Μικρά Υδροηλεκτρικά Έργα µόνο ή και Μεγάλα;

Μικρά Υδροηλεκτρικά Έργα µόνο ή και Μεγάλα; Ορόλοςτουςστοενεργειακό σύστηµα τηςχώρας Ι.Π. Στεφανάκος ρ. Πολιτικός µηχανικός, Λέκτορας ΕΜΠ Νοέµβριος 2011 Μικρά ΥΗΕ µόνο ή και Μεγάλα; 1

Νοέµβριος 2011 Μικρά ΥΗΕ µόνο ή και Μεγάλα; 2

Νοέµβριος 2011 Μικρά ΥΗΕ µόνο ή και Μεγάλα; 3

Λάρισα, Νοέµβριος 2008 2011 1 ο Πανελλήνιο Μικρά ΥΗΕ Συνέδριο µόνο ήμεγάλων και Μεγάλα; Φραγµάτων 4

Νοέµβριος 2011 Μικρά ΥΗΕ µόνο ή και Μεγάλα; 5

Νοέµβριος 2011 Μικρά ΥΗΕ µόνο ή και Μεγάλα; 6

Νοέµβριος 2011 Μικρά ΥΗΕ µόνο ή και Μεγάλα; 7

Νοέµβριος 2011 Μικρά ΥΗΕ µόνο ή και Μεγάλα; 8

ΥΗΕ µε αποθήκευσηνερού- Φράγµα Καστρακίου Τεχνητή υψοµετρική διαφορά Σταθµός Παραγωγής Φράγµα Υδροληψία Ταµιευτήρας Νοέµβριος 2011 Μικρά ΥΗΕ µόνο ή και Μεγάλα; 9 9

ΥΗΕ χωρίς αποθήκευση νερού - ΜΥΗΕ Θεοδωριάνων Φυσική υψοµετρική διαφορά Νοέµβριος 2011 Μικρά ΥΗΕ µόνο ή και Μεγάλα; 10 10

Υ ΡΟΗΛΕΚΤΡΙΚΟ ΕΡΓΟ ΘΗΣΑΥΡΟΥ ( ποτ. ΝΕΣΤΟΣ ) Φράγµα Λιθόρριπτο, Ύψος 172 m, Ισχύς 3x128 MW, Αναστρέψιµο Παραγωγή: 440 GWh από εισροές, 615 GWh από άντληση Νοέµβριος 2011 Μικρά ΥΗΕ µόνο ή και Μεγάλα; 11

Υ ΡΟΗΛΕΚΤΡΙΚΟ ΕΡΓΟ ΘΗΣΑΥΡΟΥ ( ποτ. ΝΕΣΤΟΣ ) Φράγµα Λιθόρριπτο, Ύψος 172 m, Ισχύς 3x128 MW, Αναστρέψιµο Παραγωγή: 440 GWh από εισροές, 615 GWh από άντληση Νοέµβριος 2011 Μικρά ΥΗΕ µόνο ή και Μεγάλα; 12

Υ ΡΟΗΛΕΚΤΡΙΚΟ ΕΡΓΟ ΘΗΣΑΥΡΟΥ ( ποτ. ΝΕΣΤΟΣ ) Φράγµα Λιθόρριπτο, Ύψος 172 m, Ισχύς 3x128 MW, Αναστρέψιµο Παραγωγή: 440 GWh από εισροές, 615 GWh από άντληση Νοέµβριος 2011 Μικρά ΥΗΕ µόνο ή και Μεγάλα; 13

Υ ΡΟΗΛΕΚΤΡΙΚΟ ΕΡΓΟ ΘΗΣΑΥΡΟΥ ( ποτ. ΝΕΣΤΟΣ ) Φράγµα Λιθόρριπτο, Ύψος 172 m, Ισχύς 3x128 MW, Αναστρέψιµο Παραγωγή: 440 GWh από εισροές, 615 GWh από άντληση Νοέµβριος 2011 Μικρά ΥΗΕ µόνο ή και Μεγάλα; 14

Υ ΡΟΗΛΕΚΤΡΙΚΟ ΕΡΓΟ ΘΗΣΑΥΡΟΥ ( ποτ. ΝΕΣΤΟΣ ) Φράγµα Λιθόρριπτο, Ύψος 172 m, Ισχύς 3x128 MW, Αναστρέψιµο Παραγωγή: 440 GWh από εισροές, 615 GWh από άντληση Νοέµβριος 2011 Μικρά ΥΗΕ µόνο ή και Μεγάλα; 15

Υ ΡΟΗΛΕΚΤΡΙΚΟ ΕΡΓΟ ΘΗΣΑΥΡΟΥ ( ποτ. ΝΕΣΤΟΣ ) Φράγµα Λιθόρριπτο, Ύψος 172 m, Ισχύς 3x128 MW, Αναστρέψιµο Παραγωγή: 440 GWh από εισροές, 615 GWh από άντληση Νοέµβριος 2011 Μικρά ΥΗΕ µόνο ή και Μεγάλα; 16

Υ ΡΟΗΛΕΚΤΡΙΚΟ ΕΡΓΟ ΘΗΣΑΥΡΟΥ ( ποτ. ΝΕΣΤΟΣ ) Φράγµα Λιθόρριπτο, Ύψος 172 m, Ισχύς 3x128 MW, Αναστρέψιµο Παραγωγή: 440 GWh από εισροές, 615 GWh από άντληση Νοέµβριος 2011 Μικρά ΥΗΕ µόνο ή και Μεγάλα; 17

Υ ΡΟΗΛΕΚΤΡΙΚΟ ΕΡΓΟ ΘΗΣΑΥΡΟΥ ( ποτ. ΝΕΣΤΟΣ ) Φράγµα Λιθόρριπτο, Ύψος 172 m, Ισχύς 3x128 MW, Αναστρέψιµο Παραγωγή: 440 GWh από εισροές, 615 GWh από άντληση Νοέµβριος 2011 Μικρά ΥΗΕ µόνο ή και Μεγάλα; 18

Υ ΡΟΗΛΕΚΤΡΙΚΟ ΕΡΓΟ ΠΛΑΤΑΝΟΒΡΥΣΗΣ ( ποτ. ΝΕΣΤΟΣ ) Φράγµα απόrcc, Ύψος 95 m, Ισχύς 2x58 MW, Παραγωγή 240 GWh Νοέµβριος 2011 Μικρά ΥΗΕ µόνο ή και Μεγάλα; 19

Υ ΡΟΗΛΕΚΤΡΙΚΟ ΕΡΓΟ ΠΛΑΤΑΝΟΒΡΥΣΗΣ ( ποτ. ΝΕΣΤΟΣ ) Φράγµα απόrcc, Ύψος 95 m, Ισχύς 2x58 MW, Παραγωγή 240 GWh Νοέµβριος 2011 Μικρά ΥΗΕ µόνο ή και Μεγάλα; 20

Υ ΡΟΗΛΕΚΤΡΙΚΟ ΕΡΓΟ ΠΛΑΤΑΝΟΒΡΥΣΗΣ ( ποτ. ΝΕΣΤΟΣ ) Φράγµα απόrcc, Ύψος 95 m, Ισχύς 2x58 MW, Παραγωγή 240 GWh Νοέµβριος 2011 Μικρά ΥΗΕ µόνο ή και Μεγάλα; 21

Υ ΡΟΗΛΕΚΤΡΙΚΟ ΕΡΓΟ ΠΛΑΤΑΝΟΒΡΥΣΗΣ ( ποτ. ΝΕΣΤΟΣ ) Φράγµα απόrcc, Ύψος 95 m, Ισχύς 2x58 MW, Παραγωγή 240 GWh Νοέµβριος 2011 Μικρά ΥΗΕ µόνο ή και Μεγάλα; 22

Υ ΡΟΗΛΕΚΤΡΙΚΟ ΕΡΓΟ ΠΛΑΤΑΝΟΒΡΥΣΗΣ( ποτ. ΝΕΣΤΟΣ ) Φράγµα απόrcc, Ύψος 95 m, Ισχύς 2x58 MW, Παραγωγή 240 GWh Νοέµβριος 2011 Μικρά ΥΗΕ µόνο ή και Μεγάλα; 23

Υ ΡΟΗΛΕΚΤΡΙΚΟ ΕΡΓΟ ΠΛΑΤΑΝΟΒΡΥΣΗΣ( ποτ. ΝΕΣΤΟΣ ) Φράγµα απόrcc, Ύψος 95 m, Ισχύς 2x58 MW, Παραγωγή 240 GWh Νοέµβριος 2011 Μικρά ΥΗΕ µόνο ή και Μεγάλα; 24

