Φίλος ή εχθρός; ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΟ ΤΣΙΓΑΡΟ. Αναγκαίος ο εμβολιασμός και των ενηλίκων. Χάνει αυτός που δεν ρισκάρει ποτέ. Ακμή... ετών 30!



Σχετικά έγγραφα
ΣΟΙΧΕΙΑ ΠΑΙΔΙΑΣΡΙΚΗ ΕΜΒΟΛΙΑ

ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΖΟΝΤΑΣ ΤΗΝ ΑΝΕΜΟΒΛΟΓΙΑ

Εμβόλιο Ιλαράς-Ερυθράς-Παρωτίτιδας (MMR)

ΟΞΕIΕΣ ΛΟΙΜΩΞΕΙΣ ΚΑΤΩΤΕΡΟΥ ΑΝΑΠΝΕΥΣΤΙΚΟU ΣΥΣΤHΜΑΤΟΣ

Εμβολιασμό χρειάζονται και οι ενήλικες

HPV. Τι είναι τα κονδυλώματα?

Ποιες είναι οι εξετάσεις που δεν πρέπει να αμελείς; Σου φτιάξαμε την ατζέντα με τα ιατρικά ραντεβού σου!

Εμβόλια : Συχνά Ερωτήματα & Απαντήσεις

Ο καρκίνος του τραχήλου χης μήτρας είναι ο δεύτερος σε συχνότητα καρκίνος στον γυναικείο πληθυσμό κάτω των 45 ετών.

ΕΘΝΙΚΟ ΣΧΕΔΙΟ ΔΡΑΣΗΣ ΓΙΑ ΤΟΝ ΚΑΡΚΙΝΟ ΕΘΝΙΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΠΡΟΣΥΜΠΤΩΜΑΤΙΚΟΥ ΕΛΕΓΧΟΥ ΓΙΑ ΤΟΝ ΚΑΡΚΙΝΟ ΤΟΥ ΤΡΑΧΗΛΟΥ ΤΗΣ ΜΗΤΡΑΣ

Τι είναι ο HPV; Μετάδοση Η μετάδοση του HPV μπορεί να γίνει με τους παρακάτω τρόπους:

Γνωριμία με τα αυτοάνοσα ρευματικά νοσήματα

Τα συμπτώματα της βρογχιολίτιδας εμφανίζονται συνήθως 1-3 ημέρες μετά την εμφάνιση συμπτωμάτων κοινού κρυολογήματος και περιλαμβάνουν τα ακόλουθα:

ΣΕΞΟΥΑΛΙΚΑ ΜΕΤΑΔΙΔΟΜΕΝΑ ΝΟΣΗΜΑΤΑ - ΧΛΑΜΥΔΙΑ - ΜΥΚΟΠΛΑΣΜΑ - ΕΡΠΗΣ - ΚΟΝΔΥΛΩΜΑΤΑ - ΣΥΦΙΛΗ - HIV - ΓΟΝΟΡΡΟΙΑ

ΜΕ ΑΦΟΡΜΗ ΤΗ ΠΑΓΚΟΣΜΙΑ ΕΠΙΔΗΜΙΑ ΔΙΑΒΗΤΗ ΚΑΙ ΤΗΝ ΠΡΟΣΒΟΛΗ ΑΠ ΑΥΤΟΝ ΑΤΟΜΩΝ ΝΕΑΡΗΣ ΗΛΙΚΙΑΣ

Η ΠΡΟΑΓΩΓΗ ΤΗΣ ΣΩΜΑΤΙΚΗΣ ΥΓΕΙΑΣ ΤΩΝ ΠΑΙΔΙΩΝ ΩΣ ΔΙΑΧΡΟΝΙΚΟ ΑΙΤΗΜΑ: ΓΝΩΡΙΖΩ-ΠΡΟΛΑΜΒΑΝΩ-ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΖΩ

Τώρα που ο γιατρός σας είπε ότι πάσχετε από ΧΑΠ ή Χρόνια Αποφρακτική Πνευμονοπάθεια, ίσως έχετε ερωτήσεις όπως: Τι είναι η ΧΑΠ; Πώς με επηρεάζει;

Κατανοώντας τη Σχέση Στόματος & Σώματος

Η λοίμωξη από τον ιό HPV

Άλλο κονδυλώματα κι άλλο HPV;

Εμβόλιο Εποχικής Γρίπης

ΥΠΟΘΕΜΑ: ΚΑΡΚΙΝΟΣ ΤΗΣ ΜΗΤΡΑΣ

ΝΟΣΗΜΑΤΑ ΣΥΜΠΤΩΜΑΤΑ ΤΡΟΠΟΙ ΜΕΤΑΔΟΣΗΣ ΔΙΑΓΝΩΣΗ/ΘΕΡΑΠΕΙΑ ΧΛΑΜΥΔΙΑ Αιτία : βακτήρια Πρόληψη : Η χρήση προφυλακτικού Μειώνει τον κίνδυνο μετάδοσης

Λοιμώξεις Αναπνευστικού

Όνομα: Νίκος Γ. Τάξη-Τμήμα: Ά-1. Κάπνισμα

Θα πρέπει να μιλήσετε με το γιατρό σας και να τον ρωτήσετε εάν θα πρέπει να εξεταστείτε για Χρόνια Αποφρακτική Πνευμονοπάθεια

Εμβόλιο Τετάνου-Διφθερίτιδας-Κοκκύτη (Td/Tdap)

«τι συμβαίνει στην εφηβεία;»

Συστηματικός ερυθηματώδης λύκος: το πρότυπο των αυτόάνοσων ρευματικών νοσημάτων

Εμβόλιο Ιλαράς-Ερυθράς-Παρωτίτιδας (MMR)

ΠΑΡΑΚΑΛΟΥΜΕ ΝΑ ΙΑΒΑΣΕΤΕ ΠΡΟΣΕΚΤΙΚΑ ΑΥΤΟ ΤΟ ΕΝΗΜΕΡΩΤΙΚΟ ΦΥΛΛΑ ΙΟ!

Οικογενησ Μεσογειακοσ Πυρετοσ

«τι συμβαίνει στην εφηβεία;»

ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΕΓΧΟΥ ΚΑΙ ΠΡΟΛΗΨΗΣ ΝΟΣΗΜΑΤΩΝ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΥΓΕΙΑΣ ΚΑΙ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ΑΛΛΗΛΕΓΓΥΗΣ ΗΠΑΤΙΤΙΔΑ Α: ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ & ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΓΙΑ ΤΟ ΚΟΙΝΟ

15 συχνότερες ερωτήσεις για την γρίπη

Εμβόλιο Ανεμευλογιάς

Συνδρομο Περιοδικου Πυρετου Με Τραχηλικη Λεμφαδενιτιδα, Φαρυγγοαμυγδαλιτιδα Και Αφθωδη Στοματιτιδα (PFAPA)

14 ερωτήσεις - απαντήσεις για το νέο εμβόλιο

ΠΕΙΡΑΜΑΤΙΚΟ ΣΧΟΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟΥ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ ZAΡΦΤΖΙΑΝ ΜΑΡΙΛΕΝΑ ΒΙΟΛΟΓΙΑ ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΙΔΕΙΑΣ Γ ΛΥΚΕΙΟΥ

Νεανική Δερματομυοσίτιδα

Εμβόλιο Ανεμευλογιάς

Ο Διαβήτης στα παιδιά και στους εφήβους

Ρευματολογία. Ψωριασική Αρθρίτιδα. Στέφανος Πατεράκης Φυσικοθεραπευτής, καθηγητής φυσ/πείας

ΔΕΛΤΙΟ ΤΥΠΟΥ Η ΝΕΑ ΓΡΙΠΗ ΤΩΝ ΧΟΙΡΩΝ

ΜΥΘΟΙ ΚΑΙ ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ ΓΙΑ ΤΟΝ ΚΑΡΚΙΝΟ ΤΟΥ ΠΝΕΥΜΟΝΑ

Σήμερα η παγκόσμια ημέρα κατά του καρκίνου: Στατιστικά-πρόληψη

«τι συμβαίνει στην εφηβεία;»

Παθητικό κάπνισμα Θεοτοκά Σοφία Α1 6/5/2014

Η αντίσταση των μικροβίων στα αντιβιοτικά αυξάνει συνεχώς - Ο Δρόμος για την Θεραπεία Τετάρτη, 16 Νοέμβριος :45

Εάν απαντήσατε "ναι" σε 3 ή περισσότερες ερωτήσεις, συμβουλευτείτε το έντυπο αυτό, το οποίο περιέχει πληροφορίες που μπορούν να σας βοηθήσουν.

