O ΗΓΙΑ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑΣ Λ/15/2014 Συναφής : Λ/13/2014 Αντικαθιστά : Λ/15/2010 ΤΙΤΛΟΣ ιαδικασία Ρύθμισης της Συχνότητας και Ισοζυγισμού της Ενέργειας μέχρι την Ένταξη Ανεξάρτητων Παραγωγών στο Σύστημα Εφαρμογής: 05/11/2014 ς: 05/11/2014 ΕΙΣΑΓΩΓΗ Η παρούσα αναθεωρείται για να ενσωματώσει τη νέα της ΑΗΚ σε σχέση με τη ρύθμιση της συχνότητας και τον ισοζυγισμό της ενέργειας. Τονίζεται ότι η παρούσα καλύπτει μόνο την περίπτωση της παρουσίας ενός παραγωγού, της ΑΗΚ. Στην περίπτωση ένταξης ανεξάρτητων παραγωγών στο Σύστημα θα αναθεωρείται ανάλογα. 2.0 ΣΚΟΠΟΣ Ο σκοπός της παρούσας ς είναι ο καθορισμός διαδικασίας σύμφωνα με το Κεφάλαιο 5 των Κανόνων Μεταφοράς ιανομής, που θα διέπει τη ρύθμιση της συχνότητας στα πλαίσια κανονικών διακυμάνσεων εντός των αποδεκτών ορίων, όπως αυτά καθορίζονται στο Κεφάλαιο Τ1.8.2.1, καθώς και τον ισοζυγισμό της ενέργειας σύμφωνα με το Κεφάλαιο Τ15 των Κανόνων Μεταφοράς και ιανομής. Το εύρος της συχνότητας για κανονική λειτουργία του Συστήματος κυμαίνεται μεταξύ 49,5 και 50,5Hz. 3.0 ΙΑ ΙΚΑΣΙΑ ΡΥΘΜΙΣΗΣ ΣΥΧΝΟΤΗΤΑΣ Με βάση τη νέα της ΑΗΚ για τη διαδικασία ρύθμισης της συχνότητας και ισοζυγισμού της ενέργειας (Παράρτημα 1), θεσμοθετείται η ακολουθητέα διαδικασία όσον αφορά τη ρύθμιση της συχνότητας και συνάδει με τους Κανόνες Μεταφοράς ιανομής. Σημειώνεται ότι οι Κανόνες Μεταφοράς και ιανομής υπερισχύουν της νέας ς της ΑΗΚ. ΣΜΚ Λ/15/2014 1 από 2
ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ 1 Είδος Εγγράφου 1 από 3 ιαδικασία για τη Ρύθμιση της Συχνότητας και τον Ισοζυγισμό της Ενέργειας 1. Εισαγωγή Σύμφωνα με τους Κανόνες Μεταφοράς και ιανομής (Κεφάλαιο Τ5-Επικουρικές Υπηρεσίες και Τ15-Κατανομή Παραγωγής), η αρμοδιότητα για τη ρύθμιση της συχνότητας ανήκει στο ιαχειριστή Συστήματος Μεταφοράς Κύπρου ( ΣΜΚ) και ανατίθεται σε ένα παραγωγό ως Επικουρική Υπηρεσία. Ο καταρτισμός του προγράμματος παραγωγής και η μεταβολή της φόρτισης σε μονάδες παραγωγής (μονάδες κατανομής) με στόχο την εξισορρόπηση της παραγωγής με τη ζήτηση είναι επίσης αρμοδιότητα του ΣΜΚ. Η Αρχή Ηλεκτρισμού Κύπρου είναι προς το παρόν ο μοναδικός συμβατικός παραγωγός στην Αγορά Ηλεκτρισμού Κύπρου. Επομένως, τόσο η ρύθμιση της συχνότητας όσο και οι αυξομειώσεις της φόρτισης