύπο καταιγίδας (Μονοκυτταρική, Πολυκυτταρική, Υπερκυτταρική) δίνει περισσότερες πληροφορίες, και παρουσιάζεται στον Πίνακα 2.5.7. Αναλυτικά στην Περιοχή 1 η προτιμητέα περιοχή ανοδικών κινήσεων είναι ο δυτικός τομέας για τις μονοκυτταρικές και τη γραμμή καταιγίδων, και ο νοτιοδυτικός τομέας για τις πολυκυτταρικές. Στην Περιοχή 3 τόσο οι μονοκυτταρικές όσο και οι πολυκυτταρικές καταιγίδες παρουσιάζουν προτιμητέα περιοχή ανοδικών κινήσεων στα νοτιοδυτικά, ενώ και οι δύο υπερκυτταρικές καταιγίδες που καταγράφηκαν είχαν περιοχή ανοδικών κινήσεων στα νοτιοανατολικά τους.

46 ΕΛ.Γ.Α.-ΚΕ.Μ.Ε. ΕΤΗΣΙΑ ΕΚΘΕΣΗ ΕΘΝΙΚΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ ΧΑΛΑΖΙΚΗΣ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ 2015 Πίνακας 2.5.7. Ποσοστιαία κατανομή των ΣΚΚ ανά τύπο καταιγίδας ως προς την περιοχή ανοδικών κινήσεων (% ). Περιοχή 1 Περιοχή 3 Μ Π Γ Μ Π Υ Β 11,1 1,9 0,0 4,9 ΒΑ 8,3 6,7 0,0 3,7 Α 5,6 7,7 15,2 12,3 ΝΑ 16,7 19,2 15,2 23,5 100 Ν 16,7 15,4 27,3 21,0 ΝΔ 11,1 26,0 30,3 29,6 Δ 27,8 18,3 100 12,1 3,7 ΒΔ 2,8 4,8 0,0 1,2 Ειδικά για τις πολυκυτταρικές καταιγίδες έχει καταγραφεί επιπλέον και η περιοχή νέων αναπτύξεων, δηλαδή η περιοχή ως προς την καταιγίδα όπου αναπτύσσονται τα νέα κύτταρα, πάλι κατηγοριοποιημένη σε οκτώ τομείς (Πίνακας 2.5.8). Πίνακας 2.5.8. Κατανομή των πολυκυτταρικών ΣΚΚ ως προς την περιοχή νέων αναπτύξεων. Περιοχή 1 Περιοχή 3 Πλήθος Ποσοστό Πλήθος Ποσοστό Β 2 1,9 % 7 8,6 % ΒΑ 7 6,7 % 8 9,9 % Α 8 7,7 % 7 8,6 % ΝΑ 20 19,2 % 12 14,8 % Ν 16 15,4 % 19 23,5 % ΝΔ 27 26,0 % 12 14,8 % Δ 19 18,3 % 10 12,3 % ΒΔ 5 4,8 % 6 7,4 % Στη συγκεκριμένη περίπτωση, προτιμητέα περιοχής νέων αναπτύξεων εμφανίζεται να είναι το νοτιοανατολικό τμήμα των καταιγίδων (Α, ΝΑ και Ν), με αθροιστικά το 65% των περιπτώσεων για την Περιοχή 1, και το 53% για την Περιοχή 3. Πιο αναλυτικά, το μέγιστο στην περιοχή νέων αναπτύξεων παρατηρείται στο νοτιοδυτικό τομέα των καταιγίδων της Περιοχής 1, και στο νότιο της Περιοχής 3. Η μικρότερη συχνότητα περιοχής νέων αναπτύξεων παρατηρείται στο βόρειο και βορειοδυτικό τομέα των καταιγίδων. Ακολούθως εξετάζονται χαρακτηριστικά που έχουν καταγραφεί και σχετίζονται με τη διάρκεια και την ένταση των καταιγίδων. Συγκεκριμένα εξετάζεται για κάθε καταιγίδα ο χρόνος ζωής, η αντίστοιχη διανυθείσα απόσταση (μετακίνηση) και το μέτρο της μέσης ταχύτητας κίνησης. Επίσης μελετάται η μέγιστη ανακλαστικότητα που παρουσίασε κάθε

2. ΑΠΟΤΙΜΗΣΗ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΗΣ ΠΕΡΙΟΔΟΥ 2015 47 καταιγίδα στο χρόνο ζωής της, το μέγιστο ύψος κορυφής που εμφάνισε αλλά και το μέγιστο ύψος που έφθασε η ισοπληθής των 45 dbz,καθώς και η μέγιστη τιμή του υπολογιζόμενου διαθέσιμου νερού καθ ύψος στο κύτταρο (Max V.I.L.). Στον Πίνακα 2.5.9 παρουσιάζονται η μέση τιμή και τα ακρότατα των παραμέτρων έντασης για το σύνολο των καταιγίδων ανά περιοχή προστασίας. Παρατηρούμε ότι οι συγκεκριμένες παράμετροι παρουσιάζουν μεγάλη διακύμανση των τιμών τους. Η μεγαλύτερη διακύμανση (μικρότερες ελάχιστες και μεγαλύτερες μέγιστες τιμές) καταγράφεται στις καταιγίδες της Περιοχής 1. Επίσης στην Περιοχή 1 παρατηρήθηκαν οι μακροβιότερες, οι ταχύτερες και οι ισχυρότερες καταιγίδες (υψηλότερες μέγιστες τιμές των παραμέτρων στην Περιοχή 1 από ό,τι στην Περιοχή 3). Τα μέσα χαρακτηριστικά των καταιγίδων ανά Περιοχή Προστασίας παρουσιάζουν μικρές διαφορές μεταξύ τους, με τις τιμές για τις καταιγίδες της Περιοχής 1 επίσης να παρουσιάζονται μεγαλύτερες για όλες τις παραμέτρους. Πίνακας 2.5.9. Στατιστικά μέτρα χαρακτηριστικών των ΣΚΚ ανά Περιοχή Προστασίας. Παράμετροι Περιοχή 1 Περιοχή 3 Ελάχ. Μέγ. Μέση Ελάχ. Μέγ. Μέση Χρόνος ζωής (ωω:λλ) 0:15 5:14 1:15 0:16 3:13 1:08 Μετακίνηση (km) 0 137 31,8 0 135 26,5 Ταχύτητα (km/h) 0 91 25,3 0 81,4 22,5 Ανακλαστικότητα (dbz) 43 69 57,1 46 68 56,6 Ύψος κορυφής (km) 5,0 14,0 9,9 6,0 13,0 9,2 Ύψος 45 dbz (km) 4,0 12,0 7,9 4,2 11,0 7,2 Max VIL (kg/m 2 ) 2,8 178,1 53,2 9,6 120,6 47,9 Στους Πίνακες 2.5.10 και 2.5.11 δίνονται τα αντίστοιχα χαρακτηριστικά για κάθε μία περιοχή ξεχωριστά ανά τύπο καταιγίδας που παρουσιάστηκε (Μονοκυτταρική, Πολυκυτταρική, Γραμμή καταιγίδων και Υπερκυτταρική). Συνολικά παρατηρούμε ότι υπάρχει σημαντική διαφοροποίηση στις παραμέτρους ανάλογα με τον τύπο καταιγίδας. Φυσικά οι δύο υπερκυτταρικές καταιγίδες που καταγράφηκαν στην Περιοχή 3 παρουσιάζουν πολύ αυξημένες τιμές των εξεταζόμενων παραμέτρων. Οι τιμές των συγκεκριμένων παραμέτρων χαρακτηρίζουν τα υπερκύτταρα και είναι δηλωτικές της διάρκειας και της έντασης τους. Επίσης η μία γραμμή καταιγίδων που επηρέασε την Περιοχή 1 επίσης παρουσιάζει πολύ υψηλές τιμές παραμέτρων, ισότιμες σχεδόν με τις αντίστοιχες των υπερκυττάρων. Γενικά οι πολυκυτταρικές καταιγίδες παρουσιάζουν μεγαλύτερες τιμές των εξεταζόμενων παραμέτρων, σε σχέση με τις μονοκυτταρικές. Το γεγονός αυτό ισχύει και στις δύο Περιοχές Προστασίας. Εξαίρεση αποτελεί η ταχύτητα κίνησης, που δεν παρουσιάζεται να διαφέρει σημαντικά ανά τύπο στην περιοχή 1, ενώ στην Περιοχή 3 φαίνεται να κινούνται ταχύτερα οι μονοκυτταρικές.

48 ΕΛ.Γ.Α.-ΚΕ.Μ.Ε. ΕΤΗΣΙΑ ΕΚΘΕΣΗ ΕΘΝΙΚΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ ΧΑΛΑΖΙΚΗΣ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ 2015 Πίνακας 2.5.10. Στατιστικά μέτρα χαρακτηριστικών των ΣΚΚ ανά τύπο στην Περιοχή 1. Περιοχή 1 Παράμετροι Μ Π Γ Ελάχ. Μέγ. Μέση Ελάχ. Μέγ. Μέση Ελάχ. Μέγ. Μέση Χρόνος ζωής (ωω:λλ) 0:15 1:44 0:43 0:33 5:14 1:25 2:56 2:56 2:56 Μετακίνηση (km) 0 67 18,25 2,0 137,0 35,9 98 98 98 Ταχύτητα (km/h) 0 91,0 25,8 3,6 82,7 25,1 33,4 33,4 33,4 Ανακλαστικότητα (dbz) 43 66 54,2 45 69 58,1 63 63 63 Ύψος κορυφής (km) 5,0 12,0 8,6 6,5 14 10,3 11,5 11,5 11,5 Ύψος 45 dbz (km) 4,0 10,8 6,8 4,2 12 8,2 9,5 9,5 9,5 Max VIL (kg/m 2 ) 2,8 103,9 34,7 9 178,1 59,3 96,9 96,9 96,9 Πίνακας 2.5.11. Στατιστικά μέτρα χαρακτηριστικών των ΣΚΚ ανά τύπο στην Περιοχή 3. Περιοχή 3 Παράμετροι Μ Π Υ Ελάχ. Μέγ. Μέση Ελάχ. Μέγ. Μέση Ελάχ. Μέγ. Μέση Χρόνος ζωής (ωω:λλ) 0:16 1:34 0:47 0:24 2:59 1:13 2:33 3:13 2:53 Μετακίνηση (km) 4 60 18,1 0 120 28,3 48 135 91,5 Ταχύτητα (km/h) 3,7 52 23,3 0 81,4 22,0 18,8 42,0 30,4 Ανακλαστικότητα (dbz) 46 63 52,8 48 68 58,0 59 68 63,5 Ύψος κορυφής (km) 6,5 11,0 8,4 6,0 12,0 9,4 11,5 13,0 12,3 Ύψος 45 dbz (km) 5,5 9,5 6,6 4,2 11 7,4 9,8 10,0 9,9 Max VIL (kg/m 2 ) 9,6 85,6 32,4 11,7 120,6 52,9 87,9 119,3 103,6 Τέλος στον Πίνακα 2.5.12 γίνεται η σύγκριση των παραμέτρων μόνο για τις καταιγίδες της Περιοχής 1, ανάλογα με το αν συνοδεύονταν ή όχι με χαλάζι, σύμφωνα με τα δεδομένα του δικτύου χαλαζομέτρων. Πίνακας 2.5.12. Στατιστικά μέτρα χαρακτηριστικών των ΣΚΚ στην Περιοχή Προστασίας 1 ανάλογα με την ύπαρξη ή όχι χαλαζιού. Παράμετροι Όχι χαλάζι (111 ΣΚΚ) Ναι χαλάζι (30 ΣΚΚ) Ελάχ. Μέγ. Μέση Ελάχ. Μέγ. Μέση Χρόνος ζωής (ωω:λλ) 0:15 3:00 1:08 0:41 5:14 1:39 Μετακίνηση (km) 0 120 28,8 7 137 42,9 Ταχύτητα (km/h) 0 91,0 25,0 5,5 60 26,4 Ανακλαστικότητα (dbz) 43 66 55,9 53 69 62,0 Ύψος κορυφής (km) 5,0 13,0 9,5 8,0 14,0 11,4 Ύψος 45 dbz (km) 4,0 11,5 7,4 7,0 12,0 9,6 Max VIL (kg/m 2 ) 2,8 150,0 44,2 16,8 178,1 86,8

2. ΑΠΟΤΙΜΗΣΗ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΗΣ ΠΕΡΙΟΔΟΥ 2015 49 Παρατηρούμε ότι οι καταιγίδες που συνδέονται με χαλάζι στο έδαφος εμφανίζουν υψηλότερες τιμές των μέσων παραμέτρων, με τη μικρότερη διαφορά να εμφανίζεται στην ταχύτητα κίνησης. Στα ακρότατα επίσης εμφανίζεται αυτή η διαφορά. Γενικά μία χαλαζοφόρα καταιγίδα διαρκεί περισσότερο, διανύει μεγαλύτερη απόσταση με ελαφρά μεγαλύτερη ταχύτητα κίνησης, και έχει υψηλότερη ανακλαστικότητα σε σχέση με μία μη χαλαζοφόρα. Το ύψος κορυφής όμως, το ύψος της ισοπληθούς των 45 dbz και το μέγιστο VIL είναι οι παράμετροι που δείχνουν να έχουν τη μεγαλύτερη σχέση με την ύπαρξη χαλαζιού στο έδαφος. Ανακεφαλαιώνοντας, η ανάλυση των χαρακτηριστικών των καταιγίδων που σημειώθηκαν στη διάρκεια της επιχειρησιακής περιόδου 2015 κατέδειξε τα εξής κύρια σημεία: Καταγράφηκαν 257 ΣΚΚ, σε 53 συνολικά Ημέρες ΣΚΚ. Σε κάθε Ημέρα ΣΚΚ παρατηρήθηκαν από 1 έως 15 καταιγίδες. Στην Περιοχή 1 παρουσιάστηκαν περισσότερες καταιγίδες από ό,τι στην Περιοχή 3 (141 ΣΚΚ έναντι 116 αντίστοιχα). Κατά μέσο όρο στην Περιοχή 1 καταγράφηκαν 3,5 καταιγίδες, ενώ στην Περιοχή 3 σημειώθηκαν 3,3 καταιγίδες ανά Ημέρα ΣΚΚ. Στην Περιοχή 1 το μέγιστο στο πλήθος των ΣΚΚ και στον αριθμό των Ημερών ΣΚΚ παρουσιάστηκε τον Ιούνιο, στην Περιοχή 3 αντίστοιχα τον Αύγουστο. Ο Μάρτιος παρουσίασε μηδενική εμφάνιση καταιγίδων. Τον Απρίλιο και τον Αύγουστο οι δύο παράμετροι υπερτερούν στην Περιοχή 3, τους υπόλοιπους μήνες στην Περιοχή 1. Τα 3/4 των ΣΚΚ περίπου ανήκουν στον πολυκυτταρικό τύπο καταιγίδας και για τις δύο Περιοχές Προστασίας (74% και 70% για Π1 και Π3 αντίστοιχα). Ο τύπος της γραμμής καταιγίδων (Γ) παρουσιάστηκε μία φορά στην Π1 και ο υπερκυτταρικός τύπος καταιγίδων τύπος (Υ) παρουσιάστηκε σε δύο περιπτώσεις στην Π3. Το 75% των καταιγίδων παρουσιάστηκε τις μεσημεριανές - απογευματινές ώρες, στο διάστημα από 09:00 έως 18:00 ώρα UTC, με μέγιστο στο διάστημα 12:00-15:00 για την Περιοχή 3 και 15:00-18:00 για την Περιοχή 1. Η ώρα εμφάνισης της πρώτης καταιγίδας της ημέρας παρουσιάζει μέγιστο στο διάστημα 12:00-15:00 και στις δύο περιοχές. Στην Περιοχή 1 η πλειονότητα των καταιγίδων κινήθηκε από δυτικές διευθύνσεις με το 53% των ΣΚΚ να παρουσιάζουν διεύθυνση κίνησης από τα ΝΔ, Δ και ΒΔ. Αντίθετα στην Περιοχή 3 η πλειονότητα των καταιγίδων κινήθηκε από βορειοανατολικές διευθύνσεις, με το 48% των ΣΚΚ να κινούνται από τα Β, ΒΑ και Α. Η πλειονότητα των ΣΚΚ πρωτοεμφανίζεται στο εσωτερικό των περιοχών προστασίας και διαλύονται επίσης στο εσωτερικό τους (58% και 61% για την Περιοχή 1 αντίστοιχα, 67% και 50% για την Περιοχή 3). Η μικρότερη συχνότητα για τη θέση έναρξης παρουσιάζεται στην ανατολική ζώνη μετάβασης και για τις δύο περιοχές. Στην Περιοχή 1 η προτιμητέα περιοχή ανοδικών κινήσεων είναι ο δυτικός τομέας για τις μονοκυτταρικές και τη γραμμή καταιγίδων, και ο νοτιοδυτικός τομέας για τις πολυκυτταρικές. Στην Περιοχή 3 τόσο οι μονοκυτταρικές όσο και οι πολυκυτταρικές

50 ΕΛ.Γ.Α.-ΚΕ.Μ.Ε. ΕΤΗΣΙΑ ΕΚΘΕΣΗ ΕΘΝΙΚΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ ΧΑΛΑΖΙΚΗΣ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ 2015 καταιγίδες παρουσιάζουν προτιμητέα περιοχή ανοδικών κινήσεων στα νοτιοδυτικά, ενώ οι δύο υπερκυτταρικές καταιγίδες στα νοτιοανατολικά τους. Οι παράμετροι που αφορούν τη διάρκεια και την ένταση των καταιγίδων παρουσιάζουν μεγάλη διακύμανση των τιμών τους, με τη μεγαλύτερη διακύμανση να καταγράφεται στις καταιγίδες της Περιοχής 1. Γενικά οι μακροβιότερες, οι ταχύτερες και οι ισχυρότερες παρατηρήθηκαν στην Περιοχή 1. Μεγάλη διαφοροποίηση στις παραμέτρους έντασης παρουσιάζεται ανάλογα με τον τύπο καταιγίδας, με τις μεγαλύτερες τιμές να καταγράφονται στις Υπερκυτταρικές και στη Γραμμή καταιγίδων, και οι μικρότερες τιμές στις μονοκυτταρικές καταιγίδες. Μία μέση καταιγίδα στην Περιοχή 1 διαρκεί 1:15 ώρα, διανύει απόσταση 31,8 km με ταχύτητα 25,3 km/h, έχει μέγιστη ανακλαστικότητα 57 dbz και μέγιστο ύψος κορυφής 9,9 km. Μία μέση καταιγίδα στην Περιοχή 3 διαρκεί 1:08 ώρα, διανύει απόσταση 26,5 km με ταχύτητα 22,5 km/h, έχει μέγιστη ανακλαστικότητα 57 dbz και μέγιστο ύψος κορυφής 9,2 km. Γενικά μία χαλαζοφόρα καταιγίδα διαρκεί περισσότερο, διανύει μεγαλύτερη απόσταση με ελαφρά μεγαλύτερη ταχύτητα κίνησης, και έχει υψηλότερη ανακλαστικότητα σε σχέση με μία μη χαλαζοφόρα. Το ύψος κορυφής όμως, το ύψος της ισοπληθούς των 45 dbz και το μέγιστο VIL είναι οι παράμετροι που δείχνουν να έχουν τη μεγαλύτερη σχέση με την ύπαρξη χαλαζιού στο έδαφος.

