ΤΕΧΝΙΚΟ ΕΠΙΜΕΛΗΤΗΡΙΟ ΕΛΛΑΔΑΣ Ελληνική Πλατφόρμα για την Έρευνα και Τεχνολογία στην Κατασκευή 19 Οκτωβρίου 2005 Εκπαιδευτικές - Ερευνητικές προτεραιότητες και στρατηγική για την προστασία των μνημείων Ε. Μπίρης, Καθ. Σχολής Αρχιτεκτόνων ΕΜΠ Διευθυντής ΔΠΜΣ ΕΜΠ «Προστασία Μνημείων» Α. Μοροπούλου, Καθ. Σχολής Χημικών Μηχανικών ΕΜΠ, Δ/ντρια Β Κατευθ. ΔΠΜΣ, Υλικά και Επεμβάσεις Συντήρησης
Σύγχρονα επαγγελματικά προφίλ του μηχανικού, νέοι ρόλοι και ευθύνες Κοινωνικές απαιτήσεις αναφορικά με το επίπεδο και την ποιότητα άσκησης του επαγγέλματος του μηχανικού με γνώμονα το δημόσιο όφελος: των: ασφάλεια αξιοπιστία ακεραιότητα τεχνικών έργων και υποδομών βιομηχανικών εγκαταστάσεων και διεργασιών προϊόντων και δικτύων
Η μεταβιομηχανική κοινωνία της γνώσης απαιτεί «έξυπνο» σχεδιασμό και διαχείριση: με: Σύγχρονα επαγγελματικά προφίλ του μηχανικού, νέοι ρόλοι και ευθύνες των φυσικών ορυκτών ενεργειακών πόρων του χώρου των πόλεων της πολιτιστικής κληρονομιάς της κοινωνικής, οικονομικής & πολιτιστικής ανάπτυξης ελαχιστοποίηση των επιπτώσεων στο περιβάλλον σεβασμό στις αρχές της αειφορίας και της ποιότητας της ζωής τη μεγαλύτερη προσβασιμότητα στην πληροφορία και ανάπτυξη των επικοινωνιών και συστημάτων διακυβέρνησης για τη λήψη αποφάσεων βάσει των παραπάνω κριτηρίων.
Σύγχρονα επαγγελματικά προφίλ του μηχανικού, νέοι ρόλοι και ευθύνες Στο πλαίσιο αυτό: δημιουργούνται νέοι ρόλοι και ευθύνες για τους μηχανικούς που συχνά διατέμνουν εγκάρσια ή συνθέτουν κάθετα τις παραδοσιακές ειδικότητες και απαιτούν διεπιστημονική συνεργασία ή εξειδίκευση γίνεται φανερό ότι το επάγγελμα του μηχανικού αποτελεί πνευματικό επάγγελμα, στο οποίο η τεχνολογική καινοτομία πρέπει να δημιουργείται και να εφαρμόζεται με τεχνική και κοινωνική συνείδηση και ηθική.
Νέοι ρόλοι στην προστασία της πολιτιστικής κληρονομιάς Νέο επαγγελματικό προφίλ για μηχανικούς, αρχιτέκτονες, επιστήμονες διαφορετικού υποβάθρου και εμπειρίας Προαπαιτούμενο: 4-ετείς ή 5-ετείς Σπουδές Πανεπιστημιακού Επιπέδου
Νέοι ρόλοι στην προστασία της πολιτιστικής κληρονομιάς Διεπιστημονική προσέγγιση για: Ενσωμάτωση της επιστημονικής, αλλά και τεχνολογικής γνώσης στο σχεδιασμό των επεμβάσεων συντήρησης Καθιέρωση κριτηρίων αποτίμησης των υλικών και των επεμβάσεων συντήρησης από την ανάλυση δεδομένων που αφορούν στα υλικά και στο περιβάλλον Ένταξη των επεμβάσεων αυτών σε ένα γενικότερο περιβαλλοντικό σχεδιασμό οργανωμένο στη βάση του χωρoταξικού ή του πολεοδομικού σχεδιασμού Ανάπτυξη νέων κριτηρίων και μεθοδολογίας για την παραγωγή προηγμένων υλικών αποκατάστασης συμβατών με τα ιστορικά υλικά
Το νέο επαγγελματικό προφίλ του επιστήμονα και μηχανικού με εξειδίκευση στην προστασία της πολιτιστικής κληρονομιάς Έχει τις ικανότητες για: Προηγμένη διάγνωση, παρακολούθηση και έλεγχο της φθοράς και της παθολογίας Χαρτογράφηση και αποτίμηση περιβαλλοντικών επιπτώσεων σε πραγματική κλίμακα και χρόνο Σχεδιασμό, επιλογή και αποτίμηση κατάλληλων (αποτελεσματικών και συμβατών) υλικών και τεχνικών επεμβάσεων συντήρησης Στρατηγικό σχεδιασμό των επεμβάσεων συντήρησης, Ολοκληρωμένη περιβαλλοντική διαχείριση, Σχεδιασμό της πρόληψης για την προστασία μνημείων, συνόλων, ιστορικών πόλεων.
