ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΙΣΤΙΚΑ ΕΡΓΑΛΕΙΑ ΓΙΑ ΤΟ ΔΙΑΔΙΚΤΥΟ Κεφάλαιο 2. Το περιβάλλον του παγκόσμιου Ιστού Επιμέλεια: Καραγιάννης Σπύρος Καθηγητής ΠΕ19 Πλεονεκτήματα παγκόσμιου Ιστού Εξυπηρετητής Ιστού & Ιστοσελίδες Κύριες λειτουργίες ενός εξυπηρετητή Ιστού ιεύθυνση Ομοιόμορφου Εντοπισμού Πόρων (URL) Τοποθεσία (Site) Γλώσσα HTML Επεκτάσεις της HTML Φυλλομετρητές (Browsers) O παγκόσμιος Ιστός ως υπηρεσία πελάτη εξυπηρετητή ομικά στοιχεία μιας ιστοσελίδας 2 1
Πλεονεκτήματα παγκόσμιου Ιστού Την επανάσταση στο ιαδίκτυο (Internet) έφερε ο παγκόσμιος Ιστός (WWW: World Wide Web): Εύκολος γραφικός τρόπος χειρισμού του ιαδικτύου. Εύκολη ανίχνευση πληροφοριών. Νέο μέσο επικοινωνίας. Ενσωματώνει όλες σχεδόν τις άλλες υπηρεσίες του ιαδικτύου. 3 Εξυπηρετητής Ιστού & Ιστοσελίδες Ο παγκόσμιος Ιστός είναι μια υπηρεσία του ιαδικτύου της μορφής πελάτη εξυπηρετητή (client -server), η οποία στηρίζεται στα πολυμέσα. Για τη λειτουργία του απαιτείται ένα ειδικό λογισμικό (software), το οποίο ονομάζεται Εξυπηρετητής Ιστού (Web Server). Ο Εξυπηρετητής Ιστού οργανώνει τις αποθηκευμένες πληροφορίες σε σελίδες, οι οποίες ονομάζονται Ιστοσελίδες (Web Pages). Οι ιστοσελίδες έχουν πολυμεσική μορφή, δηλαδή μπορεί να περιέχουν: κείμενο, εικόνες, σχέδια στατικά ή κινούμενα, ήχο και βίντεο. 4 2
Κύριες λειτουργίες ενός Web Server Παροχή Ιστοσελίδων προς τους χρήστες. Αυθεντικοποίηση του χρήστη (authentication). Εκτέλεση σεναρίων (scripts execution) Συνήθως τα σενάρια αυτά αποκαλούνται σενάρια CGI (Common Gateway Interface scripts) Η ύπαρξή τους είναι απαραίτητη για τη δημιουργία και εκτέλεση της πλειοψηφίας των εφαρμογών στον παγκόσμιο Ιστό. Ουσιαστικά αποτελούν εξωτερικά προγράμματα που ενεργούν ως πύλες μεταξύ των εξυπηρετητών και των υπολοίπων εφαρμογών στον τοπικό υπολογιστή, δημιουργώντας έναν αμφίδρομο δίαυλο επικοινωνίας. Χρησιμοποιούνται και για τη πρόσβαση σε Βάσεις εδομένων. Λειτουργία ως τοπικοί αντιπρόσωποι δαμεσολαβητές (proxies). Η ικανότητα λειτουργίας ενός web server κι ως αντιπροσώπου άλλων πληροφοριών, όπως μια βάση δεδομένων ή κάποιος κοινός τόπος της Υπηρεσίας Μεταφοράς Αρχείων (FTP). 5 Διεύθυνση Ομοιόμορφου Εντοπισμού Πόρων (URL) Κάθε ιστοσελίδα αναγνωρίζεται από μια και μοναδική διεύθυνση, η οποία ονομάζεται ιεύθυνση Ομοιόμορφου Εντοπισμού Πόρων (URL: Uniform Resource Location). Η διεύθυνση URL αποτελείται από 3 (τρία) μέρη: Είδος Πρωτοκόλλου (π.χ. http: hypertext transfer protocol). Είδος και ιεύθυνση εξυπηρετητή (server) (π.χ. www.ypepth.gr). Κατάλογος (directory) στο δίσκο του Server και όνομα αρχείου (file name) ιστοσελίδας (π.χ. /nomoi/epal/leitoyrgia.htm) http://www.ypepth.gr/nomoi/epal/leitoyrgia.htm 6 3