Υ ΡΟΗΛΕΚΤΡΙΚΟ ΕΡΓΟ ΠΛΑΤΑΝΟΒΡΥΣΗΣ ( ποτ. ΝΕΣΤΟΣ Φράγµα από RCC, Ύψος 95 m, Ισχύς 2x58 MW, Παραγωγή 240 GWh Νοέµβριος 2011 Μικρά ΥΗΕ µόνο ή και Μεγάλα; ) 25

Υ ΡΟΗΛΕΚΤΡΙΚΟ ΕΡΓΟ ΠΛΑΤΑΝΟΒΡΥΣΗΣ ( ποτ. ΝΕΣΤΟΣ ) Φράγµα απόrcc, Ύψος 95 m, Ισχύς 2x58 MW, Παραγωγή 240 GWh Νοέµβριος 2011 Μικρά ΥΗΕ µόνο ή και Μεγάλα; 26

Υ ΡΟΗΛΕΚΤΡΙΚΟ ΕΡΓΟ ΠΛΑΤΑΝΟΒΡΥΣΗΣ ( ποτ. ΝΕΣΤΟΣ ) Φράγµα απόrcc, Ύψος 95 m, Ισχύς 2x58 MW, Παραγωγή 240 GWh Νοέµβριος 2011 Μικρά ΥΗΕ µόνο ή και Μεγάλα; 27

Υ ΡΟΗΛΕΚΤΡΙΚΟ ΕΡΓΟ ΠΛΑΤΑΝΟΒΡΥΣΗΣ ( ποτ. ΝΕΣΤΟΣ ) Φράγµα απόrcc, Ύψος 95 m, Ισχύς 2x58 MW, Παραγωγή 240 GWh Νοέµβριος 2011 Μικρά ΥΗΕ µόνο ή και Μεγάλα; 28

Υ ΡΟΗΛΕΚΤΡΙΚΟ ΕΡΓΟ ΠΛΑΤΑΝΟΒΡΥΣΗΣ ( ποτ. ΝΕΣΤΟΣ ) Φράγµα απόrcc, Ύψος 95 m, Ισχύς 2x58 MW, Παραγωγή 240 GWh Νοέµβριος 2011 Μικρά ΥΗΕ µόνο ή και Μεγάλα; 29

Υ ΡΟΗΛΕΚΤΡΙΚΟ ΕΡΓΟ ΠΛΑΤΑΝΟΒΡΥΣΗΣ ( ποτ. ΝΕΣΤΟΣ ) Φράγµα απόrcc, Ύψος 95 m, Ισχύς 2x58 MW, Παραγωγή 240 GWh Νοέµβριος 2011 Μικρά ΥΗΕ µόνο ή και Μεγάλα; 30

Υ ΡΟΗΛΕΚΤΡΙΚΟ ΕΡΓΟ ΠΛΑΤΑΝΟΒΡΥΣΗΣ ( ποτ. ΝΕΣΤΟΣ ) Φράγµα απόrcc, Ύψος 95 m, Ισχύς 2x58 MW, Παραγωγή 240 GWh Νοέµβριος 2011 Μικρά ΥΗΕ µόνο ή και Μεγάλα; 31

Υ ΡΟΗΛΕΚΤΡΙΚΟ ΕΡΓΟ ΠΛΑΤΑΝΟΒΡΥΣΗΣ ( ποτ. ΝΕΣΤΟΣ ) Φράγµα απόrcc, Ύψος 95 m, Ισχύς 2x58 MW, Παραγωγή 240 GWh Νοέµβριος 2011 Μικρά ΥΗΕ µόνο ή και Μεγάλα; 32

ΦΡΑΓΜΑΤΑ - ΤΑΜΙΕΥΤΗΡΕΣ - ΥΠΕΡΧΕΙΛΙΣΤΕΣ Λάδωνα Πλαστήρα Νοέµβριος 2011 Μικρά ΥΗΕ µόνο ή και Μεγάλα; 33

Μικρά Υδροηλεκτρικά Έργα Συνιστώσες ενός τυπικού ΜΥΗΕ Πηγή ύδατος (ποτάµι ήφράγµα)-υδροληψία (intake) εξαµενή καθίζησης ή εξαµµωτής (desilter) και δεξαµενή φόρτισης (forebay) Σύστηµα προσαγωγής (penstock). Αγωγός πτώσης που µεταφέρει νερό στο σταθµό (αγωγός, εξαεριστικές βαλβίδες, βαλβίδες εκκένωσης φερτών, βαλβίδες ανακούφισης, δεξαµενές, πύργοι ανάπλασης) Σταθµός παραγωγής (power house). Ο χώρος όπου καταλήγει το σύστηµα προσαγωγής και εγκαθίσταται ο ηλεκτροµηχανολογικός (Η/Μ) εξοπλισµός (υδροστρόβιλοι, γεννήτριες, µετασχηµατιστές και εξοπλισµός παρακολούθησης του έργου) Νοέµβριος 2011 Μικρά ΥΗΕ µόνο ή και Μεγάλα; 34

Μικρά Υδροηλεκτρικά Έργα Υδροληψία-Υπερχείλιση ΜΥΗΣ Θερµόρεµα, Σπερχειάδα Φθιώτιδας, Ισχύς 1.95 MW, 2003 Νοέµβριος 2011 Μικρά ΥΗΕ µόνο ή και Μεγάλα; 35

Μικρά Υδροηλεκτρικά Έργα Υδροληψία Εσχάρα υδροληψίας ορεινού τύπου ΜΥΗΣ Θερµόρεµα Νοέµβριος 2011 Μικρά ΥΗΕ µόνο ή και Μεγάλα; 36

Μικρά Υδροηλεκτρικά Έργα ιώρυγα προσαγωγής - παγίδες φερτών ΜΥΗΣ Θερµόρεµα Νοέµβριος 2011 Μικρά ΥΗΕ µόνο ή και Μεγάλα; 37

Μικρά Υδροηλεκτρικά Έργα εξαµενές εξάµµωσης ΜΥΗΣ Θερµόρεµα Νοέµβριος 2011 Μικρά ΥΗΕ µόνο ή και Μεγάλα; 38

Μικρά Υδροηλεκτρικά Έργα Αγωγός προσαγωγής ΜΥΗΣ Θερµόρεµα Νοέµβριος 2011 Μικρά ΥΗΕ µόνο ή και Μεγάλα; 39

Μικρά Υδροηλεκτρικά Έργα Αγωγός Προσαγωγής (ΜΥΗΣ Κρύας Βρύσης) Νοέµβριος 2011 Μικρά ΥΗΕ µόνο ή και Μεγάλα; 40

Μικρά Υδροηλεκτρικά Έργα εξαµενής φόρτισης (ΜΥΗΣ Κρύας Βρύσης) Νοέµβριος 2011 Μικρά ΥΗΕ µόνο ή και Μεγάλα; 41

ΜΙΚΡΟ Υ ΡΟΗΛΕΚΤΡΙΚΟ ΕΡΓΟ ΑΓ. ΒΑΡΒΑΡΑΣ (ποτ. ΑΛΙΑΚΜΟΝΑΣ): Φράγµα χωµάτινο, Ύψος 16 m, Ισχύς 0,9 MW, Παραγωγή 4 GWh Νοέµβριος 2011 Μικρά ΥΗΕ µόνο ή και Μεγάλα; 42

ΜΙΚΡΟ Υ ΡΟΗΛΕΚΤΡΙΚΟ ΕΡΓΟ ΑΓ. ΒΑΡΒΑΡΑΣ (ποτ. ΑΛΙΑΚΜΟΝΑΣ): Φράγµα χωµάτινο, Ύψος 16 m, Ισχύς 0,9 MW, Παραγωγή 4 GWh Νοέµβριος 2011 Μικρά ΥΗΕ µόνο ή και Μεγάλα; 43

ΜΙΚΡΟ Υ ΡΟΗΛΕΚΤΡΙΚΟ ΕΡΓΟ ΑΓ. ΒΑΡΒΑΡΑΣ (ποτ. ΑΛΙΑΚΜΟΝΑΣ): Φράγµα χωµάτινο, Ύψος 16 m, Ισχύς 0,9 MW, Παραγωγή 4 GWh Νοέµβριος 2011 Μικρά ΥΗΕ µόνο ή και Μεγάλα; 44

Επιφανειακή υδροληψία - ΜΥΗΕ Θεοδωριάνων Νοέµβριος 2011 Μικρά ΥΗΕ µόνο ή και Μεγάλα; 45 45

