ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΑΝΤΑΓΩΝΙΣΜΟΥ Αθήνα, 2 Μαρτίου 2006 ΑΝΑΚΟΙΝΩΣΗ Ανακοίνωση της Επιτροπής Ανταγωνισµού σχετικά µε τις συµφωνίες ήσσονος σηµασίας οι οποίες δεν περιορίζουν σηµαντικά τον ανταγωνισµό σύµφωνα µε το άρθρο 1 παράγραφος 1 του νόµου 703/1977 όπως ισχύει (de minimis) 1. Σύµφωνα µε το άρθρο 1 παράγραφος 1 του νόµου 703/1977, απαγορεύονται οι συµφωνίες µεταξύ επιχειρήσεων που έχουν ως αντικείµενο ή ως αποτέλεσµα την παρακώλυση, τον περιορισµό ή τη νόθευση του ανταγωνισµού εντός της ελληνικής αγοράς. Σύµφωνα µε την έως τώρα νοµολογία της Επιτροπής Ανταγωνισµού, η συγκεκριµένη διάταξη δεν είναι εφαρµοστέα όταν οι συνέπειες µιας συµφωνίας δεν είναι σηµαντικές για τον ανταγωνισµό εντός των ορίων της ελληνικής αγοράς. 2. Στην παρούσα Ανακοίνωση η Επιτροπή Ανταγωνισµού παρέχει ποσοτικές ενδείξεις που συνίστανται σε όρια για το µερίδιο αγοράς προκειµένου να καθοριστεί ποιοι περιορισµοί του ανταγωνισµού δεν θεωρούνται σηµαντικοί βάσει του άρθρου 1 του νόµου 703/1977. Ο αρνητικός ορισµός της σηµαντικής συνέπειας δεν συνεπάγεται απαραίτητα ότι οι συµφωνίες µεταξύ επιχειρήσεων οι οποίες υπερβαίνουν τα καθοριζόµενα στην παρούσα Ανακοίνωση όρια περιορίζουν σηµαντικά τον ανταγωνισµό. Οι συµφωνίες αυτές ενδέχεται και πάλι να επηρεάζουν µόνο σε αµελητέο βαθµό τον ανταγωνισµό, µε αποτέλεσµα να µην απαγορεύονται από το άρθρο 1 παράγραφος 1 του νόµου 703/1977. 3. Σε όσες περιπτώσεις εµπίπτουν στην παρούσα Ανακοίνωση η Επιτροπή Ανταγωνισµού δεν θα κινεί διαδικασία, ούτε βάσει αιτήσεως ούτε αυτεπαγγέλτως. Οσάκις οι επιχειρήσεις που συµµετέχουν σε µία συµφωνία θεωρούν καλόπιστα ότι η συµφωνία αυτή εµπίπτει στην παρούσα Ανακοίνωση, η Επιτροπή Ανταγωνισµού δεν θα επιβάλλει πρόστιµα. Στην τελευταία αυτή περίπτωση, οι ενδιαφερόµενες επιχειρήσεις δύνανται να γνωστοποιήσουν την εν λόγω συµφωνία µέσα σε προθεσµία τριάντα (30) ηµερών από την ηµέρα που η Επιτροπή Ανταγωνισµού τους κοινοποιήσει ότι η συµφωνία τους δεν εµπίπτει στην παρούσα Ανακοίνωση. 4. Η παρούσα Ανακοίνωση ισχύει οµοίως για τις αποφάσεις ενώσεων επιχειρήσεων και τις εναρµονισµένες πρακτικές. 5. Η παρούσα Ανακοίνωση δεν ισχύει για τις περιπτώσεις καταχρηστικής εκµετάλλευσης σχέσης οικονοµικής εξάρτησης οι οποίες εµπίπτουν στο πεδίο εφαρµογής του άρθρου 2 α του νόµου 703/1977.
