ΠΑΝΑΓΙΑ ΠΡΟΥΣΙΩΤΙΣΣΑ Περιοδικό ἐκδιδόμενο κάθε Κυριακή

ΠΑΝΑΓΙΑ ΠΡΟΥΣΙΩΤΙΣΣΑ Περιοδικό ἐκδιδόμενο κάθε Κυριακή Ὑπό Ἐπισκόπου Ἰερεμίου, Μητροπολίτου Ἱ. Μ. Γόρτυνος καί Μεγαλοπόλεως «Εἰς πόλιν ἤ εἰς Ρούμελην, ὅπου περιπατήσεις, παντοῦ ἀκούεις ὄνομα τό τῆς Προυσιωτίσσης» (Ἆσμα τοῦ εὐσεβοῦς λαοῦ) Κυριακή 9 Αὐγούστου 2015 ΚΥΡΙΑΚΗ I ΜΑΤΘΑΙΟΥ Ματθίου ἀποστ., 10 μαρτ. ἐν τῇ χαλκῇ πύλῃ Ἀπολυτίκιον Παναγίας Προυσιωτίσσης Ἦχος α Τῆς Ἑλλάδος ἁπάσης Σύ προΐστασαι πρόμαχος καί τερατουργός ἐξαισίων τῇ ἐκ Προύσσης εἰκόνι Σου, Πανάχραντε Παρθένε Μαριάμ καί γάρ φωτίζεις ἐν τάχει τούς τυφλούς δεινούς τε ἀπελαύνεις δαίμονας καί παραλύτους δέ συσφίγγεις, Ἀγαθή, κρημνῶν τε σῴζεις καί πάσης βλάβης τούς Σοί προσφεύγοντας. Δόξα τῷ Σῷ ἀσπόρῳ τοκετῷ, δόξα τῷ Σέ θαυμαστώσαντι, δόξα τῷ ἐνεργοῦντι διά Σοῦ τοιαῦτα θαύματα. ΚΥΡΙΑΚΑΤΙΚΟ ΚΗΡΥΓΜΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΤΙΜΗ ΣΤΗΝ ΠΑΝΑΓΙΑ ΜΑΣ Διερχόμαστε, ἀδελφοί μου χριστιανοί, τόν μήνα Αὔγουστο. Ὅπως γνωρίζουμε τόν μήνα αὐτό ὁλόκληρο ἡ Ἐκκλησία μας τόν ἔχει ἀφιερωμένο στήν Παναγία. Ἀκόμη καί τήν τελευταία ἡμέρα τοῦ μηνός, 31 Αὐγούστου, ἑορτάζουμε ἑορτή τῆς Παναγίας. Ἑορτάζουμε τήν κατάθεση τῆς τιμίας Ζώνης τῆς Θεοτόκου. Εἶναι λοιπόν θεομητορικός μήνας ὁ Αὔγουστος γιά τήν μεγάλη ἑορτή τῆς Κοιμήσεως τῆς

Θεοτόκου, πού ἑορτάζουμε σ αὐτόν, τό «Πάσχα τοῦ καλοκαιριοῦ», ὅπως τό λέγει ὡραῖα ὁ λαός μας. Στό σημερινό μου ἁπλό κήρυγμα ἤθελα νά σᾶς πῶ λίγα λόγια πῶς νά τιμᾶμε τήν Παναγία μας, γιά νά ἔχουμε τήν Χάρη Της καί τήν Εὐχή Της. 1. Πάντοτε, χριστιανοί μου, στήν προσευχή μας πρέπει νά μνημονεύουμε τήν Παναγία. Εἶναι ἕνας μυστικός λόγος πού πρέπει νά τό κάνουμε αὐτό: Ὅπως ὁ Υἱός τοῦ Θεοῦ πέρασε ἀπό τήν Παναγία γιά νά ρθεῖ ἀνάμεσά μας (ἐνῶ μποροῦσε, σάν Θεός, νά ἔρθει αὐτομάτως κάτω στήν γῆ), ἔτσι καί ἐμεῖς πρέπει νά περνᾶμε τήν προσευχή μας ἀπό τήν Παναγία γιά νά φτάνει στόν Θεό. Ἔχει δύναμη ἡ προσευχή