Το νέο προφίλ του επιστήμονα και του μηχανικού για την προστασία των μνημείων Το νέο προφίλ του επιστήμονα και του μηχανικού για την προστασία των μνημείων πρέπει να ανταποκρίνεται στις νέες προδιαγραφές που θέτει ο: Ν. 3028 του Υπουργείου Πολιτισμού (Αρ. ΦΕΚ 153/28.6.02) για την Προστασία των Αρχαιοτήτων και εν γένει της Πολιτιστικής Κληρονομιάς
Το νέο προφίλ του επιστήμονα και του μηχανικού για την προστασία των μνημείων Ν. 3028 του ΥΠΠΟ Προβλέπεται η σύνταξη προδιαγραφών και τεχνικών κανονισμών για τις μελέτες και τα έργα σε ολοκληρωμένη και διεπιστημονική βάση για την Προστασία των Μνημείων Γίνεται αναφορά σε: Καταγραφή, αποτύπωση, τεκμηρίωση, τοπογράφηση των μνημείων, κατάρτιση των σχετικών αρχιτεκτονικών, δομοστατικών και διαγνωστικών μελετών, μελέτες συντήρησης, προστασίας, αναστήλωσης, ανάδειξης, διαχείρισης και ολοκληρωμένης χρήσης των μνημείων, εφαρμογή συστημάτων ποιοτικού ελέγχου στα έργα συντήρησης και αναστήλωσης
Το νέο προφίλ του επιστήμονα και του μηχανικού για την προστασία των μνημείων Ν. 3028 του ΥΠΠΟ Κατοχύρωση της συμμετοχής σε όλα τα θεσμικά όργανα (Κεντρικό Αρχαιολογικό Συμβούλιο (ΚΑΣ), Κεντρικό Συμβούλιο Νεοτέρων Μνημείων (ΚΣΝΜ), Συμβούλιο Μουσείων) σε διεπιστημονική βάση Προβλέπεται να μετέχουν στο ΚΑΣ και το ΚΣΝΜ: από επτά έγκριτοι επιστήμονες (υπάλληλοι ή μη του ΥΠΠΟ, με υπερδεκαετή επαγγελματική και επιστημονική εμπειρία μετά την απόκτηση διδακτορικού διπλώματος στην αρχαιολογία, αρχιτεκτονική, συντήρηση αρχαιοτήτων και έργων τέχνης, ιστορία της τέχνης, γεωλογία, επιστήμη και τεχνική των υλικών, δομοστατική, εδαφομηχανική, ή άλλη επιστήμη σχετική με την προστασία των αρχαίων μνημείων και χώρων
Διεπιστημονική Εξειδίκευση (Διατμηματικά Προγράμματα Μεταπτυχιακών Σπουδών - ΔΠΜΣ) Η διεπιστημονική εξειδίκευση πρέπει να αντιμετωπίζεται ως πρόσθετο εφόδιο και όχι ως αποκλειστική προϋπόθεση για την άσκηση του επαγγέλματος των Διπλωματούχων Μηχανικών.