2. ΑΠΟΤΙΜΗΣΗ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΗΣ ΠΕΡΙΟΔΟΥ 2015 51 2.6. ΑΝΑΛΥΣΗ ΔΕΔΟΜΕΝΩΝ ΣΠΟΡΑΣ Μ. Χριστοδούλου Το Εθνικό Πρόγραμμα Χαλαζικής Προστασίας (Ε.Π.Χ.Π.) περιόδου 2015 πραγματοποιήθηκε από τις 20 Μαρτίου έως τις 30 Σεπτεμβρίου και αυτή καταγράφεται ως η μεγαλύτερη επιχειρησιακή περίοδος στην ιστορία του Προγράμματος. Κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου έγινε καταγραφή των Συμπλεγμάτων Κυττάρων Καταιγίδας (ΣΚΚ), τα οποία πληρούσαν τα κριτήρια σποράς και επηρέασαν τις δύο περιοχές προστασίας. Η ανίχνευση, απεικόνιση και αποθήκευση των δεδομένων καταιγίδων πραγματοποιήθηκε με το καταγραφικό σύστημα ΤΙΤΑΝ που είναι εγκατεστημένο στα δύο C-band ραντάρ καιρού που βρίσκονται στις τοποθεσίες Φίλυρο Θεσσαλονίκης και Λιόπρασο Τρικάλων και τα οποία χρησιμοποιούνται για τη διεξαγωγή των επιχειρήσεων καταστολής χαλαζιού. Εκτός από τα χαρακτηριστικά των καταιγίδων, καταγράφηκαν διάφορες παράμετροι που αφορούν τις επιχειρησιακές πτήσεις και ειδικά στις περιπτώσεις που πραγματοποιήθηκε σπορά σημειώθηκαν και οι χρόνοι έναρξης και λήξης της σποράς. Στη μελέτη αυτή αναλύονται κυρίως τα δεδομένα που σχετίζονται με τη σπορά των καταιγίδων, σύμφωνα με την ανάλυση που πραγματοποίησαν οι μετεωρολόγοι του ΚΕ.Μ.Ε. και αφορούσε τις καταιγίδες που απαιτούσαν σπορά. Στην επιχειρησιακή περίοδο του Ε.Π.Χ.Π. 2015, καταγράφηκαν συνολικά και στις δύο περιοχές προστασίας 257 ΣΚΚ. Σπορά πραγματοποιήθηκε συνολικά σε 209 ΣΚΚ, από τα οποία 119 επηρέασαν την Περιοχή Κεντρικής Μακεδονίας (Π1) και 90 την Περιοχή Θεσσαλίας (Π3). Δεν πραγματοποιήθηκε σπορά για διάφορους λόγους που δεν αναλύονται σε αυτή τη μελέτη, σε 48 ΣΚΚ συνολικά, από τα οποία τα 22 παρατηρήθηκαν στην Περιοχή Κεντρικής Μακεδονίας και τα 26 στην Περιοχή Θεσσαλίας. Ο συνολικός χρόνος σποράς κατά τη διάρκεια της επιχειρησιακής περιόδου 2015 ήταν 57 ώρες και 21 λεπτά (3441λεπτά), ενώ ο μέσος χρόνος σποράς ανά ΣΚΚ υπολογίστηκε στα 16,5 λεπτά. Η μηνιαία κατανομή του πλήθους των ΣΚΚ που σπάρθηκαν κατά τη διάρκεια του Ε.Π.Χ.Π. 2015, καθώς και η μηνιαία κατανομή του αντίστοιχου μέσου πραγματικού χρόνου διάρκειας σποράς παρουσιάζονται στα Σχήματα 2.6.1 και 2.6.2. Γενικά μπορεί να ειπωθεί ότι η μηνιαία κατανομή ακολουθεί την αναμενόμενη φυσιολογική σύμφωνα με τα κλιματολογικά δεδομένα, καθώς το μέγιστο της καταιγιδοφόρου δραστηριότητας παρατηρήθηκε το μήνα Ιούνιο. Το δευτερεύον μέγιστο καταγράφηκε το μήνα Αύγουστο, ενώ τους υπόλοιπους μήνες η καιρική δραστηριότητα κυμάνθηκε σε φυσιολογικά επίπεδα και μόνο στο μικρό διάστημα του Μαρτίου δε σημειώθηκε καταιγίδα. Η μέση διάρκεια σποράς ανά ΣΚΚ εμφανίζεται μεγαλύτερη το Σεπτέμβριο, γεγονός που οφείλεται κυρίως στη μεγάλη διάρκεια σποράς της πολυκυτταρικής καταιγίδας της 11 ης Σεπτεμβρίου που κινούμενη από νοτιοδυτικά προς βορειοανατολικά επηρέασε μεγάλο τμήμα της Περιοχής Κεντρικής Μακεδονίας.

52 ΕΛ.Γ.Α.-ΚΕ.Μ.Ε. ΕΤΗΣΙΑ ΕΚΘΕΣΗ ΕΘΝΙΚΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ ΧΑΛΑΖΙΚΗΣ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ 2015 ΠΛΗΘΟΣ ΚΑΤΑΙΓΙΔΩΝ ΠΟΥ ΣΠΑΡΘΗΚΑΝ 80 71 70 60 54 ΠΛΗΘΟΣ 50 40 39 30 23 20 15 10 0 7 0 ΜΑΡΤΙΟΣ ΑΠΡΙΛΙΟΣ ΜΑΪΟΣ ΙΟΥΝΙΟΣ ΙΟΥΛΙΟΣ ΑΥΓΟΥΣΤΟΣ ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ ΜΗΝΑΣ Σχήμα 2.6.1. Μηνιαία κατανομή πλήθους ΣΚΚ, στις οποίες πραγματοποιήθηκε σπορά κατά τη διάρκεια του Ε.Π.Χ.Π. 2015. ΜΕΣΗ ΔΙΑΡΚΕΙΑ ΣΠΟΡΑΣ 30,00 28,80 25,00 21,04 20,00 18,71 ΧΡΟΝΟΣ (MIN) 15,00 11,77 14,97 16,15 10,00 5,00 0,00 ΜΑΡΤΙΟΣ ΑΠΡΙΛΙΟΣ ΜΑΪΟΣ ΙΟΥΝΙΟΣ ΙΟΥΛΙΟΣ ΑΥΓΟΥΣΤΟΣ ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ ΜΗΝΑΣ Σχήμα 2.6.2. Μηνιαία κατανομή της μέσης διάρκειας σποράς ανά ΣΚΚ κατά τη διάρκεια του Ε.Π.Χ.Π. 2015.

2. ΑΠΟΤΙΜΗΣΗ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΗΣ ΠΕΡΙΟΔΟΥ 2015 53 Οι εξεταζόμενες παράμετροι μελετήθηκαν και για την κάθε μία Περιοχή Προστασίας ξεχωριστά και η μηνιαία κατανομή του πλήθους των ΣΚΚ που σπάρθηκαν, καθώς και η σύγκριση των ΣΚΚ, στα οποία πραγματοποιήθηκε σπορά σε σχέση με αυτά που απαιτούσαν σπορά παρουσιάζεται στον Πίνακα 2.6.1, καθώς και στα Σχήματα 2.6.3, 2.6.4 και 2.6.5. Πίνακας 2.6.1. Πλήθος ΣΚΚ που απαιτούσαν σπορά και πλήθος ΣΚΚ στα οποία πραγματοποιήθηκε σπορά για τις δύο Περιοχές Προστασίας. Περιοχή Κεντρικής Μακεδονίας Πλήθος ΣΚΚ Περιοχή Θεσσαλίας Πλήθος ΣΚΚ Μήνας Απαιτούμενη Πραγματική Απαιτούμενη Πραγματική σπορά σπορά σπορά σπορά Μάρτιος 0 0 0 0 Απρίλιος 3 2 10 5 Μάιος 29 28 10 11 Ιούνιος 52 48 33 23 Ιούλιος 16 12 12 11 Αύγουστος 28 17 46 37 Σεπτέμβριος 13 12 5 3 Ε.Π.Χ.Π. 2015 141 119 116 90 ΠΛΗΘΟΣ ΚΑΤΑΙΓΙΔΩΝ ΠΟΥ ΣΠΑΡΘΗΚΑΝ ΑΝΑ ΠΕΡΙΟΧΗ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ 50 48 45 40 37 35 30 28 ΠΛΗΘΟΣ 25 20 23 17 15 11 12 11 12 10 5 0 5 2 3 0 0 ΜΑΡΤΙΟΣ ΑΠΡΙΛΙΟΣ ΜΑΪΟΣ ΙΟΥΝΙΟΣ ΙΟΥΛΙΟΣ ΑΥΓΟΥΣΤΟΣ ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ ΜΗΝΑΣ Π1 Π3 Σχήμα 2.6.3. Μηνιαία κατανομή του πλήθους των ΣΚΚ στα οποία πραγματοποιήθηκε σπορά στο Ε.Π.Χ.Π. 2015, για την Περιοχή Κεντρικής Μακεδονίας (Π1) και για την Περιοχή Θεσσαλίας (Π3).

54 ΕΛ.Γ.Α.-ΚΕ.Μ.Ε. ΕΤΗΣΙΑ ΕΚΘΕΣΗ ΕΘΝΙΚΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ ΧΑΛΑΖΙΚΗΣ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ 2015 ΠΕΡΙΟΧΗ ΚΕΝΤΡΙΚΗΣ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ 60 50 ΠΛΗΘΟΣ ΚΑΤΑΙΓΙΔΩΝ 40 30 20 10 0 ΜΑΡΤΙΟΣ ΑΠΡΙΛΙΟΣ ΜΑΪΟΣ ΙΟΥΝΙΟΣ ΙΟΥΛΙΟΣ ΑΥΓΟΥΣΤΟΣ ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ ΜΗΝΑΣ ΑΠΑΙΤ0ΥΜΕΝΗ ΣΠΟΡΑ ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΗ ΣΠΟΡΑ Σχήμα 2.6.4. Μηνιαία κατανομή του πλήθους των ΣΚΚ που απαιτούσαν σπορά και αυτών που πραγματοποιήθηκε σπορά στην Περιοχή Κεντρικής Μακεδονίας, στο Ε.Π.Χ.Π. 2015. ΠΕΡΙΟΧΗ ΘΕΣΣΑΛΙΑΣ 50 45 40 35 ΠΛΗΘΟΣ ΚΑΤΑΙΓΙΔΩΝ 30 25 20 15 10 5 0 ΜΑΡΤΙΟΣ ΑΠΡΙΛΙΟΣ ΜΑΪΟΣ ΙΟΥΝΙΟΣ ΙΟΥΛΙΟΣ ΑΥΓΟΥΣΤΟΣ ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ ΜΗΝΑΣ ΑΠΑΙΤ0ΥΜΕΝΗ ΣΠΟΡΑ ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΗ ΣΠΟΡΑ Σχήμα 2.6.5. Μηνιαία κατανομή του πλήθους των ΣΚΚ που απαιτούσαν σπορά και αυτών που πραγματοποιήθηκε σπορά στην Περιοχή Θεσσαλίας, στο Ε.Π.Χ.Π. 2015.

2. ΑΠΟΤΙΜΗΣΗ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΗΣ ΠΕΡΙΟΔΟΥ 2015 55 Στην Περιοχή Κεντρικής Μακεδονίας πραγματοποιήθηκε σπορά σε 119 καταιγίδες από τις 141 που απαιτούσαν σπορά, δηλαδή ποσοστό 84,4%, ενώ στην Περιοχή Θεσσαλίας πραγματοποιήθηκε σπορά σε 90 καταιγίδες από τις 116 που απαιτούσαν σπορά, δηλαδή ποσοστό 77,6%. Συνεπώς, στην Περιοχή 1 δεν πραγματοποιήθηκε σπορά σε 22 περιπτώσεις, ποσοστό 15,6% και στην Περιοχή Θεσσαλίας δεν πραγματοποιήθηκε σπορά σε 26 περιπτώσεις, ποσοστό 22,4%. Στην ανάλυση των επιχειρήσεων περιλαμβάνονται οι θεωρητικά απαιτούμενοι, αλλά και οι πραγματικοί χρόνοι έναρξης και λήξης της σποράς. Η διαφορά του απαιτούμενου χρόνου έναρξης σποράς σε σχέση με τον πραγματικό χρόνο έναρξης σποράς υπολογίστηκε για κάθε ένα ΣΚΚ και για την κάθε μία Περιοχή Προστασίας ξεχωριστά. Σύμφωνα με αυτή τη διαφορά, δηλαδή ανάλογα με το μέγεθος της καθυστέρησης, η κατανομή του πλήθους των ΣΚΚ ομαδοποιήθηκε σε τέσσερις κατηγορίες που παρουσιάζονται στον Πίνακα 2.6.2. Στις δύο πρώτες κατηγορίες που η σπορά ξεκίνησε λίγο πριν το θεωρητικό απαιτούμενο χρόνο έναρξης ή ξεκίνησε με μια απόκλιση μέχρι 4 λεπτά, που είναι περίπου ο χρόνος μιας πλήρους σάρωσης του ραντάρ καιρού, θεωρήθηκε ότι η σπορά ξεκίνησε στον ενδεδειγμένο χρόνο, χωρίς να εξετάζεται στην παρούσα μελέτη η μετέπειτα εξέλιξή της. Στη κατηγορία που η σπορά στα ΣΚΚ ξεκίνησε με καθυστέρηση μεγαλύτερη από 4 λεπτά έως και 10 λεπτά (5-10 λεπτά), περιλαμβάνονται περιπτώσεις που εκτιμήθηκε ότι η καθυστέρηση δεν επηρέασε τη όλη διαδικασία σποράς, λόγω του συνολικά αυξημένου χρόνου διάρκειας σποράς, αλλά υπάρχουν και περιπτώσεις που απαιτούσαν μικρό χρόνο διάρκειας σποράς, στις οποίες η καθυστέρηση αυτή ενδεχομένως να έπαιξε κάποιο ρόλο. Σημειώνεται ότι υπάρχουν και κάποιες περιπτώσεις, 8 στην Περιοχή Κεντρικής Μακεδονίας και 1 στην Περιοχή Θεσσαλίας, στις οποίες έγινε σπορά, ενώ από τον αναλυτή της επιχείρησης θεωρήθηκε ότι δεν ήταν απαραίτητη. Πίνακας 2.6.2. Κατανομή του πλήθους των ΣΚΚ με βάση τη διαφορά του απαιτούμενου χρόνου έναρξης σποράς από τον πραγματικό χρόνο έναρξης σποράς. Πλήθος ΣΚΚ Διαφορά απαιτούμενου πραγματικού Περιοχή Κεντρικής Περιοχή χρόνου έναρξης σποράς Μακεδονίας Θεσσαλίας Έναρξη νωρίτερα (<0 ) 3 8 Έναρξη στον ενδεδειγμένο χρόνο (0-4 λεπτά) 43 30 Έναρξη με καθυστέρηση (5-10 λεπτά) 33 32 Έναρξη με καθυστέρηση (>10 λεπτά) 40 20 Επίσης, η διαφορά του απαιτούμενου χρόνου έναρξης σποράς σε σχέση με τον πραγματικό χρόνο έναρξης σποράς παρουσιάζεται με ποσοστιαία κατανομή στα Σχήματα 2.6.6 και 2.6.7. Διαπιστώνεται ότι στην Κεντρική Μακεδονία, στο μεγαλύτερο ποσοστό η σπορά ξεκίνησε με καθυστέρηση 0-4 λεπτών, ενώ στην Περιοχή Θεσσαλίας στο μεγαλύτερο ποσοστό η σπορά ξεκίνησε με καθυστέρηση 5-10 λεπτών.

56 ΕΛ.Γ.Α.-ΚΕ.Μ.Ε. ΕΤΗΣΙΑ ΕΚΘΕΣΗ ΕΘΝΙΚΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ ΧΑΛΑΖΙΚΗΣ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ 2015 Ε.Π.Χ.Π. 2015 ΠΕΡΙΟΧΗ ΚΕΝΤΡΙΚΗΣ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ 3% 34% 35% 28% ΣΠΟΡΑ ΝΩΡ. <0 ΣΠΟΡΑ (0-4λ) ΣΠΟΡΑ ΚΑΘ. (5-10λ) ΣΠΟΡΑ ΚΑΘ. (>10λ) Σχήμα 2.6.6. Ποσοστιαία κατανομή του πλήθους των ΣΚΚ με βάση τη διαφορά του απαιτούμενου από τον πραγματικό χρόνο έναρξης σποράς στην Περιοχή Κεντρικής Μακεδονίας. Ε.Π.Χ.Π. 2015 ΠΕΡΙΟΧΗ ΘΕΣΣΑΛΙΑΣ 22% 9% 33% 36% ΣΠΟΡΑ ΝΩΡ. <0 ΣΠΟΡΑ (0-4λ) ΣΠΟΡΑ ΚΑΘ. (5-10λ) ΣΠΟΡΑ ΚΑΘ. (>10λ) Σχήμα 2.6.7. Ποσοστιαία κατανομή του πλήθους των ΣΚΚ με βάση τη διαφορά του απαιτούμενου από τον πραγματικό χρόνο έναρξης σποράς στην Περιοχή Θεσσαλία.

2. ΑΠΟΤΙΜΗΣΗ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΗΣ ΠΕΡΙΟΔΟΥ 2015 57 Εξετάζοντας περαιτέρω τις περιπτώσεις όπου παρατηρήθηκε καθυστέρηση στην έναρξη της σποράς από τη θεωρητικά εκτιμώμενη, ελέγχθηκε σε ποιο ποσοστό η καθυστέρηση αυτή αφορούσε το πρώτο κύτταρο της ημέρας και τα αποτελέσματα παρουσιάζονται στα Σχήματα 2.6.8 και 2.6.9. ΠΕΡΙΟΧΗ ΚΕΝΤΡΙΚΗΣ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ 60 50 ΠΛΗΘΟΣ ΚΥΤΤΑΡΩΝ 40 30 20 10 0 ΣΠΟΡΑ ΚΑΘ. (5-10λ) ΠΛΗΘΟΣ ΚΥΤΤΑΡΩΝ ΣΠΟΡΑ ΚΑΘ. (>10λ) ΠΡΩΤΟ ΚΥΤΤΑΡΟ Σχήμα 2.6.8. Πλήθος ΣΚΚ στα οποία παρατηρήθηκε καθυστέρηση στην έναρξη σποράς στην Περιοχή Κεντρικής Μακεδονίας κατά τη διάρκεια του Ε.Π.Χ.Π.2015. ΠΕΡΙΟΧΗ ΘΕΣΣΑΛΙΑΣ 40 35 30 ΠΛΗΘΟΣ ΚΥΤΤΑΡΩΝ 25 20 15 10 5 0 ΣΠΟΡΑ ΚΑΘ. (5-10λ) ΠΛΗΘΟΣ ΚΥΤΤΑΡΩΝ ΣΠΟΡΑ ΚΑΘ. (>10λ) ΠΡΩΤΟ ΚΥΤΤΑΡΟ Σχήμα 2.6.9. Πλήθος ΣΚΚ στα οποία παρατηρήθηκε καθυστέρηση στην έναρξη σποράς στην Περιοχή Θεσσαλίας κατά τη διάρκεια του Ε.Π.Χ.Π.2015.

58 ΕΛ.Γ.Α.-ΚΕ.Μ.Ε. ΕΤΗΣΙΑ ΕΚΘΕΣΗ ΕΘΝΙΚΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ ΧΑΛΑΖΙΚΗΣ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ 2015 Στην Περιοχή Κεντρικής Μακεδονίας διαπιστώνεται ότι από τα 33 ΣΚΚ στα οποία υπήρχε καθυστέρηση 5-10 λεπτών 7 περιπτώσεις αφορούσαν το πρώτο κύτταρο της ημέρας, δηλαδή ποσοστό 21,2%, ενώ από τα 40 ΣΚΚ με καθυστέρηση μεγαλύτερη των 10 λεπτών υπήρχαν αντίστοιχα 15, δηλαδή ποσοστό 37,5%. Στην Περιοχή Θεσσαλίας καταγράφηκαν 8 πρώτα κύτταρα από τα 32 ΣΚΚ στα οποία η καθυστέρηση ήταν 5-10 λεπτών, δηλαδή ποσοστό 25% και 7 πρώτα κύτταρα από τα 20 ΣΚΚ με καθυστέρηση μεγαλύτερη των 10 λεπτών, δηλαδή ποσοστό 35%. Γενικά, στις περιπτώσεις όπου υπήρχε καθυστέρηση στην έναρξη της σποράς διαπιστώνεται ότι περίπου 1 στα 4 ΣΚΚ ήταν το πρώτο κύτταρο της ημέρας στην κατηγορία 5-10 λεπτών και περίπου 1 στα 3 ΣΚΚ ήταν το πρώτο κύτταρο της ημέρας στην κατηγορία με καθυστέρηση μεγαλύτερη των 10 λεπτών. Συμπερασματικά, εξετάζοντας το σύνολο των καταιγίδων στις οποίες έχει πραγματοποιηθεί σπορά διαπιστώνεται ότι γενικά η σπορά ξεκίνησε στο θεωρητικά ενδεδειγμένο χρόνο ή με μικρή απόκλιση από αυτόν σε ποσοστό 66% των περιπτώσεων στην Περιοχή Κεντρικής Μακεδονίας και 78% των περιπτώσεων στην Περιοχή Θεσσαλίας. Τέλος, αξίζει να σημειωθεί ότι στην τελευταία πενταετία που πραγματοποιείται αυτή η μελέτη διαπιστώθηκε ότι τα προαναφερόμενα ποσοστά παρουσιάζουν αυξητική τάση, η οποία είναι πολύ μεγαλύτερη στην Περιοχή Θεσσαλίας. Συνεπώς οι περιπτώσεις στις οποίες η καθυστέρηση στην έναρξη της σποράς υπερβαίνει τα 10 λεπτά μειώνονται, γεγονός που συμβάλλει στη βέλτιστη αποτελεσματικότητα του Εθνικού Προγράμματος Χαλαζικής Προστασίας.

