Φύλλο Εργασίας Μάθημα 3: Ταξίδι στο Διάστημα Σχολείο: Τάξη: Ημερομηνία:. Δραστηριότητα 1: Αφήγηση ιστορίας με εικόνες (7 λεπτά) Δραστηριότητα 2: Προβολή εικόνων (2 λεπτά) Δραστηριότητα 3: Ερωτήματα μαθητών (5 λεπτά) Να διατυπώσετε τα ερωτήματα σας με βάση τις εικόνες που είδατε: 1. 2. 3. 1 Δραστηριότητα 4: Ερωτήματα του μαθήματος-εκπαιδευτικού (2 λεπτά) 1. Τι συνθήκες συναντούμε στο διάστημα; 2. Γιατί η σημαία της αποστολής Apollo 11 στη Σελήνη φαίνεται σαν να κυματίζει; 3. Τι θέματα μπορεί να αντιμετωπίσουν οι αστροναύτες σε ένα διαστημικό ταξίδι; 4. Μπορούμε να κατασκευάσουμε ένα λειτουργικό ρομποτικό εξάρτημα με απλά υλικά; Δραστηριότητα 5: Απαντήσεις-υποθέσεις μαθητών (5 λεπτά) Καταγράψτε τις απαντήσεις-υποθέσεις σας στα παραπάνω ερωτήματα. 1. 2. 3. 4.
Δραστηριότητα 6: Διερεύνηση του 1ου ερωτήματος (7 λεπτά) O Αλεξέι Λεόνοφ είναι ο πρώτος άνθρωπος που πραγματοποίησε διαστημικό περίπατο στις 18 Μαρτίου 1965. Ο κοσμοναύτης ήταν εκτός διαστημοπλοίου για 12 λεπτά και 9 δευτερόλεπτα αλλά στην επιστροφή του δεν χωρούσε να μπει στο διαστημόπλοιο λόγω της διόγκωσης της στολής του στο διάστημα. Κατάφερε να μπει αφού άνοιξε μια βαλβίδα από τη στολή του. Παρακολουθήστε το πείραμα. Διαφανές δοχείο με αντλία αφαίρεσης αέρα1 Μπαλόνι Μαρκαδόρος που σβήνει Εκτέλεση πειράματος: 1. Φουσκώνουμε λίγο το μπαλόνι όσο περίπου ένα μπαλάκι του τένις. 2. Σχεδιάζουμε με το μαρκαδόρο έναν κύκλο στο εσωτερικό του δοχείου αντίστοιχο με τις διαστάσεις του φουσκωμένου μπαλονιού. Ο κύκλος που σχεδιάσαμε προσομοιώνει την πόρτα του διαστημοπλοίου. 3. Τοποθετούμε το μπαλόνι μέσα στο δοχείο και κλείνουμε το καπάκι. 4. Με τη χρήση της αντλίας αφαίρεσης αέρα αφαιρούμε τον αέρα από το δοχείο.καταγράψτε τις παρατηρήσεις σας. 2 5. Με τη χρήση της βαλβίδας επιτρέπουμε στον ατμοσφαιρικό αέρα να εισέλθει ξανά στο δοχείο. Καταγράψτε τις παρατηρήσεις σας. 6. Οι μαθητές καταγράφουν τα συμπεράσματά τους στο Φύλλο Εργασίας. 1 Δοχεία αφαίρεσης αέρα με αντλία υπάρχουν στο εμπόριο σε καταστήματα με είδη κουζίνας.
