Neapolis University HEPHAESTUS Repository School of Law and Social Sciences http://hephaestus.nup.ac.cy Articles 1987 þÿ ±½Ä¹ÃŽı³¼±Ä¹ºÌÄ Ä± Ä Â þÿàá ÃÉÀ¹º  ºÁ Ä Ã Â ³¹± ÇÁ þÿä ¼Ìù : ±½ À»±Ã ³½ÉÃÄν Manitakis, Antonis þÿ Á¼µ½ÌÀ Å»  http://hdl.handle.net/11728/6712 Downloaded from HEPHAESTUS Repository, Neapolis University institutional repository
Η ΑΝΤ1ΣΥΝΤΑΓΜΑΤIΚΟΤΗΤΑ ΤΗΣ ΠΡΟΣΟΠΙΚΗΣ ΚΡΑΤΗΣΗΣ ΓΙΑ ΧΡΕΗ ΠΡΟΣ ΤΟ ΔΗΜΟΣΙΟ: ΑΝ.ΑΙ1ΛΑΣΗ ΓΝΟΣΤΟΝ ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΟΝ (Γ Ν Ο Μ Ο ΔΟ Τ Η Σ Η) Αντώνη Μανιτάκη, Kα.θrιγrιτ~ Noμικ~ς ΕΡΏΤΗΜΑ Zrιτηθrι κε rι γνώμrι μου σχετικά. με τrι συντα.γμα. 'τικότrιτα. του θεσμού τrις πρoσωπικ~ς κρά.τrισrις για. χρέrι προς τ() δrιμόσιo, όπω ς α.υτός κ,χθιερώνετα.ι στα. ά.ρθρα. 9 κα.ι 63 του ν.δ. 356/27 Μ,χρτίου - 5 Απριλίου 1974 «περί κώδικος εισπρά.ξεως δrιμoσίων εσό :δων». ΑΠΑΝΤΗΣΗ 1. Ο θεσμός τrις πρoσωπικ~ς κράτrισrις γι,χ χρέrι -προς το δrιμόσιo έχει προκα.λέσει, μετά. τrι θέσrι σε ισχύ του νέου Συντάγμ,χτος μι,χ εξ,χιρετικά. γόνψ"l) συζήτ"l)σrι στrι θεωρί,χ κ,χι έχει,χπα.σχoλ~σει τιχ δικιxστ~ρια. όλων σχεδόν των β,χθμί8ων, χωρίς "Ι),χντιδικί,χ που έχει,χνα.κύψει, ως προς τrι συντ,χγμα.τικόt'l)tiχ του θεσμού, ν,χ έχει,χκόμ"l) κωπάσει. Π,χρόλο που το επίμαχο θέμα έχει ψθάσει μέχρι κ,χι τον, Αρειο Πά.γο, "Ι),χμψισ6~τrισrι του,χν,χχρον'ιστικού "<Χυτού μέτρου δεν ψ,χίνετιχι ν,χ υποχωρει Η διoίκrισrι εξ,χκολουθεί να ΚιΧτα.ψ'εύγει στο μέτρο,χυτό, προκειμένου ν,χ εξ,χν,χγκάσει τον oψειλέτrι τrις να εξoψλ~σει το χρέος τ()υ, ΨUλ,χκίζoντάς τον γι,χ μ'ήνες 'ή και χρόνο, χωρίς ν,χ εξετά.ζει τψ αι τί,χ του χρέους, το λόγο τrις αδυν,χμί,χς εκπλ'ήρωσής του, 'ή τφ προσωπική κ,χι oικoγενειακ~ κατά.στ,χσ"l) του δύστροπου 'ή αψερέυυυου oψειλέτrι. Το εξαιρετικά. ε παχθές και στερψικό τrις ελευθερί,χς,χυτό μέτρο πλ'ήττει αδιάκριτα τόσο τους επιχειρ"l)ματίες ιδιώτες, όσο και τους νόμιμους εκπρr>σώπoυς-συμ6oύλooς,χνωνύμων ετ,χιριών. Η εψαρμογ'ή του έχει προσλά.6ει τέτοια έκτασrι ώστε θα μπορούσαμε να μιλήσουμε για τρέχουσ,χ διoικrιτικ'ή πρακτικ'ή. Η συνταγμ,χτικ'ή αξιολόγrισ"l) ενός νομοθετικού θεσμού, όπως rι προσωπική κράτrισrι, επι6ά.λλεται να ξεκι νά. από τrι συγκεκριμέν"l) πρ,χγμ.,χτική λειτουργία του, να λαμ6ά.νει υπόψrι τrις τον,χντίκτυπο που έχει στον κοινωνικό περίγυρο, και να προχωρά. κ,χτόπιν στrι θεώρrισή του ενόψει του νοήμ.ατος που οι κρίσιμες συνταγμ.ατικές διατά.