Α1.5 «Aνακρίνοντας» τους χάρτες Ποιο Χάρτη θα χρησιμοποιήσω αν θέλω να μάθω τη θέση της Αφρικής στον κόσμο; Θα χρησιμοποιήσω τον Παγκόσμιο Χάρτη Ποια είναι η θέση της Αφρικής στον κόσμο; Η απάντηση μπορεί να δοθεί είτε με τη χρήση των συντεταγμένων των ακραίων σημείων της ηπείρου, είτε με τον προσδιορισμό της σχετικής θέσης της ως προς τα άλλα σημεία του χώρου ( π.χ νότια της Ευρώπης ή δυτικά της Ασίας ) Σε ποιο ημισφαίριο ανήκει; Και στο Βόρειο ημισφαίριο και στο Νότιο ημισφαίριο Ποια είναι η θέση της Αφρικής σε σχέση με τον Ισημερινό; Και Βόρεια του Ισημερινού και Νότια του Ισημερινού Ποιες ήπειροι βρίσκονται κοντά στην Αφρική; Η Ευρώπη και η Ασία Ποιες θάλασσες και ποιοι ωκεανοί βρέχουν την Αφρική; Ο Ατλαντικός Ωκεανός, ο Ινδικός Ωκεανός,η Μεσόγειος Θάλασσα και η Ερυθρά Θάλασσα Ποιο Χάρτη θα χρησιμοποιήσω αν θέλω να μάθω για τη μορφή και το σχήμα της Αφρικής; Θα χρησιμοποιήσω τον Παγκόσμιο Χάρτη Με τι μοιάζει η Αφρική; Μοιάζει με κεφάλι ζώου Ποιο είναι το μέγιστο πλάτος της Αφρικής; (Yπολόγισέ το με τη βοήθεια της κλίμακας.) Με όποιον χάρτη και αν εργαστείς, μέτρησε την απόσταση σε εκατοστά μεταξύ του δυτικού και του ανατολικού άκρου της Αφρικής, πολλαπλασίασε με τον παρονομαστή της κλίμακας του συγκεκριμένου χάρτη και διάγραψε πέντε μηδενικά, οπότε θα έχεις το πλάτος σε χιλιόμετρα. Θα βρεις ότι είναι περίπου 7.200 χμ. Ποιο είναι το μέγιστο μήκος της Αφρικής; (Yπολόγισέ το με τη βοήθεια της κλίμακας.) Με όμοιο τρόπο, μετρώντας από το βορειότερο μέχρι το νοτιότερο σημείο, θα βρεις ότι το μήκος είναι περίπου 7.600 χμ. Μοιάζει με κάποια άλλη ήπειρο η Αφρική; Με ποια; Ναι, μοιάζει με τη Νότια Αμερική.
Ποια ήπειρος φαίνεται να είναι μεγαλύτερη στον χάρτη; Η Ευρώπη ή η Αφρική; Η Αφρική φαίνεται μεγαλύτερη. Ποια ήπειρος φαίνεται να είναι μεγαλύτερη στον χάρτη; Η Αφρική ή η Ασία; Η Αφρική φαίνεται μικρότερη Ποιο Χάρτη θα χρησιμοποιήσω αν θέλω να μάθω για τη μορφολογία και τη διοικητική διαίρεση της Αφρικής; Θα χρησιμοποιήσω τον Χάρτη του αναγλύφου και τον πολιτικό χάρτη της Αφρικής Ποιες αφρικανικές χώρες βρέχονται από τον Ατλαντικό Ωκεανό; Βρέχονται αρκετές χώρες. Μερικές από αυτές είναι: Μαρόκο, Μαυριτανία, Σενεγάλη, Γουινέα, Λιβερία, Νιγηρία κ.ά Ποιες χώρες βρέχονται από τον Ινδικό Ωκεανό; Βρέχονται αρκετές χώρες. Μερικές από αυτές είναι: Σομαλία, Κένυα, Μαδαγασκάρη, Τανζανία, Μαλάουι, Μοζαμβίκη κ.ά. Yπάρχουν αφρικανικές χώρες που δεν έχουν ακτές στους ωκεανούς; Μπορείς να ονομάσεις πέντε από αυτές; Ναι, υπάρχουν. Πέντε από αυτές είναι: Τσαντ, Λαϊκή Δημοκρατία του Κονγκό, Ζιμπάμπουε, Ζάμπια, Μποτσουάνα. Σε ποια χώρα της Αφρικής βρίσκεται το ψηλότερο βουνό της ηπείρου; Βρίσκεται στην Τανζανία. (Σημείωση: Είναι το Κιλιμάντζαρο.) Ποιες χώρες της Αφρικής είναι πιο πεδινές; Πιο πεδινές είναι κάποιες από τις παραθαλάσσιες χώρες της Αφρικής, όπως: Αίγυπτος, Λιβύη, Μαυριτανία, Σενεγάλη, Γουινέα, Γουινέα Μπισσάου, Νιγηρία, Μοζαμβίκη κ.