ΠΙΝΑΚΑΣ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΩΝ

457 ΠΙΝΑΚΑΣ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΩΝ ΜΕΡΟΣ Α ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΟ ΑΣΦΑΛΙΣΤΙΚΟ ΔΙΚΑΙΟ.. 9 1. ΑΣΦΑΛΙΣΤΙΚΟ ΔΙΚΑΙΟ ΚΑΙ ΣΥΝΑΦΕΙΣ ΕΝΝΟΙΕΣ. 11 Ι. Το ασφαλιστικό δίκαιο ως κλάδος του εμπορικού δικαίου.. 11 1. Γενικά. 11 2. Περιεχόμενο.. 11 3. Ασφάλιση... 11 4. Ορισμοί.... 12 α. Ιδιωτική ασφάλιση 12 β. Κοινωνική Ασφάλιση 12 ΙΙ. Διάκριση από την κοινωνική ασφάλιση, την αλληλασφάλιση και την αυτασφάλιση 12 1. Γενικά. 12 2. Δίκαιο Κοινωνικών Ασφαλίσεων 13 α. Νομοθετική ρύθμιση. 13 β. Ορισμός. 13 γ. Διαφορές ιδιωτικής από την κοινωνική ασφάλιση... 14 3. Αλληλασφάλιση.16 α. Έννοια 16 β. Κριτήριο διάκρισης από την ασφάλιση με ασφάλιστρο.. 16 γ. Φορέας αλληλασφάλισης 17 δ. Νομοθετική Ρύθμιση. 17 ε. Παράδειγμα... 18 4. Αυτασφάλιση. 18 α. Έννοια 18 β. Διαφορές από την ιδιωτική ασφάλιση 18 γ. Παράδειγμα 18 ΙΙΙ. Ο σύγχρονος ρόλος της ιδιωτικής ασφάλισης. 19 1. Η συμβολή της ιδιωτικής ασφάλισης στην κοινωνία 19 2. Ο κοινωνικός χαρακτήρας της ιδιωτικής ασφάλισης 20 3. Ο συμπληρωματικός χαρακτήρας της ιδιωτικής ασφάλισης στην κοινωνική.. 20 4. Τα Ταμεία Επαγγελματικής Ασφάλισης. 20 5. Συμβολή της ιδιωτικής ασφάλισης στην οικονομία.. 23 6. Ασφαλιστική επιστήμη και ασφαλιστικό δίκαιο... 23 7. Ιστορική εξέλιξη της ιδιωτικής ασφάλισης. 24

458 ΘΩΜΑΣ Γ. ΧΑΤΖΗΓΑΓΙΟΣ 2. ΠΗΓΕΣ ΤΟΥ ΙΔΙΩΤΙΚΟΥ ΑΣΦΑΛΙΣΤΙΚΟΥ ΔΙΚΑΙΟΥ... 25 Ι. Γενικά. 25 ΙΙ. Νομοθετικές πηγές.. 25 1. Ειδικά νομοθετήματα ασφαλιστικού δικαίου. 25 2. Οι διατάξεις ασφαλιστικού δικαίου στον Α.Κ. και στον Κ.Πολ.Δ... 27 α. Στον Α.Κ... 27 β. Στον Κ.Πολ.Δ... 28 3. Συμβατικές πηγές. 28 3. ΒΑΣΙΚΕΣ ΕΝΝΟΙΕΣ ΤΗΣ ΙΔΙΩΤΙΚΗΣ ΑΣΦΑΛΙΣΗΣ..28 Ι. ΠΡΟΔΙΑΘΕΣΗ. 28 ΙΙ. Ο ΚΙΝΔΥΝΟΣ... 29 1. Έννοια κινδύνου.. 29 α. Οικονομική ανάγκη.. 29 β. Δυνατότητα επέλευσης της οικονομικής ανάγκης 29 γ. Περιπτώσεις αβεβαιότητας.. 30 δ. Τρόπος υπολογισμού επέλευσης του κινδύνου.. 30 2. Ομοιότητα κινδύνων 30 3. Διαβάθμιση των κινδύνων.. 31 4. Ασφαλιστικός Κίνδυνος.. 31 ΙΙΙ. ΚΟΙΝΩΝΙΑ ΚΙΝΔΥΝΟΥ.. 31 1. Εννοια... 31 2. Τρόπος δημιουργίας της κοινωνίας ομοίων κινδύνων. 32 3. Σκοπός της κοινωνίας ομοίων κινδύνων. 32 4. Φορέας της κοινωνίας ομοίων κινδύνων. 33 5. Πραγμάτωση του σκοπού της κοινωνίας ομοίων κινδύνων 33 α. Γενικά. 33 β. Από την πλευρά του μέλους της κοινωνίας ομοίων κινδύνων 33 γ. Από την πλευρά του φορέα της κοινωνίας ομοίων κινδύνων 33 IV. Διακρίσεις. 34 1. Με κριτήριο το είδος των ασφαλισμένων κινδύνων 34 2. Με κριτήριο το αγαθό που πλήττεται από την πραγματοποίηση των ασφαλισμένων κινδύνων... 35

ΙΔΙΩΤΙΚΟ ΑΣΦΑΛΙΣΤΙΚΟ ΔΙΚΑΙΟ 459 ΜΕΡΟΣ B ΓΕΝΙΚΟ ΜΕΡΟΣ: ΑΣΦΑΛΙΣΤΙΚΗ ΣΥΜΒΑΣΗ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΑΣΦΑΛΙΣΤΗΡΙΟ ΠΡΟΣΩΠΑ ΥΠΟΧΡΕΩΣΕΙΣ ΣΥΜΒΑΛΛΟΜΕΝΩΝ ΛΥΣΗ.. 37 4. Η ΣΥΜΒΑΣΗ ΑΣΦΑΛΙΣΗΣ 39 Ι. Έννοια... 39 ΙΙ. Ο ορισμός. 40 1. Ο νομοθετικός.. 40 2. Ο επιστημονικός.. 40 3. Στο ΣχΕμπΚ ή ΣχΕΚ 40 4. Κριτική 40 ΙΙΙ. Διάγραμμα μελέτης... 41 5. ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΟ ΚΑΙ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΤΗΣ ΣΥΜΒΑΣΗΣ. 42 Ι. Περιεχόμενο. 42 ΙΙ. Χαρακτηριστικά 42 1. Γενικά.. 42 2. Εμπορική... 43 3. Ενοχική.. 43 4. Επώνυμη 43 5. Αμφοτεροβαρής 44 6. Διαρκή 44 7. Άτυπη. 44 8. Προσχωρητική.. 44 9. Μη τυχηρά. 45 10. Συναινετική.. 45 11. Κατάρτιση της ασφαλιστικής σύμβασης. 46 12. Κατάρτιση της ασφαλιστικής σύμβασης στο διαδίκτυο.. 47 13. Σύναψη ασφαλιστικής σύμβασης από απόσταση... 47 14. Επεξεργασία Προσωπικών Δεδομένων του Ασφαλισμένου και ν. 2472/1997... 47 ΙΙΙ. Προασφάλιση ή Προσωρινή κάλυψη... 48 1. Έννοια 48 2. Νομική φύση. 49 3. Προασφάλιση στην ασφάλιση αστικής ευθύνης από αυτοκινητικά ατυχήματα... 49

460 ΘΩΜΑΣ Γ. ΧΑΤΖΗΓΑΓΙΟΣ ΙV. Ζητήματα εφαρμοστέου στην ασφαλιστική σύμβαση δικαίου και διεθνούς δικαιοδοσίας.... 50 6. ΤΟ ΑΣΦΑΛΙΣΤΗΡΙΟ.. 53 Ι. Έννοια 53 ΙΙ. Χαρακτηριστικά 54 1. Προδιάθεση... 54 2. Ιδιωτικό έγγραφο. 54 3. Αποδεικτικό έγγραφο... 54 α. Γενικά.... 54 β. Έκδοση του ασφαλιστηρίου 54 γ. Έλλειψη ασφαλιστηρίου.. 56 δ. Απώλεια του ασφαλιστηρίου.. 56 ε. Εξαίρεση 56 στ. Πρόσθετη πράξη.. 56 4. Αξιόγραφο... 56 α. Διακρίσεις.. 56 β. Ονομαστικό... 57 γ. Ασφαλιστήριο σε διαταγή..... 57 δ. Ασφαλιστήριο στον κομιστή.. 57 ε. Εξαίρεση... 58 7. ΓΕΝΙΚΟΙ ΟΡΟΙ ΣΥΝΑΛΛΑΓΩΝ - ΕΙΔΙΚΟΙ ΟΡΟΙ ΣΥΝΑΛΛΑΓΩΝ - ΠΛΗΡΟΦΟΡΗΣΗ ΤΩΝ ΑΝΤΙΣΥΜΒΑΛΛΟΜΕΝΩΝ ΤΟΥ ΑΣΦΑΛΙΣΤΗ 58 Ι. Γενικά.... 58 ΙI. Γενικοί όροι συναλλαγών... 59 1. Γενικά...... 59 2. Νομοθετική ρύθμιση 60 α. Ισχύον δίκαιο... 60 β. Προϊσχύσαν δίκαιο. 60 3. Έννοια... 60 α. Ο ορισμός του νόμου 60 β. Ο επιστημονικός ορισμός..... 61 4. Χαρακτηριστικά. 61 5. Νομική ισχύς των γενικών όρων των συναλλαγών... 62 6. Παράδειγμα.. 62 7. Έλεγχος νομιμότητας των γενικών όρων των συναλλαγών. 63 α. Προδιάθεση...... 63 β. Μορφές ελέγχου..... 63 γ. Ο έλεγχος της ένταξης των ΓΟΣ στη σύμβαση... 64

