Επενδύσεις από και προς τη Βραζιλία

ΓΕΝΙΚΟ ΠΡΟΞΕΝΕΙΟ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΟΣ στον Άγιο Παύλο Βραζιλίας ΓΡΑΦΕΙΟ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ ΚΑΙ ΕΜΠΟΡΙΚΩΝ ΥΠΟΘΕΣΕΩΝ Επενδύσεις από και προς τη Βραζιλία Τελευταία ενημέρωση: Δεκέμβριος 2014 Συντάκτρια: Γεωργία Βελέντζα Γραμματέας ΟΕΥ Α Avenida Paulista 2073, Conj. Nacional, Horsa II, 23º andar - conj. 2303 CEP. 01311-940 São Paulo SP Τηλ.: +55 11 32831231, 32510675 Fax: +55 11 32621096 ecocom-spa@mfa.gr, www.agora.mfa.gr/br119

Πίνακας περιεχομένων Εκροή επενδύσεων... 1 Άμεσες επενδύσεις στο εξωτερικό... 1 Επενδύσεις χαρτοφυλακίου στο εξωτερικό...9 Επενδύσεις σε ακίνητα...10 Εισροή επενδύσεων...11 Απαγορεύσεις και περιορισμοί...11 Ξένες άμεσες επενδύσεις...11 Επενδύσεις χαρτοφυλακίου...14 Κατάλογος πινάκων Πίνακας 1: Σύνθεση εκροής άμεσων επενδύσεων Βραζιλίας (σε εκ. δολάρια ΗΠΑ)... 1 Πίνακας 2: Κατανομή αποθέματος επενδύσεων Βραζιλίας ανά τομέα οικονομικής δραστηριότητας, 2013 (συμμετοχή στο κεφάλαιο σε εκ. δολάρια ΗΠΑ)...3 Πίνακας 3: Σημαντικότερες διεθνοποιημένες βραζιλιανές επιχειρήσεις...5 Πίνακας 4: Σημαντικές διεθνείς εξαγορές από βραζιλιανές επιχειρήσεις, 2013...9 Πίνακας 5: Εκροή επενδύσεων χαρτοφυλακίου Βραζιλίας (σε εκ. δολάρια ΗΠΑ)...9 Πίνακας 6: Κατανομή εισροής ΞΑΕ στη Βραζιλία ανά τομέα οικονομικής δραστηριότητας, 2013 (συμμετοχή στο κεφάλαιο σε εκ. δολάρια ΗΠΑ)...13 Πίνακας 7: Εισροή στη Βραζιλία επενδύσεων χαρτοφυλακίου (σε εκ. δολάρια ΗΠΑ)...14 Κατάλογος γραφημάτων Γράφημα 1: Επενδύσεις της Βραζιλίας στο εξωτερικό (σε εκ. δολάρια ΗΠΑ)... 1 Γράφημα 2: Γεωγραφική κατανομή αποθέματος άμεσων επενδύσεων Βραζιλίας, 2013 (% επί συνολικής αξίας συμμετοχής στο κεφάλαιο)...2 Γράφημα 3: Γεωγραφική κατανομή επενδύσεων Βραζιλίας σε ακίνητα εξωτερικού, 2013 (% επί αξίας αποθέματος)...10 Γράφημα 4: Εισροή ΞΑΕ στη Βραζιλία (σε εκ. δολάρια ΗΠΑ)...11 Γράφημα 5: Πηγές εισροής ΞΑΕ Βραζιλίας, 2013 (% επί συνολικής αξίας συμμετοχής στο κεφάλαιο)...12

Εκροή επενδύσεων Άμεσες επενδύσεις στο εξωτερικό Η εκροή άμεσων επενδύσεων από τη Βραζιλία παρουσιάζει διακυμάνσεις, με το 2013 να καταγράφεται, για τρίτη συνεχόμενη χρονιά, καθαρή επιστροφή 3,5 δισ. δολαρίων ΗΠΑ, οφειλόμενη σε επιστροφές ενδοεταιρικών δανείων από τις θυγατρικές των βραζιλιανών επιχειρήσεων στο εξωτερικό προς τις μητρικές. Το απόθεμα των βραζιλιανών άμεσων επενδύσεων στο εξωτερικό ανήλθε σε 293,3 δισ. δολάρια ΗΠΑ, αύξηση 8,3% σε σχέση με τον προηγούμενο χρόνο. Γράφημα 1: Επενδύσεις της Βραζιλίας στο εξωτερικό (σε εκ. δολάρια ΗΠΑ) 350.000 35.000 Άξονας για απόθεμα επενδύσεων 300.000 250.000 200.000 150.000 100.000 50.000 30.000 25.000 20.000 15.000 10.000 5.000 0-5.000-10.000 Άξονας για εκροή επενδύσεων 0-15.000 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 Απόθεμα επενδύσεων Εκροή επενδύσεων Πηγές: UNCTAD Πίνακας 1: Σύνθεση εκροής άμεσων επενδύσεων Βραζιλίας (σε εκ. δολάρια ΗΠΑ) 2010 2011 2012 2013 Καθαρή συμμετοχή στο κεφάλαιο 26.782 19.533 7.555 14.760 Καθαρά ενδοεταιρικά δάνεια -15.195-20.562-10.377-18.256 Σύνολο 11.588-1.029-2.821-3.496 Πηγή: Κεντρική Τράπεζα Βραζιλίας Μέχρι το τέλος του 2013 στις χώρες της ΕΕ είχε επενδυθεί η πλειοψηφία των βραζιλιανών κεφαλαίων (53%), με την Αυστρία να απορροφά το 24,4% του συνόλου. Εξάλλου, περισσότερο από 30% 1

