ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΦΥΣΙΚΩΝ ΠΟΡΩΝ ΕΡΓΑΣΙΑ A' ΤΕΤΡΑΜΗΝΟΥ Εργάστηκαν οι μαθητές:διαβάτη Ελπίδα(Δ'1) Νεχωρίτης Κωσταντίνος (Δ'2)
Στις μέρες μας, ακούμε διαρκώς και από παντού(μμε, ενήλικες, σχολείο) για την κλιμάκωση των περιβαλλοντικών προβλημάτων και την επίδρασή τους στον πλανήτη μας. Το νέφος των πόλεων, για παράδειγμα δηλαδή μια κατάσταση που οφείλεται σε συσσώρευση αέριων ρύπων, έχει πάρει τεράστιες διαστάσεις. Οι μεταβολές του κλίματος, η αραίωση του στρώματος του όζοντος (τρύπα του όζοντος) ή το φαινόμενο του θερμοκηπίου είναι μερικά ακόμα από τα βασικότερα περιβαλλοντικά προβλήματα. Ένας από τους εύκολους τρόπους για να αποφευχθούν τα περιβαλλοντικά προβλήματα, είναι η αειφόρος ή αλλιώς βιώσιμη ανάπτυξη. Η αειφόρος ανάπτυξη είναι η οικονομική ανάπτυξη που σχεδιάζεται και υλοποιείται λαμβάνοντας υπόψη την προστασία του περιβάλλοντος και τη βιωσιμότητα. Ακόμα, πολυσυζητημένα θέματα αυτή τη δεκαετία αποτελούν και η βιώσιμη απόδοση και η περιβαλλοντική υποβάθμιση. Η βιώσιμη απόδωση με πολύ απλά λόγια είναι ο μέγιστος αριθμός (ή πιο γενικά η μέγιστη εκμετάλλευση) ενός οποιουδήποτε είδους, χωρίς αυτό να κινδυνεύσει ή στην χειρότερη περίπτωση να εξαφανιστεί. Περιβαλλοντική υποβάθμιση, ονομάζεται το ίδιο φαινόμενο όσον αφορά όμως στα εδάφη (πχ. η ερημοποίηση στην ευρύτερη περιοχή της Βαβυλώνας, η οποία προέκυψε από την έντονη γεωργική εκμετάλλευση της Μεσοποταμίας κατά την πρώιμη αρχαιότητα. Επίσης, στην αρχαία Ελλάδα είχαμε την αποψίλωση των δασών της Αττικοβοιωτίας προς χάρη της δημιουργίας του περίφημου Αθηναϊκού στόλου και το «φάγωμα» των βουνών για την εξόρυξη των περίφημων μαρμάρων ). Δύο έννοιες με διαφορετική σημασία, κι όμως, τόσο στενά συνδεδεμένες μεταξύ τους. Βλέπουμε λοιπόν πως τα προβλήματα του περιβάλλοντος είναι παντού και πολλά. Για να μπορέσουμε να αφήσουμε αυτόν τον πλανήτη
άθικτο και πιο βασικά 'βιώσιμο', πρέπει να κατανοήσουμε πως η εκμετάλλευση του εδάφους και κάθε οργανισμού που κατοικεί σε αυτό, έχει όρια. Αν αυτά δεν τηρούνται, ο πλανήτης μας δεν θα αντέξει για πολύ... Ειδικοί συμπέραναν πως αν συνεχιστεί η αλόγιστη εκμετάλλευση φυσικών πόρων και μάλιστα των μη ανανεώσιμων η γη όπως την ξέρουμε δεν θα υπάρχει έπειτα από 46 έτη. Συμπεραίνουμε λοιπόν πως πρέπει να ληφθούν μέτρα πρόληψης και προστασίας για να μπορούν και οι επόμενες γενιές να απολαύσουν τις χαρές της Γης μας! Ποιο πριν, αναφέρθηκε ο όρος 'τρύπα του όζοντος', ως ένα από τα κύρια περιβαλλοντικά προβλήματα του πλανήτη μας αυτή τη χρονική περίοδο. Η τρύπα του όζοντος, γνωστή και ως αραίωση του στρώματος του όζοντος, ονομάζεται το φαινόμενο κατά το οποίο το στρώμα του όζοντος που βρίσκεται στα ανώτερα στρώματα της ατμόσφαιρας της Γης μειώνεται σε πάχος πάνω από την Ανταρκτική. Επειδή το λεπτότερο σημείο του είναι πάνω από το Νότιο Πόλο, η μείωση του πάχους του στρώματος έχει ως αποτέλεσμα την ονομαζόμενη "τρύπα" στο στρώμα του όζοντος. Λόγω του ότι το όζον (αλλοτροπική μορφή του οξυγόνου, τριατομικό οξυγόνο, Ο 3 ) προστατεύει από την ηλιακή ακτινοβολία, απορροφώντας σημαντικό τμήμα της υπεριώδους, η δημιουργία της τρύπας του όζοντος έχει αρνητικά αποτελέσματα στην