2. ΑΠΟΤΙΜΗΣΗ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΗΣ ΠΕΡΙΟΔΟΥ 2015 59 2.7. ΔΕΔΟΜΕΝΑ ΠΑΡΑΜΕΤΡΩΝ ΣΠΟΡΑΣ ΚΑΤΑΙΓΙΔΩΝ Ε. Τσαγκαλίδης και Κ. Μυλοθροπούλου Τα δεδομένα καταγραφής των Συμπλεγμάτων Κυττάρων Καταιγίδας (ΣΚΚ), τα οποία επηρέασαν τις δύο Περιοχές Προστασίας, καθώς επίσης και τα δεδομένα των επιχειρησιακών πτήσεων σποράς τους, αναλύονται με την παρούσα μελέτη και υπολογίζονται οι τιμές παραμέτρων που εκφράζουν τη σπορά των ΣΚΚ. Ειδικότερα, εξετάζονται τα δεδομένα κατανάλωσης φυσιγγίων που περιλαμβάνουν τον αριθμό εκτοξευόμενων και ακρόκαυστων φυσιγγίων, των 20g και 75g υλικού σποράς αντίστοιχα, τα οποία πυροδοτήθηκαν σε κάθε ένα ΣΚΚ, καθώς και οι χρονικές στιγμές πυροδότησής τους (με ακρίβεια δευτερολέπτου), σύμφωνα με τις αυτόματες καταγραφές πυροδότησης του καταγραφικού συστήματος RDTS. Από τα παραπάνω δεδομένα σποράς υπολογίστηκαν για κάθε ένα ΣΚΚ οι εξής παράμετροι σποράς. 1. Υλικό σποράς (g): η συνολική ποσότητα πυροτεχνικού υλικού που πυροδοτήθηκε σε κάθε ΣΚΚ, υπό μορφή εκτοξευόμενων ή και ακρόκαυστων φυσιγγίων. 2. Διάρκεια σποράς (min): η πραγματοποιηθείσα χρονική διάρκεια σποράς σε κάθε ΣΚΚ. 3. Μέσος ρυθμός σποράς (g/s): η ποσότητα του πυροτεχνικού υλικού σε γραμμάρια ανά δευτερόλεπτο, σε κάθε ΣΚΚ. 4. Πλήθος εκτοξευόμενων φυσιγγίων ανά λεπτό της ώρας: το πλήθος των εκτοξευόμενων φυσιγγίων ανά λεπτό της ώρας σε κάθε ΣΚΚ. Στην επιχειρησιακή περίοδο του Ε.Π.Χ.Π 2015 πραγματοποιήθηκε σπορά συνολικά σε 209 ΣΚΚ, από τα οποία τα 119 ήταν στην Περιοχή Κεντρικής Μακεδονίας και τα 90 στην Περιοχή Θεσσαλίας. Στα Σχήματα 2.7.1, 2.7.2, 2.7.3 και 2.7.4 παρουσιάζονται με θηκογράμματα οι τιμές των εξεταζόμενων παραμέτρων σποράς και ειδικότερα του Υλικού σποράς, της Διάρκειας σποράς, του Μέσου ρυθμού σποράς και του Πλήθους των εκτοξευόμενων φυσιγγίων ανά λεπτό της ώρας, ανά ΣΚΚ για την Περιοχή Κεντρικής Μακεδονίας και την Περιοχή Θεσσαλίας αντίστοιχα. Σημειώνεται ότι στο καταγραφικό σύστημα RDTS καταγράφηκε πυροδότηση φυσιγγίων σε 118 ΣΚΚ στην Περιοχή Κεντρικής Μακεδονίας και 89 στην Περιοχή Θεσσαλίας.

60 ΕΛ.Γ.Α.-ΚΕ.Μ.Ε. ΕΤΗΣΙΑ ΕΚΘΕΣΗ ΕΘΝΙΚΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ ΧΑΛΑΖΙΚΗΣ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ 2015 Σχήμα 2.7.1. Υλικό σποράς των Συμπλεγμάτων Κυττάρων Καταιγίδας. Σχήμα 2.7.2. Διάρκεια σποράς των Συμπλεγμάτων Κυττάρων Καταιγίδας.

2. ΑΠΟΤΙΜΗΣΗ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΗΣ ΠΕΡΙΟΔΟΥ 2015 61 Σχήμα 2.7.3. Μέσος ρυθμός σποράς των Συμπλεγμάτων Κυττάρων Καταιγίδας. Σχήμα 2.7.4. Πλήθος εκτοξευόμενων φυσιγγίων ανά λεπτό της ώρας των Συμπλεγμάτων Κυττάρων Καταιγίδας.

62 ΕΛ.Γ.Α.-ΚΕ.Μ.Ε. ΕΤΗΣΙΑ ΕΚΘΕΣΗ ΕΘΝΙΚΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ ΧΑΛΑΖΙΚΗΣ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ 2015 Στους Πίνακες 2.7.1 και 2.7.2 παρουσιάζονται τα στατιστικά χαρακτηριστικά των ανωτέρω παραμέτρων σποράς, καθώς και του πλήθους των εκτοξευόμενων φυσιγγίων ανά ΣΚΚ για καθεμιά από τις Περιοχές Προστασίας. Σημειώνεται ότι το πλήθος ακρόκαυστων φυσιγγίων είναι αρκετά μικρό σε σχέση με το πλήθος των εκτοξευόμενων και δε συμπεριλήφθηκε στους Πίνακες. Πίνακας 2.7.1. Στατιστικά χαρακτηριστικά δεδομένων σποράς των ΣΚΚ για την Περιοχή Κεντρικής Μακεδονίας. Πλήθος Εκτοξ. φυσιγγίων Υλικό σποράς (g) Διάρκεια σποράς (min) Μέσος Ρυθμός σποράς (g/s) Πλήθος Εκτοξ. Φυσ. ανά λεπτό Μέση τιμή 75 1535 16 1,7 5 Τυπικό σφάλμα του μέσου 8 173 2 0,1 0,3 Διάμεσος 50 1000 11 1,6 4,7 Τυπική απόκλιση 89 1882 20 0,9 2,7 Ελάχιστη τιμή 1 20 1 0,2 0,7 Μέγιστη τιμή 583 12635 136 6,8 20,5 Εκατοστημόριο 25% 21 420 4 1,1 3,4 Εκατοστημόριο 75% 91 1930 20 2,1 6,3 Πίνακας 2.7.2. Στατιστικά χαρακτηριστικά δεδομένων σποράς των ΣΚΚ για την Περιοχή Θεσσαλίας. Πλήθος Εκτοξ. φυσιγγίων Υλικό σποράς (g) Διάρκεια σποράς (min) Μέσος Ρυθμός σποράς (g/s) Πλήθος Εκτοξ. Φυσ. ανά λεπτό Μέση τιμή 77 1564 18 1,7 5 Τυπικό σφάλμα του μέσου 8 161 2 0,1 0,3 Διάμεσος 48 1080 13 1,5 4,4 Τυπική απόκλιση 74 1516 18 0,9 2,8 Ελάχιστη τιμή 2 40 1 0,3 1 Μέγιστη τιμή 328 7610 84 5,7 17 Εκατοστημόριο 25% 18 350 4 1 3 Εκατοστημόριο 75% 100 2130 28 2 6 Από τα παραπάνω παρατηρούμε ότι στην Περιοχή Κεντρικής Μακεδονίας, η μέση τιμή ανά ΣΚΚ του πλήθους εκτοξευόμενων φυσιγγίων είναι 75 φυσίγγια, του υλικού σποράς 1535 g, της διάρκειας σποράς 16 min, του μέσου ρυθμού σποράς 1,7 g/s και του πλήθους εκτοξευόμενων φυσιγγίων ανά λεπτό της ώρας 5 φυσίγγια. Αντίστοιχα στην Περιοχή Θεσσαλίας, η μέση τιμή ανά ΣΚΚ του πλήθους εκτοξευόμενων φυσιγγίων είναι 77 φυσίγγια, του υλικού σποράς 1564 g, της διάρκειας σποράς 18 min, του μέσου ρυθμού σποράς 1,7 g/s και του πλήθους εκτοξευόμενων φυσιγγίων ανά λεπτό της ώρας 5 φυσίγγια.

2. ΑΠΟΤΙΜΗΣΗ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΗΣ ΠΕΡΙΟΔΟΥ 2015 63 2.8. ΔΕΔΟΜΕΝΑ ΔΙΚΤΥΟΥ ΧΑΛΑΖΟΜΕΤΡΩΝ Μ. Σιούτας, Ι. Βέτσος Το δίκτυο των χαλαζομέτρων που είναι εγκατεστημένο στην Περιοχή 1 αποτελούμενο από 154 χαλαζόμετρα λειτούργησε πλήρως την επιχειρησιακή περίοδο από 20 Μαρτίου-30 Σεπτεμβρίου 2015. Συνολικά, σ όλη την επιχειρησιακή περίοδο, σημειώθηκαν 14 ημέρες χαλαζιού και 87 χαλαζόμετρα κατέγραψαν χαλάζι. Οι ημερομηνίες, οι αριθμοί θέσεων και οι περιοχές χαλαζομέτρων, καθώς και δεδομένα για την πυκνότητα και το μέγιστο μέγεθος των χαλαζοκόκκων που καταγράφηκαν, δίνονται στον Πίνακα 2.8.1. Κατά την περίοδο 20 Μαρτίου-30 Σεπτεμβρίου 2015, πραγματοποιήθηκαν 35 έκτακτες αλλαγές του δικτύου χαλαζομέτρων, που κατανέμονται ως εξής: τον Απρίλιο 1, το Μάιο 6, τον Ιούνιο 10, τον Ιούλιο 2, τον Αύγουστο 12, και το Σεπτέμβριο 4. Πίνακας 2.8.1. Δεδομένα του δικτύου χαλαζομέτρων για την επιχειρησιακή περίοδο από 20 Μαρτίου μέχρι 30 Σεπτεμβρίου 2015. Ημερ/νία 7-5-2015 10-5-2015 Αριθμός Περιοχή Πυκνότητα Μέγιστο θέσης Χαλαζομέτρου Χαλαζιού Μέγεθος χαλαζιού χαλαζομέτρου 56 Ευρωπός Ίχνη Μπιζελιού 69 Αραβησσός Ίχνη Μπιζελιού 85 Τρίλοφος Μέτρια Μπιζελιού 91 Πολυπλάτανος Μικρή Μπιζελιού 100 Εσώβαλτα Αρκετή Μπιζελιού 62 Δαμιανό Μέτρια Μπιζελιού 63 Γιαννιτσά Ίχνη Μπιζελιού 64 Αμπελιές Μέτρια Σταφυλιού 157 Ελευθεροχώρι, Πέλλας Μέτρια Μπιζελιού 20-5-2015 62 Δαμιανό Ίχνη Μπιζελιού 24-5-2015 67 Καρυώτισσα Ίχνη Μπιζελιού 71 Παλαίφυτο Μικρή Μπιζελιού 95 Αρχάγγελος Μικρή Μπιζελιού 100 Εσώβαλτα Μέτρια Μπιζελιού 101 Γαλατάδες Ίχνη Μπιζελιού 102 Αγ. Λουκάς Αρκετή Μπιζελιού 129 Σεβαστιανά Ίχνη Μπιζελιού

64 ΕΛ.Γ.Α.-ΚΕ.Μ.Ε. ΕΤΗΣΙΑ ΕΚΘΕΣΗ ΕΘΝΙΚΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ ΧΑΛΑΖΙΚΗΣ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ 2015 Ημερ/νία Αριθμός Περιοχή Πυκνότητα Μέγιστο θέσης Χαλαζομέτρου Χαλαζιού Μέγεθος χαλαζιού χαλαζομέτρου 25-5-2015 38 Πλατύ Μικρή Μπιζελιού 19 Διαβατός Ίχνη Μπιζελιού 20 Κουλούρα Ίχνη Μπιζελιού 72 Δροσερό Μικρή Μπιζελιού 75 Λιποχώρι Μικρή Μπιζελιού 81 Ριζό Μικρή Μπιζελιού 17-6-2015 95 Αρχάγγελος Μικρή Μπιζελιού 98 Νέα Νικομήδεια Ίχνη Μπιζελιού 100 Εσώβαλτα Μικρή Μπιζελιού 102 Αγ. Λουκάς Ίχνη Μπιζελιού 103 Αγ, Λουκάς Αγρ. Περ. Ίχνη Μπιζελιού 131 Λεπτοκαρυά Ίχνη Μπιζελιού 158 Λάκκα Μικρή Μπιζελιού 20 Κουλούρα Μικρή Μπιζελιού 30-6-2015 74 Άνυδρο Μέτρια Μπιζελιού 118 Νέα Πέλλα Αγρ. Περ Μικρή Μπιζελιού 143 Λιθαριά Μεγάλη Σταφυλιού 11 Καμποχώρι Μέτρια Μπιζελιού 12 Καβάσιλα Μέτρια Σταφυλιού 70 Καλλίπολη Μεγάλη Μπιζελιού 73 Σανδάλι Μικρή Μπιζελιού 78 Σεβαστιανά Μικρή Μπιζελιού 82 Πλεύρωμα Μικρή Μπιζελιού 31-7-2015 99 Ακρολίμνη Μικρή Μπιζελιού 107 Νησί Μεγάλη Σταφυλιού 114 Νησί Μικρή Μπιζελιού 124 Λιπαρό Μεγάλη Μπιζελιού 129 Ριζό Μικρή Μπιζελιού 148 Μελίκη Μικρή Μπιζελιού 150 Κρύα Βρύση Μικρή Μπιζελιού 156 Καρυώτισσα Αρκετή Σταφυλιού

2. ΑΠΟΤΙΜΗΣΗ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΗΣ ΠΕΡΙΟΔΟΥ 2015 65 Ημερ/νία 3-8-2015 Αριθμός Περιοχή Πυκνότητα Μέγιστο θέσης Χαλαζομέτρου Χαλαζιού Μέγεθος χαλαζιού χαλαζομέτρου 50 Ακροπόταμος Ίχνη Μπιζελιού 56 Ευρωπός Μεγάλη Σταφυλιού 49 Βαθύλακκος Ίχνη Μπιζελιού 52 Ελεούσα Μικρή Μπιζελιού 5-8-2015 62 Δαμιανό Μικρή Μπιζελιού 64 Αμπελιές Μεγάλη Μπιζελιού 66 Αξός Αρκετή Μπιζελιού 7 Χαλκηδόνα Ίχνη Μπιζελιού 60 Ν. Πέλλα Μικρή Μπιζελιού 116 Γιαννιτσά Μικρή Μπιζελιού 6-8-2015 117 Παραλίμνη Μικρή Μπιζελιού 119 Αγρ. Περ. Πέλλας Αρκετή Μπιζελιού 131 Λεπτοκαρυά Ίχνη Μπιζελιού 151 Νεοχώρι Ίχνη Μπιζελιού 1 Αγρ. Περ. Χαλκηδόνας Ίχνη Μπιζελιού 7 Χαλκηδόνα Μικρή Μπιζελιού 7-8-2015 16 Παρθένι Αρκετή Σταφυλιού 31 Ανατολικό Ίχνη Μπιζελιού 60 Νέα Πέλλα Μικρή Μπιζελιού 121 Μικρό Μοναστήρι Ίχνη Μπιζελιού 2 Αγ. Αθανάσιος Μέτρια Μπιζελιού 8 Λιανοβέργι Μέτρια Μπιζελιού 11-9-2015 20 Κουλούρα Μεγάλη Μπιζελιού 38 Πλατύ Μικρή Μπιζελιού 148 Μελίκη Αρκετή Μπιζελιού 149 Βεργίνα Αρκετή Μπιζελιού

66 ΕΛ.Γ.Α.-ΚΕ.Μ.Ε. ΕΤΗΣΙΑ ΕΚΘΕΣΗ ΕΘΝΙΚΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ ΧΑΛΑΖΙΚΗΣ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ 2015 Ημερ/νία 20-9-2015 Αριθμός Περιοχή Πυκνότητα Μέγιστο θέσης Χαλαζομέτρου Χαλαζιού Μέγεθος χαλαζιού χαλαζομέτρου 69 Αραβυσσός Αρκετή Μπιζελιού 76 Προφ. Ηλίας Αρκετή Μπιζελιού 80 Πλατάνη Μικρή Μπιζελιού 82 Πλεύρωμα Μέτρια Μπιζελιού 83 Επισκοπή Μικρή Μπιζελιού 84 Κοπανός Μεγάλη Σταφυλιού 90 Χαρίεσσα Μεγάλη Μπιζελιού 126 Στενήμαχος Αρκετή Μπιζελιού 127 Νάουσα Αρκετή Μπιζελιού 128 Μαρίνα Μέτρια Μπιζελιού 130 Προφ. Ηλίας Μεγάλη Μπιζελιού 157 Ελευθεροχώρι Αρκετή Μπιζελιού 159 Γιαννακοχώρι Μεγάλη Μπιζελιού Επεξηγήσεις: 1. Στην ταξινόμηση της πυκνότητας του χαλαζιού, όπως καταγράφηκε στην επιφάνεια των χαλαζομέτρων, οι κατηγορίες προέκυψαν με βάση το συνολικό αριθμό χαλαζοκόκκων: Κατηγορία Πλήθος Χαλαζοκόκκων α. Ίχνη 1-2 β. Μικρή 2-5 β. Μέτρια 6-15 γ. Αρκετή 16-30 δ. Μεγάλη > 30 2. Οι κατηγορίες μεγεθών των χαλαζοκόκκων προσδιορίσθηκαν με βάση την ταξινόμηση: Κατηγορία Μέγιστη Διάμετρος Χαλαζοκόκκου (cm) α. Μπιζελιού 0,6 -- 1,2 β. Σταφυλιού 1,2 -- 2,0 γ. Καρυδιού 2,0 -- 3,2 Η μηνιαία κατανομή των ημερών χαλαζιού και του αριθμού των χαλαζομέτρων που κατέγραψαν χαλάζι στο δίκτυο χαλαζομέτρων, απεικονίζεται στο Σχήμα 2.8.1. Οι συνολικά δεκατέσσερις (14) ημέρες χαλαζιού κατανέμονται στους διάφορους μήνες ως εξής: το Μάιο 5 ημέρες χαλαζιού, τον Ιούνιο 2, τον Ιούλιο 1, τον Αύγουστο 4 και το Σεπτέμβριο 2 ημέρες χαλαζιού.

2. ΑΠΟΤΙΜΗΣΗ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΗΣ ΠΕΡΙΟΔΟΥ 2015 67 Ημέρες Χαλαζιού/Αριθμός Χαλαζομέτρων 25 20 15 10 5 0 Ημέρες Χαλαζιού Αριθμός Χαλαζομέτρων Απρίλιος Μάιος Ιούνιος Ιούλιος Αύγουστος Σεπτέμβριος Σχήμα 2.8.1. Μηνιαία κατανομή του αριθμού ημερών χαλαζιού και του αριθμού χαλαζομέτρων, που κατέγραψαν χαλάζι, στο διάστημα 20 Μαρτίου-30 Σεπτεμβρίου 2015. Από πλευράς αριθμού χαλαζομέτρων, το σύνολο των ογδόντα επτά (87) χαλαζομέτρων που κατέγραψαν χαλάζι την περίοδο 2015, κατανέμεται ως εξής: το Μάιο καταγράφηκε χαλάζι σε 18 χαλαζόμετρα, τον Ιούνιο σε 16, τον Ιούλιο σε 14, τον Αύγουστο σε 20 και το Σεπτέμβριο σε 19 χαλαζόμετρα. Ο μέγιστος αριθμός χαλαζομέτρων που κατέγραψαν χαλάζι σε μία ημέρα χαλαζιού, ήταν 13 χαλαζόμετρα στη χαλαζόπτωση της 31 ης Ιουλίου 2015.

