1
2
Η Ιστορία του κινηματογράφου Ο κινηματογράφος, αλλιώς σινεμά, αποτελεί σήμερα την αποκαλούμενη και έβδομη τέχνη, δίπλα στη γλυπτική, τη ζωγραφική, το χορό, την αρχιτεκτονική, τη μουσική και τη λογοτεχνία. Αρχικά εμφανίστηκε περισσότερο ως μια νέα τεχνική καταγραφής της κίνησης και οπτικοποίησής της, όπως δηλώνει και ο ίδιος ο όρος (κινηματογράφος = κίνηση + γραφή). Η ιδέα του κινηματογράφου μπορούμε να πούμε πως υπήρχε από πολύ παλιά. Από τις σκιές στη καθημερινή ζωή μας και το θέατρο σκιών φτάσαμε στον ολοζώντανο κινηματογράφο που απολαμβάνουμε σήμερα. Το πρώτο βήμα έγινε από την ανακάλυψη Κινέζων σοφών πριν από 1000 περίπου χρόνια που παρατήρησαν πως μια τρύπα σε ένα παντζούρι έδινε την εικόνα ενός αναστραμμένου κόσμου.
Μετείκασμα Ο κινηματογράφος βασίζεται σε ένα ελάττωμα του ανθρώπινου ματιού, που ονομάζεται "μετείκασμα«. Εξαιτίας αυτού, ένας στιγμιαίος οπτικός ερεθισμός διαρκεί αρκετά αφού εξαφανιστεί η αιτία που τον προκάλεσε γιατί χρειάζεται επεξεργασία από τον εγκέφαλο. Η εικόνα (είδωλο) που σχηματίζεται στον αμφιβληστροειδή από ένα αντικείμενο δεν χάνεται αμέσως, αλλά παραμένει και μετά την εξαφάνιση του αντικειμένου. Ο κινηματογράφος στηρίζεται πάνω σε αυτή την αρχή για να λειτουργήσει δεν είναι τίποτα άλλο δηλαδή από μια αλληλουχία φωτογραφιών που κινούνται με 24 καρέ το δευτερόλεπτο, όπως λέγεται η μια φωτογραφία στην κινηματογραφική ορολογία. Όλες μαζί οι φωτογραφίες αποτελούν το κινηματογραφικό φιλμ. Έτσι πριν ακόμα εξαφανιστεί το μετείκασμα της μιας εικόνας έρχεται η άλλη εικόνα με αποτέλεσμα οι εικόνες αυτές να "συγχωνεύονται" και να δημιουργούν μια συνεχή ροή εντυπώσεων. Με αυτόν τον τρόπο ο κινηματογράφος δίνει την εντύπωση της κίνησης.
Κινητοσκόπιο Το κινητοσκόπιο (Kinetoscope) ήταν μία μηχανή παρουσίασης ταινιών, πρόδρομος της σύγχρονης κινηματογραφικής μηχανής προβολής. Αναπτύχθηκε από τον Ουίλλιαμ Ντίκσον, στα εργαστήρια του Αμερικανού εφευρέτη Τόμας Έντισον, στον οποίο αποδίδεται και η αρχική σύλληψη της ιδέας κατασκευής του. Η εφεύρεση του κινητοσκοπίου συνδύαζε τη φωτογραφία και την τεχνολογία αναπαράστασης της κίνησης της εικόνας, προβάλλοντας διάτρητο φιλμ των 35 χιλιοστών. Η εικόνα γινόταν ορατή με τη μέθοδο του στερεοσκοπίου
Μουτοσκόπιο Το μουτοσκόπιο αποτελεί μία μορφή εικονοσκοπίου που εφευρέθηκε από τον Χέρμαν Κάσλερ το 1894. Είχε μια σειρά από καρτέλες με τυπωμένες εικόνες ενός κινούμενου αντικειμένου. Με το γύρισμα μιας λαβής ξεφυλλίζονταν οι καρτέλες και οι φιγούρες εκινούντο.
Μέχρι τα τέλη της δεκαετίας του 1920, ο κινηματογράφος παρέμενε χωρίς ήχο (βουβός κινηματογράφος) και συχνά οι προβολές ταινιών συνοδεύονταν από ζωντανή μουσική. Η ιστορία του ηχογραφημένου κινηματογραφικού ήχου ξεκίνησε το 1926, όταν η Warner Brothers παρουσίασε μία συσκευή (Vitaphone), η οποία έδινε τη δυνατότητα αναπαραγωγής μουσικής, μέσω ενός δίσκου που συγχρονιζόταν με την μηχανή προβολής της ταινίας. Βασισμένη σε αυτή τη νέα τεχνολογία, στα τέλη του 1927, κυκλοφόρησε η ταινία The Jazz Singer, η οποία αν και κατά το μεγαλύτερο μέρος της ήταν βουβή, υπήρξε η πρώτη που περιείχε διαλόγους.
9
O Ελληνικός Κινηματογράφος Ο Ελληνικός Κινηματογράφος αναπτύχθηκε ιδιαίτερα τη δεκαετία 1960 1970 που θεωρείται η χρυσή εποχή του, λόγω της πληθώρας των ταινιών. Την περίοδο αυτή εμφανίζονται νέα κινηματογραφικά είδη, όπως η φαρσοκωμωδία, το μιούζικαλ και η μουσική κομεντί που συμπληρώνουν τα παλαιότερα είδη, όπως το κοινωνικό δράμα, το αστυνομικό δράμα, το μελό και η πολεμική περιπέτεια. 10
Ο Ελληνικός Κινηματογράφος Σύντομη ιστορική επισκόπηση 1897 Κατά τη διάρκεια του Ελληνοτουρκικού πολέμου, ο Βρετανός δημοσιογράφος Frederic Villiers κάνει τις πρώτες κινηματογραφικές λήψεις σε Ελληνικό χώρο που τις παρακολουθούν Αθηναίοι θεατές. 1906 Ξεκινά ο Ελληνικός και ο Βαλκανικός κινηματογράφος με τους αδερφούς Μανάκια να κινηματογραφούν την ευρύτερη περιοχή της Μακεδονίας, όταν αυτή βρίσκεται ακόμη σε Οθωμανική κυριαρχία. Έτσι δημιουργούν ένα ασύγκριτης αξίας αρχείο με πάνω από 60 ταινίες. Την ίδια χρονιά, ο Γάλλος κινηματογραφιστής Λεόνς καλύπτει την Μεσο-Ολυμπιάδα της Αθήνας. 11
Ο Ελληνικός Κινηματογράφος 1907 Ανοίγει ο πρώτος κινηματογράφος στην Αθήνα. Οι αίθουσες προβολών πολλαπλασιάζονται, ενώ λόγω έλλειψης κινηματογραφικών αιθουσών οργανώνονται έκτακτες προβολές σε θέατρα. 1910-1911 Την περίοδο αυτή άρχισαν να γυρίζονται βουβές κωμωδίες μικρού μήκους, από την σκηνοθέτη και ηθοποιό Σπύρο Δημητρακόπουλο, που ερμηνεύει τους περισσότερους ρόλους των ταινιών, με το ψευδώνυμο «Σπυρίδιον». 1914 Ιδρύεται η κινηματογραφική εταιρεία «Άστυ Φίλμ» και αρχίζει η παραγωγή ταινιών μεγάλης διάρκειας. Η πρώτη ταινία μεγάλου μήκους είναι η «Γκόλφω». Α Παγκ. Πόλ. Στη διάρκεια του πρώτου παγκοσμίου πολέμου, η κινηματογραφική παραγωγή περιορίζεται στα πολεμικά επίκαιρα. Μέσα στις πολύ δύσκολες καταστάσεις του πολέμου, αναδεικνύονται οι πρώτοι σημαντικοί σκηνοθέτες όπως ο Γεώργιος Προκοπίου, ο Δημήτρης Γαζιάδης κ.ά., που γυρίζουν σκηνές από το μέτωπο και τη Μικρασιατική καταστροφή. 12
Ο Ελληνικός Κινηματογράφος 1928-1931 Μεγαλουργεί η κινηματογραφική επιχείρηση «Ντάγκ Φιλμ». Προβάλλεται η ταινία «Δάφνη και Χλόη» (σε σκηνοθεσία Ορέστη Λάσκου) που προκαλεί ιδιαίτερη εντύπωση λόγω της τολμηρότητας του θέματός της (Το πρώτο «γυμνό» του Ευρωπαϊκού Κινηματογράφου). 1932 Προβάλλεται η πρώτη ομιλούσα ταινία «Ο αγαπητικός της βοσκοπούλα» της «Ολύμπια Φιλμ». 1942 Στην κατοχή ο Φιλοποίμην Φίνος, ιδρύει την κινηματογραφική εταιρεία «Φίνος Φιλμ», που έμελλε να παίξει καθοριστικό ρόλο στη μετέπειτα εξέλιξη του Ελληνικού Κινηματογράφου. 13
Φίνος Φιλμ Σημαντικός σταθμός η ίδρυση της εταιρείας το 1942, που αποτελεί ένα από τα πιο σημαντικά κεφάλαια του Ελληνικού Κινηματογράφου. Τεράστιος όγκος ταινιών - συνολικά 187 ταινίες - φέρουν τη σφραγίδα του Φιλοποίμονα Φίνου που νίκησαν το χρόνο τόσο για την καλλιτεχνική όσο και για την εμπορική τους αξία. Οι ταινίες της εποχής συνεχίζουν να έχουν ακόμη και σήμερα τεράστια απήχηση στο ελληνικό κοινό. 14
Κωμωδίες Η κωμωδία της δεκαετίας του 60 σατιρίζει την κοινωνική και πολιτική κατάσταση της εποχής. Στο είδος αυτό διακρίθηκαν μεγάλοι και αξεπέραστοι κωμικοί όπως ο Βασίλης Αυλωνίτης, η Γεωργία Βασιλειάδου, ο Ορέστης Μακρής, ο Μίμης Φωτόπουλος, ο Ντίνος Ηλιόπουλος, ο Διονύσης Παπαγιανόπουλος, ο Λάμπρος Κωνσταντάρας, ο Κώστας Χατζηχρήστος και ο Νίκος Ρίζος. Αντιπροσωπευτικές ταινίες αυτού του είδους είναι: «Το κοροϊδάκι της δεσποινίδος» (1960) «Τα κίτρινα γάντια» (1960) «Ο Κλέαρχος, η Μαρίνα και ο κοντός» (1961) «Ζητείται ψεύτης» (1962) «Ο Μπακαλόγατος» (1963) «Η χαρτοπαίχτρα» (1964) «Η σοφερίνα» (1964) «Φωνάζει ο κλέφτης» (1965) «Τζένη Τζένη» (1966) 15
Κωμωδίες 16
Μιούζικαλ Με την εισαγωγή της έγχρωμης εικόνας, δημιουργούνται τα πρώτα Ελληνικά μιούζικαλ. Πρόκειται για ένα είδος στο οποίο ενσωματώνονται μουσικο-χορευτικά κομμάτια. Έτσι, παίρνουν μέρος στις ταινίες διάσημοι μουσικοί και τραγουδιστές και αναπτύσσεται η λαϊκή μουσική της εποχής. Αντιπροσωπευτικές ταινίες αυτού του είδους είναι: «Η Αλίκη στο ναυτικό»(1961) «Χτυποκάρδια στο θρανίο»(1963) «Ραντεβού στον αέρα»(1966) «Γοργόνες και Μάγκες»(1968) «Το πιο λαμπρό αστέρι»(1967) «Μια κυρία στα μπουζούκια»(1967) «Μερικοί το προτιμούν κρύο»(1962) «Κορίτσια για φίλημα»(1964) 17
Μιούζικαλ 18
Δραματικές ταινίες Το περιεχόμενο των δραματικών ταινιών, κυρίως εστιάζει στα συναισθήματα με έμφαση στην τραγικότητα, προκαλώντας το αίσθημα της συμπόνιας για τους ήρωες. Ανάμεσα στις δραματικές ταινίες, συγκαταλέγονται ταινίες κοινωνικές, ιστορικές, αστυνομικές αλλά και αισθηματικές περιπέτειες, που αποτελούν σημείο αναφοράς τόσο για την εμπορική τους επιτυχία όσο και για την καλλιτεχνική τους αρτιότητα. Αντιπροσωπευτικές ταινίες αυτού του είδους είναι: «Μανταλένα»(1960) «Υπολοχαγός Νατάσσα»(1970) «Χαμένη Ευτυχία»(1966) «Η δασκάλα με τα ξανθά μαλλιά»(1969) «Το λεβεντόπαιδο»(1969) «Κοινωνία Ώρα Μηδέν»(1966) 19
Δραματικές ταινίες 20
Ο Ελληνικός Κινηματογράφος του 60 και 70 με την πληθώρα των κινηματογραφικών ειδών, τη συμμετοχή διακεκριμένων ηθοποιώνσκηνοθετών και με τις διακρίσεις στον ελληνικό και ευρωπαϊκό χώρο, προσέφερε απλόχερα γέλιο, συγκίνηση και διασκέδαση στο κοινό της εποχής και εξακολουθεί να συναρπάζει και σήμερα με αμείωτο ενδιαφέρον τους θεατές του. 21
Οι συντελεστές: Αγγελάκης Γεώργιος Μάρκου Σταύρος Αγγελάκης Κωνσταντίνος Ματθαίου Δέσποινα Βλάμης Κωνσταντίνος Λουϊζίδου Αλεξάνδρα Βορίδη Ελένη Μεντή Ελευθερία Δημητροκάλης Νίκος Μπάντος Χρήστος Κηρύκος Νίκος Μπερσής Ραφαήλ Κοντοδήμα Βάια Νικολάου Λάζαρος Κουκουράβας Παναγιώτης Περιβολάρη Εύα Κόφφα Νικολέττα Πλεύρη Λαμπρινή 22