Διατμηματικό Πρόγραμμα Μεταπτυχιακών Σπουδών Εθνικού Μετσοβίου Πολυτεχνείου Επισπεύδουσα Σχολή: Συνεργαζόμενη Σχολή: Συμμετέχουσες Σχολές: Διευθυντής ΔΠΜΣ: «Προστασία Μνημείων» Σχολή Αρχιτεκτόνων ΕΜΠ Σχολή Χημικών Μηχανικών ΕΜΠ Σχολή Πολιτικών Μηχανικών ΕΜΠ, Σχολή Αγρονόμων Τοπογράφων Μηχανικών ΕΜΠ Καθ. Ν. Καλογεράς ( - Αύγουστος 2003) Καθ. Εμ. Μπίρης (Σεπτέμβριος 2003 - ) Καθ. Εμ. Κορρές (Οκτώβριος 2005 - )
ΔΠΜΣ ΕΜΠ «Προστασία Μνημείων» Κατεύθυνση I: ΣΥΝΤΗΡΗΣΗ ΚΑΙ ΑΠΟΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΙΣΤΟΡΙΚΩΝ ΚΤΗΡΙΩΝ ΚΑΙ ΣΥΝΟΛΩΝ Υπεύθυνη Σχολή: Σχολή Αρχιτεκτόνων ΕΜΠ Δ/ντής Σπουδών: Καθ. Εμ. Μπίρης Κατεύθυνση II: ΥΛΙΚΑ ΚΑΙ ΕΠΕΜΒΑΣΕΙΣ ΣΥΝΤΗΡΗΣΗΣ Υπεύθυνη Σχολή: Σχολή Χημικών Μηχανικών ΕΜΠ Δ/ντρια Σπουδών:Καθ. Α. Μοροπούλου
Διάρθρωση ΔΠΜΣ ΕΜΠ «Προστασία Μνημείων» Υποχρεωτικά μαθήματα κοινά για τις 2 κατευθύνσεις 1.1. Θεωρία και ιστορία των αποκαταστάσεων 1.2. Εισαγωγή στην παθολογία και αποκατάσταση μνημείων και υλικών 1.3. Νομοθεσία και διοίκηση Υποχρεωτικά Μαθήματα Κατεύθυνσης Ι 2.1. Μεθοδολογία ανάλυσης και τεκμηρίωσης 2.2. Τεχνικές στερέωσης και συντήρησης 2.3. Προστασία και σχεδιασμός σε ιστορικά κτήρια και σύνολα Υποχρεωτικά Μαθήματα Κατεύθυνσης ΙΙ 2.1. Επιστήμη και τεχνική των δομικών υλικών και αρχιτεκτονικών επιφανειών 2.2. Επιστήμη και τεχνική των επεμβάσεων συντήρησης αποκατάστασης - προστασίας 2.3. Προστασία μνημείων διαχείριση περιβάλλοντος
Διάρθρωση ΔΠΜΣ ΕΜΠ «Προστασία Μνημείων» Μαθήματα επιλογής Κατεύθυνσης Ι 3.1. Ζητήματα ιδεολογίας των αποκαταστάσεων 3.2. Ειδικά θέματα αρχαιολογικής έρευνας 3.2. Μετατροπή μνημείων σε μουσεία 3.4. Μεθοδολογία καταγραφών και αρχειοθέτησης 3.5. Το μνημείο και η φύση 3.6. Γεωμετρική Τεκμηρίωση Μνημείων Μαθήματα επιλογής Κατεύθυνσης ΙΙ 3.1. Ειδικά θέματα επιστήμης και τεχνικής των υλικών 3.2. Ειδικές τεχνικές συντήρησης και προστασίας μνημείων 3.3. Πιλοτικές εφαρμογές επεμβάσεων συντήρησης σε μνημεία 3.4. Ειδικά θέματα σχεδιασμού περιβαλλοντικής διαχείρισης ιστορικών συνόλων 3.5. Ειδικές τεχνικές και τεχνολογίες συντήρησης και διατήρησης της πολιτιστικής κληρονομιάς 3.6. Εμβάθυνση στις τεχνικές και μεθόδους εξέτασης των υλικών