κατευθύνεται σε φορολογικούς παραδείσους, γεγονός που ενδεχομένως υπονοεί ότι, μέρος τους τουλάχιστον, επιστρέφει στη Βραζιλία. Στην κατάταξη ακολουθούν οι χώρες της Λατινικής ς και οι ΗΠΑ, με 7% και 5% των βραζιλιανών επενδύσεων, αντίστοιχα. Δεν είναι γνωστές βραζιλιανές επενδύσεις στην Ελλάδα, αν και σύμφωνα με δημοσιεύματα, η εταιρία Ipanema φαίνεται πως σχεδιάζει ή υλοποιεί μονάδα επεξεργασίας καφέ στο Κορωπί. Γράφημα 2: Γεωγραφική κατανομή αποθέματος άμεσων επενδύσεων Βραζιλίας, 2013 (% επί συνολικής αξίας συμμετοχής στο κεφάλαιο) Περού Α ργεντινή 1,2% 1,7% ΗΠΑ Λουξεμβούργο 5,2% 6,4% Μπαχάμες 6,7% Ισπανία 7,0% Παρθένοι Νήσοι (HB) 10,0% Ολλανδία 11,3% Νήσοι Κέιμαν 15,5% Αυστρία 24,4% 0% 5% 10% 15% 20% 25% Πηγή: Κεντρική Τράπεζα Βραζιλίας, επεξεργασία στοιχείων Γραφείο ΟΕΥ Αγίου Παύλου Σύμφωνα με έρευνα του Fundação Dom Cabral μεταξύ βραζιλιανών επιχειρήσεων με διεθνή παρουσία, το 65% σχεδίαζε επέκταση στις αγορές που ήδη δραστηριοποιείται εντός του 2014, αλλά μόνο το 44,4% προγραμμάτιζε είσοδο σε νέες αγορές. 28,6% δεν προέβλεπε νέες επενδύσεις, ενώ 6% σχεδίαζε αποεπενδύσεις. Στην ίδια έρευνα, 52,94% των συμμετεχουσών επιχειρήσεων δήλωσε ότι επέλεξε κάποια χώρα της Νότιας ς, κυρίως την Αργεντινή, για την εγκατάσταση της πρώτης θυγατρικής ή με δικαιοπαροχή παρουσίας της. Ακολουθούν Βόρεια (27,9%) και κυρίως οι ΗΠΑ, Ευρώπη (10,3%), Αφρική (5,9%), Ασία (1,5%) και Μέση Ανατολή (1,5%). Για την επέκταση των βραζιλιανών επιχειρήσεων στην αφρικανική ήπειρο σημαντικό ρόλο έχουν διαδραματίσει οι κρατικές τράπεζες, κυρίως η αναπτυξιακή BNDES, που παρέχει δάνεια με ευνοϊκούς 2

