Προειδοποιητικά καμπανάκια

Review from 28/02/2012 Articlesize (cm2): 1398 BUSINESS WEEKLY, από σελίδα 1 Customer: Author: Rubric: ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΕΝΩΣΗ Subrubric: Χρηματοπιστωτικό σύστημα/τράπεζες Mediatype: Print ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ Προειδοποιητικά καμπανάκια Πολλές, σημαντικές και ανησυχητικές ήταν οι προειδοποιήσεις που δέχτηκε την εβδομάδα που πέρασε η κυπριακή οικονομία. Προειδοποιήσεις άμεσες και έμμεσες. Προειδοποιήσεις εκ των έσω, αλλά και από το εξωτερικό/οπως προκύπτει, το 2012 αναμένεται να είναι εξίσου δύσκολο, ίσως και δυσκολότερο από το 2011, γεγονός που εντείνει την ανάγκη λήψης μέτρων/αλλωστε, η αναβλητικότητα δεν είναι κάτι που ενδείκνυται στις μέρες μας. Ισχυρή προειδοποίηση για την πορεία της κυπριακής οικονομίας το 2012 έστειλε προ ημερών το Κέντρο Οικονομικών Ερευνών του Πανεπιστημίου Κύπρου. Χαρακτηριστικά σημειώνεται ότι η οικονομία θα συρρικνωθεί το 2012, πιθανότατα περισσότερο απ' ό,τι αναμένεται και από τις πιο απαισιόδοξες προβλέψεις. Το δεύτερο καμπανάκι ήρθε από την Κομισιόν, στην έκθεση της οποίας αναφέρεται ότι το ΑΕΠ αναμένεται να συρρικνωθεί κατά 0,5% το 2012 λόγω της χαμηλής εγχώριας ζήτησης. Το τρίτο, έμμεσο, καμπανάκι έρχεται από την Ελλάδα. Μπορεί να ανακοινώθηκε το νέο Μνημόνιο για τη χώρα, να είναι πλέον γνωστό το κόστος που αντιστοιχεί στις τράπεζες, ωστόσο όσο η Ελλάδα βρίσκεται σε αυτήν την κατάσταση, θα υπάρχουν επιπτώσεις και για την Κύπρο. Σ8 9 Page 1 / 6

«Πολλές, σημαντικές και ανησυχητικές ήταν οι προειδοποιήσεις που δέχτηκε τη βδομάδα που πέρασε η κυπριακή οικονομία. Προειδοποιήσεις άμεσες και έμμεσες. Προειδοποιήσεις εκ των έσω, αλλά και από το εξωτερικό. ι1 Όπως προκύπτει, το 2012 αναμένεται να είναι εξίσου δύσκολο, ίσως και δυσκολότερο από το 2011, γεγονός που εντείνει την ανάγκη λήψης μέτρων. Άλλωστε, η αναβλητικότητα δεν είναι κάτι που ενδείκνυται στις μέρες μας. Ισχυρή προειδοποίηση για την πορεία της κυπριακής οικονομίας το 2012 έστειλε προ ημερών το Κέντρο Οικονομικών Ερευνών του Πανεπιστημίου Κύπρου, στα πλαίσια έρευνας που ετοίμασε με τίτλο «Προοπτικές της κυπριακής οικονομίας για το 2012». Χαρακτηριστικά σημειώνεται, μεταξύ άλλων, ότι τα αποτελέσματα της ανάλυσης επιβεβαιώνουν πως η οικονομία θα συρρικνωθεί το 2012, πιθανότατα περισσότερο απ' ό,τι αναμένεται και από τις πιο απαισιόδοξες προβλέψεις. Το δεύτερο καμπανάκι ήρθε από την Κομισιόν. Ειδικότερα στο κεφάλαιο της τελευταίας της έκθεσης που δόθηκε στη δημοσιότητα και μεταξύ άλλων αναφέρεται και στην Κύπρο, επισημαίνεται ότι το ΑΕΠ αναμένεται να συρρικνωθεί κατά 0,5% το 2012, λόγω