ΙΔΙΩΤΙΚΟ ΑΣΦΑΛΙΣΤΙΚΟ ΔΙΚΑΙΟ 461 δ. Ο έλεγχος των ΓΟΣ μέσω ερμηνείας.... 64 ε. Ο άμεσος έλεγχος του κύρους του περιεχομένου των ΓΟΣ... 65 στ. Ακυρότητα των ΓΟΣ.... 66 ΙΙΙ. Ειδικοί όροι των συναλλαγών... 66 1. Ορισμός... 66 2. Νομική ισχύς των ειδικών όρων των συναλλαγών///. 66 ΙV. Γενικοί και Ειδικοί όροι συναλλαγών στην σφαλιστική Σύμβαση... 67 1. Οι προστατευτικές αρχές του ν.2496/1997 υπέρ του ασφαλισμένου καταναλωτή.. 67 2. Η ένταξη των Γ.Ο.Σ. στην ασφαλιστική σύμβαση... 68 3. Δεσμευτικότητα των Γ.Ο.Α... 69 4. Συνέπειες μη παράδοσης των γενικών ή ειδικών όρων στον ασφαλισμένο... 69 5. Καταναλωτικές και μη καταναλωτικές ασφαλιστικές συμβάσεις... 69 α. Γενικά..... 69 β. Καταναλωτικές ασφαλίσεις. 70 γ. Μη καταναλωτικές ασφαλίσεις... 70 δ. Χαρακτηριστικά.... 71 ε. Κατηγοριοποίηση..... 71 στ. Εξαίρεση. 71 ζ. Η καταναλωτική σύμβαση ασφάλισης σε κοινοτικό επίπεδο.. 72 V. Πληροφόρηση του αντισυμβαλλόμενου του ασφαλιστή.... 72 1. Γενικά. 72 2. Γενική αρχή προστασίας του καταναλωτή - ασφαλισμένου... 73 3. Παράδειγμα... 73 4. Δικαίωμα εναντίωσης.. 74 α. Προδιάθεση... 74 β. Άσκηση του δικαιώματος.... 76 γ. Εξαίρεση από την άσκηση του δικαιώματος εναντίωση.. 77 δ. Έναρξη προθεσμίας... 77

462 ΘΩΜΑΣ Γ. ΧΑΤΖΗΓΑΓΙΟΣ VI. Δικαίωμα εναντίωσης στην περίπτωση ανανέωσης της ασφαλιστικής κάλυψης στην ασφάλιση αστικής ευθύνης από αυτοκινητιστικά ατυχήματα. 77 8. ΔΙΑΔΟΧΗ ΣΤΗΝ ΑΣΦΑΛΙΣΤΙΚΗ ΣΧΕΣΗ ΚΑΙ ΔΙΑΘΕΣΗ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΩΝ 79 Ι. Διαδοχή στην ασφαλιστική σχέση. 79 1. Έννοια... 79 2. Καταγγελία της σύμβασης.. 79 3. Αποτελέσματα καταγγελίας... 80 α. Χρόνος επέλευσης αποτελεσμάτων.. 80 β. Ευθύνη του ασφαλιστή 80 γ. Απαλλαγή του ασφαλιστή 80 δ. Επιστροφή ασφαλίστρων... 80 ε. Παράδειγμα (άρθρο 12 3). 81 4. Η διαδοχή της ασφαλιστικής σχέσεως στη σύμβαση ασφάλισης αστικής ευθύνης από αυτοκίνητο... 82 ΙΙ. Διάθεση δικαιωμάτων από την ασφαλιστική σύμβαση. 82 1. Γενικά... 83 2. Εκχώρηση ασφαλιστικών απαιτήσεων 83 α. Έννοια... 83 β. Τύπος 84 γ. Παράδοση ασφαλιστηρίου. 84 δ. Αναγγελία.. 84 ε. Συνέπειες της εκχώρησης.. 84 στ. Νόμιμη εκχώρηση 85 3. Ενεχυρίαση ασφαλιστικών απαιτήσεων... 85 4. Κατάσχεση ασφαλιστικών απαιτήσεων 85 9. ΤΑ ΠΡΟΣΩΠΑ 86 Ι. Γενικά..... 86 ΙΙ Ασφαλιστής.. 87 1. Ορισμός.... 87 2. Άσκηση της ασφαλιστικής δραστηριότητας... 87 ΙΙΙ. Ο λήπτης της ασφάλισης... 87 1. Γενικά... 87 2. Ο αντισυμβαλλόμενος (λήπτης της ασφάλισης.. 87 3. Ο ασφαλισμένος.. 88 4. Ο δικαιούχος του ασφαλίσματος.. 89

ΙΔΙΩΤΙΚΟ ΑΣΦΑΛΙΣΤΙΚΟ ΔΙΚΑΙΟ 463 10. ΥΠΟΧΡΕΩΣΕΙΣ ΤΩΝ ΜΕΡΩΝ... 89 Ι. Διακρίσεις.. 89 ΙΙ. Κύριες. 89 1. Το ασφάλιστρο.. 89 α. Ορισμός... 89 β. Τρόπος... 90 γ. Χρόνος πληρωμής.... 90 δ. Ύψος του ασφαλίστρου... 90 ε. Τόπος πληρωμής.. 91 στ. Συνέπειες καταβολής του ασφαλίστρου. 91 ζ. Καθυστέρηση καταβολής ασφαλίστρου... 92 η. Δικαστική επιδίωξη της καταβολής... 93 θ. Μείωση ή μη καταβολή του ασφαλίστρου... 94 2. Το ασφάλισμα... 94 α. Έννοια. 94 β. Χρόνος καταβολής.... 95 γ. Ασφάλισμα σε χρήμα και σε είδος... 95 3. Απαλλαγή του ασφαλιστή από το ασφάλισμα... 96 α. Από το νόμο... 96 β. Από τη σύμβαση 97 11. ΠΑΡΕΠΟΜΕΝΕΣ (ΑΣΦΑΛΙΣΤΙΚΑ ΒΑΡΗ)... 101 Ι. Προδιάθεση.. 101 ΙΙ. Η προσυμβατική δήλωση σχετικά με την περιγραφή του κινδύνου.... 102 1. Γενικά. 102 2. Δήλωση του λήπτη της ασφάλισης 103 α. Έννοια... 103 β. Συγκεκριμενοποίηση.... 103 γ. Εξαίρεση.... 104 δ. Σύναψη της ασφαλιστικής σύμβασης με αντιπρόσωπο.. 104 3. Ερωτηματολόγιο του ασφαλιστή... 104 4. Κυρώσεις.. 105 α. Γενικά. 105 β. Ανυπαίτια συμπεριφορά του λήπτη... 105 γ. Υπαίτια συμπεριφορά του λήπτη ή του ασφαλιστή.. 107 δ. Ανακριβείς δηλώσεις στις ασφαλίσεις ζωής..... 110 ε. Υπαίτια συμπεριφορά του ασφαλιστή... 110 ΙΙΙ. Η μη επίταση του κινδύνου.... 110