όρους για την είσοδο των βραζιλιανών επιχειρήσεων στον αφρικανικό τομέα της αιθανόλης, κυρίως σε Μοζαμβίκη, Αγκόλα και Γκάνα. Οι βραζιλιανές άμεσες επενδύσεις κατευθύνονται κατά βάση στις υπηρεσίες (55% επί του αποθέματος συμμετοχής στο κεφάλαιο το 2013), με τις χρηματοπιστωτικές υπηρεσίες να κυριαρχούν στην κατηγορία, καθώς οι τράπεζες τοποθετούνται, κατά βάση, σε χώρες όπου υπάρχει βραζιλιανή επιχειρηματική παρουσία και πολίτες (Itaú-Unibanco, Bradesco και Banco do Brasil). Ακολουθεί ο πρωτογενής τομέας (27%), όπου κυριαρχούν οι τομείς της εξόρυξης, με τις κρατικές / κρατικά ελεγχόμενες Petrobras και Vale. Ο δευτερογενής τομέας αφορά σχεδόν το 19% του αποθέματος των βραζιλιανών επενδύσεων, αντιπροσωπεύοντας τη δραστηριότητα σημαντικών διεθνοποιημένων επιχειρήσεων (Gerdau μεταλλουργία, JBS τρόφιμα, κα), μεταξύ των οποίων και ορισμένες που προέκυψαν από κρατικά κατευθυνόμενες συγχωνεύσεις, για την ανάδειξη εθνικών πρωταθλητών (π.χ. Brasil Foods από τη συγχώνευση των Sadia και Perdigão). Έρευνα της Ανώτερης Σχολής Διαφήμισης και Marketing São Paulo (ESPM) κατέδειξε ότι η βιομηχανία επεκτείνεται στο εξωτερικό σε αναζήτηση πελατείας (κυρίως κλωστοϋφαντουργία, ένδυση και υπόδηση, τρόφιμα, ποτά και καπνός), πρώτων υλών, φθηνότερου εργατικού δυναμικού, χαμηλότερης φορολόγησης και γραφειοκρατίας και νέας τεχνολογίας (κυρίως αυτοκινητοβιομηχανία). Από τις υπηρεσίες, η πλειοψηφία των διεθνοποιημένων επιχειρήσεων δραστηριοποιείται στις ΤΠΕ (73%) και ακολουθεί ο κατασκευαστικός τομέας (23%). Στον τομέα της τεχνολογίας, οι επιχειρήσεις αναζητούν νέα τεχνογνωσία στις αναπτυγμένες χώρες ή/και εργατικό δυναμικό με καλύτερη σχέση κόστους απόδοσης συγκριτικά με τη Βραζιλία. Για τη δραστηριοποίησή τους στο εξωτερικό, οι κατασκευαστικές εταιρίες αναζητούν χώρες με χαμηλό επίπεδο υποδομών. Οι βραζιλιανές πολυεθνικές του πρωτογενούς τομέα δραστηριοποιούνται κυρίως στην εξόρυξη (80%) και στην ενέργεια (πετρέλαιο, φυσικό αέριο 20%). Η αναζήτηση νέων πόρων είναι το βασικό κίνητρο για τη διεθνοποίησή τους. Πίνακας 2: Κατανομή αποθέματος επενδύσεων Βραζιλίας ανά τομέα οικονομικής δραστηριότητας, 2013 (συμμετοχή στο κεφάλαιο σε εκ. δολάρια ΗΠΑ) Τομέας οικονομικής δραστηριότητας Αξία % Γεωργία, κτηνοτροφία και εξόρυξη 72.967 26,7 Εξόρυξη μεταλλικών ορυκτών 53.565 19,6 Εξόρυξη πετρελαίου και φυσικού αερίου 16.538 6,1 Γεωργία, κτηνοτροφία και συναφείς υπηρεσίες 1.426 0,5 Λοιπά 1.437 0,5 Βιομηχανία 50.748 18,6 Μεταλλουργία 15.698 5,8 Ποτά 13.435 4,9 Μη μεταλλικά ορυκτά προϊόντα 9.903 3,6 Τρόφιμα 5.854 2,1 Χημικά 1.535 0,6 Κατασκευή - συναρμολόγηση μηχανών οχημάτων 928 0,3 Αυτοκίνητα και μέρη αυτών 629 0,2 Άλλα οχήματα 562 0,2 Προϊόντα από καουτσούκ και πλαστικό 527 0,2 Μηχανήματα και εξοπλισμός 400 0,1 3

Τομέας οικονομικής δραστηριότητας Αξία % Προϊόντα κλωστοϋφαντουργίας 301 0,1 Μεταλλικά προϊόντα 277 0,1 Άλλα βιομηχανικά είδη 262 0,1 Λοιπά 438 0,2 Υπηρεσίες 149.207 54,7 Χρηματοπιστωτικές υπηρεσίες 105.261 38,6 Εμπόριο, εκτός οχημάτων 7.627 2,8 Συμβουλευτικές υπηρεσίες 7.539 2,8 Επιστημονικές και τεχνικές δραστηριότητες 7.251 2,7 Βοηθητικές χρηματοπιστωτικές υπηρεσίες 3.796 1,4 Υπηρεσίες γραφείου και υπηρεσίες προς επιχειρήσεις 3.430 1,3 Έργα υποδομής 3.355 1,2 Προσωπικές υπηρεσίες 2.643 1,0 Εξειδικευμένες υπηρεσίες κατασκευών 1.443 0,5 Κτηματομεσιτικές υπηρεσίες 1.355 0,5 Ενοικίαση μη ακινήτων και διαχείριση άυλων περιουσιακών στοιχείων 1.021 0,4 Δραστηριότητες σωματείων 819 0,3 Λιανικό εμπόριο, εκτός οχημάτων 764 0,3 Μεταφορές 520 0,2 Υπηρεσίες πληροφόρησης 348 0,1 Υπηρεσίες αρχιτέκτονα - μηχανικού 339 0,1 Υπηρεσίες εστίασης 234 0,1 Ασφαλιστικές υπηρεσίες 193 0,1 Τηλεπικοινωνίες 152 0,1 Υπηρεσίες πληροφορικής 135 0,0 Έρευνα και ανάπτυξη 97 0,0 Νομικές υπηρεσίες 87 0,0 Εμπόριο και συντήρηση οχημάτων 61 0,0 Παροχή ηλεκτρικού ρεύματος, φυσικού αερίου και άλλων υπηρεσιών κοινής ωφέλειας 55 0,0 Πολιτιστικές και καλλιτεχνικές δραστηριότητες 52 0,0 Λοιπά 631 0,3 ΣΥΝΟΛΟ 272.921 Πηγή: Κεντρική Τράπεζα Βραζιλίας, επεξεργασία στοιχείων Γραφείο ΟΕΥ Αγίου Παύλου 4

Πίνακας 3: Σημαντικότερες διεθνοποιημένες βραζιλιανές επιχειρήσεις Επωνυμία Βασικός κλάδος οικονομικής δραστηριότητας Αριθμός θυγατρικών Νότια Κεντρική Διεθνής παρουσία Βόρεια Ευρώπη Ασία Αφρική Ωκεανία Web Site Acumuladores Moura S.A. Agrale Alpargatas Μπαταρίες 3 1 1 1 www.moura.com.br Οχήματα και ανταλλακτικά Υπόδηση, ένδυση, αξεσουάρ 1 1 www.agrale.com.br 7 1 1 Γαλλία, ΗΒ, Ισπανία, Ιταλία, Πορτογαλία www.alpargatas.com.br Alusa Ενέργεια 3 2 1 www.alusa.com.br Andrade Gutierez Κατασκευές 10 4 2 Πορτογαλία 3 www.andradegutierrez.com.br Artecola Χημικά 5 4 1 www.artecolaquimica.com.br Banco do Brasil Bematech Bradesco Brasil Foods (BRF)* Braskem (συμμετοχές Odebrecht και Petrobras) BRQ IT Services Camargo Correa* Χρηματοπιστωτικές υπηρεσίες Λογισμικό και υπηρεσίες πληροφορικής Χρηματοπιστωτικές υπηρεσίες 23 6 2 2 Αυστρία, Γαλλία, Γερμανία, ΗΒ, Ισπανία, Ιταλία Ολλανδία, Πορτογαλία 4 1 www.bb.com.br 7 2 1 1 Πορτογαλία 2 www.bematech.com.br 5 2 Τρόφιμα 19 3 1 Πετροχημικά 11 5 1 1 Λογισμικό και υπηρεσίες πληροφορικής Κατασκευές, τσιμέντα 2 (Λουξεμβούργο, κα) 10 (Γαλλία, ΗΒ, Ιρλανδία, Ολλανδία, κα) Αυστρία, Γερμανία, Ολλανδία 1 www.bradesco.com.br 5 www.brf-global.com 1 www.braskem.com.br 1 1 www.brq.com 32 8 2 1 6 (Γαλλία, ΗΒ, Ισπανία, 10 5 www.camargocorrea.com.br 5

Επωνυμία Βασικός κλάδος οικονομικής δραστηριότητας Αριθμός θυγατρικών Νότια Κεντρική Διεθνής παρουσία Βόρεια Ευρώπη Ασία Αφρική Ωκεανία Web Site (InterCement), κλωστοϋφαντουργία, υποδήματα Ιταλία, Πορτογαλία, κα) Camil Τρόφιμα 4 4 www.camil.com.br Cemig Ενέργεια 1 1 www.cemig.com.br Λογισμικό και Ci&T Software υπηρεσίες πληροφορικής 4 1 ΗΒ 2 www.ciandt.com Cia Providencia Construtora Norberto Odebrecht* CZM Curtale Καουτσούκ και πλαστικά 2 1 1 www.providencia.com.br Κατασκευές 22 6 5 1 Εξοπλισμός θεμελίωσης Τρόφιμα, ποτά, καπνός Αυστρία, Γερμανία, ΗΒ, Πορτογαλία 1 5 www.odebrecht.com.br 2 1 Ιταλία www.czm.com.br 4 1 Ολλανδία, Πορτογαλία 1 www.appportal.com.br DMS Logistics Logistics 45 8 3 2 16 10 4 2 www.dmslog.com Eliane Δομικά υλικά, έπιπλα 1 1 www.eliane.com Embraer* Αεροναυπηγική 9 1 Γαλλία, ΗΒ, Ιρλανδία, Ολλανδία, 3 www.embraer.com Πορτογαλία Gerdau* Χάλυβας και μέταλλα 13 6 3 2 Ισπανία 1 www.gerdau.com.br Grupo Seculus Κτηματομεσιτικές επιχειρήσεις 1 Ελβετία www.gruposeculus.com.br Ibope Έρευνα αγοράς 16 8 7 1 www.ibope.com.br Iochpe- Maxion* Itau-Unibanco Τροχοί 15 2 1 1 Χρηματοπιστωτικές υπηρεσίες 20 6 3 1 Γερμανία, ΗΒ, Ισπανία, Ιταλία, Τσεχία Γαλλία, Γερμανία, ΗΒ, Ισπανία, Λουξεμβούργο, Πορτογαλία 6 www.iochpe.com.br 4 www.itau.com.br JBS* Τρόφιμα 7 1 2 ΗΒ, Ιταλία 1 1 www.jbs.com.br 6