«τι συμβαίνει στην εφηβεία;»

Η επιδημία ιλαράς στην Ευρώπη και την Ελλάδα. Μάγδα Γαβανά Αν. Αντιπρόεδρος ΚΕΕΛΠΝΟ Μεταδιδακτορική Επιστημονική Συνεργάτης Ιατρικής ΑΠΘ

ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΕΓΧΟΥ ΚΑΙ ΠΡΟΛΗΨΗΣ ΝΟΣΗΜΑΤΩΝ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΥΓΕΙΑΣ ΚΑΙ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ΑΛΛΗΛΕΓΓΥΗΣ ΦΥΜΑΤΙΩΣΗ: ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ & ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΓΙΑ ΤΟ ΚΟΙΝΟ

DEPAKINE/DEPAKINE CHRONO/DEPAKINE CHRONOSPHERE (ΒΑΛΠΡΟΪΚΟ)

Μήπως έχω Σκληρόδερµα;

ΜYΘΟΙ ΚΑΙ ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ ΓΙΑ ΤΟΝ ΚΑΡΚΙΝΟ ΤΟΥ ΠΝΕΥΜΟΝΑ


ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΕΓΧΟΥ ΚΑΙ ΠΡΟΛΗΨΗΣ ΝΟΣΗΜΑΤΩΝ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΥΓΕΙΑΣ ΚΑΙ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ΑΛΛΗΛΕΓΓΥΗΣ ΙΟΓΕΝΗΣ ΓΑΣΤΡΕΝΤΕΡΙΤΙΔΑ: ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ & ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΓΙΑ ΤΟ ΚΟΙΝΟ

ΚΑΡΚΙΝΟΣ ΠΝΕΥΜΟΝΑ. Κινδυνεύει κάποιο από τα αγαπημένα σας πρόσωπα;

«τι συμβαίνει στην εφηβεία;»

Μήπως έχω λέμφωμα; Πώς θα το καταλάβω;

ΑΣΚΗΣΕΙΣ ΠΡΟΣ ΛΥΣΗ ΚΕΦ. 1ο

ΜΑΘΗΜΑ 1 Ο. Η μέρα αυτή λοιπόν σκοπό έχει να μας κάνει να πούμε όχι στο κάπνισμα. Μπορείτε να μου πείτε γιατί;

DRUGOMANIA ΝΑΡΚΩΤΙΚΑ

Η ζωη µου. µε την ψωριαση. Eνημερωτικό φυλλάδιο για τη νόσο της ψωρίασης

ΕΜΒΟΛΙΑΣΜΟΙ ΣΤΟΥΣ ΔΙΑΒΗΤΙΚΟΥΣ

ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΟΔΟΝΤΙΑΤΡΙΚΟΣ ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΠΙΕΡΙΑΣ. 25 ης ΜΑΡΤΊΟΥ ΚΑΤΕΡΙΝΗ ΤΗΛ.: FAX: 23510/

Σχετιζομενος Με Το NLRP-12 Υποτροπιαζων Πυρετος

Οι λοιμώξεις του αναπνευστικού συστήματος διακρίνονται σύμφωνα με την ανατομία του, σε 3 μεγάλες κατηγορίες:

Γράφει: Ελένη Αναστασίου, Υπεύθυνη Διαβητολογικού Κέντρου Κύησης του Α' Ενδοκρινολογικού Τμήματος» του Νοσοκομείου «Αλεξάνδρα»

Εγκύκλιο εξέδωσε το υπουργείο Υγείας, με οδηγίες για την αντιμετώπιση της εποχικής γρίπης.

ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΖΟΝΤΑΣ ΤΗ ΓΟΝΟΡΡΟΙΑ

Αποτελέσματα έρευνας αγοράς σε Γιατρούς, Φαρμακοποιούς & Κοινό σχετικά με την. Επικοινωνία. των ΦΕ. the value of experience

Μέρα Νταλαντύσε Αχµέτι Φλούτουρα

ΦΩΤΙΖΟΝΤΑΣ ΤΙΣ ΑΓΝΩΣΤΕΣ ΠΛΕΥΡΕΣ ΤΟΥ ΚΟΙΝΟΥ ΚΡΥΟΛΟΓΗΜΑΤΟΣ

4. ΟΙ ΑΣΘΕΝΕΙΕΣ ΚΑΙ ΟΙ ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ ΠΟΥ ΣΧΕΤΙΖΟΝΤΑΙ ΜΕ ΤΗΝ ΕΜΦΑΝΙΣΗ ΤΟΥΣ

«Ενημερωθείτε για την Υγεία σας, Ζήστε καλύτερα! Άνοια Νευροπαθητικός Πόνος λόγω Σακχαρώδη Διαβήτη Σεξουαλική Ζωή στην Τρίτη Ηλικία - Ακράτεια»

εξουαλικώς t μεταδιδόμενα

Το συχνότερο χρόνιο νόσημα της παιδικής ηλικίας.

Προβλήματα ομιλίας στην παιδική ηλικία

ΟΔΗΓΊΕΣ ΓΙΑ ΓΟΝΕΊΣ. Μάθετε για τον πυρετό και την αντιμετώπισή του

ΕΡΓΑΣΙΑ ΟΙΚΙΑΚΗΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑΣ

Κονδυλώματα (ΗPV) - Ερωτήσεις κι απαντήσεις

Τύποι ανοσίας. Ενεργητική ανοσία Εμβόλιο. Γιαννακοπούλου Αμαλία

Θέμα: Αποστολή ειδικών οδηγιών προς τους εκπαιδευτικούς

29 ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΥ: ΠΑΓΚΟΣΜΙΑ ΗΜΕΡΑ ΚΑΡΔΙΑΣ ΑΣΚΗΣΗ & ΚΑΡΔΙΑ

Γράφει: Νίκος Δ. Χαΐνης, Πνευμονολόγος

Γράφει: Θάνος Παπαθανασίου, Μαιευτήρας - Γυναικολόγος. Νεότερες απόψεις και θεραπείες

Διακοπή Καπνίσματος. Ευρωπαϊκές Κατευθυντήριες Οδηγίες για Ομάδες Υψηλού Κινδύνου (TOB.g) Βάσω Ευαγγελοπούλου, MD, PhD Πνευμονολόγος Εντατικολόγος

Αντιπνευμονιοκοκκικός εμβολιασμός

2 ο ΓΕΛ Βόλου

Ανεπαρκεια Του Ανταγωνιστη Του Υποδοχεα Τησ L-1 (DIRA )

Το γόνατο ως στόχος ρευματικών νοσημάτων

Εμβόλιο Ηπατίτιδας Β

Οστεοπόρωση. Διάγνωση, πρόληψη και θεραπεία. Δρ. Χρήστος Κ. Γιαννακόπουλος Ορθοπαιδικός Χειρουργός

Τί συμβαίνει στην εφηβεία;

Καρκίνος του Λάρυγγα

ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ ΤΩΝ ΠΑΘΟΓΟΝΩΝ ΜΙΚΡΟΟΡΓΑΝΙΣΜΩΝ ΜΕ ΕΜΒΟΛΙΑ ΚΑΙ ΟΡΟΥΣ

Παγκόσμιος Μήνας Νόσου Alzheimer 2017

Σακχαρώδης Διαβήτης. Ένας σύγχρονος ύπουλος εχθρός

Transcript:

Tεύχος 13 - Φεβρουάριος 2012 υγεία > ψυχολογία > διατροφή JAVIER GARAU Αναγκαίος ο εμβολιασμός και των ενηλίκων ΣΤΕΦΑΝΟΣ ΛΙΒΟΣ Χάνει αυτός που δεν ρισκάρει ποτέ ΥΓΕΙΑ Ακμή... ετών 30! ΒΑΜΠΙΡ Γιατί είναι της μόδας; ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΟ ΤΣΙΓΑΡΟ Φίλος ή εχθρός; www.lifepositive.gr ΔΙΑΝΕΜΕΤΑΙ ΔΩΡΕΑΝ ΜΕ ΤΟΝ ΤΥΠΟ ΤΗΣ ΚΥΡΙΑΚΗΣ

υγεία www.lifepositive.gr Tεύχος 13 - Φεβρουάριος 2012 υγεία > ψυχολογία > διατροφή 30 Περιεχόμενα 26 60 40 8 12 14 18 24 26 30 38 40 life positive > life positive > life positive > life positive ΕΙΔΗΣΕΙΣ > Μικρές και ενδιαφέρουσες 10+1 ΑΠΟΡΙΕΣ > για τη λογοθεραπεία JAVIER GARAU > Τα εμβόλια δεν είναι μόνο για τα παιδιά ΥΓΕΙΑ > Οι παιδικές ασθένειες πάνε... σχολείο! ΕΜΒΟΛΙΟ HPV > Όπλο στα χέρια των γυναικών ΡΕΥΜΑΤΙΚΑ ΝΟΣΗΜΑΤΑ > «Κλειδί» η έγκαιρη διάγνωση ΑΦΙΕΡΩΜΑ > Ηλεκτρονικό τσιγάρο: Φίλος ή εχθρός; ΥΠΟΒΟΗΘΟΥΜΕΝΗ ΑΝΑΠΑΡΑΓΩΓΗ > Εξωσωματική χωρίς φάρμακα! ΥΓΕΙΑ > Ακμή... ετών 30!

