Αριθμός Συμβολαίου: IEE/09/769/SI2.558258 Διάρκεια: 05/2010 04/2013 Ημερομηνία: 14/12/2012 Regional Networks for the development of a Sustainable Market for Bioenergy in Europe Πώς να παραχθεί ένα σχέδιο δράσης για μια μελλοντική Bioregion? Θάνος Μπαλαφούτης Γεωπονικό Πανεπιστήμιο Αθηνών www.bioregions.eu
Εισαγωγή Τί είναι µια βιο-περιφέρεια «bioregion»? Μια «περιφέρεια βιο-ενέργειας»καλύπτει τουλάχιστον το 1/3 των αναγκών για θέρµανση και ηλεκτρισµό από περιφερειακές και αειφόρες πηγές βιο-ενέργειας, µε βασικό στόχο στην στερεή βιοµάζα. Πώς να δηµιουργηθεί µια βιο-περιοχή; Προσδιορισµός του δυναµικού της βιοµάζας για την παραγωγή ενέργειας στην περιοχή. Επισήµανση των περιβαλλοντικών οφελών, µαζί µε άλλα πλεονεκτήµατα (αγροτική ανάπτυξη και τουρισµός). Οι εταιρίες της εφοδιαστικής αλυσίδας, οι τοπικές αρχές και οι τελικοί χρήστες θα πρέπει να συνειδητοποιήσουν τα οφέλη. Πρόσβαση σε εξειδικευµένη υποστήριξη και ενηµερωµένες πληροφορίες. Υποστήριξη της ανάπτυξης αποτελεσµατικών και αξιόπιστων αγορών στερεάς βιοµάζας στην περιοχή. Τόνωση των επενδύσεων σε βιο-ενεργειακών έργων και συναλλαγών των τοπικών φορέων.
Ανάπτυξη ενός περιφερειακού σχεδίου δράσης βιο-ενέργειας Η υπόθεση εργασίας για την περιφέρεια SrednaGora στην Βουλγαρία
Εισαγωγή 1.1. Υπόβαθρο (γιατί να γίνει ένα σχέδιο δράσης;) Ευρωπαϊκό πλαίσιο Εθνικό και περιφερειακό πλαίσιο 1.2. Στόχοι ανάπτυξης σχεδίου δράσης Εφαρµογή µέτρων για την αξιοποίηση των δασικών υπολειµµάτων και υπολειµµάτων βιοµάζας στην περιοχή Sredna Goraµε σκοπό την µετάβαση από τη χρήση ακατέργαστης βιοµάζας και ορυκτών καυσίµων µε τη χρήση σύγχρονης βιοµάζας. 1.3. Μεθοδολογία ανάπτυξης σχεδίου δράσης (σύντοµη επεξήγηση), συµπεριλαµβανοµένων ορισµών. Προέλευση δεδοµένων: Εκτελεστικός Οργανισµός ασών Περιφερειακά σχέδια ανάπτυξης της τοπικής αυτοδιοίκησης Αναπτυξιακή Στρατηγική για την νοτιοκεντρική περιφέρεια της Βουλγαρίας Μελέτες της ΕΑΡ Έρευνες επιτοπίως
Γενικά Χαρακτηριστικά της περιφέρειας Γεωγραφία, φυσικές συνθήκες ιοικητική δοµή ηµογραφικά στοιχεία Οικονοµική κατάσταση Η περιφέρεια Sredna Gora της Βουλγαρίας Συνολική έκταση 5 990 km². 6δήµοι. Πληθυσµό 121 440, εκ των οποίων 65 700 στις κύριες πόλεις. 37% της συνολικής έκτασης είναι δάσος. εν υπάρχει δίκτυο διανοµής φυσικού αερίου. Τουρισµός, οικολογική γεωργία, η δασοκοµία, η ελαφρά βιοµηχανία, και τα ορυχεία.
Υφιστάµενη ενεργειακή υποδοµή Υφιστάμενη ενεργειακή κατάσταση Υφιστάµενη παροχή και κατανάλωση ενέργειας (ανά ενεργειακό φορέα διαθέσιµα δεδοµένα) συµπεριλαµβανοµένων των σχετικών υποδοµών, όπως τα δίκτυα τηλεθέρµανσης ή οι σταθµοί παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας άνθρακα για συν-καύση Εάν λείπουν δεδοµένα, γίνονται εκτιµήσεις. Εάν δεν είναι δυνατόν, περιγράφονται ποιοτικά. Στη συνέχεια, η παρακολούθηση της προόδου είναι µία από τις πιο σηµαντικές δραστηριότητες.