της χαμηλής εγχώριας ζήτησης. Το τρίτο, έμμεσο, καμπανάκι έρχεται από την Ελλάδα. Μπορεί να ανακοινώθηκε το νέο Μνημόνιο για τη χώρα, να είναι πλέον γνωστό το κόστος που αντιστοιχεί στις τράπεζες, ωστόσο όσο η Ελλάδα βρίσκεται σε αυτήν την κατάσταση, θα υπάρχουν επιπτώσεις και για την Κύπρο. Και αυτό γιατί πολλές χώρες μάς θεωρούν πλέον μέρος του προβλήματος της Ελλάδας, γεγονός που έχει άμεσες επιπτώσεις και στις κυπριακές επιχειρήσεις, οι οποίες δυσκολεύονται σε θέματα δανεισμού, πιστώσεων, εξασφάλισης ευκολιών στις πληρωμές και άλλα συναφή. ΠΡΩΤΟ ΚΑΜΠΑΝΑΚΙ Πανεπιστήμιο: Χειρότερα και από απαισιόδοξα Το βραχυπρόθεσμο μέλλον της κυπριακής οικονομίας για το 2012 περιγράφεται με ιδιαίτερα μελανά χρώματα από το Πανεπιστήμιο Κύπρου και ειδικότερα σε μελέτη του Κέντρου Οικονομικών Ερευνών, με τίτλο «Προοπτικές της κυπριακής οικονομίας για το 2012». Δυσκολότερο το 2012 Η μελέτη εξηγεί γιατί το 2012 ενδεχομένως να είναι δυσκολότερο από το 2011. Επισημαίνεται χαρακτηριστικά: Η θετική στατιστική μεταφορά (carry over) από το 2010 στον ρυθμό μεταβολής του ΑΕΠ που σημειώθηκε το 2011, συγκράτησε σε μεγάλο βαθμό την οικονομική συρρίκνωση και αποφεύχθηκε το αρνητικό πρόσημο το 2011. Λόγω των αρνητικών ρυθμών ανάπτυξης το δεύτερο μισό του 2011, το 2012 ξεκινά με μια σημαντική αρνητική στατιστική μεταφορά από το προηγούμενο έτος, που θα βαραίνει τον ρυθμό ανάπτυξης πέρα από οποιεσδήποτε άλλες δυσμενείς εξελίξεις στο έτος. Με βάση τα προκαταρκτικά στοιχεία της Στατιστικής Υπηρεσίας (flash estimate) για το τέταρτο τρίμηνο του 2011, εκτιμάται ότι η μεταφορά στο 2012 από το 2011 θα είναι αρνητική γύρω στις 1/4 1/2 ποσοστιαίες μονάδες. Αυτή η μεταφορά υποδηλώνει ότι για να αποφευχθεί ο αρνητικός ρυθμός ανάπτυξης το 2012 θα πρέπει, σε πραγματικούς όρους, να επιτευχθούν επίπεδα ΑΕΠ κατά μέσο όρο τουλάχιστον ίσα με αυτά του 2011. Με άλλα λόγια, για να υπάρξει τουλάχιστον μηδενική ανάπτυξη το 2012, πρέπει να σημειωθεί τέτοια δυναμική μέσα στο έτος, ώστε να αντισταθμιστεί η αρνητική επίδραση της συρρίκνωσης που καταγράφηκε το δεύτερο μισό του 2011. Page 2 / 6

Αναθεώρηση προς τα κάτω Και προστίθεται: Προβλέψεις για την οικονομία οι οποίες έχουν ολοκληρωθεί τους τελευταίους μήνες του 2011 γενικά παρουσιάζουν την οικονομία να παραμένει στάσιμη το 2012, ή να συρρικνώνεται. Πιο πρόσφατες, όμως, εκτιμήσεις για την πορεία της οικονομίας της Ευρωζώνης καταδεικνύουν σημαντική επιδείνωση του εξωτερικού περιβάλλοντος, γεγονός που θα έχει σημαντικές επιπτώσεις για τις προοπτικές για ανάπτυξη το 2012. Συγκεκριμένα, το ΔΝΤ στην ενδιάμεση αναθεώρηση των εκτιμήσεων του για τη Διεθνή Οικονομία του