Ειδικά Θέματα Δικτύων ΙΙ Ενότητα 2: RIP- Routing Information Protocol (Μέρος 2) Νικολάου Σπύρος Τμήμα Μηχανικών Πληροφορικής ΤΕ
Άδειες Χρήσης Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό υπόκειται σε άδειες χρήσης Creative Commons. Για εκπαιδευτικό υλικό, όπως εικόνες, που υπόκειται σε άλλου τύπου άδειας χρήσης, η άδεια χρήσης αναφέρεται ρητώς. 2
Χρηματοδότηση Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό έχει αναπτυχθεί στα πλαίσια του εκπαιδευτικού έργου του διδάσκοντα. Το έργο «Ανοικτά Ακαδημαϊκά Μαθήματα στο TEI Δυτικής Μακεδονίας και στην Ανώτατη Εκκλησιαστική Ακαδημία Θεσσαλονίκης» έχει χρηματοδοτήσει μόνο τη αναδιαμόρφωση του εκπαιδευτικού υλικού. Το έργο υλοποιείται στο πλαίσιο του Επιχειρησιακού Προγράμματος «Εκπαίδευση και Δια Βίου Μάθηση» και συγχρηματοδοτείται από την Ευρωπαϊκή Ένωση (Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο) και από εθνικούς πόρους. 3
Σκοποί ενότητας Αυτή η εργαστηριακή ενότητα πραγματεύεται ζητήματα σχετικά με το πρωτόκολλο RIP. 4
Περιεχόμενα ενότητας RIPv1: Μη υποστήριξη αταξικής δρομολόγησης δικτυακών περιοχών. Διαμόρφωση του πρωτοκόλλου RIPv2. Αυτόματή σύνοψη και πρωτόκολλο RIPv2. Απενεργοποίηση αυτόματης σύνοψης στο πρωτόκολλο RIPv2. Βιβλιογραφία. 5
RIP (Μέρος 2)
RIPv1: Μη υποστήριξη αταξικής δρομολόγησης δικτυακών περιοχών (1/10) Ρυθμίζουμε μία στατική διαδρομή για το δίκτυο 192.168.0.0/16 στον δρομολογητή R2 και αναθέσαμε το RIP για να συμπεριλάβει αυτή την διαδρομή στις ενημερώσεις δρομολόγησης του R2 χρησιμοποιώντας την εντολή redistribute static. Αυτή η στατική διαδρομή είναι μια σύνοψη των υποδικτύων του 192.168.0.0/24 που κυμαίνονται από το 192.168.0.0/24 έως το 192.168.255.0/24. 7
RIPv1: Μη υποστήριξη αταξικής δρομολόγησης δικτυακών περιοχών (2/10) R2(config)#router rip R2(config-router)#redistribute static R2(config-router)#network 10.0.0.0 R2(config-router)#network 209.16S.200.0 R2(config-router)#exit R2(config)#ip route 192.168.0.0 2S5.255.0.0 null 8
RIPv1: Μη υποστήριξη αταξικής δρομολόγησης δικτυακών περιοχών (3/10) Αν πληκτρολογήσουμε show ip route στον δρομολογητή R2 μπορούμε να δούμε ότι η στατική διαδρομή περιλαμβάνεται στον πίνακα δρομολόγησης καθώς θα εμφανίζεται η παρακάτω γραμμή στο μήνυμα εξόδου: S 192.168.0.0/16 is directly connected, null0 Κοιτάζοντας τον πίνακα δρομολόγησης για τον δρομολογητή R1 παρατηρούμε ότι ο δρομολογητής R1 δεν λαμβάνει αυτή την διαδρομή του δικτύου 192.168.0.0/16 στις ενημερώσεις του RIP του από τον δρομολογητή R2, αν και αναμέναμε ότι θα έπρεπε να το κάνει. 9
