Προτεινόμενα Θέματα Εξετάσεων Βιολογία Γενικής ΘΕΜΑ Α Α1. Να κυκλώσετε το γράμμα που αντιστοιχεί στη σωστή απάντηση (Μονάδες 10) 1. Τα βακτήρια διαθέτουν: α. μιτοχόνδρια β. ριβοσώματα γ. χλωροπλάστες δ. πυρήνα 2. Το μεσογειακό κλίμα χαρακτηρίζεται από: α. δροσερό καλοκαίρι και βαρύ χειμώνα β. καύσωνες που εναλλάσσονται με καταρρακτώδεις βροχές γ. τροπικό καλοκαίρι και χειμώνα με αρκετή ηλιοφάνεια δ. θερμό και ξηρό καλοκαίρι και ήπιο, υγρό χειμώνα 3. Το τμήμα του φλοιού της γης και της ατμόσφαιρας που επιτρέπει την ύπαρξη ζωής ονομάζεται: α. βιόσφαιρα β. βιότοπος γ. οικοσύστημα δ. βιοκοινότητα 4. Με τη διαδικασία της φυσικής επιλογής επιβιώνουν οι οργανισμοί που είναι: α. μεγαλύτεροι σε μέγεθος β. πιο καλά προσαρμοσμένοι στο περιβάλλον γ. πιο έντονα χρωματισμένοι δ. ικανότεροι να επιλέγουν την τροφή τους 5. Ο άνθρωπος, ο γορίλας και ο γίββωνας ανήκουν στην ίδια: α. ομάδα β. οικογένεια γ. τάξη δ. κλάση Α2. Να χαρακτηρίσετε Σωστό ή Λάθος και να αιτιολογήσετε τις λανθασμένες (Μονάδες 15) 1. Βιοσυσσώρευση χαρακτηρίζεται ως η αύξηση της βιομάζας κατά μήκος μιας τροφικής αλυσίδας. 2. Στον κύκλο του άνθρακα, απελευθερωνεται με την κυτταρική αναπνοή μόνο από τα ζώα. 3. Οι αποικοδομητές συμπεριλαμβάνονται στην κατηγορία των καταναλωτών. 4. Η θεωρία του Λαμάρκ υποστηρίζει τη σταθερότητα των ειδών. 5. Ο Homo erectus παρέμεινε στον πλανήτη περισσότερα χρόνια από κάθε άλλο προγονικό είδος του ανθρώπου.
ΘΕΜΑ Β Β1. Ένας ερευνητής μελετά τις καλλιέργειες τεσσάρων δειγμάτων μικροοργανισμών. Ο μικροοργανισμός Α έχει ως γενετικό υλικό RNA. O μικροοργανισμός Β έχει πλασμίδια. Ο μικροοργανισμός Γ δημιουργεί εκβλαστήματα. Ο μικροοργανισμός Δ κινείται με ψευδοπόδια. Σε ποια κατηγορία ανήκει ο καθένας από τους παραπάνω μικροοργανισμούς; (Μονάδες 4) Β2. Ο ανθρώπινος οργανισμός διατηρεί σταθερές τις συνθήκες του εσωτερικού του περιβάλλοντος. Με ποιους μηχανισμούς επιτυγχάνεται αυτό; (Μονάδες 5) Β3. Ένας υγιής άνθρωπος βρίσκεται σε έναν κλειστό χώρο με θερμοκρασία 18 C και μετακινείται στον εξωτερικό χώρο, όπου η θερμοκρασία είναι 40 C. α. Πώς θα πληροφορηθεί ο εγκέφαλος του ανθρώπου αυτού για την αλλαγή της θερμοκρασίας; β. Πώς θα αντιδράσει το ειδικό κέντρο ρύθμισης της θερμοκρασίας που βρίσκεται στον εγκέφαλο; γ. Με ποιο τρόπο θα ρυθμιστεί η θερμοκρασία του σώματος μετά την αλλαγή αυτή; δ. Τι θα συμβεί στη λειτουργία των αιμοφόρων αγγείων και πώς αυτό θα συμβάλει στη ρύθμιση της θερμοκρασίας του σώματος όταν ο άνθρωπος επιστρέψει στο χώρο που έχει θερμοκρασία 18 C; Β4. Πως εμφανίζονται οι παθολογικές καταστάσεις που προκύπτουν από την δράση του ανοσοβιολογικού συστήματος εναντίον συστατικών του ίδιου του οργανισμού; (Μονάδες 8)
