«ΒΙΟΤΟΥΡΙΣΜΟΣ» Καινοτόμες πρακτικές στο Βιοτουρισμό Ευρωπαϊκό Πρόγραμμα IPA Διασυνοριακής Συνεργασίας Ελλάδας-Αλβανίας 2007-2013 ΒΙΟΤΟΥΡΙΣΜΟΣ: ΜΟΧΛΟΣ ΓΙΑ ΣΥΝΕΡΓΑΣΙΑ ΚΑΙ ΑΝΑΠΤΥΞΗ Θεματικό Κέντρο Πύλης, Πρέσπα, 5-6 Οκτωβρίου 2013 ΔΕΛΤΙΟ ΤΥΠΟΥ Το Σαββατοκύριακο, 5-6 Οκτωβρίου 2013, στο χωριό Πύλη στις Πρέσπες της Φλώρινας οργανώνεται συνέδριο με θέμα: Βιοτουρισμός: Μοχλός για συνεργασία και ανάπτυξη, από την κοινοπραξία του Οργανισμού Βιολόγων Αλβανίας (ALB), της ΑμΚΕ Ερύμανθος (GR), του Πολιτιστικού Τρίγωνου Πρεσπών-CTP (GR), του Περιφερειακού Συμβούλιου της Κορυτσάς (ALB), με συντονιστή εταίρο τη Διεθνή Οργάνωση Βιοπολιτικής (BIO). Το Συνέδριο είναι ανοικτό σε όλους τους φορείς και επιχειρήσεις της Δυτικής Μακεδονίας αλλά και παρατηρητές που ενδιαφέρονται για τις Καινοτόμες πρακτικές στο Βιοτουρισμό. Το έργο «Καινοτόμες πρακτικές στο Βιοτουρισμό» αφορά τη σύνθεση και ανάπτυξη κοινού βιοτουριστικού προϊόντος μεταξύ Ελλάδας και Αλβανίας στη διασυνοριακή περιοχή Δήμου Πρεσπών - Περιφέρειας Κορυτσάς. Το βιοτουριστικό αυτό προϊόν αναλύεται και παρουσιάζεται μέσα από το σύνολο της ζωής και της δράσης, τα φυσικά και πολιτιστικά διαθέσιμα της περιοχής, τη βιοποικιλότητα, τη γεωμυθολογία, την τοπική αρχιτεκτονική, την
αγροτική και πολιτιστική κληρονομιά και την τοπική ιστορία. Παράλληλα, μέσα από τη συμμετοχή για την προστασία και ανάδειξη του περιβάλλοντος, από τα παραγωγικά διαθέσιμα της περιοχής και δραστηριότητες (αγροτικές ασχολίες - παραγωγή/συσκευασία τοπικών προϊόντων), καθώς και από το σύνολο των δραστηριοτήτων στη φύση (λίμνες, βουνά) που μπορεί να έχει κάθε επισκέπτης. Ακολούθως, παρουσιάζονται όλες οι μορφές θεματικού τουρισμού ως αλληλοσυμπληρούμενες δράσεις, δράσεις που προσφέρουν μια συνολική κοινωνική εμπειρία, συνθέτουν το βιοτουριστικό προϊόν. Η ολοκληρωμένη, δηλαδή, κοινωνική εμπειρία στην περιοχή, η επαφή με τους ανθρώπους και τις δραστηριότητές τους και η συμμετοχή στα δρώμενα της περιοχής. Κατ αυτήν την έννοια, τα εργαλεία ανάδειξης, προώθησης και προβολής διαφοροποιούνται απ το τουριστικό marketing του μαζικού τουρισμού, όπως της «μονοκαλλιέργειας» του ήλιου και της θάλασσας, που συμβαίνει στις ακτές της Μεσογείου, και αναδεικνύουν την ποικιλότητα των παραγωγικών, πολιτιστικών και κοινωνικών δράσεων που οφείλουν να συνθέτουν το βιοτουριστικό προϊόν. Ο βιοτουρισμός, λοιπόν, σύμφωνα με όλα τα παραπάνω, είναι στάση ζωής, σεβασμός για το περιβάλλον και προσφέρεται ως ολιστικό προϊόν κοινωνικής εμπειρίας. Η εξέλιξη του τουρισμού του μέλλοντος αναγκαστικά ακολουθεί τα νέα δεδομένα δικτυακής οργάνωσης της κοινωνίας, την οικονομική αξία της ανάδυσης του τρίτου τομέα της οικονομίας, την τάση για δημιουργικές κοινωνικές εμπειρίες. Οι σύγχρονοι καταναλωτές γίνονται ολοένα και περισσότερο έμπειροι, ώριμοι και απαιτητικοί για καινοτόμες υπηρεσίες και
εξαιρετικά βιώματα που μόνο στο επίπεδο μιας δημιουργικής τοπικής κοινότητας μπορούν να προσφερθούν ως βίωμα. Η προσέγγιση της ανάπτυξης του συνόλου του εναλλακτικού τουρισμού και του τουρισμού κοινωνικής εμπειρίας μέσω της ανάπτυξης της κοινωνικής οικονομίας είναι μια νέα οπτική και απαιτεί μια καινοτόμο μεθοδολογία στην κινητοποίηση των υλικών και ανθρώπινων πόρων που συνθέτουν το «βιοτουρισμό» στη διασυνοριακή περιοχή Δήμου Πρεσπών και Περιφέρειας Κορυτσάς. Η Κοινωνική Οικονομία είναι επί της ουσίας η συστηματοποίηση της συμβολής της κοινωνικής και πολιτιστικής δράσης στο βιοτουρισμό και την επιχειρηματικότητα, με