6. Η παρούσα Ανακοίνωση δεν εφαρµόζεται σε συµφωνίες, αποφάσεις ενώσεων επιχειρήσεων ή εναρµονισµένες πρακτικές οι οποίες δύνανται να επηρεάσουν το εµπόριο µεταξύ των κρατών µελών και οι οποίες εµπίπτουν στο πεδίο εφαρµογής της Ανακοίνωσης της Ευρωπαϊκής Επιτροπής σχετικά µε τις συµφωνίες ήσσονος σηµασίας οι οποίες δεν περιορίζουν σηµαντικά τον ανταγωνισµό σύµφωνα µε το άρθρο 81 παράγραφος 1 της συνθήκης για την ίδρυση της Ευρωπαϊκής Κοινότητας 1. 7. Η Επιτροπή Ανταγωνισµού θεωρεί ότι συµφωνία µεταξύ επιχειρήσεων δεν περιορίζει σηµαντικά τον ανταγωνισµό στην ελληνική αγορά κατά την έννοια του άρθρου 1 παράγραφος 1 του νόµου 703/1977 στις ακόλουθες περιπτώσεις 2 : α) εφόσον το συνολικό µερίδιο αγοράς που κατέχουν τα συµβαλλόµενα µέρη της συµφωνίας δεν υπερβαίνει το 5 % σε καµία από τις σχετικές αγορές που επηρεάζονται από τη συµφωνία, όταν η συµφωνία έχει συναφθεί µεταξύ επιχειρήσεων οι οποίες είναι πραγµατικοί ή δυνητικοί ανταγωνιστές σε οποιαδήποτε από αυτές τις αγορές (συµφωνίες µεταξύ ανταγωνιστών) 3 ή β) εφόσον το µερίδιο αγοράς που κατέχει το καθένα από τα συµβαλλόµενα µέρη της συµφωνίας δεν υπερβαίνει το 10 % σε καµία από τις σχετικές αγορές που επηρεάζονται από τη συµφωνία, όταν η συµφωνία έχει συναφθεί µεταξύ επιχειρήσεων οι οποίες δεν είναι πραγµατικοί ή δυνητικοί ανταγωνιστές σε καµία από αυτές τις αγορές (συµφωνίες µεταξύ µη ανταγωνιστών). Σε περίπτωση που είναι δύσκολο να εξακριβωθεί εάν µια συµφωνία έχει συναφθεί µεταξύ ανταγωνιστών ή µη ανταγωνιστών, ισχύει ως όριο το 5 %. 8. Όταν σε µια σχετική αγορά ο ανταγωνισµός περιορίζεται από τις σωρευτικές συνέπειες συµφωνιών µεταξύ διαφορετικών προµηθευτών ή διανοµέων για την πώληση αγαθών ή υπηρεσιών (σωρευτικό αποτέλεσµα στεγανοποίησης των παράλληλων δικτύων συµφωνιών που έχουν παρεµφερείς συνέπειες στην αγορά), τα όρια που ισχύουν για τα µερίδια αγοράς σύµφωνα µε την παράγραφο 7 ορίζονται σε 5 %, τόσο για τις συµφωνίες µεταξύ ανταγωνιστών όσο και για τις συµφωνίες µεταξύ µη ανταγωνιστών. Γίνεται γενικά δεκτό ότι προµηθευτές ή διανοµείς των οποίων το µερίδιο αγοράς δεν υπερβαίνει το 5 % δεν συντελούν σηµαντικά στο σωρευτικό αποτέλεσµα στεγανοποίησης 4. Σωρευτικό αποτέλεσµα στεγανοποίησης δεν είναι πιθανό να υπάρξει εάν λιγότερο από 30 % της σχετικής αγοράς καλύπτεται από παράλληλες συµφωνίες ή παράλληλα δίκτυα συµφωνιών που έχουν παρεµφερείς συνέπειες. 