στήν Παναγία. Θυμηθεῖτε, χριστιανοί μου, τόν γάμο τῆς Κανᾶ. Ὁ Χριστός τό εἶπε καθαρά ὅτι δέν ἦταν ἡ ὥρα νά γίνει τό θαῦμα, ἀλλά ἐπειδή τό εἶπε ἡ Παναγία, γι αὐτό ἔγινε τό θαῦμα καί ὁ Χριστός μετέβαλε τό νερό σέ κρασί. Ἡ Παναγία λοιπόν γιά νά τό ποῦμε καθαρά ἀναγκάζει(!) τόν Θεό νά κάνει θαῦμα καί ἄς μήν εἶναι ἡ ὥρα νά γίνει τό θαῦμα. Ἔχει δύναμη, χριστιανοί μου, ἡ προσευχή στήν Παναγία. Ἡ πιό ὡραία σύντομη προσευχή σ Αὐτήν εἶναι τό «Θεοτόκε Παρθένε...». Νά τήν λέτε ὅλοι τήν προσευχή αὐτή κάθε μέρα καί πολλές φορές τήν ἡμέρα, ὅποτε μπορεῖτε. Ὅσοι μποροῦν ἄς κάνουν καί Χαιρετισμούς στήν Παναγία, ἔστω καί μία Στάση τῶν Χαιρετισμῶν κάθε μέρα, ἄν δέν σᾶς παίρνει ὁ χρόνος. 2. Τό δεύτερο πού θέλω νά σᾶς πῶ, χριστιανοί μου, γιά τιμή στήν Παναγία, εἶναι ὅλα τά σπίτια νά ἔχουν μιά εἰκόνα Της, πού νά κυριαρχεῖ στόν χῶρο. Καί ὄχι μόνο στά σπίτια μας, ἀλλά καί πάνω μας πρέπει νά ἔχουμε εἰκόνα τῆς Παναγίας, μιά μικρή πλαστικοποιημένη εἰκόνα στήν τσέπη μας. Κι ἐσεῖς οἱ γονεῖς, πατέρες καί μητέρες, νά δείχνετε στό παιδί σας τήν εἰκόνα τῆς Παναγιᾶς τοῦ σπιτιοῦ σας καί νά τοῦ λέτε: Νά, παιδί μου, Αὐτή εἶναι ἡ μεγάλη σου Μάνα. Σ Αὐτήν νά τά λές ὅλα καί Αὐτή θά σέ προστατεύει στήν ζωή σου, σάν γλυκειά Μανοῦλα πού εἶναι. 3. Σᾶς συνιστῶ, χριστιανοί μου, ἔπειτα, νά κάνετε ἱερά προσκυνήματα σέ θαυματουργικές εἰκόνες τῆς Παναγίας, στίς ὁποῖες ἡ Παναγία ἔχει δώσει ἰδιαίτερα τήν χάρη Της. Καί εἶναι καλό, ὅσο μπορεῖ ὁ καθένας, νά πηγαίνει καί μέ τά πόδια στό προσκύνημα αὐτό. Ὑπολογίζει ἡ Παναγία τόν κόπο πού κάναμε γιά νά πᾶμε στήν χάρη Της. 4. Ἀλλά, ἐκεῖ, χριστιανοί μου, πού νοιώθουμε ἰδιαίτερα τήν παρουσία τῆς Παναγίας καί Αὐτή δίνει ἰδιαίτερα τήν χάρη Της εἶναι ἡ ΘΕΙΑ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ. Ὤ, ἡ Θεία Λειτουργία! Ἡ Θεία Λειτουργία, ὅπως λέει κάποια εὐχή, προσφέρεται ὑπέρ ὅλων: Ὑπέρ «Προπατόρων, Πατέρων, Πατριαρχῶν, Προφητῶν, Ἀποστόλων, Κηρύκων, Εὐαγγελιστῶν, Μαρτύρων, Ὁμολογητῶν, Ἐγκρατευτῶν καί παντός πνεύματος δικαίου ἐν πίστει τετελειωμένου», ἀλλά «ἐξαιρέτως», ἐξαίρετα καί ἰδιαίτερα δηλαδή, ἡ Θεία Λειτουργία προσφέρεται ὑπέρ «τῆς Παναγίας, 2

