Μεσοπέλαγα... Ενημερωτικό Δελτίο του Συλλόγου Ελλήνων Ωκεανογράφων Αθήνα Mάιος 2000 Τεύχος 15 ΑΦΙΕΡΩΜΑ ΣΤΗΝ ΕΡΕΥΝΑ «ΟΙ ΜΕΤΑΠΤΥΧΙΑΚΕΣ ΣΠΟΥΔΕΣ ΣΤΙΣ ΘΑΛΑΣΣΙΕΣ ΕΠΙΣΤΗ- ΜΕΣ ΚΑΙ Η ΑΓΟΡΑ ΕΡΓΑΣΙΑΣ» ΧΡΗΜΑΤΟΔΟΤΗΣΗ: ΕΠΕΑΕΚ / ΥΠΕΠΘ/ ΚΕΕ/ 2 Ο ΚΠΣ Είναι προφανές ότι σε μία κατ εξοχήν θαλάσσια χώρα, όπως η Ελλάδα, οι θαλάσσιες επιστήμες μπορούν να συμβάλλουν σημαντικά στην οικονομική-κοινωνική ανάπτυξη και την ορθολογική περιβαλλοντική διαχείριση. Με τον όρο θαλάσσιες επιστήμες νοούνται όλοι οι επιστημονικοί κλάδοι οι οποίοι χρησιμοποιούν τις βασικές γνώσεις τους για τη μελέτη θεμάτων που σχετίζονται με το ευρύτερο θαλάσσιο σύστημα. Σε παγκόσμιο επίπεδο οι επιστήμες της θάλασσας διδάσκονται κυρίως σε μεταπτυχιακό επίπεδο. Αιτία γι αυτό είναι ο ιδιαίτερος χαρακτήρας τους που απαιτεί την βαθιά γνώση μιας βασικής επιστήμης για να μπορέσει να την εξειδικεύσει και προσαρμόσει στις ειδικές συνθήκες του θαλασσίου περιβάλλοντος. Είναι προφανής επομένως και η αναγκαιότητα της ανάπτυξης των σχετικών σπουδών στην Ελλάδα, σε επίπεδο όχι μόνο ανταγωνιστικό αλλά και πρωτοποριακό σε διεθνές επίπεδο. Ήδη το Μεταπτυχιακό Ωκεανογραφίας του Πανεπιστημίου Αθηνών λειτουργεί για περισσότερα από 25 χρόνια. Η ανάπτυξη όμως τέτοιων σπουδών δεν μπορεί να συντηρηθεί και να διαρκέσει αν δεν συνδυάζεται με την προοπτική επαγγελματικής απασχόλησης των ειδικευμένων επιστημόνων, σε θέσεις εργασίας σχετικές με την ειδικότητά τους. Η γνώση της σημερινής επαγγελματικής κατάστασης των ειδικευμένων στις θαλάσσιες επιστήμες επιστημόνων, η διερεύνηση των μελλοντικών προοπτικών απασχόλησης, η καταγραφή των απαιτήσεων των εργασιακών φορέων και η σύγκριση της Ελληνικής εμπειρίας με τις εμπειρίες άλλων Ευρωπαϊκών κρατών, είναι βασική προϋπόθεση για τον σωστό σχεδιασμό της ανάπτυξης των Θαλασσίων Επιστημών στην Ελλάδα. Στο πλαίσιο ενός ερευνητικού προγράμματος με το σκοπό αυτό χρηματοδοτούμενου από το Υπουργείο Παιδείας, (ΕΠΕΑΚ), συνεργάστηκαν οι :! ΠΜΣ Ωκεανογραφίας, Πανεπιστημίου Αθηνων! Τμήμα Περιβάλλοντος, Πανεπιστημίου Αιγαίου! Τμήμα Ναυτιλιακών Σπουδών, Πανεπιστημίου Πειραιά,! Σύλλογος Ελλήνων Ωκεανογράφων Κύριοι στόχοι του προγράμματος αυτού ήταν: Η διερεύνηση της σημερινής κατάστασης απασχόλησης των επιστημόνων που έχουν ειδικευτεί στις θαλάσσιες επιστήμες σε μεταπτυχιακό επίπεδο. Ο προσδιορισμός της σχέσης του περιεχομένου και του επίπεδου των παρεχομένων σπουδών με τις απαιτήσεις των φορέων απασχόλησης. Η ανίχνευση των τάσεων στην εκπαίδευση και την αγορά εργασίας και των μελλοντικών δυνατοτήτων απασχόλησης. Η σύγκριση της Ελληνικής εμπειρίας με εμπειρίες άλλων χωρών (κυρίως Μεσογειακών (Ιταλίας- Ισπανίας-Γαλλίας) αλλά και χωρών με παράδοση