RIPv1: Μη υποστήριξη αταξικής δρομολόγησης δικτυακών περιοχών (4/10) R1#show ip route Codes: C - connected, S - static, I - IGRP, R - RIP, M - mobile, B - BGP, D - EIGRP, EΧ - EIGRP external, O - OSPF, IA - OSPF inter area, N1 - OSPF NSSA external type 1, N2 - OSPF NSSA external type 2, E1 - OSPF external type 1, E2 - OSPF external type 2, E - EGP, i - IS-IS, L1 - IS-IS level-1, L2 - IS-IS level- 2, ia - IS-IS inter AREA, * - candidate default, U - per-user static route, o - ODR, P - periodic downloaded static route Gateway of last resort is not set C 172.16.2.0 is directly connected, FastEthernetO/l C 172.16.1.0 is directly connected, FastEthernetO/O R 209.165.200.228 [120/1] via 209.165.200.226, 00:00:16, Serial2/0 C 209.165.200.225 is directly connected,serial2/0 R 10.0.0.0/8 Γ120/1Ί via 209.165.200.226. 00:00:16. Serial2/ol 10
RIPv1: Μη υποστήριξη αταξικής δρομολόγησης δικτυακών περιοχών (5/10) Χρησιμοποιώντας την εντολή debug ip rip στον δρομολογητή R2παρατηρούμε ότι το RIPv1 δεν περιλαμβάνει την διαδρομή του δικτύου 192.168.0.0/16 στις ενημερώσεις RIP του είτε από τον δρομολογητή R1 είτε από τον R3. Μπορείτε να σκεφτείτε γιατί αυτή η διαδρομή δεν περιλαμβάνεται; Κοιτάξτε την διαδρομή 192.168.0.0/16. Ποιά είναι η κατηγορία αυτής της διαδρομής; 11
RIPv1: Μη υποστήριξη αταξικής δρομολόγησης δικτυακών περιοχών (6/10) R2#debug ip rip RIP protocol debugging is on RIP: received v1 update from 209.165.200.227 on serial2/0 172.16.0.0 in 1 hops RIP: received v1 update from 209.165.200.230 on serial3/0 172.16.0.0 in 1 hops R2# RIP: sending v1 update to 255.255.255.255 via serial2/0 (209.165.200.226) RIP: build update entries network 10.0.0.0 metric 1 subnet 209.165.200.228 metric 1 RIP: sending v1 update to 255.255.255.255 via serial3/0 (209.165.200.229) RIP: build update entries network 10.0.0.0 metric 1 subnet 209.165.200.225 metric 1 12
RIPv1: Μη υποστήριξη αταξικής δρομολόγησης δικτυακών περιοχών (7/10) Κλάση Α, Β, ή Γ; Ποιά είναι η μάσκα που χρησιμοποιείται στην στατική διαδρομή; Ταιριάζει με την κατηγορία; Είναι η μάσκα της στατικής διαδρομής μικρότερη από την ταξική μάσκα; 13
RIPv1: Μη υποστήριξη αταξικής δρομολόγησης δικτυακών περιοχών (8/10) Έχουμε ρυθμίσει την στατική διαδρομή 192.168.0.0 με μάσκα /16. Αυτή είναι λιγότερα bits από την ταξική μάσκα κλάσης Γ που έχει μάσκα /24. Επειδή η μάσκα δεν ταιριάζει με την κλάση ή με ένα υποδίκτυο της κλάσης, το RIPv1 δεν θα περιλαμβάνει αυτή η διαδρομή στις ενημερώσεις του που στέλνει σε άλλους δρομολογητές. 14
RIPv1: Μη υποστήριξη αταξικής δρομολόγησης δικτυακών περιοχών (9/10) Το RIPv1 και άλλα πρωτόκολλα ταξικής δρομολόγησης δεν μπορούν να υποστηρίξουν διαδρομές CIDR που συνοψίζονται διαδρομές με μικρότερη μάσκα υποδικτύου από την ταξική μάσκα της διαδρομής. Το RIPv1 αγνοεί αυτές τις υπερδικτυώσεις στον πίνακα δρομολόγησης και δεν τις περιλαμβάνει στις ενημερώσεις που στέλνει σε άλλους δρομολογητές. Αυτό οφείλεται στο γεγονός ότι ο δρομολογητής λήψης θα είναι σε θέση να εφαρμόσει μόνο την μεγαλύτερη ταξική μάσκα στην ενημέρωση και όχι την μικρότερη μάσκα, που είναι /16. 15