ἀχράντου, ὑπερευλογημένης, ἐνδόξου, Δεσποίνης ἡμῶν Θεοτόκου καί Ἀειπαρθένου Μαρίας». Ἐκεῖ, στήν Θεία Λειτουργία, ἡ Παναγία εἶναι παροῦσα καί θέλει νά βλέπει συναγμένα ὅλα τά παιδιά Της στήν ἀγκάλη Της. Σᾶς εὔχομαι, ἀδελφοί μου χριστιανοί, νά εἶστε στήν ἀγκαλιά τῆς Παναγιᾶς, «στόν κόρφο τῆς Παναγιᾶς», ὅπως τό ἔλεγε καλύτερα ὁ ἅγιος Κοσμᾶς ὁ Αἰτωλός. Mέ πολλές εὐχές, Ὁ Μητροπολίτης Γόρτυνος καί Μεγαλοπόλεως Ἱερεμίας xxxxxxxxxx IEΡΑ ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΣ ΓΟΡΤΥΝΟΣ ΚΑΙ ΜΕΓΑΛΟΠΟΛΕΩΣ Δημητσάνα, Δευτέρα 3 Αὐγούστου 2015 ΣΥΝΤΟΜΗ ΕΡΜΗΝΕΙΑ ΤΗΣ ΠΑΛΑΙΑΣ ΔΙΑΘΗΚΗΣ ΣΕ ΣΥΝΕΧΕΙΕΣ (Ἡ ἑρμηνεία παρά τήν συντομία της καί τήν ἁπλότητά της εἶναι ἐπιστημονική) Ἡ ἐργασία αὐτή προσφέρεται στούς ἀναγνῶστες σέ συνέχειες ἑκάστη Δευτέρα καί Παρασκευή διά ἐξεύρεση λαθῶν ἐκ μέρους τους καί ἐνημέρωσή μας πρός διόρθωση, πρίν ἀπό τήν τελική δημοσίευση τοῦ ἔργου. Ο ΠΡΟΦΗΤΗΣ ΗΣΑΪΑΣ ΑΠΟΚΑΛΥΨΗ ΤΟΥ ΗΣΑΪΑ (24,1-27,13) (Προλογικό σημείωμα κεφαλαίων) Ἡ κρίση τοῦ Θεοῦ στά ἔθνη διά τῶν ἀσσυριακῶν ἐπιδρομῶν (βλ. κεφ. 13-23), σχηματίζουν ἕνα «φόντο» γιά τήν τελική κρίση τοῦ Θεοῦ στόν κόσμο (βλ. 24,1.4). Τά κεφ. 24-27 εἶναι γνωστά ὡς «Ἀποκάλυψη τοῦ Ἡσαΐου» καί περιγράφουν τήν ἐρήμωση τῆς γῆς καί τήν ἔντονη θλίψη τῶν ἀνθρώπων ἀπό τήν ἐρχόμενη συμφορά, ἀλλά ὁμιλοῦν καί γιά τήν σωτηρία καί τά ἀγαθά πού θά ἀπολαύσουν οἱ εὐσεβεῖς. Τά κεφάλαια αὐτά εἶναι ἄσχετα πρός τά συμφραζόμενα καί καλοῦνται «Ἀποκάλυψη», ἐπειδή χρησιμοποιοῦν ἐχατολογικά 3

θέματα εὑρισκόμενα εἰς μετέπειτα ἀποκαλυπτικά γραπτά (παγκόσμια κρίση, ἐσχατολογικό συμπόσιο, οὐράνια σημεῖα καί ἄλλα παρόμοια). Θά μποροῦσε κανείς αὐτό τό τμῆμα νά τό θεωρήσει ὡς μία μεταβατική μορφή μεταξύ παραδοσιακῆς προφητικῆς καί ἀποκαλυπτικῆς ὕλης, χρονολογουμένης μεταξύ τῶν ἐτῶν 540 καί 525 π.χ. Τά κεφ. περιέχουν μία ποικιλία ὑλικοῦ διαφόρων τύπων: (α) Ἐσχατολογική προφητεία σέ τέσσερα τμήματα (24,1-6. 16β- 23. 25,6-10α. 26,20-27,1) (β) προφητεῖες καταδίκης καί θριάμβου (26,20-27,1 27,12-13 σύγκρ. μέ 25,10β-12) καί (γ) ἕνας λιτανευτικός καί ἕνας ἀποκαλυπτικός ψαλμός (26,1-6. 27,2-11). Ἡ κρίση τοῦ Γιαχβέ (24,1-6) (Προλογικό σημείωμα τῆς περικοπῆς) Ὁ προφήτης ὁμιλεῖ τώρα γιά καταστροφή, ἡ ὁποία πρόκειται νά ἔλθει σέ ὅλη τήν γῆ. Ἡ καταστροφή αὐτή θά ἔλθει κατ εὐθεῖαν ἀπό τόν Κύριο (στίχ. 1) καί θά ἰσοπεδώσει ὅλα τά ἐπίπεδα τῆς κοινωνίας. Δέν θά γίνει καμιά ἐξαίρεση (στίχ. 2). Ἡ γῆ θά «φθαρεῖ» ἤ θά «ἀδειάσει» καί θά «ἀπογυμνωθεῖ», ὅπως τό λέγει πιό παραστατικά τό Ἑβρ. κείμενο (στίχ. 3α βλ. καί Ἀποκ. 6,8.15). Καί αὐτοί οἱ ὑψηλά ἱστάμενοι ἄνθρωποι θά «πενθήσουν», θά «μαραζώσουν» κατά τήν ἔκφραση τοῦ Ἑβρ. (στίχ. 4). Ὁ λόγος γιά τόν ὁποῖο θά γίνει ἡ κρίση αὐτή εἶναι διότι οἱ ἄνθρωποι δέν ζοῦν ὅπως πρέπει, ἀλλά «ἐμόλυναν» (κατά τό Ἑβρ.) τήν γῆ καί ἔτσι ἔθραυσαν τήν «διαθήκην αἰώνιον», πού συνῆψαν μέ τόν Θεό (στίχ. 5). Ἐπειδή ἐδῶ δέν πρόκειται περί τοῦ Ἰσραηλιτικοῦ λαοῦ μόνο, ἀλλά περί ὅλης τῆς ἀνθρωπότητος, ὡς «διαθήκη αἰώνιο» θά νοήσουμε ὄχι τήν ἀβρααμική ἤ μωσαϊκή διαθήκη, ἀλλά τήν διαθήκη μέ τόν Νῶε, ἀπό τόν ὁποῖο κατάγονται ὅλες οἱ φυλές τῆς γῆς, ὡς δεύτερος γενάρχης, γιατί ἡ ἀπό τοῦ Αδάμ γενεά καταστράφηκε μέ τόν κατακλυσμό. Ἐπειδή λοιπόν ἡ γῆ μολύνθηκε ἀπό τίς ἁμαρτίες τῶν κατοίκων της (στίχ. 5), γι αὐτό θά ἔλθει ἡ κρίση (στίχ. 6) καί οἱ ἄνθρωποι θά ὑπομείνουν τά ἀποτελέσματα τῆς ἐνοχῆς τους. Θά καταστραφοῦν ὅλοι πλήν ὀλίγων ἐκλεκτῶν (στίχ. 6). (Μετάφραση τοῦ κειμένου τῆς περικοπῆς, τό ὁποῖο παραλείπουμε ἐδῶ πρός ἐξοικονόμηση χώρου) 24,1 Ἰδού ὁ Κύριος θά καταστρέψει τήν οἰκουμένη καί θά τήν ἐρημώσει θά ἀπογυμνώσει τό πρόσωπό της καί θά διασκορπίσει τούς κατοίκους της. 2 Τότε ὁ λαός (θά κτυπηθεῖ) ὅπως (θά κτυπηθεῖ) ὁ ἱερεύς, ὁ δοῦλος ὅπως ὁ κύριος (του) ἡ ὑπηρέτρια ὅπως ἡ κυρία (της). Αὐτός πού ἀγοράζει θά εἶναι σάν αὐτόν πού πουλάει, 4

αὐτός πού δανείζει σάν αὐτόν πού δανείζεται καί αὐτός πού χρωστάει σάν αὐτόν στόν ὁποῖο χρωστάει. α 3 Μέ μεγάλη καταστροφή θά καταστραφεῖ ἡ γῆ καί θά λεηλατηθεῖ μέ ἁρπαγή. (Θά γίνουν αὐτά) γιατί τό στόμα τοῦ Κυρίου τό εἶπε. 4 Ἡ γῆ θά πενθήσει καί θά φθαρεῖ ἡ οἰκουμένη, θά πενθήσουν οἱ μεγάλοι τῆς γῆς 5 (αὐτά θά συμβοῦν γιατί) ἡ γῆ γέμισε μέ ἁμαρτίες τῶν κατοίκων της. Πραγματικά, (οἱ ἄνθρωποι) παρέβησαν τόν Νόμο, ἀλλοίωσαν τά (θεῖα) προστάγματα, τήν αἰώνια διαθήκη. 6 Γι αὐτό κατάρα θά καταφάγει τήν γῆ, γιατί ἁμάρτησαν οἱ κάτοικοί της γι αὐτό θά καταντήσουν πτωχοί οἱ κατοικοῦντες τήν γῆ καί θά ἀπομείνουν ὀλίγοι ἄνθρωποι. α. Ἀντίθετα τό Ἑβρ. λέγει ὅτι ὁ ἱερεύς θά εἶναι ὅπως ὁ λαός, ὁ κύριος ὅπως ὁ δοῦλος, ἡ κυρία ὅπως ἡ ὑπηρέτρια, ὁ πωλητής σάν τόν ἀγοραστή, ὁ δανειστής ὅπως ὁ δανειζόμενος, ὁ πιστωτής ὅπως ὁ ὀφειλέτης. (Σύντομα ἑρμηνευτικά σχόλια τῆς περικοπῆς) Τά κ. 24-27 πέρα ἀπό τά ἐγγύς γεγονότα στοχεύουν στήν τελική κρίση τοῦ Θεοῦ, γιά τήν ὁποία δίνουν μία ποιητική περιγραφή, διακοπτομένη ἀπό ἱκετευτικούς καί εὐχαριστηρίους ψαλμούς. Δέν παρουσιάζουν ὅμως τά κεφάλαια αὐτά ὅλη τήν ἀποκαλυπτική θεολογία, ἡ ὁποία θά ἐκφραστεῖ στόν Δανιήλ, τόν Ζαχ. (κεφ. 9-14) καί τό ἀποκαλυπτικό βιβλίο τοῦ Ἐνώχ. Τό τμῆμα μας εἶναι ἀπό τά πλέον βραδύτερα μέρη τοῦ βιβλίου τοῦ Ἡσαΐου. Δέν τό τοποθετοῦν πρό τοῦ 5ου αἰ. 24,1-6. Παγκόσμια κρίση (σύγκρ. μέ στίχ. 16β-23). Μία εἰκόνα συνολικῆς καταστροφῆς. Σύγκρ. μέ τόν κατακλυσμό τοῦ Νῶε. 24,1. Ἀνακαλύψει τό πρόσωπον αὐτῆς. «Θά τό παραμορφώσει», λέγει τό Ἑβρ. Διά σεισμοῦ ἀσφαλῶς. 24,2. Βλ. Ὠσ. 4,9, ἀλλά ἐδῶ ὁ ὁρίζων εἶναι κατά πολύ εὐρύτερος. Τό ὑπόλοιπο τοῦ στίχ. ἀπεικονίζει μία συνολική ἀναστάτωση τῆς κοινωνικῆς τάξεως. 24,3.4. Ὁ λόγος τοῦ Θεοῦ ἔθεσε τάξη στήν γῆ (Γεν. κ. 3), ἀλλά ἐδῶ ἔχουμε ἐπιστροφή στό χάος. Ἐλάλησε ταῦτα. Τούς λόγους τῶν στίχ. 1-3. 24,5. Νόμον... Προστάγματα... Διαθήκην αἰώνιον. Βλ. Ἡσ. 42,22-25. Διαθήκην αἰώνιον. Δέν πρόκειται ἐδῶ γιά τήν διαθήκη μέ τόν Ἀβραάμ ἤ γιά τήν μωσαϊκη διαθήκη, ἀλλά γιά μιά παγκόσμια διαθήκη τοῦ Θεοῦ μέ τήν ἀνθρωπότητα, ὅπως ἦταν, κατά τήν ἱερατική διαθήκη τῆς Γενέσεως, ἡ διαθήκη τοῦ Νῶε, βλ. Γεν. 9,9-17 σύγκρ. μέ Ἡσ. 54,9. Αὐτή ἡ διαθήκη ἐθραύσθη, γι αὐτό ἔρχεται ἡ κρίση ἐναντίον ὅλης τῆς γῆς, στίχ. 6, σάν ἕνας νέος κατακλυσμός. 5

xxxxxxxxxx IEΡΑ ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΣ ΓΟΡΤΥΝΟΣ ΚΑΙ ΜΕΓΑΛΟΠΟΛΕΩΣ Δημητσάνα, Παρασκευή 7 Αὐγούστου 2015 ΣΥΝΤΟΜΗ ΕΡΜΗΝΕΙΑ ΤΗΣ ΠΑΛΑΙΑΣ ΔΙΑΘΗΚΗΣ ΣΕ ΣΥΝΕΧΕΙΕΣ (Ἡ ἑρμηνεία παρά τήν συντομία της καί τήν ἁπλότητά της εἶναι ἐπιστημονική) Ἡ ἐργασία αὐτή προσφέρεται στούς ἀναγνῶστες σέ συνέχειες ἑκάστη Δευτέρα καί Παρασκευή διά ἐξεύρεση λαθῶν ἐκ μέρους τους καί ἐνημέρωσή μας πρός διόρθωση, πρίν ἀπό τήν τελική δημοσίευση τοῦ ἔργου. Ο ΠΡΟΦΗΤΗΣ ΗΣΑΪΑΣ Τό πένθος γιά τήν καταστροφή, ἡ σωτηρία τῶν ὀλίγων (24,7-16α) (Προλογικό σημείωμα τῆς περικοπῆς) Ἡ κρίση θά στερήσει τήν χαρά τοῦ οἴνου καί τῆς μουσικῆς ἀπό τούς ἀνθρώπους (στίχ. 7.8), θά τούς καταστρέψει ἐντελῶς, πλήν ὀλίγων (στίχ. 6β), θά ἐρημώσει πόλεις καί οἴκους (στίχ. 12), καί ὅλη ἡ γῆ θά μοιάζει μέ ἐλαία, τῆς ὁποίας τινάχθηκαν οἱ καρποί, ἤ σάν ἕνας ἀμπελώνας, πού σταφυλολογήθηκε καί μετά τόν τρυγητό του (στίχ. 13)! Εἴπαμε ὅτι ἀπό τήν καταστροφή θά ξεφύγει ἕνα μικρό ὑπόλοιπο, «καταληφθήσονται ἄνθρωποι ὀλίγοι» (στίχ. 6). Αὐτοί θά εἶναι οἱ δίκαιοι πού θά ἀπομείνουν μετά τήν κρίση τοῦ Θεοῦ στήν γῆ. Περί αὐτῶν λέγει τώρα ὁ προφήτης ὅτι θά ὑψώνουν τίς φωνές τους καί θά διακηρύσσουν τήν δόξα τοῦ Κυρίου, τοῦ Θεοῦ τοῦ Ἰσραήλ (στίχ. 14.15). Ἀπό παντοῦ, στήν δύση (στίχ. 14), στήν ἀνατολή (στίχ. 15), στά νησιά τῆς θαλάσσης (στίχ. 15) καί στά ἔσχατα τῆς γῆς (στίχ. 16) διακηρύσσεται τό ἴδιο ἆσμα: «Δόξα στόν Δίκαιο» (στίχ. 16)! Τό πιστό δηλαδή ὑπόλοιπο θά βλέπει τήν ἐρήμωση τῆς γῆς σάν μία δίκαιη πράξη τοῦ Θεοῦ. Δέν θά βλέπουν τίς εἰσβολές τῶν Ἀσσυρίων ὡς μία σκληρή καί ἄδικη τιμωρία τοῦ Θεοῦ. (Μετάφραση τοῦ κειμένου τῆς περικοπῆς, τό ὁποῖο παραλείπουμε ἐδῶ πρός ἐξοικονόμηση χώρου) 24,7 Θά πενθήσει ὁ οἶνος (γιατί θά λιγοστεύσει), θά πενθήσει ἡ ἄμπελος, 6

θά στενάξουν ὅσοι εὐφραίνονται (σ αὐτά). 8 Θά σταματήσει ἡ χαρά τῶν τυμπάνων, θά σταματήσει ἡ θρασύτητα καί ἡ σπατάλη τῶν ἀσεβῶν, θά σταματήσει ὁ ἦχος τῆς κιθάρας. 9 Ντροπιάστηκαν! Δέν ἔπιναν οἶνο καί τά οἰνοπνευματώδη ποτά ἔγιναν πικρά σ ἐκείνους πού τά πίνουν. 10 Ὅλες οἱ πόλεις ἐρημώθηκαν, κάθε πόρτα θά κλείσει, ὥστε νά μή μπορεῖ κανείς νά εἰσέλθει (σ αὐτήν). 11 Ἀκούονται παντοῦ δυνατές κραυγές γιά τόν οἶνο, κάθε χαρά τῆς γῆς σταμάτησε, κάθε χαρά τῆς γῆς χάθηκε. 12 Οἱ πόλεις β θά μείνουν ἔρημες καί τά ἔρημα σπίτια θά καταστραφοῦν. γ 13 Ὅλα αὐτά θά συμβοῦν στήν γῆ μεταξύ τῶν ἐθνῶν, ὅπως, ὅταν κάποιος τινάσσει ἐλαιόδενδρο ἔτσι θά τιναχθοῦν καί αὐτοί καί ὅπως (ὅταν σταφυλολογοῦν) μετά τόν τρυγητό. 14 Ἐκεῖνοι, ὅσοι ἀπέμειναν (ἀπό τήν καταστροφή) στήν γῆ, θά φωνάζουν δυνατά θά εὐφραίνονται μαζί στήν δόξα τοῦ Κυρίου θά ταραχθεῖ τό ὕδωρ τῆς θάλασσας. 15 Θά εἶναι λοιπόν ἡ δόξα τοῦ Κυρίου στά νησιά τῆς θάλασσας. Τό ὄνομα τοῦ Κυρίου θά εἶναι ἔνδοξο, ὦ, Κύριε, Θεέ τοῦ Ἰσραήλ. 16α Ἀπό τά πέρατα τῆς γῆς ἀκούσαμε καταπληκτικά πράγματα: Ὑπάρχει ἐλπίδα γιά τόν εὐσεβῆ. δ β. Στούς στίχ. 10.12 τό Ἑβρ. ὁμιλεῖ γιά «πόλη». γ. «Καί οἱ πύλες της (τῆς πόλης) γκρεμίστηκαν σέ ἐρείπια», ἔχει τό δεύτερο ἡμιστίχ. στό Ἑβρ. δ. Στό Ἑβρ. κείμενο διαβάζουμε διαφορετικά τούς στίχ. 14-16α: «14Ἐκεῖνοι ἐκεῖ ὑψώνουν τήν φωνή τους, ψάλλουν ἀπό χαρά, ἀλαλάζουν μεγαλοφωνότερα ἀπό τήν θάλασσα γιά τήν μεγαλειότητα τοῦ Κυρίου 15 διά τοῦτο δοξάσατε τόν Κύριο σέ ὁλόκληρη τήν ἀνατολή, στίς παραθαλάσσιες χῶρες, ὑμνήσατε τό ὄνομα Κυρίου, τοῦ Θεοῦ τοῦ Ἰσραήλ! 16α Ἀπό τό ἄκρο τῆς γῆς ἀκούσαμε ἄσματα αἰνέσεως δόξα στόν δίκαιο». 7

(Σύντομα ἑρμηνευτικά σχόλια τῆς περικοπῆς) 24,7-16α. Καταστροφή καί σωτηρία μετά τήν καταστροφή. Τό κείμενο τῶν Ο ὁμιλεῖ γιά γενική κατατροφή καί ἡ περικοπή μας εἶναι ἕνα πένθος γι αὐτήν. Κατά τό Ἑβρ. ὅμως αἰτία γιά τό ἀκουόμενο πένθος τῆς περικοπῆς μας εἶναι ἡ καταστροφή τῆς «πόλεως τοῦ χάους» (βλ. στίχ. 10 25,2. 26,5. 27,10-11 πάλι κατά τό Ἑβρ.). Πρόκειται ἀσφαλῶς γιά μία εἰδωλολατρική πόλη, ἀντιτιθέμενη στήν Ἰερουσαλήμ (26,1-26), καί τῆς ὁποίας ἡ καταστροφή γίνεται τό σύμβολο θεϊκῆς κρίσεως. Ταύτισαν αὐτήν «τήν πόλη τοῦ χάους» μέ τήν Βαβυλῶνα, καταστραφεῖσα ἀπό τόν Ξέρξη Α τό 485, ἤ μέ τήν Τύρο, καταστραφεῖσα ἀπό τόν Ἀλέξανδρο τό 332, ἤ μᾶλλον μέ τήν Σαμάρεια, καταστραφεῖσα ἀπό τόν Ὑρκανό τό 110 π.χ. Ἐν τούτοις, ἡ σαφής μνεία τῆς Μωάβ εἰς 25,10, ἡ παράθεση εἰς 24,17-18 τοῦ Ἰερ. 31 (Ἑβρ. 48) 43-44 περί τῆς Μωάβ, ὅπως καί ὁ ὑπαινιγμός περί ἀμπελώνων εἰς 24,7-9, πού ὑπενθυμίζει τίς ἀμπέλους τῆς Μωάβ εἰς 16,7-10, ὅλα αὐτά μᾶς κάνουν νά σκεφθοῦμε ὅτι πρόκειται γιά καταστροφή μιᾶς μωαβιτικῆς πόλεως, πιθανῶς τῆς πρωτευούσης, σέ μία ἐποχή πού δέν μποροῦμε νά τήν καθορίσουμε. Τό «χάος» ὑπενθυμίζει τό Γεν. 1,2. Γι αὐτό θά λέγαμε ἀκόμη ὅτι ἡ «πόλη τοῦ χάους» μπορεῖ νά ἀναφέρεται στήν παγκόσμια καταστροφή τῶν στίχ. 1-6. 24,7-12. Οἱ χαρές τῶν ἑορτῶν τοῦ τρύγου σταματοῦν. 24,13β-16α. Σωτηρία στό διασωθέν ἀπό τήν καταστροφή ἰουδαϊκό λεῖμμα. (19,24. Ἰεζ. 38,12), τό ὁποῖο θά δοξάσει τόν Θεό γιά τήν σωτηρία καί τήν ὑπεράσπιση τοῦ Ἰσραήλ, τόν «Δίκαιο», ὅπως λέγει τό Ἑβρ. (στίχ. 16α). 24,14. Οὗτοι φωνῇ βοήσονται. Εἶναι αὐτοί οἱ ὁποῖοι διέφυγαν τήν κρίση. Οἱ στίχ. 14-16α εἶναι ἕνας ὕμνος εὐχαριστίας ἀπό τό ὑπόλοιπο, ζωηρά ἀντίθετος πρός τήν τρομακτική εἰκόνα τῆς κρίσεως. 8