υγεία 48 44 48 52 56 62 64 68 70 72 life positive > life positive > life positive > life positive > life ΒΑΜΠΙΡΟΜΑΝΙΑ > Γιατί κάνουν επιτυχία οι...βρικόλακες; ΨΥΧΟΛΟΓΙΑ > Διαταραχή Ελλειμματικής Προσοχής: Αναγνωρίστε τα σημάδια ΣΤΕΦΑΝΟΣ ΛΙΒΟΣ > «Χάνει αυτός που δεν ρισκάρει ποτέ» ΔΙΑΤΡΟΦΗ > Τα μυστικά του ασβεστίου > Τι να τρώω πριν και μετά το γυμναστήριο; ΓΕΥΣΗ > Λ. Αγάλλου: Έχουμε την πλουσιότερη κουζίνα του κόσμου ΑΠΟΔΡΑΣΗ > Ναύπλιο: Έρωτας με φόντο το Μπούρτζι ΘΕΑΜΑΤΑ > Θεατρικές παραστάσεις και μουσικές αποδράσεις ΡΕΠΟΡΤΑΖ ΑΓΟΡΑΣ ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΑ ΝΕΑ 44 www.lifepositive.gr >Life>Positive< ΙΔΙΟΚΤΗΣΙΑ-ΕΚΔΟΣΗ > Μ. ΠΙΤΣΙΛΙΔΗΣ Α.Ε. Αγ. Νικολάου 102, 16674 Γλυφάδα Τηλ: 210 8947002, Fax: 210 8941551 e-mail: info@lifepositive.gr www.pitsilidis.gr ΕΚΔΟΤΗΣ > Μιχάλης Πιτσιλίδης ΣΥΜΒΟΥΛΟΣ ΕΚΔΟΣΗΣ > Νινέττα Βατικιώτη ΔΙΕΥΘΥΝΤΗΣ ΣΥΝΤΑΞΗΣ > Θεόδουλος Παπαβασιλείου ΑΡΧΙΣΥΝΤΑΞΙΑ > Νεκταρία Καρακώστα ΕΜΠΟΡΙΚΗ ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ > Ειρήνη Πιτσιλίδη ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟΣ ΔΙΕΥΘΥΝΤΗΣ > Γιώργος Παναγόπουλος ART DIRECTOR > Μάτα Παρασύρη ΔΗΜΟΣΙOΓΡΑΦΙΚΗ ΟΜΑΔΑ > Ραζμίκ Αγαμπατιάν > Νάντια Γιαννούλη > Ζέφη Κληρονόμου > Βιβέττα Λαϊνιώτη > Ρίτα Προδρόμου > Iωάννα Pάπτη ΕΙΔIΚΟΙ ΣΥΝΕΡΓΑΤΕΣ > Ορέστης Γιωτάκος, ψυχίατρος > Γρηγόρης Λάσκαρης, φαρμακοποιός > Θεόδωρος Ροκκάς, γαστρεντερολόγος > Στέλιος Σπαντιδέας, διατροφολόγος > Κώστας Σπίγγος, νευρολόγος Το επόμενο τεύχος του > Life > Positive < θα κυκλοφορήσει την Κυριακή 18 Mαρτίου ΔΙΑΦΗΜΙΣΗ > Βασιλική Κούτσικου ΥΠΟΔΟΧΗ ΔΙΑΦΗΜΙΣΗΣ > Σοφία Κολοβού ΛΟΓΙΣΤΗΡΙΟ > Σταμάτης Κωνσταντάτος ΓΡΑΜΜΑΤΕΙΑ > Όλγα Κοσσυβάκη ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΕΣ > istockphoto > shutterstock images ΕΚΤΥΠΩΣΗ -ΒΙΒΛΙΟΔΕΣΙΑ: > ΕΚΤΥΠΩΣΕΙΣ IRIS A.E.Β.Ε. Το >Life>Positive< είναι μηνιαίο περιοδικό και διανέμεται δωρεάν, την τρίτη Κυριακή κάθε μήνα, με τον «Τύπο της Κυριακής»

H Bristol-Myers Squibb είναι µια παγκόσµια H Bristol-Myers βιοφαρµακευτική Squibb είναι εταιρεία µε αποστολή µια παγκόσµια της να βιοφαρµακευτική ανακαλύπτει, να αναπτύσσει εταιρεία µε αποστολή και να παρέχει της να ανακαλύπτει, καινοτόµα φάρµακα να αναπτύσσει που και συµβάλλουν να παρέχει στην καινοτόµα αποτελεσµατική φάρµακα που αντιµετώπιση συµβάλλουν σοβαρών στην αποτελεσµατική ασθενειών. αντιµετώπιση σοβαρών ασθενειών. Together we can prevail. Together we can prevail. Together we can prevail. www.bms-greece.gr Together we can prevail. Bristol-Myers Squibb A.E. Αττικής 49-53 & Προποντίδος 2, Τ.Κ. 152 35 Βριλήσσια, Αττική ΤΘ 63883 - Bριλήσσια, Τ.Κ. 152 03, Αττική Τηλ.: 210 6074 300 & 210 6074 400, Φαξ: 210 6074 333, ΑΡ.Μ.Α.Ε. 62772/01ΑΤ/Β/07/148 www.bms-greece.gr

> editοrial του Γρηγόρη Λάσκαρη Δεν καπνίζω, ατμίζω! 6 «Τσιγάρο ή υγεία;», ρωτάει το χαριτωμένο ανθρωπάκι σε ένα από τα πιο πετυχημένα σποτ της αντικαπνιστικής εκστρατείας. Υγεία, είναι η απάντηση, χωρίς δεύτερη σκέψη. Οι σκέψεις αρχίζουν, όταν γίνεται αντιληπτό ότι όσοι ξιφουλκούν εναντίον του τσιγάρου δεν το κάνουν στο όνομα της υγείας, αλλά στο όνομα της απαγόρευσης για την απαγόρευση. Πώς αλλιώς μπορεί να εξηγηθεί η πρόθυμη υποστήριξη διάφορων επιφανών ντόπιων επιστημόνων στην απαγόρευση του ηλεκτρονικού τσιγάρου; Είναι είτε προϊόν άγνοιας, είτε πουριτανισμού. Για το δεύτερο δε μπορούμε να κάνουμε τίποτα, για το πρώτο όμως θα προσπαθήσουμε, αν και συχνά η αρρωστημένη ηδονή που αντλεί κανείς από την επιβολή απαγορεύσεων θολώνει τις κριτικές ικανότητες, οπότε κάθε λογική εξήγηση αποβαίνει μάταια. Αυτό που προκαλεί καρκίνο στο τσιγάρο δεν είναι η νικοτίνη, αλλά η πίσσα που παράγεται όταν καίγεται το τσιγάρο. Η πίσσα είναι το προϊόν καύσης της ύλης των αποξηραμένων φύλλων του φυτού Nicotiana tabacum (στο εξής θα αναφέρεται ως «ταμπάκο» για να μη συγχέεται με τον «καπνό» που είναι το προϊόν καύσης του «ταμπάκου»). Αν αντί για ταμπάκο καπνίζαμε αποξηραμένο χαμομήλι -το οποίο δεν περιέχει νικοτίνη- πάλι θα παθαίναμε καρκίνο του πνεύμονα και έμφραγμα, επειδή πάλι θα εισπνέαμε το προϊόν καύσης μίας οργανικής ύλης. Το ηλεκτρονικό τσιγάρο μπορεί να είναι απομίμηση του καπνίσματος του ταμπάκου, όμως ο καπνός που παράγεται δεν προέρχεται από καύση οργανικής ύλης, αλλά από ατμοποίηση ενός διαλύματος νικοτίνης. Τεχνικά ο καπνός του ηλεκτρονικού τσιγάρου δεν είναι καπνός (φούμο) αλλά υδρατμός (νεράκι). Μία πρόσφατη ανασκόπηση από τη Σχολή Δημόσιας Υγείας του Πανεπιστημίου της Βοστόνης, κατέληξε ότι οι ουσίες που παράγονται στο ηλεκτρονικό τσιγάρο κατά την ατμοποίηση της νικοτίνης είναι απειροελάχιστες σε σχέση με το κανονικό τσιγάρο, τόσο ποσοτικά όσο και ποιοτικά. Αυτό φυσικά δε σημαίνει ότι το ηλεκτρονικό τσιγάρο είναι ασφαλές. Σίγουρα όμως είναι εξαιρετικά ασφαλέστερο από το κανονικό τσιγάρο και μάλλον εξίσου ασφαλές με άλλα υποκατάστατα. Χαρακτηριστικά αναφέρεται ότι οι νιτροζαμίνες που παράγονται από το ηλεκτρονικό τσιγάρο είναι όσες παράγονται και στα -πολυδιαφημιζόμενα- αυτοκόλλητα νικοτίνης και 1.400 φορές λιγότερες από ό,τι στο κανονικό τσιγάρο. Εννοείται ότι από το ηλεκτρονικό τσιγάρο απουσιάζουν εντελώς οι καρκινογόνοι πολυκυκλικοί υδρογονάνθρακες, γεγονός που μας φέρνει αντιμέτωπους με το αμείλικτο ερώτημα: ποιος είναι ο σκοπός της αντικαπνιστικής εκστρατείας; Μία και μόνο μία απάντηση υπάρχει: η μείωση της νοσηρότητας και θνησιμότητας που προκύπτει από το κάπνισμα του ταμπάκου. Υπάρχουν δύο αντικαπνιστικές σχολές: αυτή των πραγματιστών, που θεωρεί ότι η ορθή αντιμετώπιση είναι η μείωση της επικινδυνότητας του καπνίσματος και αυτή των φανατικών, με σλόγκαν «κόφτο ή πέθανε». Οι φανατικοί δε χάρηκαν ιδιαίτερα με την έλευση του ηλεκτρονικού τσιγάρου, επειδή αυτό εκθέτει τα πραγματικά τους κίνητρα, που δεν είναι άλλα από την εκρίζωση κάθε ηδονικής συνήθειας. Επίσης, εκλείπει και η αγαπημένη τους φιλάνθρωπη δικαιολογία, το παθητικό κάπνισμα. Το ηλεκτρονικό τσιγάρο εκπέμπει άοσμο ατμό χωρίς καρκινογόνες ουσίες, οπότε δεν μπορεί να βλάψει τον διπλανό. Αν επικρατήσουν οι φανατικοί, το μόνο που θα επιτύχουν θα είναι να ξανα-παραδώσουν τους τέως καπνιστές στα χέρια της καπνοβιομηχανίας. Εκτός και αν αυτό επιθυμούν κάποιοι <