Υπάρχουσα αγορά βιοενέργειας o Παροχή Βιο-ενέργειας Ιδιωτική υλοτοµία ΩΡΕΑΝ Φορείς διαχείρισης δασών 30 37 /t Έµποροι 50 /t o Κατανάλωση Βιο-ενέργειας Αυτάρκης οικίες ήµοι Βιοµηχανίες
Δυναμικό βιο-ενέργειας Επισκόπηση (πίνακας), των τεχνικών και οικονοµικών δυνατοτήτων της βιοµάζας (συµπεριλαµβανοµένης επισκόπησης της βιοµάζας που χρησιµοποιείται ήδη) Forest administrations Ihtiman Panagurishte Hisarya Karlovo Chekerica Total Energy m 3 m 3 m 3 m 3 m 3 m 3 Total annual growth (including branches) 70 492 108 379 22 596 70 045 54 000 325 512 Total annual use (including branches) 40 180 67 195 31 090 40 486 43 632 222 584 Annual use to growth rate (in %) 57 62 55 57,8 80,8 287 725 MWh (1 035 TJ)
Εφοδιαστική αλυσίδα βιομάζας Υφιστάµενες µέθοδοι παροχής βιοµάζας Ξυλεία για οικίες, µερικώς σε δηµόσια κτήρια Κενά στην εφοδιαστική αλυσίδα βιοµάζας για να καλυφθεί το δυναµικό Ο ρυθµιστικός φορέας δεν υποστηρίζει τη βιοµάζα Η βιοµάζα λαµβάνει feed-in tariffs µόνο για παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας εν υπάρχει νοµικό πλαίσιο για τη ρύθµιση και διέγερση θέρµανσης µε βιοµάζα στα νοικοκυριά Χρησιµοποιείται πετρέλαιο και µαζούτ για τη θέρµανση δηµόσιων κτιρίων Το πετρέλαιο και το µαζούτ δεν επιβαρύνεται µε ειδικό φόρο κατανάλωσης, όταν πωλούνται σε δήµους Οι επιδοτήσεις για µέτρα ενεργειακής απόδοσης σε κτίρια στοχεύουν στη µετασκευή των κτηρίων Προσδιορισµός ύπαρξης ή όχι ανάγκης για ένα εµπορικό κέντρο βιοµάζας
Ανάλυση εμπλεκόμενων φορέων (Εδώ εννοούµε φορείς που σχετίζονται µε την προσφορά και / ή τη ζήτηση για βιοενέργεια και τους περιφερειακούς (διοίκηση) φορείς που θα πρέπει να υιοθετήσουν και να είναι υπεύθυνοι για την εφαρµογή του σχεδίου δράσης). Παραδείγµατα σχετικών φορέων: ήµοι Οι περιφερειακές αρχές Εθνικοί ή περιφερειακοί οργανισµοί ενέργειας Ενώσεις βιοµάζας Κατασκευαστές εξοπλισµού υνητικοί προµηθευτές βιοµάζας (διαχειριστές δασών, αγρότες, βιοµηχανία επεξεργασίας ξύλου, βιοµηχανία επίπλων, βιοµηχανία χαρτοπολτού και χαρτιού, βιοµηχανία τροφίµων) Εγκαταστάσεις τηλεθέρµανσης Πιθανοί προγραµµατιστές έργων Άλλοι ενδιαφερόµενοι που θα µπορούσε να αναλάβει το ρόλο του διαχειριστή ενός logistic center, κ.α.
