ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΓΡΑΦΕΙΟ ΣΥΝΔΕΣΜΟΥ ΣΚΟΠΙΑ ΓΡΑΦΕΙΟ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ ΚΑΙ ΕΜΠΟΡΙΚΩΝ ΥΠΟΘΕΣΕΩΝ

1 ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΓΡΑΦΕΙΟ ΣΥΝΔΕΣΜΟΥ ΣΚΟΠΙΑ ΓΡΑΦΕΙΟ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ ΚΑΙ ΕΜΠΟΡΙΚΩΝ ΥΠΟΘΕΣΕΩΝ

2 Οικονομικές πληροφορίες για την πγδμ Πληθωρισμός αύξηση/ μείωση τιμών Ειδικοί στην πγδμ εκτιμούν ότι η κυβέρνηση θα πρέπει να επιλέξει ανάμεσα σε σταθερή τιμή συναλλάγματος ή σταθερή τιμή πληθωρισμού (ενδεχομένως στο 6%), προκειμένου να αντιμετωπίσει τα προβλήματα που δημιουργεί ο τελευταίος, ειδικά σε σχέση με τους εξαγωγείς της χώρας. Αγροτική Πολιτική 80.000 αγρότες στην πγδμ έχουν υποβάλει μέσα στο τρέχον έτος αίτηση για λήψη αγροτικής επιδότησης. Ο αριθμός αυτός είναι διπλάσιος σε σύγκριση με το 2007. Ενέργεια Η παραγωγή ενέργειας από το θερμοηλεκτρικό σταθμό «REK BITOLA» τους πρώτους έξι μήνες του έτους έφτασε στα 2.131.156 MWh, αυξημένη κατά 38.000 MWh σε σχέση με τις αρχικές προβλέψεις, ενώ άλλα 4.200.000 MWh σχεδιάζεται να παραχθούν έως το τέλος του έτους. Η παραγωγή άνθρακα της «REK BITOLA» το ίδιο διάστημα έφτασε τα 3.389.000 τόνους, αυξημένη κατά 400.000 τόνους σε σχέση με τις προβλέψεις. Μεταφορές Επικοινωνία Όπως προβλέπει ο νέος νόμος για τις εθνικές οδούς, θα γίνεται στο εξής εκχώρηση αυτών. Συγκεκριμένα, προβλέπεται η δυνατότητα εκχώρησης της ανακατασκευής και της συντήρησής τους, της συλλογής διοδίων, της χρήση δημοσίων οδών ή τμημάτων τους και τη χρήση αντικειμένων των εθνικών οδών. Τη σχετική επίβλεψη θα έχει η νεοσυσταθείσα Υπηρεσία Εθνικών Οδών. Όπως αναφέρει τοπικό δημοσίευμα, Αλβανοί επενδυτές έχουν εκδηλώσει ενδιαφέρον για την κατασκευή του τμήματος του διαδρόμου 8 το οποίο διέρχεται μέσα από την πγδμ. Άλλα Οι εταιρείες στην πγδμ θα μπορούν στο εξής να αιτούνται για εξαγωγικές και εισαγωγικές άδειες μέσω του διαδικτύου. Το εν λόγω one-stop-shop πρόγραμμα εφαρμόζεται από τη Διοίκηση Τελωνείων της χώρας κατόπιν συνεργασίας με τη USAID. Μέσω του συστήματος αυτού, οι επιχειρηματίες θα μπορούν να αιτούνται online για 70 άδειες χωρίς να υποχρεούνται να περιμένουν στις διάφορες Υπηρεσίες ή να προσκομίζουν επιπλέον έγγραφα, καθώς το σύστημα διασυνδέει διάφορους Οργανισμούς. Η υπηρεσία αυτή, η οποία πρόκειται να τεθεί σε ισχύ από τον ερχόμενο Νοέμβριο, θα λειτουργεί 24 ώρες καθημερινά, επτά ημέρες την εβδομάδα. Τόσο τα εισαγόμενα όσο και τα εγχωρίως παραγόμενα τροφίμων στην πγδμ θα ελέγχονται στο εξής στα εργαστήρια της Κτηνιατρικής Σχολής, καθώς η τελευταία απέκτησε επισήμως το πιστοποιητικό ISO/IEC 17025/2005, ώστε να διαπιστώνεται εάν ανταποκρίνονται στις διεθνείς προδιαγραφές,. Νόμος που αφορά σε ίδρυση ιδιωτικού γραφείου πιστοληπτικού ελέγχου ψηφίσθηκε στο Κοινοβούλιο της πγδμ. Το γραφείο αυτό θα μπορεί να διατηρεί πληροφορίες για τα πιστωτικά χρέη των πολιτών χωρίς τη συγκατάθεση των τελευταίων.