ΤΟ ΠΑΡΟΝ ΠΡΟΟΡΙΖΕΤΑΙ ΓΙΑ ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΗ ΕΝΗΜΕΡΩΣΗ ΙΑΤΡΩΝ & ΦΑΡΜΑΚΟΠΟΙΩΝ To προϊόν δεν αποτελεί υποκατάστατο μίας ισορροπημένης διατροφής Αριθ. Πρωτ. Γνωστοποίησης ΕΟΦ : 63196 /0 9.09.2011 BETA GLUCANS IMMUNE COMPLEX Ολοκληρωμένη προστασία του ανοσοποιητικού συστήματος μία εταιρία της Περιέχει 1,3 Βήτα Γλυκάνες, οι οποίες τονώνουν τη λειτουργία του ανοσοποιητικού συστήματος και μπορούν να βοηθήσουν ενάντια σε λοιμώξεις του άνω αναπνευστικού Επιπλέον περιλαμβάνει βιταμίνη Ester C, ψευδάργυρο, χαλκό, σελήνιο, βιταμίνη D3 και σύμπλεγμα μούρων Elderberry, Blueberry και Acai με αντιοξειδωτική δράση, καθιστώντας το Beta Glucans Immune Complex της Solgar τη σίγουρη λύση απέναντι στις καθημερινές προκλήσεις του μοντέρνου τρόπου ζωής. ÁÈÇÍÁ: Τ. 210 95 79 707 F. 210 95 72 169 e-mail: info@iso-plus.gr www.iso-plus.gr ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ: Τ. 2310 028 668 F. 2310 028 668 εσωτ. 2301

> υγεία Μικρά & ενδιαφέροντα 8 > Τρελό; Έρχεται φόρος στις... «ανθυγιεινές» τροφές! Η επιβολή υψηλότερης φορολογίας σε τρόφιμα που θεωρούνται «ανθυγιεινά», καθώς διαθέτουν μεγάλη περιεκτικότητα σε λίπος, αλάτι και ζάχαρη, υπήρξε το βασικό θέμα συζήτησης, στο πλαίσιο πρόσφατης συνεδρίασης της Επιστημονικής Επιτροπής Διατροφικής Πολιτικής. Συγκεκριμένα, στη συνεδρίαση που πραγματοποιήθηκε υπό τον ειδικό γραμματέα κ. Κώστα Παταβούκα και την καθηγήτρια κυρία Αθηνά Λινού, η επιβολή υψηλότερης φορολογίας στα «ανθυγιεινά» τρόφιμα απ ό,τι στα φρούτα και τα λαχανικά, θεωρείται βασικό εργαλείο για την υιοθέτηση μιας πιο σωστής διατροφής. Στο πλαίσιο επεξεργασίας ειδικού πορίσματος που πραγματοποιεί η Επιστημονική Επιτροπή Διατροφικής Πολιτικής, για λογαριασμό του Υπουργείου Υγείας, συζητήθηκε και η ανάγκη επιβολής αυστηρού ελέγχου, όσον αφορά στις τηλεοπτικές διαφημίσεις που προβάλλουν τρόφιμα κατά τη διάρκεια των παιδικών προγραμμάτων. Oι διαδικασίες σύνταξης του πορίσματος θα ολοκληρωθούν στα τέλη Μαρτίου, οπότε και θα παραδοθεί στην πολιτική ηγεσία του Υπουργείου Υγείας. Το πόρισμα θα προτείνει, μεταξύ άλλων, ένα καθημερινό διαιτολόγιο χαμηλού κόστους για τις ελληνικές οικογένειες, που θα αποτελείται από ντόπια προϊόντα. Επίσης, πρόταση για τη διαμόρφωση ενός εθνικού διαιτολογίου για τα δημόσια νοσοκομεία όλης της χώρας, με στόχο την προστασία της υγείας των νοσηλευομένων και τον έλεγχο των δαπανών για την Υγεία. > Πόνος στα αυτιά; Μασήστε τσίχλα! Οι ωτίτιδες προσβάλλουν συχνά τα παιδιά, προκαλώντας πολλές φορές αφόρητο πόνο. Πρόσφατο δημοσίευμα της «New York Times» αναφέρει πως η μάσηση τσίχλας με ξυλιτόλη, μπορεί να λειτουργήσει καταπραϋντικά στον πόνο. Οι τσίχλες με ξυλιτόλη προωθούνται για την πρόληψη της τερηδόνας, οι επιστήμονες όμως παρατήρησαν πως η ουσία αυτή ενδέχεται να αναστέλλει και την ανάπτυξη των βακτηρίων που ευθύνονται για πολλά κρούσματα ωτίτιδας. Η παρατήρηση αυτή οδήγησε στην πραγματοποίηση μελέτης που σαν στόχο είχε να εξακριβώσει αν, πράγματι, παιδιά που μασούν συστηματικά τσίχλες, εμφανίζουν λιγότερα επεισόδια ωτίτιδας. Έρευνα που πραγματοποιήθηκε με τη συμμετοχή 3100 παιδιών, έδειξε ότι τα παιδιά που μασούν τσίχλες με ξυλιτόλη διατρέχουν 25% μικρότερο κίνδυνο να εκδηλώσουν οξεία ωτίτιδα. Ωστόσο, επειδή τα παιδιά σε αυτές τις μελέτες μασούσαν τσίχλα πέντε φορές την ημέρα κατά μέσο όρο, δεν είναι βέβαιο ότι οι μικρότερες δόσεις είναι εξίσου αποτελεσματικές. Επιπλέον, επειδή η ξυλιτόλη μπορεί να προκαλέσει στομαχικά ενοχλήματα οι ερευνητές λένε πως απαιτούνται περαιτέρω μελέτες, προτού γίνουν επίσημες συστάσεις προς το κοινό.