Επωνυμία Βασικός κλάδος οικονομικής δραστηριότητας Αριθμός θυγατρικών Νότια Κεντρική Διεθνής παρουσία Βόρεια Ευρώπη Ασία Αφρική Ωκεανία Web Site M. Cassab Χημικά 4 1 1 2 www.mcassab.com.br M. Dias Branco Τρόφιμα 2 1 1 www.mdiasbranco.com.br Magnesita Πυρίμαχες λύσεις 22 6 1 2 Αυστρία, Γαλλία, Γερμανία, ΗΒ, 6 1 www.magnesita.com.br Ιταλία, Σουηδία Marcopolo* Οχήματα και ανταλλακτικά 19 7 5 1 3 3 www.marcopolo.com.br Γαλλία, ΗΒ, Marfrig Τρόφιμα 14 3 1 1 Ιρλανδία, 4 1 www.marfrig.com.br Ολλανδία Metalfrio Ψυγεία 5 2 Δανία, Ρωσία 1 www.metalfrio.com.br Minerva Foods Τρόφιμα 11 4 1 Ιταλία, Ρωσία 3 1 www.minerva.ind.br Γαλλία, Natura* Καλλυντικά 17 4 1 1 Γερμανία, ΗΒ, Ελβετία 6 1 www.natura.net OAS Κατασκευές 20 8 7 5 www.oas.com.br Petrobras Πετρέλαιο, φυσικό αέριο 23 8 2 1 ΗΒ, Ολλανδία 4 6 www.petrobras.com.br Porto Seguro Ασφάλειες 1 1 www.portoseguro.com.br Queiroz Galvão Randon Sabo SMAR Equipamentos Industriais Ltda. Stefanini IT Solutions Κατασκευές, ενέργεια Οχήματα και ανταλλακτικά Ανταλλακτικά αυτοκινήτων Μηχανήματα και εξοπλισμός για διάφορες βιομηχανίες Λογισμικό και υπηρεσίες πληροφορικής 12 4 3 1 4 http://portal.queirozgalvao.com 10 1 2 Γερμανία 2 4 www.randon.com.br 9 1 1 9 1 1 23 4 2 2 Αυστρία, Γαλλία, Γερμανία, ΗΒ, Ουγγαρία Βέλγιο, Γαλλία, Γερμανία, ΗΒ, Ολλανδία Βέλγιο, Γαλλία, Γερμανία, Δανία, Ελβετία ΗΒ, Ισπανία, 2 www.sabo.com.br 2 www.smar.com 3 www.stefanini.com 7

Επωνυμία Βασικός κλάδος οικονομικής δραστηριότητας Αριθμός θυγατρικών Νότια Κεντρική Διεθνής παρουσία Βόρεια Ευρώπη Ασία Αφρική Ωκεανία Web Site Ιταλία, Πολωνία, Πορτογαλία, Ρουμανία, Σουηδία Tavex Santista Ένδυση 4 1 1 Ισπανία 1 www.grupotavex.com Tigre* Δομικά υλικά 9 8 1 www.tigre.com.br Λογισμικό και Totvs υπηρεσίες πληροφορικής 8 7 1 www.totvs.com Tupy Χυτοσίδηρος 3 1 1 Γερμανία www.tupy.com.br Ultrapar Χημικά, διανομή καυσίμων 8 4 1 1 Βέλγιο 1 www.ultra.com.br Vale Εξόρυξη 31 5 2 2 Αυστρία, Ελβετία, ΗΒ 12 6 1 www.vale.com Vivenda do Camarão Αλυσίδα εστιατορίων 2 1 1 www.vivendadocamarao.com.br Votorantim* Weg* Τσιμέντο, μέταλλα, χαρτί, χαρτοπολτός Ηλεκτρικές μηχανές και εξοπλισμοί 17 4 2 31 6 1 1 Αυστρία, Βέλγιο, Ελβετία, Ισπανία, Ουγγαρία Αυστρία, Βέλγιο, Γαλλία, Γερμανία, Δανία, ΗΒ, Ισπανία, Ιταλία, Ολλανδία, Πορτογαλία, Ρωσία, Σουηδία 3 2 1 www.votorantim.com.br 8 2 1 www.weg.net * Περιλαμβάνεται στον κατάλογο «2014 Boston Consulting Group Global Challengers». Ο κατάλογος αφορά εταιρίες σε αναπτυσσόμενες οικονομίες, που επεκτείνονται διεθνώς μέσω επιθετικών εξαγορών και συνεργασιών, προκειμένου να διευρύνουν την αγορά τους, να αποκτήσουν καθιερωμένα brands και τεχνολογία, και να αναπτύξουν οικονομίες κλίμακας. Κρατική επιχείρηση. Επιχείρηση στην οποία το κράτος ασκεί επιρροή έμμεσα, δια της χρηματοδότησης από την κρατική αναπτυξιακή τράπεζα BNDES (μη εξαντλητικός κατάλογος). Πηγές: Fundação Dom Cabral Ranking FDC das Multinacionais Brasileiras 2014, ESPM Observatório de Multinacionais Brasileiras, Boston Consulting Group The 2014 BCG Global Challengers, ιστοσελίδες επιχειρήσεων και ειδησεογραφικές ιστοσελίδες 8