3 Σοβαρές διακυμάνσεις παρουσιάζει το Χρηματιστήριο Αξιών των Σκοπίων. Έπειτα από μήνες συνεχούς αρνητικής πορείας, οι τιμές διαφόρων μετοχών σημείωσαν θεαματική άνοδο, γεγονός που προκάλεσε αύξηση του δείκτη ΜΒΙ-10 κατά περίπου 7%. Στη συνέχεια ωστόσο, ο δείκτης υπεχώρησε κατά 4,04%, παρουσιάζοντας τη μεγαλύτερη πτώση από τις 26 Ιουνίου. Στις 9 τρέχοντος μηνός το ύψος του όγκου των συναλλαγών των μετοχών έφτασε τα 26,1 εκατ. δηνάρια, σημειώνοντας σημαντική πτώση σε σύγκριση με τα 70,4 εκατ. δηνάρια μία μόλις ημέρα πριν. Είναι αξιοσημείωτο ότι οι ξένοι επενδυτές συναλλάσσονται όλο και λιγότερο στο χρηματιστήριο της χώρας. Σύμφωνα με τα στοιχεία του χρηματιστηρίου, η συμμετοχή των ξένων επενδυτών στο κύριο κεφάλαιο του συνόλου των εταιριών που συγκροτούν τον δείκτη ΜΒΙ-10, βαίνει μειούμενη. Ειδικοί εκτιμούν ότι η μείωση αυτή μπορεί να οφείλεται στο ενδιαφέρον των επενδυτών να εξασφαλίσουν περισσότερα κέρδη σε άλλες χρηματαγορές ή στην παγκόσμια χρηματιστηριακή κρίση. Οικονομική πολιτική της κυβέρνησης της πγδμ Όπως ενημέρωσε ο Υπουργός Οικονομικών της πγδμ Trajko Slaveski, έπειτα από αναθεώρηση του προϋπολογισμού που υιοθέτησε η κυβέρνηση, ο τελευταίος παρουσιάζεται με έσοδα αυξημένα κατά 260 εκατ. ευρώ (αύξηση κατά 12,4% σε σύγκριση με τις αρχικές προβλέψεις). Το επιπλέον αυτό ποσό προκύπτει από τη μεγαλύτερη συλλογή φόρων, το υψηλότερο μέρισμα που θα λάβει η κυβέρνηση από την εταιρεία τηλεπικοινωνιών MakTel και από την ιδιωτικοποίηση κάποιων κρατικών εταιρειών, ενώ θα δαπανηθεί κυρίως στον τομέα της εκπαίδευσης και σε αγροτικές επιδοτήσεις. Σημειωτέον ότι το έλλειμμα του προϋπολογισμού είχε αρχικά υπολογισθεί στα 5,6 δισ. δηνάρια ή 1,5% του ΑΕΠ. Επίσης σύμφωνα με τον κ. Υπουργό, η συναλλαγματική ισοδυναμία του δηναρίου δεν είναι δυνατόν να μεταβληθεί έως τα τέλη του 2009. Η μονοπωλιακή θέση της δημόσιας εταιρείας οδών της πγδμ αναφορικά με τη συντήρηση και προστασία των δημοσίων οδών πρόκειται να καταργηθεί, όπως ανακοίνωσε το Υπουργείο Μεταφορών και Επικοινωνιών της χώρας, έπειτα από σχετική σύσταση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής και με σκοπό την απελευθέρωση του εν λόγω τομέα. Η μεταρρύθμιση αυτή πρόκειται να λάβει χώρα στο πλαίσιο των τροποποιήσεων του νόμου για τις δημόσιες οδούς, οι οποίες εξ άλλου θα οδηγήσουν σε αποφυγή παρεμβάσεων και αλληλοεπικάλυψης αρμοδιοτήτων. Βασική καινοτομία του νέου νόμου θα αποτελέσει η ίδρυση Υπηρεσίας Εθνικών Οδών. Επιπλέον, η κυβέρνηση θα υιοθετήσει πενταετές πρόγραμμα για τον ακριβέστερο προσδιορισμό των στόχων και των ενεργειών για την ανάπτυξη των οδικών υποδομών. Σύμφωνα με τοπικά δημοσιεύματα, το εμπορικό έλλειμμα και η κατασκευή νέων μονάδων παραγωγής ενέργειας αποτελούν τα κύρια οικονομικά θέματα τα οποία θα πρέπει να χειριστεί η νέα ηγεσία του Υπουργείου Οικονομίας της πγδμ. Το Κοινοβούλιο της χώρας ψήφισε νόμο για τη σύναψη δανείου από την Αναπτυξιακή Τράπεζα του Συμβουλίου της Ευρώπης για την ολοκλήρωση της κατασκευής περίπου 30 αθλητικών σταδίων σε ολόκληρη τη χώρα. Από το επόμενο έτος η κυβέρνηση της πγδμ θα αρχίσει να διατηρεί πετρελαϊκά αποθέματα, σε συμφωνία με αντίστοιχη οδηγία της ΕΕ και με σκοπό την εξασφάλιση της σταθερότητας της αγοράς και της δυνατότητας προμήθειας πετρελαίου. Καινοτομία για τη χώρα αποτελεί το γεγονός ότι τα πετρελαϊκά παράγωγα θα εξασφαλίζονται με κονδύλια που θα προέρχονται από υποχρεωτική εισφορά, η οποία θα ενσωματώνεται στην τιμή