Διάρθρωση ΔΠΜΣ ΕΜΠ «Προστασία Μνημείων» Ασκήσεις Κατεύθυνσης Ι 4.1. Κριτική μιας αναστήλωσης 4.2. Αποτύπωση και τεκμηρίωση κτηρίου 4.3. Προστασία και συντήρηση σε κλίμακα αστικού κέντρου η ιστορικού οικισμού 4.4. Επίλυση προβλήματος στερέωσης - συντήρησης 4.5. Ένταξη νέου κτηρίου σε ιστορικό περιβάλλον Εργαστηριακές Ασκήσεις Κατεύθυνσης ΙΙ 4.1. Τεχνικές και μέθοδοι διάγνωσης 4.2. Τεχνικές και μέθοδοι καθαρισμού σε εργαστηριακή κλίμακα και στην κλίμακα κτηρίων / μνημείων 4.3. Τεχνικές και μέθοδοι στερέωσης σε εργαστηριακή κλίμακα και στην κλίμακα κτηρίων / μνημείων 4.4. Τεχνικές και μέθοδοι προστασίας σε εργαστηριακή κλίμακα και στην κλίμακα κτηρίων / μνημείων 4.5. Χαρακτηρισμός ιστορικών κονιαμάτων 4.6. Κονιάματα αποκατάστασης 4.7. Συμπεριφορά δομικών συνόλων σε στατική και δυναμική καταπόνηση 4.8. Διαχείριση δεδομένων μνημείων περιβάλλοντος 5. Ερευνητική Μεταπτυχιακή Εργασία
Αναγκαιότητα ΔΠΜΣ ΕΜΠ «Προστασία Μνημείων» Το ΔΠΜΣ απαντά σε άμεσες και σημαντικές ανάγκες του τόπου για: τη διαμόρφωση εξειδικευμένων στελεχών, προκειμένου να καλύψουν τον τομέα της συντήρησης, αποκατάστασης και ανάδειξης των αρχιτεκτονικών μνημείων και συνόλων της χώρας την ανάπτυξη του εκπαιδευτικού συστήματος - σε διεπιστημονική βάση - σε σύνδεση με την παραγωγή - για την αποκατάσταση του κοινωνικού του προσανατολισμού σε καινοτόμα αντικείμενα - για την εγκαθίδρυση μηχανισμών αναπροσαρμογής και επανένταξης επιστημονικού προσωπικού στην αγορά εργασίας.
Σκοπιμότητα ΔΠΜΣ ΕΜΠ «Προστασία Μνημείων» Η κάλυψη των αναγκών αυτών συνδέεται με την σκοπιμότητα: της ανάδειξης της αξιοποίησης της συντήρησης της αποκατάστασης που υφίσταται σήμερα τις αρνητικές επιπτώσεις: της εγκατάλειψης της άκριτης ανάπτυξης του έντονα επιβαρημένου ρυπασμένου περιβάλλοντος (αστικού, βιομηχανικού, τουριστικού) του βανδαλισμού, του πολέμου και της βίας.
Στόχοι ΔΠΜΣ ΕΜΠ «Προστασία Μνημείων» Η διεπιστημονική εμβάθυνση και ειδίκευση διπλωματούχων Μηχανικών του ΕΜΠ ή και άλλων ΑΕΙ της χώρας, ή ισοτίμων της αλλοδαπής και άλλων επιστημόνων, στις μεθόδους και τεχνικές ολοκληρωμένης διεπιστημονικής προσέγγισης, έρευνας, συνεργασίας και αντιμετώπισης των αντικειμενικά πολυδιάστατων προβλημάτων της συντήρησης και αποκατάστασης, ώστε να καλύψουν με επάρκεια τις σχετικές ανάγκες του δημοσίου, κοινωνικού και ιδιωτικού τομέα. Η εις βάθος κατάρτιση και ανάπτυξη ερευνητικών ικανοτήτων μηχανικών και άλλων επιστημόνων, ώστε να καθίστανται ικανοί για την παραγωγή νέας γνώσης.
