1. ΟΡΑΜΑ ΤΟΥ ΔΗΜΟΥ ΛΕΜΕΣΟΥ 2. ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΚΗ ΚΛΗΡΟΝΟΜΙΑ ΣΤΗΝ ΛΕΜΕΣΟ 3. ΤΟ ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑ ΤΗΣ ΕΥΡΩΠΗΣ 4. Η ΕΠΑΝΑΧΡΗΣΗ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΩΝ ΚΤΙΡΙΩΝ ΣΤΗΝ ΛΕΜΕΣΟ 5. Η ΔΙΑΜΟΡΦΩΣΗ ΠΟΛΙΤΙΚΗΣ 6. ΣΧΕΔΙΟ ΠΕΡΙΟΧΗΣ ΜΕΤΑΞΥ ΠΑΛΑΙΟΥ ΚΑΙ ΝΕΟΥ ΛΙΜΑΝΙΟΥ 7. ΚΙΝΔΥΝΟΙ -ΠΡΟΚΛΗΣΕΙΣ 8. Η ΠΡΟΟΠΤΙΚΗ
χώρο για μόνιμη απασχόληση, επένδυση. κατοικία, Οραματιζόμαστε μια πόλη με υποδομές και με ψυχή το ισχυρό ανθρώπινο δυναμικό της που θα την καθιστά σύγχρονοο ευρωπαϊκό, περιφερειακό υπηρεσιών. κέντρο παροχής Πόλη που μεταμορφώνεται, αντλώντας δύναμη από τη σχέση της με τη θάλασσα και «δένοντας» την ιστορία της με το παρόν και το μέλλον της. Ένα μοναδικό κομμάτι αυτής της ιστορίας είναι,, κατά τη γνώμη μας, η βιομηχανική κληρονομιά της πόλης μας! 2. ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΚΗ ΚΛΗΡΟΝΟΜΙΑ ΣΤΗΝ ΛΕΜΕΣΟ Υπάρχει βιομηχανικό στην πόλη μας; παρελθόν Το βιομηχανικό παρελθόν της Λεμεσού είναι άρρηκτα συνδεδεμένο πρωτίστως με την ανάπτυξη των Οινοβιομηχανιών: ΚΕΟ, ΛΟΕΛ, ΕΤΚΟ, ΣΟΔΑΠ. Από τα μέσα βιομηχανίες του 20 ου (;) αιώνα οι αυτές αποτελούσαν
ισχυρό πόλο ανάπτυξης για την Κύπρο. Σήμερα τα κτηριακά τους συγκροτήματα παρουσιάζουν ιδιαίτερο αρχιτεκτονικό, πολεοδομικό, κτηριακό και τεχνολογικό ενδιαφέρον. Μια δεύτερη κατηγορία στην ενότητα των βιομηχανικών κτηρίων είναι οι αποθήκες χαρουπιών: Ο χαρουπόμυλος Λανίτη, οι αποθήκες Τρακασόλ και οι αποθήκες του συνεργατισμού και η μεταγενέστερη προσθήκη: Ένα εξαίσιο δείγμα μοντέρνας αρχιτεκτονικής της δεκαετίας του 60 από παραβολοειδή τριαρθρωτά προκατασκευασμένα τόξα οπλισμένου σκυροδέματος του πολιτικού μηχανικού Ανδρέα Παπαδόπουλου. Άλλα σημαντικά βιομηχανικά κτήρια είναι το «Κεραμείο Λεμεσού» και το πρώην «Λιθογραφείο Κουβά». Επίσης ο Υδατόπυργος αποτελεί ένα εξαίσιο δείγμα μηχανικής και αποτελεί σημείο αναφοράς για την πόλη.