> υγεία μικρά & ενδιαφέροντα > Ο Τζον Λένον καταπολεμά το άγχος! Θέλετε να ηρεμήσετε και να διώξετε το άγχος της ημέρας; Βάλτε στο cd player το Imagine του Τζον Λένον και... αντίο στρες! Αμερικανοί ψυχολόγοι δημιούργησαν μια λίστα με τα δέκα τραγούδια που μας ηρεμούν, μας χαλαρώνουν και βελτιώνουν την ψυχολογία μας. Σύμφωνα με τους ψυχολόγους Γκαλίνα Μίντλιν, Ντον Ντιρουσό και Τζόζεφ Καρντίλο, υπάρχει ένα τραγούδι για κάθε διάθεση. Η μελέτη τους, με τίτλο «10 τρόποι με τους οποίους η αγαπημένη σας μουσική μπορεί να φέρει επανάσταση στην υγεία σας, τη μνήμη, την οργάνωση, την προσοχή, και πολλά άλλα» μοιάζει με εγχειρίδιο αντιμετώπισης του στρες. Χαρακτηριστική η δήλωση του διάσημου τραγουδιστή Στινγκ, που ήταν από τους πρώτους που διάβασε το εγχειρίδιο: «Tο μυαλό σας είναι ένα ισχυρό εργαλείο, και αυτό το εγχειρίδιο θα σας βοηθήσει να αναδιαμορφώσετε θετικά τους ρυθμούς της ζωής σας». Φυσικά, το γνωστό κομμάτι το οποίο ο Στινγκ τραγούδησε με τους Police, «Every breath you take», δεν θα μπορούσε να λείπει από τη λίστα. Ένα ακόμη τραγούδι που λειτουργεί χαλαρωτικά είναι «New York New York» του Φρανκ Σινάτρα, καθώς και το «Here comes the sun» των Beatles. Ακόμη και οι Rolling Stones μπορούν να καταπραΰνουν το νευρικό μας σύστημα, με το «Brown Sugar». Φυσικά υπάρχουν και τραγούδια που σαν στόχο έχουν να μας ξεσηκώσουν θετικά και να τονώσουν την ενέργειά μας. Μερικά από αυτά είναι το «Pride (In the name of love)» των U2 και το «Don t phunk with my heart» των Black Eyed Peas. Ακολουθούν τα τραγούδια «Back on the chain gang» των Pretenders και «The power of love» των Huey Lewis and the News. 10 > «Βουρτσίστε» κατά της... πνευμονίας! Όχι, δεν είναι αστείο. Καλά διαβάσατε. Πρόσφατη έρευνα έδειξε πως το συχνό βούρτσισμα των δοντιών, δεν εξασφαλίζει μόνο λαμπερό χαμόγελο, αλλά μας προστατεύει και από την πνευμονία. Πιο συγκεκριμένα, ερευνητές της Ιατρικής Σχολής του Πανεπιστημίου Γέιλ, ανακάλυψαν μια σύνδεση μεταξύ των βακτηρίων που βρίσκονται στο στόμα μας και της πνευμονίας. Είναι γεγονός, πως η πνευμονία μπορεί να αποτελέσει για πολλούς ανθρώπους και κυρίως τους ηλικιωμένους, μια σοβαρή κατάσταση απειλητική για την ίδια τους τη ζωή. Ο επικεφαλής της έρευνας, Δρ Σαμίτ Τζόσι ανέφερε πρόσφατα, στο συνέδριο της Αμερικανικής Εταιρείας Μεταδοτικών Νόσων στην Βοστόνη, ότι οι αλλαγές στα βακτήρια του στόματος προηγούνται της ανάπτυξης της πνευμονίας. Αν και απαιτούνται πολλές μελέτες για να προσδιοριστεί επακριβώς η σχέση μεταξύ της στοματικής υγιεινής και πνευμονίας, δεν είναι η πρώτη φορά που η υγεία του στόματος συνδέεται με προβλήματα στο αναπνευστικό σύστημα- και όχι μόνο. Ενδεικτικό είναι πως, σε παλιότερες μελέτες, παρατηρήθηκαν υψηλότερα επίπεδα θνησιμότητας από πνευμονία σε άτομα που αντιμετώπιζαν προβλήματα στα ούλα. Ο επικεφαλής του Βρετανικού Ιδρύματος για την Υγεία των δοντιών, Δρ Νάιτζελ Κάρτερ τόνισε πως κατά τους χειμερινούς μήνες, οι άνθρωποι είμαστε πιο ευάλωτοι σε κρυολογήματα, γι αυτό και η πρόληψη είναι σημαντική. Έδωσε λοιπόν μια σειρά από συμβουλές, για γερά δόντια και δυνατούς πνεύμονες. Βούρτσισμα των δοντιών επί δύο λεπτά τη φορά, δύο φορές την ημέρα Χρήση οδοντόκρεμας με φθόριο Καθαρισμό των δοντιών μέσα στην ημέρα, με οδοντικό νήμα ή μεσοδόντια βουρτσάκια Μείωση της κατανάλωσης τροφών και ποτών που περιέχουν ζάχαρη Προληπτικό έλεγχο στον οδοντίατρο κάθε εξάμηνο. Τέλος, αν κάποιος παρατηρήσει ότι τα ούλα του ματώνουν ή νιώθει τα δόντια του να μετακινούνται ή έχει δυσάρεστη αναπνοή, θα πρέπει να επισκεφτεί άμεσα έναν οδοντίατρο. ΦEBPOYAPIOΣ 2012 # 13

> υγεία 12 10+1 Aπορίες για τη λογοθεραπεία Όταν οι όροι «μαθησιακές δυσκολίες» και «δυσλεξία» ήταν άγνωστοι, τα παιδιά που αντιμετώπιζαν αυτά τα προβλήματα ήταν «ανυπάκουα» κατά τους γονείς και οι «κακοί μαθητές» για τους δασκάλους. Σήμερα, η επιστήμη βοηθά αυτά τα παιδιά έγκαιρα και αποτελεσματικά. Mε αφορμή την Ευρωπαϊκή ημέρα λογοθεραπείας, στις 6 Μαρτίου, η ψυχοπαιδαγωγός Κυριακή Πουλάκη και η λογοθεραπεύτρια Σταυρούλα Φαρμάκη λύνουν τις απορίες μας για τη δυσλεξία και τη λογοθεραπεία. σφωνίες), εξελικτικές γλωσσικές διαταραχές, προβλήματα ακοής (βαρηκοΐα/ κώφωση), νευρολογικές διαταραχές, ψυχιατρικές διαταραχές, κρανιοεγκεφαλικές κακώσεις, εγκεφαλικά επεισόδια, διαταραχές μάσησης και κατάποσης, εκπαίδευση φωνής σε επαγγελματίες φωνωδούς, εκφυλιστικές ασθένειες (Αλτσχάϊμερ, άνοια). Το χαμηλό κοινωνικομορφωτικό επίπεδο της οικογένειας, ο μεγάλος αριθμός παιδιών, οι δυσμενείς οικονομικές συνθήκες, η έλλειψη κινήτρων, ενδιαφέροντος και ευκαιριών για διάβασμα ασκούν επίσης ανασταλτική 1Πού οφείλονται συνήθως οι διαταραχές του λόγου; Οι πιο συχνές παθήσεις και αίτια που προκαλούν διαταραχές με τις οποίες ασχολείται ο λογοθεραπευτής είναι: ανατομικές ανωμαλίες των οργάνων φώνησης και ομιλίας, νοητική στέρηση, διαταραχές ροής του λόγου (τραυλισμός, ταχυλαλία), διαταραχές γραπτού λόγου (μαθησιακές δυσκολίες/δυσλεξία), εξελικτικές φωνολογικές διαταραχές, σύνδρομα (Down, Rett), διάχυτες αναπτυξιακές διαταραχές (αυτισμός, Asperger), διαταραχές φωνής (αφωνία, δυεπίδραση στην εξέλιξη του γλωσσικού οργάνου. 2Σε ποια ηλικία εμφανίζονται συνήθως; Οι περισσότερες γλωσσικές διαταραχές εντοπίζονται κατά την προσχολική ηλικία και ιδιαίτερα κατά την είσοδο του παιδιού στο σχολείο. Το 3-5% των παιδιών που φοιτούν στο σχολείο παρουσιάζουν διαταραχές του λόγου και χρειάζονται ειδική θεραπευτική αγωγή. Περισσότερο ενδημούν στα κατώτερα κοινωνικά στρώματα και εκδηλώνονται πιο συχνά στα αγόρια. 3Πώς πρέπει να αντιδράσει ο γονιός; Οι γονείς μπορούν να ενισχύσουν το παιδί με ερεθίσματα (ήχους, λέξεις, εικόνες), για να του δώσουν ώθηση να αναπτυχθεί. Εάν όμως, παρά την βοήθεια που του παρέχουν, οι δυσκολίες εμμένουν, θα πρέπει να πραγματοποιηθεί αξιολόγηση-διάγνωση από ειδικό και έναρξη θεραπευτικού προγράμματος. Πότε πρέπει ο γονιός να 4 απευθυνθεί σε ειδικό; Όταν: σε ηλικία 2 ετών το λεξιλόγιο του παιδιού περιλαμβάνει ελάχιστες λέξεις εκτός από μαμά και μπαμπά. Η ομιλία του είναι ακατάληπτη και δεν συνδυάζει λέξεις φτιάχνοντας σύντομες φράσεις. σε ηλικία 3 ετών η ομιλία του παραμένει δυσκατάληπτη και δεν χρησιμοποιεί άρθρα ή επίθετα. Δεν χρησιμοποιεί πληθυντικό αριθμό ή παρουσιάζει προβλήματα στη σύνταξη του λόγου. σε ηλικία 4 χρονών δυσκολεύεται να διηγηθεί απλά γεγονότα. Παρουσιάζει δυσκολίες άρθρωσης των φωνημάτων. Δεν έχει