4 των καυσίμων. Η εισφορά αυτή θα καταβάλλεται από τους εισαγωγείς και τους παραγωγούς πετρελαίου και πετρελαϊκών παραγώγων. Η κυβέρνηση της πγδμ πρόκειται να ορίσει τον προσωπικό φόρο εισοδήματος για τους αγρότες στο 10%. Σύμφωνα με τη Συνομοσπονδία Αγροτών της χώρας, η απόφαση αυτή θα πλήξει κυρίως τους γαλακτοπαραγωγούς. Απασχόληση Αγορά Εργασίας Ανεργία Τους τελευταίους πέντε μήνες κατεγράφησαν στην πγδμ 88.070 νέες προσλήψεις, σύμφωνα με την Υπηρεσία Απασχόλησης της χώρας. Σε σύγκριση με την ίδια περίοδο του προηγούμενου έτους, ο αριθμός αυτός αυξήθηκε κατά 12.000 αντιστοίχως. Στο πρώτο τρίμηνο 2008, οι εργαζόμενοι ανήλθαν στους 600.593. Από αυτούς, οι 124.450 απασχολούνται στον τομέα βιομηχανικών κατασκευών, οι 120.893 στον αγροτικό τομέα και οι 84.812 στον τομέα του λιανικού εμπορίου. Αντιθέτως, έως τις 31 Μαΐου τρέχοντος έτους, 351.874 άτομα παρέμεναν άνεργοι, ενώ 74.143 εξ αυτών ενεγράφησαν στην Υπηρεσία Απασχόλησης μόνο για να αποκτήσουν ασφάλεια υγείας. Οι υπόλοιποι αναζητούν ενεργά εργασία εδώ και, κατά μέσο όρο, πέντε με οκτώ χρόνια. Μισθοί Από τον Απρίλιο 2009 στους εργαζόμενους στην πγδμ θα καταβάλλονται οι ακαθάριστεςαποδοχές. Τα επιδόματα διατροφής και ταξιδίων θα καταργηθούν, ενώ τα αντίστοιχα χρήματα θα συμπεριλαμβάνονται στο σύνολο του ακαθάριστου μισθού. Το Κοινωνικό και Οικονομικό Συμβούλιο αποδέχθηκε το νέο μοντέλο πληρωμής των μισθών και σύντομα θα το υποβάλει στην Κυβέρνηση της χώρας. Επίσης, αλλαγές πρόκειται να επέλθουν στον εργασιακό νόμο, καθώς και σε όλες τις συλλογικές συμβάσεις ανάμεσα στα σωματεία των εργαζομένων από τη μία πλευρά και τους εργοδότες και την κυβέρνηση από την άλλη. Σύμφωνα με στελέχη του Υπουργείου Οικονομικών, το σύστημα μισθών θα πρέπει να προσαρμοσθεί προς τα ισχύοντα στις χώρες μέλη της ΕΕ. Οι εισφορές για την σύνταξη και την υγεία θα αφαιρούνται από τον ακαθάριστο μισθό, όπως και τα προαναφερθέντα επιδόματα. Ο κάθε εργαζόμενος θα είναι υπεύθυνος για την καταβολή των εισφορών, ωστόσο η πληρωμή τους θα γίνεται από τον εργοδότη για λογαριασμό των εργαζομένων. Από 1 ης Ιανουαρίου 2009 οι κοινωνικές εισφορές θα μειωθούν. Άλλη καινοτομία συνιστά η αντικατάσταση των τριών διαφορετικών νόμων κοινωνικής ασφάλειας που ισχύουν σήμερα, από έναν, ο οποίος και θα προσφέρει μία ενιαία βάση για την καταβολή των εισφορών και όπου οι εργαζόμενοι θα μπορούν να βρίσκουν όλες τις απαραίτητες πληροφορίες. Δραστηριότητα εγχώριων εταιριών της πγδμ Η εταιρία Vitaminka στο Prilep ανοίγει νέα μονάδα παραγωγής μπισκότων, με σκοπό να επιτύχει επέκταση των προϊόντων της στην εγχώρια και σε ξένες αγορές. Η αξία της νέας αυτής επένδυσης ανέρχεται στα 5,5 εκατ. ευρώ, από τα οποία τα 4 αποτελούν δάνειο από την Ευρωπαϊκή Τράπεζα για την Ανοικοδόμηση και την Ανάπτυξη (EBRD). Η μεικτή εταιρεία Agrisan που ιδρύθηκε εδώ πρόσφατα με κεφάλαια ισραηλινά και εγχώρια, άρχισε ήδη να αγοράζει και να προσφέρει εγχώρια γεωργικά προϊόντα στις ξένες αγορές. Η εν λόγω εταιρεία ιδρύθηκε με κρατική συμμετοχή (49%) από πλευράς πγδμ, μέσω της κρατικής εταιρίας Agriland, η οποία συστάθηκε για αυτόν ακριβώς το σκοπό. Η