68 ΕΛ.Γ.Α.-ΚΕ.Μ.Ε. ΕΤΗΣΙΑ ΕΚΘΕΣΗ ΕΘΝΙΚΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ ΧΑΛΑΖΙΚΗΣ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ 2015 2.9. ΑΠΟΛΟΓΙΣΜΟΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΗΣ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑΣ 2015 Ε. Χατζή Από το 2004 και έπειτα το Εθνικό Πρόγραμμα Χαλαζικής Προστασίας (Ε.Π.Χ.Π.) εφαρμόζεται ταυτόχρονα στις δύο Περιοχές Προστασίας, στην Περιοχή Ημαθίας- Πέλλας και στην Περιοχή Θεσσαλίας. Στην Ετήσια Έκθεση 2008 παρουσιάστηκαν και αναλύθηκαν τα επιχειρησιακά δεδομένα της πενταετίας 2004-2008. Τα επιχειρησιακά δεδομένα των περιόδων 2009-2013 προστέθηκαν στην υπάρχουσα βάση δεδομένων και οι νέες μέσες τιμές των παραμέτρων πτήσεων παρουσιάστηκαν στην Ετήσια Έκθεση 2013. Λόγω μειωμένης διάρκειας του Προγράμματος κατά την περίοδο 2014 (Αύγουστο και Σεπτέμβριο), τα συγκεκριμένα επιχειρησιακά δεδομένα δεν συμπεριλήφθηκαν στη συγκεντρωτική βάση δεδομένων. Η βάση συμπληρώθηκε με τα επιχειρησιακά δεδομένα της περιόδου 2015 και δημιουργήθηκε ένα σύνολο έντεκα περιόδων εφαρμογής του προγράμματος. Η ομοιογένεια των δεδομένων στο χρονικό διάστημα 2004-2015 (ίδια έκταση και ίδιος περίπου χρόνος εφαρμογής ανά έτος) καθιστά εφικτή τη σύγκριση των επιχειρησιακών δεδομένων ανά περίοδο και ανά περιοχή, και παρουσιάζεται στη συνέχεια. Α. Επιχειρησιακά χαρακτηριστικά στο σύνολο του Ε.Π.Χ.Π. Συνολικά εξετάστηκαν 10 επιχειρησιακές παράμετροι, με βάση τα δεδομένα των επιχειρησιακών πτήσεων. Στον Πίνακα 2.9.1 παρουσιάζονται οι τιμές των επιχειρησιακών παραμέτρων για την περίοδο 2015 στο σύνολο του Ε.Π.Χ.Π. Επίσης παρουσιάζονται τα στατιστικά μέτρα (ελάχιστη, μέγιστη και μέση τιμή) για κάθε παράμετρο στη διάρκεια της εξεταζόμενης ενδεκαετίας. Πίνακας 2.9.1. Τιμές επιχειρησιακών παραμέτρων για το 2015 και συγκεντρωτικά στατιστικά περιόδων 2004 2015 για το σύνολο του Ε.Π.Χ.Π. 2004-2015 Ε.Π.Χ.Π. - Σύνολο 2015 Ελάχιστο Μέγιστο Μέσο Σποράς 47 27 48 37,7 Ημέρες Πτήσεις Χρόνος πτήσεων (ώρες) Περιπολίας 15 7 26 15,5 Επιχειρησιακές 62 40 71 53,3 Σποράς 97 49 106 75,5 Περιπολίας 53 30 57 43,3 Επιχειρησιακές 150 79 163 118,8 Σποράς 332,4 161,5 332,4 239,1 Περιπολίας 177,6 97,4 177,6 125,7 Επιχειρησιακών 510,0 259,0 510,0 364,8 Υλικό σποράς (Kg) 333,5 156,8 388,5 269,5

2. ΑΠΟΤΙΜΗΣΗ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΗΣ ΠΕΡΙΟΔΟΥ 2015 69 Από την αξιολόγηση των δεδομένων που παρουσιάζονται στον ανωτέρω πίνακα, προκύπτει ότι κατά την περίοδο 2015 οι επιχειρησιακές παράμετροι παρουσίασαν υψηλές τιμές, τιμές που προσεγγίζουν τις μέγιστες της ενδεκαετίας. Ειδικότερα όλες οι επιχειρησιακές παράμετροι παρουσιάζουν θετική απόκλιση (αύξηση) από τις αντίστοιχες μέσες τιμές, με μόνη εξαίρεση να αποτελεί ο αριθμός των ημερών περιπολίας. Η μεγαλύτερη θετική απόκλιση εμφανίζεται στα δεδομένα που αφορούν το χρόνο πτήσεων (χρόνος πτήσεων σποράς, χρόνος πτήσεων περιπολίας και συνολικός), που μάλιστα παρουσιάζουν τις μέγιστες τιμές στην ενδεκαετία. Συνολικά η επιχειρησιακή περίοδος 2015 χαρακτηρίζεται αυξημένης δραστηριότητας, καθώς οι τιμές των επιχειρησιακών παραμέτρων ήταν πολύ μεγαλύτερες από το μέσο όρο. Στη διάρκεια της εξεταζόμενης ενδεκαετίας το 2005, το 2009 και το 2015 ήταν οι περίοδοι με τη μεγαλύτερη καιρική και πτητική δραστηριότητα, καθώς παρουσίασαν τις υψηλότερες τιμές των επιχειρησιακών παραμέτρων. Στον αντίποδα, το 2012 χαρακτηρίζεται ως η περίοδος με τη μικρότερη καιρική και πτητική δραστηριότητα, καθώς παρουσιάζει τις χαμηλότερες τιμές των επιχειρησιακών παραμέτρων. Περαιτέρω ανάλυση των επιχειρησιακών δεδομένων δείχνει ότι κατά την επιχειρησιακή περίοδο 2015: Το 76% των επιχειρησιακών ημερών ήταν ημέρες σποράς, μεγαλύτερη αναλογία σε σχέση με το σύνολο της ενδεκαετίας. Επίσης το 64% των επιχειρησιακών πτήσεων ήταν πτήσεις σποράς, αναλογία ακριβώς ίδια με το σύνολο. Καταγράφηκαν 2,4 επιχειρησιακές πτήσεις ανά επιχειρησιακή ημέρα και 2,1 πτήσεις σποράς ανά ημέρα σποράς. Οι τιμές βρίσκονται κοντά στο μέσο όρο της δεκαετίας (2,2 και 2 πτήσεις αντίστοιχα). Η μέση διάρκεια μιας πτήσης σποράς ήταν 3,4 ώρες και μιας πτήσης περιπολίας επίσης 3,4 ώρες. Οι τιμές αυτές είναι μεγαλύτερες του μέσου όρου (3,2 και 2,9 ώρες αντίστοιχα), και αποτελούν το μέγιστο της ενδεκαετίας. Σημειώθηκε κατανάλωση 3,4 Kg υλικού σποράς ανά πτήση σποράς, τιμή κοντά στη μέση τιμή της ενδεκαετίας (3,6). Αυτό σημαίνει ότι σε μία πτήση σποράς καταναλώνονται κατά μέσο όρο 180 φυσίγγια σποράς κορυφής, από τα 306 διαθέσιμα. Αν και στη συγκεκριμένη παράμετρο οι τιμές μέσα στην επιχειρησιακή περίοδο ποικίλουν πολύ (από λίγα φυσίγγια έως πλήρη εξάντληση φυσιγγίων ανά πτήση), η μέση κατανάλωση ανά πτήση σποράς παραμένει σταθερή ανά περίοδο. Σημειώθηκε κατανάλωση 7,1 Kg υλικού σποράς ανά ημέρα σποράς, τιμή ακριβώς στο μέσο όρο της ενδεκαετίας. Η συγκεκριμένη παράμετρος παρουσιάζει μεγάλη διακύμανση ανά επιχειρησιακή περίοδο, και κυμαίνεται από 5,2 έως 8,2 Kg υλικού σποράς ανά ημέρα σποράς.

70 ΕΛ.Γ.Α.-ΚΕ.Μ.Ε. ΕΤΗΣΙΑ ΕΚΘΕΣΗ ΕΘΝΙΚΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ ΧΑΛΑΖΙΚΗΣ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ 2015 Β. Επιχειρησιακά χαρακτηριστικά στην Περιοχή Προστασίας Ημαθίας Πέλλας. Οι τιμές των επιχειρησιακών παραμέτρων για την Περιοχή Προστασίας Ημαθίας Πέλλας (Περιοχή 1) κατά την περίοδο 2015, καθώς και τα στατιστικά μέτρα (ελάχιστη, μέγιστη και μέση τιμή) για κάθε παράμετρο στη διάρκεια της εξεταζόμενης ενδεκαετίας δίνονται στον Πίνακα 2.9.2. Πίνακας 2.9.2. Τιμές επιχειρησιακών παραμέτρων για το 2015 και συγκεντρωτικά στατιστικά περιόδων 2004 2015 για την Περιοχή Ημαθίας- Πέλλας (Περιοχή 1). 2004-2015 Ε.Π.Χ.Π. - Περιοχή 1 2015 Ελάχιστο Μέγιστο Μέσο Σποράς 35 18 38 30,0 Ημέρες Πτήσεις Χρόνος πτήσεων (ώρες) Περιπολίας 16 7 23 14,9 Επιχειρησιακές 51 25 56 44,9 Σποράς 58 30 60 50,4 Περιπολίας 38 15 48 33,6 Επιχειρησιακές 96 45 104 84,0 Σποράς 186,3 77,1 186,3 143,0 Περιπολίας 88,5 38,8 107,2 74,9 Επιχειρησιακών 274,8 115,9 278,7 218,1 Υλικό σποράς (Kg) 194,3 110,0 204,1 177,4 Από την αξιολόγηση των δεδομένων που παρουσιάζονται στον ανωτέρω πίνακα, προκύπτει ότι κατά την περίοδο 2015 οι επιχειρησιακές παράμετροι παρουσίασαν υψηλές τιμές, τιμές που προσεγγίζουν τις μέγιστες της ενδεκαετίας. Ειδικότερα όλες οι επιχειρησιακές παράμετροι παρουσιάζουν θετική απόκλιση (αύξηση) από τις αντίστοιχες μέσες τιμές για όλες τις παραμέτρους. Η μικρότερη θετική απόκλιση εμφανίζεται στον αριθμό των ημερών περιπολίας. Η μεγαλύτερη θετική απόκλιση εμφανίζεται στο χρόνο πτήσεων σποράς, που αποτελεί τη μέγιστη τιμή στην ενδεκαετία. Συνολικά η επιχειρησιακή περίοδος 2015 στην Ημαθία Πέλλα χαρακτηρίζεται αυξημένης δραστηριότητας, καθώς οι τιμές των επιχειρησιακών παραμέτρων ήταν πολύ μεγαλύτερες από το μέσο όρο. Στη διάρκεια της εξεταζόμενης ενδεκαετίας το 2005, το 2009 και το 2015 ήταν οι περίοδοι με τη μεγαλύτερη καιρική και πτητική δραστηριότητα, καθώς παρουσίασαν τις υψηλότερες τιμές των επιχειρησιακών παραμέτρων. Σε αντίθεση το 2004, με μήκος περιόδου πολύ μικρότερο των άλλων λόγω προβληματικής λειτουργίας του ραντάρ καιρού, και το 2012 έχουν τις μικρότερες τιμές.

2. ΑΠΟΤΙΜΗΣΗ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΗΣ ΠΕΡΙΟΔΟΥ 2015 71 Τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά της επιχειρησιακής δραστηριότητας για την περίοδο 2015 στην Περιοχή Προστασίας Ημαθίας Πέλλας αναδεικνύονται με την εκτίμηση των τιμών των παραμέτρων στον Πίνακα 2.9.2. Η λεπτομερής ανάλυση οδηγεί στα εξής επιμέρους συμπεράσματα: Το 73% των επιχειρησιακών ημερών ήταν ημέρες σποράς, όταν η αναλογία στο σύνολο της ενδεκαετίας είναι 67%. Η παράμετρος το 2015 παρουσιάζει τη δεύτερη μεγαλύτερη τιμή της ενδεκαετίας. Το μέγιστο παρουσιάστηκε το 2010, με το 80% των επιχειρησιακών ημερών να είναι ημέρες σποράς. Το 60% των επιχειρησιακών πτήσεων ήταν πτήσεις σποράς, τιμή ίση με το μέσο όρο της ενδεκαετίας. Η παράμετρος δεν παρουσιάζει αξιόλογη διακύμανση ανά περίοδο. Καταγράφηκαν 2,0 επιχειρησιακές πτήσεις ανά επιχειρησιακή ημέρα, τιμή λίγο μεγαλύτερη από το μέσο όρο. Η παράμετρος δεν παρουσιάζει αξιόλογη διακύμανση, και κυμαίνεται από 1,7 έως 2,0 σε κάθε περίοδο. Σημειώθηκαν 1,7 πτήσεις σποράς ανά ημέρα σποράς, τιμή ακριβώς στο μέσο όρο. Το μέγιστο σημειώθηκε το 2013 και το ελάχιστο το 2012 (1,9 και 1,5 πτήσεις σποράς ανά ημέρα σποράς αντίστοιχα). Η μέση διάρκεια μιας πτήσης σποράς ήταν 3,2 ώρες, τιμή μεγαλύτερη από το μέσο όρο της ενδεκαετίας (2,8 ώρες). Η συγκεκριμένη παράμετρος το 2015 παρουσίασε τη μέγιστη τιμή της. Η μέση διάρκεια μιας πτήσης περιπολίας ήταν 2,3 ώρες, όταν ο μέσος όρος της ενδεκαετίας είναι 2,2 ώρες. Η συγκεκριμένη παράμετρος, με ελάχιστο το 2013 και μέγιστο το 2004, κυμαίνεται από 2,0 έως 2,6. Αντίθετα σε όλες τις άλλες επιχειρησιακές περιόδου εμφανίζεται σταθερή. Σημειώθηκε κατανάλωση 3,4 Kg υλικού σποράς ανά πτήση σποράς, τιμή κοντά στο μέσο όρο της δεκαετίας (3,5 Kg υλικού σποράς ανά πτήση σποράς). Αυτό σημαίνει ότι σε μία πτήση σποράς καταναλώνονται κατά μέσο όρο 175 φυσίγγια σποράς κορυφής, από τα 306 διαθέσιμα. Αν και στη συγκεκριμένη παράμετρο οι τιμές μέσα στην επιχειρησιακή περίοδο ποικίλουν πολύ (από λίγα φυσίγγια έως πλήρη εξάντληση φυσιγγίων ανά πτήση), η μέση κατανάλωση ανά πτήση σποράς παραμένει σχεδόν σταθερή ανά περίοδο. Σημειώθηκε κατανάλωση 5,6 Kg υλικού σποράς ανά ημέρα σποράς, τιμή μικρότερη του μέσου όρου (5,9 Kg). Αυτό σημαίνει ότι σε μία ημέρα σποράς καταναλώνονται κατά μέσο όρο σχεδόν 300 φυσίγγια σποράς κορυφής. Η συγκεκριμένη παράμετρος παρουσιάζει μεγάλη διακύμανση στη μέση τιμή της ανά επιχειρησιακή περίοδο. Η ελάχιστη μέση κατανάλωση σημειώθηκε το 2009, με 5,1 Kg υλικού σποράς ανά ημέρα σποράς και η μέγιστη το 2011, με 6,8 Kg υλικού σποράς ανά ημέρα σποράς.

72 ΕΛ.Γ.Α.-ΚΕ.Μ.Ε. ΕΤΗΣΙΑ ΕΚΘΕΣΗ ΕΘΝΙΚΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ ΧΑΛΑΖΙΚΗΣ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ 2015 Γ. Επιχειρησιακά χαρακτηριστικά στην Περιοχή Προστασίας Θεσσαλίας. Οι τιμές των επιχειρησιακών παραμέτρων για την Περιοχή Προστασίας Θεσσαλίας (Περιοχή 3) κατά την περίοδο 2015, καθώς και τα στατιστικά μέτρα (ελάχιστη, μέγιστη και μέση τιμή) για κάθε παράμετρο στη διάρκεια της εξεταζόμενης ενδεκαετίας δίνονται στον Πίνακα 2.9.3. Πίνακας 2.9.3. Τιμές επιχειρησιακών παραμέτρων για το 2015 και συγκεντρωτικά στατιστικά περιόδων 2004 2015 για την Περιοχή Θεσσαλίας (Περιοχή 3). 2004-2015 Ε.Π.Χ.Π. - Περιοχή 3 2015 Ελάχιστο Μέγιστο Μέσο Σποράς 31 13 31 19,5 Ημέρες Πτήσεις Χρόνος πτήσεων (ώρες) Περιπολίας 17 12 23 14,5 Επιχειρησιακές 48 25 50 34,0 Σποράς 42 17 54 29,1 Περιπολίας 39 16 41 25,7 Επιχειρησιακές 81 34 95 54,8 Σποράς 146,1 47,8 167,7 87,8 Περιπολίας 89,1 36,9 97,1 59,1 Επιχειρησιακών 235,2 84,9 264,8 146,9 Υλικό σποράς (Kg) 139,2 44,0 201,3 92,1 Από την αξιολόγηση των δεδομένων που παρουσιάζονται στον ανωτέρω πίνακα, προκύπτει ότι κατά την περίοδο 2015 οι επιχειρησιακές παράμετροι παρουσίασαν υψηλές τιμές, τιμές που προσεγγίζουν τις μέγιστες της ενδεκαετίας. Ειδικότερα όλες οι επιχειρησιακές παράμετροι παρουσιάζουν θετική απόκλιση (αύξηση) από τις αντίστοιχες μέσες τιμές για όλες τις παραμέτρους. Η μικρότερη θετική απόκλιση εμφανίζεται στον αριθμό των ημερών περιπολίας. Η μεγαλύτερη θετική απόκλιση εμφανίζεται στον αριθμό των πτήσεων περιπολίας (μέγιστη τιμή ενδεκαετίας) και στο χρόνο των πτήσεων σποράς. Επίσης μεγάλη θετική απόκλιση παρουσιάζει ο αριθμός ημερών σποράς, που επίσης αποτελεί τη μέγιστη τιμή στην ενδεκαετία. Συνολικά η επιχειρησιακή περίοδος 2015 στην Θεσσαλία χαρακτηρίζεται αυξημένης δραστηριότητας, καθώς οι τιμές των επιχειρησιακών παραμέτρων ήταν πολύ μεγαλύτερες από το μέσο όρο. Στη διάρκεια της εξεταζόμενης ενδεκαετίας το 2005, το 2009 και το 2015 ήταν οι περίοδοι με τη μεγαλύτερη καιρική και πτητική δραστηριότητα, καθώς παρουσίασαν τις υψηλότερες τιμές των επιχειρησιακών παραμέτρων. Σε αντίθεση οι ελάχιστες τιμές καταγράφηκαν το 2006.

2. ΑΠΟΤΙΜΗΣΗ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΗΣ ΠΕΡΙΟΔΟΥ 2015 73 Τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά της επιχειρησιακής δραστηριότητας για την περίοδο 2015 στην Περιοχή Θεσσαλίας αναδεικνύονται με την εκτίμηση των τιμών των παραμέτρων στον Πίνακα 2.9.3. Η λεπτομερής ανάλυση οδηγεί στα εξής επιμέρους συμπεράσματα: Το 65% των επιχειρησιακών ημερών ήταν ημέρες σποράς, όταν ο μέσος όρος της ενδεκαετίας είναι στο 57%. Η συγκεκριμένη παράμετρος μόνο στις περιόδους 2009 και 2011 είναι μεγαλύτερη από το 2015 (68%). Το 52% των επιχειρησιακών πτήσεων ήταν πτήσεις σποράς, τιμή κοντά στο μέσο όρο της ενδεκαετίας που είναι στο 53%. Η παράμετρος παρουσιάζει αξιόλογη διακύμανση ανά περίοδο, με το μέγιστο να καταγράφεται το 2009 και το ελάχιστο το 2007 (64% και 41% αντίστοιχα). Καταγράφηκαν 1,7 επιχειρησιακές πτήσεις ανά επιχειρησιακή ημέρα, τιμή κοντά στο μέσο όρο της ενδεκαετίας. Το 2005 παρουσιάστηκε το μέγιστο και το 2006 το ελάχιστο της παραμέτρου (1,9 και 1,3 αντίστοιχα). Σημειώθηκαν 1,3 πτήσεις σποράς ανά ημέρα σποράς, τιμή μικρότερη του μέσου όρου (1,5 πτήσεις σποράς ανά ημέρα σποράς), και από τις μικρότερες της ενδεκαετίας. Το μέγιστο σημειώθηκε το 2005 και το ελάχιστο το 2011 (2 και 1,2 πτήσεις σποράς ανά ημέρα σποράς αντίστοιχα). Ο μέσος χρόνος πτήσης σποράς ήταν 3,5 ώρες, τιμή μεγαλύτερη του μέσου όρου (3 ώρες) και η μέγιστη της ενδεκαετίας. Η συγκεκριμένη παράμετρος παρουσιάζει διακύμανση στη μέση τιμή της ανά περίοδο, με το ελάχιστο (2,7 ώρες) να καταγράφεται το 2006. Ο μέσος χρόνος πτήσης περιπολίας ήταν 2,3 ώρες, ίση με το μέσο όρος της ενδεκαετίας. Η συγκεκριμένη παράμετρος κυμάνθηκε από 1,8 το 2010 έως 2,7 ώρες το 2012. Σημειώθηκε κατανάλωση 3,3 Kg υλικού σποράς ανά πτήση σποράς, όταν ο μέσος όρος είναι 3,2. Αυτό σημαίνει ότι σε μία πτήση σποράς καταναλώνονται κατά μέσο όρο 160 φυσίγγια σποράς κορυφής, από τα 306 διαθέσιμα. Στη συγκεκριμένη παράμετρο οι τιμές μέσα σε μία επιχειρησιακή περίοδο ποικίλουν πολύ (από λίγα φυσίγγια έως πλήρη εξάντληση φυσιγγίων ανά πτήση). Το ίδιο συμβαίνει και στο σύνολο της ενδεκαετίας για τη μέση κατανάλωση υλικού σποράς ανά πτήση σποράς, με το μέγιστο να σημειώνεται το 2010 και το ελάχιστο το 2004 (4,1 και 1,7 αντίστοιχα). Σημειώθηκε κατανάλωση 4,5 Kg υλικού σποράς ανά ημέρα σποράς, τιμή λίγο μικρότερη του μέσου όρου (4,7 Kg). Αυτό σημαίνει ότι σε μία ημέρα σποράς καταναλώνονται περίπου 235 φυσίγγια σποράς κορυφής. Η συγκεκριμένη παράμετρος παρουσιάζει μεγάλη διακύμανση στη μέση τιμή της ανά επιχειρησιακή περίοδο, με μέγιστη τιμή το 2005 και ελάχιστη το 2004 (7,5 και 2,6 Kg υλικού σποράς ανά ημέρα σποράς αντίστοιχα).