Τοποθεσία (site) Ένα σύνολο ιστοσελίδων οι οποίες είναι συνδεδεμένες μεταξύ τους με συστηματικό τρόπο, αποτελούν μια τοποθεσία (site). Μιατυπικήδομήενόςsite είναι η παρακάτω: Εισαγωγική Σελίδα (Intro Page) Κεντρική Σελίδα (Main/Index Page) Σελίδα 1 Σελίδα 2 Σελίδα 3 Σελίδα 4 Σελίδα 5 Σελίδα 6 7 Γλώσσα HTML Η ανάπτυξη των ιστοσελίδων γίνεται σε μια ειδική γλώσσα η οποία ονομάζεται HTML (HyperText Markup Language). H πρώτη έκδοσή της δημιουργήθηκε από τον Tim Berners Lee, ο οποίος στην ουσία στηρίχθηκε στη γλώσσα SGML. εν είναι γλώσσα προγραμματισμού. 8 4
Επεκτάσεις της γλώσσας HTML Java Applets Μικρά αυτόνομα προγράμματα-εφαρμογές γραμμένα στη δημοφιλή γλώσσα προγραματισμού Java. ActiveX Controls Τεχνολογία που αναπτύχθηκε από την εταιρεία Microsoft για να προσφέρει τη δυνατότητα εισαγωγής στοιχείων πολυμέσων στις ιστοσελίδες. Script Languages (γλώσσες σεναρίων) Ευκολότερη συγγραφή εφαρμογών που εκτελούνται στο φυλλομετρητή (πελάτη). Οι πιο διαδεδομένες είναι η JavaScript και η VBScript. 9 Φυλλομετρητές (Web Browsers) Η πρόσβαση στις σελίδες ενός εξυπηρετητή Ιστού γίνεται μέσω προγραμμάτων λογισμικού που ονομάζονται Φυλλομετρητές (Web Browsers). π.χ. Internet Explorer, Firefox Mozilla, Netscape, Cello, Lynx, Mosaic κ.α. Έχουν πρόσβαση σε κάθε εξυπηρετητή Ιστού ανεξάρτητα από το είδος του υπολογιστή στον οποίον είναι εγκατεστημένος. Ζητούν από τους εξυπηρετητές την αποστολή δεδομένων που συνήθως είναι αρχεία μορφής HTML. 10 5
Ο παγκόσμιος Ιστός ως υπηρεσία πελάτη εξυπηρετητή (1/2) Το κάθε πρόγραμμα που έχει ανάγκη εξυπηρέτησης σε σχέση με μια υπηρεσία λέγεται πελάτης (client), ενώ το πρόγραμμα που αναλαμβάνει την εξυπηρέτηση λέγεται εξυπηρετητής (server). Στην υπηρεσία του παγκόσμιου Ιστού οι πελάτες είναι οι φυλλομετρητές (web browsers) κι ο εξυπηρετητής είναι ο εξυπηρετητής παγκοσμίου Ιστού (web server) 11 Ο παγκόσμιος Ιστός ως υπηρεσία πελάτη εξυπηρετητή (2/2) 1. Ο Web Browser (=client) κάνει κλήση για σύνδεση 2. Ο Web Server (=server) ανοίγει τη σύνδεση 3. Ο Web Browser (=client) κάνει κλήση για έγγραφο (HTML) 4. Ο Web Server (=server) αποστέλλει το έγγραφο (HTML) 12 6
Δομικά στοιχεία μιας Ιστοσελίδας (1/2) Κείμενα (text) Πίνακες (tables) Πλαίσια (frames) Γραφικά (graphics) γραφικά bitmap (π.χ. bmp, tif, gif, jpg κλπ.) διανυσματικά γραφικά (π.χ. wmf, cdr, cad κλπ.) Γραφικό υπόβαθρο (background) Εικόνες που εμφανίζονται σε ειδικό παράθυρο εκτός ιστοσελίδας (popup) Γραφικοί τίτλοι κειμένων (banners) 13 Δομικά στοιχεία μιας Ιστοσελίδας (2/2) Υπερσύνδεσμοι (hyperlinks) Χάρτες υπερσυνδέσμων (map link) Μουσική και ήχοι (music & sound) Κινούμενη εικόνα και ήχος (video) Αλληλεπιδραστικές εφαρμογές στην ιστοσελίδα με τη βοήθεια γλωσσών προγραμματισμού (π.χ. java) Τρισδιάστατα γραφικά Με τη βοήθεια μιας νέας γλώσσας, που ονομάζεται VRML (Virtual Reality Markup Language) 14 7