3. ΤΟ ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑ ΤΗΣ ΕΥΡΩΠΗΣ Στην Ευρώπη και τη Βόρεια Αμερική ένας μεγάλος αριθμός βιομηχανικών μνημείων, εξοπλισμού, αντικειμένων βιομηχανικής χρήσης καθώς και προϊόντων βιομηχανικής παραγωγής περασμένων χρόνων έχουν διατηρηθεί έως σήμερα για ιστορικούς, αισθητικούς, κοινωνικούς ή συγκινησιακούς λόγους. Βιομηχανικά τοπία έχουν συντηρηθεί και φιλοξενούν νέες χρήσεις και αποτελούν πόλο έλξης για εκατομμύρια επισκέπτες τον χρόνο. Ξεχωριστό παράδειγμα η Τate Gallery στο Λονδίνο 4. Η ΕΠΑΝΑΧΡΗΣΗ ΤΩΝ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΚΩΝ ΚΤΙΡΙΩΝ ΣΤΗΝ ΛΕΜΕΣΟ
Στην Λεμεσό υπάρχουν ήδη συντηρημένα βιομηχανικά κτήρια και κατασκευές με ιδιαίτερο αρχιτεκτονικό και όχι μόνο ενδιαφέρον. Πρόκειται για κτήρια που αποτελούν τοπόσημα για την πόλη μας. Η συντήρηση έχει συνδυαστεί με τις επαναχρήσεις: Σε εκθεσιακούς χώρους και χώρους αναψυχής στον χαρουπόμυλο Λανίτη στην περιοχή του Κάστρου, Στο πολιτιστικό κέντρο «Πάνος Σολομωνίδης» στο πρώην «Λιθογραφείο Κουβά» και άλλα που έρχονται όπως Η επανάχρηση των αποθηκών Τρακασόλ σε εκπαιδευτικό κέντρο και μουσείο. Θεωρώ τα παραδείγματα αυτά πολύ επιτυχημένα. Κέρδισαν το ενδιαφέρον και προσελκύουν κόσμο. Έδωσαν «ταυτότητα» και συνέβαλαν σημαντικά στην αναβίωση της περιοχής.
5. ΔΙΑΜΟΡΦΩΣΗ ΠΟΛΙΤΙΚΗΣ Θα ήθελα να συνοψίσω όλα όσα έχουν αναφερθεί: Το όραμα μας, το απόθεμα της βιομηχανικής κληρονομιάς στην πόλη μας, τα επιτυχημένα παραδείγματα επανάχρησης στην Ευρώπη Τα δικά μας καλά παραδείγματα στη Λεμεσό μας. Όλα αυτά δείχνουν το δρόμο αλλά και την ανάγκη να διαμορφώσουμε μια πολιτική που να στοχεύει : Στην τεκμηρίωση και απογραφή της βιομηχανικής κληρονομιάς μέσα από τη δημιουργία ενός ικανού δικτύου συνεργασίας μεταξύ των φορέων έρευνας και δημόσιας διοίκησης: Αναφέρομαι ειδικότερα σε μια συνέργεια ανάμεσα στον Δήμο Λεμεσού, το ΤΕΠΑΚ, τις Σχολές Αρχιτεκτονικής, το Τμήμα Πολεοδομίας, το ΕΤΕΚ και άλλους φορείς που μπορούν και θέλουν να συμβάλουν. Εμείς μπορούμε και πρέπει να είμαστε ανοιχτοί σε όσους θέλουν να συνδράμουν σε αυτή την προσπάθεια.
Θέλουμε να δημιουργήσουμε μια τέτοια βάση που να διασφαλίζει: Πρώτον, τη διάσωση των κτιρίων που αποτελούν τη βιομηχανική κληρονομιά της πόλης Δεύτερον, την έρευνα και τον έγκαιρο και ολοκληρωμένο σχεδιασμό ώστε να υπάρξει η καλύτερη διαχείριση σε συνάρτηση με την καταλληλότερη κατανομή των οικονομικών πόρων. Τρίτον, τη δημιουργία ενός θεσμικού διάφανου πλαισίου προστασίας και κινήτρων ώστε να παρέχει αμοιβαίο όφελος: τόσο για την Λεμεσό όσο και στον ιδιοκτήτη του. Τέταρτον, τη δημιουργία σοβαρών προϋποθέσεων για οικονομικές επενδύσεις για βιώσιμη ανάπτυξη. Και Πέμπτον, την κινητοποίηση των πολιτών, μέσα από την ενημέρωση, τη διαβούλευση και το διάλογο μαζί τους γιατί αυτοί είναι ο τελικός αποδέκτης της διάσωσης της βιομηχανικής κληρονομιάς. Να γίνει κατανόηση του στόχου, ότι είναι ανάγκη η επανάχρηση των βιομηχανικών κτιρίων και ότι αποτελούν «κτήμα όλων», ως
