Βιογραφικό Σηµείωµα Κατερίνας Κόπακα... Όνοµα: Κατερίνα Επίθετο: Κόπακα Κατηγορία: ΕΠ Βαθµίδα: Καθηγήτρια Τµήµα: Ιστορίας & Αρχαιολογίας... Ηλεκτρονικό ταχυδροµείο: kopaka@phl.uoc.gr ιεύθυνση: Πανεπιστηµιούπολη Γάλλου, Ρέθυµνο Τ.K 74100 Τηλέφωνα επικοινωνίας εργασίας: ++2831077346 Φαξ: ++2831077338 Σύντοµο Βιογραφικό Η Κατερίνα Κόπακα είναι Καθηγήτρια Προϊστορικής Αρχαιολογίας στο Τµήµα Ιστορίας και Αρχαιολογίας του Πανεπιστηµίου Κρήτης, όπου διδάσκει, από το 1985, µαθήµατα που άπτονται κυρίως της Εποχής του Χαλκού στο Αιγαίο και την Ανατολική Μεσόγειο. Γεννήθηκε στο Ηράκλειο Κρήτης το 1953. Σπούδασε Αρχαιολογία και Ιστορία Τέχνης στο Παρίσι (Παν/µιο Paris I, Σορβόννη), όπου και εκπόνησε τη διδακτορική διατριβή της ( Εσωτερική οργάνωση της κατοικίας και οικιακές δραστηριότητες στην Κρήτη και τη Θήρα την Εποχή του Χαλκού"). Είναι υπότροφος της Alexander von Humbolt (1991) και της Βρετανικής Αρχαιολογικής Σχολής Αθηνών (1990). Έχει συµµετάσχει σε ανασκαφές στη Γαλλία, στην Ανατολία, στην Κύπρο και στην Κρήτη. ιευθύνει, εκ µέρους του Πανεπιστηµίου Κρήτης, την επιτόπια έρευνα στη νήσο Γαύδο, στα Ν της Κρήτης (πολυεπιστηµονικό πρόγραµµα και επιφανειακή έρευνα στη δεκαετία 1990, και εκπαιδευτική ανασκαφή από το 2003). Έχει δηµοσιεύσει, στα ελληνικά, γαλλικά και αγγλικά, αρχαιολογικό υλικό και άλλες µελέτες, στους ακόλουθους ερευνητικούς άξονες: Oργάνωση του χώρου, καθηµερινότητα, τελετουργικό. Αρχαία τεχνολογία του κρασιού και του λαδιού. Άνθρωποι - Φύλα. Nησιωτικές κοινωνίες - Έρευνα στη Γαύδο. Aιγαιακές γραφές. Iστορία της αρχαιολογικής έρευνας στην Κρήτη (19ος-πρώιµος 20ός αι.) Aρχαιολογική εκπαίδευση. ιοργάνωσε επιστηµονικές συναντήσεις, µε θέµατα: "Γυναικείες και ανδρικές δραστηριότητες στο προϊστορικό Aιγαίο. Eνδείξεις από την υλική και τη συµβολική παραγωγή" (Pέθυµνο, Μάιος 1999). "Πανεπιστηµιακή Eκπαίδευση στις Σύγχρονες Eφαρµογές Προσέγγισης των Tεχνέργων και Oικοδεδοµένων"
(απολογισµός οµώνυµου προπτυχιακού προγράµµατος σπουδών EΠEAEK, Pέθυµνο, Μάιος 2001). O Πόλεµος στο Iράκ και τα Mνηµεία. Oι απρόβλεπτες καταστροφές ενός προληπτικού πολέµου, Pέθυµνο, 23/4/2003 (συνεργασία: ελλην. τµήµα του ICOMOS). H αιγαιακή προϊστορική έρευνα στις αρχές του 21ου αιώνα" (Pέθυµνο 5 7/12 2003). Έµφυλες προϊστορικές στρωµατογραφίες στο Αιγαίο και τη Μεσόγειο" (διατµηµατικό ΕΠΕΑΕΚ για το Κοινωνικό Φύλο, Pέθυµνο 3-5/6 2005). Βίοι Παράλληλοι. Αρχαίες Νησιωτικές Κοινωνίες στην Κρήτη και την Κύπρο" (συνδιοργάνωση: Πανεπιστήµια Κρήτης και Κύπρου και Βρετανική Σχολή Αθηνών (Λευκωσία 30-11/2-12 2006)). Αυτοτελείς ηµοσιεύσεις Άρθρα 2004 (ανατύπ. 2005), Επιµέλεια της ελλην. µετάφρασης του: Jacques CAUVIN,Γέννηση των θεοτήτων. Γέννηση της γεωργίας. Η επανάσταση των συµβόλων στη Νεολιθική Εποχή, Ηράκλειο, Παν/κές Εκδόσεις Κρήτης (σε συνεργασία µε τον Ν. Λιανέρη). Yπό δηµοσίευση, Zάκρος. Tης Oυρανιάς το Φρούδι. Tο σπήλαιο και οι φυσικές κόγχες, στο Λ. ΠΛATΩN (εκδ.), Zάκρος I, Aθήνα, Aρχαιολογική Eταιρεία. 1984, Une bague minoenne de Malia, Bulletin de Correspondance Hellénique 108, 3-12. 1986, 43 raccords et quasi-raccords de fragments inédits dans le volume I du "Corpus of Mycenaean Inscriptions from Knossos, Bulletin de Correspondance Hellènique 110, 1986, 21-39 (συνεργασία: L. GODART, J. KILLEN, J.-P. OLIVIER). 1988, 107 raccords et quasi-raccords de fragments de tablettes en linéaire B de Knossos, Bulletin de Correspondance Hellénique 112, 59-82 (συνεργασία: J. DRIESSEN, L. GODART, J. KILLEN, J. MELENA, J.-P. OLIVIER, M. PERNA). 1988, Πήλινο οµοίωµα ανακλίντρου από τη Φαιστό, EΙΛΑΠΙΝΗ, Tιµητικός Tόµος για τον Nικόλαο Πλάτωνα, Hράκλειο, 1988, 93-100. 1989, Les foyers fixes en Crète du Bronze Moyen au Bronze Récent στο LAFFINEUR R. (éd.), Actes de la deuxième rencontre égéenne internationale, Liège (1988), Aegaeum 3, 21-8. 1989, Une nouvelle inscription en Linéaire A, Kadmos 28/1, 7-13. 1989, 436 raccords et quasi-raccords de fragments inédits dans KT 5, Minos N.S. 24, 199-242 (συνεργασία: E.L. BENNETT, J.M. DRIESSEN, L. GODART, J.T. KILLEN, J.L. MELENA, J.-P. OLIVIER, M. PERNA). 1989-1990, Mίνωος Kαλοκαιρινού. Aνασκαφές στην Kνωσό, Παλίµψηστον 9-10, 5-69.
1990, Oστέινο ενεπίγραφο αντικείµενο από τη Zάκρο, Πεπραγµένα 6ου ιεθνούς Kρητολογικού Συνεδρίου (Χανιά 1986), 395-402. 1990, Des pièces de repos dans l'habitat minoen? στο P. DARCQUE, R. TREUIL (éd.), L'habitat égéen préhistorique, Actes de la Table Ronde de l' Ecole Française d'athènes, Bulletin de Correspondance Hellènique Suppl. 19, 217-30. 1990, Nouvelle évidence sur la fouille Kalokairinos à Knossos στο OLIVIER J.P. (éd.), Mykénaïka, Actes du IXe Colloque international sur les textes mycéniens et égéens, Bulletin de Correspondance Hellènique Suppl. 25, 381-5. 1990-1991, 501 raccords et quasi-raccords de fragments dans les tablettes de Cnossos post-kt 5, Minos N.S. 25-26, 373-411 (συνεργασία: L. GODART, J.T. KILLEN, J.L. MELENA, J.-P. OLIVIER). 1992-1993, 175 raccords de fragments dans les tablettes de Cnossos", MinosN.S. 27-28, 55-70 (συνεργασία: L. GODART, J.L. MELENA, J.-P. OLIVIER). 1993, Ληνοί Mινωικοί. Installations minoennes de traitement des produits liquides,bulletin de Correspondance Hellénique 117, 35-101 (συνεργασία: L. PLATON). 1993, New evidence on the pottery from the early excavations at the Palace of Knossos, Annual of the British School at Athens 88, 93-102. 1994/1996. Eπιφανειακή έρευνα στη Γαύδο, Kρητική Eστία 5, 242-4 (συνεργασία: Π. POΣINOY, Γ. XPIΣTO OYΛAKOΣ). 1995, Aνίχνευση τοπωνυµίων των νησιών Γαύδος και Γαυδοπούλα, ΛΟΙΒΗ εις µνήµην Aνδρέα Kαλοκαιρινού, Hράκλειο, 5-45. 1995, O Mίνως Kαλοκαιρινός και οι πρώτες ανασκαφές στην Kνωσό, Πεπραγµένα 7ου ιεθνούς Kρητολογικού Συνεδρίου (Pέθυµνο 1991), 501-11. 1996, Aρχαιότητες από την Kνωσό. Ένας κατάλογος του 19ου αιώνα, Tιµητικός τόµος M.S.F. Hood, Cretan Studies 5, 151-61. 1997, Women's arts - Men's crafts? Towards an approach of gender skills in the prehistoric Aegean στο R. LAFFINEUR, P.P. BETANCOURT (eds), TEXNH, Craftsmen, Craftswomen and Craftmanship in the Aegean Bronze Age, Actes de la 6ème Rencontre Egéenne Internationale, Philadelphia (1996), Aegaeum 16, 521-31. 1997, Tο αµπέλι και το κρασί στο προϊστορικό Aιγαίο, Πρακτικά Συµποσίου της Ένωσης Eλλήνων Xηµικών "Tο χθές, το σήµερα και το αύριο των αµπελοοινικών κρητικών προϊόντων", Hράκλειο, 21-44. 1997, Aρχαία αιγαιακά πατητήρια, Aρχαία Eλληνική Tεχνολογία. Πρακτικά Πρώτου ιεθνούς Συνεδρίου, Θεσσαλονίκη, 239-48.
1998, Mινωικό αλάτι από τη Zάκρο. Tο ελληνικό αλάτι. 8ο Tριήµερο Eργασίας Πολιτιστικού Tεχνολογικού Iδρύµατος ETBA, Mυτιλήνη, 27-38 (συνεργασία: N. XANIΩTAKHΣ). 1998, Gavdos, Bulletin de Correspondance Hellénique 122, Chroniques 1996 et 1997, 969-70. 1999, An island's isles: Crete and its insular components. A preliminary approach", Meletemata. Studies in Aegean Archaeology presented to M.H. Wiener as he enters his 60th year, Aegaeum 20, 435-44 (συνεργασία: A. KOSSYVA). 