στις θαλάσσιες επιστήμες (Αγγλία-Ολλανδία). Η παραγωγή μιας βάσης δεδομένων για χρήση όλων των ενδιαφερομένων φορέων. Η διατύπωση προτάσεων για βελτίωση της σημερινής κατάστασης, σχετικά με : (α) την βελτίωση - εκσυγχρονισμό - προσαρμογή των μεταπτυχιακών προγραμμάτων σπουδών, (β) την δημιουργία μηχανισμού για στενότερη συνεργασία εκπαιδευτικών ιδρυμάτων - αγοράς εργασίας, (γ) την προώθηση ειδικοτήτων με αυξημένες δυνατότητες εύρεσης εργασίας αλλά και υποστηρικτικών τεχνικών ειδικοτήτων που πιθανώς χρειάζονται. 1
Τα βασικά παραδοτέα υλικά του προγράμματος που βρίσκονται στην διάθεση όσων ενδιαφέρονται είναι : κατάλογος Ελλήνων επιστημόνων με μεταπτυχιακούς τίτλους στις θαλάσσιες επιστήμες κατάλογος φορέων που απασχολούν ή μπορούν να απασχολήσουν τέτοιους επιστήμονες, κατάλογος των Ελληνικών Μεταπτυχιακών προγραμμάτων σχετικών με τις θαλάσσιες επιστήμες ενδεικτικός κατάλογος ανάλογων Ευρωπαϊκών μεταπτυχιακών προγραμμάτων ενδεικτικός κατάλογος Ευρωπαϊκών φορέων απασχόλησης ειδικευμένων στην θάλασσα επιστημόνων Στο πλαίσιο του προγράμματος καταγράφηκαν τα υπάρχοντα και σχεδιαζόμενα μεταπτυχιακά προγράμματα σπουδών πάνω στις θαλάσσιες επιστήμες. Ακόμη καταγράφηκε η σημερινή κατάσταση απασχόλησης, όσο το δυνατόν περισσότερων μεταπτυχιακά ειδικευμένων στις θαλάσσιες επιστήμες Ελλήνων επιστημόνων, οι εμπειρίες τους από την προσπάθεια αναζήτησης εργασίας και τα προβλήματα που αντιμετώπισαν και σχετίζονται με τις σπουδές τους. Επίσης καταγράφηκαν εργασιακοί χώροι στον ευρύτερο Δημόσιο και Ιδιωτικό Τομέα, που απασχολούν ήδη, είχαν απασχολήσει στο παρελθόν ή προτίθενται να απασχολήσουν στο μέλλον, ειδικούς στην θάλασσα επιστήμονες. Ακόμα οι χώροι που θα πρέπει να απασχολούν τέτοιους επιστήμονες. Συγκεντρώθηκαν οι εμπειρίες των εργοδοτικών φορέων από την συνεργασία τους με τους επιστήμονες αυτούς, οι παρατηρήσεις τους για τυχόν ελλείψεις των προγραμμάτων σπουδών και οι προτάσεις τους για στενότερες και αποτελεσματικότερες συνεργασίες. Η διερεύνηση αυτή έγινε με ερωτηματολόγια, προσωπικές επαφές, αλληλογραφία, κ.λ.π. Παράλληλα διερευνήθηκαν οι ανάλογες εμπειρίες Ευρωπαϊκών χωρών, Μεσογειακών (Ιταλία Ισπανία - Γαλλία) και μη (Αγγλία Ολλανδία - Πορτογαλία) και ο τρόπος αντιμετώπισης των σχετικών προβλημάτων και οι σημερινές τάσεις στην πολιτική της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Από την μελέτη όλων των στοιχείων που προαναφέρθηκαν, την ανάλυση τους, την στατιστική επεξεργασία τους και την σε βάθος διερεύνηση τους προέκυψαν μια σειρά συμπεράσματα για την σχέση θαλάσσιων επιστημών - αγοράς εργασίας. Η έρευνα αυτή, μπορεί να αποτελέσει ένα καλό οδηγό των εκπαιδευτικών φορέων για