ανθρώπινη υγεία και στην ανάπτυξη άλλων ειδών. Επίσης αυξάνει την θερμοκρασία στον πλανήτη και βοηθάει αρνητικά στο λιώσιμο των πάγων. Το φαινόμενο αυτό θεωρείται πως δημιουργήθηκε από υπερβολική χρήση χλωροφθορανθράκων (CFC) που χρησιμοποιούνταν σε κλιματιστικά και γενικά σε ψυκτικές συσκευές. Στην επέκταση του επίσης συμβάλλουν τόσο τα καυσαέρια (από την κυκλοφορία των οχημάτων) όσο και τα αέρια απόβλητα των εργοστασίων. Το όζον στα ανώτερα στρώματα της ατμόσφαιρας είναι ιδιαίτερα χρήσιμο, καθώς απορροφάει τις υπεριώδεις ηλιακές ακτινοβολίες. Τελευταία διαπιστώνονται μειώσεις στο στρατοσφαιρικό όζον. Οι υπεριώδεις ηλιακές ακτινοβολίες αποτελούν το 10% της συνολικής ηλιακής ακτινοβολίας που φτάνει στη Γη. Χωρίζεται σε τρία είδη, τη UV-A, τη UV-B και την πιο επικίνδυνη, την UV-C. Η τελευταία είναι αυτή που απορροφάται από το όζον στη στρατόσφαιρα. Η UV-C, λοιπόν, είναι η πιο επικίνδυνη υπεριώδης ακτινοβολία, καθώς:1.αποτελεί τη βασικότερη αιτία για το μελάνωμα(μορφή θανατηφόρου καρκίνου του δέρματος), 2.αποτελεί αιτία καταρράκτη(έχει τέτοια ένταση που διαπερνά τον αμφιβληστροειδή) και 3.μεταλλάζει-τροποποιεί το DNA των ζωντανών οργανισμών (ζώα και φυτά συμπεριλαμβανομένου του ανθρώπου) που εκτίθενται σε αυτή.
Το ατμοσφαιρικό όζον χωρίζεται σε 2 μεγάλες κατηγορίες, το στρατοσφαιρικό και το ατμοσφαιρικό. Το στρατοσφαιρικό όζον εκτείνεται κυρίως, από τα 15 έως περίπου τα 34-40 χλμ. πάνω από τη ΜΣΘ. Η συγκέντρωση της κατακόρυφης κατανομής του στην στρατόσφαιρα παρουσιάζει ένα τοπικό μέγιστο περίπου γύρω στα 20 με 26 χλμ., ανάλογα με το γεωγραφικό πλάτος και την εποχή του χρόνου. Το πάχος του στρώματος του όζοντος είναι μεταβλητό και εξαρτάται από το γεωγραφικό πλάτος, τις μετεωρολογικές συνθήκες και παρουσιάζει εποχιακή διακύμανση. Ενδεικτικά, αναφέρουμε ότι εάν συμπιέσουμε μόνο το όζον, που ευρίσκεται σε μια στήλη αέρα, κάτω στο έδαφος σε κανονικές συνθήκες θερμοκρασίας και πίεσης, τότε τούτο το στρώμα θα είχε πάχος μόλις 3-5 mm. Το στρώμα του στρατοσφαιρικού όζοντος πιστεύεται ότι δημιουργήθηκε πριν από περίπου 3 δισεκατομμύρια χρόνια, μέσω διαδικασίας φωτοσύνθεσης, με βάση το οξυγόνο της ατμόσφαιρας το οποίο φωτολύεται από την υπεριώδη ηλιακή ακτινοβολία με μήκος κύματος. Tούτο οδηγεί στη δημιουργία ατόμων οξυγόνου σύμφωνα με την αντίδραση: Ο2 + ηλιακή ακτινοβολία = Ο+Ο Το όζον της τροπόσφαιρας, τώρα, έχει δύο πηγές προέλευσης: την φωτοχημική παραγωγή στην τροπόσφαιρα και την στρατόσφαιρα. Η δεύτερη πηγή προέλευσης εθεωρείτο αρχικά σαν η μοναδική πηγή του όζοντος στην ατμόσφαιρα. Επιπλέον, το όζον επίσης παίζει σημαντικότατο ρόλο στη φωτοχημεία της τροπόσφαιρας, καθόσον είναι η βασική πηγή των ΟΗ- (μέσω της φωτοδιάσπασης του όζοντος σε Ο(1D) και αντίδραση του Ο(1D) με τους υδρατμούς) τα οποία και καθορίζουν τη διάρκεια ζωής πολλών ρύπων (πχ. CO, CH4, HCs) στην ατμόσφαιρα.και τα δύο είδη, βοηθούν στο σχηματισμό κατάλληλων συνθηκών διαβίωσης στον πλανήτη μας.
ΤΕΛΟΣ ΕΡΓΑΣΙΑΣ... ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ: 1.εγκυκλοπαίδεια 'ΔΟΜΗ' 2.ηλεκτρονική εγκυκλοπαίδεια 'βικιπαίδεια'. 3.εργασία του χημικού Κωσταντίνου Μαρκάκη στο ατμοσφαιρικό όζον(τροποσφαιρικό κ στρατοσφαιρικό)