9. Η Επιτροπή θεωρεί επίσης ότι οι συµφωνίες δεν περιορίζουν τον ανταγωνισµό εάν επί δύο συναπτά ηµερολογιακά έτη δεν σηµειώνεται υπέρβαση µεγαλύτερη από δυο ποσοστιαίες µονάδες των ορίων µεριδίων αγοράς, συγκεκριµένα 5% και 10%, που προσδιορίζονται στην παραγράφο 7 σηµεία (α) και (β) και στην παράγραφο 8. 1 ΕΕ C 368 της 22.12.2001, σελίδα 13. 2 Σύµφωνα και µε την έως τώρα νοµολογία όπως έχει διαµορφωθεί σχετικά µε τις συµφωνίες ήσσονος σηµασίας. Βλέπε ιοικ.εφ.αθ.4154/90, ιοικ.εφ.αθ.1422/1991, αποφάσεις της Επιτροπής Ανταγωνισµού 15/1981, 22/1982, 31/92, 15/1995, 19/1996, 117/1998, 260/2004 και γνωµοδοτήσεις της Επιτροπής Ανταγωνισµού 95/90, 100/90, 102/91. 3 Μια επιχείρηση θεωρείται πραγµατικός ανταγωνιστής εάν είτε δραστηριοποιείται στην ίδια σχετική αγορά, ή, ελλείψει συµφωνίας, είναι σε θέση να µετατοπίσει την παραγωγή της προς την παραγωγή των σχετικών προϊόντων και να τα διαθέσει βραχυπρόθεσµα χωρίς σηµαντικό πρόσθετο κόστος ή κίνδυνο κατόπιν µικρής αλλά διαρκούς αύξησης των σχετικών τιµών (άµεση υποκατάσταση από την πλευρά της προσφοράς). Μια επιχείρηση θεωρείται δυνητικός ανταγωνιστής εάν υπάρχουν ενδείξεις ότι, ελλείψει συµφωνίας, η επιχείρηση µπορούσε και ήταν πιθανό να πραγµατοποιήσει τις απαραίτητες πρόσθετες επενδύσεις ή να αναλάβει άλλα κόστη προσαρµογής για να εισέλθει στην σχετική αγορά κατόπιν µικρής αλλά διαρκούς αύξησης των σχετικών τιµών. 4 Στην παρούσα Ανακοίνωση όλα τα όρια που προβλέπονται για το µερίδιο αγοράς αφορούν το συνολικό µερίδιο αγοράς.
10. Για να υπολογιστεί το µερίδιο αγοράς, είναι απαραίτητο να προσδιοριστεί η σχετική αγορά. Πρόκειται για την αγορά του σχετικού προϊόντος και τη σχετική γεωγραφική αγορά. Τα µερίδια αγοράς πρέπει να υπολογίζονται βάσει της αξίας των πωλήσεων ή, άλλως της αξίας των αγορασθέντων. Εάν οι αξίες αυτές δεν είναι δυνατό να υπολογιστούν µε τα διαθέσιµα στην επιχείρηση στοιχεία, µπορούν να χρησιµοποιηθούν εκτιµήσεις που βασίζονται σε άλλες αξιόπιστες πληροφορίες, συµπεριλαµβανοµένου του όγκου της αγοράς. 11. Οι παράγραφοι 7, 8 και 9 δεν ισχύουν για τις συµφωνίες που περιλαµβάνουν οποιονδήποτε από τους παρακάτω ιδιαίτερα σοβαρούς περιορισµούς: (1) όσον αφορά συµφωνίες συναφθείσες µεταξύ ανταγωνιστών όπως ορίζονται στην παράγραφο 7 σηµείο (α), τους περιορισµούς οι οποίοι, άµεσα ή έµµεσα, µεµονωµένα ή σε συνδυασµό µε άλλους παράγοντες που ελέγχονται από τα µέρη, έχουν