Α. ΚΕΙΜΕΝΟ Να µεταφράσετε το παρακάτω κείµενο: Fit magna caedes. Sedulius, dux et princeps Lemovicum, occiditur; dux Arvernorum vivus in fuga comprehenditur; signa militaria LXXIIII (septuaginta quattuor) ad Caesarem referuntur; magnus numerus hostium capitur atque interficitur; Magnus timor exercitum occupavit ex vocibus Gallorum ac mercatorum, qui Germanos ingenti magnitudine corporum et incredibili virtute esse praedicabant. Alius alia de causa discedere cupiebat. Nonnulli pudore adducti remanebant. Hi neque vultum fingere neque lacrimas tenere poterant; Hercules boves Geryonis ex Hispania in eum locum adduxisse dicitur, ubi postea Romulus urbem Romam condidit. Prope Tiberim fluvium Hercules boves refecisse fertur et ipse de via fessus ibi dormivisse. Tum Cacus pastor, fretus viribus, boves quosdam in speluncam caudis traxit aversos. Ubi Hercules, e somno excitatus, gregem aspexit et partem abesse sensit, pergit ad proximam speluncam; sed postquam boum vestigia foras versa vidit, confusus gregem ex loco infesto amovere coepit. Sed bovum mugitus ex spelunca auditus Herculem convertit. Tum Cacus, vi prohibere eum conatus, Herculis clava interficitur. (Μονάδες 40) Β. ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ 1. α. Να γράψετε τους τύπους που ζητούνται για καθεµιά από τις παρακάτω λέξεις : exercitum : την αφαιρετική του ενικού, vultum : τη γενική του πληθυντικού, 1
ΘΕΩΡΗΤΙΚΟ Φροντιστήριο 2 caedes : τη δοτική του ενικού, Tiberim : την αφαιρετική του ενικού, boves : τη γενική και δοτική του πληθυντικού, viribus : την αιτιατική του ενικού και τη γενική του πληθυντικού, caudis : την κλητική του πληθυντικού, partem : τη γενική του πληθυντικού. (Μονάδες 5) β. Να γράψετε τους τύπους που ζητούνται για καθεµιά από τις παρακάτω λέξεις : alius : τη γενική του ενικού του θηλυκού γένους, quosdam : τη γενική του ενικού του θηλυκού γένους, τη γενική του πληθυντικού του αρσενικού γένους και την αιτιατική του πληθυντικού του ουδετέρου γένους. (Μονάδες 4) 2. Να γράψετε τους τύπους που ζητούνται για καθέναν από τους παρακάτω ρηµατικούς τύπους : refecisse : το γ πληθυντικό πρόσωπο της οριστικής του ενεστώτα στην άλλη φωνή και το β πληθυντικό της οριστικής του υπερσυντελίκου στην άλλη φωνή ( να διατηρήσετε το γένος του υποκειµένου ), fertur : το β ενικό πρόσωπο της οριστικής του µέλλοντα στην ίδια φωνή, aspexit : το β πληθυντικό πρόσωπο της οριστικής του παρατατικού στην άλλη φωνή και του παρακειµένου στην ίδια φωνή, abesse : το απαρέµφατο του παρακειµένου, sensit : το β ενικό πρόσωπο της οριστικής του ενεστώτα και του συντελεσµένου µέλλοντα στην άλλη φωνή( να διατηρήσετε το γένος του υποκειµένου ), pergit : το α πληθυντικό πρόσωπο της οριστικής του υπερσυντελίκου στην ίδια φωνή, versa : τη µετοχή του ενεστώτα και του µέλλοντα της ενεργητικής φωνής στην ονοµαστική του ενικού του ουδετέρου γένους, vidit : το β ενικό πρόσωπο της οριστικής του µέλλοντα και του παρακειµένου στην άλλη φωνή( να διατηρήσετε το γένος του υποκειµένου ), confusus : το απαρέµφατο του παρακειµένου στην ίδια φωνή (να διατη-
ρήσετε το γένος και τον αριθµό του υποκειµένου ), interficitur : το β ενικό πρόσωπο της οριστικής του ενεστώτα και του µέλλοντα στην ίδια φωνή. (Μονάδες 16) 3. α. <<Tum Cacus pastor, fretus viribus, boves quosdam in speluncam caudis traxit aversos.