βελτίωση και ίσως επαναπροσανατολισμό των παρεχομένων σπουδών, ιδιαίτερα σε μια φάση όπου στα Πανεπιστήμια υπάρχει μεγάλη ανάπτυξη μεταπτυχιακών προγραμμάτων. Ακόμα θα βοηθήσει τους υπεύθυνους για τον σχεδιασμό των δραστηριοτήτων που σχετίζονται με τη θάλασσα, τους ιδιωτικούς φορείς με ανάλογες δραστηριότητες, και τους υπεύθυνους των κέντρων λήψης αποφάσεων και σχεδιασμού πολιτικής, καθώς θα έχουν καλή γνώση του Ελληνικού θαλάσσιου επιστημονικού δυναμικού και των δυνατοτήτων του. Το γεγονός αυτό είναι ιδιαίτερα χρήσιμο σε μια εποχή όπου υπάρχει έντονη δραστηριότητα γύρω από την διαχείριση, εκμετάλλευση, προστασία και αξιοποίηση του ευρύτερου θαλάσσιου χώρου, πολλές φορές με μεγάλα έργα και σημαντικές χρηματοδοτήσεις. Στην έρευνα μας απάντησαν περίπου 240 επιστήμονες (ποσοστό 40%) και περί τους 100 εργασιακούς φορείς. ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΗ ΟΜΑΔΑ Μελη ΔΕΠ " Μ.Δασενάκης, Επικ. Καθηγητής, Πανεπ.Αθηνών, Συντονιστής της έρευνας! Α. Πανταζίδου, Λέκτορας, Πανεπιστήμιο Αθηνών! Χ. Μαρουκιάν, Αναπληρωτής Καθηγητής, Πανεπιστήμιο Αθηνών! Μ. Ρουσσομουστακάκη Λέκτορας, Πανεπιστήμιο Αθηνών! Μ. Αγγελίδης Καθηγητής, Πανεπιστήμιο Αιγαίου! Μ. Καρύδης Καθηγητής, Πανεπιστήμιο Αιγαίου! Φ. Σακελλαριάδου Επίκουρος Καθηγητής, Πανεπ. Πειραιώς Μέλη Σ.Ε.ΩΚ. Β. Βανικιώτη, Πρόεδρος Μ. Λαδάκης, Ταμίας Π.Μεγαλοφώνου,Μέλος Δ.Σ. Κ. Καπίρης, Μέλος Δ.Σ. Β. Κωστοπούλου Μεταπτυχιακοί φοιτητές Ο. Τσαλκιτζή Α. Ράπτη Α. Θεοδωροπούλου Ρ. Καργιώτη Δ. Φαλούτσος Κ. Τσιάρας Φ. Μπότσου Α. Βερροιοπούλου Ε. Ζαρκάδη Γ. Νικολάρας Μ. Αλούπη Κ.Παπαβασιλείου Λ.Χαραλαμπίδης 2
35,0% 32,9% Κατανομή Master ανά ειδικότητα (σύνολο 422) ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ ΕΙΔΙΚΟΤΗΤΩΝ ΣΠΟΥΔΩΝ 30,0% 25,0% 20,0% 15,0% 10,0% 5,0% 0,0% 50,0% 40,0% 30,0% 20,0% 10,0% 0,0% ΕΞΩΤΕΡΙΚΟ 35,2% ΒΙΟΛΟΓΙΚΗ 48,1% ΒΙΟΛΟΓΙΚΗ ΕΞΩΤΕΡΙΚΟ 25.1% 20,6% ΓΕΩΛΟΓΙΚΗ 14,2% 13,3% ΦΥΣΙΚΗ 14,0% 11,5% ΝΟΜΙΚΑ (ΝΑΥΤ. ΔΙΚΑΙΟ) 9,5% ΧΗΜΙΚΗ 0,9% 0,7% ΘΑΛΑΣΣΙΑ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑ 8,2% 7,8% 7,4% ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΑ Κατανομή PhD ανά ειδικότητα (σύνολο 243) ΓΕΩΛΟΓΙΚΗ ΧΗΜΙΚΗ ΦΥΣΙΚΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΑ ΘΑΛΑΣΣΙΑ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑ ΓΕΩΓΡΑΦΙΚΗ ΚΑΤΑΝΟΜΗ ΤΙΤΛΩΝ PhD ΓΕΩΓΡΑΦΙΚΗ ΚΑΤΑΝΟΜΗ ΤΙΤΛΩΝ MSc 7,8% ΔΙΑΦΟΡΑ 1,2% 1,6% ΝΟΜΙΚΑ (ΝΑΥΤ. ΔΙΚΑΙΟ) ΕΛΛΑΔΑ 64,8% ΕΛΛΑΔΑ 74.9% ΔΙΑΦΟΡΑ! Υπάρχει μεγάλος αριθμός Ελλήνων επιστημόνων ειδικευμένων στις θαλάσσιες επιστήμες σε μεταπτυχιακό επίπεδο (>600).! Οι Ελληνες θαλάσσιοι επιστήμονες αποτελούν πιθανότατα τον μεγαλύτερο μεταπτυχιακό επιστημονικό κλάδο στην χώρα.! Η αναλογία πτυχίων master προς διδακτορικά διπλώματα είναι περίπου 2 : 1, η οποία είναι απόλυτα λογική και διαφοροποιεί τις θαλάσσιες επιστήμες από άλλους κλάδους (π.