ως αντικείµενο 5 : α) τον καθορισµό των τιµών πώλησης του εκάστοτε προϊόντος σε τρίτους β) τον περιορισµό της παραγωγής ή των πωλήσεων γ) τον επιµερισµό των αγορών ή της πελατείας (2) όσον αφορά συµφωνίες συναφθείσες µεταξύ µη ανταγωνιστών όπως ορίζονται στην παράγραφο 7 σηµείο (β), τους περιορισµούς οι οποίοι, άµεσα ή έµµεσα, µεµονωµένα ή σε συνδυασµό µε άλλους παράγοντες που ελέγχονται από τα µέρη, έχουν ως αντικείµενο: α) τον περιορισµό της δυνατότητας του αγοραστή να καθορίζει τις τιµές πώλησης, χωρίς να θίγεται η δυνατότητα του προµηθευτή να επιβάλλει µέγιστη τιµή πώλησης ή να συνιστά την τιµή πώλησης, υπό τον όρο ότι οι περιπτώσεις αυτές δεν ισοδυναµούν µε πάγια ή ελάχιστη τιµή πώλησης εξαιτίας των πιέσεων που ασκεί ή των κινήτρων που προσφέρει οποιοδήποτε συµβαλλόµενο µέρος β) τον περιορισµό της περιοχής ή της πελατείας στην οποία ο αγοραστής δύναται να πωλεί τα αγαθά ή τις υπηρεσίες που αποτελούν αντικείµενο της συµφωνίας, µε εξαίρεση τους παρακάτω περιορισµούς οι οποίοι δεν είναι ιδιαίτερα σοβαροί: - περιορισµοί επί των ενεργητικών πωλήσεων στην αποκλειστική εδαφική περιοχή ή σε αποκλειστική οµάδα πελατών που αναλογεί στον προµηθευτή ή έχει παραχωρηθεί από τον προµηθευτή σε άλλον αγοραστή, εφόσον ο εν λόγω περιορισµός δεν περιορίζει τις πωλήσεις των πελατών του αγοραστή, - περιορισµοί επί των πωλήσεων σε τελικούς χρήστες από αγοραστή που δραστηριοποιείται στο επίπεδο χονδρικού εµπορίου, - περιορισµοί επί των πωλήσεων σε µη εξουσιοδοτηµένους διανοµείς από τα µέλη ενός επιλεκτικού συστήµατος διανοµής και - περιορισµοί της δυνατότητας του αγοραστή να πωλεί εξαρτήµατα, αγορασµένα για ενσωµάτωση, σε πελάτες που θα τα χρησιµοποιήσουν για την παραγωγή προϊόντων οµοειδών σε σχέση µε αυτά που παράγει ο προµηθευτής γ) τον περιορισµό των ενεργητικών ή παθητικών πωλήσεων προς τελικούς χρήστες από τα µέλη ενός επιλεκτικού συστήµατος διανοµής που δραστηριοποιούνται στο επίπεδο λιανικού εµπορίου, χωρίς να θίγεται η δυνατότητα απαγόρευσης σε ένα µέλος του συστήµατος να πραγµατοποιεί πωλήσεις από µη εγκεκριµένο σηµείο εγκατάστασης 5 ίχως να θίγονται περιπτώσεις κοινής παραγωγής µε ή χωρίς κοινή διανοµή όπως ορίζονται στο άρθρο 5 παράγραφος 2 του κανονισµού (ΕΚ) αριθ. 2658/2000 της Επιτροπής και στο άρθρο 5 παράγραφος 2 του κανονισµού (ΕΚ) αριθ. 2659/2000 της Επιτροπής, ΕΕ L 304 της 5.12.2000, σελίδα 3 και 7 αντίστοιχα.