464 ΘΩΜΑΣ Γ. ΧΑΤΖΗΓΑΓΙΟΣ 1. Κανόνας.... 110 2. Λόγος θέσπισης της ρύθμισης... 110 3. Έννοια επίτασης του κινδύνου.. 111 4. Δήλωση του λήπτη της ασφάλισης... 112 α. Χρόνος... 112 β. Τρόπος... 112 5. Κυρώσεις.. 112 α. Γενικά.... 112 β. Δικαιώματα ασφαλιστή.... 113 6. Εξαίρεση.... 114 ΙV. Αποφυγή ή μείωση της ζημίας.. 115 1. Περιεχόμενο.. 115 2. Έννοια αποφυγής ή μείωσης της ζημίας.. 115 α. Αποφυγή.... 115 β. Μείωση... 115 3. Υποχρεώσεις των μερών... 116 α. Υποχρεώσεις του ασφαλιστή.. 116 β. Υποχρεώσεις του λήπτη της ασφάλισης... 116 V. Ειδοποίηση του ασφαλιστή 117 1. Έννοια... 117 2. Κυρώσεις... 118 12. ΑΣΦΑΛΙΣΤΙΚΗ ΠΕΡΙΟΔΟΣ... 119 Ι. Προδιάθεση.. 119 ΙΙ. Διάρκεια της ασφαλιστικής σύμβασης... 119 1. Γενικά.... 119 2. Τρόπος υπολογισμού της διάρκειας της ασφάλισης.. 119 3. Διακρίσεις.. 119 α. Τυπική διάρκεια..... 119 β. Ουσιαστική διάρκεια.... 120 γ. Τεχνική διάρκεια... 120 4. Έναρξη της ασφαλιστικής σύμβασης... 120 α. Τυπική..... 121 β. Ουσιαστική.... 120 γ. Τεχνική... 120 δ. Σύμπτωση των χρονικών σημείων έναρξης. 121 ε. Η μη σύμπτωση των χρονικών σημείων έναρξης (αναδρομική ασφάλιση)... 121 στ. Παράδειγμα... 122 5. Λήξη της ασφαλιστικής σύμβασης.... 123 α. Τυπική.... 123

ΙΔΙΩΤΙΚΟ ΑΣΦΑΛΙΣΤΙΚΟ ΔΙΚΑΙΟ 465 β. Ουσιαστική.... 123 γ. Τεχνική... 123 δ. Σύμπτωση των χρονικών σημείων λήξεως... 123 13. Η ΛΥΣΗ ΤΗΣ ΑΣΦΑΛΙΣΤΙΚΗΣ ΣΥΜΒΑΣΗΣ... 124 Ι. Λόγοι.. 124 ΙΙ. Πάροδος του χρόνου διάρκειας. 124 ΙΙΙ. Ανανέωση ή παράταση της διάρκειας..... 124 ΙV. Καταγγελία 124 1. Έννοια... 124 2. Λόγοι.. 125 α. Στον ασφαλιστή..... 125 β. Στο λήπτη της ασφάλισης.... 126 3. Ισότητα δικαιωμάτων ασφαλιστή και λήπτη ασφάλισης ως προς την άσκηση του δικαιώματος καταγγελίας 126 4. Τρόπος άσκησης.. 126 5. Αποτελέσματα καταγγελίας.... 127 α. Γενική ρύθμιση.. 127 β. Ειδική ρύθμιση.. 127 ΙV. Υπαναχώρηση. 127 1. Έννοια... 127 2. Λόγος. 128 3. Προθεσμία. 128 α. Χρόνος... 128 β. Άσκηση... 129 γ. Αναστολή... 129 δ. Μη ισχύς.... 129 ε. Συνέπειες... 129 14. Η ΑΣΦΑΛΙΣΤΙΚΗ ΠΕΡΙΠΤΩΣΗ. 130 Ι. Ο ορισμός του νόμου........ 130 ΙΙ. Ο επιστημονικός ορισμός.. 130 ΙΙΙ. Διεύρυνση της έννοιας της ασφαλιστικής περίπτωσης.. 130 ΙV. Διάρκεια. 131 15. ΤΟ ΑΣΦΑΛΙΣΤΙΚΟ ΠΟΣΟ. 131 Ι. Έννοια 131 ΙΙ. Χρησιμότητα..... 131

466 ΘΩΜΑΣ Γ. ΧΑΤΖΗΓΑΓΙΟΣ 16. ΠΑΡΑΓΡΑΦΗ.. 132 Ι. Γενική ρύθμιση.... 132 ΙΙ. Ειδική ρύθμιση.... 133 1. Στη θαλάσσια ασφάλιση. 133 2. Στην αεροπορική ασφάλιση... 133 ΜΕΡΟΣ Γ ΕΙΔΙΚΟ ΜΕΡΟΣ - ΑΣΦΑΛΙΣΗ ΖΗΜΙΑΣ ΚΑΙ ΑΣΦΑΛΙΣΗ ΖΩΗΣ.. 135 17. ΔΙΑΚΡΙΣΕΙΣ.. 137 Ι. Κριτήριο διάκρισης... 137 ΙΙ. Οι επιμέρους διακρίσεις.. 137 1. Ασφάλιση ζημίας.. 137 2. Ασφάλιση ποσού.. 138 3. Επιπτώσεις της διάκρισης στο ασφαλιστικό ποσό... 139 ΙΙΙ. Αντικείμενο κινδύνου... 139 1. Στην ασφάλιση ζημίας. 139 2. Στην ασφάλιση ποσού.... 139 3. Κριτική... 139 ΙV. Διάγραμμα μελέτης.. 140 18. ΓΕΝΙΚΕΣ ΑΡΧΕΣ ΑΣΦΑΛΙΣΗΣ ΖΗΜΙΑΣ 140 Ι. Προδιάθεση..... 140 ΙΙ. Ασφαλιστική ζημία 141 1. Έννοια... 141 2. Η ζημία και η αποκατάσταση της στο αστικό δίκαιο... 141 α. Έννοια ζημίας... 141 β. Αποκατάσταση της ζημίας.. 142 3. Η ζημία και η αποκατάστασή της στο ασφαλιστικό δίκαιο. 142 α. Έννοια ζημίας... 142 β. Αποκατάσταση της ζημίας.. 143 γ. Περιεχόμενο της ασφαλιστικής ζημίας.. 143 ΙΙΙ. Είδη 143 1. Προδιάθεση.. 143 2. Στοιχείο της περιουσίας.. 144 α. Κριτήριο. 144 β. Ασφάλιση ενεργητικού. 144 γ. Ασφάλιση παθητικού... 144

ΙΔΙΩΤΙΚΟ ΑΣΦΑΛΙΣΤΙΚΟ ΔΙΚΑΙΟ 467 3. Μέγεθος της ζημίας.. 144 α. Κριτήριο.. 144 β. Ολική ζημία....... 145 γ. Μερική ζημία.. 145 19. ΑΣΦΑΛΙΣΤΙΚΟ ΣΥΜΦΕΡΟΝ. 145 Ι. Έννοια... 145 ΙΙ. Συνθετικά στοιχεία του ασφαλιστικού συμφέροντος. 146 1. Προδιάθεση.. 146 2. Σχέση προσώπου προς ορισμένο αγαθό... 146 α. Το πρόσωπο. 146 β. Το αγαθό... 146 3. Σχέση με αξία οικονομική... 147 4. Σχέση αναγνωριζόμενη από το δίκαιο.. 147 ΙΙΙ. Ασφάλιση ιδίου και ξένου συμφέροντος, ανοικτή ασφάλιση... 149 1. Προδιάθεση.. 149 2. Ασφάλιση ίδιου και ξένου συμφέροντος.. 149 α. Ασφάλιση ιδίου συμφέροντος. 149 β. Ασφάλιση ξένου συμφέροντος... 150 γ. Παράδειγμα... 151 δ. Ερμηνευτικός κανόνας... 151 3. Τρέχουσα ή κυμαινόμενη ή ανοικτή ασφάλιση... 151 α. Νομοθετική ρύθμιση. 151 β. Ορισμός. 152 γ. Συγκεκριμενοποίηση του αντικειμένου στην ανοικτή ασφάλιση.. 152 δ. Κυρώσεις... 152 2. Εξαίρεση.... 153 20. Η ΑΣΦΑΛΙΣΤΙΚΗ ΑΞΙΑ...... 153 Ι. Έννοια... 153 ΙΙ. Υπολογισμός, αποτίμηση και απόδειξη της ασφαλιστικής αξίας... 153 1. Υπολογισμός. 154 2. Συμβατική αποτίμηση της ασφαλιστικής αξίας... 154 3. Απόδειξη... 155 4. Το ασφάλισμα.. 155 ΙΙΙ. Διακρίσεις..... 155 1. Κριτήριο. 155 2. Αρχική ασφαλιστική αξία.... 156

468 ΘΩΜΑΣ Γ. ΧΑΤΖΗΓΑΓΙΟΣ 3. Τρέχουσα ασφαλιστική αξία... 156 4. Τελική ασφαλιστική αξία.. 156 IV. Αξία αποκατάστασης... 156 1. Έννοια... 156 2. Χρόνος υπολογισμού.. 157 3. Διαφοροποιήσεις.. 157 α. Στη θαλάσσια ασφάλιση... 157 β. Στην αεροπορική ασφάλιση.... 157 21. ΣΥΣΧΕΤΙΣΜΟΣ ΑΣΦΑΛΙΣΤΙΚΟΥ ΠΟΣΟΥ ΚΑΙ ΑΣΦΑΛΙΣΤΙΚΗΣ ΑΞΙΑΣ..... 158 Ι. Γενικά. 158 ΙΙ. Συσχετισμός.. 158 1. Προδιάθεση... 158 2. Πλήρης ασφάλιση.... 159 3. Υπερασφάλιση.. 159 α. Έννοια.... 159 β. Νομική φύση της διάταξης.... 159 γ. Υπερασφάλιση και αποζημιωτική αρχή. 160 δ. Συνέπειες υπερασφάλισης..... 160 4. Υπασφάλιση.. 161 α. Έννοια.... 161 β. Συνέπειες της υπασφάλισης... 162 5. Ασφάλιση ποσοστού... 167 α. Έννοια.... 167 β. Παράδειγμα.... 167 6. Συνασφάλιση.... 168 α. Έννοια... 168 β. Διακρίσεις..... 169 7. Διαδοχική ασφάλιση.... 172 22. ΑΣΦΑΛΙΣΤΙΚΗ ΥΠΟΚΑΤΑΣΤΑΣΗ. 173 Ι. Έννοια 173 α. Κανόνας.. 173 β. Εξαίρεση.... 173 γ. Εφαρμοστέο δίκαιο στην υποκατάσταση της διεθνούς ασφάλισης.. 174 ΙΙ. Νομική φύση. 174 III. Έκταση και χρόνος υποκατάστασης. 175 1. Έκταση... 175 2. Χρόνος επέλευσης... 176

ΙΔΙΩΤΙΚΟ ΑΣΦΑΛΙΣΤΙΚΟ ΔΙΚΑΙΟ 469 ΙV. Αποτελέσματα.. 176 1. Διάκριση.... 176 2. Ουσιαστικά.... 177 3. Δικονομικά.... 177 4. Παραδείγματα... 178 5. Πεδίο εφαρμογής.. 179 α. Θετικό.. 179 β. Αρνητικό..... 179 V. Ευθύνη του λήπτη της ασφάλισης και του ασφαλισμένου.180 VI. Παραγραφή... 181 1. Ο κανόνας. 181 2. Η εξαίρεση. 181 ΜΕΡΟΣ Δ ΜΟΡΦΕΣ ΑΣΦΑΛΙΣΗΣ ΖΗΜΙΑΣ ΚΑΙ ΑΣΦΑΛΙΣΗΣ ΖΩΗΣ. 183 23. ΑΣΦΑΛΙΣΗ ΜΕΤΑΦΟΡΑΣ ΠΡΑΓΜΑΤΩΝ.. 185 Ι. Νομοθετική ρύθμιση.... 185 ΙΙ. Ασφαλιζόμενοι κίνδυνοι.. 185 ΙΙΙ. Ασφαλιζόμενο συμφέρον 186 1. Γενικά..... 186 2. Πωλητής.... 186 3. Αγοραστής.... 187 4. Μεταφορέας.. 187 5. Ασφάλιση μεταφοράς εμπορευμάτων για λογαριασμό όποιου ανήκει 187 IV. Έναρξη της ασφαλιστικής κάλυψης.. 187 V. Ευθύνη ασφαλιστή...188 1. Κανόνας. 188 2. Εξαίρεση.... 188 VI. Ασφάλισμα.188 24. ΑΣΦΑΛΙΣΗ ΠΥΡΚΑΓΙΑΣ 189 Ι. Έννοια 189 ΙΙ. Ασφάλιση πυρκαγιάς για λογαριασμό άλλου... 189 ΙΙΙ. Διάρκεια. 189 ΙV. Ασφαλισμένος κίνδυνος.. 189 1. Έννοια... 189 2. Πυρκαγιά... 190

470 ΘΩΜΑΣ Γ. ΧΑΤΖΗΓΑΓΙΟΣ 3. Τρομοκρατικές ενέργειες.... 190 V. Ασφάλισμα 190 1. Κανόνας.... 190 2. Εξαίρεση... 191 3. Ενδοτική ρύθμιση των παραπάνω διατάξεων.... 191 25. ΑΣΦΑΛΙΣΗ ΕΣΟΔΕΙΑΣ ΚΑΙ ΑΣΦΑΛΙΣΗ ΔΙΑΚΟΠΗΣ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΗΣ.. 192 Ι. Ασφάλιση εσοδείας.. 192 1. Έννοια.... 192 2. Σημασία..... 192 3. Ασφαλιζόμενος κίνδυνος... 192 4. Ασφαλιζόμενο συμφέρον... 192 5. Ασφάλισμα... 192 ΙΙ. Ασφάλιση διακοπής λειτουργίας επιχείρησης.... 193 26. ΑΣΦΑΛΙΣΗ ΑΣΤΙΚΗΣ ΕΥΘΥΝΗΣ.... 193 Ι. Έννοια και διακρίσεις.. 193 1. Έννοια.... 193 2. Διακρίσεις..... 194 ΙΙ. Γενική ασφάλιση αστικής ευθύνης.... 194 1. Έννοια και κίνδυνος.... 194 2. Ασφαλισμένος κίνδυνος.. 194 3. Υποχρεωτική ασφάλιση αστικής ευθύνης.... 194 α. Έννοια.... 194 β. Δικαίωμα τρίτου ζημιωθέντα.... 195 γ. Δικαιώματα περισσότερων ζημιωθέντων... 195 δ. Γένεση της αξίωσης του ασφαλισμένου.... 195 ε. Δικαιώματα ασφαλιστή.... 196 ΙΙΙ. Ασφάλιση αστικής ευθύνης διοργανωτών ή πωλητών οργανωμένων ταξιδίων.... 197 ΙV. Ασφάλιση αστικής ευθύνης από ρύπανση της θάλασσας... 198 27. ΑΣΦΑΛΙΣΗ ΑΣΤΙΚΗΣ ΕΥΘΥΝΗΣ ΑΠΟ ΑΥΤΟΚΙΝΗΤΟ 198 Ι. Νομοθετική ρύθμιση.... 198 ΙΙ. Αυτοκίνητο.... 198 1. Κατά τη νομοθεσία... 198 2. Κατά τη νομολογία... 199 ΙΙΙ. Ασφαλιστήριο... 199

ΙΔΙΩΤΙΚΟ ΑΣΦΑΛΙΣΤΙΚΟ ΔΙΚΑΙΟ 471 ΙV. Ασφαλιστική κάλυψη... 199 V. Ασφάλιση ιδίων ζημιών αυτοκινήτου... 199 VI. H συνοριακή ασφάλιση..... 200 VΙΙ. Εξαίρεση... 200 VΙIΙ. Αποζημίωση..... 200 ΙΧ. Φιλικός Διακανονισμός ρύθμισης της ασφαλιστικής αποζημίωσης.. 201 Χ. Προστασία ζημιωθέντα στην ασφάλιση αστικής ευθύνης από αυτοκίνητο... 201 1. Η αρχή του απρόβλητου των ενστάσεων. 201 2. Ευθεία άσκηση του δικαιώματος αποζημίωσης του ζημιωθέντα.. 202 3. Πλαγιαστική άσκηση του δικαιώματος..... 203 4. Ευθεία αγωγή κατά του Επικουρικού Κεφαλαίου... 203 α. Το Επικουρικό Κεφάλαιο. 203 β. Είδος Ευθύνης.. 204 γ. Παραγραφή των αξιώσεων.. 205 5. Ευθεία αγωγή κατά του Γραφείου Διεθνούς Ασφάλισης.205 28.. ΑΣΦΑΛΙΣΗ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΩΝ ΖΗΜΙΩΝ..... 207 29. ΑΝΤΑΣΦΑΛΙΣΗ... 208 I. Έννοια 208 ΙΙ. Αντικείμενο 208 ΙΙΙ. Σκοπός.. 209 ΙV. Νομική Φύση... 209 V. Διάρκεια. 210 VΙ. Μορφές.. 210 1. Κριτήριο διάκρισης... 210 2. Προαιρετική... 210 3. Υποχρεωτική.... 210 VΙ. Δικονομικές συνέπειες της αντασφάλισης... 212 VII. Αντασφαλιστικός όμιλος εξαγωγικών πιστώσεων.. 212 30. ΑΣΦΑΛΙΣΗ ΒΟΗΘΕΙΑΣ ΚΑΙ ΑΣΦΑΛΙΣΗ ΠΙΣΤΩΣΕΩΝ 213 I. Ασφάλιση βοήθειας. 213 ΙΙ. Ασφάλιση πιστώσεων... 213 1. Έννοια 213

472 ΘΩΜΑΣ Γ. ΧΑΤΖΗΓΑΓΙΟΣ 2. Διακρίσεις..... 214 α. Κριτήριο.. 214 β. Ασφάλιση πίστωσης σε στενή έννοια. 214 γ. Ασφάλιση πίστωσης εγγύησης 214 3. Ιδιαίτερες μορφές ασφάλισης πιστώσεων... 214 α. Ασφάλιση εξαγωγικών πιστώσεων. 214 β. Ασφάλιση εγγυήσεων 215 31. ΑΣΦΑΛΙΣΗ ΝΟΜΙΚΗΣ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ. 217 Ι. Έννοια και Νομοθετική ρύθμιση... 217 1. Έννοια... 217 2. Νομοθετική ρύθμιση.... 217 ΙΙ. Μορφές.. 217 ΙIΙ. Κίνδυνος... 218 ΙV. Ασφαλιστική περίπτωση 218 V. Ασφαλιστήριο.. 219 1. Ιδιαίτερο έγγραφο.... 219 2. Περιεχόμενο.. 219 VI. Η ασφαλιστική επιχείρηση νομικής προστασίας. 220 1. Λειτουργία... 220 α. Έννοια.... 220 β. Τρόπος λειτουργίας.. 221 2. Ειδική άδεια... 222 3. Ανάκληση της άδειας λειτουργίας.. 222 4. Εξαίρεση.... 222 32. ΘΑΛΑΣΣΙΑ ΑΣΦΑΛΙΣΗ: ΝΟΜΟΘΕΤΙΚΗ ΡΥΘΜΙΣΗ, ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΟ ΚΑΙ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ... 223 Ι. Νομοθετική ρύθμιση...... 223 ΙΙ. Αντικείμενο της θαλάσσιας ασφάλισης.... 223 ΙΙΙ. Ασφαλιστήριο... 223 ΙV. Ασφάλιστρο..... 224 1. Το αδιαίρετο του ασφαλίστρου.. 224 2. Καταβολή.. 224 V. Ασφάλισμα... 224 1. Το αμετάβλητο της ασφαλιστικής αξίας.... 224 α. Κανόνας. 224 β. Εξαίρεση... 225 2. Αποτίμηση της ασφαλιστικής αξίας.. 225

ΙΔΙΩΤΙΚΟ ΑΣΦΑΛΙΣΤΙΚΟ ΔΙΚΑΙΟ 473 VI. Διάρκεια της ασφάλισης. 226 1. Προδιάθεση.. 226 2. Στην κατά χρόνο ασφάλιση.... 226 3. Στην κατά πλου ασφάλιση.. 226 4. Παράταση της διάρκειας της ασφάλισης.. 227 VΙΙ. Δικαιοδοσία.. 227 ΙΙX. Παραγραφή.. 227 33. ΑΣΦΑΛΙΖΟΜΕΝΟΙ ΚΙΝΔΥΝΟΙ. 227 Ι. Κανόνας... 227 ΙΙ. Εξειδίκευση.. 228 ΙΙΙ. Αρχή της καθολικότητας των ασφαλισμένων κινδύνων 228 ΙV. Εξαίρεση... 229 V. Επενέργεια του πολεμικού κινδύνου σε μια κοινή θαλάσσια ασφάλιση... 230 VΙ. Ασφάλιση κατά κινδύνων πολέμου.. 230 1. Νομοθετική ρύθμιση... 230 2. Αντικείμενο... 230 3. Ασφαλιστική κάλυψη... 231 4. Ασφαλισμένος κίνδυνος.. 231 5. Ευθύνη ασφαλιστή.. 231 34. ΔΙΑΚΡΙΣΕΙΣ ΘΑΛΑΣΣΙΩΝ ΑΣΦΑΛΙΣΕΩΝ. 232 Ι. Κριτήριο.... 232 ΙΙ. Το αντικείμενο του ασφαλισμένου συμφέροντος... 232 ΙΙΙ. Η ένταξη στην περιουσία του ασφαλισμένου.. 233 35. ΑΣΦΑΛΙΣΗ ΠΛΟΙΟΥ ΚΑΙ ΑΣΦΑΛΙΣΗ ΦΟΡΤΙΟΥ.. 233 Ι. Ασφάλιση πλοίου. 233 1. Περιεχόμενο.. 233 α. Πλοίο.. 233 β. Ναυπηγούμενο πλοίο.. 234 2. Αξία αποκατάστασης... 234 3. Ασφάλιση υποθηκικού δικαιώματος στο πλοίο 234 α. Προδιάθεση... 234 β. Ασφάλιση ξένου συμφέροντος... 234 γ. Ασφάλιση ιδίου συμφέροντος. 235 ΙΙ. Ασφάλιση φορτίου... 235 1. Περιεχόμενο και έννοια 235 α. Περιεχόμενο.. 235

474 ΘΩΜΑΣ Γ. ΧΑΤΖΗΓΑΓΙΟΣ β. Έννοια φορτίου..... 235 2. Μορφές.. 236 α. Τρέχουσα ασφάλιση..... 236 β. Ασφάλιση για λογαριασμό όποιου ανήκει.. 236 3. Ασφαλιστική κάλυψη... 237 α. Διάρκεια.. 237 β. Έκταση... 237 γ. Αξία αποκατάστασης.... 237 36. ΑΣΦΑΛΙΣΗ ΝΑΥΛΟΥ ΚΑΙ ΕΛΠΙΖΟΜΕΝΟΥ ΚΕΡΔΟΥΣ.. 238 Ι. Ναύλος.. 238 1. Ορισμός ναύλου... 238 2. Αντικείμενο ασφάλισης... 238 3. Ελπιζόμενος ναύλος... 238 4. Κίνδυνος.... 238 5. Ειδοποίηση του ασφαλιστή.... 239 ΙΙ. Ασφάλιση ελπιζόμενου κέρδους 239 ΙΙΙ. Εφαρμογή διατάξεων.. 239 37. ΕΥΘΥΝΗ ΑΣΦΑΛΙΣΤΗ.. 240 Ι. Έκταση ευθύνης.. 240 ΙΙ. Απαλλαγή από την ευθύνη.... 240 ΙΙΙ. Ελεύθερο αβαρίας 241 38. ΑΠΑΛΛΟΤΡΙΩΣΗ ΑΣΦΑΛΙΣΜΕΝΟΥ ΠΡΑΓΜΑΤΟΣ. 241 Ι. Γενικά. 241 ΙΙ. Απαλλοτρίωση πλοίου 241 ΙΙΙ. Απαλλοτρίωση φορτίου.. 242 39. ΕΓΚΑΤΑΛΕΙΨΗ ΠΛΟΙΟΥ.. 242 Ι. Έννοια... 242 ΙΙ. Περιπτώσεις. 242 ΙΙΙ. Άσκηση του δικαιώματος 243 1. Προϋπόθεση..... 243 2. Χρόνος... 243 3. Τρόπος.. 243 4. Πρόσκληση προς εγκατάλειψη 244 5. Άμυνα του ασφαλιστή.. 244 6. Αποποίηση... 244 IV. Αποτελέσματα.. 245

ΙΔΙΩΤΙΚΟ ΑΣΦΑΛΙΣΤΙΚΟ ΔΙΚΑΙΟ 475 40. ΑΣΦΑΛΙΣΗ ΑΣΤΙΚΗΣ ΕΥΘΥΝΗΣ ΠΛΟΙΟΚΤΗΤΗ. 245 41. ΑΣΦΑΛΙΣΗ ΠΛΗΡΩΜΑΤΟΣ.. 246 42. ΑΕΡΟΠΟΡΙΚΗ ΑΣΦΑΛΙΣΗ 246 Ι. Νομοθετική ρύθμιση 246 ΙΙ. Κυριότερες μορφές αεροπορικής ασφάλισης.. 247 ΙΙΙ. Εγκατάλειψη..... 247 43. ΑΣΦΑΛΙΣΕΙΣ ΖΩΗΣ 248 I. Ασφάλιση προσώπων.... 248 1. Έννοια... 248 2. Ως ασφάλιση ζημίας.... 248 3. Ως ασφάλιση ποσού.... 248 4. Μη εφαρμογή διατάξεων που εφαρμόζονται στην ασφάλιση ζημίας.. 249 5. Ασφαλισμένος κίνδυνος.. 249 6. Ασφαλιστήριο... 250 α. Κανόνας. 250 β. Εξαίρεση.... 250 ΙΙ. Ασφάλιση ζωής 250 1. Έννοια... 250 2. Διακρίσεις.. 250 α. Ο ασφαλιζόμενος κίνδυνος. 250 β. Το πρόσωπο του κινδύνου. 252 3. Προσυμβατική δήλωση των στοιχείων του ασφαλισμένου από τον λήπτη της ασφάλισης. 254 α. Κανόνας. 254 β. Εξαίρεση.... 255 4. Εκχώρηση του ασφαλίσματος... 256 5. Εξαγορά της ασφάλισης.. 256 α. Έννοια.... 256 β. Υπολογισμός. 256 γ. Συνέπειες..... 256 δ. Η χρήση της αξίας εξαγοράς ως εγγύηση για τη λήψη δανείου... 257 6. Πρόκληση θανάτου από μη φυσικά αίτια.... 257 7. Μετατροπή της ασφάλισης ζωής σε ελεύθερη ασφάλιση.. 257 44. ΑΣΦΑΛΙΣΗ ΑΤΥΧΗΜΑΤΩΝ ΚΑΙ ΑΣΘΕΝΕΙΩΝ... 258 Ι. Ασφάλιση ατυχημάτων 258

476 ΘΩΜΑΣ Γ. ΧΑΤΖΗΓΑΓΙΟΣ 1. Αντικείμενο.... 258 2. Έννοια... 258 3. Είδη.... 258 α. Κριτήριο.. 258 β. Τον κίνδυνο.... 258 γ. Το πρόσωπο του ασφαλισμένου.... 259 δ. Αριθμός συμβάσεων..... 259 ε. Ομαδική ασφάλιση... 260 4. Ασφαλιστικά βάρη.... 263 5. Ασφαλιστική κάλυψη... 264 ΙΙ. Ασφάλιση ασθενειών.. 265 45. ΤΡΑΠΕΖΟΑΣΦΑΛΕΙΑ 265 I. Ορισμός. 265 ΙΙ. Σκοπός.. 266 ΙΙΙ. Διακρίσεις.. 266 ΙV. Σημασία. 266 1. Για τον καταναλωτή.. 266 2. Για την τράπεζα.267 3. Για την ασφαλιστική εταιρία 267 V. Εφαρμογή.... 267 1. Στο δημόσιο τραπεζικό χώρο.... 267 2. Στον ιδιωτικό τραπεζικό χώρο... 267 ΜΕΡΟΣ E H ΑΣΦΑΛΙΣΤΙΚΗ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΗ.. 269 46. ΝΟΜΟΘΕΤΙΚΗ ΡΥΘΜΙΣΗ ΤΗΣ ΑΣΦΑΛΙΣΤΙΚΗΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΗΣ ΚΑΙ ΤΗΣ ΑΣΦΑΛΙΣΤΙΚΗΣ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑΣ 271 Ι. Ασφαλιστική αγορά..... 272 ΙΙ. Νομοθετική ρύθμιση... 272 IIΙ. Η άσκηση της ασφαλιστικής δραστηριότητας..... 274 IV. Φορείς της ιδιωτικής ασφαλιστικής επιχείρησης. 275 47. ΗΜΕΔΑΠΗ ΑΣΦΑΛΙΣΤΙΚΗ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΗ 276 Ι. Προϋποθέσεις.. 276 1. Προδιάθεση... 276 2. Αίτηση για άδεια σύστασης.... 276

ΙΔΙΩΤΙΚΟ ΑΣΦΑΛΙΣΤΙΚΟ ΔΙΚΑΙΟ 477 3. Αίτηση για άδεια λειτουργίας.. 276 4. Χορήγηση άδειας.. 277 α. Ειδική άδεια... 277 β. Περιεχόμενο της άδειας..... 277 γ. Δημοσίευση της απόφασης..... 277 5. Ισχύς άδειας.. 277 6. Επέκταση της άδειας... 278 7. Μη χορήγηση άδειας... 278 8. Ανάκληση της άδειας λειτουργίας.. 279 α. Λόγοι... 279 β. Σκοπός θέσπισης των λόγων ανάκλησης.. 279 γ. Συνέπειες ανάκλησης... 279 48. ΑΣΚΗΣΗ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑΣ.. 282 1. Σκοπός.. 282 2. Ασφαλιστικές εργασίες.... 282 3. Κλάδοι ασφάλισης.... 282 ΑΣΦΑΛΙΣΕΙΣ ΚΑΤΑ ΖΗΜΙΩΝ.... 282 ΑΣΦΑΛΙΣΕΙΣ ΖΩΗΣ.... 286 4. Άσκηση από ασφαλιστικές επιχειρήσεις δραστηριοτήτων με αντικείμενο μη ασφαλιστικές εργασίες..... 290 5. Μετατροπή ασφαλιστικής εταιρίας σε ανώνυμη εταιρία άλλου είδους.... 291 49. ΔΙΟΙΚΗΣΗ ΑΝΩΝΥΜΗΣ ΑΣΦΑΛΙΣΤΙΚΗΣ ΕΤΑΙΡΙΑΣ... 292 50. ΤΑ ΚΕΦΑΛΑΙΑ ΤΗΣ ΑΣΦΑΛΙΣΤΙΚΗΣ ΕΤΑΙΡΙΑΣ.. 292 Ι. Μετοχικό Κεφάλαιο.. 292 ΙΙ. Τακτικό αποθεματικό... 292 ΙΙΙ. Περιθώριο φερεγγυότητας.. 293 IV. Εγγυητικό κεφάλαιο. 294 V. Τεχνικά αποθέματα.. 295 1. Ορισμός..... 295 2. Φύση των τεχνικών αποθεμάτων.. 296 3. Τεχνικά αποθέματα και περιθώριο φερεγγυότητας. 297 4. Σημασία σχηματισμού των τεχνικών αποθεμάτων. 297 5. Το μαθηματικό απόθεμα..... 298 VΙ. Ασφαλιστική τοποθέτηση... 298 1. Ορισμός.... 298 2. Φύση ασφαλιστικής τοποθέτησης..... 299 3. Σημασία σχηματισμού της ασφαλιστικής τοποθέτησης. 300

478 ΘΩΜΑΣ Γ. ΧΑΤΖΗΓΑΓΙΟΣ 4. Διακρίσεις.. 300 5. Αντικείμενο της ασφαλιστικής τοποθέτησης. 301 6. Προνόμιο στην ασφαλιστική τοποθέτηση.... 301 7. Κατάσχεση της ασφαλιστικής τοποθέτησης.... 302 8. Κυρώσεις... 302 51. ΕΠΟΠΤΕΙΑ ΤΩΝ ΑΣΦΑΛΙΣΤΙΚΩΝ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ 302 Ι. Η εποπτεία... 302 α. Λόγοι πρόβλεψης. 302 β. Έκταση.. 303 γ. Η αρχή... 304 ΙΙ. Η επιτροπή εποπτείας ιδιωτικής ασφάλισης... 304 1. Σύσταση. 304 2. Σκοπός.. 304 3. Αρμοδιότητες.... 304 52. ΑΣΦΑΛΙΣΤΙΚΗ ΕΚΚΑΘΑΡΙΣΗ.. 307 53. ΑΣΚΗΣΗ ΤΗΣ ΑΣΦΑΛΙΣΤΙΚΗΣ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑΣ ΑΠΟ ΑΛΛΟΔΑΠΕΣ ΑΣΦΑΛΙΣΤΙΚΕΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΙΣ.. 308 Ι. Αλλοδαπές ασφαλιστικές επιχειρήσεις με έδρα μέσα στην Ε.Ε 308 ΙΙ. Αλλοδαπές ασφαλιστικές επιχειρήσεις με έδρα έξω από την Ε.Ε.. 308 ΙΙΙ. Έννοια εγκατάστασης. 309 ΙV. Εκπροσώπηση της αλλοδαπής ασφαλιστικής επιχείρησης τρίτης χώρας στην Ελλάδα. 309 54. ΑΛΛΗΛΑΣΦΑΛΙΣΤΙΚΟΣ ΣΥΝΕΤΑΙΡΙΣΜΟΣ 310 Ι. Νομοθετική ρύθμιση... 310 ΙΙ. Έννοια... 310 ΙΙΙ. Σύσταση.... 310 ΙV. Παράδειγμα... 311 55. ΑΝΩΝΥΜΗ ΑΣΦΑΛΙΣΤΙΚΗ ΕΤΑΙΡΙΑ ΑΣΦΑΛΙΣΗΣ ΠΛΟΙΩΝ ΚΑΙ ΑΕΡΟΣΚΑΦΩΝ.. 311 Ι. Νομοθετική ρύθμιση 311 ΙΙ. Αντικείμενο ασφάλισης... 311 1. Γενικά.... 311 2. Έννοια πλοίου και αεροσκάφους.. 312 α. Πλοίο.. 312