πλατείες ώστε να τα συντηρημένα κτήρια. αναδεικνύονται βιομηχανικά Ως ειδικοί στόχοι Περιοχής αναφέρονται του Σχεδίου : α) Αναζωογόνηση της περιοχής μέσω της βελτίωσης, αναβάθμισης και προσθήκης νέων έργων υποδομής με στόχο την ενίσχυση «προωθητικών δραστηριοτήτων για την απόκτηση ταυτότητας». β) Αναβίωση της περιοχής με ανάδειξη της πολιτιστικής κληρονομίας. Εκσυγχρονισμός της υποδομής της περιοχής ώστε η περιοχή να καταστεί ελκυστική.. γ) Ενθάρρυνση της επιχειρηματικότητας, ποιοτική αναβάθμιση τουριστικού προϊόντος, προσέλκυση επιχειρήσεων κίνητρα. νέων με επιθυμητών πολεοδομικά δ ) Εμπλουτισμός δραστηριοτήτων για αναψυχή και ψυχαγωγία. ε ) Ετοιμασία ειδικευμένων σχεδίων ανάπλασης σημαντικώνν χώρων της περιοχής. στ ) Βελτίωση της ποιότητας ζωής του συνόλου του πληθυσμού με ανάπτυξη συστήματος χώρων πρασίνου, δικτύων πεζοδρόμων, ποδηλατοδρόμων και προσβάσεων στην παραλία.
7. ΚΙΝΔΥΝΟΙ ΠΡΟΚΛΗΣΕΙΣ Δεν θα πρέπει να γίνει ανεκτή η συνολική ή τυχαία κατεδάφιση βιομηχανικών κτηρίων χωρίς να ολοκληρωθεί η αρχιτεκτονική καταγραφή και η συνολική αξιολόγηση κάθε βιομηχανικού συμπλέγματος. Οι κίνδυνοι κατεδάφισης παραμονεύουν από τις έντονες αναπτυξιακές πιέσεις που δημιουργούνται στην περιοχή, αφού τα πλείστα βιομηχανικά κτήρια βρίσκονται μεταξύ παλαιού και νέου λιμανιού, σε μεγάλα τεμάχια με τεράστια αξία διαθέσιμα προς αξιοποίηση αφού : α) Γειτνιάζουν με ιστορικό κέντρο της Λεμεσού β) Περιβάλλονται από τα μεγάλα έργα ανάπτυξης της πόλης όπως η ανάπλαση του Παλαιού Λιμανιού, η Μαρίνα, το Συνεδριακό Κέντρο, το Γραμμικό Πάρκο Γαρύλλη, η Ακταία οδός και η νέα αίθουσα επιβατών Νέου Λιμανιού. γ ) Εφάπτονται με την θάλασσα Σας προτρέπω να σκεφτούμε σφαιρικά: Να μην επιτρέψουμε να κατεδαφιστούν βιομηχανικά κτήρια
εξαφανίζοντας ή αφήνοντας ένα κενό στην ιστορία της βιομηχανίας και του αρχιτεκτονικού παρελθόντος της πόλης. Να μην πέσουμε ξανά στο ίδιο λάθος: στο βωμό της οικονομικής ανάπτυξης, να αναστείλουμε για δεκαετίες μια εξέλιξη, σκεπτόμενοι κοντόφθαλμα λόγω της πίεσης από την οικονομική ύφεση. Να σκεφτούμε και το μακροπρόθεσμο όφελος, αυτό που αναδεικνύεται μέσα από την προοπτική η Λεμεσός να ξεχωρίσει και στο δυτικό τομέα της πόλης. Η ΠΡΟΟΠΤΙΚΗ Αποδεδειγμένα στην Ευρώπη και την Αμερική η διατήρηση τέτοιων κτιρίων ή τοπίων είναι πέρα από αισθητικό πλεονέκτημα, μια μοναδική, καθοριστική, η μόνη θα έλεγα βιώσιμη πρακτική για την ανάπτυξη των πόλεων. Η βιομηχανική κληρονομιά της Λεμεσού της προσφέρει ένα συγκριτικό πλεονέκτημα και την προστιθέμενη αξία της ανάπτυξης με τεράστια προοπτική. Με ένα μοναδικό τρόπο, όπου το παρελθόν (θα) συναντά το μέλλον. ΣΑΣ ΕΥΧΑΡΙΣΤΩ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΡΟΣΟΧΗ