«ΑΝΑΜΟΡΦΩΣΗ ΠΡΟΠΤΥΧΙΑΚΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ ΣΠΟΥΔΩΝ ΣΧΟΛΗΣ ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΩΝ ΜΗΧΑΝΙΚΩΝ ΕΜΠ» Συνοπτική Παρουσίαση 8 Ιουλίου 2008 Αντικείμενο της παρούσας έκθεσης είναι η παρουσίαση και αξιολόγηση των αποτελεσμάτων του προγράμματος «Αναμόρφωση Προπτυχιακού Προγράμματος Σπουδών της Σχολής Αρχιτεκτόνων Μηχανικών ΕΜΠ». Σύμφωνα με το Έντυπο Υποβολής του Προγράμματος, η αναμόρφωση του προγράμματος σπουδών επικεντρώνεται πάνω στους άξονες: 1. Της περαιτέρω ένταξης της Πληροφορικής και των Νέων Τεχνολογιών στο Πρόγραμμα Σπουδών, τόσο ως προς τη μέθοδο και τον τρόπο διδασκαλίας, όσο και ως προς το ίδιο το αντικείμενο των μαθημάτων. 2. Της ευαισθητοποίησης σε θέματα διαχείρισης και προστασίας του περιβάλλοντος και της μεγαλύτερης επαφής με τα νέα διεπιστημονικά πεδία που προκύπτουν από τη σύνδεση των ζητημάτων της αρχιτεκτονικής και της πολεοδομίας με τις επιστήμες του περιβάλλοντος. Η προτεινόμενη αναμόρφωση λοιπόν του ισχύοντος προγράμματος σπουδών, στοχεύει στην ενίσχυση και εξέλιξη του εργαστηριακού και σεμιναριακού χαρακτήρα των σπουδών. Ειδικότερα, στις δράσεις του προγράμματος περιλαμβάνονται : 1. Η αναμόρφωση δύο υποχρεωτικών εισαγωγικών μαθημάτων σε θεωρία και μεθοδολογία πληροφορικής και την προσθήκη ενός νέου. 2. Η εισαγωγή βοηθητικής διδασκαλίας για το ψηφιακό περιεχόμενο των μαθημάτων. 3. Η εισαγωγή ομάδας τεσσάρων εξειδικευμένων μαθημάτων κατ επιλογήν υποχρεωτικών, που αναδεικνύουν τη σύνδεση των ζητημάτων της αρχιτεκτονικής και της πολεοδομίας με την πληροφορική και τις νέες τεχνολογίες. 4. Η αναμόρφωση πέντε μαθημάτων, υποχρεωτικών ή κατ επιλογήν υποχρεωτικών, προς την κατεύθυνση των Τεχνολογιών Πληροφορικής και Επικοινωνιών 5. Η αναμόρφωση δύο μαθημάτων και η προσθήκη ενός νέου για ζητήματα περιβαλλοντικού σχεδιασμού, διαχείρισης και προστασίας και βιώσιμου αρχιτεκτονικού σχεδιασμού. 6. Η ηλεκτρονική τεκμηρίωση ενός μεγάλου όγκου εκπαιδευτικού υλικού και η δημιουργία ηλεκτρονικού εγχειριδίου αρχιτεκτονικής τεχνολογίας. 7. Η εγκαθίδρυση συστήματος διαρκούς παρακολούθησης, ελέγχου και αξιολόγησης του προγράμματος σπουδών της Σχολής. 1
Η Επιτροπή Προπτυχιακών Σπουδών της Σχολής Αρχιτεκτόνων σε σειρά συνεδριάσεών της, αποφάσισε να προχωρήσει ενέργειες, στα πλαίσια του ΕΠΕΑΕΚ ΙΙ, σε ορισμένα Πακέτα Εργασίας. Η παρούσα έκθεση επιδιώκει την καταγραφή και αξιολόγηση των αποτελεσμάτων ανά Πακέτο Εργασίας. Πακέτο Εργασίας 1 Πρακτικά συνεδριάσεων Επιτροπής Προπτυχιακών Σπουδών για τα ακαδημαϊκά έτη 2002-03, 2003-04 και 2004-05 Τα πρακτικά των συνεδριάσεων της Επιτροπής Προπτυχιακών Σπουδών για τα ακαδημαϊκά έτη 2002-03, 2003-04 και 2004-05 διατίθενται σε έντυπη και ηλεκτρονική μορφή. Επίσης, τα πρακτικά των συνεδριάσεων