των μονάδων παραγωγής για σκοπούς ισοζυγισμού της ενέργειας, εκτελούνται μόνο από την ΑΗΚ. Το κόστος παροχής αυτής της Επικουρικής Υπηρεσίας περιλαμβάνεται στο Τέλος Επικουρικών Υπηρεσιών που έχει εγκρίνει με απόφαση της η ΡΑΕΚ. Η αυτή εφαρμόζεται μετά από ανάθεση της Επικουρικής Υπηρεσίας της Ρύθμισης Συχνότητας και Ισοζυγισμού Ενέργειας στην ΑΗΚ ( Λειτουργίας ΣΜΚ Λ/15/2014) 2. Σκοπός Σκοπός της ς αυτής είναι ο καθορισμός των διαδικασιών, οι οποίες αφορούν τους Ηλεκτροπαραγωγούς Σταθμούς (ΗΣ) της ΑΗΚ για τη ρύθμιση της συχνότητας και τη μεταβολή της φόρτισης των μονάδων παραγωγής για όσο χρόνο η ΑΗΚ θα είναι ο μοναδικός παραγωγός. Τονίζεται ότι, οι σχετικές πρόνοιες των Κανόνων Μεταφοράς και ιανομής υπερισχύουν της παρούσας ς και οι ΗΣ οφείλουν πάντοτε να ακολουθούν τις εντολές του Εθνικού Κέντρου Ελέγχου Ενέργειας (ΕΚΕΕ). Με την εφαρμογή των διαδικασιών αυτής της ς αναμένεται ότι οι παρεμβάσεις του ΕΚΕΕ για σκοπούς ρύθμιση της συχνότητας θα είναι περιορισμένες. 3. ιαδικασία Υπεύθυνος ΗΣ για τη Ρύθμιση της Συχνότητας και τον ισοζυγισμό της ενέργειας Η ρύθμιση της συχνότητας επιτυγχάνεται με μικρή (μέχρι περίπου +/- 5MW) μεταβολή της συνολικής παραγωγής. Μεγαλύτερες μεταβολές της παραγωγής εντάσσονται στο πλαίσιο του ισοζυγισμού ενέργειας, δηλαδή της εξισορρόπησης της παραγωγής με τη ζήτηση. Σε περίπτωση σοβαρών βλαβών παραγωγής αυτό επιτυγχάνεται με την εφεδρεία αντικατάστασης που αποτελεί ξεχωριστή Επικουρική Υπηρεσία. Αναλόγως της χρονικής στιγμής και της τάσης ζήτησης φορτίου θα ακολουθείται η πιο κάτω διαδικασία : (α) Αυξητική τάση ζήτησης: Ο ισοζυγισμός ενέργειας και ο έλεγχος συχνότητας θα γίνεται με αύξηση της φόρτισης των μονάδων με το χαμηλότερο οριακό κόστος (βλέπε Παράρτημα), μέχρι να φτάσουν στη μέγιστη δυνατή φόρτισή τους (τηρουμένων των απαιτήσεων εφεδρείας). Ακολούθως η ευθύνη θα μεταβιβαστεί στις μονάδες με το αμέσως πιο ψηλό οριακό κόστος. (β) Πτωτική τάση ζήτησης: Ο ισοζυγισμός ενέργειας και ο έλεγχος συχνότητας θα γίνεται με μείωση της φόρτισης των μονάδων με το ψηλότερο οριακό κόστος, μέχρι να φτάσουν στην ελάχιστη επιτρεπόμενη ασφαλή φόρτιση τους (τηρουμένων των απαιτήσεων εφεδρείας). Ακολούθως η ευθύνη θα μεταβιβαστεί στις μονάδες με το αμέσως πιο χαμηλό οριακό κόστος.
