Χρήση των ArcGIS, ArcHYDRO Tools και HEC GeoRASγια τον προσδιορισµό των Ζωνών Προστασίας των φραγµάτων ύδρευσης της Κύπρου. Κώστας Αριστείδου ιπλ. ΕΜΠ, Msc U of Illinois Νοέµβρης 2010 1
Περιεχόµενα Παρουσίασης 1. Εισαγωγή Ζώνες προστασίας φραγµάτων. 2. Εργασία για τονπροσδιορισµό των περιοχών προστασίας µε χρήση εργαλείων GIS. 3. Εργασία για τον σχεδιασµό των ορίων των ζωνών προστασίας µε χρήση των εργαλείων GIS 2
1. Εισαγωγή Συνεισφορά στην Εργασία Η εργασία πραγµατοποιήθηκε σε συνεργασία µε τον εµπειρογνώµονα : Συνεισφορά στην εργασία είχαν επίσης οι συνάδελφοι: Νατάσα Νεοκλέους Υδρολόγος, ΤΑΥ Σάββας Ασπρής Χηµικός Μηχανικός, ΤΑΥ 3
1. Εισαγωγή Με βάση την Ευρωπαική Οδηγία Πλαίσιο για τα Νερά (2000/60/ΕΚ) κάθε κράτος µέλος θα πρέπει να προστατεύσει τις επιφανειακές πηγές ύδρευσης του, διασφαλίζοντας την καλύτερη δυνατή ποιότητα του φυσικού πόρου ώστε το νερό ύδρευσης να χρειάζεται την ελάχιστη δυνατή επεξεργασία. Στην Κύπρο οι επιφανειακές πηγές ύδρευσης είναι τα φράγµατα (ταµιευτήρες). 4
Εισαγωγή Βασικές υδρολογικές έννοιες Λεκάνη απορροης from : geoscape.nrcan.gc.ca 5
3. Προσδιορισµός Περιοχών Προστασίας Strahler Classification Οι συµαντικότερες περιοχές εντός της λεκάνης απορροής που πρέπει να προστατευθούν είναι οι περιοχές γύρω από τα κύρια υδατορεύµατα της λεκάνης. Αυτό συµβαίνει γιατί τα κύρια υδατορεύµατα µεταφέρουν σηµαντική ροή νερού προς το φράγµα άρα µπορούν να µεταφέρουν µέσω αυτής της ροής και σηµαντικές ποσότητες ρύπων προς τον ταµιευτήρα. Πώς προσδιορίζουµε τα τµήµατα του υδρογραφικού δικτύου (ποταµούς) που µπορούν να µεταφέρουν σηµαντική ροή; from : geoscape.nrcan.gc.ca 6
3. Strahler classification 7
3. Προσδιορισµός Περιοχών Προστασίας Strahler classification 8
Μέγεθος Λεκάνης απορροής ArcHydro Tools Εναλλακτικά εξετάστηκε η χρήση του µεγέθους λεκάνης απορροής ως µέτρο ένδειξης της ροής που µπορεί να µεταφέρει ένας ποταµός. Arc Hydro tools Είναι µία προέκταση του ArcGISη οποία περιέχειεπιπρόσθετα εργαλεία GIS χρήσιµα στην υδρολογική ανάλυση. Κάποια από τα εργαλεία αυτά χρειάζονται το Spatial Analyst extension για να τρέξουν. 9
10
11
DEM - Flow Direction Raster images from ArcGIS user manual 12
DEM to Flow Direction 13
Flow Direction Raster to Flow Accumulation Raster images from ArcGIS user manual 14
Σχεδιασµός ζωνών - Flow Dir to Flow Accumulation 15
Ο αριθµός των κελίων του FAC πολλαπλασιαζόµενος µε το εµβαδό του κελιού µας δίνει το µέγεθος της λεκάνης απορροής του κάθε κελιού. Με χρήση του Stream definition tool και του FAC µπορούν να καθοριστούν τα τµήµατα των ποταµών τα οποία έχουν µέγεθος λεκάνης απορροής µεγαλύτερο από µία συγκεκριµένη τιµή. 16
Σύγκριση Strahler Order Με µέγεθος λεκάνης για το φράγµα του Κούρη. Βλέπουµε µία αρκετά καλή σύµπτωση µεταξύ Strahler 4 και µέγεθος λεκάνης απορροής 3 km2 17
Κανόνας προσδιορισµού ζωνών προστασίας Ζώνες προστασίας θα πρέπει να δηµιουργηθούν : 1. Για τον ταµιευτήρα του φράγµατος 2. Για τα τµήµατα των ποταµών της λεκάνης απορροής που : -Το µέγεθος της υπολεκάνης του ποταµού ξεπερνάτα 3 km² ή -Το µέγεθοςτης υπολεκάνης του ποταµού είναι µεγαλύτερο του 5% της συνολικής λεκάνης απορροής ; 18
3.Σχεδιασµός ζωνών Προσδιορισµός ποταµών εντός ζώνης προστασίας 19
4.Σχεδιασµός ζωνών Κανόνες καθορισµού ορίων ζωνών Pollution Risk increases with increased elevation relief (slope) 20
21
22
23
Προσδιορισµός σηµείων αντιστροφής της κλίσης HEC-RAS 24
Προσδιορισµός σηµείων αντιστροφής της κλίσης HEC-RAS 25
26
27
28
4.Σχεδιασµός ζωνών Κανόνες καθορισµού ορίων ζωνών 29
4.Σχεδιασµός ζωνών Κανόνες καθορισµού ορίων ζωνών 30
Εισαγωγή= Strauler classification Ερωτήσεις; Φράγµα Κανναβιούς 31