74 ΕΛ.Γ.Α.-ΚΕ.Μ.Ε. ΕΤΗΣΙΑ ΕΚΘΕΣΗ ΕΘΝΙΚΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ ΧΑΛΑΖΙΚΗΣ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ 2015 Γ. Σύγκριση επιχειρησιακών χαρακτηριστικών στις Περιοχές Προστασίας του Ε.Π.Χ.Π. Η σύγκριση των επιχειρησιακών παραμέτρων του 2015 μεταξύ των δύο περιοχών προστασίας δείχνει ότι οι μεγαλύτερες τιμές καταγράφηκαν στην Περιοχή Ημαθίας Πέλλας (Π1). Εξαίρεση αποτελούν τα δεδομένα περιπολίας (ημέρες, πτήσεις και χρόνος πτήσεων περιπολίας) που το 2015 έχουν μεγαλύτερες τιμές στην Περιοχή Θεσσαλίας (Π3). Στο σύνολο της εξεταζόμενης ενδεκαετίας οι διαφορές είναι ακόμη μεγαλύτερες, με τις τιμές των παραμέτρων στην Περιοχή Ημαθίας Πέλλας να είναι έως υπερδιπλάσιες σε σχέση με αυτές στην Περιοχή Θεσσαλίας. Η τάση αυτή εμφανίζεται στις περισσότερες επιχειρησιακές περιόδους, και αντικατοπτρίζεται στις μέσες τιμές. Γενικά η κατανομή των επιχειρησιακών παραμέτρων στις δύο περιοχές είναι σε αναλογία 2 προς 1 (Π1 προς Π3). Εξαίρεση αποτελούν: Ο αριθμός ημερών περιπολίας, που είναι σχεδόν πάντα συγκρίσιμος στις δύο περιοχές προστασίας. Η επιχειρησιακή περίοδος 2005, όταν όλες οι τιμές των παραμέτρων στην Π3 πλησίασαν ή και ξεπέρασαν τις αντίστοιχες στην Π1. Οι αμέσως μικρότερες διαφορές σημειώθηκαν το 2015. Η μέση διάρκεια μιας πτήσης (σποράς ή περιπολίας) που είναι μεγαλύτερη στην Π3 από ό,τι στην Π1. Το γεγονός οφείλεται σε επιχειρησιακούς λόγους (μεγαλύτερη απόσταση από το αεροδρόμιο - αυξημένη επιφυλακή). Συνολικά όλες οι επιχειρησιακές παράμετροι εμφανίζουν πολύ σταθερότερη συμπεριφορά στην Περιοχή Ημαθίας-Πέλλας από ό,τι στην Περιοχή Θεσσαλίας. Αυτό σημαίνει ότι στην Περιοχή Ημαθίας-Πέλλας υπάρχει προβλέψιμη-αναμενόμενη συμπεριφορά (μικρή διακύμανση των παραμέτρων ανά περίοδο). Στην Περιοχή Θεσσαλίας όμως οι αναμενόμενες επιχειρησιακές παράμετροι δεν είναι εύκολο να προσδιοριστούν (μεγάλη διακύμανση των παραμέτρων ανά περίοδο). Η μεγαλύτερη διαφοροποίηση παρουσιάζεται στην κατανάλωση του υλικού σποράς. Στην Περιοχή Ημαθίας-Πέλλας οι τιμές είναι περίπου σταθερές κάθε περίοδο, με εξαίρεση το 2012. Αντίθετα στην Περιοχή Θεσσαλίας παρουσιάζεται πολύ μεγάλη διακύμανση ανά περίοδο, με τη μέγιστη τιμή (2005) να υπερβαίνει το τετραπλάσιο της ελάχιστης. Όπως ήδη αναφέρθηκε για το σύνολο του Ε.Π.Χ.Π., το 2005, το 2009 και το 2015 ήταν οι περίοδοι με τη μεγαλύτερη καιρική και πτητική δραστηριότητα, καθώς παρουσίασαν τις υψηλότερες τιμές των επιχειρησιακών παραμέτρων. Στον αντίποδα, το 2012 χαρακτηρίζεται ως η περίοδος με τη μικρότερη καιρική και πτητική δραστηριότητα, καθώς παρουσιάζει τις χαμηλότερες τιμές των επιχειρησιακών παραμέτρων. Το γενικότερο συμπέρασμα που προκύπτει είναι ότι το μέγιστο που παρουσιάστηκε στις περιόδους 2005, 2009 και 2015 οφείλεται σε αυξημένη δραστηριότητα στην Περιοχή Θεσσαλίας. Αντίθετα το ελάχιστο που σημειώθηκε κατά την περίοδο 2012 οφείλεται σε μειωμένη δραστηριότητα στην Περιοχή Ημαθίας - Πέλλας.

3. ΠΙΝΑΚΕΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΩΝ ΔΕΔΟΜΕΝΩΝ 75 3. ΠΙΝΑΚΕΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΩΝ ΔΕΔΟΜΕΝΩΝ 3.1. ΔΕΔΟΜΕΝΑ ΕΤΟΙΜΟΤΗΤΑΣ Πίνακας 3.1.1. Χαρακτηριστικά ημερών 15-λεπτης (άμεσης) ετοιμότητας. Ημερομηνία Άμεση Ετοιμότητα Επιχειρησιακές Πτήσεις Έναρξη Λήξη Διάρκεια Περιοχή 1 Περιοχή 3 (ώρα UTC) (σε ώρες) Π Σ Π Σ 26/3/2015 13:52 16:00 2:08 6/4/2015 12:13 19:22 7:09 1 1 13/4/2015 9:34 18:14 8:40 1 1 14/4/2015 13:01 18:12 5:11 1 25/4/2015 11:36 17:08 5:32 28/4/2015 11:13 18:02 6:49 29/4/2015 11:02 14:09 3:07 30/4/2015 11:40 18:37 6:57 1 1 Ε. Χατζή Χτυπημένα Χαλαζόμετρα Περιοχής 1 7/5/2015 10:04 21:43 11:39 2+1* 1*+1 5 9/5/2015 6:17 19:25 13:08 2 1 10/5/2015 10:58 18:31 7:33 1 2 4 11/5/2015 7:29 17:01 9:32 1 17/5/2015 13:55 16:45 2:50 19/5/2015 10:50 18:24 21:30 23:59 10:03 1 1 1 20/5/2015 0:00 18:54 18:54 1 1* 1*+1 2 1 21/5/2015 11:43 18:11 6:28 1 24/5/2015 9:33 20:40 11:07 2 2 7 25/5/2015 17:48 19:24 1:36 1 26/5/2015 18:48 21:29 2:41 27/5/2015 9:00 18:20 9:20 1*+1 1*

76 ΕΛ.Γ.Α.-ΚΕ.Μ.Ε. ΕΤΗΣΙΑ ΕΚΘΕΣΗ ΕΘΝΙΚΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ ΧΑΛΑΖΙΚΗΣ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ 2015 Ημερομηνία Άμεση Ετοιμότητα Επιχειρησιακές Πτήσεις Έναρξη Λήξη Διάρκεια Περιοχή 1 Περιοχή 3 (ώρα UTC) (σε ώρες) Π Σ Π Σ 1/6/2015 10:47 17:21 6:34 1 4/6/2015 9:06 23:59 14:53 1* 2 1 1* 5/6/2015 0:00 1:04 9:53 19:37 10:44 1* 1 1* 6/6/2015 10:51 22:43 11:52 1 1 7/6/2015 4:43 9:00 4:17 9/6/2015 11:30 19:56 8:26 1 1 10/6/2015 9:15 19:16 10:01 1+1* 1+1* 11/6/2015 12:34 19:27 6:53 1 1 13/6/2015 10:35 19:17 8:42 1 1 14/6/2015 11:27 15:43 4:16 Χτυπημένα Χαλαζόμετρα Περιοχής 1 17/6/2015 9:00 21:22 12:22 3 1 12 18/6/2015 3:00 20:32 17:32 1+1* 1* 3 19/6/2015 21:29 23:59 2:30 20/6/2015 0:00 4:31 9:40 22:05 16:56 2+1* 1+1* 21/6/2015 3:45 16:25 12:40 1 1 1 24/6/2015 14:39 22:15 7:36 1 1 26/6/2015 15:01 22:42 7:41 2 28/6/2015 9:00 19:30 10:30 1* 1 1* 29/6/2015 8:32 23:59 15:27 2* 1 1+1* 1* 30/6/2015 0:00 0:12 7:41 18:19 10:40 2+1* 1* 1 4 1/7/2015 11:22 18:06 6:44 1 3/7/2015 18:10 23:00 4:50 1 9/7/2015 23:09 23:59 0:50 10/7/2015 0:00 20:17 20:17 1 1 3 25/7/2015 10:47 18:19 7:32 1* 1* 26/7/2015 16:51 21:48 4:57 1 30/7/2015 18:48 23:59 5:11 1 31/7/2015 0:00 23:54 23:54 2* 5 2* 1 14

3. ΠΙΝΑΚΕΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΩΝ ΔΕΔΟΜΕΝΩΝ 77 Ημερομηνία Άμεση Ετοιμότητα Επιχειρησιακές Πτήσεις Έναρξη Λήξη Διάρκεια Περιοχή 1 Περιοχή 3 (ώρα UTC) (σε ώρες) Π Σ Π Σ 1/8/2015 13:54 19:58 6:04 1 2/8/2015 14:06 17:30 3:24 Χτυπημένα Χαλαζόμετρα Περιοχής 1 3/8/2015 12:23 22:04 9:41 1 1* 1* 2 4/8/2015 8:36 18:00 9:24 1 5/8/2015 10:27 23:46 13:19 2* 1 1+2* 5 6/8/2015 9:28 23:17 13:49 1 1 7 7/8/2015 8:20 23:59 15:39 2* 2 1 1+2* 6 8/8/2015 0:00 1:00 1:00 10/8/2015 12:12 19:12 7:00 1* 1* 1 11/8/2015 11:02 18:25 7:23 1 12/8/2015 11:14 17:06 5:52 1* 1* 13/8/2015 11:05 22:20 11:15 1+1* 1* 1 14/8/2015 8:36 17:02 8:26 1* 1* 1 2* 15/8/2015 10:09 17:22 7:13 1* 1* 16/8/2015 10:21 19:02 8:41 1 1 20/8/2015 10:59 17:54 19:09 23:59 11:45 2 21/8/2015 0:00 1:05 12:26 2 1 1 22/8/2015 12:38 23:59 0:00 0:21 11:58 18:34 6:57 1 6/9/2015 13:15 17:07 3:52 1 7/9/2015 8/9/2015 10/9/2015 13:45 17:42 23:25 23:59 0:00 5:43 12:35 18:11 7:29 10:03 13:14 19:50 4:31 1 11:19 1 9:10 1 1 11/9/2015 13:35 22:20 8:45 3 6 20/9/2015 13:06 23:31 10:25 2+1* 1* 1 13

78 ΕΛ.Γ.Α.-ΚΕ.Μ.Ε. ΕΤΗΣΙΑ ΕΚΘΕΣΗ ΕΘΝΙΚΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ ΧΑΛΑΖΙΚΗΣ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ 2015 Ημερομηνία 21/9/2015 Άμεση Ετοιμότητα Επιχειρησιακές Πτήσεις Έναρξη Λήξη Διάρκεια Περιοχή 1 Περιοχή 3 (ώρα UTC) (σε ώρες) Π Σ Π Σ 2:51 9:00 9:52 1 12:09 15:52 22/9/2015 4:29 5:45 1:16 23/9/2015 13:05 17:31 4:26 1 24/9/2015 3:02 6:14 14:55 19:34 Μέση Τιμή 9:46 19:24 8:37 Διάμεση Τιμή 10:48 19:23 8:08 Τυπ. Απόκλιση 5:20 3:55 4:35 Ελάχιστη Τιμή 0:00 1:00 0:50 Μέγιστη Τιμή 23:09 23:59 23:54 7:51 1 Σημείωση: Το σύμβολο * δηλώνει πτήσεις που ήταν κοινές στις δύο Περιοχές Προστασίας.. Χτυπημένα Χαλαζόμετρα Περιοχής 1

3. ΠΙΝΑΚΕΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΩΝ ΔΕΔΟΜΕΝΩΝ 79 3.2. ΔΕΔΟΜΕΝΑ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΩΝ ΠΤΗΣΕΩΝ Κ. Μπουφίδης Πίνακας 3.2.1. Χαρακτηριστικά επιχειρησιακών πτήσεων. Ημερ/νία Ώρα Ώρα Αρ. Υλικό Αρ Είδος Διάρκεια Χρόνος Περιοχ. Α/φ Κυβερνήτης Σ/κυβερνήτης απογ. προσγ. Φυσιγγίων σποράς Πτ. πτήσης πτήσης πτήσης (UTC) (UTC) 20 gr 75 gr (gr) 4/4/2015 1 0 Wx-3 Σταματόπουλος Ηλίας Ετοιμ 11:50 12:30 0,7 1,0 6/4/2015 1 0 Wx-1 Meier Κουρτέλλας Μαται 14:00 0,0 0,3 6/4/2015 2 3 Wx-1 Meier Κουρτέλλας Σ 14:37 18:03 3,5 3,8 243 4860 6/4/2015 3 3 Wx-3 Σταματόπουλος Ηλίας Π 17:46 18:46 1,0 1,3 9/4/2015 1 0 Wx-2 Γεωργίου Βαμβακίδης Ετοιμ 08:55 10:43 1,8 2,0 13/4/2015 1 1 Wx-2 Γεωργίου Λούβαρης Σ 14:00 17:22 3,4 3,7 130 2600 13/4/2015 2 3 Wx-3 Χαψιάς Ζουρζούρας Π 16:00 17:50 1,9 2,2 14/4/2015 1 0 Wx-3 Καραφιός Λούβαρης Ετοιμ 09:53 10:53 1,0 1,3 14/4/2015 2 3 Wx-3 Καραφιός Λούβαρης Π 13:54 16:49 3,0 3,3 17/4/2015 1 0 Wx-2 Παπάζογλου Λούβαρης Ετοιμ 07:30 09:10 1,7 2,0 30/4/2015 1 3 Wx-3 Meier Τσαλαγιώργος Σ 13:36 16:49 3,3 3,6 98 1960 30/4/2015 2 1 Wx-2 Σταματόπουλος Γαλάνης Π 14:31 16:01 1,5 1,8 2/5/2015 1 0 Wx-1 Βαμβακίδης Λούβαρης Ετοιμ 08:40 10:20 1,7 2,0 7/5/2015 1 1 Wx-1 Meier Οικονόμου Σ 12:37 16:31 3,9 4,2 241 4820 7/5/2015 2 1 Wx-3 Γεωργίου Γαλάνης Σ 16:07 18:03 2,0 2,3 299 5980 7/5/2015 3 1,3 Wx-1 Meier Οικονόμου Σ/Π 17:46 21:09 3,4 3,7 97 1940 7/5/2015 4 3 Wx-3 Γεωργίου Γαλάνης Π 20:31 21:28 1,0 1,3 9/5/2015 1 1 Wx-3 Χαψιάς Τσαλαγιώργος Σ 07:39 11:03 3,4 3,7 71 1420 9/5/2015 2 1 Wx-2 Καραφιός Ηλίας Σ 10:47 13:54 3,2 3,5 38 760 9/5/2015 3 3 Wx-1 Meier Λούβαρης Π 12:41 14:40 2,0 2,3 10/5/2015 1 3 Wx-3 Σταματόπουλος Ηλίας Π 12:07 15:28 3,4 3,7 10/5/2015 2 1 Wx-1 Meier Λούβαρης Σ 12:56 16:54 4,0 4,3 169 3380 10/5/2015 3 3 Wx-3 Σταματόπουλος Ηλίας Π 17:18 18:23 1,1 1,4 11/5/2015 1 3 Wx-3 Καραφιός Λούβαρης Σ 08:41 12:46 4,1 4,4 43 860 13/5/2015 1 0 Wx-3 Παπάζογλου Λούβαρης Ετοιμ 07:15 08:50 1,6 1,9 0 19/5/2015 1 3 Wx-2 Σταματόπουλος Τσαλαγιώργος Σ 13:42 16:14 2,6 2,9 294 5880 19/5/2015 2 3 Wx-3 Γεωργίου Ζουρζούρας Π 15:27 17:58 2,6 2,9 19/5/2015 3 1 Wx-1 Καραφιός Γαλάνης Σ 22:37 02:22 3,8 4,1 43 860 20/5/2015 1 3 Wx-2 Χαψιάς Λούβαρης Σ 02:38 06:17 3,7 4,0 165 3300 20/5/2015 2 1,3 Wx-1 Καραφιός Γαλάνης Σ/Π 05:43 08:22 2,7 3,0 7 140 20/5/2015 3 1,3 Wx-3 Σταματόπουλος Οικονόμου Π/Σ 07:25 11:41 4,3 4,6 83 1660 20/5/2015 4 3 Wx-1 Meier Ζουρζούρας Π 11:18 14:55 3,7 4,0 20/5/2015 5 1 Wx-3 Γεωργίου Οικονόμου Π 17:50 18:40 0,9 1,2 21/5/2015 1 1 Wx-2 Γεωργίου Οικονόμου Σ 14:08 16:40 2,6 2,9 88 1760 24/5/2015 1 1 Wx-2 Γεωργίου Κερασίδης Π 10:31 12:50 2,4 2,7 24/5/2015 2 1 Wx-1 Καραφιός Τσαλαγιώργος Σ 13:10 16:48 3,7 4,0 305 6100 24/5/2015 3 1 Wx-3 Γεωργίου Κερασίδης Σ 16:22 18:15 1,9 2,2 304 6080 24/5/2015 4 1 Wx-1 Καραφιός Τσαλαγιώργος Π 17:46 21:06 3,4 3,7 25/5/2015 1 1 Wx-1 Χαψιάς Λούβαρης Μαται 18:32 0,0 0,3 27/5/2015 1 3,1 Wx-3 Σταματόπουλος Τσαλαγιώργος Σ/Π 11:05 15:35 4,5 4,8 168 3360