Υδροληψία ΜΥΗΕ Νοέµβριος 2011 Μικρά ΥΗΕ µόνο ή και Μεγάλα; 46 46

Μηκοτοµή επιφανειακής υδροληψίας Νοέµβριος 2011 Μικρά ΥΗΕ µόνο ή και Μεγάλα; 47 47

Λειτουργία επιφανειακής υδροληψίας κεντρικά στην κοίτη, µε τεχνικό έργο υπερχείλισης και ιχθυόσκαλα Υπερχειλιστής Υδροληψία Ιχθυόσκαλα Νοέµβριος 2011 Μικρά ΥΗΕ µόνο ή και Μεγάλα; 48 48

Επιφανειακή υδροληψία - Εσχάρα συγκράτησης φερτών ΜΥΗΕ Θεοδωριάνων Εσχάρα Νοέµβριος 2011 Μικρά ΥΗΕ µόνο ή και Μεγάλα; 49 49

Φύλλα δένδρων - έµφραξη εσχάρας ΜΥΗΕ Γλαύκου Νοέµβριος 2011 Μικρά ΥΗΕ µόνο ή και Μεγάλα; 50 50

εξαµενή συγκράτησης φερτών - ΜΥΗΕ Γλαύκου Νοέµβριος 2011 Μικρά ΥΗΕ µόνο ή και Μεγάλα; 51 51

εξαµενή καθίζησης - ΜΥΗΕ Θεοδωριάνων Νοέµβριος 2011 Μικρά ΥΗΕ µόνο ή και Μεγάλα; 52 52

Επιφανειακή υδροληψία - Αποθέσεις φερτών ανάντη ΜΥΗΕ Θεοδωριάνων Νοέµβριος 2011 Μικρά ΥΗΕ µόνο ή και Μεγάλα; 53 53

Απαιτήσεις για διευθετήσεις κοίτης Νοέµβριος 2011 Μικρά ΥΗΕ µόνο ή και Μεγάλα; 54 54

Φθορές και συντήρηση Νοέµβριος 2011 Μικρά ΥΗΕ µόνο ή και Μεγάλα; 55 55

Φθορές και συντήρηση Νοέµβριος 2011 Μικρά ΥΗΕ µόνο ή και Μεγάλα; 56 56

Ιχθυόδροµος - Ιχθυόσκαλα Νοέµβριος 2011 Μικρά ΥΗΕ µόνο ή και Μεγάλα; 57 57

Μεταλλικός αγωγός µε προσωρινές ενισχύσεις Νοέµβριος 2011 Μικρά ΥΗΕ µόνο ή και Μεγάλα; 58

Αγωγός υπαίθριος Πακτώσεις Στηρίξεις Νοέµβριος 2011 Μικρά ΥΗΕ µόνο ή και Μεγάλα; 59

Αγωγός υπαίθριος - Στηρίξεις Νοέµβριος 2011 Μικρά ΥΗΕ µόνο ή και Μεγάλα; 60

Ανθρωποθυρίδες επίσκεψης Νοέµβριος 2011 Μικρά ΥΗΕ µόνο ή και Μεγάλα; 61

Χαλύβδινος αγωγός - Υπαίθριος & σε επίχωση Νοέµβριος 2011 Μικρά ΥΗΕ µόνο ή και Μεγάλα; 62

Β ΣΤΗΡΙΞΕΙΣ 1.00 4.00 Λεπτοµέρεια στήριξης υπαίθριου αγωγού Β Ράβδοι αγκύρωσης ΑΞΟΝΑΣ ΑΓΩΓΟΥ ΠΤΩΣΗΣ 1.00 ΣΥΓΚΟΛΛΗΣΗ 1.10 Νοέµβριος 2011 Μικρά ΥΗΕ µόνο ή και Μεγάλα; 63

Ράβδοί αγκύρωσης Νοέµβριος 2011 Μικρά ΥΗΕ µόνο ή και Μεγάλα; 64

Αρµός Συστολο - ιαστολής Νοέµβριος 2011 Μικρά ΥΗΕ µόνο ή και Μεγάλα; 65

Τάφρος αγωγού προσαγωγής - ΥΗΕ Πηγών Αώου Νοέµβριος 2011 Μικρά ΥΗΕ µόνο ή και Μεγάλα; 66

0,30 Τσιµεντενέσεις επαφής 45.0 Νοέµβριος 2011 Μικρά ΥΗΕ µόνο ή και Μεγάλα; 67

Τσιµεντενέσεις σταθεροποίησης Αξονας σήραγγας προσαγωγής 45.00 ΤΥΠ Γραµµή "B" Γραµµή "Α" ακτύλιος Σ2 Εσωράχιο µόνιµης επένδυσης ακτύλιος Σ1 Νοέµβριος 2011 Μικρά ΥΗΕ µόνο ή και Μεγάλα; 68

Κατακόρυφη υδροληψία Φράγµατος Σισανίου Τοποθέτηση εσχαρών για συγκράτηση φερτών ιαστασιολόγηση εσχαρών µε βάση υδραυλικούς υπολογισµούς απωλειών, δονήσεων Μηχανισµοί καθαρισµού εσχαρών Νοέµβριος 2011 Μικρά ΥΗΕ µόνο ή και Μεγάλα; 69 69

Λεπτοµέρειες υδροληψιών & εσχαρών Νοέµβριος 2011 Μικρά ΥΗΕ µόνο ή και Μεγάλα; 70 70

Λεπτοµέρειες οδηγών εσχαρών Νοέµβριος 2011 Μικρά ΥΗΕ µόνο ή και Μεγάλα; 71 71

Κεκλιµένη υδροληψία Φράγµατος Ραπεντώσας Αρχική επιφάνεια εδάφους 4.00 Μεταλλική εσχάρα 2.00 Ράβδοι αγκύρωσης Φ25 O1.20 O2.00 Σκυρόδεµα καθαριότητας Νοέµβριος 2011 Μικρά ΥΗΕ µόνο ή και Μεγάλα; 72 72

Υδροληψία Φράγµατος Ραπεντώσας Νοέµβριος 2011 Μικρά ΥΗΕ µόνο ή και Μεγάλα; 73 73

Υδροληψία Φράγµατος Ραπεντώσας σε πληµµυρικό γεγονός - συγκράτηση φερτών Νοέµβριος 2011 Μικρά ΥΗΕ µόνο ή και Μεγάλα; 74 74

Κατακόρυφη υδροληψία ΥΗΕ Πουρναρίου Κατακόρυφη τοµή στον άξονα Εσχάρες Καθοδηγητικοί τοίχοι Μεταβλητή διατοµή Σήραγγα προσαγωγής οκοί έµφραξης Νοέµβριος 2011 Μικρά ΥΗΕ µόνο ή και Μεγάλα; 75 75

Υδροληψία ΥΗΕ Πουρναρίου Οριζόντια τοµή ιάµετρος φορέα εσχαρών: Ταχύτητα ροής στις εσχάρες <1 m/s Νοέµβριος 2011 Μικρά ΥΗΕ µόνο ή και Μεγάλα; 76 76

Υδροληψία ΥΗΕ Στράτου - Περιµετρική διάταξη εσχαρών Νοέµβριος 2011 Μικρά ΥΗΕ µόνο ή και Μεγάλα; 77 77

ΥΗΕ Καστρακίου - Επίπεδη διάταξη εσχαρών Μηχανισµοί ανύψωσης θυροφραγµάτων Νοέµβριος 2011 Μικρά ΥΗΕ µόνο ή και Μεγάλα; 78 78

ιαµόρφωση εκσκαφών υδροληψίας ΥΗΕ Στράτου Νοέµβριος 2011 Μικρά ΥΗΕ µόνο ή και Μεγάλα; 79 79

Υδροληψίες ΥΗΕ Κρεµαστών Νοέµβριος 2011 Μικρά ΥΗΕ µόνο ή και Μεγάλα; 80 80

Επίπεδο θυρόφραγµα µε τµήµατα µεταβλητής διατοµής αγωγού Επίπεδο Θυρόφραγµα Άξονας Σήραγγας Νοέµβριος 2011 Μικρά ΥΗΕ µόνο ή και Μεγάλα; 81 81

Υπαίθριος σταθµός - ΥΗΣ Καστρακίου - π. Αχελώος Νοέµβριος 2011 Μικρά ΥΗΕ µόνο ή και Μεγάλα; 82

Ηµι-υπαίθριος σταθµός - ΥΗΣ Πουρναρίου Ι - π. Άραχθος Νοέµβριος 2011 Μικρά ΥΗΕ µόνο ή και Μεγάλα; 83

