ECONOMIST CONFERENCES ΟΜΙΛΙΑ ΓΙΩΡΓΟΥ ΠΑΠΑΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥ ΥΠΟΥΡΓΟΥ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ ΚΑΙ ΚΛΙΜΑΤΙΚΗΣ ΑΛΛΑΓΗΣ Investment Energy Summit Greece, Cyprus, Israel Re-designing the European energy map ΤΕΤΑΡΤΗ 28 ΜΑΡΤΙΟΥ 2012
ECONOMIST CONFERENCES ΟΜΙΛΙΑ ΓΙΩΡΓΟΥ ΠΑΠΑΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥ ΥΠΟΥΡΓΟΥ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ ΚΑΙ ΚΛΙΜΑΤΙΚΗΣ ΑΛΛΑΓΗΣ Investment Energy Summit Greece, Cyprus, Israel Re-designing the European energy map ΤΕΤΑΡΤΗ 28 ΜΑΡΤΙΟΥ 2012 Κυρίες και κύριοι καλημέρα. Επιτρέψτε μου να ξεκινήσω καλωσορίζοντας στη χώρα μας δύο εκλεκτούς συναδέλφους, τον Uzi Landau Υπουργό Ενέργειας και Υποδομών του Ισραήλ, με τον οποίον είχα την ευκαιρία να συνεργαστώ σε επίσημη επίσκεψη στο Ισραήλ, να μιλήσουμε για τα ζητήματα που αφορούν τις δύο χώρες όχι μόνον στα θέματα ενέργειας αλλά και στα θέματα όπως η διαχείριση των υδάτων. Και τον νέο Υπουργό Εμπορίου και Τουρισμού της Κύπρου, τον Νεοκλή Συλικιώτη, με τον οποίον έχουμε μιλήσει πολλές φορές στο τηλέφωνο τις τελευταίες ημέρες αφότου ανέλαβε τα νέα του καθήκοντα και στον οποίον εύχομαι τα καλύτερα στο νέο του πόστο. Είναι ιδιαίτερη χαρά για μένα σήμερα που μπορώ να ανοίξω το συνέδριο αυτό εκ μέρους της Ελληνικής Κυβέρνησης, μία εξαιρετικά χρήσιμη πρωτοβουλία, μία ευκαιρία οι τρεις χώρες στην περιοχή μας στη Νοτιοανατολική Μεσόγειο, η Ελλάδα, η Κύπρος, το Ισραήλ, να συζητήσουμε για τα κοινά μας θέματα, να χαράξουμε κοινές πολιτικές στα ζητήματα ενέργειας, να αναδείξουμε το ρόλο που η περιοχή μας μπορεί και πρέπει να παίξει στον παγκόσμιο ενεργειακό χάρτη.
Ένα χάρτη ο οποίος αναδιατάσσεται, ο οποίος διαμορφώνεται με βάση και τις πρόσφατες ανακαλύψεις, αλλά κυρίως αναδιαμορφώνεται γιατί οι τρεις αυτές χώρες επιχειρούν να συνεργαστούν, να βρουν κοινά σημεία και να συνδιαμορφώσουν πολιτικές που θα βοηθήσουν τους πολίτες όλης της περιοχής. Θα ήθελα να ξεκινήσω αυτή τη σύντομη εισήγηση θέτοντας δύο βασικά ερωτήματα: Πρώτον, είναι αυτή η στιγμή για να μιλήσουμε για παρόμοιες συνεργασίες, την ώρα της κρίσης έχουμε την πολυτέλεια να μιλάμε για συνεργασία στον ενεργειακό τομέα; Και η δεύτερη ερώτηση, είναι αυτή η στιγμή μερικές μόλις εβδομάδες πριν από τις εκλογές στη χώρα μας, να μιλάμε για συνεργασίες μακροχρόνιες στα ζητήματα ενέργειας; Η απάντηση και στα δύο αυτά ερωτήματα είναι απολύτως καταφατική. Η χώρα μας περνάει μία βαθύτατη κρίση, είναι μία κρίση πολιτική, οικονομική, εντέλει μια κρίση αξιακή. Είναι μία κρίση που έχει οδηγήσει τη χώρα σε ένα οικονομικό πρόγραμμα πολλών ετών, είναι μία κρίση στη βάση της οποίας τα τελευταία δυόμισι χρόνια γίνεται μια τεράστια