φυσικογεωγραφικά αίτια ανθρωπογενή αίτια Λεκάνη Κηφισού

Πληµµύρες

Πληµµύρες σε λεκάνες απορροής φυσικογεωγραφικά αίτια ανθρωπογενή αίτια Λεκάνη Κηφισού Λεκάνη Μεγάλου Ρέµατος Ραφήνας Μελλοντική άνοδος της Θαλάσσιας στάθµης Μεθοδολογία εκτίµησης επιπτώσεων Μύκονος ήλος Ρήνια Αργολικός κόλπος Ακτές Πιερίας έλτα Εύηνου έλτα Καλαµά

Εξίσωση του Υδρολογικού Ισοζυγίου P = E + I + R P = Ατµοσφαιρικά κατακρηµνίσµατα σε mm Ε = Εξατµισοδιαπνοή σε mm I = Κατείσδυση σε mm R = Απορροή σε mm

Η παροχή παρουσιάζει πολλές µεταβολές στον χρόνο και τον χώρο Οι χωρικές µεταβολές οφείλονται κυρίως σε γεωλογικούς και µορφολογικούς παράγοντες Οι χρονικές έχουν να κάνουν µε την χρονοσειρά των κατακρηµνισµάτων

Απαραίτητη η γνώση των ακραίων τιµών των πληµµυρικών παροχών κυρίως για πρακτικούς λόγους: ιευθετήσεις κοιτών, Προστασία γεωργικών εκτάσεων,...

Ισόχρονες καµπύλες σε διαφόρους τύπους λεκανών Χρόνος συρροής, χρόνος µέγιστης διαδροµής ή χρόνος συγκέντρωσης είναι εκείνο το διάστηµα του απαιτείται µέχρι τα νερά µιας βροχόπτωσης να φθάσουν από τα ακραία σηµεία της λεκάνης στην έξοδό της

Μοναδιαίο υδρόγραµµα Είναι το διάγραµµα χρόνου - παροχής που λαµβάνω στην έξοδο της λεκάνης αν µια βροχόπτωση έχει σταθερή ένταση σε όλη τη διάρκειά της, που είναι ίση µε το χρόνο συρροής και έχει οµοιόµορφη κατανοµή σε όλη την έκταση της λεκάνης.

Παράγοντες που ρυθµίζουν τις ακραίες τιµές των πληµµυρικών παροχών Η ένταση της βροχόπτωσης και η διάρκειά της Το εµβαδόν της λεκάνης απορροής Ισχύει q=ca n όπου C=παράµερος που εξαρτάται από των γεωλογικά µορφολογικά και γεωµετρικά χαρακτηριστικά της λεκάνης n=εκθέτης µε τιµές από 0.4 έως 0.8 Το γεωµετρικό σχήµα της λεκάνης που καθορίζει το χρόνο συρροής Τη γεωλογία και τη µορφολογία της λεκάνης που καθορίζει το συντελεστή απορροής

Μέθοδοι και τύποι υπολογισµού πληµµυρικών παροχών Τύποι που στηρίζονται στην επιφάνεια της λεκάνης

Τύποι που υπεισέρχεται το ύψος βροχής

Τύποι που υπεισέρχεται η περίοδος επανάληψης Τ (10, 20, 50, 100) των πληµµυρών. Τύπος του Fuller

Τύποι που υπεισέρχεται η περίοδος επανάληψης Τ (10, 20, 50, 100) των πληµµυρών. και τα χαρακτηριστικά (γεωµετρικά, µορφολογικά, γεωλογικά) της λεκάνης. Ορθολογική µέθοδος

Μέθοδος των περιβαλλουσών καµπυλών. Στηρίζεται σε δεδοµένα έκτασης-παροχής λεκανών που παρουσιάζουν παρόµοια χαρακτηριστικά. Μέθοδοι στατιστικές που βασίζονται στην ανάλυση της συχνότητας των πληµµυρών. Απαιτεί πολλές µακροχρόνιες αξιόπιστες µετρήσεις