χ. ιατρική) όπου υπάρχει πληθώρα διδακτoρικών και ελάχιστα master)! Οι μεταπτυχιακοί τίτλοι σπουδών Ελληνικής προέλευσης είναι το 75% στα master και το 65% στα διδακτορικά, γεγονός επίσης μοναδικό στην Ελλάδα.! Ο μεγαλύτερος επιστημονικός κλάδος στον χώρο των θαλασσίων επιστημών είναι αυτός της Βιολογικής κατεύθυνσης (Βασικό πτυχίο 30%, Master 33%, Διδακτορικό 48%) με δεύτερο τον κλάδο της Γεωλογίας.! Μόνο στις ειδικότητες των τεχνολόγων και οικονομολόγων τα διδακτορικά υπερτερούν των master.! Το 1975 είναι έτος σταθμός για την ανάπτυξη των θαλασσίων επιστημών στην Ελλάδα με την ίδρυση του Π.Μ.Σ. Ωκεανογραφίας του Πανεπιστημίου Αθηνών.! Ο αριθμός των κατόχων Μεταπτυχιακών τίτλων σπουδών παρουσίασε μεγάλη αύξηση μετά το 1975 και σταθεροποιήθηκε μετά το 1990. Η κατάσταση αυτή ισχύει τόσο στο επίπεδο του master όσο και του διδακτορικού. 3
350 310 270 230 190 150 110 70 30-10 100% 75% 50% 25% 0% 100% 75% 50% 25% 0% ΠΛΗΘΟΣ 70 60 50 40 30 20 10 0 Μεταπτυχιακοί τίτλοι ανά έτος κτήσης: Προοδευτικό άθροισμα Master PhD 184 258 96 92 72 36 42 8 4 26 14 3 5 Μέχρι 1970 1970-1975 1976-1980 1981-1985 1986-1990 1991-1995 1996-2000 17 8% 61% Χαρακτηρισμός επιπέδου σπουδών 54% 36% 31% 7% 3% 0% ΑΡΙΣΤΟ ΠΟΛΥ ΚΑΛΟ ΚΑΛΟ ΜΕΤΡΙΟ ΕΛΛΑΔΑ ΕΞΩΤΕΡΙΚΟ Χαρακτηρισμός σχέσης επιπέδου σπουδών-αγοράς εργασίας 3% 33% 15% 38% 55% 26% 16% 13% ΑΡΙΣΤΟ ΠΟΛΥ ΚΑΛΟ ΚΑΛΟ ΜΕΤΡΙΟ 48 61 48 ΕΛΛΑΔΑ ΕΞΩΤΕΡΙΚΟ ΗΛΙΚΙΑΚΗ ΚΑΤΑΝΟΜΗ 22 23 7 1 1 1 (25-30) (31-35) (36-40) (41-45) (46-50) (51-55) (56-60) (61-65) (66-70) (71 και άνω) ΗΛΙΚΙΑ 324! Προβλέπεται αύξηση των μεταπτυχιακών θαλάσσιων επιστημόνων τα επόμενα χρόνια λόγω ίδρυσης νέων μεταπτυχιακών τμημάτων σε πολλά Ελληνικά ΑΕΙ αλλά και της εν γένει διάδοσης των μεταπτυχιακών σπουδών η οποία πλεον κατάγράφεται ως ''τεταρτοβάθμια εκπαίδευση''.! Η αποφοίτηση επιστημόνων με βασικό πτυχίο στις Θαλάσσιες Επιστήμες που προβλέπεται να αρχίσει σε τρία χρόνια από το Πανεπιστήμιο του Αιγαίου, θα δημιουργήσει μια νέα κατάσταση στον χώρο με πιθανούς ανταγωνισμούς αν δεν σχεδιαστεί μια προσεκτική πολιτική απασχόλησης.! Η μέση ηλικία των ειδικευμένων επιστημόνων είναι σχετικά μικρή με το 60% των ατόμων να είναι κάτω των 40 ετών και η τάση που διαφαίνεται είναι η ολοκλήρωση και μεταπτυχιακών σπουδών σε ηλικίες μικρότερες των 28.! Οι απόφοιτοι Ελληνικών Πανεπιστημίων είναι ικανοποιημένοι ως προς το επίπεδο σπουδών τους αλλά όχι ως προς την σύνδεσή τους με την αγορά εργασίας. Στο επίπεδο αυτό παρατηρούνται μικροδιαφορές μεταξύ των διαφόρων ειδικοτήτων με τους Βιολόγους