1999, La guerre des femmes en Egée de l'age du Bronze. Lire entre "les lignes de combat" στο LAFFINEUR R. (ed.), POLEMOS. Le Contexte guerrier en Egée de l Age du Bronze, Actes de la 7ème Rencontre Egéenne Internationale, Liège (1998),Aegaeum 19, 479-91. 1999, Gavdos, Crete. Life on a micro-insular universe, at the Southernmost boundary of Europe, American Anthropological Association. Annual Meeting (Archaeological Section), Chicago, 265 (reviewed abstract). 2000, Of Stone and Rock. Diachronic Strategies in the Production and Use of Space among Islanders, 99th Annual Meeting American Anthropological Association(Archaeological Section), San Francisco, 301 (reviewed abstract). 2001, Aρχαιολογική εκπαίδευση, κοινωνία πολιτών και πολιτισµική ανάδειξη.kρήτη. Πρωτοβουλίες πολιτισµικής ανάδειξης και προοπτικές ανάπτυξης, Πρακτικά της επιστηµονικής ηµερίδας της EΠEΠ, Kρητολογικά Γράµµατα 17, 17-22. 2001, Λαξευτά πατητήρια στη Γαύδο, Πεπραγµένα 8ου ιεθνούς Kρητολογικού Συνεδρίου (Hράκλειο 1996) 557-80 (συνεργασία: Γ. XPIΣTO OYΛAKOΣ, Γ. MOΣXOBH, Π. POΣINOY). 2001, Eπιφανειακή έρευνα στη Γαύδο. Προσεγγίσεις ενός οριακού νησιωτικού µικρόκοσµου, Πεπραγµένα 8ου ιεθνούς Kρητολογικού Συνεδρίου (Hράκλειο 1996), 62-80. 2001, Συµπληρώσεις στο τοπωνυµικό της Γαύδου και της Γαυδοπούλας, Tα Kρητικά Tοπωνύµια. ιήµερο Eπιστηµονικό Συνέδριο Iστορικής Λαογραφικής Eταιρείας Pεθύµνης (Pέθυµνο, 1998), 283-333 (συνεργασία: Γ. NIKOΛAKAKHΣ, A. TΣANTHPOΠOYΛOΣ, A. KOΣΣYBA). 2001, A day in potnia s life. Aspects of potnia and reflected mistress activities in the Aegean Bronze Age στο LAFFINEUR R. and HÄGG R. (eds), POTNIA, Deities and Religion in the Aegean Bronze Age, Proceedings of the 8th International Aegean Conference, Göteborg (2000), Aegaeum 22, 15-31. 2002, Στέφανος Ξανθουδίδης. O πρωτεργάτης της κρητικής αρχαιολογίας,tιµητικός τόµος R.F. Willetts, Cretan Studies 7, 125-40.
2002, Aπό τη ζωή µιας προϊστορικής (;) λέξης: ka-u-da και τα προϊόντα της γης της Γαύδου, ΣΗΜΑ, Tιµητικός τόµος για τον Mενέλαο Παρλαµά, Hράκλειο (EKIM), 1-43. 2003, Oίνος παλαιός και άνθρωποι. Σκηνές από την καθηµερινότητα της µινωικής οινοπαραγωγής. Oίνος παλαιός ηδύποτος. Tο κρητικό κρασί από τα προϊστορικά ώς τα νεότερα χρόνια. ιεθνές Συνέδριο. Πεζά Πεδιάδος (1998), 89-112. 2003, The Late-Holocene vegetation history of Gavdos (Crete) in relation to long-distance pollen dispersal: the Trypiti pollen diagram στο S. TONKOV (ed.), Aspects of Palynology and Palaeoecology. Festschrifft in honour of Elissaveta Bozilova, Sofia- Moscow, 2003, 199-212 (συνεργασία: S. BOTTEMA και A. ALEXOPOULOS). 2003, «Just taste additive? Minoan salt from the cave «tis Ouranias to Froudi», Zakros, Crete», Oxford Journal of Archaeology 22/1, 53-66 (συνεργασία: N. CHANIOTAKIS). 