ΑΑ ΙΙ ΓΓ ΑΑ Ο ΙΙ Ο Ο ΙΙ Ο Α Α Λ ΛΑ Α ΕΕ Λ Λ ΣΣ ΛΛ ΑΑ Ο ΓΓ Ο ΕΕ Π Π ΛΛ ΑΑ Ο Ο Ε Π ΠΕ Ν ΙΙ Ν Ο ΓΓ Ο ΣΣ

Επεξήγηση συντοµογραφιών: Ν.Φ.: Νέα Φιλαδέλφεια, Τ.: Τατόι, Α : βροχόπτωση 24ώρου, Β : βροχόπτωση 48ώρου. Πηγές: 1 Mimikou and Koutsoyannis, 1995, 2 Κωτούλας 1980, 3 Σάρρος 2004, 4 Ξανθόπουλος κ.α. 1995, 5 Λιακατάς & Νιάνιος 1980, 6 Λειβαθηνός 1933, 7 ηµερήσιος τύπος) Ηµερο- µηνία Κατάλογος µε τις µεγαλύτερες πληµµύρες που έπληξαν περιοχές του λεκανοπεδίου της Αθήνας από το 1896 έως το 1949 Περιοχές που πληµµύρισαν Ύψος βροχής Παρατηρήσεις Αρ.θυµάτων Πηγή 14/11/1896 Βατραχονήσι, Καλλιθέα, Φάληρο, Κολοκυνθού, Πειραιάς, Ελαιώνας, Σεπόλια 117mm/125 61 1,6,7 Πλ.Βάθης, οδ. Πατησίων, Πετράλωνα, Καλλιθέα, Κολοκυνθούς, Μεταξουργείο, 23/11/1925 ουργούτι, Ασύρµατος, Νεάπολη, Ν. Ιωνία, Βύρωνας, Καισαριανή, Πειραιάς, 93mm/h 8 1,6,7 26/10/1930 Πλ.Βάθης, οδ. Αχαρνών, Ιπποκράτους, Πατησίων, Στ. Λαρίσης, Γκάζι, Βροχόπτωση Βοτανικός, Αιγάλεω, Σφαγεία, Κολωνός, Σεπόλια., Πειραιάς. 26 ωρών 2 1,7 17/10/1933 Αγ. Παντελεήµων Ιλισού, οδ. Κηφισίας & Πατησίων, ουργούτι, Π. Σφαγεία, βροχόπτωση Καµίνια, Πειραιάς, Υµηττός, Γούβα & Κοπανάς, Ζωγράφου. 4 ωρών 1 1,7 02/12/1933 Πειραιάς, Π.& Ν.Κοκκινιά, Καµίνια, Γούβα, Βάβουλας, Ταµπούρια, Φάληρο. 2 1,7 22/11/1934 Κολωνός, Φάληρο, Βοτανικός, Ελαιώνας, Κολοκυνθού, Μοσχάτο, Μενίδι. 6 1,7 06/11/1936 18/09/1949 Π.Σφαγεία, Φάληρο, Κολωνός, Κολοκυνθού, Καλλιθέα, Ν. Σµύρνη, Αµπελόκηποι, Κοκκινιά. ουργούτι, Κολωνός, Γκάζι, Ν.Σφαγεία, Ασύρµατος, Ρουφ, Καµίνια, οδ.καλλιρόης, λ.αλεξάνδρας, Ν.Κόσµος, Πολύγωνο, Περιστέρι, Υµηττός, Ζωγράφου, Ν.Ιωνία, Χαλάνδρι, Αγ.Παρασκευή, Χολαργός, Κοκκινιά, Φάληρο. βροχόπτωση 4 ωρών 2 1,7 2,3,7