να είναι οι περισσότερο ευχαριστημένοι και τους Γεωλόγους οι λιγότερο.! Οι απόφοιτοι ξένων Πανεπιστημίων είναι περισσότερο ικανοποιημένοι από τους Ελληνες συναδέλφους τους τόσο για το επίπεδο των σπουδών τους όσο και για τη σχέση τους με την αγορά εργασίας.! Και οι δύο τάσεις που επισημάνθηκαν πιο πριν πρέπει να αποτελέσουν ερέθισμα προβληματισμού στους φορείς σχεδιασμού εκπαιδευτικής πολιτικής ώστε να υπάρξει προσπάθεια ανατροπής τους. 4
Εργαζόμενοι ανά ειδικότητα Ειδικότητα % στις απαντήσεις % στο σύνολο Βιολόγοι Ωκεανογράφοι 74 32 Γεωλόγοι Ωκεανογράφοι 36 20 Φυσικοί Ωκεανογράφοι 50 22 Χημικοί Ωκεανογράφοι 77 41 Νομικοί 76 24 Οικονομολόγοι 100 100 Τεχνολόγοι Θάλασσας 50 40 ΣΥΜΒΑΣΗ 33.3% Κατανομή χώρων απασχόλησης 28% 26% ΜΕΡ.ΑΠΑΣΧ 9.8% ΑΠΟ ΠΡΟΣΩΠΙΚΗ ΓΝΩΡΙΜΙΑ 18% ΑΠΟ ΠΡΟΚΗΡΥΞΗ/ΔΙΑ ΓΩΝΙΣΜΟ 44% 27% 19% ΚΑΤΑΝΟΜΗ ΣΧΕΣΗΣ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΠΑΡΧ.ΥΠΗΡ 3.4% ΤΡΟΠΟΙ ΕΥΡΕΣΗΣ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΑΛΛΟ 1% Ερευνητικά Ιδρύματα ΑΕΙ Δημόσιο Ιδιωτικό- Ελεύθερο ΑΠΟ ΤΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΦΟΙΤΗΣΗΣ 30% ΑΠΟ ΑΓΓΕΛΙΑ ΣΕ ΕΝΤΥΠΟ 7% ΜΟΝΙΜΟΙ 53.4% ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ ΕΡΓΑΣΙΑΚΩΝ ΣΧΕΣΕΩΝ Το ποσοστό απασχόλησης των ειδικευμένων στην θάλασσα επιστημόνων σε εργασίες σχετικές με την ειδικότητά τους υπολογίστηκε σε 35-40%. Περίπου 40-50% των εργαζομένων στην ειδικότητά του θαλασσίων επιστημόνων εργάζεται σε ΑΕΙ και Ερευνητικά Ιδρύματα ενώ πολύ λίγοι σε ΤΕΙ. Γύρω στο 25% των θαλασσίων επιστημόνων εργάζεται στον Δημόσιο τομέα (συμπεριλαμβανομένης της Μέσης εκπαίδευσης). Η Περιβαλλοντική Εκπαίδευση μπορεί να αποτελέσει ενδιαφέροντα τομέα απασχόλησης θαλασσίων επιστημόνων στο χώρο της Μέσης Εκπαίδευσης. Υπάρχουν πολλές Δημόσιες Υπηρεσίες (συμπεριλαμβανομένων των Περιφερειακών και των ΟΤΑ) που ασχολούνται με θαλάσσια θέματα και απασχολούν ελάχιστους (έως κανέναν) επιστήμονες με μεταπτυχιακή ειδίκευση στη θάλασσα. Ο Ιδιωτικός Τομέας απασχολεί πολύ λιγότερους θαλάσσιους επιστήμονες από τους απαιτούμενους για επιστημονική κάλυψη και παρακολούθηση των δραστηριοτήτων του. Πολλοί νέοι επιστήμονες στρέφονται στην Ελεύθερη Αγορά Εργασίας, η οποία όμως δεν έχει αναπτυχθεί ακόμα αρκετά, ούτε έχει συνδεθεί με τον Ιδιωτικό Τομέα ώστε να καλύψει ικανοποιητικό αριθμό επιστημόνων. Υπάρχει αρκετή κινητικότητα στον κλάδο (για τα Ελληνικά δεδομένα) με αρκετούς εργαζόμενους να δουλεύουν με συμβάσεις διαφόρων τύπων ή σε ερευνητικά προγράμματα. ΕΡΓΑΣΙΑΚΩΝ ΣΧΕΣΕΩΝ 5