Δραστηριότητα 6: Διερεύνηση του 2ου ερωτήματος (15 λεπτά) Κάποιες θεωρίες συνωμοσίας υποστηρίζουν ότι η αποστολή Apollo 11 της NASA δεν πραγματοποίησε ποτέ την προσελήνωση. Ένα από τα επιχειρήματά τους είναι ο κυματισμός της σημαίας που τοποθέτησαν οι πρώτοι αστροναύτες στο σεληνιακό έδαφος. Η σημαία φαίνεται στην τηλεοπτική μετάδοση ότι κυματίζει παρόλο που δεν υπάρχει ατμόσφαιρα στο δορυφόρο. Σημαία γραφείου Βάση σημαίας Λεπτή στρογγυλή ξύλινη ή πλαστική ράβδος διαμέτρου μικρότερης από 10 mm Χαρτοταινία Εκτέλεση κατασκευής: 1. Kαλείστε να σκεφτείτε σαν μηχανικοί και να δώσετε λύση σε ένα απλό ζήτημα: Να σκεφτείτε κάποιον τρόπο ώστε η σημαία να φαίνεται από την τηλεοπτική μετάδοση σε πλήρη ανάπτυξη. Καταγράψτε τα βήματα που ακολουθήσατε. Α Β 3 Γ Δ 2. Παρουσιάστε την κατασκευή σας στην τάξη. 3. Παρακολουθήστε το βίντεο της αποστολής Apollo 11. 4. Γιατί πιστεύετε ότι η σημαία που τοποθέτησαν οι αστροναύτες φαίνεται να κυματίζει; Α Β Γ
Δραστηριότητα 7: Διερεύνηση του 3ου ερωτήματος (25 λεπτά) Η αποστολή Apollo 13 στις 11 Απριλίου του 2013 ήταν η μοναδική μετά την αποστολή Apollo 11 που δεν κατάφερε να προσεληνωθεί λόγω σοβαρών τεχνικών προβλημάτων. Οι αστροναύτες κατά τη διάρκεια του διαστημικού ταξιδιού τους ήρθαν αντιμέτωποι με πλήθος προβλημάτων που απείλησαν τη ζωή τους αλλά με την βοήθεια των επιστημόνων και μηχανικών από τη Γη κατάφεραν να επιστρέψουν. Για τεχνικούς λόγους οι τρεις αστροναύτες της αποστολής μετακινήθηκαν στη σεληνάκατο η οποία λειτούργησε ως σωστική λέμβος ενώ έσβησαν τα συστήματα του κυρίου διαστημοπλοίου για ενεργειακούς λόγους. Η σεληνάκατος ήταν σχεδιασμένη να λειτουργήσει για δύο αστροναύτες που θα προσεδαφίζονταν στο φεγγάρι για 36 ώρες. Με τη χρησιμοποίηση της σεληνακάτου από τρεις αστροναύτες 96 ώρες προέκυψε ένα σημαντικό ζήτημα. Η σεληνάκατος, όπως και το κύριο διαστημόπλοιο, είχαν φίλτρα καθαρισμού του αέρα από το διοξείδιο του άνθρακα τα οποία και αντικαθίστανται μετά από ένα χρονικό διάστημα. Λόγω κατασκευής η σεληνάκατος είχε κυλινδρικά φίλτρα ενώ το διαστημόπλοιο κυβικά, τα οποία εφάρμοζαν και σε αντίστοιχες εσοχές αλλά ήταν ασύμβατα μεταξύ τους. Το κρίσιμο για τη ζωή των αστροναυτών θέμα ήταν ότι το απόθεμα των κυλινδρικών φίλτρων δεν επαρκούσε. Ζητήθηκε από τους τεχνικούς εδάφους της NASA να βρουν μια λύση ώστε χρησιμοποιώντας υλικά διαθέσιμα στο διαστημόπλοιο να καταφέρουν να χρησιμοποιήσουν τα κυβικά φίλτρα του κυρίως διαστημοπλοίου στις κυλινδρικές εσοχές της σεληνακάτου. Μια προσομοίωση της ιδιοφυούς κατασκευής ζητείται από τις ομάδες των μαθητών. Να αναπαραστήσετε την κατασκευή που πραγματοποίησαν οι αστροναύτες στο διαστημόπλοιο ακολουθώντας οδηγίες από τη Γη. Στον παρακάτω πίνακα των υλικών γίνεται μια αντιστοίχιση των πραγματικών υλικών και των υλικών που θα σας δοθούν. 4 ΥΛΙΚΑ ΜΑΘΗΤΩΝ Τετράγωνο κουτί διακλάδωσης (ηλεκτρολόγου) με καπάκι 10Χ10 cm Κουτί φωτιστικών R50 (ηλεκτρολόγου) διαμέτρου 7.5 cm Εξαγωγή πλυντηρίου Πλαστική διαφανής σακούλα Μονωτική ταινία ή χαρτοταινία Πλαστική επιφάνεια Α4 Ψαλίδι ή κοπίδι ΥΛΙΚΑ ΑΣΤΡΟΝΑΥΤΩΝ Φίλτρο κυβικού σχήματος Εσοχή κυλινδρικού σχήματος Σωλήνας αέρα αστροναύτη Πλαστική σακούλα αποθήκευσης δειγμάτων εδάφους Σελήνης Κολλητική ταινία Πλαστικό εξώφυλλο εγχειριδίου σχεδίου πτήσης Εργαλείο για κοπές Εκτέλεση κατασκευής: 1. Τοποθετήστε το κυβικό φίλτρο μέσα στην πλαστική σακούλα ώστε η βάση της να καλύπτει το πάνω μέρος του φίλτρου. 2. Ανοίξτε στο πάνω μέρος της σακούλας μία οπή ώστε να χωρά η μία άκρη του σωλήνα. 3. Τοποθετήστε την άκρη του σωλήνα στην οπή που ανοίξατε στο προηγούμενο βήμα και με