Κατάλογος µε τις µεγαλύτερες πληµµύρες που έπληξαν περιοχές του λεκανοπεδίου της Αθήνας από το 1961 έως το 2004 Η µ ερο- µ ηνία Περιοχές που πληµµύρισαν Ν.Φ. Τ. Π. Αρ.θυµάτων Πηγή 115 Α 175 Α 47 7 3 1/10/1972 Αθήνα 61 Β 47 Β 2 0 2/11/1977 Νίκαια, Κορυδαλλός, Αιγάλεω, Μπουρνάζι, Μοσχάτο, Κερατσίνι, Καµ ίνια, Χαϊδάρι, Καλλιθέα, Καισαριανή, Περιστέρι, Γκύζη, Γαλάτσι, Ιλίσια, οδ. Αχαρνών, πλ.κολιάτσου, λ.αλεξάνδρας. 61 Α 50 Α 10/12/1977 Χαλάνδρι, Αγ. Παρασκευή, Αγ. Ανάργυροι, Ν.Φιλαδέλφεια. 0 0 6 2,7 2 7/10/1980 Χολαργός, Αγ.Παρασκευή, Χαλάνδρι, Φιλοθέη, Ψυχικό, Ν.Λιόσια, Καµ ατερό. 90 λ. Μεσογείων, Κηφισίας, Βουλιαγµ ένης. 97 Α 1,7 10/12/1988 Πειραιάς, Καλλιθέα, Φάληρο, Μοσχάτο, Καλλιθέα. 30 Α - 2 9/01/1994 Άνω Λιόσια 23 Α 38 Α 7 21-2 2/10/1994 Ν.Ιω νία, Περισσός, Ρέντης, Περιστέρι, Ν.Φιλαδέλφεια. 123 Β 104 Β 12/01/1997 Περιστέρι, Ν.Λιόσια, Ρέντης, Μοσχάτο, Κολοκυνθού, γέφυρα Καλλιρρόης. 68 Α 57 Α 7 12/081997 Χαλάνδρι 24 Α 5 Α 1 Χαϊδάρι, Περιστέρι, Αιγάλεω, Ίλιον, Καµ ατερό, Αγ.Βαρβάρα, Θρακοµ ακεδόνες, 19/11/2000 Ν.Χαλκηδώνα, Ανθούπολη, Κηπούπολη, Πετρούπολη, Μεταµ όρφωση, 35 Α 11 Α 7 Μενίδι, Ταύρος, Ρέντης, Πειραιάς, Νίκαια, Α µ φιάλη, Ν. Σ µ ύρνη. 0 8/07/2002 Μοσχάτο, Φάληρο, Ρέντης, Κολωνός, Βοτανικός, Α µ πελόκηποι. 2,3 Α 0,4 Α 7.8 Β 1 7 18/08/2002 Μοσχάτο, Φάληρο, Ρέντης 28 Α 2 Α 5.8 Β 7 0 3/09/2002 Μοσχάτο, Φάληρο, Ρέντης 60 Α 62 Α 27 Β 7 0 7/11/2002 Μοσχάτο, Φάληρο, Ρέντης 45 Α 37 Α 75 Β 7 0 4/12/2002 Καλλιθέα, Φάληρο 10 Α 5 Α 17.6 Β 7 12/10/2004 Πειραιάς, Φάληρο, Μοσχάτο 0 Α 3 Α 22 Α 7 0 8/11/2004 Πειραιάς, αφνί, Λιόσια, Νίκαια, Κορυδαλλός, Αιγάλεω, Χαϊδάρι. 29 4,5,7 Επεξήγηση συντοµογραφιών: Ν.Φ.: Νέα Φιλαδέλφεια, Τ.: Τατόι, Α : βροχόπτωση 24ώρου, Β : βροχόπτωση 48ώρου. Πηγές: 1 Mimikou and Koutsoyannis, 1995, 2 Κωτούλας 1980, 3 Σάρρος 2004, 4 Ξανθόπουλος κ.α. 1995, 5 Λιακατάς & Νιάνιος 1980, 6 Λειβαθηνός 1933, 7 ηµερήσιος τύπος) 3,7 10 4,5,7 7 7