της Επιτροπής Προπτυχιακών Σπουδών για τα ακαδημαϊκά έτη 1999-2000, 2000-01 και 2001-02 διατίθενται σε έντυπη και ηλεκτρονική μορφή. Συγκέντρωση και επεξεργασία στατιστικών στοιχείων και ερωτηματολογίων Στατιστικά στοιχεία και ερωτηματολόγια για την πορεία των μαθημάτων που δημιουργήθηκαν ή αναμορφώθηκαν στα πλαίσια του προγράμματος περιλαμβάνονται στους φακέλους των μαθημάτων. Επίσης, αναλυτικές καταστάσεις εγγεγραμμένων και βαθμολογιών για το σύνολο των μαθημάτων που δημιουργούνται ή αναμορφώνονται από το ΕΠΕΑΕΚ είναι διαθέσιμες από τη Γραμματεία της Σχολής. Επίσης, είναι διαθέσιμα συμπληρωμένα ερωτηματολόγια αξιολόγησης της πορείας των μαθημάτων αυτών από τους περισσότερους από τους διδάσκοντες. Συγκέντρωση και επεξεργασία αντίστοιχου εκπαιδευτικού υλικού από άλλα Τμήματα της Ελλάδα και του εξωτερικού Η επιστημονική γραμματεία του προγράμματος έχει συγκεντρώσει και μελετήσει Οδηγούς Σπουδών από άλλα Τμήματα Αρχιτεκτόνων της χώρας (Θεσσαλονίκη, Βόλος, Ξάνθη). Ταυτόχρονα, έχει μελετήσει εκτενώς το παρεχόμενο εκπαιδευτικό υλικό από τις ιστοσελίδες τμημάτων του εξωτερικού. Πακέτα Εργασίας 2, 4, 5 και 6 Όπως έχει ήδη αναφερθεί, μέσω του προγράμματος «Αναμόρφωση του προπτυχιακού προγράμματος σπουδών της Σχολής Αρχιτεκτόνων Μηχανικών» μεγαλύτερη έμφαση δίνεται στα μαθήματα που άπτονται θεμάτων σχετικών με την πληροφική και το περιβάλλον. Συγκεκριμένα, τα μαθήματα που εισάχθηκαν ή αναμορφώθηκαν μέσω του ΕΠΕΑΕΚ είναι τα ακόλουθα: - «Πληροφορική και Αρχιτεκτονική», υποχρεωτικό μάθημα 2ου εξαμήνου 2
- «Ειδικά Θέματα Πληροφορικής 1 Το ηλεκτρονικό γραφείο του αρχιτέκτονα», κατ επιλογήν υποχρεωτικό μάθημα 5ου εξαμήνου - «Ειδικά Θέματα Πληροφορικής 2», κατ επιλογήν υποχρεωτικό μάθημα 6ου εξαμήνου - «Υπαίθριοι Χώροι και Φύση στην Πόλη», κατ επιλογήν υποχρεωτικό μάθημα 7ου εξαμήνου «Γεωμετρικές Απεικονίσεις και Πληροφορική», υποχρεωτικό μάθημα 3ου εξαμήνου - «Γεωμετρία και Ολογραφία», κατ επιλογήν υποχρεωτικό μάθημα 6ου εξαμήνο - «Περιβάλλον, Τοπίο και Αρχιτεκτονική», κατ επιλογήν υποχρεωτικό μάθημα 8ου εξαμήνου - «Ψηφιακή Τεκμηρίωση και Διαχείριση Πληροφορίας στο Σχεδιασμό και την Κατασκευή Εργαστηριακή εφαρμογή στις αποκαταστάσεις κτιρίων», κατ επιλογήν υποχρεωτικό μάθημα 9ου εξαμήνου - «Εισαγωγή στην Πληροφορική», υποχρεωτικό μάθημα 1ου εξαμήνου - «Φως και Αρχιτεκτονική-Προσομοίωση φυσικού και τεχνητού φωτός σε στατικά ψηφιακά μοντέλα», κατ επιλογήν υποχρεωτικό μάθημα 8ου εξαμήνου - «Κίνηση και Αντίληψη του Χώρου Διερεύνηση της αντίληψης του χώρου μέσα από την κίνηση», κατ επιλογήν υποχρεωτικό μάθημα 9ου εξαμήνου - «Αστικός Περιβαλλοντικός Σχεδιασμός», κατ επιλογήν υποχρεωτικό μάθημα 8ου εξαμήνου - «Περιβάλλον και Σχεδιασμός του Χώρου», υποχρεωτικό μάθημα 3ου εξαμήνου - «Ιστορία και