80 ΕΛ.Γ.Α.-ΚΕ.Μ.Ε. ΕΤΗΣΙΑ ΕΚΘΕΣΗ ΕΘΝΙΚΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ ΧΑΛΑΖΙΚΗΣ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ 2015 Ημερ/νία Ώρα Ώρα Αρ. Υλικό Αρ Είδος Διάρκεια Χρόνος Περιοχ. Α/φ Κυβερνήτης Σ/κυβερνήτης απογ. προσγ. Φυσιγγίων σποράς Πτ. πτήσης πτήσης πτήσης (UTC) (UTC) 20 gr 75 gr (gr) 27/5/2015 2 1 Wx-1 Νικολαΐδης Ηλίας Π 16:16 18:15 2,0 2,3 1/6/2015 1 0 Wx-3 Λούβαρης Χαψιάς Μαται 0,0 0,3 1/6/2015 2 1 Wx-2 Νικολαΐδης Ηλίας Π 12:17 16:17 4,0 4,3 4/6/2015 1 3 Wx-3 Λούβαρης Χαψιάς Π 10:05 13:27 3,4 3,7 4/6/2015 2 1 Wx-2 Νικολαΐδης Κερασίδης Σ 13:04 16:44 3,7 4,0 297 5940 4/6/2015 3 1,3 Wx-3 Γεωργίου Κουρτέλλας Π/Σ 16:27 19:46 3,4 3,7 158 3160 4/6/2015 4 0 Wx-2 Νικολαΐδης Κερασίδης Μαται 0,0 0,3 4/6/2015 5 1 Wx-1 Σταματόπουλος Ζουρζούρας Σ 19:43 23:45 4,1 4,4 108 2160 5/6/2015 1 3,1 Wx-2 Νικολαΐδης Κερασίδης Π/Π 10:53 15:25 4,6 4,9 5/6/2015 2 1 Wx-3 Λούβαρης Χαψιάς Σ 15:32 18:46 3,3 3,6 146 2920 6/6/2015 1 1 Wx-3 Γεωργίου Γαλάνης Π 13:10 16:50 3,7 4,0 6/6/2015 2 1 Wx-2 Σταματόπουλος Ηλίας Σ 17:21 20:56 3,6 3,9 97 1940 9/6/2015 1 3 Wx-1 Λούβαρης Γεωργίου Σ 14:02 17:34 3,6 3,9 215 4300 9/6/2015 2 1 Wx-3 Σταματόπουλος Ηλίας Π 15:46 19:03 3,3 3,6 10/6/2015 1 3 Wx-3 Λούβαρης Ηλίας Π 11:02 13:55 2,9 3,2 10/6/2015 2 1 Wx-2 Γεωργίου Γαλάνης Π 11:52 14:11 2,4 2,7 10/6/2015 3 3,1 Wx-1 Νικολαΐδης Ζουρζούρας Π/Π 14:52 19:10 4,3 4,6 11/6/2015 1 0 Wx-3 Λούβαρης Ηλίας Μαται 13:44 0,0 0,3 11/6/2015 2 1 Wx-2 Γεωργίου Ζουρζούρας Σ 14:04 16:12 2,2 2,5 45 900 11/6/2015 3 1 Wx-1 Λούβαρης Ηλίας Π 16:53 19:41 2,8 3,1 13/6/2015 1 3 Wx-2 Λούβαρης Ηλίας Π 12:58 16:35 3,7 4,0 13/6/2015 2 1 Wx-1 Σταματόπουλος Γαλάνης Σ 16:07 18:47 2,7 3,0 27 540 17/6/2015 1 1 Wx-3 Σταματόπουλος Οικονόμου Σ 11:51 13:51 2,0 2,3 304 6080 17/6/2015 2 1 Wx-1 Λούβαρης Ηλίας Σ 13:05 15:54 2,9 3,2 303 12 6960 17/6/2015 3 1 Wx-3 Σταματόπουλος Οικονόμου Σ 15:15 19:16 4,1 4,4 181 3620 17/6/2015 4 3 Wx-2 Γεωργίου Τσαλαγιώργος Σ 15:47 18:40 2,9 3,2 240 4800 17/6/2015 5 0 Wx-1 Λούβαρης Ηλίας Μαται 20:32 0,0 0,3 18/6/2015 1 3 Wx-2 Νικολαΐδης Ζουρζούρας Σ 04:20 08:30 4,2 4,5 45 900 18/6/2015 2 1 Wx-3 Χαψιάς Γαλάνης Σ 08:14 12:13 4,0 4,3 71 1420 18/6/2015 3 3 Wx-2 Σταματόπουλος Κουρτέλλας Σ 11:12 14:54 3,7 4,0 201 4020 18/6/2015 4 1 Wx-1 Λούβαρης Ηλίας Σ 11:53 15:35 3,7 4,0 129 4 2880 18/6/2015 5 3 Wx-3 Γεωργίου Τσαλαγιώργος Σ 15:09 18:37 3,5 3,8 39 780 20/6/2015 1 1 Wx-3 Καραφιός Γαλάνης Μαται 10:13 0,0 0,3 20/6/2015 2 3 Wx-3 Καραφιός Γαλάνης Σ 12:05 15:44 3,7 4,0 301 6020 20/6/2015 3 1 Wx-2 Λούβαρης Κερασίδης Σ 14:02 17:40 3,7 4,0 184 3680 20/6/2015 4 3,1 Wx-1 Γεωργίου Κουρτέλλας Σ/Σ 15:15 18:53 3,7 4,0 88 1760 20/6/2015 5 3,1 Wx-3 Καραφιός Γαλάνης Π/Σ 18:12 21:16 3,1 3,4 243 4860 21/6/2015 1 1 Wx-3 Σταματόπουλος Ζουρζούρας Σ 05:00 09:20 4,4 4,7 97 1940 21/6/2015 2 3 Wx-2 Χαψιάς Τσαλαγιώργος Π 09:24 11:21 2,0 2,3 21/6/2015 3 3 Wx-3 Σταματόπουλος Γαλάνης Σ 10:45 15:26 4,7 5,0 8 160 24/6/2015 1 3 Wx-2 Νικολαΐδης Κουρτέλλας Σ 15:49 19:48 4,0 4,3 150 3000 24/6/2015 2 1 Wx-3 Λούβαρης Ηλίας Σ 17:03 20:48 3,8 4,1 112 2240 24/6/2015 3 0 Wx-1 Σταματόπουλος Γαλάνης Μαται 19:30 0,0 0,3 26/6/2015 1 3 Wx-2 Νικολαΐδης Τσαλαγιώργος Π 15:44 16:26 0,7 1,0 26/6/2015 2 3 Wx-3 Σταματόπουλος Ηλίας Π 16:55 19:16 2,4 2,7 28/6/2015 1 1,3 Wx-1 Χαψιάς Ζουρζούρας Π/Σ 10:48 14:41 3,9 4,2 47 940

3. ΠΙΝΑΚΕΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΩΝ ΔΕΔΟΜΕΝΩΝ 81 Ημερ/νία Ώρα Ώρα Αρ. Υλικό Αρ Είδος Διάρκεια Χρόνος Περιοχ. Α/φ Κυβερνήτης Σ/κυβερνήτης απογ. προσγ. Φυσιγγίων σποράς Πτ. πτήσης πτήσης πτήσης (UTC) (UTC) 20 gr 75 gr (gr) 28/6/2015 2 1 Wx-2 Λούβαρης Κερασίδης Σ 15:30 19:00 3,5 3,8 100 2000 28/6/2015 3 0 Wx-1 Χαψιάς Ζουρζούρας Μαται 15:36 0,0 0,3 29/6/2015 1 1,3 Wx-3 Σταματόπουλος Κουρτέλλας Π/Σ 10:19 14:20 4,1 4,4 232 4640 29/6/2015 2 1 Wx-2 Λούβαρης Ηλίας Σ 12:59 16:32 3,6 3,9 183 3660 29/6/2015 3 3,1 Wx-1 Χαψιάς Γαλάνης Π/Π 14:32 17:52 3,4 3,7 29/6/2015 4 3 Wx-2 Λούβαρης Ηλίας Π 18:58 21:24 2,5 2,8 30/6/2015 1 3 Wx-3 Σταματόπουλος Τσαλαγιώργος Σ 08:53 12:12 3,4 3,7 294 17 7155 30/6/2015 2 1 Wx-2 Λούβαρης Ηλίας Σ 09:49 12:19 2,5 2,8 295 5900 30/6/2015 3 3,1 Wx-1 Χαψιάς Κουρτέλλας Π/Σ 11:27 14:22 3,0 3,3 305 6100 30/6/2015 4 1 Wx-3 Σταματόπουλος Τσαλαγιώργος Σ 14:07 15:56 1,9 2,2 48 960 1/7/2015 1 3 Wx-3 Σταματόπουλος Οικονόμου Σ 12:20 16:58 4,7 5,0 160 3200 3/7/2015 1 1 Wx-2 Λούβαρης Κερασίδης Π 19:49 21:58 2,2 2,5 7/7/2015 1 0 Wx-1 Παπάζογλου Ηλίας Ετοιμ 07:35 08:20 0,8 1,1 10/7/2015 1 1 Wx-1 Χαψιάς Τσαλαγιώργος Π 00:21 04:17 4,0 4,3 10/7/2015 2 1 Wx-2 Λούβαρης Ηλίας Σ 05:56 8:40 2,8 3,1 175 3500 10/7/2015 3 3 Wx-3 Γεωργίου Ζουρζούρας Σ 09:45 13:35 3,9 4,2 38 760 10/7/2015 4 3 Wx-2 Λούβαρης Ηλίας Σ 13:01 15:52 2,9 3,2 300 6000 10/7/2015 5 3 Wx-3 Νικολαΐδης Οικονόμου Σ 15:16 18:45 3,5 3,8 118 2360 14/7/2015 1 0 Wx-2 Βαμβακίδης Νικολαΐδης Ετοιμ 08:55 10:10 1,3 1,6 21/7/2015 1 0 Wx-2 Σταματόπουλος Τσαλαγιώργος Ετοιμ 08:35 10:15 1,7 2,0 25/7/2015 1 1,3 Wx-2 Σταματόπουλος Ηλίας Π/Π 12:00 16:31 4,6 4,9 26/7/2015 1 1 Wx-1 Σταματόπουλος Ηλίας Π 17:31 21:19 3,8 4,1 29/7/2015 1 0 Wx-3 Λούβαρης Κουρτέλλας Ετοιμ 07:55 09:10 1,3 1,6 29/7/2015 2 0 Wx-2 Παπάζογλου Τσαλαγιώργος Ετοιμ 10:15 11:10 1,0 1,3 30/7/2015 1 1 Wx-1 Γεωργίου Γαλάνης Σ 20:29 00:31 4,1 4,4 266 5320 31/7/2015 1 1 Wx-3 Χαψιάς Τσαλαγιώργος Σ 00:09 02:58 2,9 3,2 246 4920 31/7/2015 2 1 Wx-2 Σταματόπουλος Γαλάνης Σ 02:21 04:04 1,8 2,1 302 13 7015 31/7/2015 3 1 Wx-1 Λούβαρης Κουρτέλας Σ 03:43 05:29 1,8 2,1 303 6060 31/7/2015 4 1 Wx-2 Σταματόπουλος Οικονόμου Σ 05:04 08:10 3,1 3,4 140 1 2875 31/7/2015 5 3,1 Wx-2 Λούβαρης Κουρτέλλας Π/Π 11:29 15:04 3,6 3,9 31/7/2015 6 1 Wx-3 Νικολαΐδης Κερασίδης Σ 15:00 19:29 4,5 4,8 189 3780 31/7/2015 7 3 Wx-2 Γεωργίου Ζουρζούρας Σ 17:15 20:27 3,2 3,5 299 12 6880 31/7/2015 8 3,1 Wx-1 Χαψιάς Τσαλαγιώργος Π/Π 19:43 23:31 3,8 4,1 1/8/2015 1 1 Wx-2 Νικολαΐδης Κερασίδης Π 17:41 19:20 1,7 2,0 3/8/2015 1 1 Wx-2 Λούβαρης Ζουρζούρας Π 13:36 17:33 4,0 4,3 3/8/2015 2 1 Wx-3 Χαψιάς - Τσαλαγιώργος Μαται 17:28 17:50 0,4 0,7 3/8/2015 3 1,3 Wx-1 Νικολαΐδης Κερασίδης Σ/Σ 18:02 21:56 3,9 4,2 144 2880 4/8/2015 1 1 Wx-2 Λούβαρης Ζουρζούρας Π 13:09 16:46 3,7 4,0 5/8/2015 1 3 Wx-2 Σταματόπουλος Ζουρζούρας Σ 11:40 15:40 4,0 4,3 217 4340 5/8/2015 2 1 Wx-3 Λούβαρης Τσαλαγιώργος Σ 14:44 16:49 2,1 2,4 291 10 6570 5/8/2015 3 1,3 Wx-1 Σταματόπουλος Ζουρζούρας Π/Σ 16:17 20:28 4,2 4,5 44 880 5/8/2015 4 1,3 Wx-3 Λούβαρης Τσαλαγιώργος Π/Σ 20:06 23:02 3,0 3,3 261 5220 5/8/2015 5 0 Wx-2 Χαψιάς Κερασίδης Μαται 0,3 6/8/2015 1 1 Wx-3 Νικολαΐδης Ζουρζούρας Αν/λη 0,3 6/8/2015 2 1 Wx-3 Νικολαΐδης Ζουρζούρας Σ 17:24 20:00 2,6 2,9 178 3560 6/8/2015 3 3 Wx-1 Σταματόπουλος Τσαλαγιώργος Π 17:40 21:31 3,9 4,2

82 ΕΛ.Γ.Α.-ΚΕ.Μ.Ε. ΕΤΗΣΙΑ ΕΚΘΕΣΗ ΕΘΝΙΚΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ ΧΑΛΑΖΙΚΗΣ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ 2015 Ημερ/νία Ώρα Ώρα Αρ. Υλικό Αρ Είδος Διάρκεια Χρόνος Περιοχ. Α/φ Κυβερνήτης Σ/κυβερνήτης απογ. προσγ. Φυσιγγίων σποράς Πτ. πτήσης πτήσης πτήσης (UTC) (UTC) 20 gr 75 gr (gr) 7/8/2015 1 3,1 Wx-3 Νικολαΐδης Κουρτέλλας Σ/Π 09:32 14:08 4,6 4,9 92 1840 7/8/2015 2 1 Wx-1 Σταματόπουλος Τσαλαγιώργος Σ 14:30 17:14 2,8 3,1 76 1520 7/8/2015 3 1 Wx-3 Νικολαΐδης Κουρτέλλας Σ 15:43 18:34 2,9 3,2 300 6000 7/8/2015 4 1 Wx-1 Σταματόπουλος Τσαλαγιώργος Σ 17:54 19:56 2,1 2,4 263 5260 7/8/2015 5 1,3 Wx-3 Λούβαρης Χαψιάς Π/Σ 19:22 23:13 3,9 4,2 114 2280 7/8/2015 6 3 Wx-1 Γεωργίου Κουρτέλλας Π 23:05 00:36 1,6 1,9 10/8/2015 1 3 Wx-3 Καραφιός Κερασίδης Σ 13:12 16:47 3,6 3,9 242 4840 10/8/2015 2 3,1 Wx-1 Λούβαρης Κουρτέλλας Π/Π 16:17 18:53 2,6 2,9 11/8/2015 1 3 Wx-3 Γεωργίου Κερασίδης Π 15:42 17:52 2,2 2,5 12/8/2015 1 3,1 Wx-1 Γεωργίου Οικονόμου Σ/Π 12:12 15:57 3,8 4,1 87 1740 13/8/2015 1 3 Wx-3 Σταματόπουλος Οικονόμου Σ 12:19 14:51 2,6 2,9 306 6120 13/8/2015 2 3,1 Wx-1 Λούβαρης Ζουρζούρας Π/Π 13:58 15:55 2,0 2,3 13/8/2015 3 1 Wx-3 Λούβαρης Ζουρζούρας Π 20:11 22:18 2,2 2,5 14/8/2015 1 1,3 Wx-3 Καραφιός Οικονόμου Π/Σ 09:29 13:15 3,8 4,1 156 3120 14/8/2015 2 1,3 Wx-1 Γεωργίου Κερασίδης Σ/Σ 10:28 14:35 4,2 4,5 284 5680 14/8/2015 3 3 Wx-3 Καραφιός Οικονόμου Π 14:10 16:40 2,5 2,8 15/8/2015 1 3,1 Wx-3 Καραφιός Οικονόμου Π/Π 13:51 16:10 2,4 2,7 16/8/2015 1 1 Wx-2 Λούβαρης Ζουρζούρας Σ 15:50 18:57 3,2 3,5 89 1780 16/8/2015 2 3 Wx-3 Καραφιός Οικονόμου Π 16:05 17:35 1,5 1,8 20/8/2015 1 1 Wx-3 Νικολαΐδης Κερασίδης Σ 14:03 17:14 3,2 3,5 30 1 675 20/8/2015 2 1 Wx-3 Γεωργίου Οικονόμου Σ 20:14 22:54 2,7 3,0 170 3400 21/8/2015 1 3 Wx-3 Καραφιός Τσαλαγιώργος Σ 14:48 18:41 3,9 4,2 203 4060 21/8/2015 2 1 Wx-2 Νικολαΐδης Κερασίδης Σ 15:37 20:35 5,0 5,3 117 2340 21/8/2015 3 3 Wx-1 Γεωργίου Ζουρζούρας Π 18:16 20:56 2,7 3,0 21/8/2015 4 1 Wx-3 Χαψιάς Κουρτέλας Σ 20:11 23:33 3,4 3,7 2 150 22/8/2015 1 3 Wx-3 Καραφιός Τσαλαγιώργος Σ 13:12 16:56 3,8 4,1 202 4040 6/9/2015 1 3 Wx-2 Νικολαΐδης Κερασίδης Σ 14:23 16:47 2,4 2,7 83 4040 7/9/2015 1 3 Wx-3 Νικολαΐδης Κερασίδης Π 15:16 17:13 2 2,3 1720 8/9/2015 1 3 Wx-3 Σταματόπουλος Τσαλαγιώργος Π 14:38 17:15 2,7 3 0 10/9/2015 1 3 Wx-1 Καραφιός Κουρτέλλας Σ 15:13 17:36 2,4 2,7 249 0 10/9/2015 2 1 Wx-3 Σταματόπουλος Ζουρζούρας Π 16:24 18:26 2,1 2,4 5000 11/9/2015 1 1 Wx-1 Καραφιός Οικονόμου Σ 14:43 18:23 3,7 4 158 0 11/9/2015 2 0 Wx-3 Λούβαρης Ηλίας Μαται 0 0,3 3200 11/9/2015 3 1 Wx-3 Λούβαρης Ηλίας Σ 17:57 19:57 2 2,3 300 0 11/9/2015 4 1 Wx-2 Σταματόπουλος Τσαλαγιώργος Σ 19:36 22:16 2,7 3 287 24 6120 15/9/2015 1 0 Wx-3 Παπάζογλου Ηλίας Ετοιμ 07:00 08:25 1,5 1,8 7680 20/9/2013 1 3,1 Wx-3 Καραφιός Οικονόμου Π/Σ 14:22 15:59 1,7 2 81 0 20/9/2015 2 1 Wx-2 Νικολαΐδης Κερασίδης Σ 15:32 19:40 4,2 4,5 215 1640 20/9/2015 3 1 Wx-3 Σταματόπουλος Ζουρζούρας Σ 19:09 22:08 3 3,3 262 4320 20/9/2015 4 3 Wx-1 Νικολαΐδης Κερασίδης Σ 20:45 23:02 2,3 2,6 21 5260 21/9/2015 1 1 Wx-3 Λούβαρης Κουρτέλλας Π 13:35 15:38 2,1 2,4 420 23/9/2015 1 3 Wx-3 Χαψιάς Ηλίας Π 14:31 16:20 1,9 2,2 0 24/9/2015 1 0 Wx-2 Παπάζογλου Μάγγος Ετοιμ 07:30 08:40 1,2 1,5 0 24/9/2015 2 1 Wx-3 Σταματόπουλος Ζουρζούρας Σ 16:06 17:48 1,7 2 79 0 29/9/2015 1 0 Wx-3 Βαμβακίδης Μάγγος Ετοιμ 17:05 17:45 0,7 1 1600 483,4 536,4 16316 333.520

3. ΠΙΝΑΚΕΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΩΝ ΔΕΔΟΜΕΝΩΝ 83 3.3. ΠΡΟΓΝΩΣΤΙΚΟΣ ΔΕΙΚΤΗΣ CDC Δ. Φόρης Πίνακας 3.3.1. Προγνωστικό (F) και επαληθευμένο (O) CDC στην Κεντρική Μακεδονία. ΗΜΕΡΑ ΜΑΡΤ ΑΠΡΙΛ ΜΑΙΟΣ ΙΟΥΝ ΙΟΥΛ ΑΥΓ ΣΕΠΤ F O F O F O F O F O F O F O 1-3 -3-3 -3 0 +2 +1-2 +1 +1-3 -3 2-3 -3-2 -2-2 +1-1 -3 +1 +1-2 -3 3-3 -2-3 -3-2 0 0 +1 +1 +3-3 0 4-3 -2-2 -2 +1 +3-1 -1 +1 +1 0-3 5-1 -2-1 -3 +1 +2-2 -2 +1 +3-3 -2 6 0-1 -3-3 0 +1-3 -3 +2 +3 0 0 7-2 -2 +1 +2 +1 0-3 -3 +2 +3 0 0 8-1 -2 0-3 -1-2 -3-3 0-2 0 +2 9-1 -2 +2 +2 0 +1-1 0-2 -3 0-2 10-2 -3 +1 +3 +1 +1 +2 +2 0 +1 0 +2 11-3 -3 +1 0 0 +2-1 -3 +1 +2 0 +3 12-1 -1-2 -3 +1-1 -3-3 0 0 0-3 13 0 +1-3 -3 0 +2-3 -3 +1 +1-3 -3 14 0-1 -2-3 0 +1-2 0 +2 +3-3 -3 15-3 -3-3 -3-1 -3-3 -3 +1 0-3 -3 16-3 -3-3 -3-1 -3-3 -3 +1 +2-3 -3 17-3 -2 +1 0 +2 +3-3 -3-1 -1-3 -3 18-3 -2-2 -3 +1 +2-3 -3-3 -3-3 -3 19 0-2 0 +2-1 0-3 -3-2 -3-2 -3 20-2 -3-2 -2 0 +2 0 +2-3 -3 +1 +3-1 +3 21-3 -3-2 -2 0 +2 0 +2-3 -3 +1 +2 +1 +2 22-2 -2-2 -2 +1-1 -1-2 -3-3 0 0 0 0 23-1 -2-3 -3-2 -3-2 -3-3 -3-2 -3 +1 0 24-2 -3-2 -2 +1 +3 +1 +2-3 +1-2 -3 +1 +2 25-1 -2-1 +2-1 +2 0-3 +1 +2-2 -2 +1 +1 26-2 -1-2 -2-1 -2-2 -2 +1 +2-2 -3 +1-2 27-2 -2-2 -2 +1 +2-1 -1-1 -3-3 -3 0-2 28 0 0 +1 +3-1 -2 +1 +1-3 -3-3 -3-1 -2 29-2 -3 0 +1-2 -3 0 +2-3 -3-3 -3 0-3 30-1 -2-1 +2-3 -3 +1 +3 +1 +3-3 -3 0-2 31-1 -3 0 0 +1 +3-3 -3

