ΠΕΝΗ ΜΑΝΑΒΗ Τα Φανερά κι Αδιόρατα 6-24 Νοεμβρίου 2012 1
Τα Φανερά κι Αδιόρατα Η φύση που μας περιβάλλει, προκαλεί πάντοτε ερωτηματικά και θαυμαστικά, παραμένοντας ωστόσο ένας μεγάλος, άγνωστος και σύνθετος παράγοντας. Ένας παράγοντας, που προκαλεί την αναμέτρηση της υπαρξιακής μας συνθήκης μαζί του, χωρίς ποτέ να εξαντλείται νομοτελειακά, αλλά και χωρίς να είναι εντελώς απροσδόκητος, αφ ης στιγμής τίποτε στην φύση δεν επαναλαμβάνεται, καθώς αυτή εξελίσσεται μέσα από τις ποικιλίες, τις εξαιρέσεις των κανόνων της, τις ιδιομορφίες της, τις παραδοξότητες και τις λειτουργικές της προσαρμογές, με βάση τις εκάστοτε συγκυρίες. Σχετικά με την φύση, τις μεταλλαγές και τις φαινομενολογίες της, γνωρίζουμε πως γεννήθηκε η ανάγκη της υπερβατικής ανθρώπινης αναγωγής, της λατρείας προς αυτήν και προς τα μυστήριά της, γεννήθηκε όμως παράλληλα και η ανάγκη της έρευνας για τον θεατό και αθέατό της κόσμο. Τον κόσμο που τον παρουσιάζουμε ως στάση της δικής μας ζωής, την στιγμή κατά την οποία παράλληλα αυτός ο κόσμος μας προσδιορίσει, μέσα από τις εγγύτητες και τις αποστάσεις που παίρνουμε, καθώς και μέσα από τις παραμέτρους που εμείς ορίζουμε, δραστηριοποιώντας τις αισθήσεις, την λογική και την φαντασία μας. Η Πένη Μαναβή δεν αποδίδει εκφραστικά απλώς την φύση, για να γοητεύσει το βλέμμα. Χρησιμοποιεί την γοητεία και την έλξη που προκαλεί η φύση, ως αντικαθρέφτισμα του εσωτερικού μας εαυτού και των διαθέσεων που οι εικόνες της μας γεννούν, προκειμένου να διαμορφώσει εκείνη εικαστικά τις ρευστές καταστάσεις, τις προσμίξεις και τις μεταμορφώσεις, τις οποίες εμπεριέχει η αγωνιώδης συνείδηση, που ανιχνεύει καταγωγικές αρχές, αλλά και συμβιωτικές αντιπαραθέσεις της οργανικής και της ανόργανης ύλης. Μιας ύλης, που εκτείνεται στα βάθη και στα πλάτη της, με την καταλυτική επενέργεια του φωτός και του χρόνου. Τα πρόσφατα τοπία της ζωγράφου, αφορούν τα ίδια τα νοήματα που απορρέουν από την σύνθετη γραφή της, η οποία περιλαμβάνει μια πλοκή μετουσιωμένων ιδιωμάτων, προερχόμενων από τον σχεδιαστικό εξπρεσσιονισμό, την μετεμπρεσσιονιστική αντιπαράθεση των χρωμάτων, από την διαύγεια, την ένταση και την φωτεινότητα της φωβιστικής (fauve) αντίληψης, συνδυασμένης ωστόσο με την χειρονομιακή δυναμική της λυρικής αφαίρεσης. Τα τοπία της αυτά, αφορούν την σύμπραξη και αλληλεπενέργεια του φυτικού και ζωικού βασιλείου, είτε αυτές οι δραστηριότητες εντοπίζονται στους αγρούς και στα λιβάδια (με την διαλεκτική συμπαράθεση εντόμων και ανθέων), είτε αυτή αποκαλύπτεται στα βάθη των θαλασσών, εκεί που ο χρόνος μετρά διαφορετικά και ο τρόπος προσέγγισής μας υπαλλάσσει το θαυμαστό με το δραματικό στοιχείο ή το παράδοξο με το έλασσον, καθώς επίσης το παρακείμενο με το φευγαλέο. Η δροσιά, η ευφροσύνη, η χρωματική και σχεδιαστική πανδαισία μιας ιδιάζουσας αισθαντικότητας που μας προσφέρει μέσα από τα έργα της η Πένη Μαναβή, συνταυτίζεται με την τραγικότητα, τις απρόβλεπτες ρήξεις συνεχείας, το μεγαλειώδες ύφος και το