5 ισραηλινή εταιρεία Soli Group από την άλλη πλευρά, κατέχει το 51% της Agrisan. Tο συνολικό ιδρυτικό κεφάλαιο της εταιρείας ανέρχεται στα 130.000 ευρώ. Η καλωδιακή εταιρεία Telecable πρόκειται να αρχίσει την προσφορά υπηρεσιών σταθερής τηλεφωνίας τον ερχόμενο Σεπτέμβριο, αφού σύναψε συμφωνία διασύνδεσης με τη μεγαλύτερη εταιρεία σταθερής τηλεφωνίας της πγδμ, την T-Home. Η εταιρεία, η οποία θα αποτελέσει τον τέταρτο πάροχο σταθερής τηλεφωνίας στη χώρα, θα λειτουργήσει σε συνεργασία με την αυστριακή εταιρεία τηλεπικοινωνιών icall. Πάντως, έχουν ήδη άρχισει την προσφορά υπηρεσιών σταθερής τηλεφωνίας οι εταιρείες OnTel και Cosmofon. Τραπεζικός Τομέας Οι τράπεζες στην πγδμ έχουν τη δυνατότητα να διαθέσουν άλλα 170 εκατ. ευρώ ως δάνεια προς τους πολίτες έως το τέλος του έτους. Εάν υπερβούν το ποσό αυτό, θα υποχρεωθούν σε κατάθεση του 40% στην Κεντρική Τράπεζα της χώρας. Η Ohridska Banka δεν πρόκειται, επί του παρόντος, να αυξήσει τις τιμές επιτοκίου για τα δάνεια, είναι πιθανόν όμως να προβεί σε αλλαγές ως προς τις προϋποθέσεις για έγκριση δανείου. Η εν λόγω τράπεζα, μέλος της γαλλικής Societe General, προσαρμόζεται κατ αυτόν τον τρόπο στην απόφαση της Κεντρικής Τράπεζας της πγδμ για μείωση της έγκρισης δανείων προς τους πολίτες, σε μία προσπάθεια να ελεγχθεί ο πληθωρισμός στη χώρα. Η NLB Tutunska Banka κέρδισε το βραβείο της καλύτερης τράπεζας επενδύσεων στην πγδμ για το 2008, το οποίο απονέμει το βρετανικό περιοδικό Euro-money. Το βραβείο αυτό απονέμεται από το 1992 και αφορά στις καλύτερες τράπεζες και χρηματοπιστωτικούς φορείς διεθνώς. Η επιλογή βασίζεται στα αποτελέσματα που επιτυγχάνει η τράπεζα, καθώς και στην ψήφο και τις εκτιμήσεις των δημοσιογράφων και των ανταποκριτών του εν λόγω περιοδικού. Σύμφωνα με τραπεζικές πηγές, έχει καταγραφεί στη χώρα σημαντικότατη αύξηση στη χορήγηση των δανείων για διακοπές και αγορά αυτοκινήτου. Επίσης, τραπεζικά στελέχη ενημερώνουν ότι το προσεχές φθινόπωρο οι τιμές των επιτοκίων για τις συγκεκριμένες κατηγορίες δανείων πιθανότατα να σημειώσουν αύξηση εξ αιτίας του πληθωρισμού. Ξένες εταιρίες στην πγδμ επενδύσεις - εξαγορές Κατόπιν συμφωνίας που υπεγράφη από το γενικό διευθυντή του θερμοηλεκτρικού σταθμού «REK BITOLA» και το γενικό διευθυντή της ρωσικής εταιρίας κατασκευής μηχανημάτων «ZiO Podolsk», η τελευταία πρόκειται να αναλάβει τη συντήρηση των ενεργειακών μονάδων του θερμοηλεκτρικού σταθμού έως το 2025. Έπειτα από εξαετή παύση, κατά το τρέχον έτος οι τρεις μονάδες της «REK BITOLA» πρόκειται να επισκευασθούν, ενώ θα πραγματοποιηθεί και ανάλυση για το εύρος της περιόδου εκμετάλλευσης. Η σερβική Swisslion απείλησε ότι θα αποσύρει την επένδυσή της στην πγδμ, εάν απολέσει τη διοίκηση της εταιρείας Agropolod στο Resen. Η Επιτροπή Κεφαλαιαγοράς, κατόπιν αιτήσεως της Εισαγγελίας, αρνήθηκε στη σερβική εταιρεία το δικαίωμα διαχείρισης του 25,39% των μετοχών της Swisslion που κατέχει, λόγω, όπως αναφέρεται, παράνομης ιδιωτικοποίησης.

6 Η σλοβενική εταιρία Tus εγκαινίασε στις 9 τρέχοντος μηνός στο Κουμάνοβο το δεύτερο super market που διαθέτει στη χώρα. Επιπλέον, η εταιρία ανακοίνωσε ότι πρόκειται να επενδύσει άνω των 500 εκατ. ευρώ στην πγδμ, σε 20 super markets που πρόκειται να ανοίξει μέσα στα επόμενα πέντε χρόνια. Ειδήσεις ελληνικού ενδιαφέροντος Και το εφετινό καλοκαίρι οι πολίτες της πγδμ επιλέγουν τελικά την Ελλάδα ως προορισμό για τις καλοκαιρινές διακοπές τους. Σύμφωνα με τους τελωνειακούς της πγδμ, περίπου 2.500 πολίτες της χώρας εισέρχονται καθημερινώς στην Ελλάδα. Άμεση αλλαγή της μεθοδολογίας βάσει της οποίας υπολογίζονται οι τιμές των πετρελαϊκών παραγώγων προτείνουν ειδικοί, προκειμένου να αμβλυνθεί το σοκ της αύξησης των τιμών στη χώρα. Η ισχύουσα μεθοδολογία συμφωνήθηκε κατά την πώληση της ΟΚΤΑ στα Ελληνικά Πετρέλαια. Η κυβέρνηση ανακοίνωσε ότι θα εξετάσει όλες τις προοπτικές ώστε να διαπραγματευθεί με την ΟΚΤΑ για την αλλαγή της μεθοδολογίας. Προνομιακό πακέτο τιμών σύνδεσης προσφέρει η εταιρία Cosmofon σε άτομα με ειδικές ανάγκες. Νέο προϊόν προσφέρει η Stopanska Banka για όλες τις εταιρίες της χώρας. Πρόκειται για επιχειρηματικό δάνειο, με ευνοϊκές τιμές επιτοκίου και περίοδο αποπληρωμής τα 7 έτη, για αγορά αυτοκινήτου για τις ανάγκες της εταιρίας. Διεθνείς διαγωνισμοί Η διαδικασία για την εκχώρηση των αεροδρομίων των Σκοπίων και της Αχρίδος πρόκειται να ολοκληρωθεί σε δύο μήνες, ενώ βασικό κριτήριο για την επιλογή της εταιρείας στην οποία θα εκχωρηθούν τα αεροδρόμια, αποτελεί το ύψος της επένδυσης που θα δεσμευθεί να πραγματοποιήσει, σύμφωνα με διευθυντή της δημόσιας εταιρείας αεροδρομίων Zoran Krstevski. Ο διαγωνισμός βρίσκεται αυτή τη στιγμή στο δεύτερο στάδιο, στο οποίο συμμετέχουν παγκοσμίως γνωστές εταιρείες, όπως η γερμανική Hochtief, η Vienne Airport, η τουρκική Taf και η γαλλική Egis. Θα ακολουθήσει το επόμενο στάδιο υποβολής των προσφορών. Εν τω μεταξύ, είναι πιθανόν να αποτύχει ο διαγωνισμός για την προμήθεια ιατρικού εξοπλισμού αξίας 40 εκατ. ευρώ, ο οποίος προκηρύχθηκε εδώ και πλέον του ενός έτους, καθώς οι περισσότερες προσφορές απορρίφθηκαν λόγω ελλιπών δικαιολογητικών. Για ορισμένα μάλιστα τμήματα του διαγωνισμού, η Επιτροπή δεν έλαβε καμία προσφορά.

1 ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΓΡΑΦΕΙΟ ΣΥΝΔΕΣΜΟΥ ΣΚΟΠΙΑ ΓΡΑΦΕΙΟ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ ΚΑΙ ΕΜΠΟΡΙΚΩΝ ΥΠΟΘΕΣΕΩΝ

2 Οικονομικές πληροφορίες για την πγδμ Σύμφωνα με έρευνα της Στατιστικής Υπηρεσίας της πγδμ, περίπου 650.000 πολίτες ζουν σε καθεστώς φτώχειας, ποσοστό που αντιστοιχεί στο 29,4% του συνολικού πληθυσμού, σημειώνοντας μικρή πτώση της τάξης του 0,4% σε σχέση με το προηγούμενο έτος. Το ποσοστό της φτώχειας είναι υψηλότερο μεταξύ των ανέργων. Συγκεκριμένα, περίπου το 50% όσων ζουν σε ένδεια, δεν έχουν εργασία. Επίσης, το 64,3% των ενδεών ζουν σε οικογένειες, των οποίων η κεφαλή είναι αγράμματη ή παρακολούθησε μόνο στοιχειώδη εκπαίδευση. Ακόμη, η πλέον ευπρόσβλητη κατηγορία είναι τα πολυμελή νοικοκυριά. Για το 41,4% των νοικοκυριών το εισόδημά τους δεν επαρκεί για να καλύψουν τις μηνιαίες τους ανάγκες, για το 31,8% το εισόδημα επαρκεί, ενώ το 20,3% υποστηρίζει ότι δεν μπορεί να αντεπεξέλθει με το διαθέσιμο εισόδημα.τέλος, η οικονομική κατάσταση για το 55,9% των νοικοκυριών έχει παραμείνει αμετάβλητη, για το 24,4% έχει επιδεινωθεί και για το 12% χαρακτηρίζεται ως πολύ άσχημη. Όπως δήλωσε ο ευρωβουλευτής Erik Meijer, η μείωση των φόρων στην πγδμ δεν συνιστά καθοριστικό παράγοντα για την προσέλκυση των επενδύσεων, αλλά αυτό που επιζητούν οι ξένες επιχειρήσεις είναι σταθερό περιβάλλον καθώς και σταθεροί νόμοι που δεν μεταβάλλονται συχνά. Η Παγκόσμια Τράπεζα κατατάσσει το Μοναστήρι ανάμεσα στις πρώτες 22 πόλεις της ΝΑ Ευρώπης ως προς τις προϋποθέσεις που εξασφαλίζουν για την ανάπτυξη επιχειρηματικής δραστηριότητας και συγκεκριμένα τις δυνατότητες που προσφέρουν οι τοπικές αρχές αναφορικά με την έναρξη επιχειρήσεων, έκδοση αδειών, εγγραφή περιουσιακών στοιχείων και εκτέλεση συμβολαίων. Στην δεύτερη φάση έχει εισέλθει ο διεθνής διαγωνισμός για την εκχώρηση των αεροδρομίων των Σκοπίων και της Αχρίδας και την κατασκευή εμπορευματικού αεροδρομίου στο Stip. Εν τω μεταξύ, η ολλανδική εταιρεία συμβούλων NAKO, η οποία είχε προσληφθεί για να πραγματοποιήσει μελέτη για την εκχώρηση των αεροδρομίων, κατέληξε στο συμπέρασμα ότι η κατασκευή του αεροδρομίου στο Stip είναι παράλογη και αποτελεί επένδυση καταδικασμένη σε αποτυχία. Ειδικοί εκτιμούν ότι οι μεταφορικές δυνατότητες της πγδμ θα έπρεπε να βελτιωθούν όχι με την κατασκευή του αεροδρομίου αυτού αλλά με την κατασκευή οδών και σιδηροδρομικών γραμμών. Γερμανοί σύμβουλοι έχουν αναλάβει να αναλύσουν τις δυνατότητες ανάπτυξης της περιοχής της Πρέσπας. Οι ίδιοι πιστεύουν ότι τα μήλα Πρεσπών στην πγδμ μπορούν να αποκτήσουν ονομασία προέλευσης, καθώς υπάρχει σχετικά μακρά παράδοση καλλιέργειας, ιδανικές κλιματολογικές συνθήκες και μεγάλη ζήτηση. Οικονομική πολιτική της κυβέρνησης της πγδμ Τραπεζικά Νομισματικά Οι τόκοι υπερημερίας για αργοπορημένες αποπληρωμές δανείων και άλλων οικονομικών υποχρεώσεων προς τις τράπεζες πρόκειται να μειωθούν κατά 5%, από 19,5 σε 14,5% ετησίως, σύμφωνα με σχετική πρόβλεψη του νέου νόμου που σχεδιάζει η κυβέρνηση. Προς το παρόν, το επιτόκιο για τη συναλλαγή σε κρατικά έντοκα γραμμάτια στην πγδμ είναι 6,5% με πτωτική τάση. Εάν σημειωθεί πτώση του βασικού επιτοκίου της Κεντρικής Τράπεζας, θα ακολουθήσει πτώση των τόκων υπερημερίας. Όσον αφορά στις εμπορικές τράπεζες, οι τόκοι υπερημερίας ανέρχονται συνήθως στο 19,5%, κάποιες εξ αυτών όμως χρεώνουν τους τόκους αυτούς κατά 26% ετησίως. Με το νέο νόμο ωστόσο οι επιβαρύνσεις αυτές θα μειωθούν σημαντικά.

3 Άλλα Στο πλαίσιο της προσπάθειάς της για την αύξηση της οικονομικής μεγέθυνσης, της ανταγωνιστικότητας και της απασχόλησης που έχει θέσει ως στρατηγικές της προτεραιότητες για την περίοδο 2008-2012, η κυβέρνηση της πγδμ πρόκειται να δώσει έμφαση κατ αρχάς στους εξής τομείς: στην αύξηση των μισθών στο δημόσιο τομέα (ο στόχος είναι να αυξηθούν κατά 34% έως τον Οκτώβριο του 2009), στην αύξηση των συντάξεων (κατά 30% οι χαμηλότερες και 20% οι υψηλότερες έως τον Ιανουάριο 2010) και, ιδίως, στην αύξηση του ΑΕΠ κατά 6-8% μέσω της αύξησης των επενδύσεων και των εξαγωγών. Επίσης, σχεδιάζει δημοσιονομική πολιτική με χαμηλό έλλειμμα του προϋπολογισμού (όχι άνω του 2%), συμπεριλαμβανομένων και των κεφαλαιακών επενδύσεων, καθώς και αύξηση των εξαγωγών κατά 15%. Με συνδυασμένα μέτρα, σχεδιάζεται η σταθεροποίηση του πληθωρισμού έως το τέλος τρέχοντος έτους στο 5-6% και, στη συνέχεια, για την περίοδο 2009-2012, ο περιορισμός του στο 3-5%. Αναμένεται ακόμη ότι οι τραπεζικές