ά. Ποιες χώρες επηρεάζει η οροσειρά του Άτλαντα; Επηρεάζει χώρες της βόρειας Αφρικής, όπως το Μαρόκο, την Αλγερία και την Τυνησία. Yπάρχουν πεδινές εκτάσεις στην Αφρική; Πού βρίσκονται αυτές; Υπάρχουν, αλλά λιγοστές. Βρίσκονται κατά τόπους στα βορειοανατολικά, στα δυτικά και στα νοτιοανατολικά παράλια της ηπείρου. Ποιες αφρικανικές χώρες επηρεάζει περισσότερο η έρημος Σαχάρα; Επηρεάζει την Αίγυπτο, τη Λιβύη, την Αλγερία, το Τσαντ, τον Νίγηρα, το Μάλι, τη Μαυριτανία κ.ά. Yπάρχουν στην Αφρική άλλες έρημοι εκτός από τη Σαχάρα; Ποιες είναι αυτές; Υπάρχουν. Είναι η έρημος Καλαχάρι, η έρημος Ναμίμπ κ.ά
Ποιο Χάρτη θα χρησιμοποιήσω αν θέλω να μάθω για τη σεισμική δραστηριότητα της Αφρικής. θα χρησιμοποιήσω τον σεισμοτεκτονικό χάρτη της Αφρικής. Πού σημειώνονται οι περισσότεροι σεισμοί; Σημειώνονται στο βόρειο και στο ανατολικό τμήμα της Αφρικής Γιατί οι σεισμοί είναι περισσότεροι στο βόρειο τμήμα της Αφρικής; Γιατί βρίσκεται στο όριο σύγκλισης λιθοσφαιρικών πλακών, και συγκεκριμένα εκεί η αφρικανική λιθοσφαιρική πλάκα πλησιάζει την ευρασιατική λιθοσφαιρική πλάκα. Yπάρχουν περιοχές της Αφρικής στις οποίες δε σημειώνονται σεισμοί; Ποιες είναι αυτές; Ναι, υπάρχουν. Βρίσκονται στο κεντρικό και στο νότιο τμήμα της ηπείρου. Ποιο Χάρτη θα χρησιμοποιήσω αν θέλω να μάθω για το κλίμα της Αφρικής. θα χρησιμοποιήσω τον κλιματικό χάρτη της Αφρικής, τον χάρτη κατανομής της θερμοκρασίας του αέρα, τον χάρτη κατανομής των βροχοπτώσεων, τον χάρτη του αναγλύφου. Ποιες είναι οι πιο θερμές περιοχές της Αφρικής; Αυτές που βρίσκονται κοντά στον Ισημερινό Σε ποιες περιοχές της Αφρικής σημειώνονται οι περισσότερες βροχοπτώσεις; Στις περιοχές που βρίσκονται πάνω ή πολύ κοντά στον Ισημερινό. Ποιες κλιματικές συνθήκες (θερμοκρασία, βροχοπτώσεις) επικρατούν στην περιοχή του Ισημερινού; Γιατί; Υψηλές θερμοκρασίες και άφθονες βροχοπτώσεις όλο τον χρόνο. Αυτό συμβαίνει γιατί οι ακτίνες του Ήλιου πέφτουν κάθετα σ αυτές τις περιοχές του πλανήτη. Ποιες κλιματικές συνθήκες (θερμοκρασία, βροχοπτώσεις) επικρατούν στις περιοχές ανάμεσα στον Ισημερινό και στους Τροπικούς; Υψηλές θερμοκρασίες όλο τον χρόνο και δύο περίοδοι σε ό,τι αφορά τις βροχοπτώσεις: η υγρή με πλούσιες βροχοπτώσεις και η ξερή με ελάχιστες. Ποιο Χάρτη θα χρησιμοποιήσω αν θέλω να μάθω για τη βλάστηση της Αφρικής. θα χρησιμοποιήσω τον χάρτη της Αφρικής, τον κλιματικό χάρτη, τον χάρτη κατανομής των βροχοπτώσεων, τον χάρτη κατανομής της θερμοκρασίας του αέρα, τον χάρτη του αναγλύφου. Σε ποια περιοχή της Αφρικής συναντάμε τα μεγαλύτερα τροπικά δάση; Γιατί; Στην περιοχή κοντά στον Ισημερινό, λόγω των κλιματικών συνθηκών (υψηλές θερμοκρασίες και άφθονες βροχοπτώσεις).