2004, Gavdos. Seal Impression, Corpus der Minoischen und Mykenischen Siegel V Suppl. 3,2, 477, Νr 330. 2004, Gozo of Malta Gozo of Crete (Gavdos). Thoughts on a twinned Mediterranean micro-insular toponymy and epic tradition στο TRUMP D., STODDART S., MALONE C. (eds), Exploring the Maltese Prehistoric Temple Culture, Conference presented by the OTS Foundation (Education, Research, Conservation), September 2003. www.maltatemples.com. 2004, Η Κνωσός πριν τον Καλοκαιρινό: µια λησµονηµένη µητρόπολη των πηγών; στο CADOGAN G., HATZAKI E., VASILAKIS A. (eds), Knossos: Palace, City, State, Proceedings of the Conference in Ηerakleion organised by the BSA and the 23rd EPKA, in November 2000, for the Centenary of Sir Arthur Evans s Excavations at Knossos, British School Annual Studies 12, 497-512. 2004, Σύγχρονες προοπτικές στην αρχαιολογική εκπαίδευση: µια πιλοτική εφαρµογή του Πανεπιστηµίου Kρήτης, Aριάδνη 10, 265-74. 2004, Emporoi on the Mediterranean fringe: trading for a living on the small islands of Crete στο R. LAFFINEUR, E. GRECO (eds), EΜPΟRΙΑ. Aegeans in the Central and Eastern Mediterranean. Proceedings of the 10th International Aegean Conference/10e Rencontre égéenne internationale, Athens, Italian School of Archaeology, 14-18 April Aegaeum 25, 91-102. 2004, Seals of meaning: Imprints of Past Aegean Worlds, American Journal of Archaeology 108, 107-110 [βιβλιοκρισία του W. MÜLLER (ed.), Μinoisch-Mykenische Glyptik. Stil, Ikonographie, Funktion. V. Internationales Siegel-Symposium. Marburg 23-25/9 1999 (CMS Beiheft 6)]. 2005, Supporting Chronological Reasoning in Archaeology in Beyond the Artifact. Digital Interpretation of the Past, Computer
Archaeological Applications, International Conference 2004 (συνεργασία: M. DOERR, D. PLEXOUSAKIS, C. BEKIARI). 2005, Σύντοµο ιστορικό της αρχαιολογικής έρευνας για το λάδι και το κρασί στη Mινωική Kρήτη, Aριάδνη 11, 9-38. 2006, Προϊστορική κεραµεική από τη Γαύδο. Tο παράδειγµα µιας µικρονησιωτικής βιοτεχνικής παραγωγής, Πεπραγµένα 9ου ιεθνούς Kρητολογικού Συνεδρίου (Ελούντα 2001), 63-78 (συνεργασία: X. ΠAΠA AKH). 2006, Xαρτογραφική αναγνώριση της νήσου Γαύδου. Περιηγήσεις σε ένα µικρονησιωτικό γεωπολιτισµικό τοπίο, Πεπραγµένα 9ου ιεθνούς Kρητολογικού Συνεδρίου (Ελούντα 2001), 271-87 (συνεργασία:. ΓONTIKA, Γ. MOΣXOBH). 2007, ιατροφή, τελετουργία και τρόποι του τραπεζιού στον ορεινό Μυλοπόταµο στο Ε. ΓΑΒΡΙΛΑΚΗ, Γ.Ζ. ΤΖΙΦΟΠΟΥΛΟΣ (επιµ), Ο Μυλοπόταµος από την Αρχαιότητα ως Σήµερα. Περιβάλλον- Αρχαιολογία-Ιστορία-Λαογραφία-Κοινωνιολογία. Πρακτικά ιεθνούς Συνεδρίου (Πάνορµο, 24-30 Οκτωβρίου 2003). V ΙΙ: Νεότεροι Χρόνοι. Περιβάλλον-Ιστορία- Κοινωνιολογία. Ρέθυµνο (ΙΛΑΕΡ), 227-39 (συνεργασία: Γ. ΝΙΚΟΛΑΚΑΚΗΣ). υπό δηµοσίευση/ εκτύπωση, H αιγαιακή προϊστορική έρευνα στις αρχές του 21ου αιώνα: Aπό την ιθαγενή σκοπιά;, στο Κ. ΚΟΠΑΚΑ (εκδ.), H Aιγαιακή Προϊστορική Έρευνα στις Aρχές του 21ου Aιώνα, Επιστηµονική Συνάντηση-Σεµινάριο του Tµήµατος Iστορίας και Aρχαιολογίας του Πανεπιστηµίου Κρήτης (Pέθυµνο 2003). υπό δηµοσίευση/ εκτύπωση, Mια µοναχική προϊστορική ταφή: ένας κρίκος στη συλλογική διαχρονία στο Γ. ΝΙΚΟΛΑΚΑΚΗΣ, Γ. ΚΟΥΓΙΟΥΜΟΥΤΖΑΚΗΣ (εκδ.), Το Αβέβαιον του Θανάτου: Μια ιεπιστηµονική Προσέγγιση, ιεθνές Συµπόσιο Τµήµατος Φιλοσοφικών και Κοινωνικών Σπουδών (Ρέθυµνο 2004). υπό δηµοσίευση/ εκτύπωση, Οn caves and households in Bronze Age Crete: tis Ouranias to Froudi cave at Zakros στο Ν. ΒΟΓΚΕΙΚΩΦ-BROGAN, K. GLOWACKI (eds), ΣΤΕΓA. Η Αρχαιολογία της Κατοικίας και του Νοικοκυριού στην Αρχαία Κρήτη από τη Νεολιθική έως τη Ρωµαϊκή Περίοδο, ιεθνής Επιστηµονική Συνάντηση(Ιεράπετρα, 2005), American Journal of Archaeology Suppl. υπό δηµοσίευση/ εκτύπωση, Οίνος νησιωτικός αιγαιακός σε αρχαίες µαρτυρίες, Il Miglior Vino di Mondo. Το κρητικό κρασί στις αρχειακές πηγές της βενετοκρατίας. Β Συνέδριο Ευρωπαϊκών Νησιών Παραγωγών Κρασιού Μαλβαζία (Ηράκλειο, 2005). υπό δηµοσίευση/ εκτύπωση, Coping with the offshore giant: Middle Helladic interactions with Middle Minoan Crete στο A. PHILIPPA-TOUCHAIS et al. (eds),mesohelladika. The Greek Mainland in the Middle Bronze Age, International Conference organized by the French School at Athens, in collaboration with the
American School of Classical Studies and the Netherlands Institute at Athens (Athens 8 12/3 2006) (συνεργασία: G. CADOGAN). υπό δηµοσίευση/ εκτύπωση, Μothers and children in prehistoric Aegean: a whole life cycle within material and symbolic stratigraphies? στο Κ. KOPAKA (ed.), Engendering Prehistoric Stratigraphies in the Aegean and the Mediterranean, Acts of the Ineternational Symposium organized by the Department of History and Archaeology of the University of Crete (Rethymno, 2005). υπό δηµοσίευση/ εκτύπωση, Τι είναι νησί; Έννοιες, σηµασίες, αµφισηµίες των νησιωτικών τόπων στο Ερµηνευτικοί ρόµοι της Αρχαιολογίας. Η αντίληψη του χώρου και του όγκου και η µελέτη των αρχαιολογικών καταλοίπων, ιηµερίδα του Τµήµατος Ιστορίας και Αρχαιολογίας του Παν/µίου Κρήτης αφιερωµένη στον Νικόλα Φαράκλα(Ρέθυµνο, 2005). υπό δηµοσίευση/ εκτύπωση, Πρώιµα θαλάσσια ταξίδια στο Αιγαίο και τη Μεσόγειο. Σκέψεις µε αφορµή τις εργαλειοτεχνίες αποκρουσµένου λίθου από τη νήσο Γαύδο, Πεπραγµένα 10ου ιεθνούς Κρητολογικού Συνεδρίου (Χανιά 2006) (συνεργασία: Χ. Ματζάνας). υπό δηµοσίευση/ εκτύπωση, Two Mediterranean island life modes, two island archaeologies. Crete and Cyprus: how near, how far? στο Βίοι Παράλληλοι. Αρχαίες Νησιωτικές Κοινωνίες στην Κρήτη και την Κύπρο, ιεθνές Συνέδριο που οργανώθηκε από τα Πανεπιστήµια Κρήτης και Κύπρου και τη Βρετανική Σχολή Αθηνών (Λευκωσία 30-11/2-12 2006) (συνεργασία: G. Cadogan).