Στόχοι ΔΠΜΣ ΕΜΠ «Προστασία Μνημείων» Η ανάπτυξη διεπιστημονικών διαδικασιών ΜΠΣ στο επίπεδο της συνεργασίας Τομέων, Τμημάτων, Σχολών και ΑΕI για πρώτη φορά στην Ελλάδα Η στελέχωση της δημόσιας διοίκησης και της ελεύθερης αγοράς με επιστήμονες ειδικούς στη συντήρηση και αποκατάσταση της αρχιτεκτονικής και πολιτιστικής κληρονομιάς και του περιβάλλοντός της Η δημιουργία νέων θέσεων εργασίας Η συμβολή στην αναπτυξιακή διαδικασία με καινοτόμες τεχνικές και τεχνολογίες προστασίας, ανάδειξης και αξιοποίησης του αρχιτεκτονικού και πολιτιστικού πλούτου της χώρας.
Αντικείμενο ΔΠΜΣ ΕΜΠ «Προστασία Μνημείων» Εκπαίδευση και εξειδίκευση στο πεδίο της «Προστασίας Μνημείων», και ειδικότερα στις δύο κατευθύνσεις: Συντήρηση και Αποκατάσταση Ιστορικών Κτηρίων και Συνόλων Υλικά και Επεμβάσεις Συντήρησης
ΔΠΜΣ ΕΜΠ «ΠΡΟΣΤΑΣΙΑ ΜΝΗΜΕΙΩΝ» Ενσωμάτωση προηγμένων πορισμάτων της Έρευνας & Τεχνολογίας Πιλοτική Εφαρμογή στα πλαίσια της Ε.Ε. ITECOM Advanced Study Course: Innovative Technologies and Materials for the Conservation of Monuments με την προοπτική Ευρωπαϊκού Μεταπτυχιακού Προγράμματος
ΔΠΜΣ ΕΜΠ «ΠΡΟΣΤΑΣΙΑ ΜΝΗΜΕΙΩΝ» Προώθηση της Ευρωπαϊκής διάστασης της εκπαίδευσης των μηχανικών με ανάπτυξη: της κινητικότητας διδασκόντων και διδασκομένων στα Ευρωπαϊκά Πανεπιστήμια, Ερευνητικά Κέντρα και σε εργασία πεδίου σε «βιομηχανικές εφαρμογές» και υπηρεσίες της διαδικτύωσης των φορέων της εκπαίδευσης, της έρευνας και της εφαρμογής της καθιέρωσης κριτηρίων και μηχανισμών αξιολόγησης της Ενιαίας Ανώτατης Τεχνικής Εκπαίδευσης της συνέργιας του Ενιαίου Ευρωπαϊκού Χώρου της εκπαίδευσης με αυτού της έρευνας της εναρμόνισης των Ευρωπαϊκών κωδίκων, οδηγιών και τεχνικών προδιαγραφών.
ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ Επιβεβλημένη σε εθνικό επίπεδο η ενιαία αντιμετώπιση των θεμάτων που αφορούν στην προστασία των μνημείων της πολιτιστικής κληρονομιάς. Απαραίτητη η εξειδίκευση της πολιτικής του Νόμου 3028 του ΥΠΠΟ, με την έμπρακτη διάκριση των ειδικοτήτων όσον αφορά τόσο στον έλεγχο όσο και στις εφαρμογές. Καθιέρωση κατάλληλων κριτηρίων, μεθόδων, ανθρώπινου επιστημονικού δυναμικού με σκοπό τη συμβολή στην προστασία της πολιτιστικής κληρονομιάς με συμβατό ως προς τη φυσιογνωμία της και αποτελεσματικό τρόπο.
ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΕΣ & ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΕΣ ΠΡΟΤΕΡΑΙΟΤΗΤΕΣ & ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΗ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑ ΤΗΣ ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΗΣ ΚΛΗΡΟΝΟΜΙΑΣ ΣΤΟ ΠΛΑΙΣΙΟ ΤΗΣ ΠΛΑΤΦΟΡΜΑΣ ΓΙΑ Ε&Τ ΣΤΗΝ ΚΑΤΑΣΚΕΥΗ Απαιτείται η υιοθέτηση κοινών διεθνών πολιτικών για την ανάπτυξη και αναγνώριση του νέου επαγγελματικού προφίλ στον τομέα της προστασίας της πολιτιστικής κληρονομιάς και της διατήρησης των Ιστορικών Πόλεων, καθώς και επίτευξη νέων Ευρωπαϊκών στρατηγικών.
ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΕΣ & ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΕΣ ΠΡΟΤΕΡΑΙΟΤΗΤΕΣ & ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΗ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑ ΤΗΣ ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΗΣ ΚΛΗΡΟΝΟΜΙΑΣ ΣΤΟ ΠΛΑΙΣΙΟ ΤΗΣ ΠΛΑΤΦΟΡΜΑΣ ΓΙΑ ΤΗΝ Ε&Τ ΣΤΗΝ ΚΑΤΑΣΚΕΥΗ Οι Ιστορικές Πόλεις πρέπει να λειτουργούν ως πιλοτικά ανοιχτά εργαστήρια πολιτιστικής ανάπτυξης και κοινωνικο οικονομικής ολοκλήρωσης. Στο πλαίσιο αυτό οι πολιτικές πολιτιστικής ανάπτυξης επαναπροσδιορίζονται και ολοκληρώνονται σε στρατηγικές για την αειφόρο ανάπτυξη και διατήρηση, αξιοποιώντας την τεχνογνωσία και τα νέα επαγγελματικά προφίλ που απαιτούνται για την προστασία της πολιτιστικής κληρονομιάς.
ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΕΣ & ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΕΣ ΠΡΟΤΕΡΑΙΟΤΗΤΕΣ & ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΗ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑ ΤΗΣ ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΗΣ ΚΛΗΡΟΝΟΜΙΑΣ ΣΤΟ ΠΛΑΙΣΙΟ ΤΗΣ ΠΛΑΤΦΟΡΜΑΣ ΓΙΑ Ε&Τ ΣΤΗΝ ΚΑΤΑΣΚΕΥΗ Η διατήρηση της κληρονομιάς «ζωντανής» αποτελεί αντίληψη των αειφόρων Πόλεων, με την ενεργό συμμετοχή των πολιτών στις διαδικασίες ανάπτυξης. Στο μοντέλο αυτό ανάπτυξης της Πόλης, η εκπαίδευση αποτελεί αναγκαιότητα για τη συνεχή ενημέρωση της κοινωνίας και η έρευνα αποτελεί εργαλείο για τον προσδιορισμό αποτελεσματικών, καινοτόμων και συμβατών τεχνικών και υλικών για τη βιώσιμη διατήρηση των Πόλεων.
ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΕΣ & ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΕΣ ΠΡΟΤΕΡΑΙΟΤΗΤΕΣ & ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΗ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑ ΤΗΣ ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΗΣ ΚΛΗΡΟΝΟΜΙΑΣ ΣΤΟ ΠΛΑΙΣΙΟ ΤΗΣ ΠΛΑΤΦΟΡΜΑΣ ΓΙΑ ΤΗΝ Ε&Τ ΣΤΗΝ ΚΑΤΑΣΚΕΥΗ Η συνεργασία με όλους τους σχετικούς ερευνητικούς και εκπαιδευτικούς φορείς είναι απαραίτητη, προκειμένου να επιτευχθεί ανάπτυξη των συστημάτων λήψης αποφάσεων βασισμένων στη γνώση καθώς και παροχή της δυνατότητας εκπαίδευσης των πολιτών. Τα εκπαιδευτικά ιδρύματα πρέπει να εντάξουν ως προαπαιτούμενο την εφαρμογή των ερευνητικών αποτελεσμάτων τους για την κοινωνική αποδοχή των προσανατολισμών της έρευνας τους