Πού αναμένεται να συναντήσουμε βλάστηση ερήμων; Στις ερήμους της ηπείρου (Σαχάρα, Καλαχάρι κ.ά.), όπου οι βροχοπτώσεις είναι ελάχιστες όλο τον χρόνο και οι θερμοκρασιακές μεταβολές είναι σημαντικές στη διάρκεια του εικοσιτετραώρου. Πού αναπτύσσονται τα μεγάλα βοσκοτόπια που λέγονται σαβάνες; Στις περιοχές σχετικά κοντά στον Ισημερινό, τόσο βόρεια όσο και νότιά του, οι οποίες είναι πεδινές, με υψηλές θερμοκρασίες αλλά με δύο περιόδους βροχών, την υγρή και την ξερή Σε ποιες περιοχές της Αφρικής ζουν τα τσιτάχ, που κυνηγούν τα θηράματά τους με 100 χλμ. την ώρα; Στο πυκνό δάσος ή στη σαβάνα; Γιατί; Ζουν στις σαβάνες, γιατί εκεί, σ αυτά τα απέραντα λιβάδια, μπορούν να βρουν μεγάλα φυτοφάγα ζώα και να αξιοποιήσουν τη γρηγοράδα τους στο κυνήγι της τροφής τους. Γιατί ένα μεγάλο τμήμα της βόρειας Αφρικής έχει μεσογειακή βλάστηση; Γιατί το κλίμα που επικρατεί εκεί είναι το μεσογειακό, αφού βρίσκονται στα παράλια της Μεσογείου Θάλασσας. Το κλίμα όμως επηρεάζει τη βλάστηση, επομένως επικρατεί η μεσογειακή. Ποιο Χάρτη θα χρησιμοποιήσω αν θέλω να μάθω πού βρίσκονται τα ποτάμια της Αφρικής. θα χρησιμοποιήσω τον χάρτη κατανομής των βροχοπτώσεων και τον χάρτη του υδρογραφικού δικτύου. Από ποια περιοχή της Αφρικής πηγάζουν τα περισσότερα ποτάμια; Γιατί; Πηγάζουν από τις ορεινές περιοχές της Αφρικής, που βρίσκονται στη ζώνη του Ισημερινού. Αυτό συμβαίνει γιατί οι βροχοπτώσεις εκεί είναι άφθονες, αλλά και το ανάγλυφο βοηθά στη δημιουργία μεγάλων ποταμών. Γιατί σε κάποιες περιοχές δεν υπάρχουν ποτάμια Γιατί οι κλιματικές (π.χ. βροχοπτώσεις) και οι εδαφολογικές συνθήκες δεν ευνοούν τη δημιουργία τους Ποια ποτάμια της Αφρικής διασχίζουν ερήμους; Ο Νείλος είναι ο σημαντικότερος ποταμός που διασχίζει έρημο Ποιες χώρες της Αφρικής διασχίζονται από ποτάμια; Διαρρέονται αρκετές. Ανάμεσά τους είναι: Λαϊκή Δημοκρατία του Κονγκό, Δημοκρατία του Κονγκό, Αγκόλα (ποταμός Κόνγκο),Μπουρούντι, Ουγκάντα, Κένυα, Λαϊκή Δημοκρατία του Κονγκό, Ρουάντα, Τανζανία, Ερυθραία, Αιθιοπία, Σουδάν, Αίγυπτος (Νείλος), Σιέρα Λεόνε, Γουινέα, Μάλι, Νίγηρας, Μπενίν, Νιγηρία (Νίγηρας) κ.ά.
Ποιο Χάρτη θα χρησιμοποιήσω αν θέλω να μάθω πού επιλέγουν να κατοικήσουν οι περισσότεροι άνθρωποι στην Αφρική και γιατί; θα χρησιμοποιήσω τον χάρτη κατανομής των ανθρώπων, τον χάρτη του αναγλύφου, τον χάρτη του υδρογραφικού δικτύου, τον χάρτη του κλίματος. Σε ποιες περιοχές της Αφρικής παρατηρούνται οι μεγαλύτερες συγκεντρώσεις ανθρώπων; Στα παράλια της ηπείρου ή στο εσωτερικό της; Κοντά σε μεγάλους ποταμούς ή μακριά από αυτούς; Παρατηρούνται στα παράλια, καθώς και κοντά στους μεγάλους ποταμούς Γιατί δε ζουν πολλοί άνθρωποι στις ερήμους, κοντά στον Ισημερινό ή κοντά στον τροπικό του Αιγόκερω; Γιατί σ αυτές τις περιοχές οι φυσικές συνθήκες που επικρατούν (θερμοκρασία αέρα, βροχοπτώσεις, μορφολογία εδάφους) είναι αφιλόξενες για τους ανθρώπους.