>>: Nα γίνει η ενεργητική σύνταξη παθητική και να δηλωθεί το ποιητικό αίτιο. (Μονάδες 7) β. <<Cacus boves traxit. >>: Να γίνει η παραπάνω πρόταση απαρεµφατική µε εξάρτηση 1 Cacus dicit, 2 Cacus dicitur, 3 Homines dicunt. (Μονάδες 3) γ. <<Fit magna caedes a militibus(ποιητικό αίτιο). Sedulius, dux et princeps Lemovicum, occiditur a militibus(ποιητικό αίτιο); dux Arvernorum vivus in fuga comprehenditur a militibus (ποιητικό αίτιο);>> : Να γίνει η παθητική σύνταξη των παραπάνω προτάσεων ενεργητική. (Μονάδες 6) 4. α. <<esse>>, <<adduxisse>>: Να χαρακτηρίσετε συντακτικά τα απαρέµφατα, να γράψετε το υποκείµενό τους και να αιτιολογήσετε την πτώση του υποκειµένου τους. (Μονάδες 6) β. <<adducti>> : Nα κάνετε πλήρη συντακτική αναγνώριση στη µετοχή (είδος, υποκείµενο, συνηµµένη ή αφαιρετική απόλυτη, χρονική βαθµίδα). 5. Τι γνωρίζετε για το έργο του Κικέρωνα; ( Μονάδες 3) (Μονάδες 10) 3
ΘΕΩΡΗΤΙΚΟ Φροντιστήριο ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ Α. ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ Γίνεται µεγάλη σφαγή. Ο Σεδούλιος, στρατηγός και ηγεµόνας των Λεµοβίκων, φονεύεται ο στρατηγός των Αρβέρνων πιάνεται στη φυγή ζωντανός. Στον Καίσαρα παραδίδονται 74 στρατιωτικές σηµαίες µεγάλος αριθµός εχθρών αιχµαλωτίζεται και εκτελείται Μεγάλος φόβος έπιασε το στρατό από τις διαδόσεις των Γαλατών και των εµπόρων, οι οποίοι διαλαλούσαν ότι οι Γερµανοί είχαν φοβερή σωµατική διάπλαση και απίστευτη ανδρεία. Για διαφορετικό λόγο ο καθένας επιθυ- µούσε να φύγει. Μερικοί (παρ)έµεναν σπρωγµένοι από ντροπή. Αυτοί δεν µπορούσαν ούτε να προσποιηθούν ούτε να κρατήσουν τα δάκρυά τους Λέγεται ότι ο Ηρακλής οδήγησε τα βόδια του Γηρυόνη από την Ισπανία σε αυτό το τόπο, όπου αργότερα ο Ρωµύλος έκτισε την πόλη Ρώµη. Λέγεται ότι ο Ηρακλής ξεκούρασε τα βόδια κοντά στο Τίβερη ποταµό και ότι ο ίδιος κοιµήθηκε εκεί κουρασµένος από το δρόµο. Τότε ο Κάκος ο βοσκός, έχοντας πεποίθηση (εµπιστοσύνη) στις δυνάµεις του, έσυρε από τις ουρές σε σπηλιά µερικά βόδια στραµµένα ανάποδα. Μόλις ο Ηρακλής αφού σηκώθηκε από τον ύπνο είδε το κοπάδι και κατάλαβε ότι έλειπε µέρος, κατευθύνθηκε προς την πλησιέστατη σπηλιά (που ήταν πολύ κοντά) αλλά όταν είδε τις πατηµασιές των βοδιών στραµµένες προς τα έξω, µπερδεµένος (επειδή βρέθηκε σε αµηχανία), άρχισε να αποµακρύνει το κοπάδι από τον αφιλόξενο τόπο. Αλλά το µουγκρητό των βοδιών που ακούστηκε από τη σπηλιά γύρισε πίσω τον Ηρακλή. Τότε ο Κάκος, αφού προσπάθησε να τον εµποδίσει µε τη βία, σκοτώνεται µε το ρόπαλο του Ηρακλή. Β. ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ 1. α. exercitu, vultuum, caedi, Tiberi, bovum/boum, bobus/bubus, vim, virium, caudae, partium β. alius, cuiusdam, quorundam, quaedam 4
2. reficiuntur, refecti eratis, fereris/-re, aspiciebamini, aspexistis, afuisse, sentiris/-re, sensus eris, perrexeramus, vertens, versurum, videberis/-re, visus es, confusum esse, interficeris/-re, interficieris/-re 3. α.<<tum a Caco pastore freto viribus boves quidam in speluncam caudis tracti sunt aversi.>> β. Cacus dicit se traxisse boves./cacus dicitur traxisse boves./homines dicunt Cacum traxisse boves. γ. <<Milites faciunt magnam caedem. Milites Sedulium ducem et principem Lemovicum occidunt; Milites ducem Arvernorum vivum in fuga comprehendunt;>> 4. α. esse είναι ειδικό απαρέµφατο αντικείµενο στο ρήµα praedicabant µε υποκείµενο το Germanos σε αιτιατική, ετεροπροσωπία (το qui είναι υποκείµενο του ρήµατος), adduxisse είναι ειδικό απαρέµφατο αντικεί- µενο στο ρήµα dicitur µε υποκείµενο το Hercules σε ονοµαστική, ταυτοπροσωπία, άρση του λατινισµού του ειδικού απαρεµφάτου, επειδή το ειδικό απαρέµφατο βρίσκεται σε ταυτοπροσωπία µε παθητικό λεκτικό ρήµα το υποκείµενο του απαρεµφάτου είναι το ίδιο µε το υποκείµενο του ρήµατος σε πτώση ονοµαστική. β. adducti είναι αιτιολογική µετοχή, δηλώνει το προτερόχρονο µε υποκείµενο το υποκείµενο του ρήµατος Nonnulli, συνηµµένη. 5. Βλέπε σχολικό βιβλίο σελ. 16 <<Ο κορυφαίος λογοτεχνίας.>> Επιµέλεια : Ροδόλφου Κορίνα 5