Φύλλο Δραστηριότητας για την Ομάδα του Αφαλατωμένου Νερού Τίτλος δραστηριότητας: «Παράγω Πόσιμο Νερό» Διάρκεια δραστηριότητας: 1 εβδομάδα Στόχοι δραστηριότητας: 1. να κατασκευάσετε μια απλή συσκευή αφαλάτωσης χρησιμοποιώντας υλικά που μπορείτε εύκολα να βρείτε στο σπίτι ή στο σούπερ μάρκετ 2. να μελετήσετε τί αποτέλεσμα έχει ο ήλιος πάνω στο αλατόνερο (προσομοίωση εξάτμισης θαλασσινού νερού) 3. να κατανοήσετε πώς ο ήλιος συμβάλλει στην ανακύκλωση του γλυκού νερού στον πλανήτη (υδρολογικός κύκλος) 4. να σκεφθείτε πώς οι άνθρωποι στις πιο άνυδρες περιοχές μπορούν να εξασφαλίσουν γλυκό νερό χρησιμοποιώντας τη μέθοδο της αφαλάτωσης 5. να κατανοήσετε ποιοί παράγοντες επηρεάζουν την ταχύτητα εξάτμισης και να προτείνετε τρόπους για τη βελτίωση της απόδοσης της μεθόδου Υλικά που θα χρειαστείτε: Για τη συσκευή αφαλάτωσης 3 ορθογώνια πλαστικά δοχεία: - 2 ίδιου μεγέθους (μεγάλα) - 1 μικρότερου μεγέθους από τα άλλα δύο λευκές αυτοκόλλητες ετικέτες λαστιχάκια (για τα ποτηράκια) πλαστελίνη ή πηλό χειροτεχνίας 3 μικρά πλαστικά χωνιά κολλητική ταινία ή σελοτέιπ 1 σουβλί ή κατσαβίδι ή ψαλίδι (*) μεμβράνη κουζίνας πλαστικά καλαμάκια μικρό βαρίδι (π.χ. μπίλιες) 3 μικρά ποτηράκια, κατά προτίμηση διαφανή αλουμινόχαρτο *:Ο εξοπλισμός αυτός θα χρησιμοποιηθεί μόνο υπό την επίβλεψη του καθηγητή ή του κηδεμόνα σας!!! Για το αλατόνερο νερό βρύσης μαγειρικό αλάτι Αναλογία νερού-αλατιού: σε κάθε 500 ml νερό προσθέστε 17,5 g αλάτι (περίπου 1 κουταλιά της σούπας) Διαδικασία (για κάθε κατασκευή ξεχωριστά) 1. Συγκεντρώστε όλα τα υλικά σε ένα μέρος. 2. Μετρήστε και σημειώστε το σημείο όπου θα τρυπήσετε το δοχείο και το ποτηράκι. Φροντίστε τα σημεία που θα τρυπήσετε να είναι στο ίδιο ύψος. 3. Τρυπήστε* το δοχείο και το ποτηράκι και περάστε το καλαμάκι στο πλάι του δοχείου (φροντίστε οι τρύπες που θα φτιάξετε να έχουν όσο το δυνατόν την ίδια διάμετρο με 1
το καλαμάκι). Βουλώστε τα κενά γύρω από το καλαμάκι με πλαστελίνη ή πηλό. Προσέξτε να μη τσακίσετε ή τρυπήσετε το καλαμάκι. (*: Η ενέργεια αυτή θα γίνει υπό την επίβλεψη του καθηγητή ή του κηδεμόνα σας!!!) 4. Στερεώστε το χωνί στην άκρη από το καλαμάκι που βρίσκεται μέσα στο δοχείο. 5. Ενώστε το ποτηράκι με το καλαμάκι και βουλώστε τα κενά. Κολλήστε στην άλλη πλευρά του ποτηριού μια αυτοκόλλητη λευκή ταινία με καταγεγραμμένη κλίμακα (βαθμονομημένη κάθετη γραμμή όπως π.χ. πάνω σε χάρακα). Οι μονάδες να είναι σε χιλιοστά και εκατοστά. 6. Καλύψτε το μεγάλο δοχείο και το ποτηράκι καλά με μεμβράνη κουζίνας. Στερεώστε στη μεν μεμβράνη στο δοχείο με κολλητική ταινία, στο δε ποτηράκι με λαστιχάκι. Τοποθετήστε το βαρίδι πάνω από το σημείο που βρίσκεται το άνοιγμα του χωνιού. Θα πρέπει η κατασκευή σας στο σημείο αυτό να έχει αυτή τη μορφή (Εικόνα 1): Εικόνα 1. 