Ανάλυση SWOT Strengths Πλούσιο δυναµικό βιοµάζας Νέανοµοθεσία δασών (δυναµικό των δασικών υπολειµµάτων για ενεργειακούς σκοπούς) Εισαγωγή των µακροπρόθεσµων συµβάσεων για την προµήθεια της ξυλώδους βιοµάζας Προτίµηση σε τοπικές επιχειρήσεις για την προµήθεια βιοµάζας Έλλειψη δικτύου διανοµής φυσικού αερίου Υφιστάµενη παραγωγή τοπικών βιοκαυσίµων Λέβητες βιοµάζας που διατίθενται στην αγορά Opportunities Οι τιµές των ενεργειακών πηγών που συνεχώς ανεβαίνουν, γεγονός που καθιστά τη βιοµάζα µια φθηνότερη εναλλακτική λύση Περισσότερες ευκαιρίες απασχόλησης Ηαγορά συστηµάτων θέρµανσης έχει ανάγκη για αξιόπιστους παραγωγούς βιοκαυσίµων Μηχανισµοί χρηµατοδότησης ESCO για βιοκαύσιµα για τα δηµόσια κτίρια Weaknesses εν υπάρχουν feed-in tariffsγια θέρµανση από βιοµάζα Ανταγωνιστικότητα των τιµών βιοκαυσίµων υσκολία στην συγκοµιδή δασικής βιοµάζας Κρατική πολιτική για θέρµανση κατοικιών Ασθενής εσωτερική αγορά (εξάγονται 60 000 τόνους pellets) εν υπάρχουν εθνικά πρότυπα για την αξιολόγηση και τον έλεγχο της ποιότητας των βιοκαυσίµων Lobbyingυπέρ των υγρών καυσίµων και της ηλεκτρικής ενέργειας για τη θέρµανση Threats Η βιοµάζα χρησιµοποιείται σε άλλους τοµείς - χαρτοπολτός και χαρτί, έπιπλα, και εξαγωγή ξυλείας Οι επενδυτές ενδιαφέρονται για µεγάλες εγκαταστάσεις Έλλειψη κεφαλαίων αποκεντρωµένων συστηµάτων θέρµανσης Τα υψηλά επιτόκια των δανείων Έλλειψη ισορροπηµένων αναλογιών των διαφόρων στοιχείων κατά µήκος της αλυσίδας εφοδιασµού βιοενέργειας
Συνολικό όραμα βιοενέργειας Αυτό το µέρος έχει σχέση µε τους γενικούς (ποιοτικών) στόχους και σκοπούς Παραγωγή και χρήση των πόρων βιοµάζας Βιο-ενεργειακές τεχνολογίες Παραγωγή και χρήση βιο-ενέργειας Μετάβαση από την παραδοσιακή χρήση βιοµάζας σε ένα σύγχρονο σύστηµα χρήσης βιοµάζας- Αναβάθµιση της παραδοσιακή καύση της βιοµάζας µέσω της ενσωµάτωσης νέων βιοκαυσίµων και τεχνολογίας µε υψηλό COP Αποδοτική χρήση της διαθέσιµης βιοµάζας Ασφάλεια του εφοδιασµού της βιοµάζας στην περιοχή θα οδηγήσει στη δηµιουργία νέων ευκαιριών απασχόλησης. Τα οφέλη από το εµπόριο βιοµάζας θα µπορούσαν να βελτιώσουν το βιοτικό επίπεδο. Εισαγωγή σύγχρονης τεχνολογίας ο κύριος στόχος είναι η προώθηση των δοκιµασµένων τεχνολογιών, αφού θα εξασφαλίσουν την επεξεργασία της βιοµάζας για την παραγωγή ενέργειας. Θα πρέπει να προωθηθούν η αεριοποίηση βιοµάζας, οι αυτόµατοι λέβητες pellet και wood chip, οι µικρές µονάδες συµπαραγωγής. Βέλτιστη χρήση των πόρων βιοµάζας για την παραγωγή ενέργειας ο στόχος είναι άλλες πηγές βιοµάζας, όπως τα γεωργικά υπολείµµατα πρέπει να χρησιµοποιούνται ταυτόχρονα µε την ξυλώδη βιοµάζα.
Στόχοι των επόμενων 10 ετών Εδώ ποσοτικοί στόχοι πρέπει να καθοριστούν % της θερµότητας που παράγεται από βιοµάζα % της ηλεκτρικής ενέργειας που παράγεται από βιοµάζα 86% της συνολικής κατανάλωσης θερµικής ενέργειας στην "Sredna Gora" περιοχή θα πρέπει να παρέχεταιαπόβιοµάζα (60%κατάτοέτοςβάσης - 2010) 22% της συνολικής κατανάλωσης ενέργειας θα πρέπει να παρέχονται από σύγχρονη χρήση της βιοµάζας 17% αύξηση της ενεργειακής απόδοσης µέσω της µείωσης της χρήσης ηλεκτρικής ενέργειας για τη θέρµανση νερού και µέσω της ενσωµάτωσης κλιβάνων µε υψηλό COP στις κατοικίες (COP πάνω από 85%) Μείωση κατανάλωσης ηλεκτρικής ενέργειας σε δηµόσια κτίρια κατά 25% αλλαγή σε σύγχρονη βιοµάζα για τη θέρµανση και αντικατάσταση ηλεκτρικών λεβήτων για τη θέρµανση νερού. Μείωση κατανάλωση ηλεκτρικής ενέργειας στα νοικοκυριά κατά 25% ενσωµάτωση σύγχρονων χρήσεων βιοµάζας και αντικατάσταση των ηλεκτρικών λεβήτων για θέρµανση νερού (µείωση κατά 20500 MWh). Μείωση κατανάλωση ορυκτών καυσίµων κατά 40% ενσωµάτωση σύγχρονης βιοµάζας και νέων λεβήτων µε υψηλή COP. Η προβλεπόµενη εξοικονόµηση ενέργειας είναι 42800 MWh.