ξεις αποκτούν κατά. τψ ε ψαρμογ'ή τους σε μ.ια διαρκώς εξελισσόμενrι συνταγματική πραγματικότψα. Στο συντ,χγματικό δίκαιο, περισσότερο,χπό κά.θε ά.λλο κλά.δο του δικαίου, αρμόζει κατά. τψ ερμψεί,χ συνταγματικών κανόνων rι ι σ τ ο Ρ ι κ ο - ε ξ ε λ ι - κ τ ι κ ή ερμrινεία, rι εψαρμουή τrις ερμ"lj'l'ευτικ'ής ε κείνrις πρoσέγγισrις, rι οποία εξετά.ζει τις μεμονωμένες συνταγματικές δι,χτά.ξεις ανά.γοντά.ς τες στο σύστrιμα που,χνήκουν ή στψ γενική συντ,χγματικ'ή αρχ'ή που υπόκει ντ,χι, προσ,χρμ.όζοντας τιχυτόχρονα το περιεχόμενό τους στις σύγχρονες ΚΟΙΥ 'ωνικές απαιτήσεις. Ο πρώτος Έλλψας συνταγματολόγος, ον. Ι. Σαρίπολος (Πραγμ,χτεία του Συντιχγματικοό Δικαίου, 2cι, έκδ. τ. δ ', 1875, σ. 138 επ.) χαρ,χκτ"l)ρίζει τψ προσωπικ'ή κρά.τrισrι μέσο «αποστερήσεως τ,rις προσωπικής ελευθερίας του δυστροπούντος οψειλέτου προς το εξαν,χγκά.σ,χι τούτον εις ικανοποί"l)σιν ών προς το'! εαυτού δανειστήν α,νεδέξ,χτο υποχρεώσεων. 'Έστι Υ ά. Ρ ιχ ο υ Χ ί π Ο ι ν ή α λ λ ά. μ έ σ ο V α πλώς εξ,χσψ,χλίσεως ή,χναγκαστικ'ής εκτελέαεως». 'Ewx.v αιών,χ σχεδόν,χργότερ,χ, ο Αλέξ,χνδρος Σ6ώλος επ,χναλαμ6ά.νει τον ίδιο χ,χρ,χκτrιρισμό θεωρώντας τrιν προσωπική κράτrισrι για χρέrι προς το δrιμόσιo, «μέσον αναγκαστικ'ής εκτελέσε'ως» που έχει ως συνέπεια την στέρrισrι τrις προσωπικής ελευθερίιχς και δεν,χποτελεί ποινικήυ' δίωξιν (Α. Σ 6 ώ λ ο υ - Γ. Β λ ά Χ Ο υ, Το Σύνταγμα τrις Ελλά.δος, τ. Β', 1955, σ. 58-59). Κλείνοντας το σχετικό κεψά.λαιο ο ίδιος συγγρ,χq;;έας δια.τυπώ'!ει τψ ευχή, εψ' όσον rι δια,τ~ρrισις του θεσμού συνεχισθεί, να μεταρρυθμισθεί επί το ανθρωπινότερο, «λrιψθoύν δε ιδίως υπ' όψιν κα,τά. τrιν εκτίμrισιν τrις α,νεχεί,χς τ,χ οικογενειακά. βά.ρrι του κριχτουμένου, ο οποίος κιχταλείπει α,προστά.τευτα τέκνα και σύζυγο ή αναπ'ήρους γονείς» (σ. 61-(2). 2. Ο,χναχρονιστικός κ,χι,χνελεύθερος θεσμό ς τrις προσωπικής κρά.τrισrις εξακολουθεί κα,ι σήμερ,χ α κόμrι να ισχύει και νιχ εψαρμόζετα,ι και να υπόκειται στον ίδ ι ο όπως και πρώτ,χ νομ.ικό χ,χρακτrι,ρισμό. Κατά. τψ oρθότερrι και κρατούσα ά.πoψrι στrι νομολογία και θεωρί,χ, rι προσωπικ'ή κρά.τrισrι για χρέrι προς το δrιμόσιo αποτελεί α) μ έ σ ο,χ γ,χ γ κ α - σ τ ι κ ή ς ε κ τ έ λ ε σ "Ι) ς και β) μ έ τ Ρ ο δ ι ο ι - κ "Ι) τ ~ κ ό, σ τ ε Ρ η τ ι κ ό και όχι απλώς περιοριστικ ό τrις προσωπικής ελευθερίας. (Βλέπε σχετικά. ΑΠ 1753/1983, ΝοΒ 1984.1719, ΤοΣ 1984.76, Δ 15.162 σχόλιο Στ. Σ τ α μ α τ 0-104 Α Ρ μ ε ν 6 π ο u λ ο ~ 1987, 2