7. Παρασκευάστε αρκετή ποσότητα αλατόνερου ώστε, όταν το ρίξετε στο δοχείο, η στάθμη του να μην ξεπερνά το σημείο της τρύπας απ όπου περνά το καλαμάκι. 8. Καλύψτε καλά το δοχείο και μεταφέρετε την κατασκευή σε σημείο όπου υπάρχει ηλιοφάνεια την περισσότερη ώρα της ημέρας και δεν φυσάει πολύ (π.χ. ταράτσα ή αυλή). 9. Ανασηκώστε τη μια άκρη της μεμβράνης στο μεγάλο δοχείο και ρίξτε μέσα το αλατόνερο. Κλείστε και στερεώστε καλά τη μεμβράνη και τοποθετείστε από πάνω το βαρίδι. Προσέξτε ώστε το σημείο όπου σχηματίζεται η «γούβα» να είναι ακριβώς πάνω από το άνοιγμα του χωνιού. Η κατασκευή σας θα πρέπει να μοιάζει με αυτή της Εικόνας 2. 10. Επαναλάβετε την παραπάνω διαδικασία δύο φορές για το καθένα από τα άλλα δύο δοχεία. Στο δεύτερο μεγάλο δοχείο θα καλύψετε τον πάτο από την εξωτερική πλευρά με αλουμινόχαρτο που θα στερεώσετε με την κολλητική ταινία. 2
11. Αφήστε τις κατασκευές στον ήλιο για μία εβδομάδα, παρακολουθώντας τες καθημερινά και καταγράφοντας τη στάθμη του νερού που συγκεντρώνεται στο καθένα από τα ποτηράκια συλλογής. Καταγράφετε επίσης οποιεσδήποτε σχετικές παρατηρήσεις (π.χ. συνθήκες περιβάλλοντος όπως ημερήσια θερμοκρασία, επίπεδα ηλιοφάνειας / συννεφιά κλπ). Θα πρέπει στο τέλος της εβδομάδας να έχετε τρείς πίνακες όπου θα είναι συγκεντρωμένα όλα τα δεδομένα από τις παρατηρήσεις σας (βλ. Πίνακα 1). Εικόνα 2. ΔΟΧΕΙΟ #... (αριθμός δοχείου) ΗΜΕΡΑ ΚΑΤΑΓΡΑΦΗΣ Ημέρα 1 Ημέρα 2 Ημέρα 3 Ημέρα 4 Ημέρα 5 Ημέρα 6 Ημέρα 7 ΣΥΝΟΛΟ ΠΟΣΟΤΗΤΑ ΚΑΘΑΡΟΥ ΝΕΡΟΥ (Συμπύκνωμα) ΓΕΝΙΚΕΣ ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ Πίνακας 1. 3
Ερωτήσεις - Ασκήσεις Με βάση τα όσα παρατηρήσατε κατά την παραπάνω δραστηριότητα, να κατασκευάσετε έναν συγκεντρωτικό πίνακα όπου θα καταγράψετε όλα τα δεδομένα και από τους τρεις πίνακες. Από τη θεωρία που έχετε διαβάσει και παρατηρώντας τα δεδομένα που συγκεντρώσατε, προσπαθήστε στη συνέχεια να απαντήσετε στις παρακάτω ερωτήσεις: 1) Γιατί σχηματίζεται υγρασία στα τοιχώματα και το κάλυμμα του δοχείου; 2) Ποιοί παράγοντες μπορεί να επηρεάσουν το ρυθμό με τον οποίο εξατμίζεται το νερό; 3) Ποιές αλλαγές θα μπορούσατε να κάνετε στην παραπάνω κατασκευή ώστε να αυξήσετε την ποσότητα του παραγόμενου νερού; (Αν θέλετε, μπορείτε να συνοδεύσετε την απάντησή σας και με ένα σχεδιάγραμμα όπου θα σημειώνετε τις αλλαγές που προτείνετε). Συμπληρώστε τις απαντήσεις σας στο παρακάτω Φύλλο Απαντήσεων. Το κάθε μέλος της Ομάδας θα συμπληρώσει ξεχωριστά τις απαντήσεις στο δικό του προσωπικό Φύλλο Απαντήσεων που θα παραδώσει στο τέλος! 4
ΦΥΛΛΟ ΑΠΑΝΤΗΣΕΩΝ για τη δραστηριότητα «Παράγω Πόσιμο Νερό» Ονοματεπώνυμο: Ημερομηνία: Τάξη και Τμήμα: Ερώτηση 1 Απάντηση: Ερώτηση 2 Απάντηση: Ερώτηση - Απάντηση: 5