Ιανουαρίου 2012 αναθεωρεί προς τα κάτω τον ρυθμό ανάπτυξης για την παγκόσμια οικονομία κατά 0,7 για το 2012, ενώ για την Ευρωζώνη κατά 1,6 ποσοστιαίες μονάδες. Δηλαδή, εκτιμάται πως η οικονομία της Ευρωζώνης θα συρρικνωθεί κατά 0,5%, ενώ αυτή του Ηνωμένου Βασιλείου θα παρουσιάσει ανάπτυξη μόλις 0,5% το 2012. ΔΕΥΤΕΡΟ ΚΑΜΠΑΝΑΚΙ Μείωση 2% στο ΑΕΠ Με βάση τα οικονομετρικά μοντέλα, η επικρατούσα πρόβλεψη (mode) για το τέταρτο τρίμηνο του 2011 είναι μείωση του ΑΕΠ κατά 1,5% περίπου σε σύγκριση με την ίδια περίοδο του προηγούμενου χρόνου. Για το πρώτο, δεύτερο και τρίτο τρίμηνο του 2012, η επικρατούσα πρόβλεψη είναι 2,8%, 2,9% και 1,4% αντίστοιχα. Λόγω των προβλεπόμενων μειώσεων αυτών του ΑΕΠ κατά τρία συνεχόμενα τρίμηνα, εκτιμάται πως για το 2012 το ΑΕΠ μπορεί να καταγράψει συνολικά μείωση της τάξης του 2%, εάν η οικονομική δραστηριότητα σταθεροποιηθεί κατά το υπόλοιπο του χρόνου στα επίπεδα που θα φτάσει το τρίτο τρίμηνο του 2012. Οι πέντε παράγοντες Η ανάλυση των παραγόντων που πολύ πιθανόν να καθορίσουν τις εξελίξεις το 2012 καταδεικνύει πως οι κίνδυνοι που ελλοχεύουν είναι κατά το πλείστον αρνητικοί. Συγκεκριμένα, οι κύριοι κίνδυνοι που ενδέχεται να επηρεάσουν την οικονομία και τις προβλέψεις για το 2012 είναι: 1Η κρίσιμη κατάσταση στην Ελλάδα και η αβεβαιότητα που προκαλεί τόσο στην ψυχολογία, όσο και στην προσέλκυση επενδύσεων. Το αρνητικό κλίμα επηρεάζει και τον, σημαντικό για την οικονομία, τομέα των διεθνών επιχειρηματικών δραστηριοτήτων στην Κύπρο. 2 Επιβράδυνση ή και μείωση των εξαγωγών λόγω επιδείνωσης του εξωτερικού Κομισιόν: Προειδοποιήσεις συρρίκνωσης... περιβάλλοντος, ιδιαίτερα στην Ευρωπαϊκή Ένωση και Ευρωζώνη. 3 Μείωση της ιδιωτικής κατανάλωσης λόγω μείωσης του διαθέσιμου εισοδήματος. 4 Συγκράτηση των επενδύσεων και ιδιωτικής κατανάλωσης λόγω περιορισμού της πιστωτικής επέκτασης. 5 Βελτίωση κλίματος, λόγω καλυτέρευσης της δημοσιονομικής κατάστασης και της ανακάλυψης φυσικού αερίου στην Αποκλειστική Οικονομική Ζώνη (ΑΟΖ) της Κυπριακής Δημοκρατίας. Τα συμπεράσματα Τα αποτελέσματα της ανάλυσης επιβεβαιώνουν πως η οικονομία θα συρρικνωθεί το 2012, πιθανότατα περισσότερο απ' ό,τι αναμένεται και από τις πιο απαισιόδοξες προβλέψεις. Οι τελευταίες εξελίξεις στην ΕΕ και τα δημοσιονομικά μέτρα αναμένεται πως θα επηρεάσουν αρνητικά την ανάπτυξη. Η αβεβαιότητα για την οικονομία, και συνεπώς και για τις προβλέψεις, είναι μεγάλη, και ακόμη πιο σημαντική για χρονικό ορίζοντα 3 4 τριμήνων. Οι κίνδυνοι που διαφαίνονται είναι ως επί το πλείστον αρνητικοί και σημαντικοί, δηλαδή μπορεί να έχουν σημαντικές επιπτώσεις στο ΑΕΠ εάν επιβεβαιωθούν. Η ανακάλυψη φυσικού αερίου