μυστήριο, σ αυτές τις απρόκλητες όψεις των κάμπων ή των βυθών της κι ενός παράλληλου χωροχρονικού όμως διαύλου, που η ζωγράφος μας ανοίγει, προκειμένου να μας μυήσει στα μικρά και στα μέγιστα, σχετικοποιώντας τις αποστάσεις τους. Το ονειρικό στοιχείο και ο φαντασιακός παράγοντας διαπνέουν και την ίδια στιγμή μετουσιώνουν τον όποιο ρεαλισμό των παριστανομένων, τα οποία διαμηνύουν στο απροκατάληπτό μας βλέμμα, για τις συνεχείς μεταπλάσεις και μεταμορφώσεις των γεννήσεων, των συνευρέσεων, των θανάτων και των συνεχόμενων κύκλων της ζωής, στην αειφορία της ανάπτυξής της. Πάνω απ όλα, κύριο μέλημα της ζωγράφου, είναι η σύνθεση επιφανειών και βάθους, δομών και αξόνων, γραφής και ύφους, χροιάς και τονικότητας στα έργα της, τα οποία εμπεριέχουν ρυθμική μουσικότητα, ενώ εμφανίζονται μέσα από μια στρωματογραφική ποικιλία πυκνοτήτων, εντάσεων και ματιέρας της ευαίσθητης κατά τα άλλα πινελιάς της. Η διαλεκτική σχέση δομών κι επιφανειών, μας πληροφορεί άλλωστε και για την ιστορικότητα μορφοποίησης του θέματος, το οποίο δεν απαρτίζεται από κάποιο είδος σειραϊκής ακολουθίας, καθώς το ένα επίπεδο γραφής παρεισφρύει κι εσωτερικά διασυνδέεται με το άλλο, εμψυχώνοντάς το και δίνοντάς μας την αίσθηση μιας οργανικής αλληλουχίας, γεγονότων και δραστηριοτήτων. Οι διεργασίες αυτές, όπως επίσης οι ορατές ενέργειες, οι ιδιότητες, οι φαινομενικότητες και οι καταστάσεις, τόσο της θεατής, όσο και της αθέατης ζωής της φύσης, υποβάλλουν την αίσθηση της προσεγγίσιμης και ταυτοχρόνως της απροσπέλαστής της πραγματικότητας, μέσα από την γαλήνη και την σιωπή που αυτή διακατέχεται. Η ζωγραφική της Πένης Μαναβή λειτουργεί πραγματογνωστικά, αλληγορικά και μετωνυμικά. Τα τοπία του νου και της φαντασίας της, των επιθυμιών και των εικαστικών περιηγήσεων του βλέμματός της, όπως των συνειδησιακών εμβαθύνσεων και διεισδύσεων που επιχειρεί, διευκρινίζοντας τα ζητούμενα κι άγνωστα πεδία της φύσης, νοηματοδοτούν την εικαστική της γλώσσα και χειρονομία. Μέσα από τους πίνακές της, διακρίνει κανείς την επίγνωση των ποιοτήτων και του ήθους που προσπαθεί η ζωγράφος να προσδώσει στην οντότητα των παριστανομένων της κάθε της σύνθεσης. Τα χαρακτηριστικά αυτά, μας ειδοποιούν για μια καλλιτεχνική ιδιοσυγκρασία, με πλούσιο και πηγαίο ταλέντο, με ικανότητα εκφραστική και με συνεχώς εξασκούμενο έλεγχο των μέσων, που η Πένη Μαναβή χρησιμοποιεί, έτσι ώστε να μετατρέπει το τυχαίο ή την όποια συμβατικότητα, σε ένα υποβλητικό κι εράσμιο αποτέλεσμα, πολυεπίπεδο και γεμάτο εσωτερικά αντικρουόμενα, συγκινησιακά φορτία. Η Πένη Μαναβή ενδοσκοπείται καθώς ζωγραφίζει. Μέσα από τις αρθρώσεις των φθόγγων της ζωγραφικής της, καταφέρνει να αναδύει επιφωνήματα που προκαλούν δημιουργικά ερεθίσματα και ψυχοπνευματικές διαθέσεις στον θεατή, προκειμένου εκείνος να αναλάβει, (μέσω της διαδραστικότητας του κάθε της έργου), να δημιουργήσει έναν ανιχνευτικό μίτο της Αριάδνης. Με φασματοσκοπική ενατένιση και μέσα από μια ευδαιμονική φαντασμαγορία, ο θεατής αναλαμβάνει να διεξέλθει τα περάσματα και τις απορίες που εμφανίζει ο λαβυρινθώδης κόσμος της γνωστής και άγνωστης (απρόβλεπτης) εντέλει φύσης. Πρόκειται για ένα δρόμο αυτογνωσίας και προσωπικών επιλογών απέναντι στα δυσεπίλυτα αινίγματα που φανερώνει άλλωστε η ίδια η πολυπλοκότητα της ζωής. Αθηνά Σχινά Κριτικός & Ιστορικός Τέχνης 2 3