Ηµι-υπαίθριος Σταθµός Παραγωγής - ΥΗΣ Πουρναρίου Νοέµβριος 2011 Μικρά ΥΗΕ µόνο ή και Μεγάλα; 84

Ηµι-υπαίθριος & στεγασµένος - ΥΗΣ Γλαύκου Νοέµβριος 2011 Μικρά ΥΗΕ µόνο ή και Μεγάλα; 85

Υπόγειος σταθµός - ΥΗΣ Στράτου - π. Αχελώος Νοέµβριος 2011 Μικρά ΥΗΕ µόνο ή και Μεγάλα; 86

Σταθµός στον πόδα φράγµατος, κεντρικά στην κοίτη ΥΗΣ Πλατανόβρυσης - π. Νέστος Νοέµβριος 2011 Μικρά ΥΗΕ µόνο ή και Μεγάλα; 87

ΥΗΣ Kainji - Στον πόδα φράγµατος βαρύτητας Νοέµβριος 2011 Μικρά ΥΗΕ µόνο ή και Μεγάλα; 88

ΥΗΣ Karadj - Σταθµός στον πόδα τοξωτού φράγµατος Νοέµβριος 2011 Μικρά ΥΗΕ µόνο ή και Μεγάλα; 89

Σταθµός στον πόδα του φράγµατος - Πλευρικά στην κοίτη Νοέµβριος 2011 Μικρά ΥΗΕ µόνο ή και Μεγάλα; 90

Υπόγειος σταθµός σε αντέρεισµα - ΥΗΣ Στράτου Σταθµός Φράγµα Νοέµβριος 2011 Μικρά ΥΗΕ µόνο ή και Μεγάλα; 91

ΥΗΕ Σφηκιάς - π. Αλιάκµονας Νοέµβριος 2011 Μικρά ΥΗΕ µόνο ή και Μεγάλα; 92

Τυπική διατοµή σταθµού παραγωγής µε στρόβιλο Francis Νοέµβριος 2011 Μικρά ΥΗΕ µόνο ή και Μεγάλα; 93

Υπόγειος σταθµός - ΥΗΣ Kariba Gorge Νοέµβριος 2011 Μικρά ΥΗΕ µόνο ή και Μεγάλα; 94

Υπόγειος σταθµός Πολυφύτου - π. Αλιάκµονας Νοέµβριος 2011 Μικρά ΥΗΕ µόνο ή και Μεγάλα; 95

Θόλος υπόγειου σταθµού ΥΗΕ Πηγών Αώου Νοέµβριος 2011 Μικρά ΥΗΕ µόνο ή και Μεγάλα; 96

Υπόγειος σταθµός ΥΗΕ Πηγών Αώου Σκυροδέτηση πλευρικών υποστηλωµάτων Νοέµβριος 2011 Μικρά ΥΗΕ µόνο ή και Μεγάλα; 97

ΥΗΣ Πηγών Αώου - Στρόβιλος Pelton - Κάτοψη Νοέµβριος 2011 Μικρά ΥΗΕ µόνο ή και Μεγάλα; 98

Υπόγειος σταθµός µε στρόβιλοpelton ΥΗΣ Πηγών Αώου Νοέµβριος 2011 Μικρά ΥΗΕ µόνο ή και Μεγάλα; 99

Πολυδιακλαδώσεις αγωγού προσαγωγής Νοέµβριος 2011 Μικρά ΥΗΕ µόνο ή και Μεγάλα; 100

Σταθµός ΜΥΗΕ Θεοδωριάνων Νοέµβριος 2011 Μικρά ΥΗΕ µόνο ή και Μεγάλα; 101

Σταθµός ΜΥΗΕ Θεοδωριάνων Νοέµβριος 2011 Μικρά ΥΗΕ µόνο ή και Μεγάλα; 102

Αγωγός πτώσης ΜΥΗΕ Θεοδωριάνων Νοέµβριος 2011 Μικρά ΥΗΕ µόνο ή και Μεγάλα; 103

Αγωγός πτώσης ΜΥΗΕ Θεοδωριάνων Νοέµβριος 2011 Μικρά ΥΗΕ µόνο ή και Μεγάλα; 104

Σταθµός ΜΥΗΕ Θεοδωριάνων Νοέµβριος 2011 Μικρά ΥΗΕ µόνο ή και Μεγάλα; 105

Νοέµβριος 2011 Μικρά ΥΗΕ µόνο ή και Μεγάλα; 106

Νοέµβριος 2011 Μικρά ΥΗΕ µόνο ή και Μεγάλα; 107

Νοέµβριος 2011 Μικρά ΥΗΕ µόνο ή και Μεγάλα; 108

Νοέµβριος 2011 Μικρά ΥΗΕ µόνο ή και Μεγάλα; 109

Νοέµβριος 2011 Μικρά ΥΗΕ µόνο ή και Μεγάλα; 110

Νοέµβριος 2011 Μικρά ΥΗΕ µόνο ή και Μεγάλα; 111

Νοέµβριος 2011 Μικρά ΥΗΕ µόνο ή και Μεγάλα; 112

Νοέµβριος 2011 Μικρά ΥΗΕ µόνο ή και Μεγάλα; 113

Νοέµβριος 2011 Μικρά ΥΗΕ µόνο ή και Μεγάλα; 114

Νοέµβριος 2011 Μικρά ΥΗΕ µόνο ή και Μεγάλα; 115

Νοέµβριος 2011 Μικρά ΥΗΕ µόνο ή και Μεγάλα; 116

Νοέµβριος 2011 Μικρά ΥΗΕ µόνο ή και Μεγάλα; 117

Νοέµβριος 2011 Μικρά ΥΗΕ µόνο ή και Μεγάλα; 118

Νοέµβριος 2011 Μικρά ΥΗΕ µόνο ή και Μεγάλα; 119

Νοέµβριος 2011 Μικρά ΥΗΕ µόνο ή και Μεγάλα; 120

Νοέµβριος 2011 Μικρά ΥΗΕ µόνο ή και Μεγάλα; 121

Νοέµβριος 2011 Μικρά ΥΗΕ µόνο ή και Μεγάλα; 122

Αυτοί προφανώς δεν είχαν Φράγµα ανάντη για να τους προστατεύσει... Νοέµβριος 2011 Μικρά ΥΗΕ µόνο ή και Μεγάλα; 123

ΕΛΛΗΝΙΚΟ Υ ΡΟ ΥΝΑΜΙΚΟ (GWh) Ολικό Θεωρητικό Υδροδυναµικό 80.000 Τεχνικά Εκµεταλλεύσιµο 20.000 Οικονοµικά Εκµεταλλεύσιµο 15.000 Παραγωγιµότητα το 1995 (µέσο έτος) 3.967 Παραγωγιµότητα το 2001 (ξηρό έτος) 2.266 Παραγωγιµότητα το 2006 (υγρό έτος) 5.013 Αξιοποίηση Υδροδυναµικού 33 % Συνολική Καθαρή Παραγωγή το 2006 47.302 Ποσοστό Παραγωγής από ΥΗΕ το 2006 11,6 % Ποσοστό Παραγωγής από ΥΗΕ το 2001 5,7 % Νοέµβριος 2011 Μικρά ΥΗΕ µόνο ή και Μεγάλα; 124

Γεωγραφική κατανοµή όλων των σε λειτουργία ΑΠΕ Νοέµβριος 2011 Μικρά ΥΗΕ µόνο ή και Μεγάλα; 125

Μικρά Υδροηλεκτρικά Έργα σε λειτουργία ( ΕΣΜΗΕ, Ιανουάριος 2009) Πλήθος Έργων (%) Μέγεθος MW (%) 42 (53) 0 < Ισχύς <= 1 28,7 (17) 15 (19) 1 < Ισχύς <= 2 23,2 (14) 15 (19) 2 < Ισχύς <= 5 50,6 (30) 5 (6) 5 < Ισχύς <= 10 36,1 (21) 3 (4) 10 < Ισχύς <= 11 31,5 (19) 80 (100) Σύνολο 170,1 (100) Πλήθος Έργων (%) Ιδιοκτησία MW (%) 61 (76) Ιδιώτες 96,9 (57) 7 (9) ΕΥ ΑΠ ή ήµοι 5,0 (3) 3 (4) ΕΗ Αν.+Ιδιώτες 14,9 (9) 9 (11) ΕΗ 53,2 (31) Νοέµβριος 2011 Μικρά ΥΗΕ µόνο ή και Μεγάλα; 126