τη δημιουργία μιας νέας δομής που αποτυπώνεται στο Διακρατικό Σύμφωνο Συνεργασίας μεταξύ Ελλάδας και Αλβανίας. Η ανάπτυξη της κοινωνικής οικονομίας σε τοπικό επίπεδο παράλληλα με την ανάπτυξη της κοινωνικής επιχειρηματικότητας και του συνεργατισμού, είτε με τη μορφή συνεταιρισμών είτε μη κερδοσκοπικών συμπράξεων για την αξιοποίηση της φυσικής και πολιτιστικής κληρονομιάς, είναι προϋπόθεση για τη συγκρότηση του βιοτουριστικού προϊόντος. Ιδιαίτερα όταν αυτή η διαδικασία συνδυάζεται με την πολυποικιλότητα της τοπικής κονωνικής γεωργίας, ώστε να προσφέρεται στον επισκέπτη το βίωμα και η εμπειρία της αυθεντικότητας της αγροτικής κοινωνίας. Γι αυτό έχει ιδιαίτερη σημασία η συγκρότηση του κοινωνικού κεφαλαίου σε ένα τοπικό όραμα συλλογικής δημιουργίας. Το κοινωνικό κεφάλαιο μιας περιοχής, που συνίσταται στη συνεργασία και την υποστήριξη μιας οικονομικής δραστηριότητας όπως ο βιοτουρισμός
πέραν από τα στενά όρια της αγοράς, από την τοπική κοινωνία συνολικά, εξετάζεται εδώ ως ο παράγοντας που συντελεί στη δημιουργία προστιθέμενης αξίας στη διασυνοριακή περιοχή Πρεσπών - Κορυτσάς και στη συμμετοχή ανενεργού ανθρώπινου δυναμικού, που υποαπασχολείται, στην ανάπτυξη και διαμόρφωση του κοινού βιοτουριστικού προϊόντος. Ζητούμενο του βιοτουριστικού προϊόντος είναι οι τουρίστες που επισκέπτονται την περιοχή να βιώσουν έναν πιο φυσικό και φιλόξενο τρόπο ζωής από αυτόν που έχουν συνηθίσει και επομένως να βρουν ένα λιγότερο μολυσμένο περιβάλλον, εξυπηρετικούς επιχειρηματίες και προσωπικό, φιλόξενους ανθρώπους και γενικά μια εναλλακτική συνολική βιοτουριστική προσφορά. Για να επιτευχθεί αυτό, το κεφάλαιο της περιοχής, το οποίο αποτελούν η ιστορία, ο πολιτισμός, η αγροτική και κοινωνική κληρονομιά και η ποικιλότητα των δραστηριοτήτων, πρέπει να υποστηρίζεται ως κοινή και μοναδική αξία και να εκτιμάται ως η ισχυρότερη οικονομική κατευθυντήρια γραμμή, αναδεικνύοντας την αξία του ολιστικού βίου. Όλοι οι παράγοντες της βιοτουριστικής δραστηριότητας θα πρέπει να συμμετέχουν ενεργά στη διατήρηση αυτού του κεφαλαίου και συγκεκριμένα: Οι τοπικές αρχές, να ελέγχουν την ποιότητα του παρεχόμενου βιοτουριστικού προϊόντος και να παρεμβαίνουν όπου κρίνεται αναγκαίο. Οι επιχειρηματίες, να αξιοποιούν στο έπακρο τους διαθέσιμους πόρους και να αναδεικνύουν τα ισχυρά σημεία του παρεχόμενου βιοτουριστικού προϊόντος και της διασυνορικαής περιοχής Ελλάδας Αλβανίας.
Οι ιδιώτες, να διατηρούν το κεφάλαιο της περιοχής και να κάνουν ευχάριστη τη διαμονή των τουριστών, προσφέροντάς τους εναλλακτικές εμπειρίες. Για τη διάδοση του θεσμού της κοινωνικής οικονομίας, των κοινωνικών επιχειρήσεων και της συμμετοχής της τοπικής κοινωνίας στο τοπικό σχέδιο και όραμα ανάπτυξης, η Τοπική «Σύμπραξη Δήμου Πρεσπών - Περιφέρειας Κορυτσάς» είναι συνδεδεμένη με το Πανελλήνιο Παρατηρητήριο των Οργανώσεων της Κοινωνίας Πολιτών, που έχει αναπτύξει ένα συγκεκριμένο μοντέλο social media και το οποίο εξυπηρετεί την επικοινωνιακή προβολή και του συγκεκριμένου έργου. Δημιουργείται έτσι μια δεξαμενή σκέψης και δράσης, στη βάση της οριζόντιας συλλογικής δημιουργίας και ανταλλαγής ύλης που εξασφαλίζει το πρόγραμμα. Αυτό το συγκεκριμένο μοντέλο μπορεί επίσης να χρησιμεύσει ως μια καλή πρακτική για τη βελτίωση της πρόσβασης των πολιτών στην κοινωνία της γνώσης και την ενίσχυση των Κοινωνικών Αναπτυξιακών Συμπράξεων, για τη βιώσιμη ανάπτυξη της οικονομίας σε σχέση με τη φυσική και πολιτιστική κληρονομιά της εκάστοτε περιοχής παρέμβασης.