στην ΑΟΖ της Κυπριακής Δημοκρατίας πιθανότατα να έχει περιορισμένες άμεσες επιπτώσεις το 2012, λόγω σημαντικής υστέρησης στην προώθηση επενδύσεων τέτοιου μεγέθους. Η δεύτερη προειδοποίηση και μάλιστα μέσα στην ίδια βδομάδα ήρθε από το εξωτερικό. Η Κομισιόν στην τελευταία της έκθεση αναθεώρησε προς το χειρότερο τις προβλέψεις του περασμένου Νοεμβρίου σε σχέση με την ανάπτυξη στην Ευρωζώνη. Αντιστοίχως έπραξε και για την Κύπρο. Αναλυτικότερα, η Επιτροπή αναθεώρησε προς το χειρότερο τις προβλέψεις του περασμένου Νοεμβρίου σχετικά με την ανάπτυξη στην ευρωζώνη το 2012. Τον Νοέμβριο εκτιμούσε ότι φέτος το ΑΕΠ θα αυξανόταν στην ευρωζώνη κατά 0,5%, ενώ τώρα προβλέπει ΰφεση της τάξης του 0,3%. Στην Κύπρο το ΑΕΠ θα υποχωρήσει το 2012 κατά 0,5%, ενώ το 2011 είχε αυξηθεί κατά 0,5%. Με τις σημερινές προβλέψεις, η Επιτροπή αναθεωρεί προς το καλύτερο την εξέλιξη του ΑΕΠ στην Κύπρο το 2011 (τον Νοέμβριο είχε προβλέψει αύξηση 0,3%), ενώ αναθεωρεί προς το χειρότερο την πρόβλεψη για το 2012 (είχε προβλέψει τον Νοέμβριο μηδενική αύξηση). Η αιτιολόγηση Ειδικότερα, στο κεφάλαιο της έκθεσης που αναφέρεται στην Κύπρο, επισημαίνεται ότι το ΑΕΠ αναμένεται να συρρικνωθεί κατά 0,5% το 2012 λόγω της χαμηλής εγχώριας ζήτησης. Η αναθεώρηση προς τα κάτω σε σχέση με την πρόβλεψη του φθινοπώρου του 2011 αποδίδεται στην επιδείνωση του εξωτερικού περιβάλλοντος και στην υιοθέτηση πρόσθετων μέτρων δημοσιονομικής εξυγίανσης, που δεν είχαν ληφθεί υπόψη στις προβλέψεις του φθινοπώρου του 2011. Σύμφωνα με την έκθεση, η ανάκαμψη στην Κύπρο θα προχωρήσει αργά, κατά το δεύτερο εξάμηνο του 2012, με τη βελτίωση του εξωτερικού περιβάλλοντος, την έναρξη της τουριστικής περιόδου και την επανέναρξη επενδυτικών σχεδίων. Οι επενδύσεις σε κατοικίες αναμένεται να παραμείνουν σε χαμηλά επίπεδα, ενώ άλλες επενδύσεις στις κατασκευές είναι πιθανό να επωφεληθούν από το έργο ανοικοδόμησης του κατεστραμμένου ηλεκτροπαραγωγού σταθμού στον Βασιλικό και από άλλα έργα υποδομής. Επιπλέον, η συμβολή του εξωτερικού τομέα στην ανάπτυξη αναμένεται να παραμείνει θετική. Όπως επισημαίνει η έκθεση, η κυπριακή οικονομία αναπτύχθηκε μόλις κατά 0,5% το 2011. Μετά από ένα καλό πρώτο εξάμηνο, όταν το ΑΕΠ αυξήθηκε κατά 1,5% σε ετήσια βάση, χάρη σε μια εξαιρετικά καλή τουριστική περίοδο, η οι Page 3 / 6