πιστώσεις θα συνεχίσουν να αυξάνονται έως και 35-40% ανά έτος. Όσον αφορά στη φορολογική πολιτική, τονίζεται ότι δεν θα επιβληθούν νέοι φόροι μέσα στα επόμενα τέσσερα χρόνια ούτε θα αυξηθούν οι υφιστάμενοι. Οι κοινωνικές εισφορές θα μειωθούν από το 32 στο 22% και θα καταργηθούν οι εισφορές για την ασφάλιση υγείας για τους πρώτους 18 μήνες απασχόλησης ατόμων κάτω των 27 ετών ή απολυμένων εργατών από επιχειρήσεις που έχουν πτωχεύσει, με την προϋπόθεση ότι οι τελευταίοι έχουν υπάρξει άνεργοι για τουλάχιστον δύο έτη. Από 1 ης Απριλίου 2009 ο υπολογισμός των μισθών θα γίνεται μέσω των ακαθάριστων αποδοχών ενώ η διαδικασία για την απαλλαγή από φόρους των επανεπενδεδυμένων κερδών θα απλοποιηθεί. Ακόμη, θα αυξηθεί το κόστος για τις συναλλαγές που διεξάγονται με τη χρήση μετρητών ώστε να μειωθούν οι πληρωμές σε μετρητά (σημειωτέον ότι περίπου το 90% των αγορών που πραγματοποιούν οι πολίτες στην πγδμ γίνονται με μετρητά). Στον τομέα των επενδύσεων η κυβέρνηση σχεδιάζει επενδύσεις αξίας 2 δισ. ευρώ για την περίοδο 2008-2012, καθώς και επενδύσεις σε έργα υποδομών (ολοκλήρωση των διαδρόμων 8 και 10, ανακατασκευή περιφερειακών και επαρχιακών οδών, εκσυγχρονισμός του σιδηροδρομικού δικτύου) και ενέργειας (επέκταση του αγωγού φυσικού αερίου στο μεγαλύτερο μέρος της χώρας, νέες μονάδες εξόρυξης, συνδυασμένα θερμοηλεκτρικά εργοστάσια, κατασκευή υδροηλεκτρικών σταθμών μέσω εκχωρήσεων, πραγματοποίηση του προγράμματος «Vardar Valley» και εκσυγχρονισμός του θερμοηλεκτρικού σταθμού TEC Negotino). Τέλος, για την ίδια περίοδο, έχουν προβλεφθεί επιχορηγήσεις προς τους αγρότες ύψους 460 εκατ. ευρώ. Με την αναπροσαρμογή του προϋπολογισμού τρέχοντος έτους, στην οποία προέβη η κυβέρνηση της πγδμ, αυξάνει τις δαπάνες για τις κεφαλαιακές επενδύσεις κατά 25,4%. Το μεγαλύτερο μέρος από τα προβλεπόμενα κονδύλια θα χρησιμοποιηθούν για την κατασκευή πρεσβειών στο εξωτερικό και για έργα πολιτισμού (μουσεία, αίθουσες κονσέρτων, θέατρα, αθλητικές εγκαταστάσεις). Ακολουθούν ως προτεραιότητες η κατασκευή σχολείων, σχολικών γυμναστηρίων και δικτύων παροχής ύδατος, καθώς και η υλοποίηση προγραμμάτων παροχής φυσικού αερίου. Η πγδμ πρόκειται να ιδρύσει στις Βρυξέλλες Ινστιτούτο, το οποίο θα προωθεί (ως λόμπι) τα συμφέροντα της χώρας στο πλαίσιο της ΕΕ. Το όργανο αυτό θα χρηματοδοτείται από τον επιχειρηματικό τομέα καθώς και τους δήμους της πγδμ, ενώ ένας από τους ιδρυτές του είναι ο Υπουργός Εξωτερικών Antonio Milososki.

4 Απασχόληση Αγορά Εργασίας Ανεργία Ο αριθμός των ανέργων στην πγδμ μειώθηκε κατά 9.000 άτομα το πρώτο εξάμηνο του έτους, φτάνοντας στους 348.222, όπως ενημέρωσε η Στατιστική Υπηρεσία της χώρας. Οικονομικές σχέσεις της πγδμ με άλλες χώρες Σε επιχειρηματικό συνέδριο που έγινε στα Σκόπια με συμμετοχή επιχειρηματιών από την πγδμ και την Τουρκία, αναφέρθηκε ότι η συνεργασία ανάμεσά τους θα συνεχισθεί, ιδιαίτερα στον κατασκευαστικό τομέα και στον τομέα ενδυμάτων. Δραστηριότητα εγχώριων εταιριών της πγδμ Η εταιρεία γαλακτοκομικών Bitola, η οποία έχει αποκτήσει εξαγωγική άδεια για την ΕΕ, προσπαθεί να διεισδύσει και στην αγορά των ΗΠΑ. Ήδη έχει εξαγάγει εκεί τυρί pecorino αξίας 1,2 εκατ. ευρώ. Η εταιρεία επίσης πραγματοποιεί μέχρι στιγμής εξαγωγές στην Ελλάδα, την Ιταλία και άλλες χώρες της ΕΕ, ενώ οι εξαγωγές του κίτρινου πρόβειου τυριού Kajmakcalan στη Σερβία της έχουν