Θεωρία 6», υποχρεωτικό μάθημα 6ου εξαμήνου Το ΕΠΕΑΕΚ συνέβαλε στην εισαγωγή ή την αναμόρφωση των μαθημάτων αυτών με: - τη διεύρυνση της διδακτικής ομάδας με εντεταλμένους διδάσκοντες με βάσει το ΠΔ 407/80. - τη δημιουργία ιστοσελίδας για τα μαθήματα, μέσω της οποίας παρέχεται άμεσα εκπαιδευτικό υλικό προς τους φοιτητές. Η εμπειρία που αποκτήθηκε από τη δημιουργία ιστοσελίδων για τα μαθήματα του ΕΠΕΑΕΚ, στήριξε τη δημιουργία ιστοσελίδων για το σύνολο των προπτυχιακών και μεταπτυχιακών μαθημάτων της Σχολής Αρχιτεκτόνων. - την εξασφάλιση ηλεκτρονικών υπολογιστών και λοιπού εξοπλισμού για την διδακτική διαδικασία. - την εξασφάλιση του απαραίτητου λογισμικού για την κάλυψη των διδακτικών αναγκών. - την πραγματοποίηση δημόσιων διαλέξεων από εξωτερικούς ομιλητές (Christian Topalov, Hans Ibelings, Francois Penz, Sean Hanna, Besnik Aliaj, Μαρία Γούλα), οι οποίες εντάχθηκαν στα μαθήματα του ΕΠΕΑΕΚ, προσελκύοντας ταυτόχρονα το ενδιαφέρον μεγάλης μερίδας φοιτητών και διδασκόντων. - τη δημιουργία φακέλων μαθημάτων, που περιλαμβάνει τις εκφωνήσεις των μαθημάτων, εκπαιδευτικό υλικό, φοιτητικές εργασίες, καταστάσεις βαθμολογίας, εκθέσεις αξιολόγησης ανά εξάμηνο των διδασκόντων και άλλο υλικό που συνοδεύει το μάθημα. 3
Πακέτο Εργασίας 3 Εισαγωγή βοηθητικής διδασκαλίας για το ψηφιακό περιεχόμενο των μαθημάτων του Προγράμματος Προπτυχιακών Σπουδών Τα μαθήματα πληροφορικής της Σχολής χρησιμοποιούν αρκετά προγράμματα, τόσο για τη διδασκαλία όσο και για την πρακτική άσκηση των σπουδαστών. Προσανατολίζονται βέβαια στις έννοιες και τις προσεγγίσεις που χαρακτηρίζουν είδη προγραμμάτων και όχι στον αναλυτικό χειρισμό συγκεκριμένου προγράμματος. Αυτό απαιτεί από τον διδάσκοντα να παρουσιάζει τις έννοιες που είναι κοινές ανά κατηγορία προγραμμάτων, αλλά και τις λειτουργίες ειδικού ενδιαφέροντος κάποιου προγράμματος και ταυτοχρόνως τη σύνδεση με αρχιτεκτονικές συνθετικές προσεγγίσεις και εργαλεία. Η διδασκαλία εννοιών είναι άλλωστε η σημαντικότερη παιδαγωγικά προσέγγιση, γιατί ενθαρρύνει τη συγκρότηση της σκέψης του σπουδαστή και έχει βάθος χρόνου πολύ μεγαλύτερο από την διάρκεια ζωής οποιουδήποτε από τα υπάρχοντα προγράμματα. Η κατάρτιση όμως στα διαρκώς εξελισσόμενα προγράμματα ηλεκτρονικής σχεδίασης πρέπει να γίνεται, αλλά και να μεταβάλλεται αντιστοίχως συνεχώς. Η βοηθητική διδασκαλία για το ψηφιακό περιεχόμενο των μαθημάτων καλείται να εξυπηρετήσει το σκοπό αυτό, απαντώντας στο ισχυρό αίτημα των σπουδαστών για όλο και πιο ευρεία χρήση της ψηφιακής τεχνολογίας στην εκπαιδευτική διαδικασία. Το ακαδημαϊκό έτος 2004-05 πραγματοποιήθηκαν δύο κύκλοι σεμιναρίων, με 30 συμμετέχοντες φοιτητές έκαστος. Τα σεμινάρια πραγματοποιήθηκαν από τρεις εντεταλμένους λέκτορες βάσει του Π.