δ) τον περιορισµό των διασταυρούµενων πωλήσεων µεταξύ διανοµέων στο πλαίσιο επιλεκτικού συστήµατος διανοµής, περιλαµβανοµένων και εκείνων µεταξύ διανοµέων που δραστηριοποιούνται σε διαφορετικά επίπεδα εµπορίου ε) τον περιορισµό που συµφωνείται µεταξύ ενός προµηθευτή εξαρτηµάτων και ενός αγοραστή που ενσωµατώνει τα εξαρτήµατα αυτά, όταν ο περιορισµός αυτός περιορίζει την ικανότητα του προµηθευτή να πωλεί τα εξαρτήµατα ως ανταλλακτικά σε τελικούς χρήστες ή σε επισκευαστές ή σε άλλους παρόχους υπηρεσιών στους οποίους ο αγοραστής δεν έχει αναθέσει την επισκευή ή συντήρηση των προϊόντων του. (3) όσον αφορά συµφωνίες συναφθείσες µεταξύ ανταγωνιστών όπως ορίζονται στην παράγραφο 7 σηµείο (α), όταν οι ανταγωνιστές δραστηριοποιούνται για τους σκοπούς της συµφωνίας σε διαφορετικό επίπεδο της αλυσίδας παραγωγής ή διανοµής, οποιονδήποτε από τους ιδιαίτερα σοβαρούς περιορισµούς που απαριθµούνται στα ανωτέρω σηµεία (1) και (2) της παραγράφου 11. 12. (1) Για τους σκοπούς της παρούσας Ανακοίνωσης, οι όροι "επιχείρηση", "συµβαλλόµενο µέρος της συµφωνίας", "διανοµέας", "προµηθευτής" και "αγοραστής" περιλαµβάνουν τις αντίστοιχες συνδεδεµένες επιχειρήσεις µε την εκάστοτε επιχείρηση που συµµετέχει στη συµφωνία. (2) Με τον όρο "συνδεδεµένες επιχειρήσεις" νοούνται: α) οι επιχειρήσεις στις οποίες ένα συµβαλλόµενο µέρος της συµφωνίας, άµεσα ή έµµεσα: - έχει την εξουσία να ασκεί την πλειοψηφία των δικαιωµάτων ψήφου ή - διαθέτει περισσότερο από το 50% του κεφαλαίου ή της περιουσίας ή - έχει την εξουσία να διορίζει ή να παύει την πλειοψηφία των µελών των οργάνων διοίκησης της επιχείρησης ή - έχει το δικαίωµα να διευθύνει τις υποθέσεις της επιχείρησης β) οι επιχειρήσεις οι οποίες, άµεσα ή έµµεσα, διαθέτουν, για ένα συµβαλλόµενο µέρος της συµφωνίας, τα δικαιώµατα ή τις εξουσίες που παρατίθενται στο σηµείο α) γ) οι επιχειρήσεις επί των οποίων επιχείρηση που αναφέρεται στο σηµείο β) διαθέτει, άµεσα ή έµµεσα, τα δικαιώµατα ή τις εξουσίες που παρατίθενται στο σηµείο α) δ) οι επιχειρήσεις επί των οποίων ένα συµβαλλόµενο µέρος της συµφωνίας, από κοινού µε µία ή περισσότερες από τις επιχειρήσεις που αναφέρονται στα σηµεία α), β) ή γ) ή επί των οποίων δύο ή περισσότερες από τις τελευταίες αυτές επιχειρήσεις διαθέτουν από κοινού τα δικαιώµατα ή τις εξουσίες που παρατίθενται στο σηµείο α) ε) οι επιχειρήσεις στις οποίες τα δικαιώµατα ή οι εξουσίες που απαριθµούνται στο σηµείο α) ανήκουν από κοινού: - σε συµβαλλόµενα µέρη της συµφωνίας ή στις αντίστοιχες συνδεδεµένες επιχειρήσεις τους που αναφέρονται στα σηµεία α) έως δ) ή - σε ένα ή περισσότερα από τα συµβαλλόµενα µέρη της συµφωνίας ή σε µία ή περισσότερες από τις συνδεδεµένες επιχειρήσεις τους που αναφέρονται στα σηµεία α) έως δ) και σε ένα ή περισσότερα τρίτα µέρη. (3) Για τους σκοπούς της παραγράφου 2 σηµείο ε), το µερίδιο αγοράς που κατέχουν οι εν λόγω υπό κοινό έλεγχο τελούσες επιχειρήσεις κατανέµεται
ισοµερώς µεταξύ των επιχειρήσεων που διαθέτουν τα δικαιώµατα ή τις εξουσίες που απαριθµούνται στην παράγραφο 2 σηµείο α).