ΙΔΙΩΤΙΚΟ ΑΣΦΑΛΙΣΤΙΚΟ ΔΙΚΑΙΟ 479 β. Αεροσκάφος.. 312 3. Κίνδυνος... 312 4. Άδεια.. 313 ΙΙΙ. Ε.Κ.Α.Π.Α... 313 ΜΕΡΟΣ ΣΤ Η ΑΣΦΑΛΙΣΤΙΚΗ ΔΙΑΜΕΣΟΛΑΒΗΣΗ 315 56. ΝΟΜΟΘΕΤΙΚΗ ΡΥΘΜΙΣΗ. 317 Ι. Γενικά. 317 ΙΙ. Νομικό πλαίσιο ρύθμισης 317 1. Οι προ του π.δ 190/2006 ρυθμίσεις.. 317 2. Κριτική..... 318 3. Η Οδηγία 2002/92/ΕΚ.. 318 4. Το π.δ 190/2006 για την ασφαλιστική διαμεσολάβηση.. 319 5. Η Υπουργική Απόφαση Κ3 8010/8-8-2007... 320 6. Πεδίο Εφαρμογής.... 320 57. Η ΕΝΝΟΙΑ, ΤΑ ΠΡΟΣΩΠΑ ΚΑΙ ΤΑ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ..320 Ι. Εννοια της ασφαλιστικής διαμεσολάβησης με βάση το π. δ. 190/2006.. 320 1. Ασφαλιστική διαμεσολάβηση.... 320 2. Αντασφαλιστική διαμεσολάβηση.. 321 ΙΙ. Δραστηριότητες εξαιρούμενες 321 ΙΙΙ. Κατηγορίες διαμεσολαβητών...... 323 1. Ασφαλιστικός διαμεσολαβητής.. 323 2. Αντασφαλιστικός διαμεσολαβητής.... 323 3. Συνδεδεμένος ασφαλιστικός διαμεσολαβητής.... 324 α. Έννοια 324 β. Χαρακτηριστικά. 324 58. ΠΡΟΫΠΟΘΕΣΕΙΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΝΑΛΗΨΗ ΚΑΙ ΤΗΝ ΑΣΚΗΣΗ ΔΙΑΜΕΣΟΛΑΒΗΣΗΣ.. 326 Ι. Προϋποθέσεις εγγραφής ασφαλιστικού διαμεσολαβητή... 326 1. Η εγγραφή στο σχετικό μητρώο.... 326 2. Ασφάλιση Επαγγελματικής Αστικής Ευθύνης... 328 3. Δικαιολογητικά Εγγραφής.. 328 ΙΙ. Προϋποθέσεις εγγραφής συνδεδεμένου ασφαλιστικού διαμεσολαβητή 329 1. Γενικά. 329

480 ΘΩΜΑΣ Γ. ΧΑΤΖΗΓΑΓΙΟΣ 2. Στην πρώτη περίπτωση.. 329 3. Στη δεύτερη περίπτωση.. 330 4. Τρόπος Εγγραφής... 331 59. ΤΑ ΠΡΟΣΩΠΑ ΚΑΙ ΤΑ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΤΩΝ ΑΣΦΑΛΙΣΤΙΚΩΝ ΔΙΑΜΕΣΟΛΑΒΗΤΩΝ.. 332 Ι. Τα πρόσωπα... 332 ΙΙ. Γενικά χαρακτηριστικά των ασφαλιστικών διαμεσολαβητών..... 332 ΙΙΙ. Η αρχή του κλειστού αριθμού των ασφαλιστικών διαμεσολαβητών... 332 60. ΕΝΝΟΙΑ, ΟΡΙΣΜΟΣ ΤΟΥ ΑΣΦΑΛΙΣΤΙΚΟΥ ΠΡΑΚΤΟΡΑ ΚΑΙ ΤΗΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΗΣ ΑΣΦΑΛΙΣΤΙΚΗΣ ΠΡΑΚΤΟΡΕΥΣΗΣ.. 334 Ι. Ασφαλιστικός πράκτορας.. 334 1. Έννοια... 334 2. Ορισμός.... 334 ΙΙ. Επιχείρηση ασφαλιστικής πρακτόρευσης 335 1. Έννοια... 335 61. Η ΠΡΟΣΒΑΣΗ ΣΤΗΝ ΑΣΚΗΣΗ ΤΗΣ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑΣ.. 335 Ι. Γενικά. 335 ΙΙ. Ουσιαστικές.. 335 1. Προδιάθεση... 335 2. Η σύμβαση ασφαλιστικής πρακτόρευσης.... 336 α. Περιεχόμενο... 336 β. Υποβολή στις αρμόδιες αρχές.... 337 γ. Ακυρότητα της σύμβασης ασφαλιστικής πρακτόρευσης... 337 δ. Συνέπειες ακυρότητας.. 338 3. Ασυμβίβαστο.... 338 ΙΙΙ. Τυπικές.. 339 1. Προδιάθεση... 339 2. Εγγραφή στο επιμελητήριο.... 339 α. Γενικά.. 339 β. Δικαιολογητικά εγγραφής. 339 γ. Μητρώο ασφαλιστικών πρακτόρων... 341 3. Επαγγελματική εγκατάσταση..... 342 4. Βιβλία ασφαλιστικού πράκτορα..... 342

ΙΔΙΩΤΙΚΟ ΑΣΦΑΛΙΣΤΙΚΟ ΔΙΚΑΙΟ 481 62. ΚΥΡΩΣΕΙΣ 342 Ι. Γενικά.... 342 ΙΙ. Διοικητικής φύσεως. 343 1. Προσφυγή.. 343 2. Ανανέωση.. 343 3. Διαγραφή... 343 4. Καταγγελία της σύμβασης ασφαλιστικής πρακτόρευσης λόγω διαγραφής.... 343 5. Επανεγγραφή του ασφαλιστικού πράκτορα.... 344 IΙΙ. Ποινικής φύσεως..... 344 1. Προδιάθεση.. 344 2. Στο πρόσωπο του ασφαλιστικού πράκτορα... 344 3. Στο πρόσωπο του εκπροσώπου της ασφαλιστικής εταιρίας.. 345 α. Λόγω μη ύπαρξης άδειας ασφαλιστικού πράκτορα. 345 β. Λόγω μη υποβολής της άδειας στο Υπουργείο Ανάπτυξης.. 345 63. ΚΑΤΑΧΩΡΙΣΗ ΕΤΑΙΡΙΩΝ ΑΣΦΑΛΙΣΤΙΚΗΣ ΠΡΑΚΤΟΡΕΥΣΗΣ ΣΤΟ ΜΗΤΡΩΟ.. 345 Ι. Ειδική μερίδα Μητρώου.. 345 ΙΙ. Δομικές μεταβολές.... 346 64. Η ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑ ΤΟΥ ΑΣΦΑΛΙΣΤΙΚΟΥ ΠΡΑΚΤΟΡΑ.. 347 Ι. Γενικά. 347 ΙΙ. Κατάρτιση της σύμβασης ασφαλιστικής πρακτόρευσης 348 ΙΙΙ. Νομική φύση. 348 IV. Το περιεχόμενο.... 349 1. Η σύναψη ασφαλιστικών συμβάσεων... 349 2. Η προσυπογραφή ασφαλιστικών συμβάσεων.... 349 3. Άλλες εξουσίες διοίκησης.... 350 4. Διαχείριση ασφαλίστρων.... 351 α. Περιεχόμενο... 351 β. Απόδοση ασφαλίστρων... 351 γ. Ευθύνη ασφαλιστή από παράβαση υποχρεώσεων του ασφαλιστικού πράκτορα κατά το προσυμβατικό στάδιο. 352 δ. Ευθύνη εισπράττοντα ασφαλίστρων.. 353 V. Η άσκηση της δραστηριότητας.. 353 1. Γενικά. 353 2. Εμπορική ιδιότητα... 353

482 ΘΩΜΑΣ Γ. ΧΑΤΖΗΓΑΓΙΟΣ 3. Τοποθέτηση ασφαλίσεων.. 354 4. Μεταφορά ασφαλίσεων... 354 VI. Σχέση ασφαλιστικού πράκτορα και ασφαλισμένου... 354 65. ΟΙ ΣΧΕΣΕΙΣ ΜΕΤΑΞΥ ΑΣΦΑΛΙΣΤΙΚΗΣ ΕΤΑΙΡΙΑΣ ΚΑΙ ΑΣΦΑΛΙΣΤΙΚΟΥ ΠΡΑΚΤΟΡΑ.... 355 Ι. Μη άσκηση ανταγωνισμού.... 355 α. Έννοια. 355 β. Κριτική. 355 γ. Διακρίσεις.. 355 ΙΙ. Η μη άσκηση ανταγωνισμού από την ασφαλιστική εταιρία... 357 ΙIΙ. Έκταση εφαρμογής.. 357 66. ΑΜΟΙΒΗ 357 Ι. Προδιάθεση.. 357 ΙΙ. Κριτική 357 ΙΙΙ. Προμήθεια. 358 ΙV. Άλλες παροχές. 358 67. ΛΥΣΗ ΤΗΣ ΣΥΜΒΑΣΗΣ ΑΣΦΑΛΙΣΤΙΚΗΣ ΠΡΑΚΤΟΡΕΥΣΗΣ... 359 Ι. Λόγοι λύσης...... 359 ΙΙ. Συμφωνία των μερών..... 359 ΙΙΙ. Θάνατος.... 359 ΙV. Πτώχευση..... 359 V. Πάροδος χρόνου.. 360 VI. Καταγγελία.... 360 1. Γενικά.... 360 2. Είδη.... 360 α. Τακτική... 360 β. Έκτακτη.. 360 γ. Σπουδαίος λόγος.. 361 3. Συνέπειες λύσης με καταγγελία. 362 α. Αποζημίωση του ασφαλιστικού πράκτορα... 362 β. Λοιπές συνέπειες.. 363 γ. Αποζημίωση του ασφαλιστή... 363 δ. Προθεσμία καταγγελίας... 363 4. Γνωστοποίηση της λύσης... 364 5. Δημοσίευση.. 364