Σημαντικά μειωμένες σε σχέση με τα προηγούμενα χρόνια εμφανίζονται οι εξαγορές και συγχωνεύσεις στις οποίες προέβησαν οι βραζιλιανές επιχειρήσεις το 2013. Σύμφωνα με στοιχεία της UNCTAD, η αξία τους ανήλθε σε 2,9 δισ. δολάρια ΗΠΑ, έναντι 7,4 δισ. τον προηγούμενο χρόνο, μείωση 60% που συμβαδίζει με τη γενικότερη τάση σε Νότια και Λατινική, αλλά όχι και με αυτήν του συνόλου των αναπτυσσόμενων οικονομιών. Η επίδοση της Βραζιλίας πάντως, αντιπροσωπεύει το 23,7% της αξίας των εξαγορών και συγχωνεύσεων που πραγματοποιήθηκαν στη Νότια το 2013 και το 2,3% όσων προκλήθηκαν από το σύνολο των αναπτυσσόμενων χωρών. Τα αντίστοιχα ποσοστά για το 2012 ήταν 32% και 6,6%, αντίστοιχα. Αντί των εξαγορών, φαίνεται πως οι βραζιλιανές επιχειρήσεις προτίμησαν τις νέες επενδύσεις το 2013. Η αξία τους ανήλθε σε 6,8 δισ. δολάρια ΗΠΑ, έναντι 3,2 δισ. το 2012, αύξηση 110%. Οι βραζιλιανές greenfield ξένες επενδύσεις το 2013 αντιπροσωπεύουν το 58% όσων προήλθαν από τη Νότια, αλλά μόνον το 3,5% αυτών του συνόλου των αναπτυσσόμενων οικονομιών. Πίνακας 4: Σημαντικές διεθνείς εξαγορές από βραζιλιανές επιχειρήσεις, 2013 Βραζιλιανή επιχείρηση που προέβη στην εξαγορά Εξαγορασθείσα επιχείρηση Χώρα προέλευσης εξαγ. επιχείρησης Κλάδος Αξία Itaú Unibanco Holding Banco Citicard και Citifinancial Promotora de Negócios e Cobrança (συμμετοχές της Citibank) ΗΠΑ Πιστωτικές κάρτες 2,8 δισ. ρεάις Tigre Comercial Matusita S.A.C Περού Σωλήνες μ/δ Elekeiroz Air Products Brasil (εργοστάσιο της Air Products ΗΠΑ, στη Βραζιλία) ΗΠΑ Χημικά 70 εκ. ρεάις Πηγές: PwC - Mergers & Acquisitions in Brazi, December 2013, Associação Brasileira das Entidades dos Mercados Financeiro e de Capitais Επενδύσεις χαρτοφυλακίου στο εξωτερικό Αν και μειωμένες κατά 36% σε σχέση με το 2012, θετικά συνεχίστηκαν οι επενδύσεις σε μετοχές ξένων επιχειρήσεων το 2013, ενώ οι επενδύσεις σε ξένους τίτλους σταθερής απόδοσης αυξήθηκαν κατά 37%. Το σύνολο των επενδύσεων χαρτοφυλακίου του έτους ανήλθε σε 8,97 δισ. δολάρια ΗΠΑ. Πίνακας 5: Εκροή επενδύσεων χαρτοφυλακίου Βραζιλίας (σε εκ. δολάρια ΗΠΑ) 2010 2011 2012 2013 Μετοχές -6.211-8.801 2.275 1.462 Ομόλογα 10.995-8.057 5.489 7.512 Σύνολο 4.787-16.858 7.764 8.974 Πηγή: Κεντρική Τράπεζα Βραζιλίας ΗΠΑ, Βερμούδες, Κέιμαν, Πορτογαλία, Ελβετία, Παρθένοι Νήσοι και Βέλγιο συγκεντρώνουν τις υψηλότερες βραζιλιανές επενδύσεις σε μετοχές, με τις ΗΠΑ και τις Βερμούδες να κατέχουν τα υψηλότερα μερίδια 42% και 17,7%, αντίστοιχα. Για μακροπρόθεσμα ομόλογα προτιμώνται ΗΠΑ και Κέιμαν με 30% και 11,5% του συνόλου, αντίστοιχα. 9

Επενδύσεις σε ακίνητα Σε 5,4 δισ. δολάρια ΗΠΑ ανέρχονταν μέχρι το τέλος του 2013 το σύνολο των επενδύσεων ακινήτων βραζιλιανών στο εξωτερικό, αύξηση 17,3% σε σχέση με τον προηγούμενο χρόνο. Δημοφιλέστερες οι ΗΠΑ (κυρίως η πολιτεία Φλόριντα, για ιδιώτες), στις οποίες αναλογεί 31% των επενδύσεων και η Γαλλία (αγορά κάστρων από ιδιώτες) με 12,6%. Η Ελλάδα εμφανίζεται στην κατάταξη με επενδύσεις ακινήτων εννέα εκατομμυρίων δολαρίων ΗΠΑ το 2013, αύξηση πέντε εκατομμυρίων σε σχέση με τον προηγούμενο χρόνο. Γράφημα 3: Γεωγραφική κατανομή επενδύσεων Βραζιλίας σε ακίνητα εξωτερικού, 2013 (% επί αξίας αποθέματος) Αργεντινή 3,1% Ουρουγουάη 3,3% Γερμανία 3,4% Ιαπωνία 4,4% Ιταλία 4,7% Ισπανία 6,4% ΗΒ 6,6% Πορτογαλία 6,8% Γαλλία 12,6% ΗΠΑ 31,0% 0% 5% 10% 15% 20% 25% 30% 35% Πηγή: Κεντρική Τράπεζα Βραζιλίας, επεξεργασία στοιχείων Γραφείο ΟΕΥ Αγίου Παύλου 10