Δ.407/80. Τα σεμινάρια οργανώθηκαν πάνω σε τρεις άμεσα συνδεδεμένους άξονες: 1. Βασικές ενότητες εντολών σε συγκεκριμένα προγράμματα ηλεκτρονικής σχεδίασης 2. Εφαρμογές σειράς εντολών 3. Άσκηση Η ιστοσελίδα που δημιουργήθηκε για τις ανάγκες των σεμιναρίων παρουσιάζει τα θέματα των ασκήσεων που πραγματοποιήθηκαν από τους συμμετέχοντες. Σύμφωνα με τους διοργανωτές του σεμιναρίου, αυξημένο ήταν το ενδιαφέρον των φοιτητών για τα σεμινάρια. Χρονικοί και χωρικοί περιορισμοί, επέβαλαν τον περιορισμό στον αριθμό των συμμετεχόντων σε σχέση με το πλήθος των ενδιαφερόμενων. Πέρα από όλα τα παραπάνω, οι μελλοντικοί σχεδιασμοί της Σχολής πρέπει να λάβουν σοβαρά υπόψη το μεγάλο ενδιαφέρον των φοιτητών την εκμάθηση προγραμμάτων ηλεκτρονικής σχεδίασης. Πακέτο Εργασίας 7 Η τεκμηρίωση εκπαιδευτικού υλικού αποτελεί σημαντικό στοιχείο της εκπαιδευτικής διαδικασίας καθώς και πολύτιμη παρακαταθήκη για τις επόμενες γενιές φοιτητών. Στο πλαίσιο αυτό, συστηματική είναι η προσπάθεια που γίνεται από τη Σχολή για τη δημιουργία αρχείου διαλέξεων και διπλωματικών. Στα πλαίσια του ΕΠΕΑΕΚ η προσπάθεια αυτή επεκτάθηκε στην ηλεκτρονική τεκμηρίωση του εκπαιδευτικού υλικού, με απώτερο σκοπό τη δημοσιοποίηση του μέσω διαδικτύου. 4
Ηλεκτρονική τεκμηρίωση εκπαιδευτικού υλικού - Αρχείο Διαλέξεων των Σπουδαστών Το αρχείο διαλέξεων είναι διαθέσιμο σε έντυπη και ηλεκτρονική μορφή. Η έντυπη μορφή των σπουδαστικών διαλέξεων φιλοξενείται στη Βιβλιοθήκη του ΕΜΠ- Παράρτημα Πατησίων και είναι προσβάσιμη από το κοινό. Από το 2005 το τεύχος που παραδίδεται στη Βιβλιοθήκη συνοδεύεται από ψηφιακό δίσκο που περιλαμβάνει το κείμενο της διάλεξης και περίληψή της στα ελληνικά και τα αγγλικά σε ηλεκτρονική μορφή. Στην ιστοσελίδα της Σχολής υπάρχει κατάλογος με τον τίτλο και την περίληψη της διάλεξης στα ελληνικά και τα αγγλικά για τα έτη από το 2001 έως το 2006. Ωστόσο σε ορισμένες περιπτώσεις η περίληψη της διάλεξης είτε απουσιάζει, είτε είναι εξαιρετικά ανεπαρκής. Η σημασία της συμπλήρωσης του αρχείου με εκτενέστερες περιλήψεις ή ακόμα και με το σύνολο του κειμένου των Διαλέξεων θα συμβάλλει στην περαιτέρω προβολή των σπουδαστικών εργασιών, πολλές από τις οποίες έχουν στοιχεία πρωτοτυπίας. Ηλεκτρονική τεκμηρίωση εκπαιδευτικού υλικού - Αρχείο Διπλωματικών Εργασιών των Σπουδαστών Το αρχείο Διπλωματικών Εργασιών είναι διαθέσιμο σε έντυπη και ηλεκτρονική μορφή. Η έντυπη μορφή των Διπλωματικών Εργασιών φιλοξενείται στη Βιβλιοθήκη του ΕΜΠ-Παράρτημα Πατησίων. Από το 2004 το τεύχος που παραδίδεται στη Βιβλιοθήκη συνοδεύεται από ψηφιακό δίσκο που περιλαμβάνει εικόνες και περίληψή της Εργασίας στα ελληνικά και τα αγγλικά σε ηλεκτρονική μορφή. Το ηλεκτρονικό αρχείο Διπλωματικών Εργασιών στηρίζεται σε φωτογράφιση του υλικού που εκτίθεται στις Εκθέσεις των Διπλωματικών Εργασιών και καλύπτει τα έτη από το 1999 έως σήμερα. Το υλικό αυτό έχει χρησιμοποιηθεί για τη δημιουργία του διαδικτυακού αρχείου Διπλωματικών Εργασιών. Το διαδικτυακό αρχείο εντάσσεται στην ιστοσελίδα της Σχολής και περιλαμβάνει πλήρη κατάλογο με τον τίτλο, την περίληψη στα ελληνικά και τα αγγλικά και αντιπροσωπευτικές εικόνες της εργασίας, για τα έτη από το 2001 έως το 2006. Το διαδικτυακό αρχείο των Διπλωματικών Εργασιών αποτελεί σημαντικό εργαλείο για τη διάδοση της γνώσης και την προβολή του έργου που παράγεται στη Σχολή. Απευθύνεται όχι μόνο σε φοιτητές, αλλά και σε διπλωματούχους αρχιτέκτονες, εντός και εκτός Ελλάδας. Η δημιουργία του αρχείου αυτού έχει ιδιαίτερη σημασία, τόσο στο πλαίσιο των σπουδών αρχιτεκτονικής σε πανελλήνιο επίπεδο, όσο και στη διάδοση των ιδεών που παράγονται σε σχέση με την αρχιτεκτονική και το χώρο ευρύτερα. Ηλεκτρονικό Εγχειρίδιο Αρχιτεκτονικής Τεχνολογίας (e-at). Το Ηλεκτρονικό Εγχειρίδιο Αρχιτεκτονικής Τεχνολογίας δημιουργήθηκε από τον Επ.Καθηγητή Δ.Παπαλεξόπουλο και παρουσιάζεται σε αυτοτελή ιστοσελίδα. Η ιστοσελίδα αυτή περιλαμβάνει εκπαιδευτικό υλικό για ζητήματα αρχιτεκτονικής τεχνολογίας, χρήσιμο για τα μαθήματα του Τομέα Συνθέσεων Τεχνολογικής Αιχμής. Εκθέσεις Διπλωματικών Εργασιών - Αρχείο φωτογραφιών Οι εκθέσεις Διπλωματικών Εργασιών είναι ένας θεσμός με μεγάλη παράδοση στην ιστορία της Σχολής Αρχιτεκτόνων. Μετά από κάθε εξεταστική περίοδο οργανώνεται Έκθεση Διπλωματικών Εργασιών φιλοξενείται στο κτίριο της Πρυτανείας και είναι 5
ανοιχτή σε όλα τα μέλη της πανεπιστημιακής κοινότητας, αλλά και στο ευρύ κοινό. Στην έκθεση παρουσιάζεται αντιπροσωπευτικό υλικό από κάθε εργασία. Οι Διπλωματικές Εργασίες που εκτίθενται στην Έκθεση φωτογραφίζονται και το υλικό της φωτογράφησης αρχειοθετείται από τα στελέχη του Εργαστηρίου Τεκμηρίωσης για την Αρχιτεκτονική και την Πόλη, συγκροτώντας το ηλεκτρονικό αρχείο φωτογραφιών Διπλωματικών Εργασιών. Το ηλεκτρονικό αρχείο των Διπλωματικών Εργασιών καλύπτει το σύνολο των Διπλωματικών Εργασιών που έχουν εκπονηθεί από το 1999 έως σήμερα. Το υλικό του αρχείου έχει χρησιμοποιηθεί τόσο για τη δημιουργία του διαδικτυακού αρχείου Διπλωματικών Εργασιών, όσο και για την έκδοση βιβλίων με τις Διπλωματικές Εργασίες των ετών 2001, 2002 και 2003. Τα βιβλία κυκλοφορούν στην αγορά και προβάλλουν το έργο που παράγεται στη Σχολή. Το αρχείο φωτογραφιών δεν καλύπτει το σύνολο των Διπλωματικών Εργασιών που έχουν πραγματοποιηθεί από τους φοιτητές, καθώς η συμμετοχή των φοιτητών στις Εκθέσεις είναι προαιρετική. Η συμπλήρωση του Αρχείου Φωτογραφιών γίνεται από το 2007 και με την κατάθεση στο Εργαστήριο Τεκμηρίωσης για την Αρχιτεκτονική και την Πόλη υλικού σε ηλεκτρονική μορφή από τους ίδιους τους φοιτητές. Ωστόσο, έως τώρα παρατηρούνται προβλήματα στην τήρηση των προδιαγραφών. Οδηγός Σπουδών Η τελευταία έκδοση του Οδηγού Σπουδών της Σχολής Αρχιτεκτόνων καλύπτει το ακαδημαϊκό έτος 2003-2004. Ένα μεγάλο μέρος των πληροφοριών που παρέχεται από τον Οδηγό αυτό ισχύει και σήμερα. Ωστόσο, δεν είναι λίγες οι αλλαγές που έχουν πραγματοποιηθεί από τότε μέχρι σήμερα στο Πρόγραμμα Σπουδών, με αποτέλεσμα ο Οδηγός Σπουδών να μην αποτελεί πλέον μία έγκυρη πηγή ενημέρωσης. Εξάλλου, τα αντίτυπα του Οδηγού Σπουδών του 2003-2004 έχουν εξαντληθεί, με αποτέλεσμα οι φοιτητές να μην έχουν πρόσβαση ακόμα και σε αυτό το παρωχημένης πληροφόρησης έντυπο. Κρίνεται ότι η απουσία έντυπου Οδηγού Σπουδών αποτελεί σοβαρή έλλειψη για τη Σχολή, κάτι που σε μεγάλο βαθμό αντισταθμίζεται με τη λειτουργία της ιστοσελίδας της Σχολής. Για τα ακαδημαϊκά έτη 2007-08 και 2008-09 δημιουργήθηκε ενημερωτικό πολύπτυχο που περιλαμβάνει πληροφορίες για τους πρωτοετείς φοιτητές σε σχέση με τα προσφερόμενα μαθήματα και τις υποδομές της Σχολής Αρχιτεκτόνων. Επίσης, έχει εκδοθεί συνοπτικός οδηγός μαθημάτων για το ακαδημαϊκό έτος 2008-2009, στα ελληνικά και τα αγγλικά. Να σημειωθεί επίσης, ότι η τελευταία έκδοση του Οδηγού Σπουδών στα αγγλικά ήταν το 2001. Η έκδοση αυτή δεν περιλαμβάνει τις αλλαγές που προέκυψαν από την πρόσφατη αναμόρφωση του προγράμματος σπουδών, με αποτέλεσμα η πληροφόρηση που παρέχεται στους μη ελληνόφωνους φοιτητές, αλλά και σε διδάσκοντες και ερευνητές από πανεπιστήμια του εξωτερικού να είναι ανεπαρκής. Και σε αυτή την περίπτωση η ιστοσελίδα της Σχολής καλύπτει σε μεγάλο βαθμό τις ανάγκες ενημέρωσης. Με δεδομένο ότι η κινητικότητα των ξένων φοιτητών είναι ιδιαίτερα αυξημένη, κρίνεται ως άμεση και επιτακτική η ανάγκη παροχής ενημέρωσης, με διάφορες μορφές και μέσα, στην αγγλική γλώσσα. 6
Ιστοσελίδα Σχολής Η δημιουργία της ιστοσελίδας της Σχολής Αρχιτεκτόνων τοποθετείται στο διάστημα 1999-2000. Έκτοτε η ενημέρωσή της γινόταν με αποσπασματικό τρόπο, με αποτέλεσμα να υπάρχουν ανακρίβειες και ασάφειες στην παρεχόμενη πληροφορία. Στα πλαίσια του ΕΠΕΑΕΚ, η επιστημονική γραμματεία επικαιροποίησε την πληροφορία που παρέχεται από την ιστοσελίδα και φρόντισε για τη διαρκή ενημέρωσή της. Παράλληλα δόθηκε μεγάλη έμφαση στα μαθήματα και στην παροχή πληροφοριών για αυτά. Σήμερα, η ιστοσελίδα της Σχολής καλύπτει σε μεγάλο βαθμό τις ανάγκες ενημέρωσης για το Πρόγραμμα Σπουδών και τα μαθήματα, χωρίς ωστόσο να υποκαθιστά το ρόλο ενός έντυπου Οδηγού Σπουδών. Στην ιστοσελίδα της Σχολής υπάρχει για το σύνολο των μαθημάτων ένα ελάχιστο επίπεδο πληροφόρησης σχετικά με το αντικείμενο και τη δομή του κάθε μαθήματος, το οποίο διατηρείται πάντα έγκυρο χάρη στη δυνατότητα διαρκούς ενημέρωσης από τους υπεύθυνους. Για πολλά από τα μαθήματα υπάρχει διαθέσιμο διδακτικό υλικό ανάλογα με τις ανάγκες του μαθήματος. Για τις ιστοσελίδες των μαθημάτων να επισημανθεί ότι: o Η λειτουργία τους στηρίζεται σε ένα εύχρηστο εργαλείο που επιτρέπει την άμεση και εύκολη ενημέρωσή τους, απευθείας από τους διδάσκοντες. o Το επίπεδο πληροφόρησης στις ιστοσελίδες διαφέρει σημαντικά από μάθημα σε μάθημα. Υπάρχουν ιστοσελίδες μαθημάτων που ενημερώνονται τακτικά και διαθέτουν πλούσιο υλικό. Παράλληλα υπάρχουν και ιστοσελίδες μαθημάτων που δεν περιλαμβάνουν παρά μόνο στοιχειώδεις πληροφορίες για τα μαθήματα. Πακέτο Εργασίας 8 Οργάνωση ημερίδας για την παρουσίαση της ροής του προγράμματος Στις 2 Απριλίου 2003 πραγματοποιήθηκε ημερίδα με τίτλο «Συζήτηση για τις σπουδές» και στην οποία παρουσιάστηκε η ροή του προγράμματος. Τα πρακτικά της ημερίδας είναι διαθέσιμα σε κασέτες, ενώ το υλικό της απομαγνητοφώνησης υπάρχει σε έντυπη μορφή. Επίσης στις 30 Οκτωβρίου 2007 παρουσιάστηκε από τον Επιστημονικό Υπεύθυνο και την Επιστημονική Γραμματεία του ΕΠΕΑΕΚ το αντικείμενο, η ροή και τα αποτελέσματα του προγράμματος σε κοινή συνάντηση των Υπευθύνων των έργων ΕΠΕΑΕΚ ΕΜΠ για την Αναμόρφωση των Προπτυχιακών Προγραμμάτων Σπουδών και των μελών της Συγκλητικής Επιτροπής Προπτυχιακών Σπουδών. Στη συνάντηση έγινε αναλυτική αναφορά στο σύνολο των δράσεων που έχει αναλάβει η Σχολή Αρχιτεκτόνων Μηχανικών στα πλαίσια του ΕΠΕΑΕΚ, μέσα από την οποία αναδείχθηκε η ουσιαστική συμβολή του ΕΠΕΑΕΚ στην εκπαιδευτική διαδικασία. 7
Γενικά συμπεράσματα Η επίτευξη των αρχικών στόχων του Προγράμματος σε σχέση με την εισαγωγή νέων ή στην αναμόρφωση υφιστάμενων μαθημάτων παρουσιάζει μία μεγάλη ποικιλία αποτελεσμάτων. Σε ορισμένα μαθήματα («Πληροφορική και Αρχιτεκτονική», «Γεωμετρία και Ολογραφία», «Ιστορία και Θεωρία 6») η εκπαιδευτική διαδικασία εμπλουτίστηκε με τη χρήση ηλεκτρονικών μέσων, τη δημιουργία νέου εκπαιδευτικού υλικού και τη αναβάθμιση των μέσων που υποστηρίζουν τη διδασκαλία. Για άλλα μαθήματα («Ειδικά Θέματα Πληροφορικής 1 Το ηλεκτρονικό γραφείο του αρχιτέκτονα», «Ειδικά Θέματα Πληροφορικής 2», «Εισαγωγή στην Πληροφορική», «Φως και Αρχιτεκτονική-Προσομοίωση φυσικού και τεχνητού φωτός σε στατικά ψηφιακά μοντέλα», «Κίνηση και Αντίληψη του Χώρου Διερεύνηση της αντίληψης του χώρου μέσα από την κίνηση»), μαθήματα εργαστηριακής φύσης, καταλυτική αποδείχθηκε η συμβολή των εντεταλμένων διδασκόντων ΠΔ 407/80. Η εκπαιδευτική διαδικασία των μαθημάτων αυτών εμπεριέχει την εκπόνηση ασκήσεων, για την ολοκλήρωση των οποίων απαιτείται διαρκής παρακολούθηση από τη διδακτική ομάδα, γεγονός που αυξάνει τις ανάγκες σε διδακτικό προσωπικό, κάτι φαίνεται ότι αδυνατούν να καλύψουν τα μέλη ΔΕΠ. Μάλιστα, από συνομιλίες που είχα με μέλη ΔΕΠ της Σχολής προκύπτει ότι η συμβολή των διδασκόντων ΠΔ 407/80 είναι ιδιαίτερα σημαντική, ενώ έντονη είναι η ανησυχία τους για τα κενά σε διδακτικό προσωπικό που θα προκύψουν μετά το πέρας του προγράμματος. Τα διαθέσιμα στατιστικά στοιχεία αποδεικνύουν ότι, πέρα από τα υποχρεωτικά μαθήματα, στα περισσότερα από τα κατ επιλογήν μαθήματα που εντάχθηκαν στο Πρόγραμμα («Φως και Αρχιτεκτονική-Προσομοίωση φυσικού και τεχνητού φωτός σε στατικά ψηφιακά μοντέλα», «Κίνηση και Αντίληψη του Χώρου Διερεύνηση της αντίληψης του χώρου μέσα από την κίνηση», «Ψηφιακή Τεκμηρίωση και Διαχείριση Πληροφορίας στο Σχεδιασμό και την Κατασκευή Εργαστηριακή εφαρμογή στις αποκαταστάσεις κτιρίων», «Αστικός Περιβαλλοντικός Σχεδιασμός», «Περιβάλλον, Τοπίο και Αρχιτεκτονική»), η συμμετοχή των φοιτητών είναι πολυάριθμη, γεγονός που δημιουργεί αυξημένες ανάγκες σε διδακτικό προσωπικό. Οι ανάγκες αυτές καλύφθηκαν με μεγάλη επάρκεια από τους εντεταλμένους διδάσκοντες ΠΔ407/80. Μεγάλη ώθηση δόθηκε χάρη στο Πρόγραμμα και στη διάχυση της πληροφορίας και εκπαιδευτικού υλικού μέσω διαδικτύου. Οι ιστοσελίδες των μαθημάτων αποτελούν ένα νέα δυναμικό εργαλείο για την υποστήριξη της εκπαιδευτικής διαδικασίας, η χρήση του οποίου βέβαια γίνεται με διαφορετικό τρόπο και διαφορετικές ταχύτητες από τα μέλη ΔΕΠ της Σχολής και το λοιπό προσωπικό. Ιδιαίτερα θετικές είναι και οι αξιολογήσεις των φοιτητών απέναντι στην εισαγωγή αυτού του νέου μέσου για την υποστήριξη των εκπαιδευτικών αναγκών. Η εκπαιδευτική διαδικασία εμπλουτίστηκε με δράσεις παράλληλες και συμπληρωματικές των μαθημάτων (εκθέσεις διπλωματικών εργασιών, σεμινάρια, διαλέξεις από ξένους ομιλητές, κτλ). Τα αποτελέσματα τους αξιολογούνται μέσα από το μεγάλο ενδιαφέρον που επέδειξαν οι φοιτητές για την παρακολούθησή τους. Ειδικότερα, οι διαλέξεις που πραγματοποιήθηκαν στα πλαίσια των νέων ή υπό αναμόρφωση μαθημάτων από ξένους ομιλητές είχαν δημόσιο χαρακτήρα και συγκέντρωσαν το ενδιαφέρον προπτυχιακών και μεταπτυχιακών φοιτητών που δεν παρακολουθούν τα μαθήματα αυτά. Τα μαθήματα εμπλουτίστηκαν με τον προβληματισμό που ανέπτυξαν οι ομιλητές μεταφέροντας εμπειρίες από διαφορετικά ακαδημαϊκά περιβάλλοντα και από πεδία διαφορετικών κοινωνικών και πολιτικών 8
συνθηκών. Η συμβολή των διαλέξεων αυτών στο σύνολο της εκπαιδευτικής διαδικασίας κρίνεται ως ιδιαίτερα γόνιμη. Στο αρχείο του προγράμματος υπάρχει διαθέσιμο υλικό από τις παρουσιάσεις των ομιλητών, καθώς και η ηχογράφηση των διαλέξεων. Συνολικά, και λαμβάνοντας υπόψη την εμπειρία που έχουν αποκομίσει οι άμεσα εμπλεκόμενοι με το Πρόγραμμα, εκτιμάται ότι ορισμένα από τα αποκτήματα της Σχολής που αποδίδονται στο ΕΠΕΑΕΚ θα έχουν συνέχεια (αρχεία διπλωματικών εργασιών, ιστοσελίδες), ενώ άλλα όχι (επάρκεια σε διδακτικό προσωπικό, πραγματοποίηση σεμιναρίων), κάτι που οφείλουν να λάβουν σοβαρά υπόψη τα αρμόδια όργανα της Σχολής. 9