αποφέρει άνω των 5 εκατ. ευρώ. Ο διευθυντής της εταιρείας δήλωσε ότι η τελευταία, μέσω του Ιταλιού εταίρου της, κατόρθωσε να παρακάμψει το λιμάνι της Θεσσαλονίκης και να βρει εναλλακτική δίοδο για τις εξαγωγές της. Η εταιρεία τηλεπικοινωνιών MakTel δέχθηκε εν τέλει να καταβάλει στην κυβέρνηση της πγδμ μέρισμα ύψους 61 εκατ. ευρώ, όπως η τελευταία είχε ζητήσει. Το Διοικητικό Συμβούλιο της εταιρείας αποφάσισε να καταβάλει το 100% των κερδών της του περασμένου έτους, ύψους 159 εκατ. ευρώ, ως μερίσματα. Βάσει του πακέτου των μετοχών της, η κυβέρνηση πρόκειται να λάβει το προαναφερθέν ποσό, ενώ στους λοιπούς μετόχους θα καταβληθούν 113,4 δηνάρια ανά μετοχή. Τραπεζικός Τομέας Σύμφωνα με την Κεντρική Τράπεζα της πγδμ, η χρηματοπιστωτική σταθερότητα στη χώρα το 2007 υπήρξε εν γένει ικανοποιητική. Ωστόσο, η λειτουργία των τραπεζών της χώρας χαρακτηρίστηκε από υψηλό πιστωτικό κίνδυνο εξ αιτίας της αύξησης των δανείων προς τους πολίτες, ιδιαιτέρως αναφορικά με τις πιστωτικές κάρτες και τις υπερβάσεις του πιστωτικού ορίου. Μάλιστα, στον τομέα αυτό άρχισαν να είναι ορατά τα πρώτα σημάδια ποιοτικής επιδείνωσης. Όπως εν τούτοις εκτιμά η Κεντρική Τράπεζα, το τραπεζικό σύστημα αναπτύσσεται δυναμικά, διατηρώντας σταθερότητα και αντίσταση προς εξωγενείς παράγοντες. Στα τέλη του 2007 το ενεργητικό των τραπεζών ανήλθε στα 226,5 δισ. δηνάρια, παρουσιάζοντας αύξηση 28,4% σε σύγκριση με το προηγούμενο έτος. Προσφορά για την εξαγορά του 100% της Investbanka στην πγδμ υπέβαλε η αυστριακή τράπεζα Steirmarkische Bank und Sparkassen, η οποία ανήκει στον όμιλο Erste Bank. Τον περασμένο Μάιο η Invenstbanka είχε ανακοινώσει ότι βρισκόταν σε συζητήσεις με την αυστριακή τράπεζα για την πώληση του συνόλου του μετοχικού της κεφαλαίου έναντι 38,5 εκατ. ευρώ. Η Invenstbanka είναι μία από τις μεσαίου μεγέθους τράπεζες της πγδμ, με συνολικό ενεργητικό 105 εκατ. ευρώ στο τέλος του 2007. Ιδρύθηκε το 1992, έχει 21 καταστήματα και 150 άτομα προσωπικό.

5 Ξένες εταιρίες στην πγδμ επενδύσεις - εξαγορές Οι εργαζόμενοι στη ζυθοποιία Bitola καλούν το κράτος να αρχίσει διαδικασίες πτώχευσης της εταιρείας, καθώς οι Τούρκοι ιδιοκτήτες της έχουν εγκαταλείψει την χώρα εδώ και μερικούς μήνες. Η βουλγαρική εταιρεία Sirma πρόκειται να κατασκευάσει εργοστάσιο γάλακτος στο Μοναστήρι. Στην περίπτωση που το σχέδιο της εταιρείας υλοποιηθεί, θα υπάρχουν στην πόλη αυτή τρεις μονάδες ξένων συμφερόντων για την παραγωγή γάλακτος. Διεθνείς διαγωνισμοί Το Υπουργείο Οικονομίας προκήρυξε διεθνή διαγωνισμό για εξεύρεση εταιρείας ορκωτών λογιστών, η οποία θα διεξαγάγει λογιστικό έλεγχο σε σχέση με τις επενδύσεις της αυστριακής EVN στην εταιρεία ESM. Η κυβέρνηση της πγδμ πρόκειται να εκχωρήσει στον ιδιωτικό τομέα επτά περιφερειακές οδούς, συνολικού μήκους 560 χιλιομέτρων. Πρόκειται για τους οδικούς άξονες Romanovce-Deve Bari, Kjafasan-Bitola, Medzitlija-Veles, Veles-Obel, Stip-Miladinovci, καθώς και για την περιφερειακή οδό Σκοπίων Blace. Οι εταιρείες στις οποίες θα εκχωρηθούν οι ανωτέρω οδοί, θα μπορούν να χρεώνουν τέλη διέλευσης, ενώ από πλευράς τους θα αναλάβουν τον εκσυγχρονισμό και την ανακατασκευή τους. Το Υπουργείο Μεταφορών κάλεσε τις ενδιαφερόμενες εταιρείες να υποβάλουν επιστολή όπου θα εκφράζεται η πρόθεση για συμμετοχή τους σε περιορισμένο δημόσιο διαγωνισμό σχετικά με τους οδικούς αυτούς άξονες.