κονομική δραστηριότητα επηρεάστηκε άσχημα από το ατύχημα του Ιουλίου, που κατέστρεψε τον ηλεκτροπαραγωγό σταθμό Βασιλικού, ο οποίος παρείχε το ήμισυ της συνολικής παραγωγής της Κύπρου, αναφέρει το κείμενο. «Ισορροπημένοι» κίνδυνοι Η Επιτροπή χαρακτηρίζει τους κίνδυνους για την κυπριακή οικονομία «ισορροπημένους». Όπως τονίζει, από τη μία πλευρά, οι συνέπειες από μια ενδεχόμενη επιδείνωση των συνθηκών στην Ελλάδα, «λόγω της μεγάλης έκθεσης του χρηματοπιστωτικού τομέα, θα είναι ουσιαστικές». Επίσης, οι αυστηρότεροι όροι δανεισμού, σε συνδυασμό με το ήδη υψηλότερο κόστος χρηματοδότησης και τον υψηλό βαθμό χρέωσης των ιδιωτικών φορέων, θα μπορούσαν να καθυστερήσουν την ανάκαμψη της κατανάλωσης και των επενδύσεων. Από την άλλη πλευρά, «η εξωτερική ζήτηση μπορεί να ενισχυθεί περισσότερο απ' όσο αναμένεται, εάν τα εξαγγελθέντα από την κυπριακή κυβέρνηση στρατηγικά σχέδια, για την προσέλκυση περισσότερων τουριστών και ξένων επενδυτών, επιτύχουν (π.χ. σχέδια για την εισαγωγή νέων προορισμών, για την ανάπτυξη της τουριστικής κίνησης, και για παροχή κινήτρων για χειμερινό τουρισμό). Οι επενδύσεις, από την πλευρά τους, ενδέχεται να παραμείνουν σταθερές, μέσω διαφόρων σχεδιασμών που ανακοινώθηκαν για διάφορες κατασκευές και έργα υποδομής. Page 4 / 6

ΤΡΙΤΟ ΚΑΜΠΑΝΑΚΙ Η Ελλάδα μας «πληγώνει» Η νέα δανειακή συμφωνία της Ελλάδας Euroqroup: Τα βασικά σημεία της δεν φαίνεται να προκαλεί πρόσθετες ανα συμφωνίας ταράξεις στο κυπριακό πεδίο, σε σχέση με Ιδιώτες κάτοχοι ελληνικών ομολόγων την πορεία της οικονομίας. Φαίνεται να δέχτηκαν μεγαλύτερη περικοπή στην ονοπροκύπτει μια πρόσθετη επιβάρυνση για μαστική αξία του χαρτοφυλακίου τους, τις τράπεζες, αλλά όχι σε τόσο μεγάλο ύψους 53,5%, σε σχέση με τα 50% που βαθμό που να θεωρείται δυσάρεστη έκπλη είχαν προβλεφθεί στην αρχική συμφωνία ξη μεγάλου βαθμού. Αντίθετα, το ευχάρι του Οκτωβρίου. Το ελληνικό χρέος που στο είναι ότι, πλέον, οι τράπεζες ξέρουν ανήκει σε ιδιώτες θα μειωθεί έτσι κατά ποια ποσά θα χρειαστούν και θα προβούν 107 δισ. ευρώ. σε ανάλογες κινήσεις. Αν θα μπορέσουν Οι ιδιώτες αποδέχθηκαν, επίσης, και να καλύψουν τα ελλείμματα που δημιουρ διαφορετικό κουπόνι απ' ό,τι συζητιόταν γούνται είναι κάτι που αυτήν τη στιγμή δύ αρχικά, στα 30ετή ομόλογα που πρόκειται σκολα μπορεί να προβλεφθεί. Πάντως και να αντικαταστήσουν τα υφιστάμενα ομόοι δυο μεγάλες τράπεζες βρίσκονται σε λογα. Το κουπόνι στα νέα ομόλογα θα είπυρετό διαβουλεύσεων και επαφών, ώστε ναι κυμαινόμενο, της τάξης του 2% από να πετύχουν τους στόχους τους και να μη τον Φεβρουάριο του 2012 έως τον Φεχρειαστούν κρατική βοήθεια. βρουάριο του 2015, για να αυξηθεί μετά Ωστόσο, το μεγάλο πρόβλημα της κυπριά στο 3% για τα επόμενα πέντε χρόνια και κής οικονομίας σε σχέση με την Ελλάδα στο 4,3% από τον Φεβρουάριο του 2020 έχει να κάνει με τη σύνδεση την οποία κά έως τον Φεβρουάριο του 2042. νουν ξένοι για Κύπρο και Ελλάδα. Με λίγα Το μεσοσταθμικό κουπόνι στα ομόλογα, λόγια, μας θεωρούν πλέον μέρος του προ σε όλη την 30ετή διάρκεια τους, ανέρχεβλήματος της Ελλάδας, γεγονός που δυ ται στο 3,65%. σχεραίνει τις όποιες προσπάθειες των Οι κυβερνήσεις της Ευρωζώνης, οι επιχειρήσεων να λειτουργήσουν. Ενδει οποίες παρέχουν διμερή δάνεια στην Ελκτικά, μεγάλος επιχειρηματίας μάς ανέφε λάδα στα πλαίσια του πρώτου πακέτου ρε ότι πλέον οι συνεργάτες τους στο εξω διάσωσης από τον Μάιο του 2010, συμφώτερικό όχι απλά δεν παραχωρούν ευκο νησαν να μειώσουν το επιτοκιακό περιθώλίες πληρωμής ή πίστωση, αλλά ζητούν ριο των δανείων αυτών στις 150 μονάδες προκαταβολή, καθώς φοβούνται για το βάσης (1,50%). Αυτό θα ελαφρύνει το μέλλον ότι δεν θα είναι σε θέση να πλη χρέος της χώρας κατά 2,8% του ΑΕΠ της. ρώσουν. Επομένως, όσο διαρκεί η κρίση Κυβερνήσεις των κρατών της Ευρωζώστην Ελλάδα και δεν υπάρχει ανάπτυξη νης, οι κεντρικές τράπεζες των οποίων διαστη χώρα, η κυπριακή οικονομία θα «συμ κρατούν ομόλογα του ελληνικού δημοσίου πάσχει», με όλες τις αρνητικές εξελίξεις στο χαρτοφυλάκιο επενδύσεων τους, συμπου συνεπάγεται κάτι τέτοιο. φώνησαν να μεταβιβάζουν στην Ελλάδα Σε σχέση με την Ελλάδα, η έκθεση της έως το 2020 ποσό ίσο με τα μελλοντικά Κομισιόν αναφέρει ότι το 2012 η ανάπτυ κέρδη που θα αποκομίζουν οι εν λόγω τράξη αναμένεται να υποχωρήσει περαιτέρω πεζές από το χαρτοφυλάκιο αυτό. Αυτό θα κατά 4,4% και να συνοδευτεί από πολύ ελαφρύνει το ελληνικό χρέος κατά 1,8% χαμηλή καταναλωτική και επιχειρηματική του ΑΕΠ έως το 2020. Page 5 / 6

εμπιστοσύνη. Εκτος απο την εξωτερική Για να διασφαλιστεί οτι η Ελλάδα θα εκζήτηση που αναμένεται να εξασθενήσει, η πληρώσει τις υποχρεώσεις της που απορεσωτερική ζήτηση θα περιοριστεί δεδομέ ρέουν από αυτήν τη συμφωνία, η Αθήνα θα νης της αναμενόμενης επιτάχυνσης της καταβάλλει απευθείας σε ειδικό, κλειστό προσαρμογής στην αγορά ερνασίας με τις λογαριασμό, ποσό που θα αντιστοιχεί στην περικοπές μισθών στον ιδιωτικό τομέα. εξυπηρέτηση του χρέους της για κάθε τρί Συνολικά οι εξαγωγές αναμένεται να είναι μηνο του έτους. Η Ελλάδα δεσμεύτηκε, λιγότερο δυναμικές σε σχέση με τα προ ακόμα, να υιοθετήσει εντός των επόμενων ηγούμενο τρία χρόνια, παρ' όλες τις μει δύο μηνών νομοθετική ρύθμιση, που θα δίώσεις στο εργατικό κόστος. Από την άλλη νει ταμειακή προτεραιότητα στην αποπληπλευρά, οι εισαγωγές αναμένεται να εξα ρωμή του χρέους της. κολουθήσουν να επηρεάζονται από την Εκπρόσωποι της Τρόικας θα έχουν «μόασθενή εσωτερική ζήτηση. Ταυτόχρονα, η νιμη παρουσία» στην Αθήνα, για να διαέκθεση επισημαίνει ότι ο κατώτατος μι σφαλίσουν την εφαρμογή των μεταρρυθσθός στον ιδιωτικό τομέα θα περιοριστεί μίσεων που προβλέπονται στη δανειακή κατά περίπου 22%. σύμβαση. Page 6 / 6