ιαδοχική κατά τάξη απορροή του υδρογραφικού δικτύου του Κηφισού ποταµού αριθµός κλάδων % µήκος κοιτών (km) % Εµβαδόν (km 2 ) 1η σε 2η 271 77,2 197,8 73,5 93,37 70,95 1η σε 3η 64 18,2 52,7 19,6 21,7 16,49 1η σε 4η 19 5,4 16,76 6,2 11,18 8,50 1η σε 5η - - - - _ 1η σε 6η 1 0,3 2.461 0,9 5,433 4,13 2η σε 3η 80 88,9 288,9 83,8 151,19 85,9 2η σε 4η 7 7,8 42,06 12,2 19,5 11,1 2η σε 5η 2 2,2 7,049 2,0 1,93 1,1 2η σε 6η 1 1,1 6,602 1,9 3,325 1,9 3η σε 4η 20 80 272,4 62,3 122,4 51,9 3η σε 5η 4 16 134,7 30,8 97,62 41,4 3η σε 6η 1 4 30,03 6,9 15,81 6,7 4η σε 5η 6 85,7 351,2 94,4 179,2 95,9 4η σε 6η 1 14,3 20,68 5,6 7,564 4,0 5η σε 6η 2 100 517,7 100 316,8 100 % Λεκάνη απορροής Ποδoνίφτη 77.75 km 2

Επιµήκεις τοµές του Κηφισού ποταµού και των έξι µεγαλύτερων παραποτάµων του 2 3 4 5 6 7

ΘΡ. 500 470.9 km K. Χ. Ν. ΑΧ. Α. Λ. Ν. Φ. Π. ΑΓ. Α. Ν. Ι. ΙΛ. ΠΕ. Φλέβα Ρουβίκωνος π. Κηφισός ΑΙΓ. ΑΘΗΝΑ TΑΥ. ΓΑΛ. ρ. Ποδονίφτης Φ. ΧΑΛ. Ε. ρ. Κοκκιναρά ΚΗΦ. Μ. ΠEN. µήκος κοίτης (km) 400 300 200 100 0 113.0 km Καλυµµένη κοίτη κοίτη µε ανοικτή διατοµή Σαρωνικός κόλπος 0 3 km Κοίτη µε ανοικτήδιατοµή Καλυµµένη κοίτη

ΘΡ. 470.9 km Φλέβ α Ρο υ βίκω νος Ε. Α. Λ. Π. K. π. Κ ηφ ι σό ς Μ. Ν. Φ.ρ. Ποδ ονίφτ η Ν. Ι. ΙΛ. Χ. ρά ΚΗΦ. ΑΓ. Α. ΠΕ. α ρ. Κοκκιν ΑΧ. Φ. ΓΑΛ. ΠEN. ς ΧΑΛ. ΑΙΓ. Ν. ΑΘΗΝΑ TΑΥ. Κοίτη µε ανοικτή διατοµή Καλυµµένη κοίτη ικό ς ν ω Σαρ λπος κό 0 3 km µήκος κοίτης (km) 500 400 300 200 113.0 km 100 0 Καλυµµένη κοίτη µε ανοικτή κοίτη διατοµή

Καλυµµένη κοίτη K. Χ. Ν. ΑΙΓ. Α. Λ. ΠΕ. ΑΧ. ΑΘΗΝΑ ΘΡ. Ν. Φ. Π. ΑΓ. Α. Ν. Ι. ΙΛ. TΑΥ. Φλέβα Ρουβίκωνος π. Κηφισός ΓΑΛ. ρ. Ποδονίφτης Φ. ΚΗΦ. Μ. ΠEN. ΧΑΛ. Ε. ρ. Κοκκιναρά µήκος κοίτης (km) 500 Κοίτη µε400 ανοιχτήδιατοµή 300 200 100 0 113.0 km Καλυµµένη κοίτη 470.9 km κοίτη µε ανοικτή διατοµή Σαρωνικός κόλπος 0 3 km Κοίτη µε ανοικτήδιατοµή Καλυµµένη κοίτη