προσπάθεια ανασύνταξης της ελληνικής οικονομίας, ανασύνταξης των δημοσιονομικών της χώρας, με σημαντικά αποτελέσματα ήδη τη μείωση του πρωτογενούς ελλείμματος κατά 8 μονάδες σε δυο χρόνια, που δεν το έχει κάνει καμία άλλη χώρα αυτό. Είναι μία περίοδος στην οποία γίνονται πάρα πολλές προσπάθειες για να αντιμετωπίσουμε διαρθρωτικά προβλήματα ετών, να ανακτήσουμε τη χαμένη μας ανταγωνιστικότητα, να βάλουμε μπροστά πολύ σημαντικές μεταρρυθμίσεις. Όλοι όμως αντιλαμβανόμαστε ότι η δημοσιονομική προσαρμογή από μόνη της δεν αρκεί, είναι αναγκαία συνθήκη, δεν είναι όμως ικανή, δεν αρκεί για να βγάλει τη χώρα από την κρίση. Άρα λοιπόν ακριβώς εν μέσω αυτής της κρίσης πρέπει να σχεδιάσουμε τα επόμενα βήματα, πρέπει να σχεδιάσουμε το μέλλον. Και όλοι καταλαβαίνουμε ότι ο τομέας της ενέργειας αποτελεί κινητήριο μοχλό και θα είναι για τα επόμενα χρόνια για την ανάπτυξη στη 2
χώρα, γιατί παγκόσμια ο τομέας ενέργειας καταλαμβάνει πλέον ένα πολύ πιο κεντρικό σημείο σε όλες τις πολιτικές βιώσιμης ανάπτυξης. Και σίγουρα στη χώρα μας είναι από τους τομείς που θα μας σηματοδοτήσουν τα επόμενα χρόνια, που θα φέρουν επενδύσεις, θα δημιουργήσουν θέσεις εργασίας και θα μπορέσουν να πάνε τη χώρα μπροστά. Και βέβαια, απαντώντας στο δεύτερο ερώτημα, το γεγονός ότι η χώρα θα πάει σε εκλογές σε μερικές εβδομάδες, δεν μπορεί να μας κάνει να αναβάλουμε οτιδήποτε. Δεν έχουμε ούτε μία ημέρα για χάσιμο, η χώρα δεν έχει την πολυτέλεια για μία προεκλογική περίοδο εβδομάδων, όπου βάζουμε τα μολύβια κάτω και αναλωνόμαστε σε μία ξύλινη αντιπαράθεση μεταξύ μας, όταν τρέχουν μείζονα θέματα κρίσιμα για το μέλλον της. Και το ζήτημα της αγοράς ενέργειας είναι παρόμοιο ζήτημα, είναι ζήτημα κρίσιμο για την ίδια την ύπαρξη της χώρας στα επόμενα χρόνια. Σήμερα μπορούμε και σχεδιάζουμε τα επόμενα βήματα στην πολιτική ενέργειας, σε ένα νέο περιβάλλον. Σε ένα περιβάλλον, το οποίο σηματοδοτείται από ένα νέο νομοθετικό πλαίσιο, την απελευθέρωση της αγοράς ενέργειας, την ενσωμάτωση στο Δίκαιο της χώρας μας του τρίτου ενεργειακού πακέτου της Ευρωπαϊκής Ένωσης από το περασμένο καλοκαίρι με την ψήφιση του Νόμου 4001. Ένα περιβάλλον στο οποίο ενδυναμώνονται οι Ρυθμιστικές Αρχές, ένα περιβάλλον στο οποίο γίνονται σημαντικά βήματα για την απελευθέρωση της αγοράς ηλεκτρισμού και φυσικού αερίου, ένα περιβάλλον στο οποίο βελτιώνεται η θέση του καταναλωτή. Μέσα σε αυτό το περιβάλλον δουλεύουμε, μέσα σε αυτό το περιβάλλον η Κυβέρνηση κάνει βήματα για την απελευθέρωση της αγοράς, για το άνοιγμά της, κάνει βήματα στον τομέα των αποκρατικοποιήσεων. Ξέρετε ότι είμαστε σε διαδικασία αποκρατικοποίησης της ΔΕΠΑ, του ΔΕΣΦΑ, ξέρετε ότι ακολουθούν τα Ελληνικά Πετρέλαια και ακολουθεί το ζήτημα του στρατηγικού επενδυτή στα δίκτυα ηλεκτρισμού της χώρας. Άρα η Ελλάδα σε μερικούς μήνες και σε ένα χρόνο από τώρα θα έχει μία εντελώς διαφορετική αγορά ενέργειας, μία αγορά ενέργειας με πολύ περισσότερους παίκτες, μία αγορά ενέργειας πιο δυναμική η οποία θα 3
βοηθήσει τη χώρα γεωστρατηγικά, αναπτυξιακά, αλλά και προς όφελος του τελικού καταναλωτή. Η κατεύθυνση που έχουμε δώσει για την πολιτική ενέργειας στη χώρα μας, είναι μία κατεύθυνση ευρύτερη, που έχει να κάνει με τη σταδιακή μετάβαση της ελληνικής οικονομίας σε μία οικονομία χαμηλού άνθρακα, την αλλαγή του ενεργειακού μείγματος της χώρας, τη θωράκιση της ενεργειακής μας ασφάλειας. Έχοντας πάρει πολύ συγκεκριμένα μέτρα και πολιτικές, για να αναπτύξουμε τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, με ένα νέο θεσμικό πλαίσιο, με την απλοποίηση της διοικητικής διαδικασίας, με ένα νέο χωροταξικό για τις ΑΠΕ, με υπηρεσίες για τους επενδυτές και αποτέλεσμα είναι τα τελευταία δύο χρόνια να διπλασιαστεί η εγκατεστημένη ισχύς των ανανεώσιμων πηγών στη χώρα. Και ταυτοχρόνως να βάλουμε μπροστά μεγάλα προγράμματα, μεγάλα σχέδια, όπως είναι το Πρόγραμμα Ήλιος, γιατί είναι αδιανόητο η χώρα να εισάγει πετρέλαιο και φυσικό αέριο και να μην μπορεί να εξάγει ένα από τα βασικά αγαθά της, να μην εξάγει ενέργεια που παράγεται από τον ήλιο. Άρα λοιπόν μέσα σε ένα πλαίσιο όπου δίνουμε μεγάλη έμφαση στις ανανεώσιμες πηγές, προσπαθούμε ταυτόχρονα να διαμορφώσουμε και μια συνολική πολιτική ευρύτερη, στην οποία βέβαια ανήκει και η έρευνα για την εξόρυξη για τους υδρογονάνθρακες. Ένα από τα μεγάλα ζητήματα που θα μας απασχολήσουν σε αυτό το συνέδριο, ένα ζήτημα το οποίο στη χώρα μας ξεκίνησε από τη δεκαετία του 60, στη δεκαετία του 70 έγινε ο πρώτος ερευνητικός φορέας, αργότερα το πρώτο νομοθετικό πλαίσιο, το 96 οι πρώτες παραχωρήσεις, στο 2000 η αποχώρηση των πρώτων εταιρειών από τις παραχωρήσεις και μετά μία πολύ μεγάλη περίοδος σιωπής. Μία περίοδος σιωπής, η οποία έσπασε και αυτή το 2011, με την υιοθέτηση στο πλαίσιο του Νόμου 4001 για το νέο ενεργειακό πακέτο, ενός πλαισίου για τους υδρογονάνθρακες, με τη δημιουργία μίας οντότητας ενός Εθνικού Οργανισμού για να προχωρήσει στα επόμενα βήματα με τρόπο συντεταγμένο, με βασικό κριτήριο και κυρίαρχο τη διασφάλιση των συμφερόντων της χώρας. 4
Γνωρίζετε ότι τον περασμένο Σεπτέμβριο προκηρύξαμε σεισμικές έρευνες στο Ιόνιο και στα νότια της Κρήτης, πριν από μερικές εβδομάδες έληξε η προκήρυξη αυτή και είχαμε τη μεγάλη ικανοποίηση να δούμε οκτώ από τις μεγαλύτερες εταιρείες παγκοσμίως να ανταποκρίνονται και τις επόμενες εβδομάδες θα μπορέσουμε να καταλήξουμε στους αναδόχους για τις σεισμικές αυτές έρευνες που θα είναι πάρα πολύ σημαντικές για τα επόμενα βήματα. Ταυτόχρονα, γνωρίζετε ότι στο τέλος του χρόνου προκηρύξαμε σε περιοχές όπου ήδη προϋπήρχαν σεισμικά δεδομένα, με τη διαδικασία του open door, οικόπεδα και μέχρι το καλοκαίρι θα έχουμε αναδόχους, ώστε να ελπίζουμε ότι στο τέλος του χρόνου αρχές του επομένου να δούμε στη χώρα μας τα πρώτα γεωτρύπανα. Σημαντικές κινήσεις που δείχνουν ότι η χώρα θέλει να εκμεταλλευθεί τον πλούτο που έχει, το φυσικό της πλούτο, να το κάνει μ έναν τρόπο ορθολογικό, με απόλυτη διαφάνεια, αλλά αναγνωρίζοντας ταυτόχρονα πόσο σημαντικό είναι να υπάρχει αποτέλεσμα σε μια περίοδο οικονομικής κρίσης, σε μια περίοδο όπου ψάχνουμε να βρούμε και να εκμεταλλευθούμε όλες τις πηγές πλούτου που μπορεί να έχει η χώρα μας τα επόμενα χρόνια. Έρχομαι τώρα στο ζήτημα των αγωγών και με αυτό θα κλείσω. Είναι προφανές ότι η συζήτηση γύρω από τον ενεργειακό χάρτη και το πώς αυτός αλλάζει, συνδέεται σ έναν πολύ μεγάλο βαθμό με τη συζήτηση γύρω από τους αγωγούς, δηλαδή με το πώς τα όποια κοιτάσματα μεταφέρονται στις αγορές της Ευρώπης. Η σημερινή συγκυρία είναι μια εξαιρετικά ενδιαφέρουσα για όλη την Ανατολική Μεσόγειο. Είναι μια συγκυρία στην οποία η γεωστρατηγική συζήτηση έχει αλλάξει γιατί έχει πλέον αποκτήσει νέα δεδομένα. Δε μιλάμε απλώς μόνο για το ρωσικό αν θέλετε διάδρομο, δε μιλάμε μόνο για το διάδρομο που θα μεταφέρει το αζέρικο αέριο από την Κασπία στην Ευρώπη, με όποιον τρόπο τελικά αποφασισθεί και γνωρίζετε τις προσπάθειες που έχει κάνει η Ελλάδα στην κατεύθυνση αυτή αλλά και τις πιο πρόσφατες εξελίξεις. Σε μεγάλο βαθμό στους επόμενους μήνες και χρόνια θα μιλάμε και για τον τρίτο διάδρομο, τη δυνατότητα που πλέον υπάρχει, σίγουρα με 5
βάση τα κοιτάσματα στο Ισραήλ και στην Κύπρο, ελπίζουμε και με βάση κοιτάσματα που θα βρεθούν και στη χώρα μας. Ο τρίτος αυτός διάδρομος αφορά το ρόλο της Νοτιοανατολικής Ευρώπης, τις νέες δυνατότητες μεταφοράς φυσικού αερίου από τις περιοχές αυτές, προς τις ώριμες αγορές. Γι αυτό και είναι ιδιαίτερη χαρά σήμερα το γεγονός ότι έχουμε μαζί μας τους Υπουργούς των δυο αυτών χωρών, σημαντικά στελέχη επιχειρήσεων από όλη αυτή την περιοχή, για να προχωρήσουμε αυτή τη συζήτηση, να τη σχηματοποιήσουμε, να τη σχεδιάσουμε για τα επόμενα βήματα, ώστε η περιοχή μας να μπορέσει να είναι αντάξια του ρόλου που μπορεί να παίξει στην ευρύτερη περιοχή. Το χρωστάμε όχι μόνο επειδή στη χώρα μας περνάμε μια πολύ μεγάλη κρίση και στην κρίση πρέπει ν ανταποκρίνεσαι με πρωτοβουλίες, με σχέδιο και με όραμα, αλλά και γιατί η ευρύτερη περιοχή δε μπορεί να μείνει απ έξω και δε μπορεί να μην αξιοποιήσει τον τεράστιο φυσικό της πλούτο. Θέλω να ευχαριστήσω όλους σας για την παρουσία σας σήμερα. Είμαι σίγουρος ότι θα έχουμε ένα εξαιρετικά ενδιαφέρον διήμερο. Ευχαριστώ πολύ. 6