Νωχελικότητα, 80 χ 80 εκ., Πέταγμα, 80 χ 80 εκ. 3Γένεσις, 80 χ 110 εκ., 4 5
Εντροπία, 40 χ 40 εκ., Τύχη, 80 χ 80 εκ. 6 7
Συνύπαρξη, 60 χ 60 εκ. Χαρά, 80 χ 80 εκ. 8 9
Διάφανο, 90 χ 60 εκ. Παραλλαγή 90 χ 60 εκ. 10 11
Κατάκτηση Ι, 60 χ 90 εκ., Κατάκτηση ΙΙ, 60 χ 90 εκ., 4 12 13
Κύκλος γονιμότητας, 90 χ 60 εκ., (τετράπτυχο), 14 15
Η Πένη Μαναβή γενήθηκε το 1968. Το 1992 απέκτησε πτυχίο Φυσικής στο Πανεπιστήμιο Αθηνών και το 1994 μεταπτυχιακό στη Φυσική Ακτινοβολιών στο UCL του Πανεπιστημίου του Λονδίνου. Εργάστηκε ως Ακτινοφυσικός στο Νοσοκομείο ΚΑΤ και το Ωνάσειο Καρδιοχειρουργικό Κέντρο ως το 2000. Το 1999 ξεκίνησε τις σπουδές της στην Ανώτατη Σχολή Καλών Τεχνών της Αθήνας με καθηγητή τον Ι. Ψυχοπαίδη και αποφοίτησε με άριστα το 2004. Έκτοτε ασχολείται αποκλειστικά με την ζωγραφική. Ζει και εργάζεται στην Αθήνα. Ατομικές εκθέσεις: 2006 Ροή Ενέργειας Titanium Yiayianos Gallery, Οκτώβριος. 2006 Σκιές και χρώματα Galaxy bar, Hilton, Δεκέμβριος. 2010 Motivos Naturales Amador De Los Rios, Μαδρίτη, Ισπανία, Ιανουάριος. 2010 Μοτίβα της Φύσης Fleming Art Gallery, Θεσσαλονίκη, Φεβρουάριος. 2010 Αχνάρια της φύσης Bonicos Gallery, Αθήνα, Απρίλιος. 2011 Φθινοπωρινή συμφωνία Enigma Gallery, Κηφισιά, Οκτώβριος 2012 Περιπλάνηση Αίθουσα Τέχνης Ερμούπολη, Ερμούπολη, Σύρος, Αύγουστος. Ομαδικές εκθέσεις: 2004 «Αυστηρώς Κατάλληλον»-Εικαστικές Προσεγγίσεις στον Κινηματογράφο, Κινηματογραφική Λέσχη Πάτρας, Πάτρα, Μάρτιος 2004 «Μαραθώνιος γύρος του κόσμου» Titanium Yiayianos Gallery, Αύγουστος-Σεπτέμβριος 2004 «Αυστηρώς Κατάλληλον»-Εικαστικές Προσεγγίσεις στον Κινηματογράφο, Βυζαντινό Μουσείο, Αθήνα, Νοέμβριος. 2006 Θερινή ανάβαση Titanium Yiayianos Gallery, Ιούλιος. 2006 Εικόνες-μηνύματα-αιχμές PRO-ART, Πνευματικό Κέντρο Δήμου Χολαργού, Νοέμβριος. 2009 Bazar Χριστουγέννων 2009, Βonicos Gallery, 2010 «Μεταμορφώσεις», S.A. Gallery, Τζια, Ιούνιος. 2010 Art10 Gallery, Νοεμβριος. 2010 «Μύρτις», Magna Gallery, Δεκέμβριος. 2010 Bazar Χριστουγέννων 2010, Βonicos Gallery. 2011 «Μύρτις», Αρχαιολογικό Μουσείο Θεσσαλονίκης, Φεβρουάριος-Μάρτιος. 2011 Τίω Είλαρ, ELGEKA, Ιούνιος. 2011 Natura 2011, Ιδρυμα Ευγενίδου, Ιούνιος- Ιούλιος. Επιμέλεια: κριτικός και ιστορικός τέχνης Αθηνά Σχινά. 2011 «Περί Ανέμων, Φύσεως, Υδάτων», Art Πρίσμα Gallery, Νοέμβριος. Επιμέλεια: κριτικός και ιστορικός τέχνης Αθηνά Σχινά. 2011 «Ονειρα και Θετική Σκέψη», SG Gallery Αθήνα Enigma Gal lery Κηφισιά, Δεκέμβριος. 2012 «Σημείο Εκκίνησης», Art Zone 42 Gallery, Ιανουάριος 2012. 2012 Τίω Είλαρ, ELGEKA, Ιούνιος. 2012 «Δια-Λόγου Χρώματα», Poseidon of Paros, Χρυσή Ακτή, Πάρος, Αύγουστος. 16