Εισροή επενδύσεων Απαγορεύσεις και περιορισμοί Απαγορεύονται οι επενδύσεις στη Βραζιλία στους παρακάτω τομείς: Δραστηριότητες συναφείς με την πυρηνική ενέργεια. Υπηρεσίες υγείας. Ταχυδρομικές και τηλεγραφικές υπηρεσίες. Δραστηριότητες συναφείς με την αεροδιαστημική βιομηχανία (Εκτόξευση και τροχιακή θέση δορυφόρων, διαστημικών σκαφών, αεροσκαφών και συναφείς δραστηριότητες. Η απαγόρευση δεν αφορά την κατασκευή και εμπορία των εν λόγω ειδών ή εξαρτημάτων). Περιορισμοί υφίστανται στις ακόλουθες περιπτώσεις: Αγορά, χρήση ή ενοικίαση αγροτικής γης. Αγορά γης σε παραμεθόριες περιοχές. Συμμετοχή σε χρηματοπιστωτικούς οργανισμούς. Υπηρεσίες τακτικών αερογραμμών. Εφημερίδες, περιοδικά, ραδιοτηλεοπτικά μέσα. Εξόρυξη (επιτρέπεται στις βραζιλιανές επιχειρήσεις υπό ξένο έλεγχο, μετά από σχετική άδεια). Ξένες άμεσες επενδύσεις Γράφημα 4: Εισροή ΞΑΕ στη Βραζιλία (σε εκ. δολάρια ΗΠΑ) 800.000 80.000 700.000 70.000 Άξονας για απόθεμα ΞΑΕ 600.000 500.000 400.000 300.000 200.000 100.000 60.000 50.000 40.000 30.000 20.000 10.000 Άξονας για εισροή ΞΑΕ 0 0 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 Απόθεμα ΞΑΕ Εισροή ΞΑΕ Πηγή: UNCTAD 11

Συνεχίστηκε ελαφρά πτωτικά η εισροή ξένων επενδύσεων στη Βραζιλία και το 2013, φτάνοντας τα 64 δισ. δολάρια ΗΠΑ, ποσό που την φέρνει τρίτη στην παγκόσμια κατάταξη υποδοχής κεφαλαίων, αν και με σημαντική διαφορά από τους πρώτους. Από το ποσό αυτό, το 65% αφορούσε συμμετοχή στο κεφάλαιο βραζιλιανών επιχειρήσεων και το υπόλοιπο ενδοεταιρικά δάνεια. Οι ΞΑΕ στη Βραζιλία το 2013 αντιπροσωπεύουν σχεδόν το ήμισυ του συνόλου των κεφαλαίων που εισέρευσαν στη Νότια τον ίδιο χρόνο, αλλά μόλις το 8,2% των επενδύσεων που πραγματοποιήθηκαν σε αναπτυσσόμενες χώρες. Ολλανδία, ΗΠΑ, Λουξεμβούργο, Χιλή και Ιαπωνία ήταν οι σημαντικότεροι επενδυτές στη Βραζιλία το 2013. Σύμφωνα με στοιχεία της Enterprise Greece, το σύνολο των ελληνικών παραγωγικών επενδύσεων στη χώρα μέχρι το τέλος του 2012, ανερχόταν σε 12 εκ. ευρώ. Οι εταιρίες ελληνικών συμφερόντων δραστηριοποιούνται στους τομείς υπηρεσιών πληροφορικής, εξόρυξης, μεταφορών και δομικών υλικών. Ελληνικές ναυτιλιακές εταιρίες διατηρούν επίσης γραφεία αντιπροσώπευσης στη Βραζιλία. Γράφημα 5: Πηγές εισροής ΞΑΕ Βραζιλίας, 2013 (% επί συνολικής αξίας συμμετοχής στο κεφάλαιο) ΗΒ 2,44% Καναδάς 2,46% Γαλλία 3,02% Ισπανία 4,55% Ελβετία 4,73% Ιαπωνία 5,10% Χιλή 6,01% Λουξεμβούργο 10,27% ΗΠΑ 18,28% Ολλανδία 21,30% 0% 5% 10% 15% 20% 25% Πηγή: Κεντρική Τράπεζα Βραζιλίας, επεξεργασία στοιχείων Γραφείο ΟΕΥ Αγίου Παύλου Η πλειοψηφία των ξένων κεφαλαίων το 2013 κατευθύνθηκε στις υπηρεσίες (48,4%), κυρίως εμπόριο εκτός οχημάτων, και στη βιομηχανία (30,8%), κυρίως χημικά. Ο πρωτογενής τομέας (20,2%) προσέλκυσε επενδύσεις κυρίως στους εξορυκτικούς κλάδους. 0,5% των κεφαλαίων που εισέρρευσαν κατευθύνθηκε στην αγορά ακινήτων. 12