την κολλητική ταινία να μονώσετε την επαφή τους. 4. Κόψτε ένα κομμάτι από την πλαστική επιφάνεια διαστάσεων αντίστοιχων με το πάνω μέρος του κυβικού φίλτρου. Τοποθετήστε το πλαστικό μέσα στη σακούλα, ανάμεσα στην οπή που ετοιμάσατε προηγουμένως και στο πάνω μέρος του φίλτρου σχηματίζοντας μία αψίδα. Η άκρη του σωλήνα πρέπει να βρίσκεται στο πάνω μέρος ενός ποδιού της αψίδας. Η αψίδα θα επιτρέψει στον αέρα να διέρχεται ελεύθερα στην κατασκευή, χωρίς να εμποδίζεται από τη σακούλα η οποία σε πραγματικές συνθήκες θα δέχεται μεγάλες πιέσεις από την τρόμπα αναρρόφησης. 5. Χρησιμοποιώντας τη μονωτική ταινία κολλήστε τις δύο αψίδες του πλαστικού καλύμματος στα άκρα του φίλτρου. 6. Χρησιμοποιώντας την ταινία κολλήστε τη σακούλα σε όλες τις πλευρές του κυβικού φίλτρου. 7. Η ελεύθερη άκρη του σωλήνα θα μπει στην κυλινδρική εσοχή. Εκεί στη σεληνάκατο ήταν το κυλινδρικό φίλτρο που λόγω χρήσης είχε αχρηστευτεί και επέτρεπε τη διέλευση του αέρα χωρίς φιλτράρισμα. Με την κατασκευή το φιλτράρισμα γινόταν από το κυβικό φίλτρο. 5 Εικόνα: Κατασκευή και λειτουργία του κυβικού φίλτρου στη σεληνάκατο της αποστολής Apollo 13. Πηγή: NASA Δραστηριότητα 8: Διερεύνηση του 4ου ερωτήματος (25 λεπτά) Κατά τη διάρκεια διαστημικών αποστολών πολλές φορές απαιτείται η χρήση ρομποτικού χεριού. Θα προσπαθήσουμε να προσομοιώσουμε την αρχή λειτουργίας μιας τέτοιας κατασκευής. 5 σπαστά πλαστικά καλαμάκια Σπάγκος Μαρκαδόρος
Ψαλίδι Κολλητική ταινία Εκτέλεση κατασκευής: 1. Στερεώστε 4 καλαμάκια σε σειρά με την ταινία. Τοποθετήστε την τσάκιση στη μεριά του καρπού του χεριού σας. Τοποθετήστε τα καλαμάκια στην παλάμη σας έτσι ώστε κάθε καλαμάκι να ακολουθεί τον άξονα κάθε δακτύλου, εκτός από τον αντίχειρα, σε ανοικτή διάταξη. 2. Κολλήστε τη μία άκρη του 5ου καλαμακίου στην εξωτερική άκρη της κατασκευής σας, αντίθετα από τον αντίχειρα και έπειτα λυγίστε αυτό το καλαμάκι στην τσάκισή του ώστε να ακολουθεί τον άξονα του αντίχειρα. 3. Σημειώστε με το μαρκαδόρο σε κάθε καλαμάκι τα σημεία όπου συναντάει τις μεσοφαλαγγικές αρθρώσεις κάθε δακτύλου (τρία σημεία), καθώς και το σημείο όπου τελειώνει το δάκτυλο. 4. Κόψτε το μέρος του καλαμακιού που περισσεύει. 5. Περάστε το σπάγκο μέσα από το καλαμάκι και το στερεώστε στην άκρη που αντιστοιχεί στο τέλος του δακτύλου με κολλητική ταινία. Προσέξτε να εξέχει τουλάχιστον 7 cm από την άλλη πλευρά. 6. Ανοίξτε μια οπή σε μέγεθος φακής στο εσωτερικό του καλαμακιού με το ψαλίδι στα σημεία όπου έχετε σημαδέψει πριν με το μαρκαδόρο. Προσέξτε ώστε να μην κόψετε το σπάγγο. 7. Να επαναλάβετε τη διαδικασία για τα υπόλοιπα δάκτυλα. Το ρομποτικό χέρι είναι έτοιμο. 6 Δραστηριότητα 9: Σύγκριση συμπερασμάτων και των απαντήσεων των μαθητών (5 λεπτά) Να συγκρίνετε τις αρχικές σας απαντήσεις στα ερωτήματα με τα συμπεράσματα που προέκυψαν.