ΙΔΙΩΤΙΚΟ ΑΣΦΑΛΙΣΤΙΚΟ ΔΙΚΑΙΟ 483 68. ΕΥΘΥΝΗ... 364 Ι. Γενικά. 364 ΙΙ. Ευθύνη κατά τη λειτουργία της πρακτοριακής σύμβασης. 364 ΙΙΙ. Ευθύνη λόγω λήξης της πρακτοριακής σύμβασης. 365 1. Αστική.... 365 2. Ποινική... 365 69. ΜΕΣΙΤΗΣ ΑΣΦΑΛΙΣΕΩΝ 366 Ι. Ορισμός. 366 ΙΙ. Η δραστηριότητα του μεσίτη ασφαλίσεων... 367 ΙΙΙ. Περιεχόμενο.. 367 ΙV. Η πρόσβαση στη δραστηριότητα.. 368 1. Προϋποθέσεις.. 368 2. Δέσμευση περιουσίας.. 368 3. Ανανέωση εγγραφής... 369 4. Ασυμβίβαστο.... 369 V. Οι σχέσεις των μερών. 370 1. Μεσίτη ασφαλίσεων και πελάτη (ασφαλιζόμενο).... 370 2. Μεσίτη ασφαλίσεων και ασφαλιστικής εταιρίας... 370 VI. Αμοιβή... 371 VIII. Εποπτεία επί των μεσιτών ασφαλίσεων.. 371 IΧ. Εταιρίες μεσιτείας ασφαλίσεων.. 371 70. ΑΛΛΟΔΑΠΟΙ ΜΕΣΙΤΕΣ ΑΣΦΑΛΙΣΕΩΝ.. 372 Ι. Γενικά.... 372 ΙΙ. Μεσίτης Λλόυδς Λονδίνου.. 372 1. Έννοια... 372 2. Τρόπος κατάρτισης της ασφαλιστικής σύμβασης... 372 3. Ευθύνη... 373 ΙΙΙ. Μεσίτης έξω από την Ευρωπαϊκή Ένωση... 373 ΙV. Διάκριση πράκτορα ασφαλίσεων από μεσίτη ασφαλίσεων.. 374 71. ΑΣΦΑΛΙΣΤΙΚΟΣ ΣΥΜΒΟΥΛΟΣ 374 Ι. Ορισμός.... 374 II. Η πρόσβαση στη δραστηριότητα του ασφαλιστικού συμβούλου.. 375 III. Εμπορική ιδιότητα.. 376

484 ΘΩΜΑΣ Γ. ΧΑΤΖΗΓΑΓΙΟΣ IV. Περιεχόμενο της σύμβασης του ασφαλιστικού συμβούλου.. 376 V. Ακυρότητα της σύμβασης.. 377 VI. Ρήτρα αποκλειστικότητας.. 377 VII. Η δραστηριότητα του ασφαλιστικού συμβούλου.... 377 VIII. Ασυμβίβαστο.... 378 IX. Αμοιβή... 378 X. Διάκριση ασφαλιστικού πράκτορα από ασφαλιστικό σύμβουλο. 379 ΧI. Διάκριση μεσίτη ασφαλίσεων από ασφαλιστικό σύμβουλο.. 380 ΧII. Δόκιμος ασφαλιστικός σύμβουλος.... 380 72. ΣΥΝΤΟΝΙΣΤΗΣ ΑΣΦΑΛΙΣΤΙΚΩΝ ΣΥΜΒΟΥΛΩΝ.. 381 Ι. Ορισμός.... 381 ΙΙ. Η δραστηριότητα του συντονιστή ασφαλιστικών συμβούλων.. 381 ΙΙΙ. Η πρόσβαση στη δραστηριότητα του συντονιστή ασφαλιστικών συμβούλων. 381 ΙV. Οι σχέσεις των μερών.... 382 1. Συντονιστή ασφαλιστικών συμβούλων και ασφαλιστικής.. 382 εταιρίας.. 382 2. Συντονιστή ασφαλιστικών συμβούλων και ασφαλιστικού συμβούλου.382 V. Διάκριση συντονιστή ασφαλιστικών συμβούλων από ασφαλιστικό σύμβουλο. 382 VI. Διάκριση ασφαλιστικού πράκτορα από συντονιστή ασφαλιστικών συμβούλων. 383 73. Ο ΑΣΦΑΛΙΣΤΙΚΟΣ ΥΠΑΛΛΗΛΟΣ 383 Ι. Ορισμός.... 383 ΙΙ. Ασυμβίβαστο....... 384 ΙΙΙ. Η σχέση των μερών.... 384 74. ΤΑ ΤΡΑΠΕΖΙΚΑ ΙΔΡΥΜΑΤΑ ΩΣ ΑΣΚΟΥΝΤΑ ΤΡΑΠΕΖΟΑΣΦΑΛΕΙΕΣ. 385 75. Ο ΠΡΑΓΜΑΤΟΓΝΩΜΟΝΑΣ.. 385 Ι. Διαιτητική Πραγματογνωμοσύνη.. 387

ΙΔΙΩΤΙΚΟ ΑΣΦΑΛΙΣΤΙΚΟ ΔΙΚΑΙΟ 485 ΙI. Εγκυρότητα ρήτρας διαιτητικής πραγματογνωμοσύνης 387 76. ΚΩΔΙΚΕΣ ΔΕΟΝΤΟΛΟΓΙΑΣ. 388 Ι. Κώδικας Δεοντολογίας Ασφαλιστικών Επιχειρήσεων... 388 ΙΙ. Νομική φύση των διατάξεων του κώδικα.... 389 ΙΙΙ. Σκοπός του Κ.Δ.Α.Ε.... 389 ΙV. Περιεχόμενο.. 389 V. Ως προς τις μεταξύ των ασφαλιστικών φορέων σχέσεις 389 VΙ. Ως προς τους καταναλωτές... 390 VIΙ. Ως προς το δημόσιο.... 391 VIIΙ. Ως προς τους διαμεσολαβούντες.. 391 ΙX. Τήρηση του Κ.Δ.Α.Ε... 391 77. ΚΑΝΟΝΕΣ ΔΕΟΝΤΟΛΟΓΙΚΗΣ ΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΑΣ ΤΩΝ ΔΙΑΜΕΣΟΛΑΒΗΤΩΝ 392 Ι. Γενικά.... 392 ΙΙ. Κώδικας δεοντολογίας.... 392 1. Περιεχόμενο.. 393 2. Περιπτώσεις παραβίασής του.... 393 ΙΙΙ. Ταξινομήσεις.... 394 ΙV. Κυρώσεις.. 394 ΜΕΡΟΣ Ζ ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ. 397 Ι. Ν. 2496/1997 «Ασφαλιστική σύμβαση, τροποποιήσεις της νομοθεσίας για την ιδιωτική ασφάλιση και άλλες διατάξεις.»... 399 ΙΙ. ΘΑΛΑΣΣΙΑ ΑΣΦΑΛΙΣΗ Ν. 3816/1958 Περί κώδικος ιδιωτικού ναυτικού δικαίου.412 ΙΙΙ. ΑΕΡΟΠΟΡΙΚΗ ΑΣΦΑΛΙΣΗ Νόμος 1815/1998 ΚΥΡΩΣΗ ΤΟΥ ΚΩΔΙΚΑ ΑΕΡΟΠΟΡΙΚΟΥ ΔΙΚΑΙΟΥ... 416 IV. ΑΣΦΑΛΙΣΤΙΚΗ ΔΙΑΜΕΣΟΛΑΒΗΣΗ.. 430 ΓΕΝΙΚΗ ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ. 431 Ι. ΕΛΛΗΝΙΚΗ.. 433 ΙΙ. ΞΕΝΗ... 448