Παραγωγή του συνόλου των Μικρών Υδροηλεκτρικών Έργων το ξηρό 2008 Μήνας Παραγωγή (MWh) Ισχύς (MW) Ώρες λειτουργίας Ώρες /ηµέρα Ιανουάριος 28.780 96,85 297,2 9,6 Φεβρουάριος 26.259 116,15 226,1 8,1 Μάρτιος 35.680 130,99 272,4 8,8 Απρίλιος 45.273 141,89 319,1 10,6 Μάιος 37.124 141,89 261,6 8,4 Ιούνιος 26.419 144,47 182,9 6,1 Ιούλιος 21.101 148,27 142,3 4,6 Αύγουστος 17.136 148,70 115,2 3,7 Σεπτέµβριος 13.496 148,70 90,8 3,0 Οκτώβριος 17.131 150,25 114,0 3,7 Νοέµβριος 17.710 150,88 117,4 3,9 εκέµβριος 38.821 158,42 245,1 7,9 Σύνολα 324.930 2384,0 6,5 Νοέµβριος 2011 Μικρά ΥΗΕ µόνο ή και Μεγάλα; 127

Παραγωγή του συνόλου των Μικρών Υδροηλεκτρικών Έργων το υγρό 2006 Μήνας Παραγωγή (MWh) Ισχύς (MW) Ώρες λειτουργίας Ώρες /ηµέρα Ιανουάριος 25.508 48,16 529,7 17,1 Φεβρουάριος 21.505 48,16 446,5 15,9 Μάρτιος 28.840 52,08 553,8 17,9 Απρίλιος 28.858 52,08 554,1 18,5 Μάιος 28.337 52,08 544,1 17,6 Ιούνιος 18.172 53,03 342,7 11,4 Ιούλιος 11.148 61,42 181,5 5,9 Αύγουστος 8.630 63,98 134,9 4,4 Σεπτέµβριος 7.138 64,07 111,4 3,7 Οκτώβριος 11.858 65,02 182,4 5,9 Νοέµβριος 12.108 66,55 181,9 6,1 εκέµβριος 18.497 73,68 251,0 8,1 Σύνολα 220.599 4014,0 11,0 Νοέµβριος 2011 Μικρά ΥΗΕ µόνο ή και Μεγάλα; 128

Εγκατεστηµένη Ισχύς ΜYHE και λοιπών ΑΠΕ ( ΕΣΜΗΕ/Ιανουάριος 2009) Νοέµβριος 2011 Μικρά ΥΗΕ µόνο ή και Μεγάλα; 129

Παραγωγή ΜΥΗΕ και λοιπών ΑΠΕ ( ΕΣΜΗΕ/Ιανουάριος 2009) Νοέµβριος 2011 Μικρά ΥΗΕ µόνο ή και Μεγάλα; 130

Μικρά Υδροηλεκτρικά Έργα µεάδεια Εγκατάστασης (ΥΠΑΝ, Μάρτιος 2009) Πλήθος Έργων (%) Μέγεθος MW (%) 64 (58) 0 < Ισχύς <= 1 40,3 (26) 28 (25) 1 < Ισχύς <= 2 43,3 (27) 15 (14) 2 < Ισχύς <= 5 52,6 (33) 3 (3) 5 < Ισχύς <= 10 21,5 (14) 0 (0) 10 < Ισχύς <= 15 0 (0) 110 (100) Σύνολο 157,7 (100) Νοέµβριος 2011 Μικρά ΥΗΕ µόνο ή και Μεγάλα; 131

ΜΕΓΑΛΑ Υ ΡΟΗΛΕΚΤΡΙΚΑ ΕΡΓΑ ΤΗΣ ΕΗ ΕΤΟΣ ΕΝΤΑΞΗΣ & ΟΦΕΛΙΜΟΣ ΟΓΚΟΣ ΤΑΜΙΕΥΤΗΡΑ (εκατ. m 3 ) ΕΤΟΣ ΕΝΤΑΞΗΣ ΑΓΡΑΣ (1954) ΛΑ ΩΝΑΣ (1955) ΠΛΑΣΤΗΡΑΣ (1960) ΚΡΕΜΑΣΤΑ (1966) ΚΑΣΤΡΑΚΙ (1969) Ε ΕΣΣΑΙΟΣ (1969) ΠΟΛΥΦΥΤΟ (1974) ΠΟΥΡΝΑΡΙ (1981) ΑΣΩΜΑΤΑ (1985) ΣΦΗΚΙΑ (1985) ΣΤΡΑΤΟΣ (1989) ΠΗΓΕΣ ΑΩΟΥ (1990) ΘΗΣΑΥΡΟΣ (1997) ΠΟΥΡΝΑΡΙ ΙΙ (1999) ΠΛΑΤΑΝΟΒΡΥΣΗ (1999) ΟΦΕΛΙΜΟΣ ΟΓΚΟΣ ΤΑΜΙΕΥΤΗΡΑ ΑΓΡΑΣ (3,8) ΛΑ ΩΝΑΣ (46,2) ΠΛΑΣΤΗΡΑΣ (300) ΚΡΕΜΑΣΤΑ (2.805) ΚΑΣΤΡΑΚΙ (53) Ε ΕΣΣΑΙΟΣ (0,46) ΠΟΛΥΦΥΤΟ (1.020) ΠΟΥΡΝΑΡΙ (303) ΑΣΩΜΑΤΑ (10) ΣΦΗΚΙΑ (16) ΣΤΡΑΤΟΣ (11) ΠΗΓΕΣ ΑΩΟΥ (145) ΘΗΣΑΥΡΟΣ (570) ΠΟΥΡΝΑΡΙ ΙΙ (3,6) ΠΛΑΤΑΝΟΒΡΥΣΗ (12) ΣΥΝΟΛΟ (5.300 εκατ. m 3 ) Νοέµβριος 2011 Μικρά ΥΗΕ µόνο ή και Μεγάλα; 132

Παραγωγή από Εισροές (1954-2010) των Υδροηλεκτρικών Έργων της ΕΗ 6500 6000 5500 5000 4500 4000 3500 3000 2500 2000 1500 1000 500 Παραγωγή Ισχύς 0 1950 1955 1960 1965 1970 1975 1980 1985 1990 1995 2000 2005 2010 Εγκατεστηµένη Ισχύς (MW), Παραγωγή από Εισροές (GWh) Έτος Νοέµβριος 2011 Μικρά ΥΗΕ µόνο ή και Μεγάλα; 133

ιαχρονική µεταβολή του ποσοστού της Υδροηλεκτρικής Παραγωγής 35 30 25 20 15 ` 10 5 0 1958 1960 1962 1964 1966 1968 1970 1972 1974 1976 1978 1980 1982 1984 1986 1988 1990 1992 1994 1996 1998 2000 2002 2004 2006 2008 2010 Ποσοστό Υδροηλεκτρικής Παραγωγής (% ) Έτος Νοέµβριος 2011 Μικρά ΥΗΕ µόνο ή και Μεγάλα; 134

Ετή σιες εισ ρ οές ( εκ. m 3 ) 11000 10000 9000 8000 7000 6000 5000 4000 3000 2000 Μεταβολή των συνολικών ετησίων εισροών στούς ταµιευτήρες των Υδροηλεκτρικών Ετήσια εισροή Μέση ετήσια εισροή 7719 εκ. m 3 1000 0 1991 1992 1993 1994 1995 1996 1997 1998 1999 Έτος 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 Νοέµβριος 2011 Μικρά ΥΗΕ µόνο ή και Μεγάλα; 135

ιαχρονική µεταβολή της παραγωγής Ηλεκτρικής Ενέργειας (1958-2010) 60.000 ιασυνδεδεµένο Σύστηµα 55.000 50.000 45.000 40.000 35.000 30.000 25.000 20.000 ΑΠΕ πλην Μεγ. ΥΗΕ Φυσικό Αέριο Εισαγωγές-Εξαγ ωγ ές Μεγάλα ΥΗΕ Πετρέλαιο Λιγνίτης 15.000 10.000 5.000 0 1958 1960 1962 1964 1966 1968 1970 1972 1974 1976 1978 1980 1982 1984 1986 1988 1990 1992 1994 1996 1998 2000 2002 2004 2006 2008 2010 Έτος Νοέµβριος 2011 Μικρά ΥΗΕ µόνο ή και Μεγάλα; 136 Παραγωγή Ηλεκτρικής Ενέργειας (GWh)