εμπλουτίσει το λεξιλόγιό του. Δεν χρησιμοποιεί συνδετικές λέξεις και δυσκολεύεται στη σύνταξη των προτάσεων. στα 5, το παιδί εξακολουθεί να παρουσιάζει δυσκολίες άρθρωσης και το φωνολογικό του σύστημα είναι κατώτερο της ηλικίας του, το λεξιλόγιό του περιορισμένο, δυσκολεύεται σε δραστηριότητες που έχουν σχέση με τον χώρο και τον χρόνο και η σύνταξη της ομιλίας του δεν συνάδει με την ηλικία του. Είναι σημαντικό, το παιδί μέχρι τα 6 του χρόνια να έχει ολοκληρωμένο φωνολογικό σύστημα και να έχει κατακτήσει όλες τις προμαθησιακές λειτουργίες για την ομαλή μετάβαση από το νηπιαγωγείο στο δημοτικό. Τι λάθος κάνουν συνήθως οι γονείς; 5 Αρκετά συχνά οι γονείς, αν και ενώ έχουν εντοπίσει δυσκολίες στα παιδιά τους, τις προσπερνούν περιμένοντας την αποκατάσταση να έρθει από μόνη της. Με αυτόν τον τρόπο, το παιδί μένει πίσω, οι δυσκολίες γίνονται πιο έντονες, χάνεται πολύτιμος χρόνος από την εξέλιξη του παιδιού και πιθανόν τα θέματα που πρέπει να επιλυθούν αργότερα είναι περισσότερα. Τι επιπτώσεις μπορεί να 6 έχει στη ζωή του παιδιού ένα πρόβλημα όπως π.χ. η δυσλεξία, η ο τραυλισμός; Οι διαταραχές λόγου και ομιλίας δεν επηρεάζουν μόνο τη σχολική επίδοση του παιδιού. Μπορούν να του δημιουργήσουν και ψυχολογικά προβλήματα: Τα παιδιά μπορεί να παρουσιάζουν άγχος και κατάθλιψη και να έχουν εντονότερο το συναίσθημα της μοναξιάς και του θυμού. Εξαιτίας των δυσκολιών τους, της αναποτελεσματικής επικοινωνίας τους και της απόρριψης που συχνά βιώνουν, αποκτούν επίσης αρνητική εικόνα για τον εαυτό τους. Ποιοσ ειναι ο ρόλος του 7 λογοπαιδικου στη διαγνωση; Στα παιδιά προσχολικής ηλικίας τα συμπτώματα δεν είναι εμφανή, αλλά κάνουν δυναμικά την εμφάνισή τους με τη φοίτηση στο δημοτικό σχολείο. Ο ρόλος του λογοθεραπευτή έγκειται στην αξιολόγηση του παιδιού και στην κατάρτιση προγράμματος έγκαιρης αποκατάστασης της διαταραχής του λόγου, προκειμένου να το προετοιμάσει σωστά στις δραστηριότητες της γραφής και της ανάγνωσης στο δημοτικό. Κι αν το παιδί ήδη δυσκολεύεται; 8 Σε παιδιά σχολικής ηλικίας, που αντιμετωπίζουν ήδη δυσκολίες, γίνεται λεπτομερής μαθησιακός και νοομετρικός έλεγχος από τους αντίστοιχους ειδικούς θεραπευτές (ειδικό παιδαγωγό, ψυχολόγο), προτού καταρτιστεί το θεραπευτικό πλάνο. Τι ακριβώς κάνει ο λογοθεραπευτής; 9 Ο λογοθεραπευτής είναι ειδικός στην καλλιέργεια της φωνολογικής ενημερότητας που είναι σημαντική για την ανάπτυξη του γραπτού λόγου και του μηχανισμού της ανάγνωσης. Επιπλέον, εφαρμόζει εξειδικευμένα προγράμματα για την αντιμετώπιση των πολλαπλών ορθογραφικών λαθών και ασκήσεις εξάσκησης του μηχανισμού ανάγνωσης, για να περιοριστεί ο συλλαβισμός. Ο λογοθεραπευτής συνεργάζεται με τη διεπιστημονική ομάδα, αλλά και με τον δάσκαλο, ώστε ο τελευταίος να υπενθυμίζει στο παιδί να χρησιμοποιεί στην τάξη τις στρατηγικές που έχει μάθει και το παιδί να εξετάζεται προφορικά. H δυσλεξία μπορεί να 10 συνοδευεται κι απο αλλες δυσκολιες; Περίπου το 25% των παιδιών με δυσλεξία έχουν Διαταραχή Ελλειμματικής Προσοχής Υπερκινητικότητα (ΔΕΠΥ). Επίσης, τα παιδιά με δυσλεξία μπορεί να εμφανίσουν υψηλό επίπεδο άγχους, κατάθλιψης, θυμό, χαμηλή λειτουργικότητα και παραίτηση. Ο σύζυγός μου είναι δυσλεκτικός. Τι πι- 11 θανότητες έχει να είναι και το παιδί μου δυσλεκτικό; Σύγχρονες έρευνες ενισχύουν την υπόθεση ότι το οικογενειακό ιστορικό είναι ένας από τους πιο σημαντικούς παράγοντες κινδύνου για την εμφάνιση δυσλεξίας. Το 23% - 65% των παιδιών που είχαν γονέα με δυσλεξία εμφάνισαν αυτή τη διαταραχή. Άλλα δεδομένα δείχνουν ότι το 40% των αδελφών δυσλεξικών ατόμων εμφάνισαν κι αυτά δυσλεξία. < i Τέχνη του Λόγου, 17 ης Νοεμβρίου 66 & Τήνου 28, Χολαργός, τηλ.: 2106525049, email: info@texnilogou.gr 13

> συνέντευξη > της Νεκταρίας Καρακώστα φωτό: Μιχάλης Κωνσταντινίδης JAVIER GARAU Καθηγητής Ιατρικής Σχολής Πανεπιστημίου Βαρκελώνης Τα εμβόλια δεν είναι μόνο για τα παιδιά 14 Ο εμβολιασμός δεν πρέπει πλέον να περιορίζεται στα παιδιά, αλλά να γίνεται με την ίδια μαζικότητα και στους ενήλικες, σημειώνει ο Καθηγητής Javier Garau, Πρόεδρος της συμμαχίας SAATI (Supporting Active Ageing Through Immunisation) και πρώην Πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Ένωσης Κλινικής Μικροβιολογίας και Μολυσματικών Νόσων (European Society of Clinical Microbiology and Infectious Diseases /ESCMID). Ο κ. Garau βρέθηκε πριν από μερικές ημέρες στην Αθήνα, ως προσκεκλημένος ομιλητής σε συνέδριο της Ελληνικής Εταιρείας Λοιμώξεων. Μιλώντας στο Life Positive, χαρακτήρισε «δολοφόνο» των ενηλίκων τον πνευμονιόκοκκο και υποστήριξε με θέρμη την εμβολιαστική κάλυψη των ενηλίκων άνω των 50 ετών με το αντίστοιχο εμβόλιο. Η ευαισθητοποίηση κοινού και πολιτείας, σχετικά με τους κινδύνους από τις ασθένειες που μπορούν να προληφθούν με τον εμβολιασμό, ειδικά στις μεγαλύτερες ηλικίες, παραμένει ακόμη μικρή. Την ίδια ώρα, τα οφέλη της γενικής ανοσοποίησης των ενηλίκων, είναι σημαντικά, τόσο σε ανθρώπινες ζωές, όσο και σε έξοδα νοσηλείας. Αρκεί κανείς να αναλογιστεί ότι το ετήσιο κόστος της πνευμονίας ανέρχεται, σε πανευρωπαϊκό επίπεδο, στα 10 δις ευρώ. Μέχρι πρόσφατα, ο εμβολιασμός «αφορούσε» μόνο τα παιδιά, τους ηλικιωμένους και τις ομάδες υψηλού κινδύνου, όπως οι επαγγελματίες υγείας. Τι κάνει σήμερα αναγκαίο τον εμβολιασμό όλων των ηλικιακών ομάδων; Ολοένα και περισσότερα στοιχεία τα τελευταία χρόνια, δείχνουν ότι το ανοσοποιητικό σύστημα του ανθρώπου γερνάει, η δε παλιά αντίληψη περί εμβολιασμού μόνο στη διάρκεια της βρεφικής ηλικίας,