ΘΡ. 470.9 km Φλέβ α Ρο υ βίκω νος Ε. Α. Λ. Π. K. π. Κ ηφ ι σό ς Μ. Ν. Φ.ρ. Ποδ ονίφτ η Ν. Ι. ΙΛ. Χ. ρά ΚΗΦ. ΑΓ. Α. ΠΕ. α ρ. Κοκκιν ΑΧ. Φ. ΓΑΛ. ΠEN. ς ΧΑΛ. ΑΙΓ. Ν. ΑΘΗΝΑ TΑΥ. Κοίτη µε ανοικτή διατοµή Καλυµµένη κοίτη ικό ς ν ω Σαρ λπος κό 0 3 km µήκος κοίτης (km) 500 400 300 200 113.0 km 100 0 Καλυµµένη κοίτη µε ανοικτή κοίτη διατοµή

ΘΡ. 500 470.9 km K. Χ. Ν. ΑΧ. Α. Λ. Ν. Φ. Π. ΑΓ. Α. Ν. Ι. ΙΛ. ΠΕ. Φλέβα Ρουβίκωνος π. Κηφισός ΑΙΓ. ΑΘΗΝΑ TΑΥ. ΓΑΛ. ρ. Ποδονίφτης Φ. ΧΑΛ. Ε. ρ. Κοκκιναρά ΚΗΦ. Μ. ΠEN. µήκος κοίτης (km) 400 300 200 100 0 113.0 km Καλυµµένη κοίτη κοίτη µε ανοικτή διατοµή Σαρωνικός κόλπος 0 3 km Κοίτη µε ανοικτήδιατοµή Καλυµµένη κοίτη

% ποσοστό στο σύνολο της λεκάνης µη αστικοποιηµλενη περιοχή 36.1% πυκνή δόµηση 15.8% Θρακοµακεδόνες ροσιά Αχαρνές Άνω Λιόσια Πετρούπολη Αγ. Ανάργυροι Ίλιον Ν. Ιωνία Περιστέρι Χαϊδάρι Αιγάλεω Κορυδαλλός Νίκαια Ταύρος ΑΘΗΝΑ 0 5 km Μεταµόρφωση Κηφισιά Μαρούσι Εκάλη Βριλήσια Φιλοθέη Χαλάνδρι Γαλάτσι Αγ. Παρασκευή έκταση (km 2 ) 160 120 80 40 0 59.12 δόµηση το 1890 3.1% 163.8 πυκνή δόµηση αραιή δόµησ η αστικό πράσινο 1.5% αραιή δόµηση 43.7% 5.0 11.46 αστικό πράσινο δόµηση το 1890 135.22 µη ασ τικοπ. περιοχή

Α Ι Ι Ι Ι Ι Γ Α Ι Ι Ι Ι Ι Ο Π Ε Λ Α Γ Ο Σ Ε Λ Λ Α Α Ι Ι Ι Ι Ι Ο Ν Ι Ι Ι Ι Ι Ι Ι Ο Π Ε Λ Α Γ Ο Σ

Ετήσια πορεία της βροχόπτωσης και της θερµοκρασίας του αέρα 100,0 Ραφήνα (1972-1983) ΕΜΥ 30,0 βροχόπτωση (mm) Μαραθώνας (1986-2000) ΕΜΥ 100,0 80,0 60,0 40,0 20,0 30 25 20 15 10 5 θερµοκρασία (oc) βροχόπτωση (mm) 80,0 60,0 40,0 20,0 0,0 Ι Φ Μ Α Μ Ι Ι Α Σ Ο Ν 25,0 20,0 15,0 10,0 5,0 0,0 θερµοκρασία (οc) 0,0 Ι Φ Μ Α Μ Ι Ι Α Σ Ο Ν 0 Μαραθώνας 401,9 mm 17,2 o C Παιανία (1974-1983) ΕΜΥ Παιανία 472,9 mm 17,2 o C Ραφήνα 361,7 mm 17,4 o C Σπάτα 407,7 mm 17,2 o C Σπάτα (1987-2004) ΕΜΥ βροχόπτωση (mm) 100,0 80,0 60,0 40,0 20,0 0,0 Ι Φ Μ Α Μ Ι Ι Α Σ Ο Ν 30,0 25,0 20,0 15,0 10,0 5,0 0,0 θερµοκρασία (oc) βροχόπτωση (mm) 100,0 80,0 60,0 40,0 20,0 0,0 Ι Φ Μ Α Μ Ι Ι Α Σ Ο Ν 30,0 25,0 20,0 15,0 10,0 5,0 0,0 θερµοκρασία (oc)