RIPv1: Μη υποστήριξη αταξικής δρομολόγησης δικτυακών περιοχών (10/10) Σημείωση: Εάν η στατική διαδρομή 192.168.0.0 είχε ρυθμιστεί με μια μάσκα /24 ή και με μεγαλύτερη από αυτή, τότε αυτή η διαδρομή θα συμπεριλαμβάνονταν στις ενημερώσεις του RIP. Οι δρομολογητές υποδοχής θα εφάρμοζαν την ταξική μάσκα /24 στις ενημερώσεις σε αυτή την περίπτωση. 16
Διαμόρφωση του πρωτοκόλλου RIPv2 (1/9) Συγκρίνοντας την μορφή των μηνυμάτων του πρωτοκόλλου RIPv1 και του πρωτοκόλλου RIPv2 Το πρωτόκολλο RIPv2 ορίζεται στο RFC 1723. Όπως και η πρώτη έκδοση του RIP (το RIPv1), έτσι και το RIPv2 ενθυλακώνεται σε ένα τμήμα UDP που χρησιμοποιεί την θύρα 520 και μπορεί να μεταφέρει μέχρι και 25 διαδρομές. Αν και το RIPv2 έχει την ίδια βασική μορφή μηνύματος όπως το RIPv1, προστίθενται δύο σημαντικές επεκτάσεις. 17
Διαμόρφωση του πρωτοκόλλου RIPv2 (2/9) Η πρώτη επέκταση στην μορφή μηνύματος του RIPv2 είναι το πεδίο μάσκας υποδικτύου που επιτρέπει μια 32-bits μάσκα να συμπεριληφθεί στην καταχώρηση διαδρομής του RIP. Ως αποτέλεσμα, ο δρομολογητής λήψης δεν εξαρτάται πλέον από τη μάσκα υποδικτύου της διεπαφής εισερχόμενων ή την ταξική μάσκας κατά τον προσδιορισμό της μάσκας υποδικτύου για μια διαδρομή. 18
Διαμόρφωση του πρωτοκόλλου RIPv2 (3/9) Η δεύτερη σημαντική επέκταση προς την μορφή μηνύματος του RIPv2 είναι η προσθήκη της διεύθυνσης επόμενου άλματος. Η διεύθυνση επόμενου άλματος χρησιμοποιείται για να προσδιορίσει μια καλύτερη διεύθυνση επόμενου άλματος, αν υπάρχει, από την διεύθυνση του δρομολογητή αποστολής. Εάν το πεδίο έχει ρυθμιστεί σε όλο μηδενικά (0.0.0.0), η διεύθυνση του δρομολογητή αποστολής είναι η καλύτερη διεύθυνση επόμενου άλματος. 19
Διαμόρφωση του πρωτοκόλλου RIPv2 (4/9) Από προεπιλογή, όταν μια διαδικασία του RIP έχει ρυθμιστεί σε ένα δρομολογητή της Cisco, τρέχει το πρωτόκολλο RIPv1. Ωστόσο, ακόμη και αν ο δρομολογητής στέλνει μόνο μηνύματα του RIPv1, μπορεί να ερμηνεύσει τόσο τα μηνύματα του RIPv1 όσο και τα μηνύματα του RIPv2. Ένας δρομολογητής που τρέχει το RIPv1 θα αγνοήσει τα πεδία του RIPv2 στην καταχώρηση της διαδρομής. 20
Διαμόρφωση του πρωτοκόλλου RIPv2 (5/9) Στην βλέπουμε ότι η εντολή show ip protocols επαληθεύει ότι ο δρομολογητής R2 έχει ρυθμιστεί με το πρωτόκολλο RIPv1 αλλά μπορεί και λαμβάνει μηνύματα RIP και από τις δύο εκδόσεις. Παρατηρήστε ότι η εντολή version 2 χρησιμοποιείται για την τροποποίηση του RIP να χρησιμοποιεί την έκδοση 2 (RIPv2). Αυτή η εντολή θα πρέπει να ρυθμιστεί σε όλους τους δρομολογητές στην περιοχή δρομολόγησης. Η διαδικασία του RIP θα περιλαμβάνει πλέον τη μάσκα υποδικτύου σε όλες τις ενημερώσεις, κάνοντας το RIPv2 ένα πρωτόκολλο αταξικής δρομολόγησης. 21