84 ΕΛ.Γ.Α.-ΚΕ.Μ.Ε. ΕΤΗΣΙΑ ΕΚΘΕΣΗ ΕΘΝΙΚΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ ΧΑΛΑΖΙΚΗΣ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ 2015 Πίνακας 3.3.2. Προγνωστικό (F) και επαληθευμένο (O) CDC στη Θεσσαλία. ΗΜΕΡΑ ΜΑΡΤ ΑΠΡΙΛ ΜΑΙΟΣ ΙΟΥΝ ΙΟΥΛ ΑΥΓ ΣΕΠΤ F O F O F O F O F O F O F O 1-3 -3-3 -3 0 +1 +1 +1 +1 +1-3 -3 2-3 -3-2 -2-2 -1-1 -3 +1 +1 0 +1 3-3 -3-3 -3-2 -1 0 0 +1 +2-2 -1 4-3 -3-3 0 0 +1-1 -2 +1 +3 0-3 5-1 -1-1 -3 +1 0-2 -3 +1 +3-3 -3 6-1 +1-3 -3 0 +1-3 -3 +1 +2-2 +3 7-1 -1 +1 +2 0-2 -3-3 +2 +3 0 +1 8-1 0-2 +1 0 0-3 -3 0-3 0 +2 9-1 -2 +2 +2 0 +3-1 -3-2 -3 0-2 10-2 -3 +1 +1 +1 +2 +2 +2 0 +2 0 +3 11-3 -3 +1 +1 0 0-1 -3 +1 +2 0 +2 12-1 +1-3 -3 0 +1-3 -3 0 +2-1 -3 13 0 0-3 -3 0 +2-2 -2 +1 +2-3 -3 14 0 0-3 -3 0-3 -2-3 +1 +3-3 -3 15-3 -3-3 -3-2 -3-3 -3 +1 +1-3 -3 16-3 -3-3 -3-3 -3-3 -3 0 +1-3 -3 17-3 -3 +1-3 +2 +3-3 -3-2 -2-3 -3 18-3 -3-1 -3 +1 +3-3 -3-3 -1-3 -3 19-1 -2 0 +2-1 -2-3 -3-3 -3-2 -3 20-2 -2-1 -2-2 +2 0 +3-3 -3 0-2 -1 +2 21-3 -3-2 -3-2 -1 +1 +2-3 -3 0 +3 +1 +1 22-2 -2-2 -2 +1-2 -1-1 -3-3 0 +3 +1-2 23-1 -1-3 -3-2 -3-2 -3-3 -3-1 -1 +1 +2 24-2 -2-2 -2 0-1 +1 +3-3 -1-2 -3-1 +2 25-1 -2-1 -1-2 -3 0-2 +1 0-2 -3 0-1 26-1 -1-2 -3-1 0 0 +1 +1 0-2 -3 +1 0 27-2 -1-2 -3 +1 +2-1 -2-1 -3-3 -3 0-1 28 0-1 0-2 0-2 +1 +1-3 -3-3 -3-1 0 29-2 -3 0-1 -2-3 0 +2-3 -3-3 -3 0 0 30-1 -2 0 +2-3 -3 +1 +3 +1-3 -3-3 0-2 31-1 -1 0 0 +1 +3-3 -3

3. ΠΙΝΑΚΕΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΩΝ ΔΕΔΟΜΕΝΩΝ 85 3.4. ΣΥΝΟΠΤΙΚΟΙ ΤΥΠΟΙ ΚΥΚΛΟΦΟΡΙΑΣ ΣΤΙΣ ΗΜΕΡΕΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ ΠAΡΑΡΤΗΜΑ Ε1. Τύποι συνοπτικής κυκλοφορίας των ημερών σποράς. Ημερομηνία Συνοπτικός Τύπος Ημερομηνία Συνοπτικός Τύπος 6 Απριλίου SW 28 Ιουνίου NW 13 Απριλίου SWT 29 Ιουνίου LW 30 Απριλίου ZONAL 30 Ιουνίου SWT 7 Μαΐου ZONAL 1 Ιουλίου CUT 9 Μαΐου LW 10 Ιουλίου CUT 10 Μαΐου LW 30 Ιουλίου R 11 Μαΐου SWT 31 Ιουλίου SW 19 Μαΐου CUT 3 Αυγούστου SWT 20 Μαΐου CUT 5 Αυγούστου CUT 21 Μαΐου R 6 Αυγούστου CUT 24 Μαΐου SW 7 Αυγούστου SWT 25 Μαΐου SW 10 Αυγούστου CLOSED 27 Μαΐου LW 12 Αυγούστου CLOSED 4 Ιουνίου CLOSED 13 Αυγούστου CLOSED 5 Ιουνίου SWT 14 Αυγούστου LW 6 Ιουνίου SWT 16 Αυγούστου SWT 9 Ιουνίου CUT 20 Αυγούστου ZONAL 11 Ιουνίου SW 21 Αυγούστου ZONAL 13 Ιουνίου RIDGE 22 Αυγούστου LW 17 Ιουνίου SW 6 Σεπτεμβρίου ZONAL 18 Ιουνίου SW 10 Σεπτεμβρίου SW 20 Ιουνίου SWT 11 Σεπτεμβρίου SW 21 Ιουνίου LW 20 Σεπτεμβρίου SW 24 Ιουνίου R 24 Σεπτεμβρίου SWT Μ. Σιούτας

86 ΕΛ.Γ.Α.-ΚΕ.Μ.Ε. ΕΤΗΣΙΑ ΕΚΘΕΣΗ ΕΘΝΙΚΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ ΧΑΛΑΖΙΚΗΣ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ 2015 ΠAΡΑΡΤΗΜΑ Ε2. Τύποι συνοπτικής κυκλοφορίας των ημερών περιπολίας. Ημερομηνία Συνοπτικός Συνοπτικός Ημερομηνία Τύπος Τύπος 14 Απριλίου SWT 4 Αυγούστου SWT 1 Ιουνίου SWT 11 Αυγούστου CLOSED 10 Ιουνίου CUT 15 Αυγούστου SWT 26 Ιουνίου CLOSED 7 Σεπτεμβρίου ZONAL 3 Ιουλίου NW 8 Σεπτεμβρίου LW 25 Ιουλίου SWT 21 Σεπτεμβρίου CUT 26 Ιουλίου SWT 23 Σεπτεμβρίου CUT 1 Αυγούστου SWT ΠAΡΑΡΤΗΜΑ Ε3. Τύποι συνοπτικής κυκλοφορίας των ημερών χαλαζιού. Ημερομηνία Συνοπτικός Τύπος 7 Μαΐου ZONAL 10 Μαΐου LW 20 Μαΐου CUT 24 Μαΐου SW 25 Μαΐου SW 17 Ιουνίου SW 30 Ιουνίου SWT 31 Ιουλίου SW 3 Αυγούστου SWT 5 Αυγούστου CUT 6 Αυγούστου CUT 7 Αυγούστου SWT 11 Σεπτεμβρίου SW 20 Σεπτεμβρίου SW

3. ΠΙΝΑΚΕΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΩΝ ΔΕΔΟΜΕΝΩΝ 87 3.5. ΑΤΜΟΣΦΑΙΡΙΚΕΣ ΠΑΡΑΜΕΤΡΟΙ Μ. Βλάχου Πίνακας 3.5.1. Απόλυτες τιμές και στατιστικά ατμοσφαιρικών παραμέτρων στις 06:00 UTC για τις 47 ημέρες σποράς στο διάστημα 20/3/2015 έως 30/9/2015. 06:00 UTC CB (km) CT (km) 0 C (km) WBZ (km) ΗT P (km) EL (km) T500 ( C) T850 ( C) TTP ( C) Tmax ( C) Tconv ( C) KI TTI SWI LI 6/4/2015 1,0 2,0 2,0 1,9 10,8 2,0-23,1 2,8-53,2 15 14 27 51 3 3 13/4/2015 1,9 9,2 2,4 1,9 10,8 9,1-24,5 7,8-57,3 24 25 25 52 2 2 30/4/2015 1,5 5,5 2,7 2,3 10,9 3,5-18,1 7,4-54,2 24 23 15 45 6 9 7/5/2015 2,2 11,0 4,0 3,1 11,7 6,4-15,5 22,0-59,3 28 40 18 51 0-1 9/5/2015 1,0 10,0 3,0 2,9 11,1 9,8-18,3 8,6-55,4 23 25 33 53-1 -3 10/5/2015 1,5 9,0 2,5 2,3 10,7 4,1-18,1 8,4-58,3 24 23 25 46 5 1 11/5/2015 1,5 9,5 2,5 2,2 9,7 5,4-21,5 7,4-52,2 20 22 27 51 2 0 19/5/2015 2,2 9,3 3,5 2,5 11,3 9,8-17,7 13,4-51,8 28 32 18 52 0-4 20/5/2015 1,5 10,0 3,1 2,7 9,3 9,6-18,7 13,0-52,3 29 25 23 57-3 -5 21/5/2015 3,0 10,0 3,5 2,6 11,7 9,8-15,7 14,2-55,3 28 33 24 52-1 -2 24/5/2015 2,0 11,0 3,7 3,1 11,4 10,4-14,3 12,8-55,1 28 29 3 50 0 0 27/5/2015 1,8 9,5 2,7 2,4 10,7 4,7-16,7 10,6-54,2 27 26 30 47 3 1 4/6/2015 2,1 10,5 3,2 2,9 11,2 4,4-14,7 13,6-55,5 32 30 30 47 2 3 5/6/2015 1,5 10,5 3,1 2,9 11,4 6,4-15,1 12,0-55,1 29 29 25 48 1-1 6/6/2015 1,5 9,0 3,2 3,0 12,0 10,3-13,5 12,4-59,5 29 28 29 45 3-1 9/6/2015 2,0 7,6 3,2 2,9 11,4 7,5-15,1 11,2-52,7 27 27 11 46 3 2 11/6/2015 2,0 8,5 3,2 2,9 11,8 4,2-11,9 12,2-54,4 29 28 26 41 5 4 13/6/2015 2,0 9,0 3,6 3,2 11,8 9,6-13,7 14,8-52,7 32 30 27 48 2-1 17/6/2015 1,9 11,0 3,6 3,1 11,0 9,8-10,7 15,8-47,5 32 30 28 45 3 0

88 ΕΛ.Γ.Α.-ΚΕ.Μ.Ε. ΕΤΗΣΙΑ ΕΚΘΕΣΗ ΕΘΝΙΚΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ ΧΑΛΑΖΙΚΗΣ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ 2015 06:00 UTC CB (km) CT (km) 0 C (km) WBZ (km) ΗT P (km) EL (km) T500 ( C) T850 ( C) TTP ( C) Tmax ( C) Tconv ( C) KI TTI SWI LI 18/6/2015 1,5 9,0 3,3 3,1 10,1 9,5-14,9 11,6-44,6 26 26 29 47 2-2 20/6/2015 2,0 9,0 3,2 2,9 11,2 4,0-14,5 13,0-50,0 29 27 31 48 2 1 21/6/2015 2,0 9,5 3,3 3,1 11,6 9,7-14,7 10,8-48,0 24 28 33 51-1 -3 24/6/2015 1,8 9,0 4,0 2,5 11,3 9,0-12,7 13,0-49,4 30 29 1 46 2 5 28/6/2015 2,0 10,0 3,1 2,9 11,2 4,7-14,1 11,8-52,4 30 27 30 47 2 1 29/6/2015 1,9 9,0 3,3 3,0 11,0 5,2-13,3 12,6-52,9 27 28 29 45 3 2 30/6/2015 1,8 9,0 3,3 2,9 11,1 7,8-13,7 13,0-51,1 26 29 30 46 3 0 1/7/2015 1,0 10,3 3,2 3,1 10,5 7,0-14,5 10,8-51,7 25 25 31 46 2 0 10/7/2015 2,0 10,0 4,1 3,7 15,1 9,7-11,1 17,6-55,3 32 34 40 53-4 -3 30/7/2015 2,5 10,5 4,8 3,6 15,6 11,8-4,5 21,8-61,1 39 39 18 40 3 0 31/7/2015 2,5 10,4 1,4 3,7 16,1 10,8-9,7 21,6-61,4 37 39 31 48 0-6 3/8/2015 2,0 10,0 4,3 3,8 15,5 10,2-8,7 16,6-60,3 34 33 33 46 0-2 5/8/2015 2,5 10,4 3,7 3,4 10,8 11,0-10,1 19,0-45,3 36 35 31 48 0-4 6/8/2015 2,2 10,5 3,8 3,5 15,8 10,6-10,7 18,2-59,0 33 34 29 45 3-3 7/8/2015 1,5 11,0 4,1 3,7 15,7 9,9-9,3 18,2-60,1 34 33 28 43 4-1 10/8/2015 2,2 10,0 3,8 3,5 11,3 9,5-9,1 16,4-46,9 38 33 29 43 4 0 12/8/2015 2,5 9,0 3,9 3,5 12,7 4,6-9,9 19,0-53,8 35 36 29 45 3 1 13/8/2015 2,4 11,0 3,9 3,4 12,2 10,8-9,5 19,2-55,1 35 35 29 47 1-2 14/8/2015 1,8 12,0 3,9 3,6 12,0 12,0-9,7 18,6-52,4 33 33 35 47 0-6 16/8/2015 2,4 11,0 4,2 3,5 12,0 10,8-9,1 20,4-53,3 35 37 26 48 1-2 20/8/2015 1,9 10,0 4,1 3,2 12,3 10,1-8,3 16,4-54,9 32 33 19 40 5 0 21/8/2015 1,3 10,5 4,1 3,7 14,4 10,8-9,9 14,2-56,7 29 28 35 47-1 -2

3. ΠΙΝΑΚΕΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΩΝ ΔΕΔΟΜΕΝΩΝ 89 06:00 UTC CB (km) CT (km) 0 C (km) WBZ (km) ΗT P (km) EL (km) T500 ( C) T850 ( C) TTP ( C) Tmax ( C) Tconv ( C) KI TTI SWI LI 22/8/2015 1,5 9,2 3,6 3,4-8,9-13,1 13,2-27 28 33 48 0-1 6/9/2015 3,0 8,0 4,4 3,6 10,0 8,2-9,9 21,4-59,5 37 41 25 45 2-1 10/9/2015 1,0 5,0 3,9 3,6 13,3 7,0-10,7 11,6-60,2 26 26 29 44 2 2 11/9/2015 1,0 9,5 4,0 3,7 12,2 10,7-9,7 14,0-55,9 29 26 30 45 1-1 20/9/2015 2,3 9,0 4,3 3,4 12,6 10,6-11,1 16,0-58,0 30 35 26 47 1-1 24/9/2015 1,5 11,0 3,5 3,3 11,1 11,2-12,7 13,6-53,1 27 28 34 47 1-1 MIN 1,0 2,0 1,4 1,9 9,3 2,0-24,5 2,8-61,4 15 14 1 40-4 -6 MAX 3,0 12,0 4,8 3,8 16,1 12,0-4,5 22,0-44,6 39 41 40 57 6 9 AVER 1,9 9,5 3,5 3,1 11,9 8,4-13,3 14,1-54,3 29,4 29,9 26,5 47,2 1,6-0,5 SD 0,5 1,7 0,7 0,5 1,7 2,6 4,0 4,3 4,1 4,8 5,3 7,6 3,4 2,0 2,8 Πίνακας 3.5.2. Απόλυτες τιμές και στατιστικά ατμοσφαιρικών παραμέτρων στις 06:00 UTC για τις 47 ημέρες σποράς στο διάστημα 20/3/2015 έως 30/9/2015. 06:00 UTC B+ (J/Kg) B- (J/Kg) UVV (m/s) PW (in) cap ( C) ΤΕΙ SWEAT EHI BRN SRhel (m/s) 2 +shr X10-3 s -1 SRdir ( ) 6/4/2015 0 0 0 0,82 2,6 0,6 236 0,00 0 187 3 128 13/4/2015 23 240 7 0,48 2,7 8,4 69 0,00 0 11 2 107 30/4/2015 0 0 0 0,59 9,4 0,3 49 0,00 0-57 3 147 7/5/2015 23 240 7 0,97 10,2 4,9 93 0,00 1 5 1 154 9/5/2015 447 15 30 1,10 1,3 8,2 322 0,06 29 28 2 164 10/5/2015 59 15 11 0,93 3,8 6,8 20 0,00 18 10 1-181 11/5/2015 14 58 5 0,82 3,0 3,1 95 0,00 6 6 4 17 19/5/2015 567 15 34 0,82 4,1 11,7 166 0,08 29-1 1-296 20/5/2015 1251 88 50 1,10 4,8 16,4 293 0,27 122 24 1-257

90 ΕΛ.Γ.Α.-ΚΕ.Μ.Ε. ΕΤΗΣΙΑ ΕΚΘΕΣΗ ΕΘΝΙΚΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ ΧΑΛΑΖΙΚΗΣ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ 2015 06:00 UTC B+ (J/Kg) B- (J/Kg) UVV (m/s) PW (in) cap ( C) ΤΕΙ SWEAT EHI BRN SRhel (m/s) 2 +shr X10-3 s -1 SRdir ( ) 21/5/2015 336 38 26 0,95 4,3 8,7 186 0,07 15 41 4 149 24/5/2015 161 28 18 0,94 4,2 17,7 222 0,01 15-4 2 42 27/5/2015 57 41 11 1,01 2,7 3,8 66 0,00 19-1 1-105 4/6/2015 5 93 3 0,98 3,0 3,2 110 0,00 0 42 3 114 5/6/2015 109 133 15 0,97 4,6 8,4 120 0,01 6 21 2-246 6/6/2015 575 52 34 1,17 3,0 13,1 116 0,13 30 52 3-234 9/6/2015 0 0 0 1,05 3,2 11,6 100 0,00 0 53 4 152 11/6/2015 36 75 8 1,09 4,0 5,9 97 0,00 7 14 2 90 13/6/2015 229 170 21 1,07 4,7 10,9 83 0,03 16 24 1-175 17/6/2015 381 61 28 1,12 4,8 14,5 127 0,01 17-6 1 77 18/6/2015 562 15 34 1,22 2,4 8,6 102 0,00 42-23 0 131 20/6/2015 2 61 2 1,18 4,0 2,0 93 0,00 0 24 2 147 21/6/2015 831 5 41 1,32 1,7 11,0 293 0,10 57 27 2 119 24/6/2015 0 0 0 0,90 6,8 10,8 113 0,00 0-1998 0 151 28/6/2015 57 51 11 1,10 4,0 5,3 110 0,01 7 20 5 144 29/6/2015 27 72 7 1,15 3,8 4,9 90 0,00 36 4 1 50 30/6/2015 195 31 20 1,18 4,2 7,6 96 0,00 37-3 1 78 1/7/2015 199 5 20 1,33 3,5 6,3 110 0,01 81 7 2 89 10/7/2015 574 47 34 1,59 3,1 16,9 249 0,02 115-10 0-335 30/7/2015 818 110 40 1,34 6,5 22,8 218 0,01 399 0 1 14 31/7/2015 1547 64 56 1,45 5,5 12,5 116 0,42 89 46 3-200 3/8/2015 652 107 36 1,65 3,9 12,6 161 0,04 58 15 0 167 5/8/2015 1444 171 54 1,35 15,5 13,0 137 0,27 156 47 3-222

3. ΠΙΝΑΚΕΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΩΝ ΔΕΔΟΜΕΝΩΝ 91 06:00 UTC B+ (J/Kg) B- (J/Kg) UVV (m/s) PW (in) cap ( C) ΤΕΙ SWEAT EHI BRN SRhel (m/s) 2 +shr X10-3 s -1 SRdir ( ) 6/8/2015 909 71 43 1,32 5,6 13,3 95 0,39 49 77 5-192 7/8/2015 438 66 30 1,25 6,6 12,1 131 0,36 9 159 6-221 10/8/2015 355 69 27 1,29 5,4 13,5 104 0,00 69-4 1 201 12/8/2015 11 97 5 1,25 3,3 4,6 82 0,00 41-3 1-83 13/8/2015 683 198 37 1,36 7,1 9,6 116 0,01 360 4 1-216 14/8/2015 2191 131 66 1,51 5,9 23,0 131 0,01 1368 0 1-151 16/8/2015 367 83 27 1,37 7,8 8,7 258 0,00 836 2 1 68 20/8/2015 264 76 23 1,26 2,7 9,3 280 0,04 14 29 3 112 21/8/2015 905 14 43 1,55 1,5 17,0 186 0,05 128 6 2 74 22/8/2015 246 23 22 1,36 2,2 5,7 140 0,01 24 0 2 95 6/9/2015 74 200 12 1,15 7,8 10,6 144 0,05 1 140 10 132 10/9/2015 0 0 0 1,62 1,9 5,3 364 0,00 0 361 8 168 11/9/2015 499 2 32 1,42 2,3 13,0 200 0,04 29 16 2 108 20/9/2015 363 47 27 1,28 3,7 12,8 129 0,04 42 27 2 177 24/9/2015 1292 4 51 1,50 1,0 9,3 271 0,10 189 11 2 100 MIN 0 0 0 0,5 1,0 0,3 20 0,0 0-1998 0-335 MAX 2191 240 66 1,7 15,5 23,0 364 0,4 1368 361 10 201 AVER 420,8 67,7 23,6 1,2 4,5 9,8 150,8 0,1 97,1-12,1 2,3 11,7 SD 488,8 64,3 17,3 0,3 2,6 5,1 78,4 0,1 236,0 303,1 2,0 160,6