100% 80% 60% 40% 20% 0% 45,0% 30,0% 15,0% 0,0% 45.0% 30.0% 15.0% 0.0% ΒΙΟΛΟΓΙΚΗ ΩΚ/ΦΙΑ 40% 10% Θετική άποψη επάρκειας σπουδών για αγορά εργασίας ΓΕΩΛΟΓΙΚΗ ΩΚ/ΦΙΑ 3,2% ΦΥΣΙΚΗ ΩΚ/ΦΙΑ ΧΗΜΙΚΗ ΩΚ/ΦΙΑ ΝΟΜΙΚΑ (ΝΑΥΤ.ΔΙΚΑΙΟ) ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ AMOIBHΣ ΑΠΌ ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΕΣ 23,9% 41,3% ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΑ ΘΑΛΑΣΣΙΑ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑ 31,6% Αριστα Πολύ καλά Καλά Μέτρια ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΠΡΟΣΦΟΡΑΣ ΕΡΓΟΥ ΑΠO ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΕΣ 17.8% 40.4% 34.9% 6.8% Αριστα Πολύ καλά Καλά Μέτρια 5% ΑΙΤΙΕΣ ΑΠΟΧΩΡΗΣΗΣ ΑΠΟ ΕΡΓΑΣΙΑ 0% 45% ΔΙΑΦΟΡΑ ΛΗΞΗ ΚΑΙ ΜΗ ΑΝΑΝΕΩΣΗ ΣΥΜΒΑΣΗΣ ΕΥΡΕΣΗ ΚΑΛΥΤΕΡΗΣ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΠΡΟΣΩΠΙΚΟΙ ΛΟΓΟΙ ΛΗΞΗ ΣΥΜΒΑΣ.& ΕΥΡΕΣΗ ΚΑΛΥΤ.ΕΡΓ ΜΕΙΩΣΗ ΠΡΟΣΩΠΙΚΟΥ Υπάρχει ένα μεγάλο ποσοστό ετεροαπασχόλησης που κυρίως στρέφεται σε δουλειές σχετικές με το βασικό πτυχίο. Από τις διάφορες ειδικότητες σε καλύτερη εργασιακή μοίρα φαίνεται ότι βρίσκονται οι Βιολόγοι και οι Χημικοί και σε χειρότερη οι Γεωλόγοι και οι Φυσικοί. Ιδιαίτερα υψηλό ποσοστό Βιολόγων Ωκεανογράφων (σε σύγκριση με τις άλλες ειδικότητες) απασχολείται στα Ερευνητικά Ιδρύματα αλλά και τα ΑΕΙ και τον Δημόσιο Τομέα Οι λίγοι σχετικά Οικονομολόγοι και Τεχνολόγοι έχουν ψηλά ποσοστά απασχόλησης ενώ ικανοποιητικά είναι και τα ποσοστά των Νομικών, κυρίως στην ελεύθερη απασχόληση. Υπάρχει διάθεση για αναζήτηση ευκαιριών σχετικής απασχόλησης από επιστήμονες που δεν έχουν τώρα εργασία σχετική με τις σπουδές τους. Υπάρχει λογική κατανομή των διαδικασιών εύρεσης εργασίας (με υψηλά ποσοστά στις προκηρύξεις και στον προσανατολισμό από τους χώρους σπουδών) η οποία δείχνει αρκετή διαφάνεια ώστε να μπορούν οι νέοι να έχουν ελπίδες προώθησης. Δεν υπάρχουν μηχανισμοί πληροφόρησης και κατεύθυνσης των νέων επιστημόνων προς τις κατάλληλες θέσεις στην αγορά εργασίας με αποτέλεσμα πολλοί να αδυνατούν να βρουν εργασία και να στρέφονται σε άλλους τομείς. Οι επιστήμονες που δουλεύουν στον επιστημονικό αυτό χώρο είναι γενικά ικανοποιημένοι από τις συνθήκες εργασίας και από την προσφορά τους αλλά όχι και από τα επίπεδα των αμοιβών τους. 6
200 160 120 80 40 0 160 140 120 100 80 60 40 20 0 194 104 ΚΑΤΑΓΕΓΡΑΜΜΕΝΟΙ ΦΟΡΕΙΣ ΕΡΓΑΣΙΑΣ 37 35 ΟΤΑ ΙΔΙΩΤ. ΤΟΜΕΑΣ NGO ΔΗΜΟΣΙΟ Β'ΘΜΙΑ ΕΚΠ/ΣΗ ΑΕΙ-ΤΕΙ ΕΡΕΥΝΗΤ. ΚΕΝΤΡΑ 152 38 ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΑ ΚΕΝΤΡΑ Επαφές με φορείς 10% 60.0% 45.0% 30.0% 15.0% Μέσω τύπου 40% 25 Θέσεις μεταπτυχιακών ανά κατηγορία Φορέα 11 ΙΔΙΩΤΙΚΟΣ ΤΟΜΕΑΣ 15 6 9 2 22 2 15 Υπάρχουσες Μελλοντικές 92 8 10 10 10 ΔΗΜΟΣΙΟ NGO ΟΤΑ ΑΕΙ-ΤΕΙ Β βάθμια Εκπ Τροποι αναζήτησης προσωπικού από φορείς 9 Προσωπ. Επαφές 50% ΚΑΤΑΝΟΜΗ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗΣ ΕΠΙΣΤ.