Διαμόρφωση του πρωτοκόλλου RIPv2 (6/9) R2#show ip protocols Routing Protocol is "rip Sending updates every 30 seconds, next due in 1 seconds Invalid after 180 seconds, hold down 180, flusned after 240 Outgoing update filter list for all interfaces is Incoming update filter list for all interfaces is Redistributing: static, rip Default version control: send version 1, receive any version Interface Send Recv Triggered RIP Key-chain Serial2/0 1 1 2 Serial3/0 1 1 2 Automatic network summarization is in effect Routing for Networks: 10.0.0.0 209.16S.200.0 22
Διαμόρφωση του πρωτοκόλλου RIPv2 (7/9) R1(config) #router rip R1(config-router) #version 2 R2(config) #router rip R2(config-router) #version 2 R3{config) #router rip R3(config-router) #version 2 23
Διαμόρφωση του πρωτοκόλλου RIPv2 (8/9) Εάν επαναπληκτρολογήσουμε την εντολή show ip protocols στον δρομολογητή R2 θα δούμε στο μήνυμα εξόδου ότι όταν ένας δρομολογητής έχει ρυθμιστεί για την έκδοση 2, μπορούνε να αποστέλλονται και να λαμβάνονται μόνο τα μηνύματα του RIPv2. Μπορεί να επανακτηθεί η προεπιλεγμένη αρχική επιλογή RIPv1 χρησιμοποιώντας την εντολή no version στην configuration mode του δρομολογητή. Ωστόσο, μπορεί επίσης να χρησιμοποιηθεί η εντολή version 1 έτσι ώστε να αποστέλλονται και να λαμβάνονται μόνο τα μηνύματα του RIPv1. 24
Διαμόρφωση του πρωτοκόλλου RIPv2 (9/9) R2#show ip protocols Routing Protocol is "rip Sending updates every 30 seconds, next due in 1 seconds Invalid after 180 seconds, hold down 180, flusned after 240 Outgoing update filter list for all interfaces is Incoming update filter list for all interfaces is Redistributing: static, rip Default version control: send version 2, receive version 2 Interface Send Recv Triggered RIP Key-chain Serial2/0 2 2 Serial3/0 2 2 Automatic network summarization is in effect Routing for Networks: 10.0.0.0, 209.165.200.0 25
Αυτόματη σύνοψη και πρωτόκολλο RIPv2 (1/12) Εξέταση πινάκων δρομολόγησης. Επειδή το RIPv2 είναι ένα πρωτόκολλο αταξικής δρομολόγησης, μπορεί να περιμένετε ότι θα δείτε στους πίνακες δρομολόγησης τα μεμονωμένα υποδίκτυα του 172.16.0.0. Ωστόσο, όταν εξετάζουμε τον πίνακα δρομολόγησης για τον δρομολογητή R2, εξακολουθούμε να βλέπουμε την συνοψισμένη διαδρομή του 172.16.0.0/16 με τα δύο ίδια μονοπάτια ίσου κόστος. Οι δρομολογητές R1 και R3 εξακολουθούν να μην περιλαμβάνουν τα υποδίκτυα 172.16.0.0 του άλλου δρομολογητή. 26
R2#show ip route Αυτόματη σύνοψη και πρωτόκολλο RIPv2 (2/12) Codes: C - connected, S - static, I - IGRP, R - RIP, M - mobile, B - BGP, D - EIGRP, EΧ - EIGRP external, O - OSPF, IA - OSPF inter area, N1 - OSPF NSSA external type 1, N2 - OSPF NSSA external type 2, E1 - OSPF external type 1, E2 - OSPF external type 2, E - EGP, i - IS-IS, L1 - IS-IS level-1, L2 - IS-IS level- 2, ia - IS-IS inter AREA, * - candidate default, U - per-user static route, o - ODR, P - periodic downloaded static route Gateway of last resort is not set R 172.16.0.0/16 [120/1] via 209.16S.200.227, 00:00:28,Serial2/0 [120/11] via 209.16S.200.230. 00:00:18,Serial3/0 C 209.165.200.228 is directly connected, Serial3/0 C 209.165.200.225 is directly connected, Serial2/0 C 10.1.00 is directly connected, FastFthernet0/0 S 192.168.00/16 is directly connected, NullO 27
Αυτόματη σύνοψη και πρωτόκολλο RIPv2 (3/12) Πληκτρολογώντας την εντολή show ip route στον δρομολογητή R1 παρατηρούμε ότι η μόνη διαφορά μέχρι στιγμής μεταξύ του πρωτοκόλλουripv1 και του RIPv2 είναι ότι οι δρομολογητές R1 και R3 έχει ο καθένας μια διαδρομή προς το υπερδίκτυο 192.168.0.0/16. Αυτή η διαδρομή ήταν η στατική διαδρομή που ρυθμίστηκε στον δρομολογητή R2 και αναδιανέμεται από το RIP. 28
R1#show ip route Αυτόματη σύνοψη και πρωτόκολλο RIPv2 (4/12) Codes: C - connected, S - static, I - IGRP, R - RIP, M - mobile, B - BGP, D - EIGRP, EΧ - EIGRP external, O - OSPF, IA - OSPF inter area, N1 - OSPF NSSA external type 1, N2 - OSPF NSSA external type 2, E1 - OSPF external type 1, E2 - OSPF external type 2, E - EGP, i - IS-IS, L1 - IS-IS level-1, L2 - IS-IS level- 2, ia - IS-IS inter AREA, * - candidate default, U - per-user static route, o - ODR, P - periodic downloaded static route Gateway of last resort is not set C 172.16.1.0 is directly connected, FastFthernetO/O C 172.16.2.0 is directly connected, FastFthernetO/l R 209.16S.200.228 [120/1] via 209.165.200.226,00:00:04, Serial2/0 C 209.165.200.225 is directly connected, Serial2/0 R 10.0.0.0/8 [120/1] via 209.165.200.226,00:00:04, Serial2/0 R 192.168.0.0/16 [120/1] via 209.165.200.226,00:00:04, Serial2/0 29
Αυτόματη σύνοψη και πρωτόκολλο RIPv2 (5/12) Για να εξετάσουμε ποιές διαδρομές με RIPv2 που στέλνονται και λαμβάνονται, θα χρησιμοποιήσουμε την εντολή debug ip rip. Παρακάτω βλέπουμε το μήνυμα εξόδου της εντολής debug ip rip εξόδου για τον δρομολογητή R1. Παρατηρήστε ότι το RIPv2 στέλνει την διεύθυνση δικτύου και την μάσκα υποδικτύου: RIP: sending v2 update to 224.0.0.9 via Serial2/0 (209.165.200.227). 172.16.0.0/16 via 0.0.0.0, metric 1, tag 0. 30
Αυτόματη σύνοψη και πρωτόκολλο RIPv2 (6/12) R1#debug ip rip RIP protocol debugging is on R1# RIP: sending v2 update to 224.0.0.9 via Serial2/0 RIP: build update entries 172.16.0.0/16 via 0.0.0.0, metric 1, tag 0 R1# RIP: received v2 update from 209.165.200.226 on Serial2/0 10.0.0.0/8 via 0.0.0.0 in 1 hops 192.168.0.0/16 via 0.0.0.0 in 1 hops 209.165.200.228/30 via 0.0.0.0 in 1 hops 31
Αυτόματη σύνοψη και πρωτόκολλο RIPv2 (7/12) Ωστόσο, παρατηρούμε ότι η διαδρομή που αποστέλλεται είναι η συνοψισμένη ταξική διεύθυνση δικτύου, 172.16.0.0/16, και όχι τα επιμέρους υποδίκτυα 172.16.1.0/24 και 172.16.2.0/24. Από προεπιλογή, το RIPv2 συνοψίζει αυτόματα τα δίκτυα στα κύρια όρια του δικτύου, όπως ακριβώς κάνει και το RIPv1. 32
Αυτόματη σύνοψη και πρωτόκολλο RIPv2 (8/12) R1#show ip protocols Routing Protocol is rip Sending updates every 30 seconds, next due in 20 seconds Invalid after 180 seconds, hold down 180, flusned after 240 Outgoing update filter list for all interfaces is not set Incoming update filter list for all interfaces is not set Redistributing: rip Default version control: send version 2, receive version 2 Triggered RIP Key-chain Interface Send Recv FastFthernet0/0 2 2 FastEthernetO/1 2 2 Serial3/0 2 2 Automatic network summarization is in effect 33
Αυτόματη σύνοψη και πρωτόκολλο RIPv2 (9/12) Και οι δύο δρομολογητές ο R1 και ο R3 εξακολουθούν να συνοψίζουν τα υποδίκτυα του 172.16.0.0 τους στην διεύθυνση κατηγορίας Β του 172.16.0.0 κατά την αποστολή ενημερώσεων από τις διεπαφές τους στα δίκτυα 209.165.200.225 και 209.165.200.228, αντίστοιχα. Η εντολή show ip protocols επιβεβαιώνει ότι «η αυτόματη σύνοψή είναι σε ισχύ." 34
Αυτόματη σύνοψη και πρωτόκολλο RIPv2 (10/12) Η μόνη αλλαγή που προκύπτει από την εντολή version 2 είναι ότι ο δρομολογητής R2 πλέον συμπεριλαμβάνει στις ενημερώσεις του το δίκτυο 192.168.0.0/16. Αυτό συμβαίνει επειδή το RIPv2 περιλαμβάνει τη μάσκα 255.255.0.0 με τη διεύθυνση του δικτύου 192.168.0.0 στις ενημερώσεις του. Οι δρομολογητές R1 και R3 θα λάβουν τώρα αυτή την αναδιανεμημένη στατική διαδρομή μέσω του RIPv2 και θα την εισάγει στους πίνακες δρομολόγησης τους. 35
Αυτόματη σύνοψη και πρωτόκολλο RIPv2 (11/12) R1#debug ip rip RIP protocol debugging is on R1# RIP: sending v2 update to 224.0.0.9 via Serial3/0 (209.165.200.227) RIP: build update entries 172.16.0.0/16 via 0.0.0.0, metric 1, tag 0 Rlt R1# RIP: received v2 update from 209.165.200.226 on Serial3/0 10.0.0.0/8 via 0.0.0.0 in 1 hops 192.168.0.0/16 via 0.0.0.0 in 1 hops 209.165.200.228/30 via 0.0.0.0 in 1 hops 36
Αυτόματη σύνοψη και πρωτόκολλο RIPv2 (12/12) Σημείωση: Να θυμάστε ότι η διαδρομή 192.168.0.0/16 δεν θα μπορούσε να διανέμεται με το RIPv1 επειδή η μάσκα υποδικτύου ήταν μικρότερη από την ταξική μάσκα. Επειδή η μάσκα δεν περιλαμβάνεται στις ενημερώσεις του RIPv1, δεν υπήρχε τρόπος για τον δρομολογητή του RIPv1 να καθορίσει την μάσκα που θα πρέπει να έχει. Ως εκ τούτου, η ενημέρωση δεν στέλνεται ποτέ. 37