Ορόσημα Έτος 1 - δηµιουργία πιλοτικών υποδοµών για αξιοποίηση βιοµάζας Έτος 2 - αποφάσεις για πιλοτική χρήση σε δηµόσια κτίρια έτσι ώστε να στραφούν στη χρήση βιοµάζας Έτος 3 είσοδος του γεωργικού δυναµικού στην παραγωγή βιοκαυσίµων Έτος 5 - όλα τα δηµόσια κτήρια να στραφούν στην χρήση βιοµάζα, δηµιουργία τριών κέντρων διανοµής και αποθήκευσης που εξυπηρέτηση των αναγκών ολόκληρης της περιοχής Έτος 7 χρήση σύγχρονων συστηµάτων βιοµάζας τουλάχιστον σε 10 000 νοικοκυριά
Συγκεκριμένες δράσεις Προτάσεις για την περιγραφή συγκεκριµένων δράσεων: οµή βάσει του είδους της δραστηριότητας Στη συνέχεια, δοµή βάσει του χρόνου, βραχυπρόθεσµα και µακροπρόθεσµα και στη συνέχεια για κάθε δράση βάσει της έναρξης της δραστηριότητας, και βάσει της εφαρµογής της Μερικά παραδείγµατα συγκεκριµένων δράσεων: : Εκστρατείες Ενηµέρωσης / επισκέψεις σε περιοχές βέλτιστων πρακτικών Εκπαίδευση Υποστήριξη / Οδηγίες για µελέτες σκοπιµότητας Ανάπτυξη κέντρου διανοµής / συναλλαγών Παροχή οδηγιών για τον εξορθολογισµό της διαδικασίας αδειοδότησης Σχηµατισµός συνεταιρισµών ιδιοκτητών δασικών εκτάσεων ή αγροτών Σχέδιο για µεγάλης κλίµακας σύν-καυση σε µονάδες παραγωγής ενέργειας και θέρµανσης Χρήση της τεχνογνωσίας φορέων, όπως οργανισµών ενέργειας Ανταγωνισµός µε άλλους τοµείς για τον ίδιο πόρο (τρόφιµα, ξύλο κλπ)
Εκτίμηση επιπτώσεων, παρακολούθησης και αξιολόγησης Εκτίµηση επιπτώσεων Πιθανές περιβαλλοντικές επιπτώσεις της εφαρµογής του σχεδίου δράσης (θετική, όπως µείωση του CO 2 ) και τις αρνητικές επιπτώσεις (όπως ο ανταγωνισµός για το ξύλο µε άλλους τοµείς) Κοινωνικο-οικονοµικές επιπτώσεις όπως η δηµιουργία θέσεων εργασίας κ.λπ. Παρακολούθηση προόδου και αξιολόγησης Το τµήµα αυτό θα πρέπει να περιλαµβάνει δράσεις που σχετίζονται µε: τακτική υποβολή εκθέσεων προόδου συλλογή δεδοµένων κατά τη διάρκεια του σχεδίου δράσης αναθεώρηση των στόχων και των δράσεων που βασίζονται στην πραγµατική πρόοδο έλεγχος της ποιότητας
Τελικά αποτελέσματα έργου Τα σχέδια δράσης σε όλες τις 5 περιφέρειες έχουν εγκριθεί επίσηµα από τις αρχές Οι βασικοί ενδιαφερόµενοι φορείς έχουν εµπλακεί στην εφαρµογή τους Αναµένεται ότι τα σχέδια δράσης θα έχουν ως αποτέλεσµα διάφορα οφέλη για τις περιφέρειες σε οικονοµικές, κοινωνικές και περιβαλλοντικές πτυχές. Η εµπειρία των εταίρων µπορεί να βοηθήσει στην µετάβασης στην περιοχή σας σε βιο-περιφέρεια.
Ευχαριστώ για την προσοχή σας! Ireland Czech Rep. Latvia Bulgaria France