Γεωλογικός χάρτης της λεκάνης απορροής του Μεγάλου Ρέµατος Ραφήνας

ιαδοχική κατά τάξη απορροή του υδρογραφικού δικτύου του Μεγάλου Ρέµατος Ραφήνας Μήκος % εµβαδόν % κοιτών Κλάδοι ΙΙης τάξης 1η σε2η 88,53 71 29,46 70,7 που απορρέουν στο Λυκόρεµα Ρέµα Νέου Βουτζά συνολική έκταση: 8.3 km 2 έκταση λεκάνης: : 6.35 km 2 1η σε3η 13,33 11 3,18 7,6 1η σε4η 12,79 10 5,12 12,3 1η σε5η 6,22 5 2,68 6,4 1η σε6η 3,76 3 1,20 3 2η σε3η 107,6 66,4 39,33 67,8 2η σε4η 36,63 22,6 10,73 18,5 2η σε5η 12,59 7,8 6,28 10,8 2η σε6η 5,12 3,2 1,70 2,9 3η σε4η 124,80 83,3 47,41 85,7 3η σε5η 0 0 0 0 3η σε6η 24,99 16,7 7,88 14,3 4η σε5η 202,6 100 77,18 100 4η σε6η 0 0 0 0 5η σε6η 231,8 100 100,4 100

Υδρογραφική Συχνότητα 16 14 12 10 8 6 4 2 0 13,99 9,54 6,35 4,37 4,01 3,26 Χάρτης Υδρογραφικής Συχνότητας της λεκάνης απορροής του Μεγάλου Ρέµατος Ραφήνας I II III IV V VI Τάξη

Υδρογραφική Πυκνότητα 5 4 3 2 1 0 3,99 3,55 3,28 2,87 2,61 2,36 I II III IV V VI Τάξη Χάρτης Υδρογραφικής Πυκνότητας της λεκάνης απορροής του Μεγάλου Ρέµατος Ραφήνας

ιαγράµµατα Υδρογραφικής Συχνότητας και Πυκνότητας λιθολογία για τις λεκάνες πρώτης τάξης Πυκνότητας ανά 20 18 16 14 12 10 8 6 4 2 0 17,55 11,3 4,81 5 4,5 4 3,5 3 2,5 2 1,5 1 0,5 0 4,3 3,89 2,75 σχιστόλιθοι κροκαλολατυποπαγή µάργες-άργιλοι-πηλοί σχιστόλιθοι κροκαλολατυποπαγή µάργες-άργιλοι-πηλοί Υδρογρ. Συχνότητα Υδρογρ. Πυκνότητα

Επιµήκεις τοµές του Μεγάλου Ρέµατος Ραφήνας και των τεσσάρων µεγαλύτερων παραποτάµων του

έκταση (km2) Πυκνή δόµηση Αραι ή δόµ ηση Μη αστικοποίηση 100 80 60 40 20 Οικιστική ανάπτυξη της λεκάνης απορροής του Μεγάλου Ρέµατος Ραφήνας 87.21 10.81 16.18

Υπόµνηµα Φυσική κοίτη ιευθετηµένη κοίτη Μπαζωµένη Κοίτη Τελείως µπαζωµένη κοίτη

Φυσικά- γεωµορφολογικά αίτια Ακραίες τιµές βροχόπτωσης. Ανωµαλίες στη διαδοχική κατά τάξη απορροή των κλάδων του υδρογραφικού δικτύου. Αυξηµένες κλίσεις στα ανάντη-ορεινά τµήµατα των παραποτάµων που οδηγούν σε µικρούς χρόνους συρροής στις πεδινές περιοχές.

Ανθρωπογενή αίτια Έντονη οικιστική δραστηριότητα. Πυρκαγιές. Εκτροπή κλάδων σε άλλα δίκτυα. Επεµβάσεις στις κοίτες των υδρογραφικών δικτύων.