ΠΡΟΣ/ΚΟΥ ΑΠΟ ΦΟΡΕΣ 57.9% 31.8% 2 ΔΕΚΟ Οι θαλάσσιοι επιστήμονες που προέρχονται από ξένα Πανεπιστήμια έχουν σε γενικές γραμμές καλύτερα ποσοστά απασχόλησης από τους προερχόμενους από Ελληνικά Πανεπιστήμια ενώ ταυτόχρονα θεωρούν σε μεγαλύτερο ποσοστό ότι οι σπουδές τους είναι επαρκείς για την εργασία τους. Η περαιτέρω επιμόρφωση για ορισμένα θέματα θεωρείται μερικές φορές αναγκαία, και αρκετοί επιστήμονες προχώρησαν σε αυτήν, κυρίως με παρακολούθηση σεμιναρίων. Αρνητικό στοιχείο το ότι δεν υπάρχουν συστηματικοί μηχανισμοί ή φορείς γι αυτή σε μεταπτυχιακό επίπεδο εξειδίκευσης. Το μεγαλύτερο ποσοστό απασχολουμένων στην ειδικότητά του επιστημόνων εργάζεται σε μόνιμες θέσεις, ενώ σημαντικό είναι και το ποσοστό των συμβάσεων. Η λήξη και μη ανανέωση συμβάσεων είναι η κυριότερη αιτία εγκατάλειψης του χώρου από επιστήμονες που εργάστηκαν κάποτε σ' αυτό, παράλληλα με την εύρεση καλύτερης εργασίας. ΟΙ Οργανισμοί Τοπικής Αυτοδιοίκησης και ο Ιδιωτικός τομέας αποτελούν την μεγαλύτερη ''εν δυνάμει'' πηγή θέσεων απασχόλησης, (με βάση το αντικείμενο των δραστηριοτήτων τους)η οποία πρέπει να αξιοποιηθεί ώστε να διαφοροποιηθεί η σημερινή εικόνα. Οι ιδιωτικοί φορείς κυρίως χρησιμοποιούν προσωπικές επαφές για πρόσληψη προσωπικού αφού δεν υπάρχουν οργανωμένοι μηχανισμοί προώθησης των νέων πτυχιούχων. Υπάρχει γενικά πολύ καλή γνώμη από τους εργοδότες, για τους απασχολούμενους Ελληνες θαλάσσιους επιστήμονες 0.0% 10.3% Αριστοι Πολύ καλοί Καλοί 7
ΕΠΙΣΤΟΛΗ ΤΟΥ ΣΕΩΚ ΓΙΑ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΑ ΘΕΜΑΤΑ ΣΤΟ ΥΠΕΧΩΔΕ ΠΡΟΣ : ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΠΕ.ΧΩ.Δ.Ε α)γραφείο Υπουργού ΠΕ.ΧΩ. Δ.Ε, Οδός Αμαλιάδος 17, Αθήνα β)διεύθυνση Ωργανώσεως Υ.ΠΕ.ΧΩ.Δ.Ε, Οδός Τιμ. Βάσσου 11 13, Αθήνα ΘΕΜΑ : Αναδιάρθρωση του Οργανισμού του Υ.ΠΕ.ΧΩ.Δ.Ε Με αφορμή πρόσφατη πληροφόρησή μας για επικείμενες προσλήψεις επιστημονικού προσωπικού για θέματα περιβάλλοντος, θα θέλαμε να σας ενημερώσουμε για τα εξής: Ο Σύλλογος Ελλήνων Ωκεανογράφων, ο οποίος ιδρύθηκε το 1986 έχει ως μέλη του περίπου 300 πτυχιούχους Θετικών Επιστημών που είναι κάτοχοι μεταπτυχιακού τίτλου σπουδών σε κάποιο από τους θεματικούς τομείς της Ωκεανογραφίας, (Φυσική, Χημική, Βιολογική, Γεωλογική Ωκεανογραφία). Μάλιστα η πλειονότητα των μελών του είναι απόφοιτοι του Διατμηματικού Μεταπτυχιακού Ενδεικτικού Ωκεανογραφίας που λειτουργεί στη Σχολή Θετικών Επιστημών του Πανεπιστημίου Αθηνών. Μεταξύ των βασικών στόχων του Συλλόγου μας είναι και η υποστήριξη των επαγγελματικών δικαιωμάτων των μελών του, με στόχο την προώθησή τους σε θέσεις με αντικείμενο το θαλάσσιο περιβάλλον στο Δημόσιο και στον Ιδιωτικό τομέα. Με βάση τα παραπάνω δεδομένα παρακαλούμε να λαμβάνετε υπόψη σας το σημαντικό δυναμικό των Ελλήνων Ωκεανογράφων κατά τη συγκρότηση του νέου οργανισμού του Υ.