Απενεργοποίηση αυτόματης σύνοψης στο πρωτόκολλο RIPv2 (1/2) Μπορείτε να τροποποιήσετε την προεπιλεγμένη επιλογή του RIPv2 να κάνει αυτόματη σύνοψη χρησιμοποιείται την εντολή no auto-summary στην configuration mode. Αυτή η εντολή δεν είναι έγκυρη με το RIPv1. Μόλις απενεργοποιηθεί η αυτόματη σύνοψη, το RIPv2 θα συνοψίσει πλέον τα δίκτυα στην ταξική τους διεύθυνσή στους δρομολογητές ορίων. 38
Απενεργοποίηση αυτόματης σύνοψης στο πρωτόκολλο RIPv2 (2/2) Το RIPv2 θα περιλαμβάνει πλέον όλα τα υποδίκτυα και τις κατάλληλες μάσκες τους στις ενημερώσεις δρομολόγησης τους. Η εντολή show ip protocols μπορεί να χρησιμοποιηθεί για να επιβεβαιώσει ότι "η αυτόματη σύνοψη δικτύου δεν είναι σε ισχύ." 39
Βιβλιογραφία 1. Doherty, J., Anderson, N., & Maggiora, D. P. (2010). Ο οδηγός της Cisco για τη δικτύωση. Εκδόσεις Κλειδάριθμος, Αθήνα. 2. Comer, E. D. (2007).Δίκτυα και διαδίκτυα υπολογιστών. Εκδόσεις Κλειδάριθμος, Αθήνα. 3. Peterson, L. L. & Davie, S. B. (2009). Δίκτυα υπολογιστών: Μία προσέγγιση απο τη σκοπιά των συστημάτων. Εκδόσεις Κλειδάριθμος, Αθήνα. 4. Comer, E. D. (2001). Διαδίκτυα με TCP/IP: Αρχές, πρωτόκολλα και αρχιτεκτονικές. Εκδόσεις Κλειδάριθμος, Αθήνα. 5. Ράπτης, Β. (2004). Δίκτυα δεδομένων - Θεωρία και εφαρμογές. Εκδότης Ράπτης Βασίλειος. 40
Τέλος Ενότητας
Σημείωμα Αναφοράς Copyright ΤΕΙ Δυτικής Μακεδονίας, Νικολάου Σπύρος. «Ειδικά Θέματα Δικτύων ΙΙ». Έκδοση: 1.0. Κοζάνη 2015. Διαθέσιμο από τη δικτυακή διεύθυνση: 42
Σημείωμα Αδειοδότησης Το παρόν υλικό διατίθεται με τους όρους της άδειας χρήσης Creative Commons Αναφορά, Μη Εμπορική Χρήση Παρόμοια Διανομή 4.0 [1] ή μεταγενέστερη, Διεθνής Έκδοση. Εξαιρούνται τα αυτοτελή έργα τρίτων π.χ. φωτογραφίες, διαγράμματα κ.λ.π., τα οποία εμπεριέχονται σε αυτό και τα οποία αναφέρονται μαζί με τους όρους χρήσης τους στο «Σημείωμα Χρήσης Έργων Τρίτων». [1] http://creativecommons.org/licenses/by-nc-sa/4.0/ Ως Μη Εμπορική ορίζεται η χρήση: που δεν περιλαμβάνει άμεσο ή έμμεσο οικονομικό όφελος από την χρήση του έργου, για το διανομέα του έργου και αδειοδόχο. που δεν περιλαμβάνει οικονομική συναλλαγή ως προϋπόθεση για τη χρήση ή πρόσβαση στο έργο. που δεν προσπορίζει στο διανομέα του έργου και αδειοδόχο έμμεσο οικονομικό όφελος (π.χ. διαφημίσεις) από την προβολή του έργου σε διαδικτυακό τόπο. Ο δικαιούχος μπορεί να παρέχει στον αδειοδόχο ξεχωριστή άδεια να χρησιμοποιεί το έργο για εμπορική χρήση, εφόσον αυτό του ζητηθεί. 43
Διατήρηση Σημειωμάτων Οποιαδήποτε αναπαραγωγή ή διασκευή του υλικού θα πρέπει να συμπεριλαμβάνει: το Σημείωμα Αναφοράς. το Σημείωμα Αδειοδότησης. τη δήλωση Διατήρησης Σημειωμάτων. το Σημείωμα Χρήσης Έργων Τρίτων (εφόσον υπάρχει). μαζί με τους συνοδευόμενους υπερσυνδέσμους. 44
Σημείωμα Χρήσης Έργων Τρίτων Το Έργο αυτό κάνει χρήση των ακόλουθων έργων: Εικόνες/Σχήματα/Διαγράμματα/Φωτογραφίες. Βιβλιογραφικές Πηγές. 45