ιαχρονική µεταβολή της παραγωγής Ηλεκτρικής Ενέργειας (1990-2010) Παραγωγή Ηλεκτρικής Ενέργειας (GWh) 60.000 55.000 50.000 45.000 40.000 35.000 30.000 25.000 20.000 15.000 10.000 5.000 ΑΠΕ πλην Μεγ. ΥΗΕ Φυσικό Αέριο Εισαγωγές-Εξαγ ωγ ές Μεγάλα ΥΗΕ Πετρέλαιο Λιγνίτης ιασυνδεδεµένο Σύστηµα 0 1990 1991 1992 1993 1994 1995 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 Έτος Νοέµβριος 2011 Μικρά ΥΗΕ µόνο ή και Μεγάλα; 137

ΑΝΤΛΗΤΙΚΑ Αντιµετωπίζοντας την Ξηρασία (1) 7000 Παραγωγή από Εισροές, Άντληση ( GWh ) 6000 5000 4000 3000 2000 1000 Από Εισροές Από Άντληση 0 1985 1990 1995 Έτος 2000 2005 2010 Νοέµβριος 2011 Μικρά ΥΗΕ µόνο ή και Μεγάλα; 138

ΑΝΤΛΗΤΙΚΑ Αντιµετωπίζοντας την Ξηρασία (2) 40 ΠΑΡΑΓΩΓΗ ΑΠΟ ΑΝΤΛΗΣΗ (ως ποσοστό της παραγωγής από εισροές) 35 Ποσοστό Παραγωγής από Άντληση 30 25 20 15 10 5 0 1985 1990 1995 Έτος 2000 2005 2010 Νοέµβριος 2011 Μικρά ΥΗΕ µόνο ή και Μεγάλα; 139

ΑΝΤΛΗΤΙΚΑ Το πρόβληµα της Οριακής Τιµής (1) Οριακή Τιµή Ενέργειας ( /MWh) 110 105 100 95 90 85 80 75 70 65 60 55 50 45 40 35 30 25 20 15 10 5 0 60,33 36,77 Ελληνικό ιασυνδεδεµένο Σύστηµα Ηµερήσια Καµπύλη ιαρκείας Οριακών Τιµών Συστήµατος (πηγή ΕΣΜΗΕ, τιµές ανά ώρα από 19.11.2001 έως 16.1.2006) 20,26 19.11.2001-16.1.2006 Μ.Ο. 36,18 /MWh Αιχµή Ενδιάµεση Ζώνη Βάση 0 5 10 15 20 25 30 35 40 45 50 55 60 65 70 75 80 85 90 95 100 Χρόνος (ποσοστό % της ηµέρας) Μ.Ο. 36,18 /MWh Νοέµβριος 2011 Μικρά ΥΗΕ µόνο ή και Μεγάλα; 140

ΑΝΤΛΗΤΙΚΑ Το πρόβληµα της Οριακής Τιµής (2) Οριακή Τιµή Ενέργειας ( /MWh) 90 85 80 75 70 65 60 55 50 45 40 35 30 25 20 15 10 5 75,10 Ελληνικό ιασυνδεδεµένο Σύστηµα Ηµερήσια Καµπύλη ιαρκείας Οριακών Τιµών Συστήµατος (πηγή ΕΣΜΗΕ, τιµές ανά ώρα από 17.1.2006 έως 28.2.2007) 56,27 17.1.2006-28.2.2007 Μ.Ο. 65,79 /MWh Αιχµή 28,85 0 0 5 10 15 20 25 30 35 40 45 50 55 60 65 70 75 80 85 90 95 100 Χρόνος (ποσοστό % της ηµέρας) Μ.Ο. 65,79 /MWh Ενδιάµεση Ζώνη Βάση Νοέµβριος 2011 Μικρά ΥΗΕ µόνο ή και Μεγάλα; 141

Μεταβολή της Μέσης Μηνιαίας Οριακής Τιµής του Συστήµατος Οκτ-02 Νοε-02 εκ-02 Ιαν-03 Φεβ-03 Μαρ-03 Απρ-03 Μαϊ-03 Ιουν-03 Ιουλ-03 Αυγ-03 Σεπ-03 Οκτ-03 Νοε-03 εκ-03 Ιαν-04 Φεβ-04 Μαρ-04 Απρ-04 Μαϊ-04 Ιουν-04 Ιουλ-04 Αυγ-04 Σεπ-04 Οκτ-04 Νοε-04 εκ-04 Ιαν-05 Φεβ-05 Μαρ-05 Απρ-05 Μαϊ-05 Ιουν-05 Ιουλ-05 Αυγ-05 Σεπ-05 Οκτ-05 Νοε-05 εκ-05 Ιαν-06 Φεβ-06 Μαρ-06 Απρ-06 Μαϊ-06 Ιουν-06 Ιουλ-06 Αυγ-06 Σεπ-06 Οκτ-06 Νοε-06 εκ-06 Ιαν-07 Φεβ-07 Μαρ-07 Απρ-07 Μαϊ-07 Ιουν-07 Ιουλ-07 Αυγ-07 Σεπ-07 Οκτ-07 Νοε-07 εκ-07 Ιαν-08 Φεβ-08 Μαρ-08 Απρ-08 Μαϊ-08 Ιουν-08 Ιουλ-08 Αυγ-08 Σεπ-08 Οκτ-08 Νοε-08 εκ-08 Ιαν-09 110 100 90 80 70 60 50 40 30 20 10 0 Μήνας Νοέµβριος 2011 Μικρά ΥΗΕ µόνο ή και Μεγάλα; 142 Οριακή Τιµ ή Συστήµ ατος ( /M W h)

ιασυνδεδεµένο Σύστηµα Καµπύλη ιαρκείας Φορτίου (2003) Φορτίο (MW) 10000 9000 8000 7000 6000 5000 4000 3000 2000 1000 0 Αεροστρόβιλοι στην Αιχµή (14 GWh, 542 MW) Ενδιάµεσο Φορτίο (14222GWh, 2250 MW) Υπόλ. Φορτίου Βάσης (31098 GWh, 3550 MW) Υδροηλεκτρικά στην Αιχµή (3453 GWh, 2500 MW) Υδροηλεκτρικά στη Βάση (1752 GWh, 200 MW) 0 1000 2000 3000 4000 5000 6000 7000 8000 Ώρες Νοέµβριος 2011 Μικρά ΥΗΕ µόνο ή και Μεγάλα; 143

ιασυνδεδεµένο Σύστηµα Ηµερήσια Παραγωγή (ανά ώρα) Φθινόπωρο: (Τρίτη 10/10/2006) 7.500 7.000 6.500 6.000 5.500 5.000 ΦΟΡΤΙA (ΜW) 4.500 4.000 3.500 3.000 2.500 ΜΙΚΡΑ Υ ΡΟΗΛΕΚΤΡΙΚΑ ( ΕΗ) Υ ΡΟΗΛΕΚΤΡΙΚΕΣ ΜΟΝΑ ΕΣ ΑΕΡΙΟΣΤΡΟΒΙΛΙΚΕΣ ΜΟΝΑ ΕΣ ΠΕΤΡΕΛΑΙΚΕΣ ΜΟΝΑ ΕΣ ΕΙΣΑΓΩΓΕΣ - ΕΞΑΓΩΓΕΣ ΛΟΙΠΑ ΑΠΕ & ΕΚΧΥΣΕΙΣ ΑΝΤΛΗΣΗ ΛΙΓΝΙΤΙΚΕΣ ΜΟΝΑ ΕΣ - ΑΝΤΛΗΣΗ 2.000 1.500 1.000 500 0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 ΧΡΟΝΟΣ (ΩΡΕΣ) Νοέµβριος 2011 Μικρά ΥΗΕ µόνο ή και Μεγάλα; 144

ιασυνδεδεµένο Σύστηµα Ηµερήσια Παραγωγή (ανά ώρα) Φθινόπωρο: (Τρίτη 11/10/2011) 7.500 7.000 6.500 6.000 5.500 5.000 ΦΟΡΤΙA (ΜW) 4.500 4.000 3.500 3.000 2.500 2.000 ΑΥΤΟΠΑΡΑΓΩΓΟΙ Υ ΡΟΗΛΕΚΤΡΙΚΕΣ ΜΟΝΑ ΕΣ ΑΕΡΙΟΣΤΡΟΒΙΛΙΚΕΣ ΜΟΝΑ ΕΣ ΠΕΤΡΕΛΑΙΚΕΣ ΜΟΝΑ ΕΣ ΕΙΣΑΓΩΓΕΣ - ΕΞΑΓΩΓΕΣ ΑΠΕ ΚΑΙ ΜΙΚΡΟΙ ΑΥΤΟΠΑΡΑΓΩΓΟΙ ΑΝΤΛΗΣΗ ΛΙΓΝΙΤΙΚΕΣ ΜΟΝΑ ΕΣ - ΑΝΤΛΗΣΗ 1.500 1.000 500 0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 ΧΡΟΝΟΣ (ΩΡΕΣ) Νοέµβριος 2011 Μικρά ΥΗΕ µόνο ή και Μεγάλα; 145

ιασυνδεδεµένο Σύστηµα Ηµερήσια Παραγωγή (ανά ώρα) Καλοκαίρι: (Τρίτη 27/06/2006) 9.000 8.500 8.000 7.500 7.000 6.500 6.000 ΦΟΡΤΙA (MW) 5.500 5.000 4.500 4.000 3.500 3.000 Υ ΡΟΗΛΕΚΤΡΙΚΕΣ ΜΟΝΑ ΕΣ ΑΕΡΙΟΣΤΡΟΒΙΛΙΚΕΣ ΜΟΝΑ ΕΣ ΠΕΤΡΕΛΑΙΚΕΣ ΜΟΝΑ ΕΣ ΕΙΣΑΓΩΓΕΣ - ΕΞΑΓΩΓΕΣ ΛΟΙΠΑ ΑΠΕ & ΕΚΧΥΣΕΙΣ ΑΝΤΛΗΣΗ ΛΙΓΝΙΤΙΚΕΣ ΜΟΝΑ ΕΣ - ΑΝΤΛΗΣΗ 2.500 2.000 1.500 1.000 500 0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 ΧΡΟΝΟΣ (ΩΡΕΣ) Νοέµβριος 2011 Μικρά ΥΗΕ µόνο ή και Μεγάλα; 146

ιασυνδεδεµένο Σύστηµα Ηµερήσια Παραγωγή (ανά ώρα) Καλοκαίρι: (Τρίτη 26/06/2007) 11.000.000 10.000.000 9.000.000 8.000.000 7.000.000 ΦΟΡΤΙA (kw) 6.000.000 5.000.000 4.000.000 3.000.000 ΜΙΚΡΑ Υ ΡΟΗΛΕΚΤΡΙΚΑ ( ΕΗ) Υ ΡΟΗΛΕΚΤΡΙΚΕΣ ΜΟΝΑ ΕΣ ΑΕΡΙΟΣΤΡΟΒΙΛΙΚΕΣ ΜΟΝΑ ΕΣ ΠΕΤΡΕΛΑΙΚΕΣ ΜΟΝΑ ΕΣ ΕΙΣΑΓΩΓΕΣ - ΕΞΑΓΩΓΕΣ ΛΟΙΠΑ ΑΠΕ & ΕΚΧΥΣΕΙΣ ΑΝΤΛΗΣΗ ΛΙΓΝΙΤΙΚΕΣ ΜΟΝΑ ΕΣ - ΑΝΤΛΗΣΗ 2.000.000 1.000.000 0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 ΧΡΟΝΟΣ (ΩΡΕΣ) Νοέµβριος 2011 Μικρά ΥΗΕ µόνο ή και Μεγάλα; 147

ιασυνδεδεµένο Σύστηµα Ηµερήσια Παραγωγή (ανά ώρα) Καλοκαίρι: (Τρίτη 28/06/2011) 7.500 7.000 6.500 6.000 5.500 5.000 ΦΟΡΤΙA (ΜW) 4.500 4.000 3.500 3.000 2.500 2.000 ΑΥΤΟΠΑΡΑΓΩΓΟΙ Υ ΡΟΗΛΕΚΤΡΙΚΕΣ ΜΟΝΑ ΕΣ ΑΕΡΙΟΣΤΡΟΒΙΛΙΚΕΣ ΜΟΝΑ ΕΣ ΠΕΤΡΕΛΑΙΚΕΣ ΜΟΝΑ ΕΣ ΕΙΣΑΓΩΓΕΣ - ΕΞΑΓΩΓΕΣ ΑΠΕ ΚΑΙ ΜΙΚΡΟΙ ΑΥΤΟΠΑΡΑΓΩΓΟΙ ΑΝΤΛΗΣΗ ΛΙΓΝΙΤΙΚΕΣ ΜΟΝΑ ΕΣ - ΑΝΤΛΗΣΗ 1.500 1.000 500 0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 ΧΡΟΝΟΣ (ΩΡΕΣ) Νοέµβριος 2011 Μικρά ΥΗΕ µόνο ή και Μεγάλα; 148

ιασυνδεδεµένο Σύστηµα Ηµερήσια Παραγωγή (ανά ώρα) Μέγιστο Φορτίο Έτους (2007) ΦΟΡΤΙΑ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ (Μέγιστο έτους 2007, 23/07, 14:00) 11.000.000 10.000.000 9.000.000 8.000.000 ΦΟΡΤΙA (kw) 7.000.000 6.000.000 5.000.000 4.000.000 ΜΙΚΡΑ Υ ΡΟΗΛΕΚΤΡΙΚΑ ( ΕΗ) Υ ΡΟΗΛΕΚΤΡΙΚΕΣ ΜΟΝΑ ΕΣ ΑΕΡΙΟΣΤΡΟΒΙΛΙΚΕΣ ΜΟΝΑ ΕΣ ΠΕΤΡΕΛΑΙΚΕΣ ΜΟΝΑ ΕΣ ΕΙΣΑΓΩΓΕΣ - ΕΞΑ ΓΩΓΕΣ ΛΟΙΠΑ ΑΠΕ & ΕΚΧΥΣΕΙΣ ΑΝΤΛΗΣΗ ΛΙΓΝΙΤΙΚΕΣ ΜΟΝΑ ΕΣ - ΑΝΤΛΗΣΗ 3.000.000 2.000.000 1.000.000 0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 ΧΡΟΝΟΣ (ΩΡΕΣ) Νοέµβριος 2011 Μικρά ΥΗΕ µόνο ή και Μεγάλα; 149

ιασυνδεδεµένο Σύστηµα Ηµερήσια Παραγωγή (ανά ώρα) Μέγιστο Φορτίο Έτους (2010) ΦΟΡΤΙΑ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ (Μέγιστο έτους 2010, 15/07, 14:00) 10.000.000 9.000.000 8.000.000 7.000.000 ΦΟΡΤΙA (kw) 6.000.000 5.000.000 4.000.000 3.000.000 ΜΙΚΡΑ Υ ΡΟΗΛΕΚΤΡΙΚΑ ( ΕΗ) Υ ΡΟΗΛΕΚΤΡΙΚΕΣ ΜΟΝΑ ΕΣ ΑΕΡΙΟΣΤΡΟΒΙΛΙΚΕΣ ΜΟΝΑ ΕΣ ΠΕΤΡΕΛΑΙΚΕΣ ΜΟΝΑ ΕΣ ΕΙΣΑΓΩΓΕΣ - ΕΞΑΓΩΓΕΣ ΛΟΙΠΑ ΑΠΕ & ΕΚΧΥΣΕΙΣ ΛΙΓΝΙΤΙΚΕΣ ΜΟΝΑ ΕΣ - ΑΝΤΛΗΣΗ 2.000.000 1.000.000 0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 ΧΡΟΝΟΣ (ΩΡΕΣ) Νοέµβριος 2011 Μικρά ΥΗΕ µόνο ή και Μεγάλα; 150

Μεταβολές των ηµερήσιων ενεργειακών αποθεµάτων των Υδροηλεκτρικών 3500 3000 Απόθεµα Ενέργειας (GWh) 2500 2000 1500 1000 500 0 Ιαν-03 Ιαν-04 εκ-04 εκ-05 εκ-06 εκ-07 εκ-08 Ηµεροµηνία Νοέµβριος 2011 Μικρά ΥΗΕ µόνο ή και Μεγάλα; 151

Σηµερινή Πραγµατικότητα - Λειτουργούν δεκαέξι (16) µεγάλα ΥΗΕ - Εγκατεστηµένη ισχύς υδροηλεκτρικών, 3.060 ΜW (το 22% περίπου της συνολικής ισχύος του διασυνδεδεµένου συστήµατος) - Η υδροηλεκτρική παραγωγή, όπως προβλεπόταν από τις µελέτες, έπρεπε να είναι 6.400 GWh το χρόνο - Πραγµατική µέση παραγωγή όλων των υδροηλεκτρικών, 3.500 έως 4.500 GWh (το 10% περίπου της όλης ηλεκτρικής παραγωγής) - ιαθέσιµος ωφέλιµος όγκος όλων των ταµιευτήρων των υδροηλεκτρικών, 5.300 εκατοµµύρια m 3 - Το 30% περίπου του ωφελίµου όγκου των ταµιευτήρων των υδροηλεκτρικών, διατίθεται κατά πρoτεραιότητα για άλλες, πέραν της ηλεκτροπαραγωγής, χρήσεις εν προγραµµατίζονται από τη ΕΗ νέα µεγάλα ΥΗΕ εν ενεργοποιήθηκαν ακόµη οι ιδιώτες επενδυτές Νοέµβριος 2011 Μικρά ΥΗΕ µόνο ή και Μεγάλα; 152