ΠΕ.ΧΩ.Δ.Ε ώστε να προβλέψετε θέσεις ειδικών επιστημόνων για το θαλάσσιο περιβάλλον, το οποίο έχει ιδιάζουσα σημασία για τη χώρα μας και πρέπει να αντιμετωπίζεται με ανάλογη σοβαρότητα από ειδικούς επιστήμονες που διαθέτουν την απαιτούμενη σφαιρική γνώση. Ο Σύλλογός μας μάλιστα είναι πρόθυμος να συνεργαστεί μαζί σας αποστέλλοντας κάθε πληροφορία που διαθέτει στα μαγνητικά του αρχεία, σχετικά με τις σπουδές και την επαγγελματική εμπειρία των μελών του τα οποία διαθέτουν την κατάλληλη επιστημονική κατάρτιση και τα απαιτούμενα προσόντα, ώστε να ανταποκριθούν αποτελεσματικά στις απαιτήσεις των θέσεων ειδικού επιστημονικού προσωπικού σε θέματα περιβάλλοντος και ιδιαίτερα του θαλασσίου. ΑΠΑΝΤΗΣΗ ΤΟΥ ΥΠΕΧΩΔΕ Σε απάντηση του παραπάνω εγγράφου σας και σε ότι αφορά το νέο Οργανισμό του Υπουργείου μας σας γνωρίζουμε τα ακόλουθα: Μετά τη δημοσίευση των Ν.2503/97 και 2508/97 δόθηκαν πολλές αρμοδιότητες στην ΝΑ καθώς και στις Περιφέρειες της χώρας. Αυτό είχε σαν επακόλουθο να γίνει μετακίνηση προσωπικού που μετρούσε οργανικά στο Υπουργείο και να χαθούν θέσεις από τον ισχύοντα οργανισμό. Σύμφωνα με εντολή που μας δόθηκε από το Υπ. ΕΣ.ΔΔ&Α, δεν πρέπει να αυξηθεί ο αριθμός των υπαλλήλων που κατέχουν οργανικές θέσεις. Επειδή τα νέα δεδομένα απαιτούν ειδικό επιστημονικό προσωπικό μας δόθηκε η διευκρίνιση, ότι μετά την έγκριση του Νέου Οργανισμού μπορούμε με νομοθετική ρύθμιση να ζητήσουμε εξειδικευμένο προσωπικό. Τα σχετικά αιτήματα που έχουν περιέλθει στο Υπουργείο από επιστημονικούς φορείς, θα εξεταστούν σε δεύτερη φάση, μετά την έγκριση του Οργανισμού μας όπως προαναφέραμε και ένα από αυτά θα είναι και το δικό σας. ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ Σ.Ε.ΩΚ. " ΠΡΟΕΔΡΟΣ:Βούλα Βανικιώτη (Φυσικός, Δ/νση Περιβαλ.Σχεδιασμού ΥΠΕΧΩΔΕ, τηλ. 8650053, 8650334, 5735521) " Γ. ΓΡΑΜΜΑΤΕΑΣ, Εκπρόσωπος στο Δ.Σ.της EFMS: Μάνος Δασενάκης (Χημικός Πανεπ. Αθηνών τηλ.7274269,7667618) " ΤΑΜΙΑΣ: Μάνος Λαδάκης (Χημικός), τηλ 9574095 " ΕΙΔΙΚΟΣ ΓΡΑΜΜΑΤΕΑΣ: Μαριάνθη Κοντομάρη (Εκπρόσωπος Φοιτητών τηλ. 7274448, 7658484) " ΜΕΛΗ: Πέρσα Μεγαλοφώνου (Βιολόγος, Πανεπ.Αθηνών,7274620, 7667197) Φανή Σακελλαριάδου (Χημικός, Πανεπιστήμιο Πειραιά, 4142531, 8953397) Βασίλης Ρούσσης (Χημικός, Πανεπ. Αθηνών Φαρμακευτικό, 7274592) Μεσοπέλαγα.. Τεύχος 15, Mάιος 2000 Τριμηνιαία έκδοση του Συλλόγου Ελλήνων Ωκεανογράφων Ταχυδρομική Διεύθυνση: Τ.Θ. 31725, Αθήνα 10035 e-mail: sylelok@hotmail.com Εκδότης: Μ. ΔΑΣΕΝΑΚΗΣ Συντακτική Επιτροπή: Μ.ΚΟΝΤΟΜΑΡΗ, Β.ΒΑΝΙΚΙΩΤΗ, Κ.ΚΑΠΙΡΗΣ, Μ.ΛΑΔΑΚΗΣ 8