92 ΕΛ.Γ.Α.-ΚΕ.Μ.Ε. ΕΤΗΣΙΑ ΕΚΘΕΣΗ ΕΘΝΙΚΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ ΧΑΛΑΖΙΚΗΣ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ 2015 3.6. ΒΑΘΜΟΝΟΜΗΣΗ ΧΑΛΑΖΟΜΕΤΡΩΝ Κ. Τσιτουρίδης, Κ.Αμαραντίδης Το Χαλαζόμετρο είναι ένα απλό όργανο στην επιφάνεια του οποίου κατά τη διάρκεια μιας χαλαζόπτωσης οι χαλαζόκοκκοι δημιουργούν βαθουλώματα. Η μεθοδολογία βάσει της οποίας εξάγονται πληροφορίες για τα χαρακτηριστικά της χαλαζόπτωσης καλείται ανάλυση χαλαζομέτρου. Διεθνώς υπάρχουν δύο διακριτές τεχνικές ανάλυσης, η «Τεχνική Προσαρμογής Ενέργειας - Energy Matching Technique» και η «Τεχνική Ακτίνας Καμπυλότητας Radius of Curvature Technique». Στο Εθνικό Πρόγραμμα Χαλαζικής Προστασίας με Εναέρια Μέσα χρησιμοποιείται η Τεχνική Προσαρμογής Ενέργειας EM, η οποία χρησιμοποιείται επίσης σε όλη την Ευρώπη, τον Καναδά και άλλες χώρες, ενώ Τεχνική Ακτίνας Καμπυλότητας RC χρησιμοποιείται κυρίως στις Ηνωμένες Πολιτείες Αμερικής. Για την ανάλυση χαλαζομέτρων με την Τεχνική Προσαρμογής Ενέργειας απαιτείται η «Εξίσωση Βαθμονόμησης», ένα πολυώνυμο του οποίου η ανεξάρτητη μεταβλητή είναι η διάμετρος του βαθουλώματος που προκάλεσε ο χαλαζόκοκκος στην επιφάνεια του χαλαζομέτρου, η δε εξαρτημένη μεταβλητή είναι η διάμετρος του χαλαζοκόκκου που προκάλεσε το βαθούλωμα. Μια πολύ ικανοποιητική μορφή εξίσωσης βαθμονόμησης, η οποία έχει υιοθετηθεί στα περισσότερα δίκτυα χαλαζομέτρων διεθνώς, είναι το πολυώνυμο πρώτου βαθμού της μορφής: D=A+B*d όπου D είναι η διάμετρος του χαλαζοκόκκου και d είναι η διάμετρος του αποτυπώματος. Οι παράμετροι Α και Β προσδιορίζονται πειραματικά. Η εκπόνηση της εξίσωσης βαθμονόμησης γίνεται βάσει ορισμένων παραδοχών. Οι παραδοχές αυτές αναφέρονται στη διεθνή βιβλιογραφία και έχουν γίνει αποδεκτές στο Εθνικό Πρόγραμμα Χαλαζικής Προστασίας με Εναέρια Μέσα, από την έναρξη λειτουργίας του. Μια εμπεριστατωμένη παρουσίασή τους περιέχεται στην Ετήσια Έκθεση του 1988 (1988 Annual Report of the Greek National Hail Suppression Program). Συνοπτικά οι παραδοχές, βάσει των οποίων παράγονται οι εξισώσεις βαθμονόμησης και γίνεται η ανάλυση των χαλαζομέτρων, είναι οι εξής: 1. Οι χαλαζόκοκκοι έχουν σφαιρικό σχήμα. 2. Οι χαλαζόκοκκοι είναι συμπαγείς (rigid) και δε διασπώνται κατά την κρούση τους στην επιφάνεια του χαλαζομέτρου. 3. Οι χαλαζόκοκκοι πέφτουν κατακόρυφα με την οριακή τους ταχύτητα 4. Κάθε χαλαζόκοκκος πλήττει την επιφάνεια του χαλαζομέτρου μόνο μια φορά. 5. Η πυκνότητα του χαλαζιού είναι ρh=0.89g/cm 3. 6. Η τιμή του συντελεστή αεροδυναμικής οπισθέλκουσας (drag coefficient) των χαλαζοκόκκων είναι Cdh=0.60. Όταν οι χαλαζόκοκκοι πέφτουν υπό γωνία λόγω του ανέμου, το αποτύπωμα δεν είναι κυκλικό αλλά ελλειπτικό. Η ελλειπτικότητα οφείλεται στην οριζόντια, λόγω ανέμου,

3. ΠΙΝΑΚΕΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΩΝ ΔΕΔΟΜΕΝΩΝ 93 συνιστώσα της ταχύτητας και για τον υπολογισμό της διαμέτρου του χαλαζοκόκκου λαμβάνεται υπόψη η ελάχιστη διάμετρος του αποτυπώματος. Η βαθμονόμηση των χαλαζομέτρων, γίνεται βάσει των ανωτέρω παραδοχών και της αρχής: όταν δύο σφαίρες ίδιας διαμέτρου, ανεξάρτητα από το υλικό κατασκευής τους, πέφτουν στην επιφάνεια ενός χαλαζομέτρου με την ίδια κινητική ενέργεια, αφήνουν αποτυπώματα ίδιας διαμέτρου. Βάσει των παραδοχών η μάζα m ενός χαλαζοκόκκου διαμέτρου D δίνεται από την εξίσωση m=(4/3)*π*(d/2) 3 *ρh, όπου ρh είναι η πυκνότητα του χαλαζιού, για την οποία γίνεται δεκτή η τιμή 0.89g/cm 3. Για κάθε διάμετρο D υπολογίζεται η οριακή ταχύτητα vορ του χαλαζοκόκκου, οπότε, με υπολογισμένη ήδη τη μάζα m του χαλαζόκοκκου, υπολογίζονται η κινητική ενέργεια Κ από την εξίσωση Κ=(1/2)*m* vορ 2 και η ορμή Μ από την εξίσωση M=m* vορ. Η οριακή ταχύτητα ενός χαλαζοκόκκου διαμέτρου D, δίνεται από τον τύπο: v 4 ( 3 h a C a ) g D dh όπου ρh είναι η πυκνότητα του χαλαζιού, ρa είναι η πυκνότητα του ατμοσφαιρικού αέρα, g η επιτάχυνση της βαρύτητας στην περιοχή του χαλαζομέτρου, και Cdh είναι ο συντελεστής αεροδυναμικής οπισθέλκουσας (drag coefficient) του χαλαζιού. Η διαδικασία βαθμονόμησης περιλαμβάνει τη διαδοχική ρίψη δώδεκα ατσάλινων σφαιρών στην επιφάνεια των χαλαζομέτρων. Για κάθε σφαίρα πραγματοποιούνται δέκα (10) ρίψεις από προκαθορισμένο ύψος. Τα χαλαζόμετρα με τα αποτυπώματα των σφαιρών βαθμονόμησης μελανώνονται, σαρώνονται με ψηφιακό σαρωτή και οι ψηφιακές εικόνες χρησιμοποιούνται για τη μέτρηση της διαμέτρου των αποτυπωμάτων με το λογισμικό ImageProPlus. Βάσει των τιμών που προκύπτουν, εκπονείται η εξίσωση βαθμονόμησης με χρήση της μεθόδου της απλής παλινδρόμησης. Κατά την επιχειρησιακή περίοδο 2015 του Εθνικού Προγράμματος Χαλαζικής Προστασίας με Εναέρια Μέσα επλήγησαν 87 χαλαζόμετρα σε 14 διαφορετικές ημέρες. Στο δίκτυο χαλαζομέτρων χρησιμοποιήθηκε υλικό χαλαζομέτρων από πέντε (5) διαφορετικές παρτίδες, εκ των οποίων η μια ήταν η τέταρτη από την προμήθεια του 2014 και οι υπόλοιπες τέσσερις από προμήθεια του 2015. Το υλικό προμήθειας 2014 ήταν τύπου Maestro XPS της εταιρείας FIBRAN, πάχους 25mm, ενώ οι τέσσερις παρτίδες υλικού προμήθειας 2015 ήταν τύπου Wallmate της εταιρείας DOW, πάχους 30mm. Από τα χαλαζόμετρα της τέταρτης παρτίδας του 2014, τα τρία (3) κατέγραψαν χαλάζι. Πρόκειται για τα χαλαζόμετρα 69 και 85 που κατέγραψαν χαλάζι την 7 η Μαΐου 2015 και το χαλαζόμετρο 63 που κατέγραψε χαλάζι τη 10 η Μαΐου 2015. Η εξίσωση που αντιστοιχεί στα χαλαζόμετρα αυτά έχει παραμέτρους Α=3,591 και Β=0,909. Στον κατωτέρω Πίνακα 3.6.1 παρουσιάζονται οι παράμετροι Α και Β των εξισώσεων βαθμονόμησης των τεσσάρων παρτίδων του 2015, καθώς και ο συντελεστής συσχέτισης r. Ο Πίνακας 3.6.2 περιέχει όλα τα χαλαζόμετρα που κατέγραψαν χαλάζι κατά τη περίοδο

94 ΕΛ.Γ.Α.-ΚΕ.Μ.Ε. ΕΤΗΣΙΑ ΕΚΘΕΣΗ ΕΘΝΙΚΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ ΧΑΛΑΖΙΚΗΣ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ 2015 από 20 Μαρτίου 2015 έως και 30 Σεπτεμβρίου 2015. Ο Κωδικός Χαλαζομέτρου στον Πίνακα 3.6.2 περιλαμβάνει την ημερομηνία χαλαζόπτωσης, οκτώ (8) πρώτα ψηφία και τον αριθμό του χαλαζομέτρου, τρία (3) τελευταία ψηφία. Πίνακας 3.6.1. Εξισώσεις βαθμονόμησης 2015. Παράμετρος / Παρτίδα A B r Παρτίδα 1 (Π1-2015) 3.690235186 0.925326016 0.998928729 Παρτίδα 2 (Π2-2015) 3.765652959 0.924000052 0.998914683 Παρτίδα 3 (Π3-2015) 3.95161606 0.91674609 0.998035052 Παρτίδα 4 (Π4-2015) 3.606053728 0.934798046 0.998737293 Πίνακας 3.6.2. Εξισώσεις βαθμονόμησης χαλαζομέτρων 2015 Κωδικός Κωδικός α/α Παρτίδα Υλικού α/α χαλαζομέτρου χαλαζομέτρου Παρτίδα Υλικού 1 20150507056 Π1-2015 45 20150731129 Π2-2015 2 20150507069 Π4-2014 46 20150731148 Π3-2015 3 20150507085 Π4-2014 47 20150731150 Π3-2015 4 20150507091 Π1-2015 48 20150731156 Π3-2015 5 20150507100 Π1-2015 49 20150803050 Π3-2015 6 20150510062 Π1-2015 50 20150803056 Π3-2015 7 20150510063 Π4-2014 51 20150805049 Π4-2015 8 20150510064 Π1-2015 52 20150805052 Π4-2015 9 20150510157 Π1-2015 53 20150805062 Π4-2015 10 20150520062 Π1-2015 54 20150805064 Π4-2015 11 20150524067 Π1-2015 55 20150805066 Π4-2015 12 20150524071 Π1-2015 56 20150806007 Π3-2015 13 20150524095 Π1-2015 57 20150806060 Π3-2015 14 20150524100 Π1-2015 58 20150806116 Π3-2015 15 20150524101 Π1-2015 59 20150806117 Π4-2015 16 20150524102 Π1-2015 60 20150806119 Π3-2015 17 20150524129 Π1-2015 61 20150806131 Π4-2015 18 20150525038 Π1-2015 62 20150806151 Π3-2015

3. ΠΙΝΑΚΕΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΩΝ ΔΕΔΟΜΕΝΩΝ 95 α/α Κωδικός χαλαζομέτρου Παρτίδα Υλικού α/α Κωδικός χαλαζομέτρου Παρτίδα Υλικού 19 20150617019 Π2-2015 63 20150807001 Π4-2015 20 20150617020 Π2-2015 64 20150807007 Π4-2015 21 20150617072 Π2-2015 65 20150807016 Π4-2015 22 20150617075 Π2-2015 66 20150807031 Π4-2015 23 20150617081 Π2-2015 67 20150807060 Π4-2015 24 20150617095 Π1-2015 68 20150807121 Π4-2015 25 20150617098 Π2-2015 69 20150911002 Π2-2015 26 20150617100 Π1-2015 70 20150911008 Π4-2015 27 20150617102 Π2-2015 71 20150911020 Π1-2015 28 20150617103 Π2-2015 72 20150911038 Π4-2015 29 20150617131 Π1-2015 73 20150911148 Π1-2015 30 20150617158 Π2-2015 74 20150911149 Π1-2015 31 20150630020 Π2-2015 75 20150920069 Π4-2015 32 20150630074 Π2-2015 76 20150920076 Π3-2015 33 20150630118 Π3-2015 77 20150920080 Π4-2015 34 20150630143 Π3-2015 78 20150920082 Π2-2015 35 20150731011 Π3-2015 79 20150920083 Π2-2015 36 20150731012 Π3-2015 80 20150920084 Π3-2015 37 20150731070 Π3-2015 81 20150920090 Π4-2015 38 20150731073 Π3-2015 82 20150920126 Π4-2015 39 20150731078 Π2-2015 83 20150920127 Π4-2015 40 20150731082 Π3-2015 84 20150920128 Π2-2015 41 20150731099 Π3-2015 85 20150920130 Π2-2015 42 20150731107 Π3-2015 86 20150920157 Π2-2015 43 20150731114 Π3-2015 87 20150920159 Π4-2015 44 20150731124 Π3-2015

96 ΕΛ.Γ.Α.-ΚΕ.Μ.Ε. ΕΤΗΣΙΑ ΕΚΘΕΣΗ ΕΘΝΙΚΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ ΧΑΛΑΖΙΚΗΣ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ 2015 3.7. ΥΠΟΣΤΗΡΙΞΗ ΔΙΚΤΥΟΥ ΧΑΛΑΖΟΜΕΤΡΩΝ Α.Μυλοθροπούλου, Ν. Πασχαλίδης, Δ.Δέλλιου και Κ. Αμαραντίδης Πίνακας 3.7.1. Συντήρηση δικτύου χαλαζομέτρων-αλλαγές χαλαζομέτρων. Ημερομηνία αλλαγής Ημερομηνία καταιγίδας Είδος αλλαγής Συνολικός αριθμός χαλαζομέτρων 16/03/15 Κανονική 20 17/03/15 Κανονική 20 18/03/15 Κανονική 31 20/03/15 Κανονική 23 24/03/15 Κανονική 31 26/03/15 Κανονική 29 14/04/15 Καταιγίδα 6 04/05/15 Κανονική 20 05/05/15 Κανονική 20 06/05/15 Κανονική 17 07/05/15 Κανονική 14 08/05/15 Κανονική 41 09/05/15 07/05/15 Καταιγίδα 29 11/05/15 10/08/15 Καταιγίδα 8 Κανονική 17 12/05/15 Κανονική 12 13/05/15 Κανονική 10 14/05/15 Κανονική 14 15/05/15 Κανονική 12 20/05/15 19/05/15 Καταιγίδα 3 22/05/15 20-21/05/15 Καταιγίδα 10 25/05/15 09/05/15 Καταιγίδα 23 26/05/15 08/08/14 Καταιγίδα 3 Κανονική 14 05/06/15 04/06/15 Καταιγίδα 25 06/06/15 05/06/15 Καταιγίδα 16

3. ΠΙΝΑΚΕΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΩΝ ΔΕΔΟΜΕΝΩΝ 97 Ημερομηνία αλλαγής Ημερομηνία καταιγίδας Είδος αλλαγής Συνολικός αριθμός χαλαζομέτρων 07/06/15 06/06/15 Καταιγίδα 10 12/06/15 11/06/15 Καταιγίδα 11 Κανονική 20 14/06/15 13/06/15 Καταιγίδα 18 15/06/15 Κανονική 28 16/06/15 Κανονική 16 18/06/15 17/06/15 Καταιγίδα 63 19/06/15 18/06/15 Καταιγίδα 49 21/06/15 20/06/15 Καταιγίδα 4 22/06/15 21/06/15 Καταιγίδα 12 Κανονική 6 25/06/15 24/06/15 Καταιγίδα 10 01/07/15 11/07/15 01/08/15 02/08//15 04/08//15 30/06/15 Καταιγίδα 47 Κανονική 10 03/07/15 Καταιγίδα 1 03/07/15, 10/07/15 Καταιγίδα 1 10/07/15 Καταιγίδα 5 31/07/15 Καταιγίδα 26 Κανονική 5 31/07/15 Καταιγίδα 34 Κανονική 24 03/08/15 Καταιγίδα 9 Κανονική 29 06/08/15 05/08/15 Καταιγίδα 22 07/08/15 06/08/15 Καταιγίδα 71 08/08/15 07/08/15 Καταιγίδα 15 09/08/15 07/08/15 Καταιγίδα 35 10/08/15 06/08/15 Καταιγίδα 4 07/08/15 Καταιγίδα 16

98 ΕΛ.Γ.Α.-ΚΕ.Μ.Ε. ΕΤΗΣΙΑ ΕΚΘΕΣΗ ΕΘΝΙΚΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ ΧΑΛΑΖΙΚΗΣ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ 2015 Ημερομηνία αλλαγής Ημερομηνία καταιγίδας Είδος αλλαγής Συνολικός αριθμός χαλαζομέτρων 15/08/15 14/08/15 Καταιγίδα 12 Κανονική 7 18/08/15 16/08/15 Καταιγίδα 10 2308/15 24/0815 14/09/15 15/09/15 21/09/15 19/08/15 20/08/15 21/08/15 19/08/15, 20/08/15, 21/08/15 Καταιγίδα 20 Κανονική 9 Καταιγίδα 10 Κανονική 9 11/09/15 Καταιγίδα 22 Κανονική 9 11/09/15 Καταιγίδα 17 Κανονική 15 20/15/09 Καταιγίδα 15 25/09/15 24/09/15 Καταιγίδα 9 16

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑΤΑ 99 4. ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ Browning, K.A., 1977: The structure and mechanisms of hailstorms. In Hail: A review of hail and hail suppression, G.B. Foote and G.A. Knight (Eds), Meteor. Monogr. 16, No 38, p. 1-43. Dalezios N.R., M.V. Sioutas and T.S. Karacostas, 1991: A systematic hailpad calibration procedure for operational hail suppression in Greece. Meteorol., Atmos. Phys., 45, 101-111. Dixon M. and G. Wiener, 1993: TITAN: Thunderstorm Identification, Tracking, Analysis and Nowcasting. A radar based Methodology. J. Atmos. and Ocean. Technol., 10, 6, 785-797. Hart J.A. and J. Korotky, 1991: The SHARP Workstation v1.50. NOAA/NWS, Forecast office. Charleston, West Virginia, 62pp. Karacostas T. S., 1984: The design of the Greek National Hail Suppression Program. Proceedings, 9 th Conference on Weather Modification. Utah, 26-27. Karacostas T. S., 1989: The Greek National Hail Suppression Program: Design and conduct of the experiment. Proc., 5 th WMO Scientific Conf. on Wea. Modif. and Applied Cloud Physics, Beijing, China, 605-608. Schaefer, V. J., 1949: The formation of ice crystals in the laboratory and the atmosphere. Chem. Rev., Vol. 44, no 2, pp 291-320. Sioutas M., 1991: Hailfall measurements by the Greek National Hail Suppression Project. Proceedings 2 nd Yugoslav Conference on Weather Modification, Mavrovo, Yugoslavia, 2-4 Apr. 1991. Tsagalidis E., Hatzi E., Boucouvala D., April 2006: Comparison of the hailstorm characteristics between two different areas in Greece. Journal of Weather Modification, Volume 38, p.11-15. Tzoumaki S., Tsagalidis E., Hatzi E., Dimoutsi S., April 2006: Seeding operations in the