δεν επαρκεί. Στοιχεία των τελευταίων 25 ετών δείχνουν ότι ο εμβολιασμός (εγώ προτιμώ να τον αναφέρω ως «ενεργή ανοσοποίηση») θα πρέπει να συνεχίζεται καθ όλη τη διάρκεια της ζωής ενός ατόμου, για δύο λόγους: πρώτον, γιατί τα παλιά εμβόλια, τα οποία ήταν πάρα πολύ χρήσιμα, όπως τα εμβόλια της διφθερίτιδας και του τετάνου, δεν έχουν πια μακροπρόθεσμη διάρκεια. Απαιτείται επαναληπτική ανοσολογική ενίσχυση, κάθε 10-20 χρόνια. Τα καλά προγράμματα υγείας, αυτό το έχουν ήδη ενσωματώσει. Έχουμε επίσης μάθει, ότι κάποια άλλα εμβόλια, έχουν πάψει να είναι όσο αποτελεσματικά ήταν στο παρελθόν, όπως π.χ. το εμβόλιο για τον κοκίτη. Έτσι, ο επανεμβολιασμός σε συγκεκριμένους πληθυσμούς είναι πολύ σημαντικός. Αρκεί να δει κανείς τα οφέλη που έχουμε αποκομίσει σε βάθος δεκαετιών από τη μαζική χρήση εμβολίων, όπως το εμβόλιο της ιλαράς και της πολιομυελίτιδας, το εμβόλιο της ερυθράς και της παρωτίτιδας. Η ευλογιά, μια από πιο θανατηφόρες ιογενείς μεταδοτικές ασθένειες του παρελθόντος, με πάρα πολύ υψηλή μεταδοτικότητα, από την οποία ελάχιστοι άνθρωποι γλίτωναν, εξαλείφθηκε χάρη σε ένα επιτυχημένο εμβόλιο και στις συντονισμένες προσπάθειες του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας. Σήμερα ωστόσο, έχουμε πολύ αποτελεσματικά εμβόλια για αρρώστιες, που αν και είναι πολύ συνηθισμένες στους ενήλικες, δεν τους είχαμε δώσει τη δέουσα σημασία, είτε επειδή δεν είχαμε συνειδητοποιήσει το πόσο συχνές είναι, είτε επειδή δεν υπήρχε διαθέσιμο κάποιο καλό εμβόλιο για την αντιμετώπισή τους. Ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα τέτοιας ασθένειας, είναι η πνευμονιοκοκκική λοίμωξη. Άλλοτε θανατηφόρα μόνο στα παιδιά, η πνευμονιοκοκκική λοίμωξη πλήττει σήμερα σοβαρά και τους ενήλικες. Τι οδήγησε σε αυτήν την αλλαγή; Ο πνευμονιόκοκκος είναι ένα βακτηρίδιο που εισβάλλει στον οργανισμό από το ρινοφάρυγγα και μπορεί να προσβάλει το ανώτερο αναπνευστικό σύστημα, προκαλώντας οξεία μέση ωτίτιδα και παραρρινοκολπίτιδα, το κατώτερο αναπνευστικό σύστημα, προκαλώντας πνευμονία και βρογχίτιδα, ή να εισέλθει στην κυκλοφορία του αίματος και μέσω αυτής να προκαλέσει διεισδυτική νόσο όπως μηνιγγίτιδα και σηψαιμία. Η κατάσταση που σας περιγράφω, μέχρι σήμερα θεωρείτο τυπικό και σχεδόν αποκλειστικό φαινόμενο της παιδικής ηλικίας. Όμως δεν είναι καθόλου έτσι. Εδώ και μερικά χρόνια γνωρίζουμε ότι και οι ηλικιωμένοι είναι ιδιαιτέρως ευάλωτοι 15

> συνέντευξη Javier Garau στην πνευμονιοκοκκική λοίμωξη και μάλιστα στη σοβαρή πνευμονιοκοκκική νόσο, όπως και τα παιδιά. Γι αυτό και η επίπτωση της νόσου είναι μια καμπύλη με σχήμα U: είναι πολύ συχνή στα παιδιά, στη συνέχεια πέφτει και όσο κάποιος μεγαλώνει, ανεβαίνει εκ νέου. Αυτή η ομάδα των ηλικιωμένων με την σοβαρή πνευμονιοκοκκική νόσο, είναι μάλιστα σε απόλυτους αριθμούς πολύ πιο μεγάλη, σε σχέση με εκείνη των παιδιών, γιατί στα παιδιά η επίπτωση είναι μικρότερη, λόγω του εμβολιασμού. Έτσι, στην Ευρώπη, η επίπτωση της διεισδυτικής πνευμονιοκοκκικής νόσου στα παιδιά είναι περίπου 6-7 περιπτώσεις, ανά αντιβιοτικά που κάποτε ήταν πολύ αποτελεσματικά, δεν αποδίδουν. Επομένως, είναι πολύ πιο δύσκολη η θεραπεία. Θα υπάρξουν κατευθυντήριες οδηγίες για την ανοσοποίηση του γενικού πληθυσμού; Σε αντίθεση με τα παιδιά, για τα οποία υπάρχουν συνήθως ολοκληρωμένες κατευθυντήριες οδηγίες εμβολιασμού, που ανανεώνονται μάλιστα περιοδικά, Σήμερα γνωρίζουμε ότι και οι ηλικιωμένοι είναι ιδιαιτέρως ευάλωτοι στην πνευμονιοκοκκική λοίμωξη και μάλιστα στη σοβαρή πνευμονιοκοκκική νόσο. 16 100.000 παιδιά/έτος, ενώ στους ενήλικες περίπου 12-13 περιπτώσεις- ο αριθμός δηλαδή είναι σχεδόν διπλάσιος. Η πνευμονιοκοκκική νόσος συνιστά έναν σημαντικό «δολοφόνο» των ηλικιωμένων. Το Prevenar 13, το νέο, συζευγμένο εμβόλιο κατά του πνευμονιόκοκκου έχει δείξει σε in vivo μελέτες ότι πραγματικά παράγει πολύ καλή ανοσολογική απόκριση, τόσο στους ενήλικες όσο και στους ενήλικες προχωρημένης ηλικίας. Γι αυτό και ο Ευρωπαϊκός Οργανισμός Φαρμάκων (EMEA) ενέκρινε την επέκταση της χρήσης του, σε ενήλικες 50 ετών και άνω. Το γεγονός ότι η πνευμονιοκοκκική νόσος συνιστά σημαντική απειλή και για τους ενήλικες, σχετίζεται με την κατάχρηση αντιβιοτικών; Όχι. Η αύξηση της επίπτωσης της πνευμονιοκοκκικής νόσου στους ενήλικες, δεν έχει να κάνει με την κατάχρηση των αντιβιοτικών. Αυτό που έχει παρατηρηθεί, ωστόσο, λόγω της χρήσης και της κατάχρησης των αντιβιοτικών, είναι ότι ο πνευμονικόκκοκος έχει γίνει ανθεκτικός σε πολλά από αυτά. Έτσι, όταν ένας γιατρός καλείται σήμερα να αντιμετωπίσει π.χ. ένα παιδί με πνευμονιοκοκκική λοίμωξη, όπως πνευμονία ή ιγμορίτιδα ή μηνιγγίτιδα, βλέπει ότι τα παραδοσιακά δεν υπάρχει κάτι ανάλογο για την ανοσοποίηση των ενηλίκων. Κι αυτό, γιατί οι ειδικοί παθολόγοι δεν έχουν ασχοληθεί όσο θα έπρεπε με αυτό. Με στόχο την ενεργό ανοσοποίηση του ενήλικου πληθυσμού, κάποιοι επιστήμονες ανάμεσά τους κι εγώ- δημιουργήσαμε μια οργάνωση, μια συμμαχία, με την πρόθεση να πιέσουμε προς την κατεύθυνση της κατάρτισης οδηγιών, γενικά αποδεκτών από το σύνολο των ευρωπαϊκών χωρών. Η SAATI (ακρωνύμιο των λέξεων Supporting Active Ageing Through Immunisation), είναι μία σχετικά νέα οργάνωση, μια εθελοντική συνεργασία ευρωπαίων εταίρων, που στοχεύει στη βελτίωση της υγείας του γηράσκοντος πληθυσμού και στη μείωση της επίπτωσης στην Ευρώπη των ασθενειών που μπορούν να προληφθούν με τον εμβολιασμό. Αυτή η κίνηση συνδυάστηκε με την ανακοίνωση από την Ευρωπαϊκή Ένωση, ότι η πρόκληση για την Ευρώπη τη φετινή χρονιά θα είναι η Ενεργός και Υγιής Γήρανση (σ.σ. 2012- Ευρωπαϊκό Έτος Ενεργού Γήρανσης και Αλληλεγγύης μεταξύ των Γενεών).

Ποιοι είναι οι στόχοι της saati; Η κεντρική ιδέα της SAATI είναι να ενημερώσουμε το ευρύ κοινό αλλά και τις υγειονομικές αρχές και τους πολιτικούς ότι πρέπει να επενδυθούν χρήματα στην πρόληψη. Ένα πολύ σημαντικό κομμάτι της πρόληψης είναι και ο εμβολιασμός. Σε αυτήν την οργάνωση υπάρχουν παθολόγοι, που ασχολούνται με τις μεταδοτικές ασθένειες, πνευμονολόγοι, παιδίατροι, που έχουν μια πάρα πολύ καλή γνώση για τα εμβόλια και γηρίατροι, ώστε να οδηγηθούμε στην κατάρτιση μιας σειράς τελικών οδηγιών που θα είναι αποδεκτές από όλους. Συμμετέχουν επίσης ενώσεις ανδρών και γυναικών και άτομα από το χώρο της επικοινωνίας. Γιατί από το χώρο της επικοινωνίας; Γιατί μάθαμε, κυρίως μέσα από την πρόσφατη εμπειρία της πανδημίας γρίπης Η1Ν1, ότι ο εμβολιασμός δεν είναι αρεστός σε πολλούς ανθρώπους. Ποια είναι η γνώμη σας για το αντιεμβολιαστικό κίνημα; Υπάρχουν διάφορες ομάδες κατά του εμβολιασμού, οι οποίες κάνουν αντιεμβολιαστικές καμπάνιες, δεν διστάζουν μάλιστα να χρησιμοποιήσουν κάθε δυνατό κανάλι επικοινωνίας για να περάσουν τα μηνύματά τους, με κυριότερο το Ίντερνετ. Το Ίντερνετ είναι ένα εξαιρετικό μέσο, που δίνει πρόσβαση σε πληροφορίες πάρα πολύ γρήγορα. Όμως το κακό είναι ότι εκεί αναμειγνύονται κάθε είδους πληροφορίες, καλές και κακές, που αν δεν έχεις την κατάλληλη γνώση, δεν μπορείς να τις αξιολογήσεις και να τις ξεχωρίσεις. Αυτές οι ομάδες έχουν κάνει κατά τη γνώμη μου πάρα πολύ μεγάλο κακό. Eξαιτίας τους, οι άνθρωποι εμφανίζονται σήμερα διστακτικοί στο να κάνουν τα διάφορα εμβόλια, παρόλο που τα εμβόλια έχουν αποτελέσει, τους δύο τελευταίους αιώνες, το πιο σημαντικό εργαλείο πρόληψης θανάτων από διάφορες ασθένειες. Γιατί οι άνθρωποι φοβούνται τις παρενέργειες των εμβολίων, αλλά όχι τις παρενέργειες των φαρμάκων; Υπάρχουν πολλοί λόγοι που μπορούν να το εξηγήσουν αυτό. Ένας από αυτούς είναι η αποτυχία μας να εξηγήσουμε στον απλό κόσμο τι είναι ακριβώς ένα εμβόλιο, ποια είναι η ιστορία του, τα πλεονεκτήματα των εμβολίων και τον τρομακτικό τους αντίκτυπο στην υγεία. Οι μεγαλύτεροι σε ηλικία ίσως θυμούνται την πολυομυελίτιδα, την ευλογιά, τη διφθερίτιδα και τον τέτανο. Όλες αυτές οι ασθένειες έχουν εξαφανιστεί στο σύγχρονο κόσμο, χάρη στα εμβόλια. Ο λόγος που δεν υπάρχουν όμως είναι επειδή εμβολιάζουμε τα παιδιά μας. Σε ορισμένες χώρες, η άρνηση του εμβολιασμού πηγαίνει χέρι-χέρι με την λεγόμενη ομοιοπαθητική ιατρική. Κάποιοι ομοιοπαθητικοί γιατροί χαρακτηρίζουν επικίνδυνα τα εμβόλια και συστήνουν στους ασθενείς τους να απέχουν από τον εμβολιασμό. Σε ορισμένες περιπτώσεις μάλιστα, οι πεποιθήσεις αυτές έρχονται να συνδυαστούν και με θρησκευτικές αντιλήψεις. Δύο στοιχεία που κάνουν διστακτικούς τους πολίτες σε σχέση με τα εμβόλια είναι: η ασφάλεια- οι άνθρωποι ακούνε ότι τα εμβόλια μπορεί να έχουν σοβαρές παρενέργειες. Η απάντηση είναι ναι, μπορεί, αλλά κάτι τέτοιο είναι πάρα πολύ σπάνιο. Η πιθανότητα ένας άνθρωπος να εμφανίσει σύνδρομο Guillain Barré από το εμβόλιο είναι 1/1.000.000. Να τονίσω εδώ, ότι το συγκεκριμένο σύνδρομο είναι πολύ πιο συχνό στους ασθενείς που έχουν π.χ. προσβληθεί από γρίπη, παρά σε εκείνους που κάνουν το αντιγριπικό εμβόλιο. η αποτελεσματικότητα- μπορείς να ακούσεις ακόμη και επαγγελματίες υγείας, νοσηλευτές και γιατρούς να λένε «έκανα το εμβόλιο, αλλά μετά κόλλησα». Είναι ντροπή να ακούς έναν επαγγελματία υγείας να λέει κάτι τέτοιο. Το πιθανότερο είναι ότι εμβολιάστηκαν, όταν ήταν ήδη αργά ή ότι προσβλήθηκαν από κάτι άλλο- υπάρχουν πάρα πολλές άλλες ιογενείς λοιμώξεις που μοιάζουν με γρίπη, χωρίς να είναι. Όλα αυτά είναι θέμα εκπαίδευσης. Ποιο είναι το εκτιμώμενο όφελος που θα μπορούσε να προκύψει για τις οικονομίες των χωρών από τη γενική ανοσοποίηση του πληθυσμού; Για να δώσω ένα παράδειγμα, θα μιλήσω για την πνευμονιοκοκκική λοίμωξη, που εκτιμάται ότι κοστίζει, σε ευρωπαϊκό επίπεδο πάνω από 10 δισ. ευρώ. Tο ποσό αυτό αφορά ως επί το πλείστον δαπάνες νοσηλείας στα νοσοκομεία. Αν λοιπόν, κάποιος έλθει και παρέμβει σε αυτόν τον πληθυσμό, μειώνοντας, μέσω του εμβολιασμού, τον αριθμό των ατόμων που αναπτύσσουν σοβαρή νόσο και αποτρέποντας τις νοσηλείες, το κόστος της ασθένειας θα μειωθεί δραστικά. Eξίσου σημαντικό είναι ωστόσο το κέρδος σε ανθρώπινες ζωές και η μείωση της νοσηρότητας. < 17

> υγεία > της Ιωάννας Ράπτη Με το ξεκίνημα της σχολικής χρονιάς, αλλά κυρίως του χειμώνα, οι παιδικές ασθένειες μάς χτυπούν την πόρτα προκαλώντας «πονοκέφαλο» στους γονείς! Τα εμβόλια που έχουν εμφανιστεί τα τελευταία χρόνια να έχουν περιορίσει τον αριθμό των κρουσμάτων. Παρ όλα αυτά, οι «παραδοσιακές» παιδικές ασθένειες, όπως η ιλαρά, ο κοκίτης, οι μαγουλάδες, η οστρακιά υπάρχουν ακόμη και πρέπει να ξέρουμε πώς να τις αντιμετωπίσουμε για να προλάβουμε τυχόν επιπλοκές. Σύμμαχος σε αυτό, ο εμβολιασμός. «Ο εμβολιασμός είναι μία απλή, και αποτελεσματική μέθοδος προστασίας του παιδιού απέναντι σε σοβαρά και επικίνδυνα νοσήματα όπως ο τέτανος, ο κοκίτης, η ιλαρά, η ερυθρά,η παρωτίτιδα, η ηπατίτιδα και η μηνιγγίτιδα. Σκοπός των εμβολίων, δεν είναι μόνο η εξάλειψη της νόσου, αλλά και η πλήρης εξαφάνιση του αιτιολογικού παράγοντά της», επισημαίνει ο παιδίατρος Μάριος Ανδρέου, υπεύθυνος του Κέντρου Παιδιατρικής Μέριμνας. Πώς όμως θα τις αναγνωρίσουμε και πως θα τις αντιμετωπίσουμε; Ανεμοβλογια Η ανεμοβλογιά είναι μια από τις πιο εύκολα μεταδιδόμενες ασθένειες, καθώς «έχει χρόνο επώασης 11-21 μέρες», αναφέρει στο Life Positive ο κ. Ανδρέου. Τα πρώτα της συμπτώματα μοιάζουν με αυτά του κοινού κρυολογήματος, είναι δηλαδή συνάχι και πυρετός, ενώ στη συνέχεια εμφανίζονται τα εξανθήματα. «Αρχικά, εμφανίζονται σαν απλή κοκκινίλα, στη συνέχεια δημιουργείται φυσαλίδα με υγρό και, τέλος, ξεραίνεται. Τα εξανθήματα βρίσκονται κυρίως στο τριχωτό της κεφαλής, αλλά και στους βλεννογόνους όπως μάτια, στόμα