Πίνακας 6: Κατανομή εισροής ΞΑΕ στη Βραζιλία ανά τομέα οικονομικής δραστηριότητας, 2013 (συμμετοχή στο κεφάλαιο σε εκ. δολάρια ΗΠΑ) Τομέας οικονομικής δραστηριότητας Αξία % Γεωργία, κτηνοτροφία και εξόρυξη 9.990 20,2% Εξόρυξη πετρελαίου και φυσικού αερίου 7.131 14,5% Δραστηριότητες για την υποστήριξη της εξόρυξης ορυκτών 1.213 2,5% Εξόρυξη μεταλλικών ορυκτών 822 1,7% Γεωργία, κτηνοτροφία και συναφείς υπηρεσίες 608 1,2% Λοιπά 214 0,4% Βιομηχανία 15.218 30,8% Χημικά 2.009 4,1% Μηχανοκίνητα οχήματα, ρυμουλκούμενα, αμαξώματα 1.867 3,8% Μεταλλουργία 1.493 3,0% Τρόφιμα 1.487 3,0% Είδη πληροφορικής, ηλεκτρονικά 1.414 2,9% Φαρμακοχημικά και φαρμακευτικά είδη 1.089 2,2% Οπτάνθρακας, προϊόντα πετρελαίου, βιοκαύσιμα 900 1,8% Μηχανήματα και εξοπλισμός 892 1,8% Προϊόντα από καουτσούκ και πλαστικό 814 1,6% Ποτά 598 1,2% Μηχανές, συσκευές και ηλεκτρολογικό υλικό 563 1,1% Χαρτοπολτός, χαρτί και προϊόντα χαρτιού 548 1,1% Άλλα μεταφορικά οχήματα 478 1,0% Λοιπά 1.067 2,2% Υπηρεσίες 23.876 48,4% Εμπόριο, εκτός οχημάτων 6.241 12,6% Χρηματοπιστωτικές υπηρεσίες 2.952 6,0% Μεταφορές 2.127 4,3% Κτηματομεσιτικές υπηρεσίες 2.005 4,1% Ασφαλιστικές υπηρεσίες 1.933 3,9% Παροχή ηλεκτρικού ρεύματος, φυσικού αερίου και άλλων υπηρεσιών κοινής ωφέλειας 1.544 3,1% Χρηματοπιστωτικές υπηρεσίες - μη χ/π συναλλαγές 909 1,8% Κατασκευή κτιρίων 748 1,5% Έργα υποδομής 648 1,3% Ενοικίαση μη ακινήτων και διαχείριση άυλων περιουσιακών στοιχείων 640 1,3% Υπηρεσίες πληροφορικής 591 1,2% Υπηρεσίες αρχιτεκτόνων και μηχανικών 479 1,0% Αποθήκευση, logistics 373 0,8% Τηλεπικοινωνίες 343 0,7% Συμβουλευτικές υπηρεσίες 338 0,7% Υπηρεσίες πληροφόρησης 325 0,7% Λοιπά 1.680 3,4% Αγοραπωλησία ακινήτων 258 0,5% ΣΥΝΟΛΟ 49.341 Πηγή: Κεντρική Τράπεζα Βραζιλίας, επεξεργασία στοιχείων Γραφείο ΟΕΥ Αγίου Παύλου 13

Επενδύσεις χαρτοφυλακίου Ανέκαμψε η εισροή επενδύσεων χαρτοφυλακίου το 2013. Οι επενδύσεις σε μετοχές επιχειρήσεων που διαπραγματεύονται στη χώρα ανήλθαν σε 11,6 δισ. δολάρια ΗΠΑ και οι επενδύσεις σε ομόλογα 23 δισ., αύξηση 108% και 110% σε σχέση με το 2012. Στην εξέλιξη συνέβαλε αποφασιστικά η κατάργηση του φόρου χρηματοοικονομικών συναλλαγών για τους ξένους επενδυτές (ήταν 6%), οπότε και σημειώθηκε σημαντική εισροή κεφαλαίων σε μεσο-μακροπρόθεσμους τίτλους σταθερής απόδοσης που διαπραγματεύονται εγχώρια. Πίνακας 7: Εισροή στη Βραζιλία επενδύσεων χαρτοφυλακίου (σε εκ. δολάρια ΗΠΑ) 2010 2011 2012 2013 Μετοχές 37.671 7.174 5.600 11.636 Ομόλογα 30.124 11.278 10.934 23.028 Σύνολο 67.795 18.453 16.534 34.664 Πηγή: Κεντρική Τράπεζα Βραζιλίας Στο Χρηματιστήριο του Αγίου Παύλου, BM&F BOVESPA, διαπραγματεύονται μετοχές, εμπορεύματα, συμβόλαια μελλοντικής εκπλήρωσης, ομόλογα, αμοιβαία κεφάλαια μετοχικά, ακίνητης περιουσίας και επιχειρηματικών συμμετοχών. Χρηματιστήριο Αγίου Παύλου BM&F BOVESPA: www.bmfbovespa.com.br Ρυθμιστική Αρχή: CVM Comissão de Valores Mobiliários (Επιτροπή Κεφαλαιαγοράς), www.cvm.gov.br Κλαδικός φορέας: ANBIMA Associação Brasileira das Entidades dos Mercados Financeiro e de Capitais (Βραζιλιανή Ένωση Φορέων των Χρηματαγορών και Κεφαλαιαγορών), http://portal.anbima.com.br 14