Είδος Εγγράφου 2 από 3 Η ρύθμιση της συχνότητας περιλαμβάνει και την τήρηση της χρονικής απόκλισης της ώρας και του Συστήματος εντός αποδεκτών ορίων και υπόκειται στον έλεγχο του ΕΚΕΕ. Για τη μεταβίβαση της αρμοδιότητας ρύθμισης της συχνότητας από τον ΗΣ εκέλειας στον ΗΣ Βασιλικού και αντίστροφα θα προηγείται συνεννόηση μεταξύ των αντίστοιχων Υπεύθυνων Μηχανικών Βάρδιας (ή των εξουσιοδοτημένων χειριστών στην αίθουσα ελέγχου) και άμεση ενημέρωση του Υπεύθυνου Μηχανικού Βάρδιας του ΕΚΕΕ. Εντολές για Μεταβολή της παραγωγής από τις Μονάδες των ΗΣ εκέλειας και Βασιλικού Σε περιπτώσεις μεγάλων και/ή απότομων μεταβολών της ζήτησης είναι δυνατό ο Υπεύθυνος Μηχανικός Βάρδιας (ή ο εξουσιοδοτημένος χειριστής) του σταθμού που έχει την ευθύνη ρύθμισης της συχνότητας να δώσει εντολές για μεταβολή της παραγωγής του άλλου σταθμού. Θα πρέπει να καταβάλλεται προσπάθεια οι εντολές για μεταβολή της παραγωγής στις περιπτώσεις αυτές να δίνονται σε όσον το δυνατόν πιο αραιά χρονικά διαστήματα και για σχετικά μεγάλες (> 5-10MW) μεταβολές της παραγωγής. Επίσης, σε περιόδους μεγάλων και απότομων αυξομειώσεων της αιολικής παραγωγής δύναται να ζητηθεί η συνεισφορά και του άλλου ΗΣ για συγκράτηση της συχνότητας εντός των επιτρεπτών ορίων. Βέλτιστη κατανομή παραγωγής Η κατανομή της παραγωγής στις μονάδες παραγωγής γίνεται με βασικό κριτήριο την οικονομική λειτουργία του Συστήματος Παραγωγής, ικανοποιώντας τις απαιτήσεις του ΣΜΚ για ασφαλή λειτουργία του Συστήματος. Οι εντολές για μεταβολή της παραγωγής στις συγχρονισμένες μονάδες δίνονται λαμβάνοντας υπόψη το Πρόγραμμα Παραγωγής, το οποίο εκδίδεται για κάθε ημέρα από το ΕΚΕΕ στη βάση της ήλωσης Προγραμματισμού της Επιχειρησιακής Μονάδας Παραγωγής. Είναι επομένως σημαντικό, οι Υπεύθυνοι Μηχανικοί Βάρδιας και οι εξουσιοδοτημένοι χειριστές όλων των ΗΣ να ενημερώνονται έγκαιρα σε σχέση με τη ήλωση Προγραμματισμού και το Πρόγραμμα Παραγωγής. Ο ΗΣ με την ευθύνη ρύθμισης συχνότητας και ισοζυγίου ενέργειας θα είναι επίσης υπεύθυνος για τη βέλτιστη κατανομή της ζήτησης μεταξύ των συγχρονισμένων μονάδων με σκοπό τη μείωση του κόστους παραγωγής. Για το σκοπό αυτό θα γίνεται χρήση (α) του προγράμματος παραγωγής και κατανομής φορτίου, (β) των λογισμικών εργαλείων που είναι διαθέσιμα για τη βέλτιστη κατανομή της ζήτησης. Ανταλλαγή Πληροφοριών Οι Υπεύθυνοι Μηχανικοί Βάρδιας (ή οι εξουσιοδοτημένοι χειριστές) των ΗΣ ενημερώνουν ο ένας τον άλλο, για οποιεσδήποτε αλλαγές στη φόρτιση των μονάδων τους οι οποίες επιβάλλονται για τεχνικούς λόγους, καθώς και για οποιαδήποτε αλλαγή στο πρόγραμμα συγχρονισμού ή/και αποδέσμευσης των μονάδων τους. Τονίζεται ότι το ΕΚΕΕ τηρείται ενήμερο για οτιδήποτε αφορά τα πιο πάνω. 4. Περίληψη 1. Οι εντολές του ΕΚΕΕ υπερισχύουν των προνοιών αυτής της ς. 2. Αρμόδιος ΗΣ για τη ρύθμιση της συχνότητας και τον ισοζυγισμό της παραγωγής με τη ζήτηση είναι ο ΗΣ εκέλειας ή ο ΗΣ Βασιλικού αναλόγως των δεσμευμένων μονάδων σε κάθε σταθμό και της φόρτισής τους. 3. Γίνεται συνεννόηση μεταξύ των ΗΣ εκέλειας και Βασιλικού και ενημέρωση του Εθνικού Κέντρου Ελέγχου Ενέργειας για τη μεταβίβαση της αρμοδιότητας ρύθμισης της συχνότητας. 4. Η κατανομή της ζήτησης στις μονάδες παραγωγής γίνεται με βάση την οικονομική λειτουργία του συστήματος παραγωγής στα πλαίσια της εφαρμογής του Προγράμματος Παραγωγής, που εκδίδεται από το ΕΚΕΕ.
Είδος Εγγράφου 3 από 3 5. Οι εντολές μεταβολής της παραγωγής προς τους άλλους ΗΣ γίνεται με όσο το δυνατό μεγαλύτερα βήματα και εφόσον απαιτείται. 5. Παράρτημα