Γιατί χρειαζόµαστε και άλλα Μεγάλα Υδροηλεκτρικά Έργα Γιαναδιπλασιάσουµε την παραγωγή ανανεώσιµης ενέργειας, έστω µέχρι το 2020, (Οδηγία 2001/77) Γιαναδιπλασιάσουµε τις αποθήκες νερού Για την αντιπληµµυρική προστασία των κατάντη περιοχών στα περισσότερα ποτάµια Για την βελτίωση της ενεργειακή µας αυτονοµίας Γιαναδιευκολύνουµε την διείσδυση και των άλλων ΑΠΕ (αιολικά) Γιανααποφύγουµε κατά το δυνατόν τα πυρηνικά Νοέµβριος 2011 Μικρά ΥΗΕ µόνο ή και Μεγάλα; 153

Χρειαζόµαστε πράγµατι νέους µεγάλους Ταµιευτήρες; Όγκος βροχής 116.000 hm 3 Εξάτµιση 59.000 hm 3 Υπόγεια & επιφανειακά 57.000 hm 3 Εισροή από άλλες χώρες 13.000 hm 3 Απορροή µεγάλων ποταµών 47.000 hm 3 Σηµερινή ζήτηση 8.200 hm 3 Ταµιευτήρες Υδροηλεκτρικών 5.300 hm 3 Ταµιευτήρες Άρδευτικών 450 hm 3 Ταµιευτήρες Ύδρευσης ~900 hm 3 Σύνολο ταµιευτήρων ~ 6.700 hm 3 Ταµιευτήρες σε κατασκευή 1.318 hm 3 (από τα οποία 1.080 hm 3 οι ταµιευτήρες των ΥΗΕ Ιλαρίωνα, Μεσοχώρας, Συκιάς) Νοέµβριος 2011 Μικρά ΥΗΕ µόνο ή και Μεγάλα; 154

α/α Υπάρχουν θέσεις για νέα ΥΗΕ (1); Εγκατεστ. Ισχύς (MW) Φάση µελέτης 1 Αυλάκι Αχελώος 100,0 150 99 249 Προµελέτη 2 Υδροηλεκτρικό Έργο Ποταµός Παραγόµενη Ενέργεια (GWh/έτος) Πρωτεύουσα ευτερεύουσα Ολική Βίνιανη - Μαρκόπουλο Ανατολικός Αχελώος 324,0 195 20 215 Γεν. Σχέδιο Αξιοποίησης 3 Αγραφιώτης " 40,0 143 24 167 Γεν. Σχέδιο Αξιοποίησης 4 Τρικεριώτης " 40,0 99 220 319 Γεν. Σχέδιο Αξιοποίησης 5 Στενό - Καλλαρίτικο Αραχθος 390,0 624 78 702 Μελέτη δηµοπράτησης 6 Αγιος Νικόλαος " 140,0 170 220 390 Μελέτη δηµοπράτησης 7 Πιστιανά ' 60,0 153 51 204 Γεν. Σχέδιο Αξιοποίησης 8 Βωβούσα Αώος 135,0 364 0 364 Γεν. Σχέδιο Αξιοποίησης 9 Ελεύθερο " 80,0 205 80 285 Γεν. Σχέδιο Αξιοποίησης 10 Αγία Βαρβάρα Σαραντάπορος 35,0 93 59 152 Γεν. Σχέδιο Αξιοποίησης 11 Γλύζιανη Καλαµάς 86,0 225 131 356 Γεν. Σχέδιο Αξιοποίησης 12 Σουλόπουλο " 25,0 61 36 97 Γεν. Σχέδιο Αξιοποίησης 13 Βροσίνα " 70,0 193 66 259 Γεν. Σχέδιο Αξιοποίησης 14 Μινίνα " 50,0 145 66 211 Γεν. Σχέδιο Αξιοποίησης Νοέµβριος 2011 Μικρά ΥΗΕ µόνο ή και Μεγάλα; 155

α/α Υπάρχουν θέσεις για νέα ΥΗΕ (2); Υδροηλεκτρικό Έργο Εγκατεστ. Ισχύς (MW) Νοέµβριος 2011 Μικρά ΥΗΕ µόνο ή και Μεγάλα; 156 Φάση µελέτης 15 Κοροµηλιά-Καστοριά Αλιάκµων 6,2 6 11 17 Προµελέτη 16 Μετόχι - Σπήλαιο " 25,0 60 34 94 Γεν. Σχέδιο Αξιοποίησης 17 Τρίκωµο " 10,0 22 13 35 Γεν. Σχέδιο Αξιοποίησης 18 Ελάφι " 75,0 206 129 335 Προµελέτη 19 Τέµενος Νέστος 19,5 20 21 71 Μελέτη δηµοπράτησης 20 Πύλη-Μουζάκι Πηνειός 130,0 200 52 252 Προµελέτη 21 Μαυροµάτι " 30,0 48 8 56 Προµελέτη 22 Ιλαρίωνας Αλιάκµων 160,0 214 199 413 Κατασκευάζεται 23 Μεσοχώρα Αχελώος 160,0 231 153 384 Κατασκευάζεται 24 Συκιά Αχελώος 120,0 118 178 296 Κατασκευάζεται 25 Πευκόφυτο Ποταµός Παραγόµενη Ενέργεια (GWh/έτος) Πρωτεύουσα ευτερεύουσα Ολική Σήραγγα Εκτροπής Αχελώου 160,0 340 0 340 Κατασκευάζεται 26 Μετσοβίτικος Μετσοβίτικος 25,0 29 29 58 Κατασκευάζεται ΣΥΝΟΛΟ 2495,7 4314 1977 6321 Πίνακας 1: ΥΗΕ µελετηθέντα (σε διάφορα στάδια µελέτης) από τη ΕΗ, βασικά στοιχεία

Συµπεράσµατα - Προτάσεις (1) Έχει αξιοποιηθεί το ένα τρίτο (1/3) περίπου του Υδροδυναµικού της χώρας Οι Υδροηλεκτρικοί Σταθµοί (ΥΗΣ) παράγουν ενέργεια από ανανεώσιµη πηγή(νερό) Τα ΥΗΕ είναι πολλαπλού σκοπού και απόλυτα αναγκαία για τις µεσογειακές χώρεςόπωςηελλάδα Είναι πρακτικά αδύνατη η ορθολογική διαχείριση των υδατικών πόρων χωρίς ταµιευτήρες και φράγµατα Νοέµβριος 2011 Μικρά ΥΗΕ µόνο ή και Μεγάλα; 157

Συµπεράσµατα - Προτάσεις (2) Τα µεγάλα ΥΗΕ επηρεάζουν σηµαντικά το περιβάλλον (θετικά και αρνητικά) Οι ταµιευτήρες είναι συνήθως πλούσιοι σε χλωρίδα και πανίδα και εξελίσσονται σε σηµαντικούς υγροβιότοπους Τα ΥΗΕ συµβάλλουνστηνήπιαανάπτυξη Η Ελλάδα έχει ανάγκη από έργα πολλαπλού σκοπού για τη ορθολογική διαχείριση των υδατικών της πόρων Νοέµβριος 2011 Μικρά ΥΗΕ µόνο ή και Μεγάλα; 158

Συµπεράσµατα - Προτάσεις (3) Η κατανοµή τωνδαπανώνγιατην κατασκευή αυτών των Έργων, στις διάφορες χρήσεις, πρέπει να γίνεται ανάλογα µε ταοφέληπουθααποκοµίσει ηκάθεχρήση Με την υπερετήσια εκµετάλλευση των µεγάλων ταµιευτήρων και µε τους αντλητικούς σταθµούς, εξασφαλίζονται τα απαραίτητα αποθέµατα για την αντιµετώπιση περιόδων ξηρασίας Νοέµβριος 2011 Μικρά ΥΗΕ µόνο ή και Μεγάλα; 159

Ευχαριστώ Ι.Π. Στεφανάκος ρ. Πολιτικός µηχανικός, Λέκτορας ΕΜΠ Νοέµβριος 2011 Μικρά ΥΗΕ µόνο ή και Μεγάλα; 160