ΘΕΜΑ Γ Οι επόμενες ερωτήσεις αναφέρονται στο παρακάτω εξελικτικό δέντρο, του οποίου ο οριζόντιος άξονας αντιπροσωπεύει το χρόνο (ο παρών χρόνος είναι στο άκρο δεξιά) και ο κάθετος άξονας αντιπροσωπεύει μορφολογική μεταβολή. Γ1. Ποιο είδος έχει μεγαλύτερη εξελικτική συγγένεια με το είδος W; A. Το είδος V. B. Το είδος X. Γ. Τα είδη Y και Z έχουν την ίδια εξελικτική συγγένεια με το W. Δ. Δεν είναι δυνατόν να συμπεράνουμε από αυτό το δέντρο.. Γ2. Ποιο από τα πέντε είδη βρέθηκε μόνο σε απολιθώματα; Α. το V B. το W Γ. το Ζ Δ. το Υ Μονάδες 4 Γ3. Στον παρακάτω πίνακα παρουσιάζονται τα αποτελέσματα της ανάλυσης ως προς την αλληλουχία των αμινοξέων του ίδιου τμήματος του μορίου της αιμοσφαιρίνης πέντε οργανισμών. Ποιο φυλογενετικό δέντρο ταιριάζει καλύτερα με τα δεδομένα του πίνακα; Είδος άνθρωπος άλογο γορίλας χιμπατζής Αλληλουχία αμινοξέων Lys-Glu-His-Phe Arg-Lys-His-Lys Lys-Glu-His-Lys Lys-Glu-His-Phe
ζέμπρα Arg-Lys-His-Arg Μονάδες 5 Γ4. Δώστε δυο παραδείγματα της δράσης της φυσικής επιλογής στους ανθρώπινους πληθυσμούς. Όλα τα χαρακτηριστικά των ανθρώπων οφείλονται στη δράση της φυσικής επιλογής; Μονάδες 12 Γ5. Στην διπλανή εικόνα απεικονίζονται σχηματικά τροφικές σχέσεις ανάμεσα σε πέντε κατηγορίες οργανισμών ενός οικοσυστήματος. Ποια κατηγορία οργανισμών είναι αυτότροφοι; Ποια κατηγορία οργανισμών είναι αποικοδομητές; Μονάδες 4
ΘΕΜΑ Δ Ο Αποστόλης εξαιτίας ενός τραύματος μολύνθηκε από το βακτήριο του τετάνου και αμέσως του ορός αντισωμάτων κατά του συγκεκριμένου μικροβίου. Η γραφική παράσταση απεικονίζει τη μεταβολή του αριθμού των αντιγόνων και των αντισωμάτων στον οργανισμό του κατά τις 15 ημέρες μετά τη μόλυνση. Δ1. Να γράψετε τι είναι ο ορός αντισωμάτων και να εξηγήσετε ποια καμπύλη (α ή β) αντιστοιχεί στα αντιγόνα και ποια στα αντισώματα του ορού. μονάδες 6 Δ2. Έξι μήνες μετά, ο Αποστόλης τραυματίστηκε πάλι οπότε και μολύνθηκε εκ νέου από το ίδιο μικρόβιο. Θεώρησε όμως ότι είναι ήδη προστατευμένος ο οργανισμός του από τον ορό και δεν προέβη σε καμία ενέργεια. I. Να εξηγήσετε για ποιο λόγο η αντιμετώπιση αυτή ήταν λανθασμένη. μονάδες 3 II. Κατά τη δεύτερη μόλυνση πραγματοποιήθηκε πρωτογενής ή δευτερογενής ανοσοβιολογική απόκριση στον οργανισμό του Αποστόλη; Να αιτιολογήσετε την απάντησή σας. μονάδες 4 Δ3. Σύμφωνα με το Εθνικό Πρόγραμμα Εμβολιασμών, προτείνεται ο 1ος εμβολιασμός των παιδιών για την ανεμοβλογιά να γίνεται το διάστημα μεταξύ του 12ου και 18ου μήνα και να επαναλαμβάνεται στην ηλικία 4-8 ετών. Στο πίνακα που ακολουθεί αναφέρεται το ιστορικό μιας οικογένειας όσον αφορά την ανεμοβλογιά:
ΜΕΛΟΣ ΗΛΙΚΙΑ ΑΣΘΕΝΕΙΑ ΕΜΒΟΛΙΟ ΠΑΤΕΡΑΣ 35 ετών Νόσησε όταν ήταν 6 ετών ΜΗΤΕΡΑ 32 ετών Δε νόσησε Εμβολιασμένη 1 Ο ΠΑΙΔΙ 3 ετών Δε νόσησε Εμβολιάστηκε 18 μηνών 2 Ο ΠΑΙΔΙ 15 μηνών Νόσησε 3 Ο ΠΑΙΔΙ 2 εβδομάδων Δε νόσησε Δεδομένου ότι όλα τα μέλη της οικογένειας εκτέθηκαν στον ιό που προκαλεί την ανεμοβλογιά, να εξηγήσετε: α. Γιατί το δεύτερο παιδί της οικογένειας νόσησε; β. Γιατί δε νόσησε η μητέρα; γ. Γιατί το 3ο παιδί της οικογένειας δε νόσησε; δ. Γιατί δε νόσησε ο πατέρας παρά το ότι ήρθε σε επαφή με το μικρόβιο όταν νόσησε το 2 ο παιδί της οικογένειας;; μονάδες 12